Đề tài Những biện pháp kinh tế chủ yếu nhằm chuyển dịch cơ cấu cây trồng trên địa bàn huyện Thanh Trì - Hà Nội

iÓu27: GTSX vµ thu nhËp/ha DTDT c¶ n¨m Lo¹i c©y trång chÝnh 1999 2000 2001 GTSL(Tr) % GTSL(Tr) % GTSL(Tr) % 1. C©y l­¬ng thùc - Lóa 6,6 2,55 7,16 3,11 6,66 2,61 - Ng« 3,84 1,84 2,52 0,52 2,87 0,89 - Khoai 3,9 2,69 4,14 2,95 4,25 5,23 2. Rau ®Ëu c¸c lo¹i 23,86 21 25,11 22,26 28,28 25,43 3. C©y c«ng nghiÖp - §Ëu t­¬ng 6,19 5,04 6,16 5, 6,23 5 - L¹c 2,72 0,46 4,17 2,18 5,67 3,69 4. C©y hµng n¨m kh¸c 32,57 25 33,96 26,96 40,5 32,4 Nguån: Phßng thèng kª huyÖn Thanh Tr×. Qua biÓu trªn ta thÊy gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ thu nhËp trªn 1 ha diÖntÝch gieo trång c©y hµng n¨m k¸hc (mµ chñ yÕu lµ hoa c©y c¶nh) ®¹t cao nhÊt vµ t¨ng lªn víi tèc ®é nhanh ®Æc biÖt lµ n¨m 2001 so víi n¨m 2000 lµ 32,4 triÖu/ha thu nhËp so víi 26,69 triÖu/ha thu nhËp. C©y rau ®Ëu c¸c lo¹i cho gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ thu nhËp /1ha cao thø hai sau c©y hµng n¨m kh¸c. Thu nhËp trªn 1 ha c©y rau ®Ëu c¸c lo¹i n¨m 1999 lµ 21 triÖu, t¨ng lªn 22,26 triÖu n¨m 2000 vµ 25,43 triÖu n¨m 2001. C©y l­¬ng thùc ®¹t gi¸ trÞ s¶n xuÊt vµ thu nhËp/ha DTDT thÊp trong ®ã thÊp nhÊt lµ c©y ng« do n¨ng suÊt, s¶n l­îng c¶ n¨m c©y l­¬ng thùc thÊp. HiÖu qu¶ kinh tÕ c©y c«ng nghiÖp cao h¬n c©y l­¬ng thùc trong ®ã GTSX va thu nhËp/ha DTGT c©y l¹c t¨ng lªn do ¸p dông nh÷ng gièng l¹c míi vµo s¶n xuÊt. C©y ®Ëu t­¬ng cã hiÖu qu¶ kinh tÕ æn ®Þnh víi kho¶ng 5 triÖu thu nhaapj/ha DTGT c¸c n¨m qua. Tuy nhiªn do nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh nªn iÖn tÝch gieo trång c©y ®Ëu t­¬ng vÉn gi¶m xuèng. TÝnh b×nh qu©n thu nhËp/ ha diÖn tÝch huyÖn Thanh Tr× kho¶n 6,1 triÖu n¨m 1999, 7 triÖu n¨m 2000 vµ 7,3 triÖu n¨m 2001. Nh­ vËy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trªn ®Þa bµn huyÖn Thanh Tr× b­íc ®Çu ®· cã hiÖu qu¶ khi t¨ng dÇn tû träng c©y trång cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, gi¶m tû träng c©y l­¬ng thùc. Lóa vô mïa ®¹t gi¸ trÞ s¶n l­îng thÊp h¬n lóa xu©n tÝnh trªn mét ha diÖn tÝch gieo trång b×nh qu©n c¸c n¨m kho¶ng 6,5 triÖu /ha so víi lóa xu©n ;µ kho¶ng 6,78 triÖu/ha. Thu nhËp trªn 1 ha diÖn tÝch gieo trång lóa vô mïa thÊp h¬n vô xu©n. B×nh qu©n c¸c n¨m vô mïa ®¹t 2,4 triÖu/ha, vô xu©n ®¹t 2,8 triÖu/ha. Nh­ vËy gi¸ trÞ s¶n l­îng vµ thu nhËp trªn 1 ha diÖn tÝch gieo trång lµ t­¬ng ®èi thÊp. Rau c¸clo¹i vô mïa cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao h¬n rÊt nhiÒu so víi vô xu©n. B×nh qu©n c¸c n¨m vômïa gi¸ trÞ s¶n xuÊt trªn 1 ha diÖn tÝch gieo tr«ng lµ 33 triÖu, t­¬ng øng víi thu nhËp kho¶ng gÇn 30 triÖu. Trong khi ®ã vô xu©n gi¸ trÞ s¶n l­îng ®¹t 17,7 triÖu/ha, t­¬ng øng víi møc thu nhËp gÇn 14 triÖu/ha. Nh­ vËy gi¸ trÞ kinh tÕ cña rau cao h¬n rÊt nhiÒu so víi c©y lóa. Mét sè lo¹i c©y hµng n¨m nh­ hoa c©y c¶nh, c©ylµm thøc ¨n gia sóc còng ®¹t gi¸ trÞ kinh tÕ t­¬ng ®èi cao víi møc thu nhËp kho¶ng 20 triÖu/ha. C©yl­¬ng thùcmµu gåm ng«, khoai ®¹t gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp do n¨ng suÊt rÊt thÊp, ®Æc biÖt ng« gi¸ trÞ s¶n xuÊt chØ ®¹t kho¶ng 3,84 triÖu/ha víi møc thu nhËp gÇn 2 triÖu/ha. Tãm l¹i: c©y rau cho gi¸ trÞ kinh tÕ cao nhÊt vµ chiÕm hÇu hÕt gi¸ trÞ s¶n l­îng hµnh hoÊ ngµnh trång trät cña huyÖn. Do n»m trªn ®Þa bµn cã thÞ tr­êng tتu thô lín lµ thñ d« Hµ Néi, s¶n xuÊt trång trät theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ cña huyÖn Thanh Tr× ®Æt ra yªu cÇu chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng t¨ng s¶n l­îng rau nãi chung vµ rau s¹ch nãi riªng cho môc tiªu chiÕn l­îc l©u dµi. Gi¶m tû träng diÖn tÝch gieo trång c©y l­¬ng thùc chuyÓn sang trång rau, nu«i t«m, th¶ c¸… cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. 4.3. Gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸. Gi¸ trÞ s¶nl­îng hµng ho¸ lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh kÕt qu¶ s¶n xuÊt trång trät nãi chung vµ qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång nãi riªng. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång theo quan diÓm s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¶i t¨ng tû träng gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ treen tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng cña ngµnh trång trät. BiÓu 28: GTSL hµng ho¸ c¶ n¨m Gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ 1999 2000 2001 GTSL(Tr) % GTSL(Tr) % GTSL(Tr) % C¶ n¨m 43287 100 37793 100 44295 100 - Vô mïa 24301 56 20231 54 26016 58 - Vô Xu©n 11263 27 9258 24 12698 27 C©y kh¸c trong n¨m 7723 17 8250 22 6581 15 Nguån: Phßng thèng kª huyÖn Thanh Tr× Qua biÓu trªn ta thÊy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trªn ®Þa bµn huyÖn Thanh Tr× ®· d¹t hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh ®ã lµ gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ t¨ng nhanh qua 3 n¨m. Gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ chñ yÕu tËp trungë c©y rau ®Ëu c¸c lo¹i, c©y hµng n¨mkh¸c (chñ yÕu lµ hoa c©y canh), mét phÇn c©y c«ng nghiÖp vµ rÊt nhá c©y l­¬ng thùc vµ n¨ng suÊt rau vô mïa rÊt cao. Do ®ã gi¸a trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ c©y vô mïa chiÕm tû träng cao nhÊt vµ t¨ng lªn do diÖn tÝch gieo tr«ngf ló© vô mïa gi¶m nhanh, diÖn tÝch trång rau ®Ëu c¸c lo¹i t¨ng nhanh… Vô xu©n vÒ gi¸ trÞ tuyÖt ®èi, gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ t¨ng lªn nh­ng tèc ®é t¨ng b×nh qu©n 3 n¨m kh«ng cao, do vô xu©n diÖn tÝch trång lóa chiÕm hÇu hÕt, c©y cã gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ cao Ýt biÕn ®éng vÒ diÖn tÝch. Gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ c©y kh¸c trong n¨m kh¸ cao (hÇu hÕt lµ c¸c lo¹i c©y tr¸i vô, vô ®«ng xu©n) tuy nhiªn gi¸ trÞ s¶n l­îng vµ tû träng cã xu h­íng gi¶m xuèng. 5. §¸nh gi¸ chung. 5.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc. C¬ cÊu ®Êt n«ng nghiÖp ®· cã sù chuyÓn ®æi theo h­íng gi¶m tû träng ®Êt trång lóa, t¨ng tû träng c¸c lo¹i ®Êt cßnl¹i. Do s¶n phÈm cã thÞ tr­êng tiªu thô vµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n trång lóa, nªn mét phÇn diÖn tÝch ®Êt trång lóa kÐm hiÖu qu¶ ®· ®­îc chuyÓn sang trång rau, hoa vµ nu«i t«m, c¸ v× vËy ®Êt chuyªn mµu vµ c©y hµng n¨m kh¸c, ®Êt cã mÆt n­íc nu«i trång thuû s¶n kh¸c ngµy cµng t¨ng. DiÖn tÝch ®Êt 3 vô lóa chØ cßn 40% so víi n¨m 1995, ®Êt 2 vô lóa gi¶m 17,2%. Ng­îc l¹i diÖn tÝch ®Êt trång rau vµ diÖn tÝch nu«i trång thñy s¶n t¨ng lªn trong ®ã chñ yÕu ®Êt trång rau cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao ë vïng b·i. Xu h­íng biÕn ®éng cña ®Êt n«ng nghiÖp ë huyÖn Thanh Tr× lµ tÝch cùc, ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn n«ng nghiÖp truyÒn thèng sang s¶n xuÊt n«ng nghiÖp hµng ho¸, phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp ven ®«. ViÖc chuyÓn ®æi tõ ch©n ruéng tròng trång lóa sang m« h×nh lóa c¸ ®· ®­îc ®¶ng bé huyÖn Thanh Tr× sím nhËn thøc vµ ®­a vµo ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng lµ nmét trong c¸c néi dung träng t©m cña ch­¬ng tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång vËtnu«i. ViÖc chuyÓn ®æi sang®Êt trång rau cònglµ dÊu hiÖutÝch cùc cña sö dông ®Êt n«ng nghiÖp, chñ yÕu ë c¸c x· vïng b·i s«ng Hång theo h­íng s¶n xuÊt rau an toµn, rau s¹ch, rau cã gi¸ tÞ kinh tÕ cao. Trong 5 n¨m qua ®· chuyÓn ®æi ®­îc 180 ha ®Êt 2 vôlóa bÊp bªnh sang ®Êt 1 vô lóa 1 vô c¸. Tõ ®ã tû träng diÖn tÝch gieo trång c©y l­¬ng thùc gåmlóa, ng«, khoai gi¶m xuèng qua c¸c n¨m. diÖn tÝch gieo trång c©y rau ®Ëu c¸c lo¹i cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao t¨ng lªn. Gi¸ trÞ s¶n xuÊt; n¨ng suÊt c©y trång t¨ng lªn c¸c n¨m do c¸c hé n«ng d©n ®· tÝch cùc chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt ®Ó ®­a gièng míi cã n¨n suÊt vµ gi¸ trÞ kinh tÕ cao vµo s¶n xuÊt, chuyÓn ®æi 100 ha trång c©y l­ng thùc sang trång rau muèng, ®¹t gi¸ trÞ kinh tÕ cao; n¨m 2001 ®­a l¹c gièng míi vµo s¶n xuÊt d­îc 22,5 ha, gi¸ trÞ thu nhËp t¨ng gÊp 2 lÇn so víi diÖn tÝch trång ng«. 5.2. Tån t¹i vµ nguyªn nh©n. - Tån t¹i: C¬cÊu c©y trång ch­a cã sù chuyÓn dÞchm¹nh mÏ theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸. DiÖn tÝch trånglóa cã gi¶m xuèng qua c¸c n¨m nh­ng kh«ng nhiÒu. DiÖn tÝch trång c©y ®em l¹i gi¸ trÞ kinh tÕ cao cã t¨ng lªn nh­ng tèc ®é t¨ng cßn chËm. Trong ®ã diÖn tÝch trång mét sè lo¹i cay cßn cã nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p. Ngo¹i trõ rau c¸c lo¹i cã n¨ng suÊt cao ®Æc biÖt lµ vµo vômïa, cßn l¹i ®a sè c¸c lo¹i c©y trång trong ®ã ®Æc biÖt lµ c©y l­¬ng thùc n¨ng suÊt cßn rÊt thÊp so v¬Ý c¸c vïng kh¸c trong c¶ n­íc. Trong nh÷ng n¨m qua huyÖn ®· ¸p dông nh÷ng gièng míi vµo s¶n xuÊt nh­ng tû lÖ ¸p ch­a cao dÉn ®Õn n¨ng suÊt c¶ n¨m cña c©y trång ch­a t¨ng lªn nhiÒu g©y c¶n trë cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch. C¬ cÊu c©y trång ch­a h­íng vµo sö dông sè lao ®éng dåi dµo trong n«ng th«n, ch­a khai th¸c nhiÒu nh÷ng c©y trång cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. DiÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ cña huyÖn trong thêi gian qua rÊt Ýt, chiÕm tû lÖ rÊt nhá vµ chñ yÕu lµ c©y v­ên t¹p. Trong nh÷ng n¨m tíi cÇn ph¶i khai th¸c nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ khÝ hËu, thêi tiÕt ®Êt ®ai cña huyÖn mét c¸ch triÖt ®Ó trªn c¬ së kÕt hîp hµi hoµ c¸cngµnh trång trät, ch¨n nu«i, dÞch vô vµ ngµnh nghÒ kh¸c ®Ó khai th¸c lîi thÕ cña tõngngµnh, t¨ng diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ trªn c¬ së m« h×nh ho¸ - c©y ¨n qu¶ - dÞch vô trªn ®Þa bµn huyÖn. - Nguyªn nh©n: nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng trªn métphÇn lµ do ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh­ ®Þa h×nh, ®Êt ®ai, thêi tiÕt Ýt thuËn lîi ®èi víi s¶n xuÊt mét sè lo¹i c©y trång, sù thiÕu vèn,thiÕu th«ng tin vµ thÞ tr­êng còng lµ nguyªn nh©n c¶n trë qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch. Hµng n¨m mét phÇn diÖn tÝch ®Êt canh t¸c bÞ mÊt ®i do qu¸ tr×nh ®« thÞ ho¸,lµm ®­êng, ®¾p de h¬n n÷a gi¸ ®Êt lªn cao vµ ®Æc biÖt lµ trong nh÷ng thêi kú sèt ®Êt lµm cho mét sè diÖn tÝch ®Êt canh t¸c gi¶m, nhiÒu diÖn tÝch cßn bá trèng kh«ng ®­îc phÐp x©y dùng, nhiÒu diÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp xen lÉn khu d©n c­ g©y c¶n trë cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch chuyÓn ®æi ruéng ®Êt cßn gÆp nhiÒu trë ng¹i còng g©y c¶n trë cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch. Ngoµi ra do n»m bªn mét ®« thÞlín, ng­êi lao ®éng n«ng nghiÖp dÔ dµng bá ru«ng khi cã c«ng viÖc kh¸c ®em l¹i thu nhËp cao h¬n ë ®« thÞ g©y ra bª trÔ viÖc ®ång ¸ng lóc mïa vô còng nh­ tr¸i vô. §©y còng lµ 1 c¶n trë ®èi víi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång. Ch­¬ng III: Ph­¬ng h­íng vµ nh÷ng gi¶i ph¸p kinh tÕ chñ yÕu. I Quan ®iÓm chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång 1. Quan ®iÓm s¶n xuÊt hµng ho¸. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ ®¸nh dÊu mét b­íc tiÕn bé cã ý nghÜa v« cïng trong lÞch sö ph¸t triÓn cña x· héiloµi ng­êi. S¶n xuÊt hµng ho¸ ®­îc hiÓu lµ nh÷ng s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt ra ®Ó trao ®æi mua b¸n trªn thÞ tr­êng. Sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña s¶n xuÊt hµng ho¸ trªn tÊt c¶ nh÷ng lÜnh vùc cña ho¹t ®éng kinh tÕ lµ tÊt yÕu k¸hc quan. Qu¸ tr×nh chiÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång tõ tù cung tù cÊp sang s¶n xuÊt hµng ho¸ còng lµ mét yªu tè kh¸ch quan ®èi víi viÖc ph¸t triÓn mét nÒn n«ng nghiÖp hiÖn ®¹i. SÏ kh«ng thÓ cã qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng víi nhÞp ®é ph¸t triÓn nhanh ®èi víi mét nÒn n«ng nghiÖp vµmét c¬ cÊu c©y trångmang nÆng tÝnh tù nhiªn. Kinh tÕ hµng ho¸ cã vai trß hÕt søc to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, nã thÓ hiÖn ë chç nã ®ßi hái mçi ng­êi s¶n xuÊt kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu· kinh doanh b»ng c¸ch gi¶m hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt sao cho phï hîp víi lao ®éng x· héi cÇn thiÕt , nhê ®ã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt x· héi ®­îc n©ng cao. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ c¸c quan hÖ hµnh ho¸ tiÒn tÖ biÓu hiÖn tÊt c¶ c¸cquan hÖ kinh tÕ vµ ®­îc thùc hiÖn th«ng qua thÞ tr­êng. Do ®ã ph¶i lÊy thÞ tr­êng lµm gèc, lµm ®iÓm xuÊt ph¸tcho c¸c dù ¸n vµ ®Ò ¸npt n«ng nghiÖp hµng ho¸. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¶i g¾n liÒn víi thÞ tr­êng, g¾n liÒn víi ù trao ®æi hµng ho¸, sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. Cïng víi qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc sangnÒn kinh tÕ thÞ tr­êng sùptcña n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi chung vµ c¬ cÊu c©y trång nãi riªng còng ph¶i h­íng theo sù ph¸t triÓn ®ã, bëi v× trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, thÞ tr­êng lu«n lµ yªu tè quyÕt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ vµ ®Æc biÖt nã sÏ ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc h×nh thµnh vµ biÕn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ nãi chung vµ c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp n«ng th«n nãi riªng. Trong khi x· héi kh«ng ngõng ph¸t triÓn, nhu cÇu con ng­êi vÒ n«ng s¶n phÈm theo ®ã còng t¨nglªn c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng, chñng lo¹i… ®ã còng chÝnh lµ ®ßi hái cña thÞ tr­êng, buéc s¶n xuÊt ph¶i ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ®ã, ®iÒu nµy tÊt yÕu dÉn ®Õn yªu cÇu ph¶i ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ dÞch vô,muèn vËy kh«ng thÓ dõng l¹i ë c¬ cÊu kinh tÕ truyÒn thèng mµ ®ßi hái ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo yªu cÇu vµ t¸c ®éng cña thÞ tr­êng. C©y trång lµ mét trong nh÷ng ®èi t­îng chñ yÕu cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, muèn ph¸t triÓn mét nÒn s¶n xuÊt nhanh vµ v÷ng ch¾c tr­íc hÕt ph¶i sö dông mét c¸chhîp lý nhÊt c¸c ®iÒu kiÖn tù nhiªn nh­ khÝ hËu, ®Êt ®ai,n­íc c©y trång vµ c¸c nguån lîi kinh tÕ x· héi nh­ lao ®éng, vËt t­, kü thuËt, tiÒn vèn… ViÖc x¸c ®Þnh c¬ cÊu c©y trång hîp lý t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng n¨ng suÊt, s¶n l­îng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung, trång trät nãi riªng. Trong n«ng nghiÖp, ngµnh trång trät vÉn chiÕm tû träng lín, do ®ã cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång phï hîp v¬i tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng. NÕu mçi vïng, mçi ®Þa ph­¬ng cã mét c¬ cÊu c©y trång thÝch hîp, kÕt hîp ®­îc gi÷a trång trät – ch¨n nu«i – dÞch vô mét c¸ch hîp lý, cã hiÖu qu¶ nhÊt th× sÏ ph¸t huy ®­îc thÕ m¹nh cña tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng. Trong ®iÒu kiÖn n­íc ta, viÖc x¸c dÞnh c¬ cÊu c©y trång theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr­êng, lµm tèt c«ng t¸c tiÕp thÞ ®Ó tr¸nh thiÖt h¹i do x¸c ®Þnh nhu cÇu thÞ tr­êng kh«ng chÝnh x¸c g©y ra, cã nghÜa lµ ph¶i nhËn thøc ®Çy ®ñ quan hÖ cung cÇu ®Ó hµnh ®éng phï hîp víi c¸c quy luËt cña nã. §èi víi n­íc ta hiÖn nay s¶n xuÊt l­¬ng thùc ®· ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ¨n, cã dù tr÷ vµ hµng n¨m xuÊt khÈu trªn d­íi 4 triÖu tÊn g¹o. 2. Quan ®iÓm khai th¸c sö dông lîi thÕ so s¸nh. §Æc tr­ng cña thÞ tr­êng lµ cã sù c¹nh tranh, v× thÕ ®Ó ®¶m b¶o th¸ng lîi trong c¹nh tranh kinh tÕ, cÇn ph¶i biÕt sö dông lîi thÕ so s¸nh. §iÒu kiÖn thêi tiÕt khÝ hËu nhiÖt ®íi vµ ¸a nhiÖt ®íi cho phÐp gieo trång vµ thu ho¹ch nhiÒu vô nhiÒu lo¹i c©y trång vµ s¶n phÈm ®a d¹ng phong ph. Do vÞu trÝ ®Þa lý, ®iÒu kiÖn tù nhiªn vÒ ®Êt ®ai vµ sù ph©n bè kh«ng ®ång ®Òu gi÷a c¸c tiÓu vïng sinh th¸i kh¸c nhau trong tõng ®Þa ph­¬ng, nªn c¸c ®Þa ph­¬ng cÇn bè trÝ c¬ cÊu c©y trång sao cho tËn dông tèi ®a nh÷ng lîi thÕ cña m×nh mµ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. 3. Nh÷ng quam ®iÓm n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. HiÖu qu¶ kinh tÕ – x· héi lµ môctiªu cÝnh, lµ ®Æc tr­ng c¬ b¶n cña mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt – kinh doanh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång ph¶i nh»m môc ®Ých ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao h¬n nÕu kh«ng viÖc chuyÓn ®æi trë nªn kh«ng cã ý nghÜa. Tuy nhiªn hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cÇn ®­îc xem xÐt trªn quan ®iÓm toµn diÖn. Do ®ã c¸c chØ tiªu ph¶i ®­îc nghiªn cøu ®¸nh gi¸ lµ: n¨ng suÊt c©y trång, n¨ng suÊt lao ®éng, gi¸ trÞ t¨ng thªm, lîi nhuËn vµ c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ nhÞp ®é ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung vµ c¬ cÊu c©y trång nãi riªng. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång ph¶i võa ®¶m b¶o t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ võa gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho c¸c tÇng líp d©n c­ trong n«ng th«n, ph¶i tham gia xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, t¹o ®iÒu kiÖn thu hÑp dÇn kho¶ng c¸ch chªnh lÖch vÒ møc sèng gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ. §ång thêi c¬ cÊu c©y trång ph¶i thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t­ ptlµm giµu cho b¶n th©n vµ sù thinh v­îng cña ®Êt n­íc. II. Nh÷ng c¨n cø chñ yÕu x©y dùng ph­¬ng h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång huyÖn Thanh Tr×. 1. TiÒm n¨ng cña huyÖn. Nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ nh÷ng tiÒmn¨ng vÒ tù nhiªn, sinh th¸i, kinh tÕ x· héi cña huyÖn lµ nh÷ng lîi thÕ ®ång thêi lµ c¨n cø hµng ®Çu ®Ó x©y dùng ph­¬ng h­íng, môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trong t­¬ng lai. Tuy nhiªn cÇn ph¶i cã mét kÕ ho¹ch s¶n xuÊt sao cho s¶n phÈm ngµy cµng ®¸p øng d­îc nhu cÇu thÞ tr­êng mét c¸ch tèi ­u nhÊt, do vËy ph¶i cã biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm c¸c lo¹i c©y trång. Bªn c¹nh nh÷ng ®iÒu kiÖn tù nhiªn, kinh tÕ x· héi th× n«ng th«n Thanh Tr× cßn cã nguån lao ®éng kh¸ dåi dµo. Cho ®Õn nay ®êi sèng n«ng d©n trong huyÖn ®· ®­îc n©ng lªn (TNBQ/®Çu ng­êi/th¸ng lµ 200000 ®) tuy nhiªn n»m trªn ®Þa bµn thñ ®« cã møc sèng cao th× vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n. V× vËy ng­êi n«ng d©n s½n sµng thùc hiÖn ®æi míi, tiÕp thu khoa häc kü thuËt ®Ó thay ®æi tËp qu¸n lµm ¨n l¹c hËu tr­íc ®©y, nh»m x©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp tiÕn bé h¬n. §©y lµ nh÷ng yÕu tè trùc tiÕp ®ßi hái c¸c nhµ khoa häc vµ qu¶n lý x¸c ®Þnh mét c¬ cÊu c©y trång hîp lý thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn ruéng ®Êt cña huyÖn. 2. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp cña D¶ng vµ Nhµ n­íc ®Õn n¨m 2005 vµ nh÷ng n¨mtiÕp theo sau, nh÷ng cô thÓ ho¸ vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ (cña tØnh) cña Hµ Néi trong t­¬ng lai lµ c¨n cø quan träng ®Ó xaay dùng ph­¬ng h­íng, môc tiªu chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trong huyÖn. ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, hé n«ng d©n lµ d¬n vÞ kinh tÕ tù chñ ®· t¹o ®iÒu kiÖn gi¶i phãng n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n«ng th«n, dßi hái ph¶i x¸c ®®Þnh cã cÊu c©y trång phï hîp h¬n , linh ®éng h¬n. 3. ThÞ tr­êng trong vµ ngoµi huyÖn. Ph¶i cã nh÷ng th«ng tin ®Çy ®ñ vÒ thÞ tr­êng, x¸c lËp nh÷ng thÞ tr­êng ®Çu vµo ®Çu ra ®Ó lµm c¨n cø x©y dùng vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång cña huyÖn. ThÞ tr­êng n«ng s¶n ngµy cµng më réng vµ sù ph¸t triÓn ®a d¹ng cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®ßi hái viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trong huyÖn ph¶i ®¸p øng ®­îc nhu cÇu hµng ho¸ cña thÞ tr­êng vµ nguyªn liÖu cho c«ng nghiÖp chÕ biÕn. 4. øng dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ. Khoa häc c«ng nghÖ lµ lùc l­îng vËt chÊt trùc tiÕp, quan träng trong qu¸ tr×nh c¶i tiÕn vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Nh÷ng thµnh qu¶ vÒ khoa häc - c«ng nghÖ trong n­íc vµ thÕ giíi, nh÷ng kh¶ n¨ng øng dông tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt còng lµ c¨n cø quan träng. 5. Nh÷ng kinh nghiÖm vµ m« h×nh míi. Qua qu¸ tr×nh ®æi míi, nh÷ng m« h×nh míi trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp xuÊt hiÖn trong huyÖn vµ nhiÒu vïng trong c¶ n­íc lµ c¨n cø cÇn thiÕt ®Ó x¸c lËp vµ chuyÓn ®æi c¬ cÊu c©y trång. VÊn ®Ò cèt lâi lµ cÇn tæng kÕt, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸, chän läc, rót ra kinh nghiÖm ®Ó øng dông cã hiÖu qu¶. HuyÖn Thanh Tr× trong nh÷ng n¨m qua ®· xuÊt hiÖn m« h×nh s¶n xuÊt míi mµ tiªu biÓu lµ m« h×nh chuyÓn ®«Ø lóa - c¸ ë nh÷ng ch©n ruéng chòng hai vô lóa bÊp bªnh. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng øng dông nh÷ng m« h×nh míi vµo s¶n xuÊt tr­íc m¾t còng nh­ trong t­¬ng lai. III. Ph­¬ng h­ëng chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång cña huyÖn. Trªn c¬ së nh÷ng quan ®iÓm chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång vµ nh÷ng c¨n cø x©y dùng ph­¬ng h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trªn ®Þa bµn huyÖn Thanh Tr× nh­ sau: 1. Ph­¬ng h­íng chung. Ph¸t huy nh÷ng thµnh qu¶ kinh tÕ - x· héi mµ huyÖn ®· ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m qua th× ph­¬ng h­íng chung vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trßng cña huyÖn lµ ph¶i phï hîp víi c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn vµ ph¶i tham gia tÝch cùc vµo sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ giai ®o¹n tõ nay ®Õn n¨m 2010. ViÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång võa t«n träng tÝnh lÞch sö ®ång thêi ph¶i thùc sù ®æi míi theo h­íng tiÕn bé h¬n, hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. §ã lµ khuyÕn khÝch lµm giµu, xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ t¹o lËp sù c«ng b»ng x· héi trong ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. Tõ ®ã nªn x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p kinh tÕ thÝch hîp. ChØ cã chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång th× n«ng nghiÖp cña huyÖn míi ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh gãp phÇn t¹o ra sù chuyÓn biÕn chung cho nÒn kinh tÕ. §Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ph¸t triÓn n«ng nghiÖp nãi chung vµ ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ ngµnh trång trät nãi riªng th× trong t­¬ng lai s¶n xuÊt trång trät ph¶i t¨ng hÖ sè sö dông ruéng ®Êt, th©m canh t¨ng n¨ng suÊt vµ quan träng h¬n c¶ lµ ph¸t triÓn m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu c«ng nghÖ sinh häc ®Ó t¹o ra nh÷ng lo¹i c©y trång míi cã gi¸ trÞ c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng. Do ®ã viÖc ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. 2. Ph­¬ng h­íng cô thÓ ®Õn n¨m 2005 - 2010. Ph­¬ng h­íng cô thÓ chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trªn ®Þa bµn huyÖn n»m trong ph­¬ng h­íng chung vÒ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp ®ã lµ t¨ng tû träng ngµnh ch¨n nuèi, gi¶m tû träng ngµnh trång trät. Trong ®ã cã mét phÇn ®i tõ viÖc chuyÓn ®æi diÖn tÝch cÊy lóa nh÷ng n¬i chòng, lóa hai vô bÊp sang m« h×nh lóa c¸, nu«i t«m. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp theo h­íng ph¸t triÓn toµn diÖn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, t¨ng tû suÊt hµng ho¸ vµ h×nh thµnh c¸c vïng chuyªn canh tËp trung. TÝch cùc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp, coi n«ng nghiÖp cã vÞ trÝ quyÕt ®Þnh ®Ó æn ®Þnh ®êi sèng, t¹o lËp c¬ së v÷ng ch¾c cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp, tiÓu thñ c«ng nghiÖp. Môc tiªu ®Õn n¨m 2005 tû träng cña c¸c ngµnh do huyÖn qu¶n lý: c«ng nghiÖp x©y dùng 39%, n«ng l©m thuû s¶n 45%, dÞch vô 16%. Hµng n¨m tõng vô ph¶i cÊy trång ®¶m b¶o diÖn tÝch theo kÕ ho¹ch, lùa chän gièng lóa cã n¨ng suÊt cao, thÝch hîp víi tõng vïng ®Ó gieo cÊy ®¹i trµ. Thùc hiÖn quy vïng gièng c©y trång t¹o thuËn lîi cho viÖc ch¨m sãc, b¶o vÖ thùc vËt. Coi träng c¸c biÖn ph¸p th©m canh, øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, gieo cÊy vµo thêi vô tèt nhÊt ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lóa. TÝch cùc t×m kiÕm c©y trång cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao, thÞ tr­êng tiªu thô ®Ó ®­a vµo s¶n xuÊt. B¶ng 29: Dù kiÕn c¬ cÊu s¶n l­îng c©y trång S¶n phÈm n«ng nghiÖp §¬n vÞ 2003 2004 2005 - S¶n l­îng l­¬ng thùc quy thãc TÊn 24.600 24.048 27.000 Trong ®ã: thãc TÊn 21.800 21.500 21.400 - Rau c¸c lo¹i TÊn 39.000 39.500 40.000 Tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng TriÖu 103.415 409.092 115.240 Nguån: Phßng kÕ ho¹ch huyÖn Thanh Tr× Qua biÓu trªn ta thÊy, trong nh÷ng n¨m tíi s¶n l­îng thãc cã gi¶m xuèng qua c¸c n¨m nh­ng s¶n l­îng l­¬ng thùc quy thãc t¨ng lªn; nh­ vËy ®Õn n¨m 2005 c©y l­¬ng thùc mµu ph¶i ®­îc tró träng s¶n xuÊt h¬n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cho ngµnh ch¨n nu«i ®ang ph¸t triÓn víi tèc ®é kh¸ nhanh. S¶n l­îng ra c¸c lo¹i t¨ng nhanh vµ ®Òu ®Æn mçi n¨m 500 tÊn. Gi¸ trÞ s¶n l­îng ngµnh trång trät theo gi¸ cè ®Þnh n¨m 1994 còng t¨ng lªn ®¸ng kÓ.: gÇn 6 tû ®ång mçi n¨m. Trong nh÷ng n¨m tíi cÇn nhanh chãng thay ®æi gièng ng« cò n¨ng suÊt thÊp b»ng gièng ng« míi, ng« lai cho n¨ng suÊt cao h¬n trªn toµn bé diÖn tÝch gieo trång ng«. N¨ng suÊt, s¶n l­îng l­¬ng thùc mµu cao ®¸p øng nhu cÇu thøc ¨n cho ngµnh ch¨n nu«i, chÕ biÕn sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc chuyÓn mét phÇn diÖn tÝch gieo trång sang lo¹i c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao h¬n nh­ rau, rau s¹ch, c©y lµm thuèc, hoa c©y c¶nh. Thùc hiÖn c«ng thøc lu©n canh thÝch hîp ®èi víi tõng lo¹i ruéng ®Êt kh¸c nhau ®Ó cã hÖ thèng s¶n xuÊt cao h¬n. §Ó lµm ®­îc viÖc nµy cÇn ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu ph©n chia ruéng ®Êt thµnh c¸c tiÓu vïng ph©n biÖt víi nhau bëi chÊt ®Êt, ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Tõ ®ã xem xÐt cã thÓ ¸p dông c©y trång phï hîp. Trong nh÷ng n¨m tíi, ngoµi viÖc ¸p dông nh÷ng c«ng thøc lu©n canh truyÒn thèng nh­ hai vô lóa mét vô mµu ®Ó ®¶m b¶o v¸an ®Ò l­¬ng thùc trong huyÖn, còng cÇn ph¶i ®­a nh÷ng c«ng thøc lu©n canh vµ m« h×nh míi cã gi¸ trÞ s¶n l­îng cao vµo s¶n xuÊt nh­ hai vô lóa mét vô rau, m« h×nh lóa c¸... 3. Dù kiÕn c¬ cÊu ngµnh trång trät ®Õn n¨m 2005. BiÓu 30: Dù kiÕn diÖn tÝch gieo trång ®Õn n¨m 2005 Lo¹i c©y 2003 2004 2005 DT (ha) % DT (ha) % DT (ha) % Tæng diÖn tÝch gieo trång 7.506 100 7.408 100 7.007 - DiÖn tÝch lóa 5.250 69,9 5.150 69,5 5.100 72,8 - DiÖn tÝch rau c¸c lo¹i 1.450 19,3 1.450 19,6 1.500 21,4 - DiÖn tÝch trång hoa 90 1,2 80 1,2 80 1,1 - DiÖn tÝch c©y ¨n qu¶ 180 2,4 180 2,4 185 2,6 Nguån: Phßng kÕ ho¹ch huyÖn Thanh Tr× Qua biÓu trªn ta thÊy c¬ cÊu c©y trång theo diÖn tÝch gieo trång tõ n¨m 2003 ®Õn n¨m 2005 ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ so víi c¬ cÊu diÖn tÝch n¨m 2001. Lóa vµ rau c¸c lo¹i lµ hai lo¹i c©y trång chÝnh trong ®ã diÖn tÝch gieo trång vµ tû träng diÖn tÝch c©y lóa thÊp ®i nhiÒu so víi n¨m 2001 vµ ng­îc l¹i ®èi víi diÖn tÝch vµ tû träng diÖn tÝch trång rau. C¸c lo¹i c©y kh¸c Ýt biÕn ®éng tuy nhiªn diÖn tÝch vµ tû träng diÖn tÝch trång c©y ¨n qu¶ t¨ng leen bao gåm diÖn tÝch v­ên t¹p vµ diÖn tÝch c©y ¨n qu¶ cña m« h×nh c¸ - c©y ¨n qu¶. M« h×nh c¸ - c©y ¨n qu¶ lµ m« h×nh s¶n xuÊt mang tÝnh chiÕn l­îc cña huyÖn, ®¸p øng nhu cÇu, së thÝch cña ng­êi thñ ®« trong t­¬ng lai. Dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 tæng diÖn tÝch cña m« h×nh nµy lµ 700 ha trong ®ã 560 ha nu«i c¸ vµ 140 ha c©y ¨n qu¶. n»m chñ yÕu trªn c¸c x· §«ng Mü, Liªn Ninh, VÜnh Quúnh, T¶ Thanh Oai, H÷u Hoµ, Ngäc Håi. N¨m 2010 h×nh thµnh vïng rau chñ yÕu lµ rau s¹ch tËp trung víi diÖn tÝch 250 - 300 ha vòng b·i. ChuyÓn ®æi mét sè diÖn tÝch cao vïng b·i (50 ha) trång mµu hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp sang trång c©y ¨n qu¶ kÕt hîp víi ®µo ao th¶ c¸ vµ kinh tÕ dÞch vô. Thanh Tr× cã nhiÒu lîi thÕ ®Ó ph¸t triÓn hoa c¸c lo¹i, tr­íc m¾t tiÕp tôc duy tr× ph¸t triÓn vïng hoa ë VÜnh Tuy vµ phÇn nhá æn ®Þnh c©y trªn c¬ së tÝch cùc chuyÓn ®æi sang c¸c gièng hoa míi cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao ®­îc thÞ tr­êng ­u chuéng. Thùc hiÖn c­o chÕ võa khuyÕn khÝch võa qu¶n lý chÆt chÏ quy ho¹ch sö dông ®Êt ®Ó duy tr× vïng hoa VÜnh Tuy ph¸t triÓn m« h×nh nhµ v­ên. TÝch cùc hç trî ®Ó ®­a c©y hoa ph¸t triÓn trªn vïng b·i mét sè x· theo m« h×nh vïng hoa Tø Liªn cña T©y Hå. Thanh tr× sÏ ph¸t triÓn vïng lóa tËp trung cã chÊt l­îng cao víi diÖn tÝch kho¶ng 1.400 ha - 1.500 ha trªn c¸c x· T©y nam huyÖn. DiÖn tÝch trång Ng« vòng b·i sÏ dÇn dÇn chuyÓn sang trång mét sè lo¹i c©y cao ng¾n ngµy nh­ l¹c, c©y d­îc liÖu. Mét sè diÖn tÝch n¨ng suÊt thÊp bÊp bªnh cña hoÆc trång c©y mµu hiÖu qu¶ thÊp chuyÓn sang trång c©y TAGS phôc vô ch¨n nu«i bß s÷a. IV. Nh÷ng gi¶i ph¸p kinh tÕ chñ yÕu. 1. Gi¶i ph¸p vÒ vèn. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång ph¶i h­íng tíi mét c¬ cÊu c©y trång hîp lý trong qu¸ tr×nh x©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp toµn diÖn. X©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp toµn diÖn lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n mµ n­íc ta nãi chung, tõng ®Þa ph­¬ng nãi riªng ®ang thùc hiÖn. Trong ®ã s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cÇn ®­îc c¬ giíi ho¸ cao, t¸ch mét phÇn lao ®éng thñ c«ng trùc tiÕp sang lao ®éng b»ng m¸y mãc, h¬n n÷a nã cÇn ®­îc ®Çu t­ th©m canh t¨ng n¨ng suÊt, s¶n l­îng còng nh­ chÊt l­îng s¶n phÈm. Cã nghÜa lµ ph¶i cã mét ph­¬ng ph¸p canh t¸c hiÖn ®¹i vµ hiÖu qu¶. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng mét nÒn n«ng nghiÖp toµn diÖn nªn nã còng n»m trong xu h­íng ®ã. H¬n n÷a ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao cña ngµnh trång trät th× cÇn ph¶i g¾n nã víi thÞ tr­êng vµ ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn. Tõ ®ã thÊy r»ng ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång hîp lý, ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao gãp phÇn n©ng cao thu nhËp vµ ®êi sèng d©n c­ n«ng th«n th× ®Çu t­ vèn lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p quan träng hµng ®Çu. §Ó cã mét c¬ cÊu c©y trång hîp lý cÇn ph¶i vµ æn ®Þnh t­¬ng ®èi trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh th× cÇn ph¶i ®Çu t­ vèn rÊt nhiÒu tõ viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, thùc hiÖn c¬ giíi ho¸, ®iÖn khÝ ho¸ vµ thuû lîi ho¸ phôc vô trùc tiÕp còng nh­ gi¸n tiÕp cho c¬ cÊu c©y trång ®ã ®Õn viÖc ®Çu t­ th©m canh t¨ng n¨ng suÊt, chuyÓn ®æi gièng c©y trång sang nh÷ng gièng míi cã n¨ng suÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm cao h¬n ®¸p øng yªu cÈu cña thÞ tr­êng còng nh­ ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn. H¬n n÷a tÝnh thêi vô cña s¶n xuÊt trång trät ®· chi phèi nhiÒu ®Õn viÖc sö dông m¸y mãc, thiÕt bÞ, vËt t­ trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trång trät nh­ lµm ®Êt, gieo trång, t­íi tiªu ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò b¶o qu¶n vµ chÕ biÕn n«ng s¶n... Ngoµi viÖc Nhµ n­íc ®Çu t­ m¸y mãc thiÕt bÞ cho c¸c c¬ së thuéc së h÷u Nhµ n­íc, ®Çu t­ mét phÇn cho viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, thùc hiÖn c¬ khÝ ho¸, ®iÖn khÝ ho¸, thuû lîi ho¸ hay tæ chøc nghiªn cøu lai t¹o nh÷ng gièng míi... phÇn cßn l¹i lµ cña t­ nh©n ®Çu t­ mua s¾m, lµm dÞch vô... Nh­ vËy ng­êi n«ng cÇn ®Çu t­ nhiÒu trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña riªng m×nh ®Ó thùc hiÖn hay tõ ®ã t¹o ra qu¸ tr×nh chuÓn dÞch c¬ cÊu trªn toµn ®Þa bµn. trong khi ®ã n«ng d©n n­íc ta cßn nghÌo, vèn ®Çu t­ tù so rÊt Ýt v× vËy nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ vèn cña Nhµ n­íc ®èi víi hé n«ng d©n lµ rÊt quan träng. Thanh Tr× lµ mét huyÖn cña thñ ®« nªn kh«ng ®­îc h­ëng nhiÒu chÝnh s¸ch ­u ®·i cña Nhµ n­íc nh­ ë nh÷ng vïng, ®Þa ph­¬ng kh¸c. Nh×n chung c¬ së h¹ tÇng trong ®ã giao th«ng, thuû lo¹i kh¸ tèt; t×nh h×nh cho vay vèn ®èi víi hé n«ng d©n trùc tiÕp s¶n xuÊt ®¹t tû lÖ ch­a cao trong khi ®ã chuyÓn dicj c¬ cÊu c©y trång trªn ®Þa bµn huyÖn phÇn nhiÒu ®i tõ sù chuyÓn ®æi diÖn tÝch gieo trång nh­ thay viÖc s¶n xuÊt lóa b»ng viÖc thùc hiÖn nh÷ng m« h×nh míi nh­ nu«i t«m, th¶ c¸ hay c¸ - c©y ¨n qu¶, mµ nh÷ng m« h×nh nµy ®ßi hái vèn ®Çu t­ rÊt lín. MÆt kh¸c nh÷ng ®Çu t­ kh¸c cho n«ng nghiÖp nh­ ®Çu t­ cho giao th«ng, ®iÖn... rÊt khã t¸ch b¹ch phÇn nµo lµ ®Çu t­ cho n«ng nghiÖp, n«ng th«n nãi chung vµ ®Çu t­ cho qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång nãi riªng. H¬n n÷a, tõ thùc tr¹ng cña c¬ cÊu c©y trång trong nh÷ng n¨m qua cã thÓ thÊy r»ng ngoµi xu h­íng chung trªn ®Þa bµn, mét sè lo¹i c©y trång cßn cã nh÷ng biÕn ®éng phøc t¹p vÒ diÖn tÝch gieo trång, n¨ng suÊt s¶n phÈm... §iÒu ®ã cã mét phÇn do sù s¶n xuÊt tù ph¸t cña ng­êi n«ng d©n mµ nguyªn nh©n cña nã lµ thiÕu th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, gièng c©y trång n¨ng suÊt thÊp. Tõ ®ã ®ßi hái c¸c cÊp l·nh ®¹o huyÖn ph¶i cã quyÕt ®Þnh hîp lý khuyÕn khÝch ng­êi n«ng d©n vay vèn s¶n xuÊt, nghiªn cøu thÞ tr­êng vµ xóc tiÕn thÞ tr­êng tõ ®ã h­íng dÉn ng­êi n«ng d©n s¶n xuÊt. Ngoµi ra cÇn tiÕp tôc ®Çu t­ n©ng cÊp hÖ thèng thuû lîi nãi chung, c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n nãi riªng vµ x©y míi bæ sung ë nh÷ng n¬i cÇn thiÕt. KÕ ho¹ch vÒ sè vèn ®Çu t­ thùc hiÖn cho viÖc x©y dùng giao th«ng, ®­êng lµng ngâ xãm vµ thuû lîi huyÖn Thanh Tr× trong nh÷ng n¨m tíi nh­ sau: BiÓu 31: Danh môc kÕ ho¹ch c¸c dù ¸n ®Çu t­ 2001 - 2005 Nguån vèn sù nghiÖp ®Çu t­ §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång Danh môc ®Çu t­ (theo lo¹i c«ng tr×nh) Tæng vèn ®Çu t­ thùc hiÖn Tæng sè 2001 2002 2003 2004 2005 Giao th«ng, ®­êng lµng ngâ xãm 8.300 1.500 1.600 1.700 1.700 1.800 Thuû lîi 16.800 3.000 3.200 3.400 3.500 3.700 Nguån: Phßng kÕ ho¹ch huyÖn Thanh Tr× So s¸nh sè vèn ®Çu t­ theo kÕ ho¹ch nµy so víi sè vèn ®Çu t­ ®· thùc hiÖn giai ®o¹n 1996 - 2000 riªng vÒ thuû lîi nh­ sau: n¨m 1996 lµ 2.500 triÖu ®ång, n¨m 1997 lµ 1.708 triÖu ®ång, n¨m 1998 lµ 2.330 triÖu, n¨m 1999 lµ 2.798 triÖu ®ång vµ n¨m 2000 lµ 2.779 triÖu ®ång; Tæng sè lµ 11.615 triÖu ®ång. sù t¨ng lªn vÒ vèn ®Çu t­ cho thuû lîi trong thêi gian qua vµ trong nh÷ng n¨m tíi lµ hoµn toµn hîp lý cho sù ph¸t triÓn cña n«ng nghiÖp nãi chung vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång nãi riªng. 2. Gi¶i ph¸p vÒ thÞ tr­êng. Trong n«ng nghiÖp, s¶n xuÊt hµng ho¸ th× thÞ tr­êng lµ nh©n tè cùc kú quan träng. N«ng s¶n hµng ho¸ còng tu©n theo nh÷ng quy luËt chung cña thÞ tr­êng nh­ng nã còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cña nã. §ã lµ nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ thiÕt yÕu ®èi víi nhu cÇu cña con ng­êi vµ ®Æc biÖt h¬n lµ nã mang tÝnh thêi vô. ChÝnh tÝnh thêi vô cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®· lµm cho viÖc g¾n s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng trë lªn phøc t¹p. ThÞ tr­êng tiªu thô n«ng s¶n æn ®Þnh lµ yÕu tè cùc kú quan träng ®Ó ph¸t triÓn n«ng nghiÖp æn ®Þnh. Tõ ®ã cã thÓ x¸c ®Þnh ®­îc c¬ cÊu c©y trång hîp lý vµ æn ®Þnh t­¬ng ®èi trªn mçi ®Þa bµn s¶n xuÊt vµ g¸n víi thÞ tr­êng cña nã. Thµnh tùu c¬ b¶n trong qu¸ tr×nh ®æi míi lµ Nhµ n­íc ®· th¸o gì nh÷ng ch­íng ng¹i cña sù ph¸t triÓn thÞ tr­êng tiªu thô nh­ xo¸ bá t×nh tr¹ng c¸t cø ®Þa ph­¬ng, ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng... Theo quan ®iÓm chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång th× qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu ph¶i theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸, cã nghÜa lµ dÉn dÇn h×nh thµnh c¬ cÊu c©y trång vµ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra chñ yÕu lµ ®Ó tiªu thô trªn thÞ tr­êng chø kh«ng ph¶i tiªu dïng trong gia ®×nh. Do ®ã viÖc s¶n xuÊt ra c¸c lo¹i hµng ho¸ g×, sè l­îng bao nhiªu, chÊt l­îng thÕ nµo hoµn toµn phô thuéc vµo møc ®é vµ kh¶ n¨ng tiªu thô cña thÞ tr­êng, do sù chi phèi cña thÞ tr­êng. ViÖc g¾n quan hÖ gi÷a thÞ tr­êng víi s¶n xuÊt, gi÷a s¶n xuÊt víi thÞ tr­êng lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p ®ßi hæi ng­êi s¶n xuÊt ph¶i nhËn thøc ®­îc vµ biÕt vËn dông tÝnh quy luËt, nh÷ng c¬ chÕ vËn ®éng cña chóng ®Ó ®iÒu tiÕt theo h­íng phôc vô lîi Ých cña m×nh. Nh­ vËy trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång nh»m tiÕn tíi mét c¬ cÊu c©y trång hîp lý nhÊt ®Þnh theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ th× ph¶i xem nh©n tè thÞ tr­êng nh­ lµ sù sèng cßn ®èi víi s¶n xuÊt. Do ®ã cÇn ph¶u t×m kiÕm thÞ tr­êng tiªu thô, nghiªn cøu, th¨m dß thÞ tr­êng ®Ó x¸c ®Þnh víi mçi lo¹i c©y cÇn s¶n xuÊt víi sè l­îng bao nhiªu, chÊt l­îng thÕ nµo trong mét n¨m vµ trong mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh ®Ó ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt. §ã lµ c«ng viÖc cña c¬ quan l·nh ®¹o mçi ®Þa ph­¬ng nh»m dù b¸o cho ng­êi s¶n xuÊt tr¸nh t×nh tr¹ng s¶n xuÊt tù ph¸t, thiÕu th«ng tin thÞ tr­êng g©y thiÖt h¹i ®èi víi ng­êi s¶n xuÊt. §èi víi s¶n xuÊt trång trät huyÖn Thanh Tr× th× c©y lóa vµ c©y mµu kh¸c cã gi¸ trÞ kinh tÕ thÊp, tû suÊt hµng ho¸ thÊp; s¶n xuÊt chñ yÕu phôc vô nhu cÇu tiªu dïng trong huyÖn. C©y rau cã thÞ tr­êng tiªu thô lín vµ æn ®Þnh, s¶n xuÊt rau chñ yÕu lµ ®Ó b¸n; vÊn ®Ò lµ ph¶i tÝnh to¸n s¶n l­îng theo tõng mïa vô vµ n¨m ®èi víi rau ®Ó s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. C©y c«ng nghiÖp vµ c©y hµng kh¸c cÇn thiÕt ph¶i t×m ®­îc thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh ®Ó s¶n l­îng s¶n xuÊt, ®ång thêi ®­a gièng míi vµo s¶n xuÊt ®Ó t¨ng gi¸ trÞ s¶n xuÊt trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch. Nh­ vËy t×m ra c¸c gi¶i ph¸p ®Ó cã thÞ tr­êng tiªu thô æn ®Þnh vµ h÷u hiÖu sÏ gãp phÇn thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång mét c¸ch cã hiÖu qu¶. §Ó lµm ®­îc viÖc ®ã, nhiÖm vô quan träng tr­íc hÕt thuéc vÒ huyÖn, ®ång thêi kh«ng thÓ t¸ch rêi nh÷ng ®Þnh h­íng cña thñ ®«, chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc. 3. øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt. N«ng nghiÖp truyÒn thèng dùa vµo kü thuËt cæ truyÒn mang tÝnh thñ c«ng vµ kinh nghiÖm. Kü thuËt ®· t¹o ra nhiÒu vïng n«ng nghiÖp th©m canh truyÒn thèng. Khi c«ng nghiÖp hiÖn ®¹i ra ®êi vµ ph¸t triÓn, nghiªn cøu khoa häc n«ng nghiÖp ®­îc h×nh thµnh, tõ ®ã kü thuËt hiÖn ®¹i ®· dÇn dÇn ®­îc ¸p dông vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp mang l¹i cho ngµnh n«ng nghiÖp nh÷ng kh¶ n¨ng to lín, n¨ng suÊt, s¶n l­îng kh«ng ngõng gia t¨ng, nhiÒu c©y trång, vËt nu«i míi ®­îc h×nh thµnh mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Trong n«ng nghiÖp nhÊt lµ ngµnh trång trät ®Æt ra yªu cÇu lµ s¶n xuÊt c©y trång ph¶u ngµy mét t¨ng, chÊt l­îng s¶n phÈm tho¶ m·n yªu cÇu cña ng­êi tiªu dïng trong nípc vµ xuÊt khÈu. Gi¶m « nhiÔm m«i tr­êng còng lµ ®ßi hái cÇn thiÕt ®èi víi ngµnh n«ng nghiÖp vµ ®Æc biÖt lµ trång trät hiÖn nay. ViÖc ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt sÏ gãp phÇn quan träng vµo sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång ®Ó ®¹t tíi mét c¬ cÊu c©y trång hîp lý. S¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung, trång trät nãi riªng vèn mang tÝnh thêi vô do ®ã s¶n xuÊt ph¶i cã c¬ cÊu theo mïa vô thÝch hîp; ng­êi n«ng d©n cã thÓ trång d¶i vô trong n¨m, tr¸nh dån dËp vµo lóc gieo trång còng nh­ thu ho¹ch. Nã gióp n«ng d©n h¹n chÕ rñi ro thiªn tai. Trong mçi mïa vô ®èi víi lo¹i c©y trång cã tû suÊt hµng ho¸ thÊp th× cÇn thiÕt ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p th©m canh t¨ng n¨ng suÊt hay ¸p dông nh÷ng gièng míi cã n¨ng suÊt cao ®Ó cã thÓ chuyÓn ®æi mét phÇn diÖn tÝch c©y tr«ng ®ã sang lo¹i c©y trång kh¸c cã tû suÊt hµng ho¸ vµ gi¸ trÞ s¶n l­îng cao còng nh­ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao h¬n. Ngoµi ra, viÖc ¸p dông tiÕn bé khoahäc kü thuËt vµo s¶n xuÊt cßn gãp phÇn thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®óng tiÕn ®é s¶n xuÊt, tr¸nh tån ®äng s¶n phÈm vµ h­ hao s¶n phÈm do ®ã gi¶m ®­îc thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt, tõ dã gãp phÇn æn ®Þnh c¬ cÊu c©y trång. §èi víi huyÖn Thanh Tr×, viÖc øng dông tiÕn bé khoa häc - c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt cã t¸c dông trùc tiÕp m¹nhmÏ ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt, t¹o ra sù ph©n c«ng lao ®éng míi, lµ yÕu tè vËt chÊt quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trong s¶n xuÊt trång trät. ¦u thÕ cña huyÖn Thanh Tr× lµ ngµnh trång trät cã thÞ tr­êng tiªu thô réng lín (thñ ®« Hµ Néi). §©y lµ thÞ tr­êng tèt ®Ó huyÖn cã thÓ s¶n xuÊt vµ tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp cã chÊt l­îng vµ gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Do ®ã øng dông nh÷ng thµnh tùu míi cña c¸ch m¹ng sinh häc, c¸ch m¹ng gièng sÏ cã nh÷ng c©y trång míi cã n¨ng suÊt cao vµ kh¶ n¨ng thÝch øng réng r·i. Qua thùc tr¹ng s¶n xuÊt trång trät cña huyÖn trong nh÷ng n¨m qua cã thÓ thÊy r»ng ngoµi c©y rau lµ c©y cã tû suÊt hµng ho¸ cao, n¨ng suÊt s¶n l­îng vµ gi¸ trÞ kinh tÕ còng nh­ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cao; cßn l¹i hÇu hÕt c¸c c©y trång kh¸c nha c©y l­¬ng thùc, c©y c«ng nghiÖp ®Òu cho n¨ng suÊt vµ s¶n l­îng thÊp nªn gi¸ trÞ kinh tÕ kh«ng cao. Tõ ®ã dÆc ra yªu cÇu cÊp thiÕt ph¶i thö nghiÖm vµ ®­a vµo s¶n xuÊt nh÷ng gièng c©y trång míi cã n¨ng suÊt cao nh­ lóa, ng«,khoai, l¹c gièng míi… §iÒu ®ã sÏ gãp phÇn quan träng thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång cña huyÖn theo h­íng tÝch cùc. Víi lîi thÕ vÒ vÞ trÝ ®Þa lý, huyÖn Thanh Tr× lµ huyÖn ngo¹i thµnh Hµ Néi, gÇn víi nhiÒu c¬ quan khoa häc nh­ cac tr­êng ®¹i häc vµ trung häc chuyªn nghiÖp, c¸c viÖn vµ c¸c trung t©m nghiªn cøu. Mèi liªn kÕt víi c¸c c¬ quan khoa häc ®ã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho huyÖn d­a nhanh tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt nh­ t¹o gièng c©y míi thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn cña huyÖn, øng dông kü thuËt canh t¸c, øng dôngm¸y mãc vµo c¸c kh©u lµm ®Êt, thu ho¹ch… cña s¶n xuÊt trång trät t¹o cho s¶n xuÊt trång trät kÞp thêi vô, t¨ng n¨ng suÊt vµ h¹ gi¸ thµnh. 4. X©y dùng c¬ së h¹ tÇng. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp n«ng th«n th× x©y dùng c¬ së h¹ tÇng lµ viÖc lµm quan träng. Nã gãp phÇn thóc dÈy qu¸ tr×nh øng dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt, ¸p dông phæ biÕn nh÷ng biÖn ph¸p th©m canh, t¹o kh¶ n¨ng tiÕp cËntt mét c¸ch tèt h¬n. C¬ së h¹ tÇng lµ mét hÖ thèng bao gåm giao th«ng, thuû lîi, ®iÖn n­íc… trong dã c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n gãp phÇn quan träng thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn. §èi víi ngµnh trång trät th× thuû lîi lu«n lµ biÖn ph¸p hµng ®Çu ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt. Thuû lîi g¾n trùc tiÕp víi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp bao gåm hÖ thèng tr¹m b¬m vµ kªnh m­¬ng thùc hiÖn t­íi tiªu, gi÷ n­íc. §èi víi huyÖn Thanh Tr×, c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n ®­îc x©y dùng t­¬ng ®èi tèt, hÇu hÕt ®­êng lµng, ngâ xãm… ®­îc bª t«ng ho¸ hoÆc phèi cÊp, tû lÖ sè hé ®­îc sö dông ®iÖn sinhho¹t lµ 100%. Tuy nhiªn hÖ thèng thuû lîi bao gåm kªnh m­¬ng, tr¹m b¬m ®· cã biÓu hiÖn xuèng cÊp vµ hµng n¨m huyÖn vÉn ph¶i ®Çu t­ tu bæ. NhiÒu km kªnh m­¬ng ch­a ®­îc kiªn cè ho¸ nªn hµng n¨m vÉn ph¶i n¹o vÐt g©y khã kh¨n cho s¶n xuÊt. Trong nh÷ng n¨m tíi huyÖn cÇn ®Çu t­ h¬n n÷a cho c¬ së h¹ tÇng bao gåm thùc hiÖn bª t«ng ho¸ tßn bé hÖ thèng giao th«ng ®­êng lµng, ngâ xãm vµ trªn c¸c c¸nh ®ång; x©y dùng hÖ thèng kªnh m­¬ng kiªn cè ho¸ gãp phÇn gi¶m diÖn tÝch hÖ thèng thuû lîi vµ æn ®Þnh n­íc t­íi, tiªu. æn ®Þnh chÕ ®é t­íi tiªu n­íc lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p æn ®Þnh s¶n xuÊt trång trät nãi chung, c¬ cÊu trång trät nãi riªng. 5. Gi¶i ph¸p vÒ chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«. ChÝnh sach kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ n­íc lµ gi¶i ph¸p cùc kú quan träng trong ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia. Thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch kinh tÕ cã thÓ ®em l¹i sù gi¶i phãng hoÆc k×m h·m n¨ng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Nh÷ng chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« chñ yÕu ®èi víi n«ng nghiÖp gåm chÝnh s¸ch ruéng ®Êt, chÝnh s¸ch ®Çu t­ vèn, ®¶m b¶o an toµn l­¬ng thùc, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. - ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt: nh÷ng quan ®iÓmmíi vÒ ruéng ®Êt cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· t¹o ®éng lùc míi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp. Cïng víi viÖc thõa nhËn hé gia ®×nh lµ ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· cã chÝnh s¸ch giao quyÒn sö dông ®Êt l©u dµi cho hé n«ng d©n. ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt cã vôi trÝ quan träng trong ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n. ChÝnh s¸ch ruéng ®Êt hîplý cho phÐp sö dông hîp lý vµ ®Çy ®ñ, cã hiÖu qu¶ ruéng ®Êt, ®ång thêi thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp nãi chung c¬ cÊu c©y trång nãi riªng theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong thêi kú tËp trung ho¸ võa qua, chÝnh s¸ch s¬ cøng theo chÕ ®é c«ng h÷u ho¸ t­ liÖu s¶n xuÊt chñ yÕu ë n«ng th«n trong ®ã cã ruéng ®Êt ®· k×m h·m qu¸ tr×nh sö dông ®Êt ®ai n«ng nghiÖp. HuyÖn Thanh Tr× sau khi thùc hiÖn giao ®Êt n«ng nghiÖp cho hé n«ng d©n theo tinh thÇn cña NghÞ quyÕt 64 vµ nghÞ ®Þnh 02/CP cña TTCP ®· ph¸t huy t¸c dông n©ng caohiÖu qu¶ sö dông ruéng ®Êt v× ng­êi n«ng d©n ®­îc tù chñ trªn phÇn ru«ng ®Êt cñam×nh ®·linh ho¹t sö dông sao cho ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. - ChÝnh s¸ch ®Çu t­ vèn: Thùc tiÔn ë Thanh Tr× cho thÊy, nhê cã vèn ng©n s¸ch cÊp kÕt hîp víi vèn cña nh©n d©n mµmét sè c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng d­îc x©y dùng kiÕn cè. Tuy nhiªn, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng th«n cÇn rÊt nhiÒu vèn. Do vËy chÝnh s¸ch vÒ vèn ®èi víi ph¸t triÓn s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung ngµnh trång trät nãi riªng lµ rÊt quan träng. C¸c gi¶i ph¸p vÒ vèn cña huyÖn lµ: + §­a ch­¬ng tr×nh khuyÕn n«ng cña huyÖn, x· vµ tranh thñ ch­¬ng tr×nh khuyÕn n«ng cña Trung ­¬ng ®Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt. + Víi ph­¬ng ch©m nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm, ngoµi nguån vèn ®­îc hç trî, ®­îc vay ng©n hµng víi l·i suÊt thÊp, huyÖn huy ®éng nguån vèn cña nh©n d©n, kªu gäi c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ngoµi dÞa ph­¬ng trong vµ ngoµi n­íc tµi trî, ®ãng gãp x©y dùng quª nhµ. - ChÝnh s¸ch ®¶m b¶o an toµn l­¬ng thùc: vÊn ®Ò an toµn l­¬ng thùc lµ chiÕn l­îc kinh tÕ, chÝnh trÞ vµ x· héi cña §¶ng bvµ Nhµ n­íc. Thanh Tr× lµ mét huyÖn ®ång b»ng ®Êt tròng, trong nh÷ng n¨m qua s¶n xuÊt l­¬ng thùc ®¹t n¨ng suÊt, s¶n l­îng vµ gi¸ trÞ kinh tÕ kh«ng cao,l­¬ng thùc s¶n xuÊt ra chñ yÕu tiªu dïng trong huyÖn. Tuy nhiªn trong nh÷ng n¨m qua s¶n xuÊt l­¬ng thùc trong ®ã ®Æc biÖt lµ lóa vÉn chiÕm mét ty träng lín trong ngµnh tr«ng trät. DiÖn tÝch lóa c¶ n¨m gi¶m Ýt. HiÖn nay chÝnh s¸ch vÒ b¶o ®¶m an toµn l­¬ng thùc cÇn xem xÐt theo quan ®iÓm míi: xÐt tren ph¹m vi c¶ n­íc, s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp nãi chung cÇn cã sù quy ho¹ch ph©n vïng s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ lîi thÕ cña tõng ®Þa ph­¬ng. Tõ ®ã mµ x¸c ®Þnh vÊn dÒ an toµn l­¬ng thùc quèc gia chø kh«ng nhÊt thiÕt mçi vïng ph¶i ®¶m b¶o an toµn l­¬ng thùc cho m×nh mµ cã thÓ s¶n xuÊt c¸c lo¹i c©y trång kh¸c cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao h¬n, tû suÊt hµng ho¸ cao ®em ra thÞ tr­êng vµ mua l­¬ng thùc vÒ cho vïng m×nh. Do ®ã vËn dông mét c¸ch cøng nh¾c chÝnh s¸ch an toµn l­¬ng thùc cã thÓ g©y c¶n trë qu¸ tr×nh chuyÎen dÞch c¬ cÊu c©y trång trªn ®Þa bµn. Tõ ®ã viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång trªn ®Þa bµn huyÖn Thanh Tr× theo h­íng gi¶m diÖn tÝch gieo trång c©y l­¬ng thùc t¨ng diÖn tÝch c©y cã gi¸ trÞ kinh tÕ, tû suÊt hµng ho¸ cao nh­ rau, c©y c«ng nghiÖp… còng chÝnh lµ viÖc b¶o ®¶m an toµn l­¬ng thùc trªn ®Þa bµn. - ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn: N«ng nghiÖp lµ ngµnh cã sù thamgia cña n¨m thµnh phÇn kinh tÕ nh­ c¸c ngµnh kh¸c, mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng mµ tõ ®ã ¶nh h­ëng tíi qu¸ tr×nh còng nh­ kh¶ n¨ng, tèc ®é chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång kh¸c nhau. ViÖc thùc hiÖn chiãnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cïng víi quan hÖ thÞ tr­êng sÏ buéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thamgia s¶n xuÊt ph¶i chñ ®éng vµ linh ho¹t trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh sao cho ®¹t hiÖu qu¶ cao trong s¶n xuÊt. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch trªn ë huyÖn Thanh Tr× trong nh÷ng n¨m qua, thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ (hé gia ®×nh) vÉn lµ thµnh phÇn kinh tÕ chiÕmphÇn lín trong tû lÖ sö dông ruéng ®Êt. §©y lµ thµnh phÇn kinh tÕ kh¸ n¨ng ®éng, cã kh¸t väng lµmgiµu nh­ng cã ®Æc ®iÓm lµ rôt rÌ ®èi víi nh÷ng c¸i míi. Do ®ã huyÖn cÇn thùc hiÖn nh÷ng ch­¬ng tr×nh thÝ ®iÓm vµ khuyÕnkhÝch, gióp ®ì ®èi víi n«ng d©n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. - ChÝnh s¸ch thuÕ: thuÕ thu tõ s¶n xuÊt n«ng nghiÖp kh«ng nhiÒu, thËm chÝ chiÕm tû lÖ rÊt thÊp trong tæng thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc. Tuy nhiªn nã vÉn d­îc sö dông nh­ lµ mét chÝnh s¸ch cã t¸c dông lµ ®ßn bÈy kinh tÕ ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Víi mét møc thuÕ cè ®Þnh tÝnh trªn mét ®¬n vÞ diÖn tÝch ®Êt canh t¸c, ng­êi n«ng d©n sÏ tÝnh to¸n vµ thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt trªn phÇn ®Êt cñam×nh sao cho thu nhËp tõ nã v­ît cµng xa kho¶n thuÕ ph¶i ®ãng cµng tèt. Tõ ®ã chÝnh s¸ch thuÕ sÏ gãp phÇn thóc ®Èy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp nãi chung, ngµnh trång trät vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu ngµnh trång trät nãi riªng trªn ®Þa bµn. H¬n n÷a, thuÕ thu ®­îc tõ mçi ®Þa ph­¬ng l¹i ®­îc ®Çu t­ trë l¹i cho n«ng nghiÖp nh­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng… 6. Cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp. Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ng­êi n«ng d©n ®­îc Nhµ n­íc giao quyÒn sö ông ruéng ®Êt l©u dµi ®Ó s¶n xuÊt vµ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hä vÉn ph¶i hîp t¸c víi nhau ®èi víi nh÷ng kh©u hä kh«ng lµm ®­îc hoÆc lµm kÐm hiÖu qu¶ nh­ kh©u thuû lîi, ®iÖn, gièng, kü thuËt. HuyÖn ®· cã ch­¬ng tr×nh cñng cè quan hÖ s¶n xuÊt cho nh÷ng n¨m sau, hiÖn t¹i trªn ®Þa bµn huyÖn hÇu hÕt c¸c hîp t¸c x· ®· thùc hiÖn chuyÓn ®æi. Toµn huyÖn cã 55 hîp t¸c x· dÞch vô n«ng nghiÖp ho¹t ®éng theo luËt hîp t¸c x·, nh×n chung c¸c hîp t¸c x· dÞch vô n«ng nghiÖp sau chuyÓn ®æi ®· h¹ch to¸n, khÊu hao ®­îc t×a s¶n cè ®Þnh, c¸c dÞch vô triÓn khai øng dông khoa häc kü thuËt, cung øng vËt t­, thuû lîi, lµm ®Êt, ®iÖn… ®· tèt h¬n, cã hiÖu qu¶ h¬n. Ph¸t huy nh÷ng mÆt m¹nh trong ph­¬ng thøc ho¹t ®éng vµ qu¶n lý cña hîp t¸c x· n«ng nghiÖp hiÖn nay, hîp t¸c x· dÞch vô n«ng nghiÖp lµm ¨n kh¸, h­íng s¶n xuÊt vµ ®iÒu hµnh,qu¶n lý c¸c dÞch vô tèt, tiÕp tôc ®æi míi qu¶n lý, më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c h×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c x· ®a d¹ng ë n«ng th«n theo ®óng quy ®Þnh vµ luËt hîp t¸c x· nh­ hîp t·c· tÝn dông, hîp t¸c x· vËn t¶i, hîp t¸c x· thuû lîi, hîp t¸c lµm ®Êt… Trong ®ã coi träng ph¸t triÓn quü tÝn dông nh©n d©n nh»m huy ®éng vèn, phôc vô t¹i chç cho nh©n d©n vay, cã vèn s¶n xuÊt kinh doanh. TiÕp tôc x©y dùng vµ cñng cè c¸c hîp t¸c x· tiÓu thñ c«ng nghiÖp, h­¬ng skhuyÕn khÝch gãp cæ phÇn ®Ó huy ®éng ®­îc nhiÒu vèn nh»m t¹o c¬ së cho s¶n xuÊt thñ c«ng b»ng thiÕt bÞ tiÕn tiÕn phôc vô cho s¶n xuÊt theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. TiÕp tôc chuyÓn ®æi nèt HTX Së Th­îng Yªn Së vµ thùc hiÖn tèt luËt HTX ®· ®­îc quèc héi th«ng qua. §æi míi HTX c¶ vÒ qu¶n lý vµ tæ chøc. §èi víi c¸n bé HTX, cÇn x©y dùng ®éi ngò c¸n bé ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é, ®Ó chØ d¹o HTX lµm tèt c¸c kh©u dÞch vô cho n«ng d©n. Qu¶n lý ph¶i kh«ng ngõng ph¸t huy øng dông c¸c tiÕn bé hiÖn d¹i trªn c¬ së kÕ thõa chän läc nh÷ng c¸i cò, kh«ng quan liªu bao cÊp mµ ph¶i n¨ng ®éng, nhanh nh¹y trong c¬ chÕ míi. 7. N©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ cho ng­êi n«ng d©n. V¨n ho¸ lµ ch×a kho¸ ®Ó tiÕp thu khoa häc kü thuËt. HiÖn t¹i, tr×nh ®é v¨n ho¸ cña n«ng d©n trong huyÖn t­¬ng ®èi cao, tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp theo h­íng s¶n xuÊt hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n th× vÊn ®Ò rÊt cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao d©n trÝ. Muèn n©ng cao d©n trÝ ph¶i biÕt kÕt hîp nhiÒu biÖn ph¸p, c¶ gi¸o dôc th«ng qua tr­êng líp lÉn viÖc giao dôc th«ng qua ph¸t thanh, truyÒn h×nh. Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp, n«ng th«n, viÖc ®µo t¹o båi d­ìng kiÕn thøc cho ng­êi n«ng d©n lµ rÊt quan träng nh»m n©ng cao chÊtl­îng toµn diÖn. Gi¸o dôc th­êng xuyªn, më réng c¸c c¬ së d¹y nghÒ h­íng nghiÖp, chó träng h×nh thøc ®µo t¹o t¹i chç ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña x· héi c¶ vÒ nh©n lùc vµ trÝ tuÖ còng nh­ kü thuËt c«ng nghÖ. Trong nh÷ng n¨m tíi huyÖn cã ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o båi d­ìng c¸n bé n«ng nghiÖp phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt n«ng nghiÖp cña huyÖn theo h­íng sau: + Quy ho¹ch ®éi ngò c¸n bé ph¸t triÓn n«ng nghiÖp: Trªn c¬ së ®ã cã c¸c kÕ ho¹ch ®µo t¹o theo c¸c ph­¬ng ch©m: §µo t¹o dµi ¹hn ë c¸c tr­êng chÝnh quy, ®µo t¹o ng¾n h¹n, båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n d­¬i nhiÒu h×nh thøc. + Båi d­ìng c¬ b¶n nh÷ng kiÕn thøc vÒ kinh tÕ thÞ tr­êng cho c¸n bé n«ng nghiÖp ®Ó gióp hä cã ®iÒu kiÖn h­íng dÉn n«ng d©n tiÕp cËn thÞ tr­êng ®Ó h×nh thµnh c¬ cÊu s¶n xuÊt ®¸p øng yªu cÇu thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã ph¶i ®µo t¹o,më réng hiÓu biÕt cho d©n c­ n«ng th«n ®Æc biÖt lµ ng­êi n«ng d©n ®Ó hä nhËn thøc ®­îc vÊn ®Ò båi d­ìng kiÕn thøc cho b¶n th©n hä lµ cÇn thiÕt. §ång thêi qua ®ã gióp cho c¸n bé khoa häc kü thuËt n«ng nghiÖp phæ biÕn, h­íng dÉn kü thuËt míi trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ®­îc thuËn lîi vµ hiÖu qu¶ h¬n. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ KÕt luËn Qua kÕt qu¶ nghiªn cøu cho thÊy thanh tr× lµ huyÖn cã vÞ trÝ ®Þa lÝ t­¬ng ®èi thuËn lîi cho giao l­u kinh tÕ víi c¸c khu vùc kh¸c , cã thÞ tr­êng tiªu thô réng lín lµ thñ ®« hµ néi ,víi lùc l­îng lao ®éng dåi dµo ;trong nh÷ng n¨m qua n«ng nghiÖp hyÖn Thanh tr× ®· cã nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc Ngµnh trång trät vÉn chiÕm tØ träng t­¬ng ®íi lín , trong nh÷ng n¨m qua cïng víi viÖc chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ n«ng nghiÖp nãi chung th× c¬ cÊu c©y trång nãi riªng còng cã nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc: -C©y l­¬ng thùc trong ®ã chñ yÕu lµ lóa vÉn lµ c©y trång chiÕm tØ träng lín vÒ diÖn tÝch vµ cã xu h­íng gi¶m xuèng .C©y rau ®Ëu c¸c lo¹i ngµy cµng trë thµnh c©y trång chÝnh víi gi¸ trÞ kinh tÕ cao -Nh×n chung trong nh÷ng n¨m qua c¬ cÊu c©y trång huyÖn thanh tr× ®· biÕn ®éng theo h­íng t¨ng tØ träng gi¸ trÞ s¶n l­îng hµng ho¸ víi c¸c c©y cã gi¸ trÞ hµng ho¸ lín nh­ rau ®Ëu , hoa c©y c¶nh . Tuy nhiªn sù chuyÓn dÞch trªn ch­a m¹nh mÏ do cßn nhiÒu c¶n trë trong qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch .§Ó thóc ®Èy sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång h¬n n÷a cÇn cã cuéc c¸ch m¹ng vÒ gièng c©y ,kÜ thuËt canh t¸c . §ång thêi hç trî nh÷ng m« h×nh kinh tÕ míi ph¸t triÓn m¹nh KiÕn nghÞ §Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu c©y trång theo quy ho¹ch ®Õn n¨m 2005 vµ n¨m 2010,ngoµi nh÷ng gi¶i ph¸p trªn, huyÖn cÇn thùc hiÖn tèt vÊn ®Ò sau: -Cã biÖn ph¸p thiÕt thùc trong viÖc hç trî n«ng d©n t×m hiÓu vµ n¾m b¾t th«ng tin thÞ tr­êng -T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi ruéng ®Êt ®Ó cho c¸c hé cã ®iÒu kiÖn tËp trung ruéng ®¸t ph¸t triÓn nh÷ng m« h×nh kinh tÕ míi,®Æc biÖt lµ m« h×nh lóa - c¸ hoÆc c¸ - c©y ¨n qu¶ kÕt hîp dÞch vô tµi liÖu tham kh¶o 1. gi¸o tr×nh kinh tÕ n«ng nghiÖp (nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp n¨m 1996) 2. gi¸o tr×nh qu¶n trÞ doanh nghiÖp n«ng nghiÖp ( nhµ xuÊt b¶n thèng kª (hµ néi n¨m 2001)) 3. gi¸o tr×nh kinh tÕ n«ng th«n ( nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp n¨m 1995) 4. kinh tÕ c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ( nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc n¨m 1996 ) 5. b¸o c¸o quy hoÆch sö dông ®Êt huyÖn thanh tr× thêi kú 2001-2010 6. quy hoÆch tæng hîp kinh tÕ huyÖn thanh tr× thêi kú 2001-2010 7. niªn gi¸m thèng kª huyÖn thanh tr× n¨m 2001 8. nguyªn lý kinh tÕ n«ng nghiÖp (khoa kinh tÕ n«ng nghiÖp tr­êng ®¹i häc tæng hîp manchester) nhµ xuÊt b¶n n«ng nghiÖp 1994 9. b¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn nhiÖm vô ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi –an ninh quèc phßng c¸c n¨m(1999-2000-2001) cña huyÖn thanh tr× 10. T¹p chÝ - Qu¶n lý Nhµ n­íc Sè 5/2001 - N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 1/2001 - Kinh tÕ dù b¸o 6/2001 Môc lôc Trang