Đề tài Nghiên cứu lãi suât huy động vốn

LÃI SU T HUY Đ NG N I T TRONG TH I KÌ H I NH PẤ Ộ Ộ Ệ Ờ Ộ Ậ L I M Đ UỜ Ở Ầ Trong n n kinh t th tr ng, lãi su t gi v trí quan tr ng, v a là đòn b y cho n nề ế ị ườ ấ ữ ị ọ ừ ẩ ề kinh t v a là công c đ đi u ch nh các ho t đ ng đ u t , cũng là công c làm gi m l mế ừ ụ ể ề ỉ ạ ộ ầ ư ụ ả ạ phát r t h u hi u. Chúng ta đã bi t lãi su t và NHTM có vai trò quan tr ng nh th nào đ iấ ữ ệ ế ấ ọ ư ế ố v i n n kinh t c a m i qu c gia. V i vai trò là trung gian tài chính trong n n kinh tớ ề ế ủ ỗ ố ớ ề ế NHTM đã góp ph n thúc đ y n n kinh t phát tri n đ nh h ng, đ ng th i thông qua cácầ ẩ ề ế ể ị ướ ồ ờ nghi p v tín d ng, NHTM huy đ ng đ c ti n nhàn r i trong dân chúng và đ a t i nh ngệ ụ ụ ộ ươ ề ỗ ư ớ ữ n i đ u t sinh l i nhu n. ơ ầ ư ợ ậ Trong th i gian g n đây, lãi su t huy đông v n thay đôi tac đông nhiêu đên n n kinhờ ầ ấ ̣ ố ̉ ́ ̣ ̀ ́ ề tê, đ c bi t lãi su t tăng liên t c trong các năm v a qua. Lam phat hiên nay cung đang ́ ặ ệ ấ ụ ừ ̣ ́ ̣ ̃ ở m c đô canh bao đôi v i NHNN nêu không co biên phap kip th i thi rât co thê lam phat seứ ̣ ̉ ́ ́ ớ ́ ́ ̣ ́ ̣ ờ ̀ ́ ́ ̉ ̣ ́ ̃ đat đên m c 2 con sô cũng tác đ ng r t nhi u đ n lãi su t. L m phát tăng cao s làm gi ṃ ́ ứ ́ ộ ấ ề ế ấ ạ ẽ ả lãi su t th c. S hình thành các kênh đ u t sinh l i nhu n cao nh ngo i t , ch ng khoán,ấ ự ự ầ ư ợ ậ ư ạ ệ ứ vàng, b t đ ng s n,..khi n cho ngu n v n trong dân không di qua NHTM mà đi qua kênhấ ộ ả ế ồ ố khác, ho c tr c ti p đ u t SXKD. Trong giai đoan hiên tai thi kiêm m c lai suât c banặ ự ế ầ ư ̣ ̣ ̣ ̀ ̀ ứ ̃ ́ ơ ̉ đ c xem la biên phap phu h p ượ ̀ ̣ ́ ̀ ợ vi se thăt chăt đ c tiên tê. Nh ng liêu vây co kiêm chê s̀ ̃ ́ ̣ ượ ̀ ̣ ư ̣ ̣ ́ ̀ ́ ự phat triên cua nên kinh tê hay không b i NHTM se han chê cho vay do không huy đông đ ć ́ ̉ ̀ ́ ở ̃ ̣ ́ ̣ ượ nguôn vôn. Làm sao lãi su t ph i phù h p v i lãi su t c a các n c trên th gi i trong đi ù ́ ấ ả ợ ớ ấ ủ ướ ế ớ ề ki n h i nh p kinh t qu c t là v n đ đ c đ t ra và c n đ c gi i quy t. Đê giai đapệ ộ ậ ế ố ế ấ ề ượ ặ ầ ượ ả ế ̉ ̉ ́ thăc măc đo chung tôi đa cung nhau nghiên c u s thay đôi cua lai suât huy đ ng ti n VNĐ́ ́ ́ ́ ̃ ̀ ứ ự ̉ ̉ ̃ ́ ộ ề trung va ngăn han. ́ ̣ Chung tôi đa đ a ra hiên trang, phân tich s tac đông h u c cua lai suât́ ̃ ư ̣ ̣ ́ ự ́ ̣ ữ ơ ̉ ̃ ́ va đ a ra môt sô giai phap cho tinh trang hiên tai. Hi vong cua chúng tôi la co thê giup cac̀ ư ̣ ́ ̉ ́ ̀ ̣ ̣ ̣ ̉ ̀ ́ ̉ ́ ́ ban đoc hiêu va co thê trang bi cho ban thân kiên th c vê lai suât.̣ ̉ ̀ ́ ̉ ̣ ̉ ́ ứ ̀ ̃ ́ Thân chao va cam ǹ ̀ ̉ ơ Đ I T NG NGHIÊN C UỐ ƯỢ Ứ Bai nghiên c u tim hiêu vê cac đôi t ng lai suât huy đông vôn b ng VNĐ ngăn va trung̀ ứ ̀ ̉ ̀ ́ ́ ượ ̃ ́ ̣ ́ ằ ́ ̀ han, lai suât c ban va cac chinh sach tiên tê cua NHNN. ̣ ̃ ́ ơ ̉ ̀ ́ ́ ́ ̀ ̣ ̉ CÁC KHÁI NI MỆ Khai niêm lai suât:́ ̃ ́ Lãi su t là giá c mà ng i đi vay ph i tr cho vi c s d ng v n c a ng i cho vayấ ả ườ ả ả ệ ử ụ ố ủ ườ trong m t kho ng th i gian nh t đ nh. N u g i s ti n vay là ti n g c thì m t t l ph nộ ả ờ ấ ị ế ọ ố ề ề ố ộ ỷ ệ ầ trăm tính trên s ti n g c mà ng i đi vay ph i tr cho ng i vay đ c g i là lãi su t. Khiố ề ố ườ ả ả ườ ượ ọ ấ vay m n v n đ c th c hi n trong m t th tr ng t do thì lãi su t ph n ánh nh ng thayượ ố ượ ự ệ ộ ị ườ ự ấ ả ữ đ i c a th tr ng. Lãi su t đ c coi là lo i giá c b n c a thj tr ng tài chính và có nhổ ủ ị ườ ấ ượ ạ ơ ả ủ ườ ả h ng quan tr ng đ n các ho t đ ng kinh t - tài chính.ưở ọ ế ạ ộ ế Khái ni m lãi su t huy đ ngệ ấ ộ Khái ni m lãi su t c b nệ ấ ơ ả PH NG PHÁP NGHIÊN C U VÀ C S LU NƯƠ Ứ Ơ Ở Ậ PH N M T: QUÁ TRÌNH T DO HÓA LÃI SU TẦ Ộ Ự Ấ CH NG 1: TR C KHI T DO HOÁ LÃI SU TƯƠ ƯỚ Ự Ấ Đ c tr ng c b n c a lãi su t th i kỳ th c thi ch đ qu n lý n n kinh t theo c ch kặ ư ơ ả ủ ấ ờ ự ế ộ ả ề ế ơ ế ế ho ch hóa t p trung kéo dài, đó là áp d ng chính sách lãi su t bao c p khá n ng n , lãi su tạ ậ ụ ấ ấ ặ ề ấ 1 | L Ã I S U TẤ đ c xây d ng thoát ly lãi su t c a n n kinh t th gi i. Tr c 1990, NH VN v n là NHựơ ự ấ ủ ề ế ế ớ ướ ở ẫ m t c p, có nghĩa là ch có NHNN v a qu n lí cung ti n, kho b c nhà n c VN, v a làộ ấ ỉ ừ ả ề ạ ướ ừ NHTM nh hi n nay. D n đ n lãi su t th c thi trong th i kỳ này v i tình tr ng “lãi gi vàư ệ ẫ ế ấ ự ờ ớ ạ ả l th t” làm cho ngân hàng không th b o toàn v n c a mình do l m phát tăng cao và lãiỗ ậ ể ả ố ủ ạ su t th c là s âm, vì t l l m phát đã l n h n lãi su t danh nghĩa. nghi p v ngân hangấ ự ố ỷ ệ ạ ớ ơ ấ ệ ụ ch a đ c m r ng. đ n 1995 lãi su t vi t nam m i có m t giai đo n m i” lãi su t th i kìư ượ ở ộ ế ấ ệ ớ ộ ạ ớ ấ ờ kinh t b t đ u chuy n sang kinh t th tr ng phát tri n theo đ nh h ng xã h i ch nghĩaế ắ ầ ể ế ị ườ ể ị ướ ộ ủ có s qu n lý c a nhà n c.ự ả ủ ướ CH NG 2: SAU KHI T DO HOÁ LÃI SU T Đ N NAYƯƠ Ự Ấ Ế B c ngo t trong ti n trình đ i m ic i cách n n kinh t VN trong lĩnh v c NH b t đ uướ ặ ế ổ ớ ả ề ế ự ắ ầ b ng ngh đ nh 53/HĐBT đó đã hình thành vi c phân đ nh rõ ràng v ch c năng, nhi m vằ ị ị ệ ị ề ứ ệ ụ c a NHNN và các NHTM,ủ làm ti n đ cho hai pháp l nh v : Ngân hàng Nhà n c và ngânề ề ệ ề ướ hàng h p tác xã tín d ng, công ty tài chính ngày 23.5.1989 c a H i đ ng nhà n c. Haiợ ụ ủ ộ ồ ướ pháp l nh này có hi u l c t ngày 1.10.1990 v i n i dung ch y u: “Xóa h n mô hình NHệ ệ ự ừ ớ ộ ủ ế ẳ m t c p và xây d ng mô hình NH hai c p phù h p v i mô hình c a các n c có n n kinhộ ấ ự ấ ợ ớ ủ ướ ề t th tr ng phát tri n. Trong đó NHNN VN th c hi n ch c năng ngân hàng c a các ngânế ị ườ ể ự ệ ứ ủ hàng, qu n lý ho t đ ng kinh doanh c a các ngân hàng th ng m i, các t ch c tín d ngả ạ ộ ủ ươ ạ ổ ứ ụ trong n n kinh t , còn NHTM, các t ch c tín d ng, th c hi n ch c năng kinh doanh tr cề ế ổ ứ ụ ự ệ ứ ự ti p v lĩnh v c ti n t , tín d ng và ngân hàng trong n n kinh t .” T Pháp l nh ngân hàngế ề ự ề ệ ụ ề ế ừ ệ có hi u l c 1.10.1990, đ n ngày 1.10.1998 Lu t ngân hàng nhà n c và Lu t các t ch cệ ự ế ậ ướ ậ ổ ứ tín d ng ra đ i và có hi u l c cho đ n nay đã t o ra hành lang pháp lý quan tr ng cho ho tụ ờ ệ ự ế ạ ọ ạ đ ng kinh doanh c a h th ng ngân hàng trong n n kinh t . ộ ủ ệ ố ề ế • Trong giai đo n 1995-1997, ạ NHNN cũng đã b c đ u th c hi n t do hóa lướ ầ ự ệ ự ãi su t huy đ ng. T năm 1995, các ấ ộ ừ NHTM đ c phép t do đ nh m c lượ ự ị ứ ãi su tấ ti n g i v i m c tiêu tăng c ng s c nh tranh gi a các ngân hàng trong huyề ử ớ ụ ườ ự ạ ữ đ ng v n. Tuy nhiên, theo Quy t đ nh s 381/QĐ-NH1 ngày 28/12/1995, Nhàộ ố ế ị ố n c quy đ nh m c chênh l ch gi a lướ ị ứ ệ ữ ãi su t cho vay và lãi su t ti n g i t i đaấ ấ ề ử ố không đ c quá 0,35%/tháng (4,2%/năm). Lãi su t cho vay ng n và trung h nượ ấ ắ ạ đ c ki m m c t i đa là 21%/năm.ượ ề ở ứ ố Nh ng tr i qua th i gian dài ch u sư ả ờ ị ự qu n lý c a NHNN s bao c p v m t lãi su t v n còn d âm rõ nét. Cácả ủ ự ấ ề ặ ấ ẫ ư NHTM m i ch ti p c n các nghi p v m lãi suât, ngu n v n v n còn n mớ ỉ ế ậ ệ ụ ở ồ ố ẫ ằ trong dân chúng r t cao, ng i dân v n ti t ki m theo thói quen là vàng và cácấ ườ ẫ ế ệ lo i tài s n có giá khác ch không g i vào NHTM. V các doanh nghi p Vi tạ ả ứ ử ề ệ ở ệ Nam cũng t ng t , thói quen n n kinh t bao c p v n còn n m trong t t ngươ ự ề ế ấ ẫ ằ ư ươ các nhà lãnh đ o, có th th y r ng trong giai đo n này VN m i ch t ng b cạ ể ấ ằ ạ ớ ỉ ừ ướ kh c ph c cái d p c a n n kinh t bao c p.ắ ụ ớ ủ ề ế ấ • Năm 1997 băt́ đâù băng̀ cuôc̣ khung̉ hoang̉ taì chinh t́ i n tề ệ, bên canh đo con đôi măṭ ́ ̀ ́ ̣ v i ap l c phai tăng c ng cho vay tranh tinh trang đớ ́ ự ̉ ườ ́ ̀ ̣ ứ ộng vôn nên m c chênh lêch lai suât́ ứ ̣ ̃ ́ là 0.35%/năm không con phu h p.̀ ̀ ợ Đ n ngày 28/6/1997, lãi su t huy đ ng v n đã th c sế ấ ộ ố ự ự tuân theo quy lu t th trậ ị ng khi NHNN hoàn toàn trao quy n cho các NHTM quy t đ nhườ ề ế ị đ phù h p v i th i h n c a t ng lo i ti n g i, đ a bàn kinh doanh c a t ng t ch c tínể ợ ớ ờ ạ ủ ừ ạ ề ử ị ủ ừ ổ ứ 2 | L Ã I S U TẤ d ngụ . Đên quy 1 năm 1998 nha n c ́ ́ ̀ ướ đã xoa bo m c không chê ́ ̉ ứ ́ ́ 0.35%/năm. T năm 1999ừ n n kinh tê co s chuyên biên la phuc hôi sau lam phat, chinh phu ề ́ ́ ự ̉ ́ ̀ ̣ ̀ ̣ ́ ́ ̉ đa th c hiên nhiêu goĩ ự ̣ ̀ ́ kich câu nên lai suât cho vay đ c điêu chinh giam.́ ̀ ̃ ́ ượ ́ ̉ ̉ H n n a, m c dù trong giai đo n 1995-ơ ữ ặ ạ 2000 do tác đ ng c a cu c kh ng ho ng tài chính-ti n t khu v c nên n n kinh t tăngộ ủ ộ ủ ả ề ệ ự ề ế tr ng th p nh ng v chính sách lưở ấ ư ề ãi su t chúng ta v n chấ ẫ a cho áp d ng hoàn toàn theoư ụ c ch th tr ng nên lơ ế ị ườ ãi su t Vi t Nam đ ng v n cao h n nhi u so v i t l l m phát vàấ ệ ồ ẫ ơ ề ớ ỷ ệ ạ lãi su t th c v n tăng lên h ng năm.Năm 1996 là 5,4%, năm 1997: 6,3%, năm 1998: 1%,ấ ự ẫ ằ năm 1999: 5,35% và năm 2000 là 5,05%. M c dù lãi su t dặ ấ ng th p nh v y nh ng n uươ ấ ư ậ ư ế chia lãi su t dấ ng cho t l l m phát thươ ỷ ệ ạ ì cho th y t l này v n r t cao. Năm 1996 t lấ ỷ ệ ẫ ấ ỷ ệ lãi su t dấ ng chia cho t l l m phát là 120%, năm 1997 là 175%, năm 1998 là 11,6%,ươ ỷ ệ ạ năm 1999 là 5350% và năm 2000 thì quá cao trên 6000%. • Giai đoan 2000-2002 NHNṆ cung đ̃ a co s thay đôi trong công cu điêu chinh lai suât̃ ́ ự ̉ ̣ ̀ ̉ ̃ ́ la c chê điêu hanh lai suât c ban kem theo biên đô biên đô lai suât se đ c công bô đinh̀ ơ ́ ̀ ̀ ̃ ́ ơ ̉ ̀ ̣ ̣ ̃ ́ ̃ ượ ́ ̣ ky vao hăng thang. Ngay 15/08/2000̀ ̀ ̀ ́ ̀ , NHNN đa chinh th c xoa bo c chê điêu hanh lai suât̃ ́ ứ ́ ̉ ơ ́ ̀ ̀ ̃ ́ trân băng viêc chuyên sang c chê điêu hanh lai suât c ban đôi v i ̀ ̀ ̣ ̉ ơ ́ ̀ ̀ ̃ ́ ơ ̉ ́ ớ đ ng Vi t Namồ ệ (VND) và n đ nh lãi su t c b n là 7,2%/nămấ ị ấ ơ ả . Nh ng m c lai suât nha n c ban ra chi mang tinhư ứ ̃ ́ ̀ ướ ̉ ́ tham khao cho cac NHTM. Lai suât chu yêu tac đ ng theo c chê thi tr ng va s thoá ́ ̃ ́ ̉ ́ ́ ộ ơ ́ ̣ ườ ̀ ự ̉ thuân cua cac bên. Biên đ giao đông cua chênh lêch lai suât la 0,3-0,5%̣ ̉ ́ ộ ̣ ̉ ̣ ̃ ́ ̀ /năm. Lai suât huỹ ́ đông tiêp tuc tăng tr ng do s chuyên biên tich c c cua nên kinh tê. ̣ ́ ̣ ưở ự ̉ ́ ́ ự ̉ ̀ ́ T ngày 01/01/2006ừ tr đi, lở ãi su t trong các h p đ ng cho vay nói chung, lãi su t trong các h p đ ng tín d ngấ ợ ồ ấ ợ ồ ụ nói riêng “do các bên tho thu n nả ậ h ng không đ c v t quá 150% c a lư ượ ượ ủ ãi su t ấ c b n doơ ả NHNN công b ”. Trong th i gian g n đây, c th là t tháng 5 đ n tháng 10/2005, lố ờ ầ ụ ể ừ ế ãi su tấ c b n do NHNN quy đ nh là 0,65%/tháng hay 7,8%/năm. N u theo quy đ nh này, thơ ả ị ế ị ì các ngân hàng ch đ c phép cho vay v i m c lãi su t t i đa là 0,975%/tháng hay 11,7%/năm.ỉ ượ ớ ứ ấ ố Tuy nhiên, trên th c t , nhi u ngân hàng đang cho vay đ i v i m t s lo i khách hàng caoự ế ề ố ớ ộ ố ạ h n m c lơ ứ ãi su t này, th m chí cá bi t lên t i 1,3 – 1,5%/tháng hay 15 – 18%/năm, t ngấ ậ ệ ớ ươ đ ng v i 200 – 230% lãi su t ươ ớ ấ c b n. ơ ả T 2002 n n kinh t đã có s n đ nh v măt vĩừ ề ế ự ổ ị ề mô, n n kinh t m c thi u phát. NHTM v n ho t đ ng có hi u qu đ m b o đ c hề ế ở ứ ể ẫ ạ ộ ệ ả ả ả ượ ệ s nhân ti n m c cao và đ m b o tính thanh kho n nên lãi su t v n ti p t c duy tri ố ề ở ứ ả ả ả ấ ẫ ế ụ ở m c7,2%- 7,8%/năm và biên đ giao đ ng là 0.6% trong các năm 2003,2004,2005. NHTMứ ọ ộ không tăng lãi su t huy đ ng tiêt ki m mà m r ng phát hành các gi y t có giá ng n vàấ ộ ệ ở ộ ấ ờ ắ trung h n v i lãi su t cao h nạ ớ ấ ơ . • Đ n năm 2005-2006, lãi su t trên th tr ng đã đ c đi u ch nh tăng. Đó là do: (1)ế ấ ị ườ ượ ề ỉ ch s giá tiêu dùng tăng, vì v y, ph n nào t o áp l c tăng lãi su t đ đ m b o lãi su tỉ ố ậ ầ ạ ự ấ ể ả ả ấ th c d ng trong m i quan h gi a lãi su t danh nghĩa v i l m phát. (2)Lãi su t trên thự ươ ố ệ ữ ấ ớ ạ ấ ị tr ng qu c t di n bi n ch a n đ nh do l a ch n m c tiêu ki m soát l m phát c a cácườ ố ế ễ ế ư ổ ị ự ọ ụ ể ạ ủ qu c gia đã gây s c ép tăng lãi su t USD trong n c, bu c các ngân hàng tăng lãi su t huyố ứ ấ ướ ộ ấ đ ng VND nh m tránh s chuy n d ch t VND sang ngo i t . (3) M c lãi su t c b nộ ằ ự ể ị ừ ạ ệ ứ ấ ơ ả c a ngân hàng tăng lên 8,25%/năm cũng là m t trong nh ng nguyên nhân làm cho lãi su tủ ộ ữ ấ huy đ ng trên th tr ng tăng. (4) ộ ị ườ C u tín d ng đang tăng nhanh đ duy trì t c đ tăngầ ụ ể ố ộ tr ng GDP 8%. M t lo t công trình tr ng đi m chính ph đang khát v n và đ n th i kỳưở ộ ạ ọ ể ủ ố ế ờ gi i ngân. (5) Các NHTM ả mu n tăng lãi su t huy đ ng nh m gi th ph n trên th tr ngố ấ ộ ằ ữ ị ầ ị ườ ti n g i, n đ nh ngu n v n huy đ ng, tránh chuy n d ch ngu n v n sang các NHTMề ử ổ ị ồ ố ộ ể ị ồ ố khác. 3 | L Ã I S U TẤ • Nh ng đ n năm 2006 thì n n kinh t có s bi n đ ng, ch s giá tiêu dùng tăng caoư ế ề ế ự ế ộ ỉ ố cao làm cho lãi su t th c gi m xu ng nên NTHM đã ph i nâng m c lãi su t huy đ ng lênấ ự ả ố ả ứ ấ ộ cao h n đ huy đ ng đ c v n và chi m th ph n trên th tr ng. NHNN đã can thi p v iơ ể ộ ượ ố ế ị ầ ị ườ ệ ớ m c lãi su t c b n là 8,25%/năm ứ ấ ơ ả (140/QĐ-NHNN 26/01/2006). • Năm 2007, trong quý III lãi su t ti t ki m đã b c t gi m do các ngân hàng bu cấ ế ệ ị ắ ả ộ nâng t l d tr b t bu c t 5% lên 10%ỷ ệ ự ữ ắ ộ ừ theo Ngh đ nh 1141 mà Ngân hàng Nhà N cị ị ướ v a ban hànhừ . Năm 2008, đ ng ti n m t giá nhanh chóng đã làm cho các dòng ti n d chồ ề ấ ề ị chuy n qua các kênh đ u t . M t khác vi c ể ầ ư ặ ệ rút ti n kh i th tr ng thông qua vi c phátề ỏ ị ườ ệ hành 20,300 t đ ng tín phi u b t bu c, Kho b c rút 50.000 t t các Ngân hàng Th ngỷ ồ ế ắ ộ ạ ỷ ừ ươ m i làm cho tính thanh kho n c a các ngân hàng b ch n đ t ng t đi u này gây ra tìnhạ ả ủ ị ặ ộ ộ ề tr ng thi u v n tr m tr ng th hi n rõ qua làn sóng đua nhau tăng lãi su t huy đ ng v nạ ế ố ầ ọ ể ệ ấ ộ ố trong toàn h th ng ngân hàng.ệ ố Trong khi đó t l l m phát là 22,9% và đ nh cao vàoỉ ệ ạ ỉ 07/2008 là 29% so v i l m phát thì m c tăng c a lãi su t ch a có th thay đ i đ c sớ ạ ứ ủ ấ ư ể ổ ượ ự đ i h ng c a dòng ti n.ổ ướ ủ ề NHNN th t ch t chính sách ti n t b ng cách tăng t l d trắ ặ ề ệ ằ ỷ ệ ự ữ b t bu c t 10% lên 11%/năm và nâng lãi su t ắ ộ ừ ấ huy đ ng ộ t ừ đang n đ nh 8,25% thì b tổ ị ấ ng tăng nhanh lên đ n 14%ờ ế , có lúc lên trên 20%, đ ng th i ồ ờ lãi su t cho vay cũng tăng lênấ m c t ng ngở ứ ươ ứ . Cu i năm 2008 lãi su t đã b t đ u gi m do l m phát gi m và NHTMố ấ ắ ầ ả ạ ả đã b o đ m đ c tính thanh kho n. Ngày 16/5/2008, b ng Quy t đ nh s 16/2008/QĐ-ả ả ượ ả ằ ế ị ố NHNN, lãi su t huy đ ng s chính th c b kh ng ch trong h n m c không v t quáấ ộ ẽ ứ ị ố ế ạ ứ ượ 150% lãi su t c b n do NHNN quy đ nh (tr tr ng h p cho vay các nhu c u v n ph cấ ơ ả ị ừ ườ ợ ầ ố ụ v đ i s ng, cho vay thông qua nghi p v phát hành và s d ng th tín d ng theo quyụ ờ ố ệ ụ ử ụ ẻ ụ đ nh t i Thông t s 01/2009/TT-NHNN ngày 23/01/2009). ị ạ ư ố • Ngay t nh ng tháng đ u năm 2009, lãi su t huy đ ng c a các ngân hàng tăng nhừ ữ ầ ấ ộ ủ ẹ nh m chu n b m t ngu n v n d i dào tr c các d báo cho r ng nhu c u v n c a DN sằ ẩ ị ộ ồ ố ồ ướ ự ằ ầ ố ủ ẽ đ c bi t tăng m nh trong năm. T tháng 5 đ n tháng 7/2009, làn sóng đua tăng lãi su t huyặ ệ ạ ừ ế ấ đ ng Vi t nam đ ng (VND) các NHTM ch a có d u hi u d ng do nhu c u h p th v nộ ệ ồ ở ư ấ ệ ừ ầ ấ ụ ố c a n n kinh t tăng cao. Di n bi n CPI tháng 12/2009 tăng 1,38%, tháng 01/2010 tăngủ ề ế ễ ế 1,36% và tháng 02/2010 tăng 1,96% đã tác đ ng đ n tâm lý th tr ng nên m t b ng lãiộ ế ị ườ ặ ằ su t huy đ ng VND trong Quý I/2010 có xu h ng tăng. Trong 6 tháng đ u năm, t c đấ ộ ướ ầ ố ộ tăng tr ng huy đ ng v n và d n tín d ngưở ộ ố ư ợ ụ tăng d n, phù h p v i m c tiêu tăng tr ngầ ợ ớ ụ ưở kinh t và ki m soát l m phế ể ạ át. Vào ngày 25/6/2010, t ng giám đ c m t s ngân hàng th ngổ ố ộ ố ươ m i t i Tp.HCM và Hà N i đã có bu i làm vi c v i Th ng đ c Ngân hàng Nhà n c và đ i di nạ ạ ộ ổ ệ ớ ố ố ướ ạ ệ Hi p h i Ngân hàng Vi t Nam (VNBA) đã th ng nh t đ nh h ng và l trình gi m lãi su t huyệ ộ ệ ố ấ ị ướ ộ ả ấ đ ng VND: “b c 1”, t tháng 7, lãi su t huy đ ng rút xu ng kho ng 11%/năm, và “b c 2”,ộ ướ ừ ấ ộ ố ả ướ ph n đ u vào cu i tháng 9/2010 xu ng m c kho ng 10,2% - 10,5%/năm. ấ ấ ố ố ứ ả Đ n 5/7/2010, h u h tế ầ ế các ngân hàng th ng m i đ ng lo t rút lãi su t huy đ ng VND. cu i 2010 l m phát tăng khi nươ ạ ồ ạ ấ ộ ố ạ ế cho lãi su t c a các ngân hang v t ng ng.techcombank-17%ấ ủ ượ ưỡ . Đ n giũa năm 2009 n n kinh tế ề ế Vi t Nam co d u hi u ph c hệ ấ ệ ụ ồi.Sau năm 2008 lai suât c ban cua NHNH giam xuông chĩ ́ ơ ̉ ̉ ́ ̉ con 7-8%/năm, t ng đ ng v i khoang chênh lêch không v t 150% lai suât c ban.̀ ươ ươ ớ ̉ ̣ ượ ̃ ́ ơ ̉ ngoài thi tr ng cac ngân hang đa huy đ ng v i m c la 9.99% va co môt sô tr ng h p lêṇ ườ ́ ̀ ̃ ộ ớ ứ ́ ̀ ́ ̣ ́ ườ ợ đên 10.5%.́ • Năm 2010 t l l m phát theo c c thông kê đ a ra là 4,65%ỷ ệ ạ ụ ư so v i năm 2009 thì t lớ ỉ ệ l m phát tăng lên và m c khác bên c nh đó còn ch u s tác đ ng c a c u ti n đã lam choạ ặ ạ ị ự ộ ủ ầ ề lãi su t liên ti p v t tr n t tr n hi n t i thì nhà n c án đ nh lãi su t c b n làấ ế ượ ầ ừ ầ ệ ạ ướ ị ấ ơ ả 4 | L Ã I S U TẤ LÃI SU T NĂM 2008Ấ 0 5 10 15 20 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 THÁNG NĂ M Hình 5: Lãi su t huy đ ng ti n g i VNĐ năm 2008ấ ộ ề ở 14%/năm. Nh ng các NHTM v n có cách đ phá tr n b ng các chiêu khuy n mãi, chi phíư ẫ ể ầ ằ ế d ch v , lãi su t huy đ ng có khi đã đ t 17%.ị ụ ấ ộ ạ • B c sang năm 2011, lãi su t ngân hàng (NH) đang m c r t cao do tình hình l mướ ấ ở ứ ấ ạ phát trong năm 2010. Theo các chuyên gia, v i m c lãi su t huy đ ng đ u vào 14%/năm,ớ ứ ấ ộ ầ đ u ra cho vay 17% - 18%/năm nh hi n nay đã quá s c ch u đ ng c a doanh nghi p (DN)ầ ư ệ ứ ị ự ủ ệ , và n u l m phát tăng lên NTHM s không th huy đ ng đ c v n.ế ạ ẽ ể ộ ượ ố PH N BA: NH H NG C A LÃI SU T T I CÁC NHÂN T TRÊN THẦ Ả ƯƠ Ủ Ấ Ớ Ố Ị TR NGƯỜ Trên th tr ng các ch các ch th và các y u t th tr ng tác đ ng song chi uị ườ ủ ủ ể ế ố ị ườ ộ ề v i nhau, g n ch t trong m i qua h h u c . Lãi su t cũng ch u tác đ ng c a bàn tay vôớ ắ ặ ố ệ ữ ơ ấ ị ộ ủ hình và h u hình, và ng c l i. ữ ượ ạ 1. M i quan h gi a lãi su t hi n nay v i NHTM.ố ệ ữ ấ ệ ớ C nh tranh b ng lãi su t là bi n pháp c nh tranh có tính ch t truy n th ng c a cácạ ằ ấ ệ ạ ấ ề ố ủ NHTM, cũng nh s l a ch n có tính ch t truy n th ng c a ng i dân, c a khách hàngư ự ự ọ ấ ề ố ủ ườ ủ trong vi c g i ti n, vay v n mà đ n nay ch a th thay đ i đ c. H n n a đây là quy lu tệ ử ề ố ế ư ể ổ ượ ơ ữ ậ c a kinh t th tr ng, lãi su t có tác đ ng đi u hoà cung c u v n. V n s ch y vào n i cóủ ế ị ườ ấ ộ ề ầ ố ố ẽ ả ơ lãi su t cao, ho c khách hàng s tìm đ n vay v n n i có lãi su t th p. Nhìn chung kháchấ ặ ẽ ế ố ơ ấ ấ hàng s l a ch n n i có lãi su t huy đ ng v n h p d n đ g i ti n và tìm đ n ngân hàngẽ ự ọ ơ ấ ộ ố ấ ẫ ể ử ề ế có lãi su t th p h n đ vay v n. T t nhiên, uy tín c a ngân hàng th ng m i khi g i ti n,ấ ấ ơ ể ố ấ ủ ươ ạ ử ề th t c và phong cách cho vay c a cán b ngân hàng th ng m i cũng r t quan tr ng. Hi nủ ụ ủ ộ ươ ạ ấ ọ ệ t i trên th tr ng tài chính ti n t c u đang v t cung nên các NHTM đang lâm vào tìnhạ ị ườ ề ệ ầ ượ tr ng là thi u ti n cho vay. Trong đi u ki n ngu n v n nhàn r i trong dân còn nhi u, l mạ ế ề ề ệ ồ ố ỗ ề ạ phát 2008 v a x y ra, ch s giá tiêu dung tăng cao nguy c l m phát tăng lên, ng i dânừ ả ỉ ố ơ ạ ườ l i có c h i l a ch n nhi u kênh đ u t v n sinh l i khác nhau. Do đó, c nh tranh v lãiạ ơ ộ ự ọ ề ầ ư ố ợ ạ ề su t t o đi u ki n cho khách hàng, ng i dân ch đ ng l a ch n các ngân hàng th ngấ ạ ề ệ ườ ủ ộ ự ọ ươ m i khác nhau có lãi su t phù h p v i mình và c m th y an tâm, an toàn đ g i ti n. ạ ấ ợ ớ ả ấ ể ử ề M t s nét v tình hình lãi su t cu i năm 2010, sau khi Ngân hàng Nhà n c đ ngộ ố ề ấ ố ướ ồ thu n vi c tăng lãi su t đ gi m l m phát. Vào nh ng ngày đ u c a tháng 12, các ngânậ ệ ấ ể ả ạ ữ ầ ủ hàng th ng m i l n và uy tín c a Vi t Nam nh : Ngân hàng TMCP Xu t Nh p kh u Vi tươ ạ ớ ủ ệ ư ấ ậ ẩ ệ Nam (Eximbank), Ngân hàng TMCP Á Châu (ACB), Ngân hàng TMCP Sài Gòn Th ng Tínươ (Sacombank), Ngân hàng TMCP Ph ng Nam (SouthernBank)… đ u l n l t tăng lãi su tươ ề ầ ượ ấ v i m c lãi su t cao nh t t tr c t i nay đ i v i kỳ h n 3 tháng lên t i 14%/năm thay vìớ ứ ấ ấ ừ ướ ớ ố ớ ạ ớ 12% nh tr c kia. H n n a, nhi u ngân hàng còn áp d ng các ch ng trình khuy n mãiư ướ ơ ữ ề ụ ươ ế t ng quà khách hàng…đã t o nên m t cu c ch y đua v i m c đích tăng kh năng huy đ ngặ ạ ộ ộ ạ ớ ụ ả ộ v n nhi u nh t có th . Đ c bi t, ngày 8/12 th tr ng lãiố ề ấ ể ặ ệ ị ườ su t đã tăng nóng lên khiấ Ngân hàng TMCP K Th ng (Techcombank) đã nâng lãi su t huy đ ng lên 17%/năm kỳ h n 1ỹ ươ ấ ộ ở ạ tháng áp d ng t ngày 8 đ n 10/12/2010 đ i v i s ti n g i 100 tri u đ ng tr lên. Hànhụ ừ ế ố ớ ố ề ử ệ ồ ở đ ng này c a Ngân hàng Techconbank đã khi n các ngân hàng khác cũng l n l t tăng lãiộ ủ ế ầ ượ su t, th tr ng lãi su t di n bi n ph c t p vì khi Techcombank đ y lãi su t huy đ ng lênấ ị ườ ấ ễ ế ứ ạ ẩ ấ ộ quá cao đã làm xu t hi n s d ch chuy n ti n t các ngân hàng khác v Techcombank nênấ ệ ự ị ể ề ừ ề nh h ng x u đ n ngu n v n t các ngân hàng này, bu c h ph i đ y lãi su t huy đ ngả ưở ấ ế ồ ố ừ ộ ọ ả ẩ ấ ộ lên v t quá ki m soát c a Ngân hàng trung ng.ượ ể ủ ươ Lý do chính khi n các Ngân hàng th ng m i tăng lãi su t là do cu i năm cácế ươ ạ ấ ố NHTM c n huy đ ng s v n l n nh ng không ph i ngân hàng nào cũng dám h i vay c aầ ộ ố ố ớ ư ả ỏ ủ 5 | L Ã I S U TẤ Ngân hàng Nhà n c do s b qu n lý ch t ho t đ ng cho vay ra, vì đây là giai đo n s p tướ ợ ị ả ặ ạ ộ ạ ắ ế ch s giá tiêu dùng tăng cao NHNN đang thi hành chính sách th t ch t ti n t , và NHTMỉ ố ắ ặ ề ệ huy đ ng không đ c v n nhàn r i trong dân, do s tâm lý l m phát s bùng phát nhộ ượ ố ỗ ự ạ ẽ ư 2008, thay vì g i ti n vào NH thì v n s t đ ng chuy n sang các kênh đ u t sinh l iở ề ố ẽ ự ộ ể ầ ư ờ khác. Không huy đ ng đ c v n NH ph i gi m các nghi p v cho vay đ m b o tính thanhộ ượ ố ả ả ệ ụ ả ả kho n và nh h ng nhi u đ n th ph n,các NHTM bu c ph i tăng lãi su t huy đ ng, băngả ả ưở ề ế ị ầ ộ ả ấ ộ nhi u cách khác nhau đ đ m b o ho t đ ng. Nh ng n u huy đ ng v i t l quá cao thìề ể ả ả ạ ộ ư ế ộ ớ ỉ ệ doanh nghi p s khó th ch p nh n v i m c lãi su t trên 20%/năm. Chính các Ngân hàngệ ẽ ể ấ ậ ớ ứ ấ cũng đã lên ti ng v i m c lãi su t đ u vào 17-18% thì cho vay ra th p nh t cũng khôngế ớ ứ ấ ầ ấ ấ d i 20%. Đây là m c th tr ng khó ch p nh n nên huy đ ng v i m c lãi su t t 17% trướ ứ ị ườ ấ ậ ộ ớ ứ ấ ừ ở lên thì ngân hàng khó có th kinh doanh có lãi ho c ph i ch u nh ng r i ro l n. Tăng hayể ặ ả ị ữ ủ ớ không tăng lãi su t huy đ ng v n hi n t i NHTM c n ph i bám sát vào th tr ng đ đi uấ ộ ố ệ ạ ầ ả ị ườ ể ề ch nh cho thích h p.ỉ ợ 2. Tác đ ng lãi su t v i doanh nghi p vay v nộ ấ ớ ệ ố Cùng v i lãi su t huy đ ng, lãi su t cho vay cũng tăng lên. Khi lãi su t th c tăng lênớ ấ ộ ấ ấ ự báo hi u nguy c ng i vay v n s thêm gánh n ng tr lãi, đ c bi t là kh i khách hàng cáệ ơ ườ ố ẽ ặ ả ặ ệ ố nhân đang m n ti n ngân hàng đ chi tiêu, mua s m. Đ i v i các DN, lãi su t cho vayượ ề ể ắ ố ớ ấ hình thành nên chi phí v n và là chi phí đ u vào c a quá trình SXKD nh h ng đ n l iố ầ ủ ả ưở ế ợ nhu n, có th nói lãi su t cao l i nhu n ti n v zero.ậ ể ấ ợ ậ ế ề DN ph i đi u ch nh ho t đ ng đ uả ể ỉ ạ ộ ầ t kinh doanh, gi m đ u t , ho c không tích c c đ u t các d án m i. ư ả ầ ư ặ ự ầ ư ự ớ Ông Ph m Xuân H ng, T ng giám đ c Công ty May Sài Gòn 3, kiêm Phó ch t chạ ồ ổ ố ủ ị Hi p h i D t may Vi t Nam (Vitas) cho bi t, v i l i nhu n trung bình ch m c 5%, n uệ ộ ệ ệ ế ớ ợ ậ ỉ ở ứ ế ph i vay v n ngân hàng, doanh nghi p ngành d t may s r t khó khăn. “V i lãi su t vayả ố ệ ệ ẽ ấ ớ ấ 20% nh hi n nay, ít có doanh nghi p d t may nào dám vay v n đ đ u t . Vi c m r ngư ệ ệ ệ ố ể ầ ư ệ ở ộ s n xu t là r t khó, vì n u vay đ u t m r ng, thì kh năng thu hút lao đ ng là r t khóả ấ ấ ế ầ ư ở ộ ả ộ ấ khăn”, ông H ng phân tích.ồ góc đ khác, ông Phan Văn Thi n, Phó t ng giám đ c Công ty c ph n Bánh k oỞ ộ ệ ổ ố ổ ầ ẹ Biên Hoà (Bibica) cho r ng, lãi su t cao và t giá thay đ i s đ y giá đ u vào tăng, nhằ ấ ỷ ổ ẽ ẩ ầ ả h ng đ n ho t đ ng s n xu t c a Bibica. “Các nhà cung ng nguyên li u đang đ nghưở ế ạ ộ ả ấ ủ ứ ệ ề ị tăng giá 5-10% trong tháng t i (tùy ch ng lo i). Các đ i tác cung c p bao bì gi y, bao bìớ ủ ạ ố ấ ấ nh a, b t mì, ch t béo cho Bibica cũng đang yêu c u đi u ch nh giá. Tr c tình hình này,ự ộ ấ ầ ề ỉ ướ doanh nghi p s g p khó khăn do các nguyên li u đ u vào đ ng lo t tăng”, ông Thi n loệ ẽ ặ ệ ầ ồ ạ ệ ng i nh ng cũng cho bi t, vi c t giá tăng s tác đ ng tích c c đ n xu t kh u c a Bibica.ạ ư ế ệ ỷ ẽ ộ ự ế ấ ẩ ủ 3. Lãi su t công c đi u ti t ti n tấ ụ ề ế ề ệ . Chính sách lãi su tấ c b nơ ả là m t trong nh ng công c chính c a chính sách ti n t .ộ ữ ụ ủ ề ệ Tuỳ thu c vào t ng m c tiêu c a chính sách ti n t , Ngân hàng Nhà n c áp d ng c chộ ừ ụ ủ ề ệ ướ ụ ơ ế đi u hành lãi su t phù h p, nh m n đ nh và phát tri n th tr ng ti n t , t o đi u ki nề ấ ợ ằ ổ ị ể ị ườ ề ệ ạ ề ệ thu n l i cho ho t đ ng ậ ợ ạ ộ NH và s phân b có hi u qu các ngu n v n trong n n kinh t .ự ổ ệ ả ồ ố ề ế Tr c nh ng bi n đ ng c a lãi su t ngày 3/3/2011, Ngân hàng Nhà n c Vi t Nam đã banướ ữ ế ộ ủ ấ ướ ệ hành Thông t s 02/2011/TT-NHNN n đ nh lãi su t huy đ ng v n b ng đ ng Vi t Namư ố ấ ị ấ ộ ố ằ ồ ệ (lãi su t ti n g i,kỳ phi u, tín phi u và trái phi u) c a các t ch c, cá nhân bao g m cấ ề ử ế ế ế ủ ổ ứ ồ ả 6 | L Ã I S U TẤ kho n chi khuy n m i d i m i hình th c không v t quá 14%/năm. Đ ng th i ti n hànhả ế ạ ướ ọ ứ ượ ồ ờ ế th c hi n chính sách ti n t vự ệ ề ệ à tài khóa th t ch t h p lí,ắ ặ ợ c n tr ngẩ ọ . V y vì sao c n quyậ ầ đ nh m c tr n lãi su t và đ i v i th i gian hi n t i có h p lý hay không? Ch s giá tiêuị ứ ầ ấ ố ớ ờ ệ ạ ợ ỉ ố dung hi n nay tăng so v i năm 2010 là 12,24%, đ u năm 2011 giá c các hàng hóa thi t y uệ ớ ầ ả ế ế tăng cao (xăng, đi n, n c) nh v y m c lãi su t d báo c a năm nay là khá cao có th lênệ ướ ư ậ ứ ấ ự ủ ể đ n 9,25%. V y lãi su t th c là kho ng 5%, th p so v i các kênh đ u t khác, các dòngế ậ ấ ự ả ấ ớ ầ ư ti n s chuy n h ng kênh đ u t , gây khó khăn cho NHTM, và đ u t và SXKD s gi mề ẽ ể ướ ầ ư ầ ư ẽ ả xu ng vì thi u v n, ng i dân s không vay ti n đ mua s m, t ng c u gi m xu ng ki mố ế ố ườ ẽ ề ể ắ ổ ầ ả ố ề ch l m phát và bình n th tr ng.ế ạ ổ ị ườ 4. Lãi su t nh h ng đ n xã h iấ ả ưở ế ộ  NHTM duy trì lãi su t cho vay m c 18%-20%, các nhà ho ch đ nh chính sách kỳấ ở ứ ạ ị v ng đ i phó v i l m phát. Nh ng th c t l i có th gây ra tâm lý e ng i đ u t s n xu tọ ố ớ ạ ư ự ế ạ ể ạ ầ ư ả ấ b i m c lãi su t quá cao, khó đ u t có lãi.ở ứ ấ ầ ư • Lãi su t vay cao, cùng v i ngu n cung tín d ng b h n ch đã d n đ n tình tr ngấ ớ ồ ụ ị ạ ế ẫ ế ạ h u h t các DN bu c ph i c c u l i ho t đ ng SXKD, c t gi m vi c đ u t , thu h p quyầ ế ộ ả ơ ấ ạ ạ ộ ắ ả ệ ầ ư ẹ mô và ph m vi ho t đ ng. Đi u này ch c ch n s nh h ng đ n s vi c làm đ c duyạ ạ ộ ề ắ ắ ẽ ả ưở ế ố ệ ượ trì hay t o m i.ạ ớ Do đó, không đáp ng đ nhu c u vi c trong xã h i, c ng thêm m t bứ ủ ầ ệ ộ ộ ộ ộ ph n không nh ng i lao đ ng b m t vi c khi n cho t l th t nghi p tăng cao.ậ ỏ ườ ộ ị ấ ệ ế ỷ ệ ấ ệ Và các d án đ u t n m trên gi y làm hao mòn và lãng phí th i gian xã h i.ự ầ ư ằ ấ ờ ộ • Không có vi c làm đ ng nghĩa v i h n ch giao ti p v i nh ng ng i lao đ ngệ ồ ớ ạ ế ế ớ ữ ườ ộ khác, tiêu t n th i gian vô nghĩa, không có kh năng chi tr , mua s m v t d ng thi t y uố ờ ả ả ắ ậ ụ ế ế cũng nh các ư hàng hóa tiêu dùng. Không kích thích đ c s tăng tr ng kinh t . có th nhượ ự ưở ế ể ả h ng đ n t n n xã h i.ưở ế ệ ạ ộ  Lãi su t tăng nhanh gây áp l c l m phát, gây t n th t xã h i l n.ấ ự ạ ổ ấ ộ ớ • Phân ph i l i thu nh p: lãi su t tăng cao h n s phân ph i l i thu nh p t ng iố ạ ậ ấ ơ ẽ ố ạ ậ ừ ườ vay ti n sang ng i g i ti n. Đi u này làm tăng s c chi tiêu c a ng i ti t ki m, nh ng sề ườ ử ề ề ứ ủ ườ ế ệ ư ự chi tiêu này b h n ch b i m c tiêu dùng c n biên (ph n chi tăng thêm cho tiêu dùng trongị ạ ế ở ứ ậ ầ m i giá tr thu nh p tăng thêm), do v y ng i ti t ki m có xu h ng tăng chi tiêuỗ ị ậ ậ ườ ế ệ ướ dùng th p h n s h n ch chi tiêu đ u t c a ng i đi vay, nh t là khi lãi su t tăng caoấ ơ ự ạ ế ầ ư ủ ườ ấ ấ v t t su t l i nhu n đ u t và các danh m c đ u t và d án, làm thu nh p c a ng i điượ ỷ ấ ợ ậ ầ ư ụ ầ ư ự ậ ủ ườ vay gi m. Do v y, d n đ n t ng chi tiêu gi m, GDP gi m. M t khác, đ i v i các h giaả ậ ẫ ế ổ ả ả ặ ố ớ ộ đình n m gi nhi u c phi u, trái phi u, lãi su t tăng s làm gi m giá tài s n tài chính. Doắ ữ ề ổ ế ế ấ ẽ ả ả đó, gi m thu nh p, t đó t o s c ép gi m tiêu dùng c a các h gia đình.ả ậ ừ ạ ứ ả ủ ộ • H c sinh, sinh viên (HSSV) có nhu c u s đ c vay v n t Ngân hàng chính sách xãọ ầ ẽ ượ ố ừ h i đ h tr vi c h c t p v i lãi su t u đãi 0.5%/tháng. Tuy nhiên, v i tình hình lãi su tộ ể ỗ ợ ệ ọ ậ ớ ấ ư ớ ấ cao nh hi n nay nhi u ng i đã nghĩ ra vi c “kinh doanh” ngu n v n u đãi này b ngư ệ ề ườ ệ ồ ố ư ằ nh ng chiêu lách lu t m i,ữ ậ ớ đ c bi t là hi n t ng cho vay l i v n tín d ng HSSV v i lãiặ ệ ệ ượ ạ ố ụ ớ su t cao.ấ Đi u này làm gi m hi u qu ngu n v n ngân sách dành cho giáo d c - ngu n v nề ả ệ ả ồ ố ụ ồ ố mà nhà n c đ u t cho ngu n nhân l c trong t ng lai, nh h ng l n đ n chính sáchướ ầ ư ồ ự ươ ả ưở ớ ế c a Chính phủ ủ. N u nh ng hành vi này ti p t c kéo dài trong th i gian t i s nh h ngế ữ ế ụ ờ ớ ẽ ả ưở không nh đ n n n giáo d c, nh t là s gây khó khăn trong vi c ti p c n các tr ng đ iỏ ế ề ụ ấ ẽ ệ ế ậ ườ ạ h c, cao đ ng c a h c sinh sau b c THPT.ọ ẳ ủ ọ ậ PH N BAẦ : NH N Đ NH V S KI M CH LÃI SUÂT C B N HI N NAY.Ậ Ị Ề Ự Ề Ế Ơ Ả Ệ 7 | L Ã I S U TẤ  Vi c t do hóa lãi su t huy đ ng b t ch p nh ng đi u ki n ch a chín mu i có thệ ự ấ ộ ấ ấ ữ ề ệ ư ồ ể phát sinh h qu b t l i khó l ng đ nh.ệ ả ấ ợ ượ ị • Lãi su t huy đ ng tăng khi n dòng ti n s t p trung vào các ngân hàng th ng m i,ấ ộ ế ề ẽ ậ ươ ạ khi ngu n v n tăng NH s cho vay nhi u h n và gi m tính an toàn, hi u qu c a ngu nồ ố ẽ ề ơ ả ệ ả ủ ồ v n.ố • Đ i v i đa s đám đông, ai huy đ ng lãi su t cao thì g i, th m chí không c n bi tố ớ ố ộ ấ ử ậ ầ ế t cách pháp nhân và m c tiêu huy đ ng v n c a t ch c huy đ ng. Tr c s h p d n c aư ụ ộ ố ủ ổ ứ ộ ướ ự ấ ẫ ủ lãi su t m i do c nh tranh gi a các ngân hàng khi th c hi n t do hóa lãi su t huy đ ng, cóấ ớ ạ ữ ự ệ ự ấ ộ th làm gia tăng các ho t đ ng rút v n c a ng i g i t các ngân hàng có lãi su t th p để ạ ộ ố ủ ườ ử ừ ấ ấ ể g i vào các ngân hàng có lãi su t cao, nh m h ng l i ích cao h n. Đi u này là chính đángử ấ ằ ưở ợ ơ ề và d hi u, nh ng n u ki m soát không t t l i có th t o nh ng làn sóng rút ti n và g iễ ể ư ế ể ố ạ ể ạ ữ ề ử ti n theo tâm lý đám đông, t o vòng xoáy xáo tr n lu ng v n, c c u v n và các k ho chề ạ ộ ồ ố ơ ấ ố ế ạ kinh doanh c a các ngân hàng, cũng nh c a v n đ u t xã h i. N u m t s ngân hàng nàoủ ư ủ ố ầ ư ộ ế ộ ố đó không ch u n i áp l c rút v n b t th ng s bu c ph i tăng lãi su t huy đ ng, ho cị ổ ự ố ấ ườ ẽ ộ ả ấ ộ ặ ch u áp l c thanh kho n cao, th m chí có th phá s n c c b ho c gi i th . Bên c nh đó sị ự ả ậ ể ả ụ ộ ặ ả ể ạ ẽ su t hi n các ho t đ ng c nh tranh không lành m nh, l a đ o,vv..ấ ệ ạ ộ ạ ạ ừ ả  Lãi su t tăng cao s d n đ n m t cân đ i cung-c u ti n t hi n nay.ấ ẽ ẫ ế ấ ố ầ ề ệ ệ • VN đang trong quá trình c c u l i các t ch c ngân hàng theo chu n hoá nh m b oơ ấ ạ ổ ứ ẩ ằ ả đ m s lành m nh và s c c nh tranh, s n đ nh vĩ mô c a th tr ng tài chính trongả ự ạ ứ ạ ự ổ ị ủ ị ườ n c. Hi n còn m t s ngân hàngướ ệ ộ ố nh ch aỏ ư đáp ng yêu c u tái c c u v n đi u l t iứ ầ ơ ấ ố ề ệ ố thi u theo quy đ nh c a Nhà n c, ho c g p khó khăn ch a x lý tri t đ v thanh kho n,ể ị ủ ướ ặ ặ ư ử ệ ể ề ả nh ng l i không mu n gi i th , sáp nh p ho c c ph n hoá theo yêu c u... Do v y, vi cư ạ ố ả ể ậ ặ ổ ầ ầ ậ ệ t do hóa lãi su t huy đ ng có th , trong th i gian đ u, làm gia tăng ít nhi u m t s ho tự ấ ộ ể ờ ầ ề ộ ố ạ đ ng huy đ ng v n v i lãi su t cao (k c s gia tăng lu ng v n gián ti p n c ngoài rộ ộ ố ớ ấ ể ả ự ồ ố ế ướ ẻ đ vào VN v i nh ng h lu có th , gây s c v n và thanh kho n cho các ngân hàng nhổ ớ ữ ệ ỵ ể ố ố ả ư khi rút v n đ t ng t) và có th c các hành vi tìm cách lách lu t ho c vi ph m lu t đ :ố ộ ộ ể ả ậ ặ ạ ậ ể ho c s d ng ngu n v n huy đ ng b sung vào v n đi u l ; ho c ti n hành các ho tặ ử ụ ồ ố ộ ổ ố ề ệ ặ ế ạ đ ng kinh doanh m o hi m do s c ép ph i cho vay l i v i lãi cao; ho c t o hi n t ngộ ạ ể ứ ả ạ ớ ặ ạ ệ ượ lòng vòng v n xã h i, ki u “mua r bán đ t- ăn chênh l ch lãi su t”, coi nh m c tiêu tínố ộ ể ẻ ắ ệ ấ ẹ ụ d ng lành m nhụ ạ đ i v i xã h i và qu n lý nhà n cố ớ ộ ả ướ cho các u tiên phát tri n kinh tư ể ế và tái c c u.ơ ấ  Góp ph n đ y m nh đ u t đ m r ng SXKD và các kho n đ u t mang tính xãầ ẩ ạ ầ ư ể ở ộ ả ầ ư h i nh giao thông, tr ng h c, b nh vi n…Trong hoàn c nh xã h i hi n nay đi u đó làộ ư ườ ọ ệ ệ ả ộ ẹ ề vô cùng c n thi t.ầ ế Ph n 4: ầ M T S GI I PHÁP CHO VI C KIÈM CH LÃI SUÂTỘ Ố Ả Ệ Ế Nhìn chung hi n nay thì m c ki m lãi su t c b n là phi th tr ng trong th tr ng tàiệ ứ ề ấ ơ ả ị ườ ị ườ chính, nh ng xét cho toàn b xã h i, và t ng lai cho n n kinh t thì đi u đó là c n thi t.ư ộ ộ ươ ề ế ề ầ ế Chúng ta ph i có m t s gi i pháp c th .ả ộ ố ả ụ ể  NHNN gi m lãi su t cho vay, và t l chi t kh u c a các NHTM, nh m làm tăngả ấ ỉ ệ ế ấ ủ ằ ngu n v n,NHTM s không c n ph i huy đ ng v i m c lãi su t cao.ồ ồ ẽ ầ ả ộ ớ ứ ấ  Đi u ch nh th ng xuyên lãi su t c b n phù h p v i th tr ng không nên c ngề ỉ ườ ấ ơ ả ợ ớ ị ườ ứ nh c là ph i đúng th i gian niêm y t (th òng thì lãi su t c b n s cô b 1 l n/tháng).ắ ả ờ ế ư ấ ơ ả ẽ ố ầ  Chu n hoá và th ng nh t c s pháp lý, liên quan đ n các ho t đ ng NH, lu t NHẩ ố ấ ơ ở ế ạ ộ ậ và dân s có liên quan v vay và cho vay,…ự ề 8 | L Ã I S U TẤ  NHTM chú ý đ n ho t đ ng kinh doanh l n di n biên c a th tr ng, di u ch nh lãiế ạ ộ ẫ ễ ủ ị ườ ề ỉ su t phù h p, và tránh các hi n t ng lách lu t làm phá v tính k lu t c a th tr ng liênấ ợ ệ ượ ậ ỡ ỉ ậ ủ ị ườ NH. 9 | L Ã I S U TẤ