Đề tài Nghiệp vụ thị trường mở - Các giải pháp nâng cao hoạt động nghiệp vụ thị trường mở

Lêi më ®Çu Ng©n hµng Trung ­¬ng ra ®êi ë mçi quèc gia cã tÝnh chÊt chung lµ mét c¬ quan thuéc bé m¸y Nhµ n­íc, ®­îc ®éc quyÒn ph¸t hµnh giÊy b¹c ng©n hµng vµ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng tiÒn tÖ, tÝn dông vµ ng©n hµng, víi môc tiªu c¬ b¶n lµ æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn, duy tr× sù æn ®Þnh vµ an toµn trong ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng. Trong ®ã nhiÖm vô ®¶m b¶o æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn lµ mét nhiÖm vô v« cïng quan träng. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ®ã Ng©n hµng Trung ­¬ng th«ng qua c¸c c«ng cô cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh»m g©y ra sù më réng hay th¾t chÆt l¹i trong viÖc cung øng tiÒn tÖ, ®Ó æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång b¶n tÖ, ®­a s¶n l­îng vµ viÖc lµm cña quèc gia ®Õn møc mong muèn. Ng©n hµng Trung ­¬ng ë c¸c n­íc th­êng sö dông c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh­: dù tr÷ b¾t buéc, t¸i chiÕt khÊu, nghiÖp vô thÞ tr­êng më, kiÓm so¸t h¹n møc tÝn dông… §èi víi tõng quèc gia, trong mçi giai ®o¹n cô thÓ, Ng©n hµng Trung ­¬ng sÏ sö dông nh÷ng c«ng cô phï hîp víi giai ®o¹n ®ã ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. Víi c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®ãng vai trß lµ mét c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quan träng do cã nh÷ng ­u ®iÓm ­u viÖt h¬n so víi c¸c c«ng cô ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh¸c nh­: Nã lµ c«ng cô rÊt linh ho¹t vµ chÝnh x¸c, Ng©n hµng Trung ­¬ng cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc hoµn toµn l­îng nghiÖp vô thÞ tr­êng tù do, Ng©n hµng Trung ­¬ng dÔ dµng ®¶o ng­îc l¹i t×nh thÕ cña m×nh khi cã quyÕt ®Þnh kh«ng chÝnh x¸c… HiÖn nay, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®· ®­îc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam ¸p dông vµo ®Ó ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, ®©y lµ mét nghiÖp vô kh¸ míi mÎ ®èi víi n­íc ta. B­íc ®Çu ®­a vµo ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®ang dÇn trë thµnh mét c«ng cô rÊt quan träng trong chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN ViÖt Nam. Lµ sinh viªn khoa NH_TC viÖc nghiªn cøu vÒ c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më cã ý nghÜa rÊt quan träng. V× vËy, ®ã lµ lý do em chän ®Ò tµi“ NghiÖp vô thÞ tr­êng më. C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më ” nh»m nghiªn cøu t×m hiÓu vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më vÒ lý luËn vµ viÖc ¸p dông nã vµo ViÖt Nam. Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em sÏ kh«ng tr¸nh khái nhiÒu thiÕu sãt, em rÊt mong nhËn ®­îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o ®Ó bµi viÕt cña m×nh ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c« gi¸o, th¹c sÜ Lª Phong Ch©u ®· tËn t×nh h­ãng dÉn vµ gióp ®ì em ®Ó em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Ch­¬ng 1: Nh÷ng lÝ luËn chung vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më 1. Kh¸i niÖm, vai trß nghiÖp vô thÞ tr­êng më 1.1. Kh¸i niÖm vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më - NghiÖp vô thÞ tr­êng më ( Open Market Operation – OMO) lµ nghiÖp vô NHTW thùc hiÖn viÖc mua vµo hoÆc b¸n ra c¸c giÊy tê cã gi¸ chñ yÕu lµ ng¾n h¹n nh»m thay ®æi c¬ sè tiÒn tÖ trªn c¬ së ®ã t¸c ®éng ®Õn l­îng tiÒn cung øng vµ l·i suÊt ng¾n h¹n. NghiÖp vô thÞ tr­êng më ra ®êi tõ nh÷ng n¨m ®Çu thÕ kØ XX ë Mü vµ mét sè n­íc ch©u ¢u .HiÖn nay, c«ng cô nµy ®­îc hÇu hÕt c¸c n­íc sö dông nh­ mét c«ng cô chñ yÕu ®Ó ®iªï hµnh ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ 1.2. Vai trß cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më ViÖc thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më cã nh÷ng vai trß quan träng: - T¹o sù s«i ®éng cho thÞ tr­êng tµi chÝnh,ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiÒn tÖ,®ång bé thÞ tr­êng chøng kho¸n .Thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më, më ra mét kªnh dÉn truyÒn vèn míi cho c¸c tæ chøc tÝn dông.Víi sù tham gia cña Ng©n hµng Nhµ n­íc thÞ tr­êng mua b¸n c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ trë nªn s«i ®éng h¬n. - Thùc hiÖn NghiÖp vô thÞ tr­êng më gióp Ng©n hµng trung ­¬ng chñ ®éng trong ®iªï hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th«ng qua møc cung tiÒn tÖ.Khi Ng©n hµng Trung ­¬ng mua,b¸n chøng kho¸n trªn thÞ tr­êng sÏ lµm thay ®æi c¬ sè tiÒn tÖ. §ã lµ nguån gèc chÝnh g©y nªn sù biÕn ®éng trong cung øng tiÒn tÖ . - NghiÖp vô thÞ tr­êng më d­îc sö dông ®Ó ®iÒu chØnh l­îng vèn kh¶ dông cña hÖ thèng ng©n hµng. Khi Ng©n hµng trung ­¬ng mua chøng kho¸n,lµm t¨ng c¬ sè tiÒn tÖ, qua ®ã lµm t¨ng l­îng tiÒn cung øng,lµm t¨ng l­îng tiÒn dù tr÷ cña hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i, c¸c tæ chøc tÝn dông.Ng­îc l¹i, khi Ng©n hµng trung ­¬ng b¸n chøng kho¸n, lµm thu hÑp c¬ sè tiÒn tÖ,lµm gi¶m l­îng tiÒn cung øng, qua ®ã lµm gi¶m dù tr÷ cña hÖ thèng ng©n hµng th­¬ng m¹i, c¸c tæ chøc tÝn dông. 2. c¬ chÕ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.1. C¸c lo¹i nghiÖp vô thÞ tr­êng më Cã 2 lo¹i nghiÖp vô thÞ tr­êng më: - NghiÖp vô thÞ tr­êng më n¨ng ®éng nh»m thay ®æi møc dù tr÷ vµ c¬ sè tiÒn tÖ - NghiÖp vô thÞ tr­êng më thô ®éng nh»m bï l¹i nh÷ng chuyÓn ®éng cña c¸c nh©n tè kh¸c ®· ¶nh h­ëng ®Õn c¬ sè tiÒn tÖ. NghiÖp vô thÞ tr­êng më cña NHTW th­êng ®­îc thùc hiÖn theo 2 c¸ch chñ yÕu: c¸c giao dÞch kh«ng hoµn l¹i vµ c¸c giao dÞch cã hoµn l¹i 2.1.1. Giao dÞch kh«ng hoµn l¹i - Lµ viÖc mµ NHTW mua b¸n chøng kho¸n víi ng­êi giao dÞch (mua b¸n mét lÇn) vµ chuyÓn h¼n quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn ®ßi nî cho ng­êi giao dÞch vµ ng­îc l¹i. 2.1.2. Giao dÞch cã hoµn l¹i (giao dÞch cã kú h¹n) - Lµ viÖc thùc hiÖn mua, b¸n c¸c giÊy tê cã gi¸ theo kú h¹n. Khi ®ã NHTW ph¶i ký hai hîp ®ång: hîp ®ång mua vµ hîp ®ång b¸n cã kú h¹n hoÆc hîp ®ång b¸n vµ hîp ®ång mua cã kú h¹n. - NÕu mua b¸n theo tho¶ thuËn (hoÆc theo hîp ®ång mua l¹i): NHTW ký mét hîp ®ång mua b¸n chøng kho¸n víi ng­êi giao dÞch vµ ng­êi giao dÞch sÏ ®ång ý mua l¹i chøng kho¸n ®ã vµo mét ngµy x¸c ®Þnh trong t­¬ng lai. §©y lµ hîp ®ång mua b¸n thêi h¹n ng¾n. Do ®ã, l­îng tiÒn xuÊt ra hÇu nh­ kh«ng ¶nh h­ëng lín ®Õn l­îng tiÒn cung øng. Cã thÓ nãi, méi c¸ch gi¸n tiÕp ho¹t ®éng nµy lµm cho chu chuyÓn hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ trë nªn linh ho¹t vµ thuËn tiÖn h¬n. - NÕu mua b¸n theo tho¶ thuËn chuyÓn dÞch t­¬ng ®­¬ng hoÆc mua b¸n l¹i dù tr÷ (cßn gäi lµ theo hîp ®ång mua l¹i ®¶o ng­îc): NHTW b¸n chøng kho¸n cho ng­êi giao dÞch vµ ng­êi giao dÞch ®ång ý b¸n l¹i chøng kho¸n cho NHTW vµo thêi ®iÓm x¸c ®Þnh trong t­¬ng lai. Nãi c¸ch kh¸c, ®©y lµ mét hîp ®ång vay tiÒn. Do ®ã l­îng tiÒn xuÊt ra hÇu nh­ kh«ng ¶nh h­ëng lín ®Õn l­îng tiÒn cung øng. Cã thÓ nãi, mét c¸ch gi¸n tiÕp ho¹t ®éng nµy lµm cho chu chuyÓn hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ trë nªn linh ho¹t vµ thuËn lîi h¬n. C¸c giao dÞch cã hoµn l¹i ®­îc sö dông chñ yÕu trong nghiÖp vô thÞ tr­êng më v× nh÷ng lý do sau: Thø nhÊt, ®©y lµ c«ng cô cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó bï ®¾p hoÆc triÖt tiªu nh÷ng ¶nh h­ëng kh«ng dù tÝnh tr­íc ®Õn dù tr÷ cña c¸c ng©n hµng. Thø hai, chi phÝ giao dÞch cho mét hîp ®ång mua l¹i rÎ h¬n so víi c¸c hîp ®ång mua ®øt b¸n ®o¹n. Thø ba, thÝch hîp trong tr­êng hîp c¸c ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh«ng hoµn h¶o dÉn ®Õn viÖc sö dông c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc. Thø t­, lµm gi¶m bít thêi gian th«ng b¸o, do ®ã mµ gi¶m bít biÕn ®éng cña thÞ tr­êng tr­íc c¸c quyÕt ®Þnh hµng ngµy cña ng©n hµng trung ­¬ng. 2.2. Ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.2.1. Giao dÞch qua ®Êu thÇu * Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu khèi l­îng. - Theo ph­¬ng thøc nµy,Ng©n hµng trung ­¬ng niªm yÕt tr­íc møc l·i suÊt .C¸c tæ chøc tham gia ®Êu thÇu chØ viÖc ®¨ng ký sè tiÒn trªn c¬ së chÊp nhËn møc l·i suÊt niªm yÕt. Ng©n hµng trung ­¬ng xÐt khèi l­îng tróng thÇu dùa vµo : Khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ mµ ng©n hµng trung ­¬ng cÇn mua ( cÇn b¸n) vµ khèi l­îng dù tr÷ thÇu cña c¸c tæ chøc tham gia . * Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu l·i suÊt - C¸c tæ chøc tù ®¨ng kÝ khèi l­îng dù thÇu øng víi mçi møc l·i suÊt do chÝnh hä chän . Sau ®ã, ng©n hµng trung ­¬ng x¸c ®Þnh l·i suÊt tróng thÇu , tõ ®ã x¸c ®Þnh khèi l­îng tróng thÇu. 2.3. Hµng hãa trªn thÞ tr­êng më Nh÷ng lo¹i hµng ho¸ chñ yÕu bao gåm: * TÝn phiÕu kho b¹c. - TÝn phiÕu kho b¹c lµ giÊy nhËn nî do ChÝnh phñ ph¸t hµnh ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt t¹m thêi trong n¨m tµi chÝnh. Thêi h¹n cña tÝn phiÕu th«ng th­êng lµ d­íi 12 th¸ng . §©y lµ c«ng cô chñ yÕu cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më cña hÇu hÕt ng©n hµng trung ­¬ng c¸c n­íc v×: 1/ TÝn phiÕu kho b¹c cã tÝnh thanh kho¶n cao; 2/ §­îc ph¸t hµnh ®Þnh kú víi khèi l­îng lín vµ v× thÕ cã thÓ tho¶ m·n nhu cÇu can thiÖp cña ng©n hµng trung ­¬ng víi liÒu l­îng kh¸c nhau * Chøng chØ tiÒn göi. - Chøng chØ tiÒn göi lµ giÊy nhËn nî cña ng©n hµng hay c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh phi ng©n hµng ph¸t hµnh , x¸c nhËn mét mãn tiÒn ®· ®­îc göi vµo ng©n hµng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh víi mét møc l·i suÊt ®Þnh tr­íc .Thêi h¹n chøng chØ tiÒn göi th­êng lµ ng¾n h¹n ( còng cã tr­êng hîp thêi h¹n lªn tíi 3-5 n¨m). * Th­¬ng phiÕu - Th­¬ng phiÕu lµ chøng chØ co gi¸ ghi nhËn lÖnh yªu cÇu thanh to¸n hoÆc cam kÕt thanh to¸n kh«ng ®iÒu kiÖn mét sè tiÒn x¸c ®Þnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.Th­¬ng phiÕu lµ tµi s¶n cã ®èi víi ng­êi së h÷u cã thÓ lµ ng©n hµng hoÆc c¸c tæ chøc phi ng©n hµng trong quan hÖ thanh to¸n trùc tiÕp .V× vËy , viÖc ng©n hµng trung ­¬ng mua b¸n th­¬ng phiÕu sÏ ¶nh h­ëng m¹nh ®Õn dù tr÷ c¸c ng©n hµng hoÆc tiÒn göi cña c¸c kh¸ch hµng t¹i ng©n hµng th­¬ng m¹i. * Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ. - Tr¸i phiÕu chÝnh phñ lµ chøng kho¸n nî dµi h¹n ®­îc Nhµ n­íc ph¸t hµnh nh»m bï ®¾p thiÕu hôt ng©n s¸ch Nhµ n­íc .MÆc dï lµ dµi h¹n nh­ng tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®­îc sö dông phæ biÕn trong nghiÖp vô thÞ tr­êng më bëi tÝnh an toµn , khèi l­îng ph¸t hµnh , tÝnh æn ®Þnh trong ph¸t hµnh vµ kh¶ n¨ng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn gi¸ c¶ tÝn phiÕu kho b¹c trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh . * Tr¸i phiÕu ®Þa ph­¬ng. -T­¬ng tù nh­ tr¸i phiÕu ChÝnh phñ , nh­ng tr¸i phiÕu chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng kh¸c vÒ thêi h¹n vµ c¸c ®iÒu kiÖn ­u ®·i liªn quan ®Õn tr¸i phiÕu. Th«ng th­êng ng­êi së h÷u tr¸i phiÕu cña chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng ®­îc h­ëng ­u ®·i vÒ thuÕ thu nhËp tõ tr¸i phiÕu. * C¸c hîp ®ång mua l¹i. - §©y lµ nh÷ng mãn vay ng¾n h¹n trong ®ã tÝn phiÕu kho b¹c ®­îc dïng lµm vËt b¶o ®¶m cho tµi s¶n Cã mµ ng­êi cho vay nhËn ®­îc nÕu ng­êi ®i vay kh«ng thanh to¸n nî. PhÇn lín c¸c hîp ®ång mua l¹i lµ ng­êi kinh doanh thùc hiÖn qua ®ªm . Ng­êi kinh doanh ng©n hµng vµ phi ng©n hµng th­êng vay ®Ó tµi trî cho t×nh h×nh vèn cña hä. C¸c hîp ®ång mua l¹i còng cã thÓ hiÓu lµ c¸c nghiÖp vô trªn thÞ tr­êng më. Nh­ vËy hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng më ngµy cµng cã xu h­íng ®a d¹ng ho¸, ®iÒu nµy phô thuéc vµo c¸c yÕu tè sau: - Mét lµ, do c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh ngµy cµng trë nªn gay g¾t, ®Æc biÖt lµ d­íi ¶nh h­ëng cña xu h­íng toµn cÇu ho¸ c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh vµ sù xuÊt hiÖn nhiÒu tæ chøc cung cÊp tµi chÝnh míi. - Hai lµ, sù tiÕn bé nhanh chãng cña c«ng nghÖ ng©n hµng nh»m ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng phøc t¹p cña kh¸ch hµng vµ møc ®é khÈn tr­¬ng cña cuéc sèng lµ ®éng lùc quan träng ra ®êi c¸c s¶n phÈm tµi chÝnh míi, cã ¶nh h­ëng ®Õn chñng lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng më. 2.4. Nh÷ng chñ thÓ tham gia trªn thÞ tr­êng më Tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më, Ng©n hµng trung ­¬ng, c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ c¸c tæ chøc tÝn dông sÏ thuËn mua võa b¸n tÝn phiÕu kho b¹c, chøng chØ tiÒn göi, tÝn phiÕu Ng©n hµng Nhµ n­íc vµ c¸c lo¹i gÝ©y tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c. §iÒu quan träng h¬n, trong chiÕn l­îc kinh doanh cña m×nh,c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c mua hoÆc b¸n c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ trÞ ng¾n h¹n vµo lóc nµo vµ bao nhiªu. §iÒu ®ã còng ®ång nghÜa víi viÖc Ng©n hµng Nhµ n­íc ph¶i quyÕt ®Þnh b¬m vµo l­u th«ng hay thu hót ra mét l­îng tiÒn tÖ t­¬ng øng. Râ rµng nã liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng, tr×nh ®é ph©n tÝch vµ dù b¸o vèn kh¶ dông cÇn duy tr× cña c¸c tæ chøc tÝn dông còng nh­ sù kiÓm so¸t ®èi víi lo¹t vèn nµy cña Ng©n hµng Trung ­¬ng. 3. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më 3.1. Ph¹m vi thµnh viªn tham gia - Thø nhÊt, Ng©n hµng trung ­¬ng muèn can thiÖp trùc tiÕp vµo l­îng tiÒn cung øng bao gåm c¶ tiÒn mÆt vµ tiÒn göi , vÒ lý thuyÕt , thµnh viªn tham gia mua b¸n trong tr­êng hîp nµy ®­îc më réng kh«ng nh÷ng chØ gæm tæ chøc tÝn dông mµ cßn c¶ c¸c tæ chøc kh¸c , thËm chÝ cã thÓ c¶ c¸c c¸ nh©n , miÔn lµ hä cã tiÒn mÆt vµ tiÒn göi. - Thø hai , nÕu c¬ së ph¸p lý cho phÐp c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng theo h­íng ®a n¨ng nh­ hÖ thèng tæ chøc tÝn dông cña ViÖt nam hiÖn nay, th× ph¹m vi thµnh viªn tham gia më réng ®Õn tæ chøc tÝn dông lµ ®ñ. - Thø ba , kh¶ n¨ng chuyÓn t¶i cña hÖ thèng thanh to¸n. Nh÷ng c¸ nh©n kh«ng cã sÐc hoÆc tiÒn trªn tµi kho¶n tiÒn göi t¹i Ng©n hµng trung ­¬ng th× kh«ng thÓ tham gia mua b¸n ®­îc trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më, nÕu tæ chøc tÝn dông kh«ng cã m¹ng kÕt nèi víi Ng©n hµng trung ­¬ng trong ®iÒu kiÖn giao dÞch trªn m¹ng th× còng kh«ng thÓ trë thµnh thµnh viªn . 3.2. Ph¹m vi hµng ho¸ VÒ nguyªn t¾c, mäi tµi s¶n cã thÓ mua hoÆc b¸n trªn thÞ tr­êng v× chóng ®Òu lµ nh÷ng tµi s¶n thÕ chÊp. Nh­ng tµi s¶n thÕ chÊp trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më ph¶i lµ tµi s¶n cã kh¶ n¨ng thanh kho¶n cao, ®¶m b¶o qu¶n lý dÔ dµng, ®ång thêi ®¸p øng yªu cÇu ®iÒu hµnh nghiÖp vô nµy nhanh nh¹y, chÝnh x¸c vµ ®¹t ®­îc ý mong muèn , ®ã chÝnh lµ c¸c giÊy tê cã gi¸. LuËt Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam quy ®Þnh : C¸c c«ng cô ®­îc sö dông ®Ó giao dÞch trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më hiÖn nay lµ c¸c tÝn phiÕu kho b¹c nhµ n­íc , tin phiªu ng©n hµng nhµ n­íc, chøng chØ tiÒn göi vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c. 3.3. Gi¸ vµ l·i suÊt - Gi¸ vµ l·i suÊt bao gåm gi¸ mua, gi¸ b¸n trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më, c¸c c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸, quan hÖ gi÷a gi¸ vµ l·i suÊt, ph­¬ng thøc ®Êu thÇu - Gi¸ vµ l·i suÊt lµ hai ®¹i l­îng ng­îc chiÒu nhau. Khi mua giÊy tê cã gi¸, ng­êi mua cÇn mua víi lo¹i cã gi¸ thÊp, tøc l·i suÊt cao, cßn khi b¸n th× ng­êi b¸n muèn b¸n víi gi¸ cao, tøc l·i suÊt thÊp. - Gi¸ cña giÊy tê cã gi¸ hay l·i suÊt giao dÞch trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ yÕu tè quan träng ¶nh h­ëng ®Õn mÆt b»ng l·i suÊt trªn thÞ tr­êng nãi chung.V× vËy, l·i suÊt còng lµ mét môc tiªu mµ Ng©n hµng trung ­¬ng cÇn quan t©m khi quyÕt ®Þnh ph­¬ng thøc ®Êu thÇu trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më . §Êu thÇu l·i suÊt hay ®Êu thÇu khèi l­îng trªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më tuú thuéc vµo môc tiªu cu¶ Ng©n hµng trung ­¬ng . L·i suÊt chØ ®¹o ®èi víi ®Êu thÇu khèi l­îng vµ l·i suÊt tróng thÇu ®èi víi ®Êu thÇu l·i suÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ cña giÊy tê cã gi¸.  3.4. Ph­¬ng thøc giao dÞch Néi dung nµy thÓ hiÖn tÝnh linh ho¹t cña céng thÞ tr­êng më mµ c¸c c«ng cô tiÒn tÖ kh¸c kh«ng cã ®­îc. NghiÖp vô nµy cho phÐp mua hoÆc b¸n víi sè l­îng , thêi gian giao dÞch vµ mét ph­¬ng thøc giao dÞch tuú ý, phï hîp víi yªu cÇu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. - Khi dù b¸o cho thÊy vèn kh¶ dông kh«ng thay ®æi , biÓu hiÖn sù tr× trÖ trong l­u th«ng tiÒn tÖ. Trong tr­êng hîp nµy, ph­¬ng thøc giao dÞch sÏ lµ mua hoÆc b¸n h¼n giÊy tê cã gi¸ , nh»m t¹o ra mét sù chuyÓn ®éng tiÒn tÖ ban ®Çu cÇn thiÕt. Ngoµi ra , nghiÖp vô mua b¸n h¼n cho phÐp söa sai b»ng c¸ch ®¶o ng­îc giao dÞch: nÕu phiªn giao dÞch tr­íc mua qu¸ nhiÒu , th× phiªn giao dÞch nµy cã thÓ b¸n ®Ó gi¶i quyÕt sè chªnh lÖch ®ã vµ ng­îc l¹i. - Khi dù b¸o cho thÊy vèn kh¶ dông thay ®æi thÊt th­¬ng do nhiÒu nguyªn nh©n nh­: thêi vô , thiªn tai hoÆc dù ®o¸n t×nh h×nh khã chÝnh x¸c .... §Ó h¹n chÕ c¸c sai sãt trong viÖc cung øng tiÒn , ph­¬ng thøc giao dÞch sÏ lµ ph­¬ng thøc mua , b¸n cã kú h¹n gäi lµ hîp ®ång mua l¹i. 3.5. Tr×nh ®é phèi hîp gi÷a c¸c c«ng cô trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ Ng©n hµng trung ­¬ng lµ ng­êi ®Ò ra vµ vËn hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. §Ó kiÓm so¸t ®­îc l­îng cung øng tiÒn tÖ trong nÒn kinh tÕ , ®¶m b¶o æn ®Þnh thÞ tr­êng tiÒn tÖ, Ng©n hµng trung ­¬ng kh«ng nh÷ng chØ sö dông céng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më mµ cßn sö dông tæng hîp c¸c c«ng cô kh¸c cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ nh­: c«ng cô t¸i cÊp vèn , c«ng cô tû lÖ dù tr÷ b¾t buéc, c«ng cô l·i suÊt tÝn dông , céng cô h¹n møc tÝn dông, c«ng cô tû gi¸ hèi ®o¸i. ChÝnh v× thÕ, tr×nh ®é phèi hîp gi÷a c¸c c«ng cô trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®¶m b¶o sù linh ho¹t, hµi hoµ , chñ ®éng trong viÖc sö dông chóng sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. 3.6. C«ng nghÖ th«ng tin vµ hÖ thèng thanh to¸n ViÖc kÕt nèi theo mét ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm hiÖn ®¹i trong néi bé Ng©n hµng trung ­¬ng, gi÷a tr­ëng ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më, c¸c uû viªn vµ ng­êi trùc tiÕp ®iÒu hµnh sµn giao dÞch, gi÷a Ng©n hµng trung ­¬ng víi c¸c ng©n hµng thµnh viªn , ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c c«ng ®o¹n giao dÞch tõ khi c«ng nhËn thµnh viªn , ®¨ng kÝ ch÷ ký ®iÖn tö , th«ng b¸o mêi thÇu , ®¨ng ký giÊy tê cã gi¸, t¹o lËp vµ ký hîp ®ång mua l¹i , ®Õn kh©u thanh to¸n chuyÓn tiÒn vµ lµm c¸c lo¹i th«ng b¸o, b¸o c¸o.... ®ùoc thuËn tiÖn. Cã thÓ nãi viÖc hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thanh to¸n vµ m¹ng l­íi th«ng tin trong ngµnh ng©n hµng kh«ng nh÷ng gióp cho hÖ thèng ng©n hµng ph¸t triÓn m¹nh, mµ cßn cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc thùc hiÖn vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô thÞ tr­êng më thµnh c«ng. 4. Nh÷ng ­u ®iÓm cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më - NghiÖp vô thÞ tr­êng më ph¸t sinh theo ý t­ëng chñ ®¹o cña Ng©n hµng trung ­¬ng, trong ®ã Ng©n hµng trung ­¬ng hoµn toµn chñ ®éng kiÓm so¸t ®­îc khèi l­îng giao dÞch. Tuy nhiªn, viÖc kiÓm so¸t nµy lµ gi¸n tiÕp, kh«ng nhËn thÊy ®­îc.VÝ dô, trong nghiÖp vô chiÕt khÊu, Ng©n hµng trung ­¬ng cã thÓ khuyÕn khÝch hoÆc kh«ng khuyÕn khÝch c¸c Ng©n hµng trung ­¬ng, chØ th«ng b¸o l·i suÊt chiÕt khÊu mµ kh«ng kiÓm so¸t trùc tiÕp khèi l­îng cho vay chiÕt khÊu. - NghiÖp vô thÞ tr­êng më võa linh ho¹t nh­ng võa chÝnh x¸c, cã thÓ sö dông ë bÊt kú quy m« nµo. Khi cã yªu cÇu thay ®æi vÒ dù tr÷ hoÆc c¬ së tiÒn tÖ , dï ë møc nhá nµo ®i ch¨ng n÷a , nghiÖp vô thÞ tr­êng më còng cã thÓ ®¹t ®­îc b»ng c¸ch mua hoÆc b¸n mét l­îng nhá chøng kho¸n. Ng­îc l¹i, nÕu cã yªu cÇu thay ®æi dù tr÷ hoÆc c¬ së tiÒn tÖ quy m« lín, Ng©n hµng trung ­¬ng còng cã ®ñ kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®­îc th«ng qua viÖc mua hoÆc b¸n mét khèi l­îng lín t­¬ng øng c¸c chøng kho¸n. - NghiÖp vô thÞ tr­êng më dÔ dµng ®¶o chiÒu. NÕu Ng©n hµng trung ­¬ng cã m¾c ph¶i sai sãt nµo ®ã trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më, th× cã thÓ ngay lËp tøc söa ch÷a sai sãt ®ã. VÝ dô, khi Ng©n hµng trung ­¬ng nhËn thÊy r»ng, l·i suÊt trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ (l·i suÊt ng¾n h¹n) hiÖn ®ang qu¸ thÊp do võa qua Ng©n hµng trung ­¬ng ®· thùc hiÖn mua qu¸ nhiÒu trªn thÞ tr­êng më, th× cã thÓ ngay tøc kh¾c söa ch÷a nã b»ng c¸ch b¸n ngay c¸c giÊy tê cã gi¸ cho c¸c ng©n hµng. - NghiÖp vô thÞ tr­êng më cã tÝnh an toµn cao. Giao dÞch trªn thÞ tr­êng më hÇu nh­ kh«ng gÆp rñi ro , xÐt trªn gãc ®é cña c¸c Ng©n hµng trung ­¬ng lÉn c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i bëi v×, c¬ së b¶o ®¶m cho c¸c giao dÞch thÞ tr­êng më ®Òu lµ nh÷ng giÊy tê cã gi¸ , cã tÝnh thanh kho¶n cao , kh«ng cã rñi ro tµi chÝnh. - NghiÖp vô thÞ tr­êng më cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng, kh«ng vÊp ph¶i sù chËm trÔ cña c¸c thñ tôc hµnh chÝnh. Khi Ng©n hµng trung ­¬ng quyÕt ®Þnh muèn thay ®æi dù tr÷ hoÆc c¬ së tiÒn tÖ, Ng©n hµng trung ­¬ng chØ cÇn ®­a ra yªu cÇu cho c¸c nhµ giao dich chøng kho¸n (trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ) vµ sau ®ã viÖc mua b¸n sÏ ®­îc thùc hiÖn ngay. T¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn , do ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ vµ ho¹t ®éng s«i næi cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ®­îc giao dÞch hµng ngµy. §ã lµ n¬i ®Ó c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i t×m kiÕm nguån vèn bæ sung cho viÖc thiÕu hôt kh¶ n¨ng thanh to¸n , kh«ng cã kh¶ n¨ng vay tõ c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i kh¸c, Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ ®em b¸n l¹i c¸c giÊy tê cã gi¸ mµ m×nh së h÷u hoÆc vay cã thÕ chÊp c¸c giÊy tê cã gi¸ ®ã ®èi víi Ng©n hµng trung ­¬ng . ThÞ tr­êng më còng lµ n¬i c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ ®Çu t­ vèn t¹m thêi tån ®äng cña m×nh . Khi Ng©n hµng th­¬ng m¹i t¹m thêi cã kho¶n vèn ng¾n h¹n ch­a cho vay kh¸ch hµng ®­îc , Ng©n hµng th­¬ng m¹i cã thÓ mua c¸c giÊy tê cã gi¸ do Ng©n hµng trung ­¬ng b¸n ra . §ã lµ mét hµnh ®éng ®Çu t­ víi mét kho¶n lîi nhuËn ch¾c ch¾n . Th«ng qua c¸c ho¹t ®én mua vµ b¸n ë thÞ tr­êng më , Ng©n hµng trung ­¬ng ®iÒu hµnh viÖc cung øng tiÒn vµ l·i suÊt ng¾n h¹n . Mét ®iÒu dÔ dµng nhËn thÊy lµ , gi÷a chÝnh s¸ch l·i suÊt vµ c«ng cô thÞ tr­êng më cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Ch­¬ng 2: thùc tr¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më ë viÖt nam 1. sù ra ®êi NghiÖp vô thÞ tr­êng më ë viÖt nam Sau mét thêi gian nghiªn cøu kinh nghiÖm quèc tÕ, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt, ngµy 12-7-2000, Ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam ®· chÝnh thøc ®­a c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më vµo ho¹t ®éng. ViÖc thùc hiÖn nghiÖp vô nµy ®¸ng dÊu mét sù chuyÓn biÕn quan träng trong ®iªï hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN. Theo luËt NHNN ViÖt Nam ra ®êi th¸ng 12-1997 ®Þnh nghÜa vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më nh­ sau: “NghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ nghiÖp vô mµ NHNN thùc hiÖn viÖc mua, b¸n tÝn phiÕu kho b¹c, chøng chØ tiÒn göi, tÝn phiÕu NHNN vµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ nh»m thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ quèc gia.” 2. c¬ cÊu, tæ chøc, c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.1. Chñ thÓ tham gia OMO - NHNN tham gia víi t­ c¸ch võa lµ ng­êi tæ chøc ®iÒu hµnh thÞ tr­êng võa lµ thµnh viªn trùc tiÕp mua b¸n trªn thÞ tr­êng - C¸c thµnh viªn kh¸c lµ c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông bao gåm: tæ chøc tÝn dông Nhµ n­íc, tæ chøc tÝn dông cæ phÇn, tæ chøc tÝn dông hîp t¸c, tæ chøc tÝn dông phi ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông n­íc ngoµi ®­îc phÐp ho¹t ®éng ë ViÖt Nam.Môc tiªu lµ ®iÒu tiÕt vèn kh¶ dông vµ kiÓm so¸t l·i suÊt nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú. 2.2. §iÒu kiÖn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më Theo quy ®Þnh cña Ng©n hµng nhµ n­íc th× c¸c thµnh viªn tham gia vµo nghiÖp vô thÞ tr­êng më ph¶i lµ c¸c tæ chøc tÝn dông ®¶m b¶o ®Çy ®ñ mét sè ®iÒu kiÖn sau: Lµ héi së chÝnh cã tµi kho¶n giao dÞch t¹i NHNN, cã ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn cho ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më, ®¨ng ký víi NHNN ®Ó ®­îc ho¹t ®éng, cã nèi m¹ng m¸y vi tÝnh víi Ng©n hµng nhµ n­íc, cã t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ chÊp hµnh quy ®Þnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më . Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng ph¶i ®¶m b¶o c¸c tiªu chuÈn: cã thÓ giao dÞch ®­îc, ph¶i lµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n (<12 th¸ng); ph¸t hµnh b»ng VND, ®­îc ®¨ng ký t¹i NHNN ( tr­íc thêi ®iÓm ho¹t ®éng cña phiªn giao dÞch). NÕu h×nh thøc giao dÞch lµ mua b¸n h¼n th× thêi h¹n cßn l¹i cña giÊy tê cã gi¸ ph¶i < 90 ngµy ( ®¶m b¶o chøng kho¸n ®· ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng thø cÊp, tr¸nh t×nh tr¹ng ®Çu t­ trùc tiÕp cho c¸c tæ chøc kh¸c). 2.3. NhiÖm vô cña c¸c bé phËn trong ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.3.1. Ban hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më + §iÒu hµnh ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng , tiÕp nhËn th«ng tin tö bé phËn qu¶n lý vèn kh¶ dông , th«ng tin vÒ khèi l­îng vµ thêi h¹n tÝn phiÕu ®· mua hoÆc b¸n trong tõng thêi kú , tõ bé phËn nghiÖp vô thÞ tr­êng më vµ tõ c¸c vô , côc, ban , c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng nhµ n­íc vµ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn vèn kh¶ dông cña c¸c ng©n hµng , vÒ nhu cÇu vèn tÝn dông cho nÒn kinh tÕ, vÒ biÕn ®éng cña l·i suÊt... + Tr×nh thèng ®èc Ng©n hµng nhµ n­íc vÒ møc vèn , nguån vèn vµ khèi l­îng tÝn phiÕu cÇn mua hoÆc b¸n . L·i suÊt tÝn phiÕu vµ thêi h¹n mua, b¸n tÝn phiÕu tèi ®a trong tõng thêi kú. 2.3.2. Bé phËn qu¶n lý vèn kh¶ dông + Qu¶n lý, cung cÊp dù ®o¸n vèn kh¶ dông theo ®Þnh kú cña ng©n hµng + KiÕn nghÞ víi ban ®iÒu hµnh thÞ tr­êng më vÒ khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ mµ Ng©n hµng nhµ n­íc cÇn mua. 2.3.3. Bé phËn nghiÖp vô thÞ tr­êng më + C¨n cø vµo th«ng b¸o cña ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më vÒ khèi l­îng tÝn phiÕu cÇn b¸n hoÆc cÇn mua hµng ngµy vµ thêi h¹n mua , b¸n tÝn phiÕu tèi ®a ®Ó thùc hiÖn nghiÖp vô thÞ tr­êng më ; th«ng b¸o mua hoÆc b¸n tÝn phiÕu , tiÕp nhËn viÖc ®¨ng ký mua hoÆc b¸n trong c¸c thµnh viªn, tæ chøc ®Êu thÇu theo ph­¬ng ph¸p ®Êu thÇu khèi l­îng hoÆc ®Êu thÇu l·i suÊt. 2.3.4. NhiÖm vô cña bé phËn thanh to¸n + Thùc hiÖn viÖc ký quü ®Êu thÇu cña c¸c thµnh viªn , ®ång thêi thùc hiÖn viÖc thanh to¸n kÕ to¸n vµ thanh to¸n theo kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng thÞ tr­êng më. 3. Néi dung ho¹t ®éng 3.1. Ph­¬ng thøc mua b¸n trªn thÞ tr­êng më HiÖn nay NHNN ®ang ¸p dông 2 ph­¬ng thøc mua b¸n - Mua hoÆc b¸n h¼n: lµ viÖc mua b¸n vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ tõ bªn b¸n cho bªn mua vµ kh«ng kÌm theo tho¶ thuËn mua, b¸n l¹i. Víi ph­¬ng thøc nµy, chØ ®­îc thùc hiÖn víi c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ thêi h¹n cßn l¹i tèi ®a theo quy ®Þnh cña thèng ®èc trong tõng thêi kú ( hiÖn nay thêi h¹n thanh to¸n tèi ®a lµ 90 ngµy). - Mua, b¸n cã thêi h¹n (giao dÞch cã kú h¹n): lµ viÖc bªn b¸n b¸n vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ cho bªn mua ®ång thêi cam kÕt mua l¹i vµ nhËn l¹i quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ ®ã sau mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. 3.2 Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu trªn thÞ tr­êng më 3.2.1. Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu khèi l­îng Lµ viÖc x¸c ®Þnh khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia vµo nghiÖp vô thÞ tr­êng më trªn c¬ së khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông, khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ mua hoÆc b¸n vµ l·i suÊt do NHNN th«ng b¸o. Sau khi më thÇu, NHNN x¸c ®Þnh khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c ®¬n vÞ tham gia dù thÇu theo nguyªn t¾c sau: - NÕu tæng khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông b»ng hoÆc thÊp h¬n khèi l­îng NHNN cÇn mua hoÆc cÇn b¸n th× khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c ®¬n vÞ chÝnh lµ khèi l­îng dù thÇu. - NÕu khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông lín h¬n khèi l­îng NHNN cÇn mua hoÆc cÇn b¸n th× khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông sÏ ®­îc ph©n bæ tû lÖ thuËn víi khèi l­îng dù thÇu. 3.2.2. Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu l·i suÊt Lµ viÖc x¸c ®Þnh l·i suÊt tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më trªn c¬ së khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ mµ NHNN cÇn mua hay b¸n. L·i suÊt tróng thÇu lµ l·i suÊt dù thÇu cao nhÊt (tr­êng hîp NHNN b¸n ) vµ l·i suÊt dù thÇu thÊp nhÊt (tr­êng hîp NHNN lµ ng­êi mua) mµ t¹i ®ã, ®¹t ®­îc khèi l­îng dù giÊy tê cã gi¸ mµ NHNN cÇn b¸n hoÆc cÇn mua. Tuú t×nh h×nh cô thÓ, NHNN cã thÓ ¸p dông ph­¬ng thøc xÐt thÇu theo l·i suÊt thèng nhÊt hoÆc theo l·i suÊt riªng lÎ ®Ó tÝnh to¸n sè tiÒn ph¶i thanh to¸n cho khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ tróng thÇu. ViÖc x¸c ®Þnh khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®­îc tu©n theo c¸c nguyªn t¾c sau: - NÕu tæng khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông nhá h¬n hoÆc b»ng khèi l­îng mµ NHNN cÇn b¸n (hoÆc tæng khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông b»ng khèi l­îng mµ NHNN cÇn mua) th× khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh lµ khèi l­îng tróng thÇu. - NÕu tæng khèi l­îng dù thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông v­ît qu¸ khèi l­îng giÊy tê cã gi¸ mµ NHNN cÇn mua hoÆc cÇn b¸n th× khèi l­îng tróng thÇu cña c¸c tæ chøc tÝn dông sÏ ®­îc tÝnh to¸n theo c«ng thøc ®· ®Þnh s½n. 3.3 X¸c ®Þnh gi¸ mua, gi¸ b¸n cña giÊy tê cã gi¸ 3.3.1. Tr­êng hîp mua b¸n h¼n giÊy tê cã gi¸ Tr­êng hîp nµy, gi¸ mua, b¸n ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: G d = GT L xT 1+ 365 Trong ®ã: Gd: gi¸ b¸n (mua) giÊy tê cã gi¸ t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i GT: gi¸ trÞ cña giÊy tê cã gi¸ ®Õn khi ®Õn h¹n thanh to¸n T: sè ngµy cßn l¹i cña giÊy tê cã gi¸ L: l·i suÊt tróng thÇu thèng nhÊt hoÆc riªng lÎ (tr­êng hîp ®Êu thÇu l·i suÊt) hoÆc l·i suÊt th«ng b¸o (tr­êng hîp ®Êu thÇu khèi l­îng), tÝnh theo %/n¨m t¹i phiªn ®Êu thÇu 3.3.2. Tr­êng hîp giao dÞch cã kú h¹n Tr­êng hîp nµy chóng ta ph¶i x¸c ®Þnh c¶ gi¸ b¸n t¹i thêi ®iÓm b¸n vµ gi¸ mua t¹i thêi ®iÓm kÕt thóc hîp ®ång. Gi¸ b¸n: ®­îc tÝnh theo c«ng thøc (1) Gi¸ mua: ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: L x Tb Gv = Gd x ( 1+ ) 365 Trong ®ã: Gv: gi¸ mua l¹i giÊy tê cã gi¸ Gd: gi¸ b¸n t¹i thêi ®iÓm hiÖn t¹i L: l·i suÊt thèng nhÊt hoÆc l·i suÊt riªng lÎ (tr­êng hîp ®Êu thÇu l·i suÊt) hoÆc l·i suÊt do NHNN th«ng b¸o (tr­êng hîp ®Êu thÇu khèi l­îng) t¹i phiªn ®Êu thÇu, tÝnh theo %/n¨m. Tb: thêi h¹n b¸n tÝnh b»ng sè ngµy 365: sè ngµy quy ­íc trong mét n¨m 4. Quy tr×nh nghiÖp vô thÞ tr­êng më 4.1. Th«ng b¸o mua hoÆc b¸n giÊy tê cã gi¸. - C¨n cø vµo th«ng b¸o cña ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më cho tõng phiªn giao dÞch, bé phËn ®Êu thÇu së giao dÞch Ng©n hµng nhµ n­íc lËp th«ng b¸o mua hoÆc b¸n giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n (theo mÉu) ®Ó tr×nh gi¸m ®èc së giao dÞch ký, sau ®ã th«ng b¸o cho c¸c thµnh viªn nghiÖp vô thÞ tr­êng më vµ chi nh¸nh Ng©n hµng nhµ n­íc b»ng truyÒn m¹ng m¸y vi tÝnh (hoÆc Fax ). Thêi gian truyÒn m¹ng (Fax) theo quy ®Þnh , tõ 13h ®Õn 14h30 ngµy th«ng b¸o. 4.2. §¨ng ký l­u gi÷ giÊy tê cã gi¸ - §Ó tham gia giao dÞch nghiÖp vô thÞ tr­êng më , c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký l­u gi÷ giÊy tê cã gi¸ t¹i së giao dÞch Ng©n hµng nhµ n­íc hoÆc chi nh¸nh Ng©n hµng nhµ n­íc tØnh thµnh phè chËm nhÊt lµ vµo 9h s¸ng giê giao dÞch. 4.3 Nép ®¬n dù thÇu - Sau khi nhËn ®­îc th«ng b¸o cña bé phËn ®Êu thÇu vÒ giÊy tê cã gi¸ mµ Ng©n hµng nhµ n­íc muèn mua hoÆc b¸n , c¸c tæ chøc tÝn dông xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh m×nh cã tham gia dù thÇu hay kh«ng . NÕu cã, c¸c tæ chøc tÝn dông ph¶i lËp ®¬n dù thÇu ®óng quy ®Þnh vµ göi qua m¹ng m¸y vi tÝnh tíi së giao dÞch tõ 8h ®Õn 10h cña ngµy ®Êu thÇu. 4.4. TiÕp nhËn th«ng tin vÒ l­u tr÷ giÊy tê cã gi¸ - Tõ 9h ®Õn 10h s¸ng cña ngµy ®Êu thÇu , bé phËn l­u gi÷ giÊy tê cã gi¸ thuéc së giao dÞch vµ c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng nhµ n­íc tØnh, thµnh phè truyÒn qua m¹ng hoÆc Fax tíi bé phËn ®Êu thÇu , th«ng b¸o t×nh h×nh l­u gi÷ giÊy tê cã gi¸ cña c¸c tæ chøc tÝn dông sÏ tham gia ®Êu thÇu. 4.5. Tæ chøc xÐt thÇu - Tõ 10h s¸ng cña ngµy ®Êu thÇu, së giao dÞch Ng©n hµng nhµ n­íc tæ chøc xÐt thÇu d­íi sù chøng kiÕn cña ban ®iÒu hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më, cô thÓ c¸c b­íc sau: Tæng hîp sè liÖu; chän c¸c ®¬n dù thÇu hîp lÖ; ®iÒu chØnh sè liÖu dù thÇu; lËp b¶ng tæng hîp dù thÇu; quyÕt ®Þnh kÕt qu¶ ®Êu thÇu; ph©n bæ thÇu. 4.6. Th«ng b¸o kÕt qu¶ ®Êu thÇu - Sau khi xÐt thÇu , Ng©n hµng nhµ n­íc ph¶i th«ng b¸o kÕt qu¶ ®Êu thÇu cho c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia ®Êu thÇu vµ c¸c chi nh¸nh Ng©n hµng nhµ n­íc th«ng qua m¹ng m¸y vi tÝnh hoÆc Fax, viÖc th«ng b¸o ph¶i ®­îc thùc hiÖn chËm nhÊt lµ 14h cña ngµy ®Êu thÇu . 4.7. LËp vµ giao, nhËn hîp ®ång mua b¸n cã kú h¹n - C¨n cø vµo th«ng b¸o kÕt qu¶ xÐt thÇu, ng­êi b¸n ph¶i cã tr¸ch nhiÖm lËp hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i (theo mÉu) göi cho bªn mua chËm nhÊt lµ15h cña ngµy ®Êu thÇu. Khi nhËn ®­îc b¶n hîp ®ång nµy , bªn mua ph¶i ký tªn ®ãng dÊu trªn b¶n hîp ®ång vµ göi l¹i cho bªn b¸n tr­íc 15h30 cïng ngµy. Bé phËn nghiÖp vô thÞ tr­êng më sÏ chuyÓn b¶n hîp ®ång b¸n vµ mua l¹i cho c¸c bé phËn liªn quan cña së giao dÞch tr­íc 16h30 cïng ngµy. 4.8. Thanh to¸n vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ ViÖc thanh to¸n vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u cña giÊy tê cã gi¸ ®­îc mua, b¸n th«ng qua ®Êu thÇu t¹i së giao dÞch ®­îc thùc hiÖn tuú thuéc vµo ph­¬ng thøc mua, b¸n cña phiªn giao dÞch , cô thÓ nh­ : - NÕu Ng©n hµng nhµ n­íc b¸n h¼n giÊy tê cã gi¸ , th× tæ chøc tÝn dông tróng thÇu ph¶i chuyÓn tiÒn cho Ng©n hµng nhµ nø¬c ®Ó ®­îc chuyÓn quyÒn së h÷u sè giÊy tê cã gi¸ ®ã. - NÕu Ng©n hµng nhµ n­íc b¸n vµ cam kÕt mua l¹i giÊy tê cã gi¸ th× tæ chøc tÝn dông tróng thÇu chuyÓn tiÒn mua giÊy tê cã gi¸ cho Ng©n hµng nhµ n­íc ®Ó ®­îc chuyÓn quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ trong thêi h¹n cam kÕt mua l¹i - NÕu Ng©n hµng nhµ n­íc mua h¼n giÊy tê cã gi¸ , Ng©n hµng nhµ n­íc sÏ chuyÓn tiÒn mua giÊy tê cã gi¸ ®ã cho tæ chøc tÝn dông tróng thÇu ®ång thêi thùc hiÖn chuyÓn quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ ®o. - NÕu tæ chøc tÝn dông b¸n vµ cam kÕt mua l¹i giÊy tê cã gi¸ . Ng©n hang nhµ n­íc chuyÓn tiÒn mua giÊy tê cã gi¸ cho tæ chøc tÝn dông tróng thÇu ®ång thêi chuyÓn quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ trong thêi h¹n cam kÕt mua l¹i. 4.9. KÕt thóc hîp ®ång giao dÞch kú h¹n T¹i ngµy kÕt thóc thêi h¹n cña hîp ®ång mua b¸n l¹i , c¸c bªn tham gia hîp ®ång thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc sau: - Bªn b¸n trong hîp ®ång sÏ chuyÓn tiÒn mua l¹i cho bªn mua trong hîp ®ång ®Ó nhËn l¹i quyÒn sö dông giÊy tê cã gi¸ ®· b¸n tr­íc ®ã. - NÕu bªn b¸n trong hîp ®ång lµ tæ chøc tÝn dông, ®Õn thêi h¹n thanh to¸n mµ kh«ng thanh to¸n hoÆc thanh to¸n kh«ng ®ñ tiÒn th× Ng©n hµng nhµ n­íc sÏ trÝch tµi kho¶n cña tæ chøc tÝn dông ®ã t¹i Ng©n hµng nhµ n­íc ®Ó thu håi . NÕu ¸p dông biªn ph¸p trªn vÉn kh«ng ®ñ sè tiÒn thanh to¸n th× Ng©n hµng nhµ n­íc sÏ t¹m gi÷ kh«Ý l­îng giÊy tê cã gi¸ t­¬ng øng víi sè tiÒn thiÕu vµo tµi kho¶n riªng. Sau 10 ngµy , kÓ tõ ngµy ®Õn h¹n thanh to¸n mµ tæ chøc tÝn dông vÉn kh«ng thanh to¸n ®ñ sè tiÒn ®ã th× Ng©n hµng nhµ n­íc sÏ b¸n sè l­îng giÊy tê cã gi¸ ®ã ®Ó thu håi vèn . 5. Nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc Tõ khi b¾t ®Çu giao dÞch ®Õn 31-12-2000, cø 10 ngµy NHNN tiÕn hµnh mét phiªn giao dÞch trªn thÞ tr­êng më. - Trong th¸ng 8/2000, do l­îng vèn kh¶ dông cña hÖ thèng ng©n hµng lµ d­ thõa nªn NHNN b¸n ra mét l­îng tÝn phiÕu lµ 550 tû ®ång. - Tõ cuèi th¸ng 9 ®Õn cuèi th¸ng 12, do cã sù h¹n chÕ cña NHNN ë cöa sæ chiÕt khÊu vµ nhu cÇu tÝn dông VND t¨ng nhanh trong khi ho¹t ®éng tiÒn göi t¨ng chËm dÉn ®Õn khan hiÕm VND trong hÖ thèng ng©n hµng, NHNN ®· mua vµo giÊy tê cã gi¸ trong 14 phiªn giao dÞch liªn tôc víi doanh sè 1353,5 tû ®ång. Tõ 1-1-2001, NHNN thùc hiÖn giao dÞch ®Þnh kú 7 ngµy/lÇn. Tõ ®Çu n¨m 2001 ®Õn 15-2, l­îng vèn kh¶ dông tiÕp tôc thiÕu hôt do nhu cÇu tiÒn mÆt t¨ng, NHNN tiÕp tôc mua vµo giÊy tê cã gi¸, chñ yÕu lµ mua kú h¹n do tÝnh ®Õn yÕu tè l­îng vèn kh¶ dông cã thÓ t¨ng lªn sau dÞp TÕt Nguyªn ®¸n. Tõ 21-2 ®Õn 14-4, l­îng vèn kh¶ dông cã biÓu hiÖn d­ thõa. §Ó rót bít ph­¬ng tiÖn thanh to¸n khái hÖ thèng ng©n hµng, NHNN thùc hiÖn b¸n h¼n l­îng giÊy tê cã gi¸ víi gi¸ trÞ lµ 470 tû ®ång. Tõ 21-3 ®Õn cuèi th¸ng 4, do nhu cÇu vèn kh¶ dông t¨ng, NHNN tæ chøc c¸c phiªn giao dÞch trªn thÞ tr­êng më víi môc tiªu cung øng thªm ph­¬ng tiÖn thanh to¸n cho hÖ thèng. Qua h¬n mét n¨m triÓn khai thùc hiÖn, nghiÖp vô thÞ tr­êng më ë n­íc ta ®· vËn hµnh mét c¸ch nhÞp nhµng vµ ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. NHNN b­íc ®Çu ®· sö dông thµnh c«ng mét c«ng cô míi ®Ó ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ. VÒ c¬ b¶n, c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh vÒ ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn nay. Tõ th¸ng 7/2000 ®Õn th¸ng 12/2001, NHNN ®· thùc hiÖn 61 phiªn ®Êu thÇu nghiÖp vô thÞ tr­êng më víi doanh sè giao dÞch lµ 5536 tû ®ång. §Æc biÖt, víi viÖc cung øng h¬n 5000 tû ®ång th«ng qua thÞ tr­êng më ®· gãp phÇn thùc hiÖn chñ tr­¬ng kÝch cÇu cña ChÝnh phñ. Víi ph­¬ng ch©m “®i t¾t ®ãn ®Çu”, mÆc dï míi ®i vµo ho¹t ®éng nh­ng NHNN ®· m¹nh d¹n ®­a vµo ¸p dông h×nh thøc giao dÞch tiªn tiÕn ngay tõ ®Çu. Thêi h¹n giao dÞch vµ kü thuËt nghiÖp vô thÞ tr­êng më còng ®­îc c¶i tiÕn cho phï hîp. Thêi h¹n thanh to¸n vµ giao nhËn giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n gi÷a tæ chøc tÝn dông vµ NHNN ®­îc rót ng¾n. NHNN cßn tæ chøc c¸c líp tËp huÊn ®Ó n©ng cao sù hiÓu biÕt cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®èi víi nghiÖp vô míi mÎ nµy. Ng©n hµng nhµ n­íc cßn ban hµnh c¸c v¨n b¶n lµm c¬ së ph¸p lý nh­: Quy chÕ nghiÖp vô thÞ tr­êng më quy tr×nh nghiÖp vô thÞ tr­êng më , quy ®Þnh vÒ viÖc ®¨ng kÝ giÊy tê cã gi¸ ... - TÝnh ®Õn th¸ng11/2001 sè thµnh viªn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ 21 thµnh viªn . §Õn ngµy 5/12/2001, khèi l­îng giao dÞch ®¹t 7755.78 tû ®ång, ng©n hµng nhµ n­íc ®· thùc hiÖn 62 phiªn giao dÞch víi c¸c h×nh thøc : mua, b¸n h¼n vµ mua b¸n cã k× h¹n. - §Õn th¸ng 7/2002: cã 22 tæ chøc tÝn dông ®­îc céng nhËn lµ thµnh viªn cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më ( cã thªm mét thµnh viªn lµ - Quü tÝn dông nh©n d©n trung ­¬ng ) - N¨m 2003: Tæng khèi l­îng tÝn phiÕu kho b¹c nhµ n­íc ®¹t 15410 tû ®ång t¨ng gÊp 1,6 lÇn so víi n¨m 2002 : 8410 tû ®ång. - Bªn c¹nh ®ã , l·i suÊt cã xu h­íng gi¶m dÇn . §Çu quý I n¨m 2003; l·i suÊt dao ®éng tõ 6,1%/n¨m ®Õn 6,25%/n¨m . §Çu quý III /2003 , l·i suÊt lµ 6,2%/n¨m . Cuèi th¸ng 9/2003, l·i suÊt tróng thÇu lµ 4,7%/n¨m vµ th¸ng 11/2003 , l·i suÊt xoay quanh 5%/n¨m. C¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ®ù¬c giao dÞch mua b¸n trªn thÞ tr­êng më trong n¨m 2003 ®Òu cã thêi h¹n ng¾n. Giao dÞch trong quý I thêi h¹n cßn l¹i cña giÊy tê cã gi¸ lµ tõ 15 ngµy ®Õn 60 ngµy, quý II lµ tõ 15 ngµy ®Õn 91 ngµy, tõ cuèi th¸ng 5 ®Õn gi÷a th¸ng 7 phÇn lín lµ 91 ngµy, tõ cuèi th¸ng 7 ®Õn th¸ng 12 lµ 30 ngµy ®Õn 60 ngµy. 6. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n tån t¹i 6.1. Quy m« thÞ tr­êng cßn nhá bÐ - Thùc tÕ ho¹t ®éng thÞ tr­êng më ch­a thËt s«i ®éng. Trong sè 21 thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng th× chñ yÕu lµ 4 NHTM quèc doanh.MÆc dï sè thµnh viªn ®¨ng ký tham gia lµ 21 nh­ng ë mçi phiªn giao dÞch chØ cã tõ 1 ®Õn 5 thµnh viªn tham gia, chñ yÕu lµ c¸c NHTM Nhµ n­íc. - Nguyªn nh©n: ë ViÖt Nam, do quy ®Þnh cña NHNN kh¸ chÆt chÏ nªn thµnh viªn tham gia thÞ tr­êng më ®a sè lµ lµ c¸c tæ chøc tÝn dông. C¸c tæ chøc tµi chÝnh phi ng©n hµng chØ cã duy nhÊt mét c«ng ty tµi chÝnh tham gia. Mét lý do kh¸c lµ hiÖn nay hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam ®ang trong giai ®o¹n c¶i c¸ch, cñng cè nªn còng ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng tham gia vµo thÞ tr­êng. NHNN l¹i ch­a ph¸t huy tèt vai trß h­íng dÉn thÞ tr­êng nªn viÖc tham gia thÞ tr­êng cña c¸c tæ chøc, c¸ nh©n cßn h¹n chÕ. MÆt kh¸c, mét trong c¸c ®iÒu kiÖn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më lµ c¸c thµnh viªn ph¶i cã giÊy tê cã gi¸ ®Ó b¸n vµ chñ ®éng ®­îc vèn kh¶ dông cña m×nh. Nh­ng c¸c tæ chøc tÝn dông l¹i ch­a ®Çu t­ nhiÒu vµo giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n do nhiÒu nguyªn nh©n. H¬n n÷a hä cßn ph¶i chÞu sù thiÕu b×nh ®¼ng trong kinh doanh. 6.2. Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng cßn rÊt nghÌo nµn - Theo quy ®Þnh hiÖn nay, chØ cã nh÷ng giÊy tê cã gi¸ nh­ tÝn phiÕu NHNN, tÝn phiÕu kho b¹c, chøng chØ tiÒn göi vµ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c míi ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng. Nh­ng trªn thùc tÕ, hiÖn nay míi chØ cã tÝn phiÕu NHNN vµ tÝn phiÕu kho b¹c lµ ®­îc giao dÞch trªn thÞ tr­êng. - Nguyªn nh©n: quy ®Þnh cña NHNN vÒ c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ ®­îc phÐp giao dÞch th«ng qua thÞ tr­êng më ngay tõ ®Çu ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng vµ ph¹m vi mua b¸n cña c¸c lo¹i giÊy tê cã gi¸ kh¸c hiÖn cã ë ViÖt Nam nh­ tr¸i phiÕu trung vµ dµi h¹n khi mµ thêi gian ®¸o h¹n cña chóng cßn d­íi mét n¨m. 6.3. ChÊt l­îng hµng ho¸ ch­a cao nªn søc hÊp dÉn kÐm - §èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ th× l·i suÊt cña chøng kho¸n ChÝnh phñ kh«ng cã søc hÊp dÉn. L·i suÊt tÝn phiÕu kho b¹c ®ang thÊp h¬n l·i suÊt tiÒn göi 12 th¸ng cña c¸c ng©n hµng. Nã cßn bÞ lÖ thuéc vµo chØ ®¹o nªn ch­a ph¶n ¸nh ®­îc l·i suÊt thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã, kú h¹n cña tÝn phiÕu l¹i h¹n chÕ, chØ gåm mét kú h¹n duy nhÊt lµ 364 ngµy. MÆt kh¸c, môc ®Ých mua tr¸i phiÕu ChÝnh phñ cña c¸c tæ chøc tÝn dông chñ yÕu ®Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng thõa vèn t¹m thêi. Nh­ng khi cÇn vèn th× kh¶ n¨ng thanh to¸n l¹i rÊt kÐm v× viÖc b¸n tr¸i phiÕu ChÝnh phñ trªn thÞ tr­êng thø cÊp lµ kh«ng dÔ dµng. 6.4. Ph­¬ng thøc giao dÞch ch­a ®a d¹ng vµ linh ho¹t - HiÖn nay ë n­íc ta, nghiÖp vô thÞ tr­êng më cã thÓ ¸p dông mét trong 2 ph­¬ng thøc giao dÞch: - B¸n vµ cam kÕt mua l¹i (giao dÞch cã kú h¹n) - Mua b¸n h¼n Tuy nhiªn, thùc tÕ c¸c phiªn giao dÞch võa qua chØ ¸p dông ph­¬ng thøc mua b¸n h¼n víi tÝn phiÕu NHNN, mua b¸n cã kú h¹n ®èi víi tÝn phiÕu kho b¹c Nhµ n­íc. Cßn ph­¬ng thøc mua b¸n h¼n Ýt ®­îc thùc hiÖn vµ ®Æc biÖt ph­¬ng thøc mua b¸n cã kú h¹n ch­a ®­îc thùc thi. Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu th­êng lµ ®Êu thÇu l·i suÊt. Nh­ng trong c¸c phiªn thÇu l·i suÊt l¹i cã tÝnh c¹nh tranh cao nªn c¸c NHTM vµ tæ chøc tÝn dông nhá kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia. Ch­¬ng3: Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më ë viÖt nam 1. T¨ng thªm sè l­îng thµnh viªn tham gia vµo thÞ tr­êng NghiÖp vô thÞ tr­êng më chØ ph¸t huy hÕt hiÖu qu¶ lµ mét c«ng cô gi¸n tiÕp thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ khi tÇm t¸c ®éng cña nã bao qu¸t tÊt c¶ c¸c tæ chøc tÝn dông. HiÖn nay, nghiÖp vô thÞ tr­êng më con kh¸ míi mÎ ®èi víi ViÖt Nam, c¸c tæ chøc tÝn dông ch­a hiÓu biÕt nhiÒu vÒ thÞ tr­êng nµy. V× vËy, cÇn ph¶i tuyªn truyÒn, h­íng dÉn ®Ó c¸c tæ chøc tÝn dông hiÓu s©u vµ nh×n thÊy ®©y nh­ lµ mét ph­¬ng c¸ch ®¸p øng nhu cÇu vèn kh¶ dông nhanh nhÊt . Ngoµi c¸c thµnh viªn ®· ®¨ng ký, tiÕp tôc ph¸t triÓn thªm nh÷ng thµnh viªn míi vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho hä cã m«i tr­êng c¹nh tranh b×nh ®¼ng víi nhau. Ngoµi ra, NHNN cÇn hç trî t­ vÊn vµ l¾p ®Æt kü thuËt cho c¸c tæ chøc tÝn dông cã quy m« nhá ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc nµy cã thÓ tham gia thÞ tr­êng. NHNN nªn khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc tÝn dông cã quy m« lín sö dông hÖ thèng thiÕt bÞ nèi víi trung t©m cña thÞ tr­êng lµ thiÕt bÞ m¹ng theo kü thuËt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i. 2. Më réng hµng ho¸ cho nghiÖp vô thÞ tr­êng më c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng Gia t¨ng sè l­îng chøng kho¸n cã kú h¹n ng¾n 3 th¸ng, 6 th¸ng vµ 9 th¸ng ®Ó lµm t¨ng khèi l­îng hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng vµ tÝnh kh¶ dông trong c¸c giao dÞch. Trong thêi gian qua, khèi l­îng hµng ho¸ lo¹i nµy chiÕm tû träng Ýt cho nªn khi ®· mua trªn tr­êng s¬ cÊp, c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh«ng muèn b¸n l¹i trªn thÞ tr­êng thø cÊp, mµ coi ®ã lµ vèn ®Çu t­ h¬n lµ sö dông ®Ó ®iÒu tiÕt kh¶ n¨ng tiÒn mÆt. Trong c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n, cÇn ®­a thªm c¸c lo¹i chøng kho¸n dµi h¹n, víi thêi kú m·n h¹n cßn l¹i d­íi mét n¨m, vµo thÞ tr­êng. NHNN cã thÓ thùc hiÖn linh ho¹t vÒ thêi ®iÓm vµ khèi l­îng giao dÞch ®Ó t¸c ®éng ®Õn l­îng tiÒn dù tr÷ cña hÖ thèng ng©n hµng vµ sau ®ã ®Õn l·i suÊt cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ. Mét c¸ch kh¸c ®Ó t¨ng khèi l­îng giao dÞch lµ t¨ng sè l­îng c¸c phiªn giao dÞch trong th¸ng. 3. §a d¹ng ho¸ c¸c ph­¬ng thøc giao dÞch Më réng nghiÖp vô mua b¸n cã kú h¹n trªn thÞ tr­êng më ®Ó lµm t¨ng khèi l­îng chøng kho¸n giao dÞch trªn thÞ tr­êng. Trong khi khèi l­îng vµ chñng lo¹i chøng kho¸n ng¾n h¹n ®­a vµo thÞ tr­êng Ýt, giao dÞch kú h¹n sÏ gióp gi¶i to¶ ®­îc t×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸. MÆt kh¸c, nghiÖp vô giao dÞch kú h¹n còng lµm t¨ng kh¶ n¨ng can thiÖp cña NHNN vµo thÞ tr­êng ®Ó ®iÒu tiÕt l­îng tiÒn trong l­u th«ng. NHNN cã thÓ chñ ®éng quyÕt ®Þnh mua b¸n víi sè l­îng lµ bao nhiªu, thêi h¹n nµo, theo ph­¬ng thøc nµo tuú thuéc theo yªu cÇu cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ trong tõng thêi kú. Ph­¬ng thøc mua b¸n h¼n sÏ lµm t¨ng tû lÖ cung øng tiÒn tÖ NHTW qua quan hÖ tÝn dông, lµm yÕu kh¶ n¨ng ®iÒu tiÕt cña NHTW, g©y biÕn ®éng lín tíi thÞ gi¸ chøng kho¸n theo chiÒu h­íng kh«ng tèt khi mµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn ch­a ph¸t triÓn. Tuy nhiªn vÉn ph¶i kÕt hîp ph­¬ng thøc giao dÞch cã kú h¹n víi ph­¬ng thøc mua b¸n h¼n. V× mÆc dï giao dÞch cã kú h¹n gióp NHTW chñ ®éng vÒ mÆt thêi gian nh­ng mua b¸n h¼n l¹i cã t¸c dông hç trî ë nh÷ng thêi ®iÓm “tøc thêi” kh«ng thÓ chËm trÔ, kh«ng thÓ chê ®Õn thêi h¹n. VÒ h×nh thøc ®Êu thÇu, ®Ó khuyÕn khÝch c¸c tæ chøc tÝn dông tham gia vµo thÞ tr­êng, trong giai ®o¹n ®Çu, NHNN cÇn kÕt hîp c¶ hai h×nh thøc ®Êu thÇu khèi l­îng vµ ®Êu thÇu l·i suÊt. 4. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng kÕt hîp víi n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸c c¸n bé ng©n hµng §Èy m¹nh tiÕn tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng, thiÕt lËp m¹ng l­íi th«ng tin liªn l¹c víi tÊt c¶ c¸c ng©n hµng th­¬ng mai, tæ chøc tÝn dông,tõ ®ã NHNN cã thÓ x¸c ®Þnh ®óng ®¾n t×nh h×nh vèn kh¶ dông cña toµn hÖ thèng.Víi c¬ së vËt chÊt kü thuËt hiÖn ®¹i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c th­¬ng vô giao dÞch tiÕn hµnh nhanh chãng, thuËn lîi, gi¶m thiÓu chi phÝ n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng cô nghiÖp vô thÞ tr­êng më cña NHNN. Trong sù nghiÖp hiÖn ®¹i ho¸ ng©n hµng, viÖc trang bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ lµ rÊt quan träng. Nh­ng yÕu tè quyÕt ®Þnh lµ con ng­êi. NÕu kh«ng cã nh÷ng c¸n bé cã kiÕn thøc v÷ng vµng, am hiÓu cÆn kÏ néi dung cña tõng v¨n b¶n ph¸p quy, quy tr×nh nghiÖp vô th× ho¹t ®éng ng©n hµng kh«ng thÓ diÔn ra xu«n xÎ. MÆt kh¸c, ®Ó cã thÓ tiÕp cËn c«ng nghÖ th«ng tin vµ kinh tÕ tri thøc, c¸c c¸n bé ng©n hµng còng cÇn ph¶i n¾m v÷ng tÝnh n¨ng, t¸c dông cña tõng thiÕt bÞ m¸y mãc chuyªn dïng. ChÝnh v× vËy, viÖc ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é cña ®éi ngò c¸n bé ng©n hµng lµ mét yªu cÇu v« cïng cÊp thiÕt hiÖn nay. Riªng víi nghiÖp vô thÞ tr­êng më, c¸c c¸n bé chuyªn vÒ lÜnh vùc nµy cÇn ®­îc tËp huÊn vÒ kü thuËt nghiÖp vô vµ kh¶ n¨ng dù b¸o thÞ tr­êng. KÕt luËn Nh­ vËy, qua viÖc t×m hiÓu vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më ta thÊy ®­îc c¸c ®Æc ®iÓm, c¬ chÕ t¸c ®éng, c¸c ­u ®iÓm cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më, tõ ®ã cho thÊy tÇm quan träng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña Ng©n hµng Trung ­¬ng. Tuy míi ®­îc ¸p dông t¹i ViÖt Nam nh­ng nã ®· ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ lµ mét c«ng cô rÊt quan träng, cÇn thiÕt ®èi víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña NHNN. §Æc biÖt, n­íc ta ®ang trong qu¸ tr×nh ®æi míi theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. V× vËy, NHNN ViÖt Nam ®ang tõng b­íc chuyÓn h×nh thøc qu¶n lý ®iÒu hµnh tõ trùc tiÕp sang gi¸n tiÕp. NghiÖp vô thÞ tr­êng më ra ®êi lµ ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã. ViÖc ®­a nghiÖp vô thÞ tr­êng më vµo ho¹t ®éng cã ý nghÜa to lín cho sù chuÈn bÞ c¸c ®IÒu kiÖn ®Ó hÖ thèng Ng©n hµng cã thÓ héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi, lµm cho c¸c luång tiÒn tÖ l­u th«ng vµo ra mét c¸ch linh ho¹t, theo ®ã nghiÖp vô thÞ tr­êng më sÏ lµ mét c«ng cô ®IÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ kh«ng ph¶i theo lèi ¸p ®Æt mÖnh lÖnh mµ dùa trªn nÒn t¶ng cña sù tù nguyÖn bëi mét chiÕn l­îc kinh doanh cña Ng©n hµng th­¬ng m¹i. Tãm l¹i, nghiªn cøu vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më cho th©y: ®©y lµ c«ng cô rÊt linh ho¹t thÓ hiÖn sù chñ ®éng cña Ng©n hµng trung ­¬ng trong ®iÒu hµnh thùc thi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ . ChÝnh v× vËy , khi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cµng ph¸t triÓn th× ®©y lµ c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®­îc vµ lµ c«ng cô quan träng nhÊt cña c¸c Ng©n hµng trung­¬ng trong viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña m×nh. Tµi LiÖu Tham Kh¶o 1. Gi¸o tr×nh “Lý thuyÕt tµi chÝnh tiÒn tÖ “ khoa NH_TC §HKTQD 2. Gi¸o tr×nh " NghiÖp vô ng©n hµng trung ­¬ng" cña t¸c gi¶ Hoµng Xu©n QuÕ cña NXB Thèng kª, 2003 3. S¸ch '' TiÒn tÖ , Ng©n hµng vµ thÞ tr­êng Tµi chÝnh '' cña FREDERIC S. MISHKIN cña NXB Khoa häc kü thuËt , 1995 4.T¹p chÝ Ng©n hµng sè 8 n¨m 2000 . 5.T¹p chÝ Ng©n hµng - sè 10 N¨m 2002 6.T¹p chÝ Ng©n hµng - sè 3 N¨m 2003 , sè 6 N¨m 2004 7.T¹p chÝ '' ThÞ tr­êng tµi chÝnh TiÒn TÖ'' c¸c n¨m 2001,2003,2004 Môc lôc Lêi më ®Çu Ch­¬ng 1: Nh÷ng lÝ luËn chung vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më 1. Kh¸i niÖm, vai trß nghiÖp vô thÞ tr­êng më 1.1. Kh¸i niÖm vÒ nghiÖp vô thÞ tr­êng më 1.2. Vai trß cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2. c¬ chÕ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.1. C¸c lo¹i nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.1.1. Giao dÞch kh«ng hoµn l¹i 2.1.2. Giao dÞch cã hoµn l¹i (giao dÞch cã kú h¹n) 2.2. Ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.2.1. Giao dÞch qua ®Êu thÇu 2.3. Hµng hãa trªn thÞ tr­êng më 2.4. Nh÷ng chñ thÓ tham gia trªn thÞ tr­êng më 3. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më 3.1. Ph¹m vi thµnh viªn tham gia 3.2. Ph¹m vi hµng ho¸ 3.3. Gi¸ vµ l·i suÊt 3.4. Ph­¬ng thøc giao dÞch 3.5. Tr×nh ®é phèi hîp gi÷a c¸c c«ng cô trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tiÒn tÖ 3.6. C«ng nghÖ th«ng tin vµ hÖ thèng thanh to¸n 4. Nh÷ng ­u ®iÓm cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më Ch­¬ng 2: thùc tr¹ng ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më ë viÖt nam 1. sù ra ®êi NghiÖp vô thÞ tr­êng më ë viÖt nam 2. c¬ cÊu, tæ chøc, c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.1. Chñ thÓ tham gia OMO 2.2. §iÒu kiÖn tham gia nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.3. NhiÖm vô cña c¸c bé phËn trong ho¹t ®éng nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.3.1. Ban hµnh nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.3.2. Bé phËn qu¶n lý vèn kh¶ dông 2.3.3. Bé phËn nghiÖp vô thÞ tr­êng më 2.3.4. NhiÖm vô cña bé phËn thanh to¸n 3. Néi dung ho¹t ®éng 3.1. Ph­¬ng thøc mua b¸n trªn thÞ tr­êng më 3.2. Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu trªn thÞ tr­êng më 3.2.1. Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu khèi l­îng 3.2.2. Ph­¬ng thøc ®Êu thÇu l·i suÊt 3.3 X¸c ®Þnh gi¸ mua, gi¸ b¸n cña giÊy tê cã gi¸ 3.3.1. Tr­êng hîp mua b¸n h¼n giÊy tê cã gi¸ 3.3.2. Tr­êng hîp giao dÞch cã kú h¹n 4. Quy tr×nh nghiÖp vô thÞ tr­êng më 4.1. Th«ng b¸o mua hoÆc b¸n giÊy tê cã gi¸. 4.2. §¨ng ký l­u gi÷ giÊy tê cã gi¸ 4.3 Nép ®¬n dù thÇu 4.4. TiÕp nhËn th«ng tin vÒ l­u tr÷ giÊy tê cã gi¸ 4.5. Tæ chøc xÐt thÇu 4.6. Th«ng b¸o kÕt qu¶ ®Êu thÇu 4.7. LËp vµ giao, nhËn hîp ®ång mua b¸n cã kú h¹n 4.8. Thanh to¸n vµ chuyÓn giao quyÒn së h÷u giÊy tê cã gi¸ 4.9. KÕt thóc hîp ®ång giao dÞch kú h¹n 5. Nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®­îc 6. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n tån t¹i 6.1. Quy m« thÞ tr­êng cßn nhá bÐ 6.2. Hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng cßn rÊt nghÌo nµn 6.3. ChÊt l­îng hµng ho¸ ch­a cao nªn søc hÊp dÉn kÐm 6.4. Ph­¬ng thøc giao dÞch ch­a ®a d¹ng vµ linh ho¹t Ch­¬ng3: Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô thÞ tr­êng më ë viÖt nam T¨ng thªm sè l­îng thµnh viªn tham gia vµo thÞ tr­êng 2. Më réng hµng ho¸ cho nghiÖp vô thÞ tr­êng më c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng 3. §a d¹ng ho¸ c¸c ph­¬ng thøc giao dÞch 4. HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng kÕt hîp víi n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸c c¸n bé ng©n hµng KÕt luËn