Đề tài Phương hướng thực hiện công tác hạch toán và quản lý Nguồn vốn chủ sở hữu tại công ty Vinafco khi chuyển sang công ty cổ phần

së h÷u cña c«ng ty nh­ sau: Thø nhÊt, vÒ viÖc ph©n phèi lîi nhuËn vµ trÝch lËp c¸c quü. KÕt qu¶ ho¹t ®éng sau khi lµm nghÜa vô víi nhµ n­íc 25%, sè cßn l¹i 75% c«ng ty ph©n vÒ c¸c quü. §iÒu nµy lµ kh«ng hîp lý, v× trong c«ng ty, nguån vèn chñ së h÷u, ngoµi vèn cña nhµ n­íc cÊp cho c«ng ty ho¹t ®éng, cßn cã vèn Vinafco huy ®éng tõ CBCNV trong c«ng ty (®­îc h¹ch to¸n vµo nguån vèn chñ së h÷u-vèn kinh doanh), ®©y cã thÓ ®­îc coi lµ vèn cæ phÇn trong doanh ngiÖp. Theo ®ã, th× mét phÇn lîi nhuËn ph¶i ®­¬c dïng ®Ó tr¶ l·i (nh­ tr¶ vèn tøc hay lµm t¨ng quy m« vèn trªn mçi cæ phÇn trong cæ phÇn) míi cã thÓ ®¶m b¶o lîi Ých cña nh÷ng nguêi gãp vèn vµ khuyÕn khÝch sù tham gia vµo doanh nghiÖp, ®Ó ng­êi lao ®éng lµm chñ c«ng ty, ngoµi ra cßn cã thÓ t¹o ®éng lùc cho doanh nghiÖp chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn th«ng qua con ®­êng cæ phÇn ho¸. Thø hai, vÒ trÝch lËp c¸c quü tõ lîi nhuËn. C«ng t¸c h¹ch to¸n vµ trÝch lËp c¸c quü trong c«ng ty ch­a hîp lý, kh«ng ®­îc quan t©m ®óng møc, vi ph¹m nguyªn t¾c trÝch lËp vµ h¹ch to¸n quü. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, lîi nhuËn sau khi nép thuÕ vµ tr¶ c¸c kho¶n båi th­êng (nÕu cã), phÇn cßn l¹i ®­îc trÝch theo tû lÖ, tèi thiÓu 50% cho quü ®Çu t­ ph¸t triÓn, 25% cho quü dù phßng tµi chÝnh, tuy nhiªn, hiÖn t¹i, tÊt c¶ lîi nhuËn sau khi lµm nghÜa vô víi ng©n s¸ch Nhµ n­íc (25%), sè cßn l¹i (75%), c«ng ty trÝch theo tû lÖ sau 32% cho quü khen th­ëng, 33% cho quü phóc lîi vµ 35% cho quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ vËy lµ kh«ng hîp lý, c«ng ty ch­a chó träng ®Õn ph¸t triÓn vèn kinh doanh. Thay v× ph¸t triÓn vèn, më réng kh¶ n¨ng vµ n¨ng lùc kinh doanh, c«ng ty chØ quan t©m ®Õn b¶o toµn vèn ®­îc giao. Kh«ng ph¶n ¸nh ®óng doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Thø ba, vÒ viÖc trÝch lËp quü dù phßng tµi chÝnh (TK415), hiÖn nay, m«i tr­êng kinh tÕ lu«n lu«n biÕn ®æi, t×nh h×nh c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp lµ gay g¾t, c¸c yÕu tè bÊt th­êng lu«n cã thÓ x¶y ra cho mäi doanh nghiÖp. Vinafco, do tÝnh chÊt ®Æc thï cña lÜnh vùc dÞch vô vËn t¶i cña m×nh, lu«n ph¶i ®èi mÆt víi nh÷ng rñi ro khã l­êng, th× kh«ng cã g× ®¶m b¶o lµ ®iÒu bÊt lîi kh«ng x¶y ra. §Ó cã thÓ gi¶m bít rñi ro cã thÓ gÆp ph¶i, viÖc trÝch quü dù phßng tµi chÝnh lµ hÕt søc cÇn thiÕt, nã ®¶m b¶o cho c«ng ty cã thÓ ®èi phã víi c¸c yÕu tè bÊt th­êng x¶y ®Õn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng ®Ó c«ng ty cã thÓ ho¹t ®éng b×nh th­êng. Thø t­, vÊn ®Ò ®·i ngé ng­êi lao ®éng. Lao ®éng, lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp, nªn viÖc ®·i ngé vµ n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý chuyªn m«n cho ng­êi lao ®éng lµ quan träng, nã cã thÓ khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng g¾n bã h¬n ®èi víi c«ng ty, ®Ó cã nguån trang tr¶i cho vÊn ®Ò nµy, th× ph¶i cã nguån tµi trî cho nã. §ã chÝnh lµ quü trî cÊp viÖc lµm (TK 416). Quü nµy kh«ng ®­îc c«ng ty lËp, do vËy, cã thÓ kh¼ng ®Þnh c«ng ty ch­a thËt sù quan t©m ®Õn viÖc n©ng cao tr×nh ®é CBCNV do vËy khã cã thÓ khuyÕn khÝch ®­îc sù cèng hiÕn cña hä vµo sù nghiÖp chung cña c«ng ty. Nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra cho c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý NVCSH ®èi víi doanh nghiÖp khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u doanh nghiÖp, sang c«ng ty cæ phÇn, Vinafco nªn cã nh÷ng nhËn thøc ®óng ®¾n, coi ®©y lµ mét qu¸ tr×nh tÊt yÕu ph¶i thùc hiÖn trong viÖc ®æi míi doanh nghiÖp. ChØ cã thÕ, míi t¹o ®éng lùc cho c«ng ty ph¸t triÓn. §èi víi c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u t¹i c«ng ty sÏ cã nh÷ng thay ®æi nhÊt ®Þnh phï hîp víi lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn. SÏ cã mét vµi nh©n tè t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c nµy, c¶ chñ quan lÉn kh¸ch quan, cÇn ph¶i cã nh÷ng ®¸nh gi¸ thiÕt thùc nh»m ®­a ra ph­¬ng h­íng thùc hiÖn phï hîp. 1. C¸c vÊn ®Ò cã tÝnh kh¸ch quan §Ó chuyÓn ®æi thµnh c«ng DNNN sang c«ng ty cæ phÇn sÏ lµ c¬ së ban ®Çu cho viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u t¹i c«ng ty cæ phÇn. MÆt kh¸c, chØ khi ho¹t ®éng theo m« h×nh doanh nghiÖp nµy th× c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý vèn nµy trong c«ng ty míi thùc sù cã nh÷ng thay ®æi. Do vËy, tr­íc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u trong doanh nghiÖp vµ nh÷ng c¨n cø chi viÖc h¹ch to¸n t¹i doanh nghiÖp. ChÝnh s¸ch ph¸p luËt cña nhµ n­íc vÒ cæ phÇn ho¸ ViÖc ban hµnh chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ DNNN lµ c¨n cø ban ®Çu cho viÖc chuyÓn ®æi thµnh c«ng c¸c DNNN sang c«ng ty cæ phÇn. Nã t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm còng nh­ t¹o c¬ së ®Ó doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn. ViÖc tiÕp tôc bæ sung vµ hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý, t¹o lËp m«i tr­êng kinh tÕ lµnh m¹nh vµ rÊt thuËn lîi cho ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸. Kinh nghiÖm c¸c n­íc ngoµi cho thÊy, cæ phÇn ho¸ chØ thùc sù thµnh c«ng trong ®iÒu kiÖn cã khung ph¸p lý ®Çy ®ñ, m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh vµ m«i tr­êng x· héi tèt. Trong ®ã, c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc nh»m t¹o ra søc hÊp dÉn cho c«ng ty cæ phÇn lµ hÕt søc quan träng. Theo ®ã, c¸c quy ®Þnh vÒ h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u trong c«ng ty còng cÇn ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a nh»m phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ, cho c«ng t¸c nµy ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch hiÖu qu¶. MÆt kh¸c, ë n­íc ta do c¬ cÊu c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ ch­a thËt æn ®Þnh ®Æc biÖt lµ m« h×nh c«ng ty cæ phÇn - chØ míi xuÊt hiÖn n÷ng n¨m gÇn ®©y, nªn nhiÒu vÊn ®Ò ph¸t sinh ch­a l­êng ®­îc tr­íc. Do vËy viÖc ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n thèng nhÊt hiÖn hµnh ®èi víi c«ng ty cæ phÇn vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, bÊt cËp. Do qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ diÔn ra l©u dµi cã t¸c ®éng ®Õn nhiÒu mÆt cña ®Êt n­íc nh­ kinh tÕ, x· héi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng DNNN tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ vµ c¸c doanh nghiÖp ®· tham gia vµo qu¸ tr×nh nµy. Do vËy, quy ®Þnh thèng nhÊt cô thÓ ho¸ c¸c chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch vÒ cæ phÇn ho¸, c¸c ­u ®·i vµ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn lµ cÇn thiÕt. Qua ®ã ®ång thêi víi viÖc ®Èy nhanh cæ phÇn ho¸, c¸c doanh nghiÖp cã ph­¬ng h­íng lùa chän h×nh thøc chuyÓn ®æi phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Theo ®¸nh gi¸ vÒ c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn, th× t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ hiÖu qu¶ h¬n. Trong khi ®ã ch­a cã nh÷ng biÕn ®éng qu¸ lín trong viÖc qu¶n lý doanh nghiÖp nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n nãi riªng, ®Æc biÖt lµ trong c«ng t¸c h¹ch to¸n NVCSH, cã ch¨ng chØ lµ nh÷ng thay ®æi h×nh thøc h¹ch to¸n nh»m phï hîp víi ®Æc tr­ng, nh÷ng thay ®æi trong qu¶n lý vµ yªu cÇu qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u mµ th«i, nh­ng vÒ l©u dµi lµ kh«ng phï hîp. LuËt ph¸p quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng cña c«ng ty cæ phÇn. ViÖc n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng Ýt l©u lµ nguyªn nh©n chÝnh g©y nªn t×nh tr¹ng thiÕu c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh vµ ®iÒu tiÕt lo¹i h×nh c«ng ty cæ phÇn- mét lo¹i h×nh doanh nghiÖp míi cã ë n­íc ta. §iÒu nµy hoµn toµn cã thÓ hiÓu ®­îc. KÓ tõ khi cã chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ DNNN th× yªu cÇu tÊt yÕu lµ ph¶i cã luËt ®Ó ®iÒu tiÕt lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy t¹o khung ph¸p lý cho c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng. Tr­íc ®©y, c¸c DNNN tham gia ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty nµy. HiÖn nay, v¨n b¶n míi nhÊt ®Ó ®iÒu tiÕt lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy lµ luËt doanh nghiÖp. §©y lµ c¨n cø ph¸p lý quan träng duy nhÊt cho c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng. Nã ®¶m b¶o c¸c quyÒn lîi, lîi Ých kinh tÕ c¬ b¶n cho c«ng ty cæ phÇn. Cã 3 h×nh thøc ®Ó h×nh thµnh nªn c«ng ty cæ phÇn (1) thµnh lËp míi, (2) c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn th«ng qua cæ phÇn ho¸, (3) c¸c c«ng ty TNHH chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. Víi c«ng ty Vinafco chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn sÏ lµ h×nh thøc thø hai. §iÒu nµy lµ hÕt søc thuËn lîi cho c«ng ty khi mµ kinh nghiÖm ho¹t ®éng kinh doanh, thÞ tr­êng, tæ chøc qu¶n lý... c«ng ty cßn ®­îc h­ëng nh÷ng ­u ®·i nhÊt ®Þnh cña nhµ n­íc ®Æc biÖt lµ vay vèn ng©n hµng, gi¶m thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp... theo LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. Trong c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh nãi chung vµ nguån vèn chñ së h÷u nãi riªng, do ®ã ®· ®i vµo nÒ nÕp, nªn kh«ng qu¸ khã kh¨n trong viÖc tæ chøc l¹i c«ng viÖc nµy ë m« h×nh c«ng ty míi- c«ng ty cæ phÇn. VÊn ®Ò chØ lµ ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn theo m« h×nh doanh nghiÖp nµy. Qua ®ã,hiÓu ®­îc nh÷ng ®Æc tr­ng cña c«ng t¸c ho¹ch to¸n ®Ó cã nh÷ng thay ®æi sao cho phï hîp nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý cña kÕ to¸n trong c«ng ty. ChÕ ®é kÕ to¸n cña nhµ n­íc. HiÖn nay, tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp, trong mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ¸p dông thèng nhÊt chÕ ®é kÕ to¸n 1141/TC/Q§/C§KT ban hµnh ngµy 01/11/1995 cña Bé tr­ëng Bé tµi chÝnh. §©y lµ c¨n cø chÝnh cho viÖc triÓn khai thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ h¹ch to¸n nguån vèn chñ së h÷u nãi riªng t¹i c«ng ty khi chuyÓn ®æi sang c«ng ty cæ phÇn. Cïng víi sù ra ®êi vµ hoµn thiÖn ®µn m« h×nh c«ng ty cæ phÇn th× chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh tá ra kh«ng cßn phï hîp. Nãi c¸ch kh¸c, thiÕu c¸c ®èi t­îng kÕ to¸n ph¶n ¸nh nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. Theo ®¸nh gi¸ vÒ hÖ thèng tµi kho¶n quèc gia, ¸p dông vµo trong c«ng ty cæ phÇn lµ võa thõa võa thiÕu trong ®ã cã c¸c tµi kho¶n h¹ch to¸n NVCSH. nh­ vËy lµ cÇn ph¶i bæ sung vµ hoµn thiÖn h¬n chÕ ®é kÕ to¸n cña nhµ n­íc ®Ó tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã thÓ ®ång thêi sö dông lµ hÕt søc cÇn thiÕt, sím ®­îc triÓn khai thùc hiÖn. Theo ®ã, c¸c nguyªn t¾c vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n c¬ b¶n ®­îc gi÷ nguyªn nh»m ®¶m b¶o thèng nhÊt trong viÖc ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n nµy. Cô thÓ lµ c¸c lo¹i chøng tõ, sæ s¸ch, TK kÕ to¸n b¾t buéc ¸p dông vµo c«ng t¸c qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u, ngoµi ra c«ng ty cã thÓ sö dông c¸c lo¹i chøng tõ sæ s¸ch cã tÝnh h­íng dÉn. 2. C¸c yÕu tè bªn trong doanh nghiÖp. §Ó thùc sù ph¸t huy vai trß cña kÕ to¸n trong c«ng ty, ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn th× cÇn ph¶i cã ph­¬ng h­íng thùc hiÖn cô thÓ. MÆt kh¸c, kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u chÞu t¸c ®éng bëi c¸c nh©n tè bªn trong, yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i x¸c ®Þnh ®óng c¸c nh©n tè nµy, t¹o thuËn lîi cho c«ng t¸c h¹ch to¸n nãi chung vµ nguån vèn chñ së h÷u nãi riªng mang l¹i kÕt qu¶ mong muèn. Thø nhÊt, kÕ ho¹ch cæ phÇn ho¸ cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp chØ cã thÓ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ khi cã quyÕt ®Þnh chÝnh thøc cña nhµ n­íc vÒ chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u vèn trong doanh nghiÖp. ViÖc Vinafco tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ sÏ lµ tiÒn ®Ò ®Ó tiÕn hµnh h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn. Theo ®ã, nã lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch ®Æt ra cã tÝnh thùc tiÔn cao trong thùc hiÖn c«ng t¸c nµy t¹i ®¬n vÞ. Thø hai, bé m¸y kÕ to¸n cña c«ng ty, c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u còng nh­ cña c¸c bé phËn kÕ to¸n kh¸c trong c«ng ty ®Òu bÞ ¶nh h­ëng trùc tiÕp bëi bé m¸y kÕ to¸n do c«ng ty ¸p dông. Theo ®ã viÖc hoµn thiÖn vµ tæ chøc tèt bé m¸y kÕ to¸n cã nghÜa lµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u sÏ ®­îc n©ng cao. Khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn, nhiÖm vô cña kÕ to¸n, cô thÓ lµ cña bé m¸y kÕ to¸n cµng trë nªn nÆng nÒ h¬n, trong ®ã cã kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u. Do vËy bé m¸y kÕ to¸n cña ®¬n vÞ ph¶i cã nh÷ng thay ®æi ®Ó thÝch øng vµ phï hîp víi t×nh h×nh míi. Thø ba, vÒ ®éi ngò kÕ to¸n t¹i c«ng ty, do phøc t¹p vµ yªu cÇu qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u ngµy cµng cao cña doanh nghiÖp, cña nhµ ®Çu t­ nªn viÖc båi d­ìng kiÕn thøc kÕ to¸n cho c¸n bé lµm kÕ to¸n lµ cÇn thiÕt, ®Ó c¸n bé kÕ to¸n hiÓu râ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n vµ néi dung h¹ch to¸n nguån vèn chñ së h÷u theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i c«ng ty. Thø t­, ph¶i ®¸nh gi¸ c«ng t¸c h¹ch to¸n t¹i doanh nghiÖp ®Ó thÊy ®­îc ®iÓm manh, ®iÓm yÕu, tõ ®ã ®­a ra biÖn ph¸p, ph­¬ng h­íng gi¶i quÕt thùc hiÖn ®óng ®¾n. NhËn xÐt nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong viÖc ¸p dông bé m¸y kÕ to¸n vµ h×nh thøc kÕ to¸n hiÖn t¹i cña ®¬n vÞ vµo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn . Thø n¨m, vÒ minh b¹ch b¸o c¸o tµi chÝnh, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, trong ®ã cã c¶ Vinafco, ch­a quen víi viÖc minh b¹ch ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp m×nh. ViÖc minh b¹ch ho¸ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp sÏ cho phÐp nh÷ng ai quan t©m tíi c«ng ty ®Æc biÖt lµ nhµ ®Çu t­ cã c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó ®Çu t­ vèn vµo doanh nghiÖp ®ång thêi chÝnh nã lµ cho c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i thùc sù ®­îc n©ng cao vµ ph¶i thùc hiÖn tèt. Ph­¬ng h­íng thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý NVCSH trong tiÕn tr×nh chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn. 1. C¸c c«ng viÖc chuÈn bÞ cho kÕ ho¹ch cæ phÇn ho¸ t¹i Vinafco . Cã thÓ nãi, chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ DNNN lµ quyÕt ®Þnh mang tÝnh ®ét ph¸ khi n­íc ta ®ang ®øng tr­íc yªu cÇu cña sù ®æi míi nÒn kinh tÕ. §©y lµ mét trong nh÷ng bé phËn quan träng cÊu thµnh nªn qu¸ tr×nh c¶i tæ nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc nãi chung vµ khu vùc kinh tÕ nhµ n­íc nãi riªng. XÐt trªn tæng thÓ, c¶ n­íc ta hiÖn nay ®· cæ phÇn ho¸ ®­îc h¬n 400 doanh nghiÖp víi tèc ®é ngµy cµng nhanh h¬n. Cµng ngµy cµng cã nhiÒu l·nh ®¹o doanh nghiÖp vµ ng­êi lao ®éng nhËn thøc ®­îc lîi Ých cña viÖc cæ phÇn ho¸ vµ sù hoµi nghi ®· gi¶m ®i rÊt nhiÒu. Vinafco lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc, tr­íc xu thÕ ®æi míi chung, ®ßi hái c«ng ty ph¶i chñ ®éng hoµ vµo xu thÕ ®ã, cô thÓ lµ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. §©y ®­îc coi lµ con ®­êng tÊt yÕu, nÕu muèn ®­a c«ng ty ngµy cµng ph¸t triÓn. §Ó thùc sù cho qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng víi Vinafco, c«ng t¸c chuÈn bÞ cho tiÕn tr×nh nµy lµ rÊt quan träng vµ cÇn ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc, nã quyÕt ®Þnh ®Õn sù nhanh hay chËm, thµnh c«ng hay kh«ng cña qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ t¹i c«ng ty. Cô thÓ: Thø nhÊt, chuÈn bÞ vÒ mÆt t­ t­ëng, ph¶i thùc sù t¹o ra mét sù thèng nhÊt trong nhËn thøc t­ t­ëng tõ cÊp l·nh ®¹o, ®Æc biÖt lµ gi¸m ®èc, ®Õn ®«ng ®¶o CBCNV trong c«ng ty ®Ó thÊy ®­îc tÝnh tÝch cùc cña viÖc thùc hiÖn chñ tr­¬ng nµy. CÇn ph¶i nhËn thøc ®©y lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu trong viÖc ®æi míi nÒn kinh tÕ, ®æi míi doanh nghiÖp, r»ng ®©y lµ m« h×nh doanh nghiÖp tÊt yÕu ®­îc sinh ra do nh÷ng ­u ®iÓm cña nã. CÇn ph¶i thÊy r»ng, cæ phÇn ho¸ lµ ®Ó c«ng ty huy ®éng thªm vèn cho sù ph¸t triÓn, thóc ®Èy kinh doanh cã hiÖu qu¶, ®Ó c«ng ty ®i vµo ho¹t ®éng c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u vµ dÇn hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp. Thø hai, thµnh lËp ban chØ ®¹o cæ phÇn ho¸ t¹i c«ng ty. Ban chØ ®¹o cã nhiÖm vô xem xÐt c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cña nhµ n­íc vÒ cæ phÇn ho¸ ®Ó tiÕn hµnh ph©n tÝch ®¸nh gi¸ tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸, thÊy ®­îc nh÷ng tÝch cùc vµ h¹n chÕ cña qu¸ tr×nh nµy nh»m ¸p dông vµo trong thùc tiÔn cña c«ng ty mét c¸ch linh ho¹t vµ cã hiÖu qu¶. Th«ng qua cæ phÇn ho¸, ban chØ ®¹o ®­a ra nh÷ng môc tiªu cô thÓ cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Ban chØ ®¹o cÇn ph¶i ®i s©u, s¸t, cô thÓ nh»m ®«n ®èc, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn cæ phÇn ho¸, cÇn ph¶i phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c bé phËn phßng ban trong c«ng ty ®Ó cho qu¸ tr×nh ®­îc th«ng suèt. Thø ba, x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng cæ phÇn ho¸, trªn thùc tÕ cæ phÇn ho¸ DNNN ®ang ®­îc ®Èy m¹nh, theo nghÞ ®Þnh 44/1998/N§-CP cña chÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn, cã bèn h×nh thøc ®Ó c«ng ty cã thÓ lùa chän: (1) Gi÷ nguyªn gi¸ trÞ vèn nhµ n­íc hiÖn cã, ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu thu hót vèn, (2) B¸n mét phÇn vèn cña nhµ n­íc, (3) B¸n mét bé phËn trong doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸, (4) B¸n toµn bé gi¸ trÞ doanh nghiÖp hiÖn cã thuéc vèn chñ së h÷u nhµ n­íc ®Ó doanh nghiÖp cæ phÇn ho¸. Theo 4 h×nh thøc trªn th× h×nh thøc thø nhÊt, nãi chung, ¸p dông vµo doanh nghiÖp lµ hiÖu qu¶ nhÊt, nã thËt cã ý nghÜa trong viÖc huy ®éng vèn cho sù ph¸t triÓn cña c«ng ty, viÖc cæ phÇn ho¸ theo h×nh thøc nµy, lµm cho vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty t¨ng lªn, n©ng cao ®­îc søc c¹mh tranh vµ quan träng h¬n lµ thay ®æi c¬ cÊu vèn trong c«ng ty. Thø t­, vÊn ®Ò x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp, nhÊt thiÕt c«ng ty ph¶i tæ chøc ®éi ngò c¸n bé chuyªn m«n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng c¸n bé lµm kÕ to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña c«ng ty, nh»m b¶o ®¶m x¸c ®Þnh ®óng, ®ñ gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng ty. HiÖn nay, vÊn ®Ò x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña c«ng ty ®ang ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu vµ nã g©y ra sù chó ý cho c¶ doanh nghiÖp lÉn nhµ ®Çu t­. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp mµ c¶ hai chñ thÓ - Vinafco vµ ng­êi mua cã thÓ chÊp nhËn ®­îc lµ rÊt cÇn thiÕt. C«ng ty muèn ®Þnh gi¸ cao, trong khi ng­êi mua muèn gi¸ rÎ, do vËy ®Ó ®iÒu hoµ m©u thuÉn nµy cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ s¸t víi gi¸ thÞ tr­êng. NghÜa lµ ®¸nh gi¸ theo c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª, ®¸nh gi¸ tµi s¶n vèn vµ gi¸ trÞ lîi thÕ cña c«ng ty (®Þa ®iÓm, lîi nhuËn thùc tÕ, uy tÝn, tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n, th­¬ng hiÖu, nh÷ng ®ãng gãp qu¸ khø...). Tèt nhÊt lµ c«ng ty tiÕn hµnh tæ chøc ®Êu gi¸. Thø n¨m, chuÈn bÞ vÒ c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp, viÖc cæ phÇn ho¸, ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn kh«ng ®ång nghÜa víi viÖc c«ng ty gi÷ nguyªn c¬ cÊu l·nh ®¹o cò, ®Æc biÖt lµ vÞ trÝ gi¸m ®èc. Gi¸m ®èc doanh nghiÖp sÏ ®­îc bÇu bëi H§QT- ®¹i diÖn hîp ph¸p cho c¸c cæ ®«ng. HiÖn nay hÇu nh­ c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, gi¸m ®èc c«ng ty cæ phÇn còng lµ gi¸m ®èc DNNN- tiÒn th©n cña c«ng ty cæ phÇn. Tuy vÉn lµ mét ®èi t­îng nh­ng víi h×nh thøc qu¶n lý tµi chÝnh míi, nªn c«ng viÖc kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n tr­íc, do cã sù thuËn lîi vÒ c¬ chÕ vµ gi¸m ®èc cã ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn vµ ph¸t huy tµi n¨ng cña m×nh, ®Æc biÖt lµ nh÷ng gi¸m ®èc cã t­ t­ëng tÝch cùc trong viÖc cæ phÇn ho¸. ViÖc c«ng ty tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ cÇn cã sù tham gia cña l·nh ®¹o trong viÖc mua tû lÖ cæ phÇn nhÊt ®Þnh, ®iÒu nµy kh«ng chØ t¹o ®­îc lßng tin tõ phÝa ng­êi lao ®éng vµ c¸c nhµ ®Çu t­ ngoµi c«ng ty trong viÖc mua cæ phiÕu mµ cßn cã ý nghÜa thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c«ng ty sau cæ phÇn ho¸, do cã sù g¾n kÕt quyÒn lîi cña l·nh ®¹o víi quyÒn lîi chung cña c«ng ty. Thø s¸u, vÊn ®Ò ®¶m b¶o quyÒn lîi cho cæ ®«ng, viÖc tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ ®ång nghÜa víi viÖc b¸n cæ phiÕu cña c«ng ty ra cho c«ng chóng, do vËy, ®Ó t¹o ra niÒm tin cho nhµ ®Çu t­ ®èi víi c«ng ty th× ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i nhÊt ®Þnh ®Ó kÝch thÝch nhµ ®Çu t­ tham gia ®Çu t­ vèn vµo doanh nghiÖp. §Æc biÖt lµ nªn quan t©m ®Õn ng­êi lao ®éng trong c«ng ty ®Ó hä th©th sù lµ nh÷ng ng­êi chñ, h¬n thÕ, ph¸t huy tÝnh s¸ng t¹o trong c«ng viÖc vµ khuyÕn khÝch sù cèng hiÕn cña hä ®èi víi c«ng ty, t¹o sù g¾n bã gi÷a c«ng ty vµ ng­êi lao ®éng - cæ ®«ng nh÷ng ng­êi mua cæ phÇn cña c«ng ty. Thø b¶y, vÒ viÖc x©y dùng ®iÒu lÖ c«ng ty, ®Ó c«ng ty ®i vµo ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn th× kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®iÒu lÖ ho¹t ®éng cña c«ng ty, ®iÒu nµy rÊt quan träng, nã t¹o ra khung ph¸p lý bªn trong doanh nghiÖp nh»m kiÓm so¸t, khuyÕn khÝch vµ ®¶m b¶o c«ng ty ph¸t triÓn ®óng h­íng. Muèn vËy ®iÒu lÖ c«ng ty ph¶i quy ®Þnh ®­îc nh÷ng ®iÒu lÖ c¬ b¶n nh­: quy ®Þnh vÒ vèn ®iÒu lÖ, quy ®Þnh vÒ vèn gãp (cæ phÇn ­u ®·i, cæ phÇn th­êng...), quy chÕ kiÓm tra kiÓm so¸t ho¹t ®éng... Thø t¸m, xö lý nguån vèn huy ®éng trong doanh nghiÖp, do trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, Vinafco cã huy ®éng vèn gãp tõ CBCNV c«ng ty. Theo ®ã khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸, sè vèn nµy sÏ trë thµnh vèn cæ phÇn. Do vËy, cÇn ph¶i quy ®Þnh phÇn vèn nµy ®­îc ph¸t hµnh d­íi d¹ng nµo: Cæ phiÕu th­êng hay cæ phiÕu ­u ®·i. NÕu b¸n d­íi h×nh thøc cæ phiÕu ­u ®·i, víi tiªu chÝ cho cæ ®«ng sang lËp, sÏ rÊt thuËn lîi bëi kh¾c phôc ®­îc h¹n chÕ lµ c«ng ty sÏ ®i vµo ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ trong nh÷ng n¨m ®Çu cæ phÇn ho¸, g©y tæn thÊt cho c«ng ty vµ cæ ®«ng, nã gãp phÇn æn ®Þnh cÇn thiÕt cho nh÷ng n¨m ®Çu ho¹t ®éng t¨ng c­êng ®­îc lßng tin cho nh÷ng ng­êi tham gia ®Çu t­ vèn vµo doanh nghiÖp. HiÖn nay cã ba h×nh thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu ­u ®·i ®Ó Vinafco cã thÓ lùa chän: (1) Cæ phiÕu ­u ®·i cã biÓu quyÕt, nghÜa lµ cã quyÒn tham gia vµo biÓu quyÕt trong c¸c quyÕt ®Þnh cña H§QT, gi¸ trÞ cao h¬n mét phiÕu biÓu quyÕt cæ phiÕu th­êng, (2) Cæ phÇn ­u ®·i cæ tøc lo¹i cæ phÇn nµy ®­îc tr¶ cao h¬n cæ tøc cæ phiÕu th­êng,hay ®­îc tr¶ cè ®Þnh hµng n¨m vµ mét tû lÖ cæ tøc th­ëng, (3) Cæ phÇn ­u ®·i hoµn l¹i, nghÜa lµ ng­êi n¾m cæ phiÕu nµy ®­îc c«ng ty hoµn l¹i vèn khi cã yªu cÇu. Thø chÝn, chuÈn bÞ vÒ mÆt nh©n sù, cÇn thiÕt ph¶i cã ®éi ngò c¸n bé hiÓu sù ho¹t ®éng vµ c¸c ®Æc tr­ng cña c«ng ty cæ phÇn, do ®ã yªu cÇu c«ng ty ph¶i cã chÝnh s¸ch tiÕn hµnh ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé l·nh ®¹o, qu¶n lý cña m×nh nh»m n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý chuyªn m«n, ®­îc båi d­ìng nh÷ng kiÕn thøc qu¶n lý tµi chÝnh, qu¶n lý doanh nghiÖp theo m« h×nh c«ng ty míi ®ång thêi lµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò nh©n viªn toµn c«ng ty ®Ó ®¸p øng yªu cÇu t×nh h×nh míi Ph­¬ng h­íng thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u t¹i Vinafco khi chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn. ViÖc triÓn khai cæ phÇn ho¸ lµ xu thÕ tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ®ång thêi lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña nhµ n­íc lµ kh«ng ngõng hoµn thiÖn chÝnh s¸ch, m«i tr­êng vÜ m«. Bªn c¹nh ®ã, ®èi víi Vinafco viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn lµ nhiÖm vô hÕt søc quan träng ®ßi hái c«ng ty ngay tõ b©y giê, tr­íc khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ ph¶i cã ph­¬ng h­íng thùc hiÖn mét c¸ch nhÊt qu¸n vµ triÖt ®Ó trong ®ã cã viÖc h¹ch to¸n Nguån vèn chñ së h÷u, khi mµ cã sù chuyÓn ®æi së h÷u tõ së h÷u nhµ n­íc sang d¹ng cæ phÇn. C«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u lµ mét trong nh÷ng bé phËn quan träng trong toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty. Ph­¬ng h­íng, nhiÖm vô vµ môc tiªu thùc hiÖn cña viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u. a. NhiÖm vô vµ môc tiªu thùc hiÖn. NhiÖm vô tæng qu¸t. ViÖc ®Æt ra ph­¬ng h­íng h¹ch to¸n vµ qu¶n lý NVCSH khi tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn lµ quan träng, nh»m gi¸m ®èc vµ qu¶n lý mét c¸ch chÆt chÏ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña NVCSH. NhiÖm vô ®Æt ra cho Vinafco lµ ph¶i sö dông tæng hîp mäi ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn nµy, ®ång thêi ®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c h¹ch to¸n kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u theo ®óng chÕ ®é kÕ to¸n cña nhµ n­íc. Cïng víi viÖc hoµn thiÖn dÇn c«ng t¸c h¹ch to¸n t¹i doanh nghiÖp, h¹ch to¸n kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u còng dÇn ®­îc hoµn thiÖn theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn nh»m thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u ngµy cµng hiÖu qu¶. §Ó thùc hiÖn tèt nhiÖm vô tæng qu¸t trªn, kÕ to¸n ph¶i qu¸n triÖt c¸c c«ng viÖc sau: C«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch liªn tôc th­êng xuyªn nh»m ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cung cÊp th«ng tin cho ng­êi l·nh ®¹o, qu¶n lý. C¸c th«ng tin kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u cung cÊp ph¶i ph¶n ¸nh toµn c¶nh t×nh h×nh NVCSH vµ nh÷ng biÕn ®éng cña nã. TiÕp tôc n©ng cao vµ hoµ thiÖn dÇn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ trong doanh nghiÖp nãi chung vµ h¹ch to¸n NVCSH nãi riªng ®Ó thùc sù c«ng t¸c qu¶n lý tµi chÝnh trong doanh nghiÖp ®i vµo nÒ nÕp vµ cã chiÒu s©u, kh«ng chØ lµ nhu cÇu cung cÊp th«ng tin cho qu¶n lý mµ cßn cã thÓ tham gia vµo ®Ò xuÊt c¸c ph­¬ng ¸n sö dông vèn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ vµ kÕt qu¶ chung cña doanh nghiÖp. C«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý NVCSH ph¶i ®­îc tæ chøc tèt kÕt hîp víi n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé kÕ to¸n, ®¶m b¶o c«ng viÖc h¹ch to¸n lµ thèng nhÊt vµ triÖt ®Ó. C¸c nghiÖp vô ph¸t sinh, vËn ®éng cña vèn ph¶i ®­îc ghi chÐp ®Çy ®ñ vÒ gi¸ trÞ, ®èi t­îng ®ãng gãp, theo tõng nguån h×nh thµnh, ph¶n ¸nh ®­îc mét c¸ch tæng hîp vµ chi tiÕt tõng lo¹i nguån vèn, tõng ®èi t­îng kÕ to¸n cô thÓ, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kiÓm tra ®èi chiÕu. C«ng t¸c h¹ch to¸n nguån vèn chñ së h÷u cÇn ph¶i ®­îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc, hîp lý t¹i c«ng ty, tr­íc hÕt bé m¸y kÕ to¸n còng ph¶i ®­îc tæ chøc hîp lý, cã sù ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm vËt chÊt râ rµng ë bé phËn kÕ to¸n NVCSH vµ quy ®Þnh mèi quan hÖ chÆt chÏ, th­êng xuyªn víi c¸c bé phËn kÕ to¸n kh¸c trong bé m¸y kÕ to¸n doanh nghiÖp. VËn dông ®óng ®¾n hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n thèng nhÊt vµ sö dông h×nh thøc kÕ to¸n hîp lý, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ghi chÐp, tæng hîp c¸c sè liÖu chøng tõ ngay tõ ban ®Çu, nh»m cung cÊp c¸c chØ tiªu sè liÖu vèn chñ së h÷u cÇn thiÕt cho viÖc lËp b¸o c¸o kÕ to¸n ®Þnh kú. Tõng b­íc trang bÞ vµ sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËt tÝnh to¸n tiªn tiÕn, ®Æc biÖt lµ ¸p dông tin häc vµo c«ng t¸c kÕ to¸n. Båi d­ìng tr×nh ®é cho c¸n bé kÕ to¸n VNCSH nãi riªng vµ c¸n bé kÕ to¸n toµn c«ng ty nãi chung. ThiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a bé phËn kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u víi c¸c bé phËn kÕ to¸n kh¸c còng nh­ c¸c phßng ban kh¸c trong doanh nghiÖp mét c¸ch cã hiÖu qu¶, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc ghi chÐp, tæng hîp, cÊp, ph¸t sö dông vèn, t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ trong c«ng viÖc. H­íng dÉn c¸c chÕ ®é, nguyªn t¾c h¹ch to¸n vµ sö dông NVCSH cho c¸n bé nh©n viªn phô tr¸ch trong phßng kÕ to¸n c«ng ty, ®«n ®èc kiÓm tra viÖc chÊp hµnh c¸c chÕ ®é nµy. Th­êng xuyªn kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n NVCSH ®Ó cã ph­¬ng ph¸p kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ, ph¸t huy ­u ®iÓm cho c«ng t¸c nµy ngµy cµng tèt h¬n nh»m n©ng cao kÕt qu¶ ho¹t ®éng chung cña c«ng ty. b. Néi dung ph­¬ng h­íng thùc hiÖn. Nh»m thùc hiÖn tèt chøc n¨ng ph¶n ¸nh vµ gi¸m ®èc NVCSH ®«ng thêi ph¸t huy hiÖu qu¶ trong viÖc sö dông vµ qu¶n lý còng nh­ kiÓm so¸t t×nh h×nh vËn ®éng cña nguån vèn chñ së h÷u trong c«ng ty, ph¶i ®ång thêi x¸c ®Þnh môc tiªu vµ thùc hiÖn c¸c ph­¬ng h­íng c¬ b¶n sau: Thø nhÊt, vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu: Môc tiªu: C«ng t¸c h¹ch to¸n ban ®Çu t¹i c«ng ty ph¶i ®¶m b¶o ®­îc viÖc thu nhËn c¸c th«ng tin vÒ qu¸ tr×nh vËn ®éng cña NVCSH mét c¸ch chÝnh x¸c ®Çy ®ñ, trung thùc, kÞp thêi, lµm c¨n cø ®Ó bé phËn kÕ to¸n nµy ph©n lo¹i tæng hîp kÕ to¸n. NhiÖm vô vµ gi¶i ph¸p: CÇn x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm vËt chÊt râ rµng víi c¸c bé phËn, c¸n bé kÕ to¸n NVCSH trong c«ng ty trong viÖc b¶o toµn vµ sö dông vèn chñ së h÷u, quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ng­êi thùc hiÖn c«ng t¸c ghi chÐp chøng tõ h¹ch to¸n ban ®Çu. Tæ chøc h­íng dÉn viÖc ghi chÐp chøng tõ ban ®Çu cho c¸n bé chuyªn tr¸ch thùc hiÖn qu¶n lý vèn chñ së h÷u trong c«ng ty, cÇn ph¶i quy ®Þnh viÖc kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a h¹ch to¸n tæng hîp vµ h¹ch to¸n chi tiÕt nh»m gi¶m bít c«ng viÖc ghi chÐp, t¨ng c­êng chÆt chÏ trong c«ng t¸c qu¶n lý vèn. Do nguån vèn chñ së h÷u cã nhiÒu nguån h×nh thµnh, cã nhiÒu ®èi t­îng tham gia gãp vèn... nªn ph¶i h¹ch to¸n tæng hîp lÉn chi tiÕt. Ph¶i t¨ng c­êng kiÓm tra, gi¸m s¸t cña kÕ to¸n trong viÖc ghi chÐp vµo chøng tõ h¹ch to¸n ban ®Çu ë c¸c nghiÖp vô vèn chñ së h÷u trong phßng kÕ to¸n c«ng ty nh»m ®¶m b¶o viÖc thu nhËn c¸c th«ng tin ®­îc ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, trung thùc, kÞp thêi tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh vËn ®éng vèn chñ së h÷u ®· ph¸t sinh. Tæ chøc tèt h¹ch to¸n ban ®Çu vµ kiÓm tra chÆt chÏ c¸ch lËp chøng tõ ban ®Çu c¸c nghiÖp vô nguån vèn chñ së h÷u cã ý nghÜa to lín trong viÖc lµm h¹n chÕ, ng¨n ngõa nh÷ng hµnh vi tiªu cùc trong qu¸ tr×nh sö dông, b¶o ®¶m cho viÖc qu¶n lý vµ sö dông NVCSH ®­îc hiÖu qu¶. Thø hai, vËn dông hÖ thèng kÕ to¸n thèng nhÊt vµ h×nh thøc kÕ to¸n: Môc tiªu: VËn dông hÖ thèng tµi kho¶n thèng nhÊt vµ h×nh thøc kÕ to¸n hîp lý trong c«ng ty ®Ó ghi chÐp ph¶n ¸nh toµn bé qu¸ tr×nh vËn ®éng cña vèn chñ së h÷u nh»m qu¶n lý chÆt chÏ h¬n nguån vèn nµy. NhiÖm vô vµ gi¶i ph¸p: C«ng ty ph¶i c¨n cø vµo hÖ thèng tµi kho¶n thèng nhÊt ¸p dông trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ t×nh h×nh thùc tÕ cña doanh nghiÖp, lùa chän hÖ thèng tµi kho¶n thèng nhÊt cho ®¬n vÞ, trong ®ã cã lo¹i tµi kho¶n ph¶n ¸nh nguån vèn chñ së h÷u - TK lo¹i 4, Nguån vèn chñ së h÷u. C«ng ty ph¶i më c¶ tµi kho¶n tæng hîp vµ tµi kho¶n chi tiÕt ®Ó theo dâi c¸c chØ tiªu nguån vèn chñ së h÷u cho tõng ®èi t­îng kÕ to¸n nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý. Ph¶i quy ®Þnh tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó cã ph­¬ng ph¸p kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a hai lo¹i sæ (TK) nµy vµ ph¶i ®­îc ®èi chiÕu tr­íc khi lËp b¸o c¸o hµng kú. Ph¶i ®¶m b¶o sè liÖu gi÷a hai sæ tæng hîp vµ chi tiÕt lµ b»ng nhau, nÕu cã chªnh lÖch nhÊt ®Þnh ph¶i t×m ra, kh«ng ®­îc ®iÒu chØnh thiÕu c¨n cø. Ph¶i lËp b¶ng ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a hai lo¹i sæ (TK) - tæng hîp vµ chi tiÕt, cuèi th¸ng ph¶i lËp b¶ng chi tiÕt sè ph¸t sinh theo tõng tµi kho¶n tæng hîp cã më c¸c tµi kho¶n chi tiÕt. NhÊt thiÕt kh«ng ®­îc më thªm tµi kho¶n vµ tù ý thay ®æi néi dung ghi chÐp trªn tµi kho¶n cÊp 1, 2... mµ ph¶i ¸p dông ®óng quy ®Þnh kÕ to¸n hiÖn hµnh. Thø ba, tæ chøc kiÓm tra thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n. Môc tiªu: §Ó ®¶m b¶o cho c¸c quy ®Þnh vÒ kÕ to¸n ®­îc chÊp hµnh nghiªm chØnh, c¸c sè liÖu kÕ to¸n lµ trung thùc, chÝnh x¸c ph¶n ¸nh ®óng gi¸ trÞ vµ tõng ®èi t­îng kÕ to¸n NVCSH, nh»m ng¨n ngõa hiÖn t­îng vi ph¹m, gian lËn trong chÝnh s¸ch qu¶n lý vèn chñ së h÷u. Tõ ®ã, ®­a ra nh÷ng ý kiÕn biÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i trong c«ng t¸c kÕ to¸n NVCSH trong c«ng ty. NhiÖm vô vµ gi¶i ph¸p: KiÓm tra viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu, viÖc lËp vµ sö dông c¸c biÓu mÉu chøng tõ ban ®Çu, viÖc thu nhËn, kiÓm tra, chØnh lý c¸c chøng tõ ban ®Çu, viÖc tæ chøc lu©n chuyÓn chøng tõ... qu¸ tr×nh vËn ®éng cña NVCSH trong toµn c«ng ty. KiÓm tra viÖc vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n thèng nhÊt, viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch tµi kho¶n kÕ to¸n, néi dung ghi chÐp ph¶n ¸nh c¸c tµi kho¶n, viÖc më vµ ghi chÐp sæ kÕ to¸n tæng hîp, sæ kÕ to¸n chi tiÕt, viÖc kho¸ sæ lËp b¸o c¸o ®Þnh kú, viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu ®¶m b¶o phï hîp gi÷a sè liÖu kÕ to¸n chi tiÕt víi sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp cña NVCSH. KiÓm tra t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông vèn chñ së h÷u trong phßng kÕ to¸n, trong néi bé c«ng ty, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÕ ®é tr¸ch nhiÖm vËt chÊt ®èi víi nh÷ng ng­êi liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¶n lý, sö dông vèn chñ së h÷u. KiÓm tra viÖc tæ chøc kiÓm tra kÕ to¸n NVCSH trong c«ng ty, t×nh h×nh tæ chøc, thùc hiÖn chøc tr¸ch nhiÖm vô ë bé phËn nµy, còng nh­ ë tõng c¸n bé kÕ to¸n qu¶n lý NVCSH. C«ng t¸c kiÓm tra kÕ to¸n NVCSH ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn liªn tôc, ®Ó cã thÓ ®i vµo nÒ nÕp vµ cÇn thiÕt ph¶i cã kÕ ho¹ch kiÓm tra th­êng xuyªn, hµng kú... c. C¸c gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ chñ yÕu. Mét sè gi¶i ph¸p lín Thø nhÊt, ®Èy nhanh h¬n n÷a chñ tr­¬ng cæ phÇn ho¸ cña nhµ n­íc ®Ó ngµy cµng cã nhiÒu doanh nghiÖp tham gia vµo qu¸ tr×nh nµy, v× nã kh«ng chØ mang ý nghÜa kinh tÕ mµ cßn v× môc tiªu x· héi. Cæ phÇn ho¸ nh»m ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña ng­êi lao ®éng, t¨ng c­êng huy ®éng vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ doanh ngiÖp. Cæ phÇn ho¸ cßn nh»m n©ng cao vµ t¨ng c­êng vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ Nhµ n­íc, lµm cho së h÷u nhµ n­íc kh«ng ngõng t¨ng nªn, thùc hiÖn vai trß chñ ®¹o, ®Ó Nhµ n­íc cã ®iÒu kiÖn dÓ ph¸t triÓn h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi. CÇn ph¶i qu¸n triÖt cæ phÇn ho¸ kh«ng ph¶i lµ t­ nh©n ho¸. Cæ phÇn ho¸ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh ë mäi lÜnh vùc. Nhµ n­íc chØ gi÷ l¹i nh÷ng doanh nghÞªp ®¶m b¶o chÊt l­îng CPH. Qu¸ tr×ng cæ phÇn ho¸ ph¶i thùc sù ®­îc coi lµ chiÕn l­îc, cÇn cã b­íc ®i hîp lý, v÷ng ch¾c. Cæ phÇn ho¸ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh kh«ng chØ c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i mµ ngay c¶ doanh nghiÖp thua lç, kh«ng h¹n chÕ quy m« vèn, ®Ó cã ®éng lùc cho doanh nghiÖp ph¸t triÓn. Thø hai, ph¶i hoµn thiÖn chÕ ®é kÕ to¸n cña nhµ n­íc. HiÖn nay, tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®Òu ¸p dông chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp theo quyÕt ®Þnh 1141-TC/Q§/C§KT, (1/11/1995). MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng b¸m s¸t chÕ ®é kÕ to¸n theo th«ng lÖ quèc tÕ vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ ViÖt nam, nã gãp phÇn vµo b­íc tiÕn quan träng trong qu¶n lý kinh tÕ. Nh­ng vÉn cã nhiÒu h¹n chÕ, nhiÒu ®iÓm lµ ch­a phï hîp, ®Æc biÖt hiÖn nay cã nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp tham gia h¬n, th× nã ®­îc ®¸nh gi¸ lµ võa thõa võa thiÕu, chñ yÕu lµ hÖ thèng tµi kho¶n thèng nhÊt. VÝ dô, trong c«ng ty cæ phÇn, xÐt TK lo¹i 4-Nguån vèn chñ së h÷u, thiÕu Ýt nhÊt hai TK, (1) ph¶n ¸nh l·i (lç) ph¸t hµnh, (2) ph¶n ¸nh cæ phiÕu ng©n quü. Do vËy, chóng ta ph¶i nhanh chãng söa ®æi hoµn thiÖn vµ cã chiÕn l­îc l©u dµi cho chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp ViÖt nam, kh«ng chØ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ mµ cßn bao qu¸t ®­îc toµn bé c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ Thø ba, cÇn ph¶i cã quy chÕ qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi c¸c c«ng ty cæ phÇn ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ tµi s¶n, vèn trong doanh nghiÖp còng nh­ quy ®Þnh quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c chñ thÓ tham gia vµo c«ng ty: cæ ®«ng, H§QT, gi¸m ®èc... Thø t­, cÇn söa ®æi bæ sung ph¸p lÖnh kÕ to¸n thèng kª n©ng lªn thµnh luËt kÕ to¸n, bªn c¹nh ®ã ph¶i cã thay ®æi trong ®iÒu lÖ kÕ to¸n tr­ëng, ®Ó ®iÒu lÖ nµy ph¶i bao qu¸t ®èi víi kÕ to¸n tr­ëng trong mäi doanh nghiÖp trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ (kh«ng chØ cho DNNN) ®Ó kÕ to¸n tr­ëng thùc sù cã quyÒn trong qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp, thÓ hiÖn ë hiÖu lùc ph¸p lý nh­: Cã ch÷ ký trong c¸c hîp ®ång, trong b¸o c¸o tµi chÝnh, ®­îc ®¨ng ký ch÷ ký t¹i ng©n hµng... tõ ®ã x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña kÕ to¸n tr­ëng trong viÖc qu¶n lý tµi s¶n- vèn trong c«ng ty. Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u t¹i c«ng ty. §èi víi h¹ch to¸n nguån vèn kinh doanh (vèn ®iÒu lÖ). HiÖn nay, theo quy ®Þnh doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ > 10 tû ®ång vµ cã l·i hai n¨m liªn tiÕp, ®­îc phÐp niªm yÕt cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng th× viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu lÇn ®Çu ra c«ng chóng lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Víi viÖc thÞ tr­êng chøng kho¸n ®i vµo ho¹t ®éng, Vinafco, cã thÓ tuú theo ®Æc ®iÓm c«ng ty, lùa chän ph¸t hµnh phï hîp, tuy nhiªn ph¶i x¸c ®Þnh sè l­îng cæ phiÕu, mÖnh gi¸, c¬ cÊu cæ phiÕu... ViÖc b¸n cæ phiÕu cã nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, song ®Þnh gi¸ ban ®Çu lµ quan träng. Nã quyÕt ®Þnh ®Õn lêi l·i còng nh­ triÓn väng ph¸t triÓn cña c«ng ty. Tuy nhiªn, bëi lµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng v× môc tiªu lîi nhuËn c«ng ty cã thÓ b¸n cæ phiÕu kh«ng ®óng víi mÖnh gi¸ (phô thuéc vµo môc ®Ých cô thÓ nµo ®ã). Nh­ vËy vÊn ®Ò lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a mÖnh gi¸ vµ gi¸ b¸n, trong HTTKQG thèng nhÊt, TK lo¹i 4 - Nguån vèn chñ së h÷u, kh«ng cã. SÏ rÊt khã kh¨n cho viÖc h¹ch to¸n l·i (lç) ph¸t hµnh. §©y lµ thiÕu sãt cÇn bæ sung nªn ch¨ng më thªm TK hay TK cÊp hai trong TK 411, hay më thªm mét tµi kho¶n míi. NÕu vËy, phÇn l·i ph¸t h×nh sÏ ®­îc ghi vµo bªn Cã tµi kho¶n vµ lç bªn Nî tµi kho¶n (ph¶n ¸nh trªn b¶n c©n ®èi d­íi d¹ng sè ©m). * C«ng t¸c h¹ch to¸n vèn gãp ban ®Çu Gi¶ sö ph­¬ng ¸n CPH ®­îc phª duyÖt vµ triÓn khai thùc hiÖn theo ph­¬ng thøc gi÷ nguyªn vèn cña Nhµ n­íc ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu míi thu tiÒn. C¬ cÊu vèn ®­îc ®Þnh lµ 30% vèn Nhµ n­íc, 50% vèn CBCNV vµ 20% vèn bªn ngoµi VÝ dô: Møc vèn ban ®Çu lµ: 10 tØ trong ®ã 1,5 tØ gãp b»ng hiÖn vËt, 0,5 lµ gi¸ trÞ TS v« h×nh, 8 tØ gãp b»ng tiÒn. MÖnh gi¸ mçi cæ phiÕu lµ 100.000 ®ång, sè l­îng 100.000 cæ phiÕu. KÕ to¸n ghi: Nî TK 111 8000 Nî TK 211 1.500 Nî TK 213 500 Cã TK 4111 CP th­êng - Nhµ n­íc 3.000 Cã TK 4112 CP th­êng - CBCNV 5.000 Cã TK 4113 CP th­êng - Bªn ngoµi 2.000 * §èi víi nghiÖp vô lµm t¨ng (bæ sung) vèn ®iÒu lÖ t¹i c«ng ty. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng t¨ng vèn ®iÒu lÖ cña m×nh ®Ó ®Çu t­ kinh doanh. Tuy nhiªn, tr­íc khi t¨ng vèn C«ng ty cÇn ph¶i ®Þnh gi¸ gi¸ trÞ cæ phiÕu cña m×nh ®Ó x¸c ®Þnh ®óng gi¸ c¶ cña m×nh ®Î ®­a ra ph­¬ng h­íng ph¸t hµnh cæ phiÕu míi hay t¨ng mÖnh gi¸. Th«ng th­êng c¨n cho viÖc ®¸nh gi¸ nµy phô thuéc vµo thu nhËp, vµo lo¹i TS, hay gi¸ c¶ cæ phiÕu trªn thÞ tr­êng. Qua ®ã ph¶n ¸nh TS rßng cña c«ng ty lµ bao nhiªu. Nã ®­îc x¸c ®Þnh qua c«nh thøc: Tµi s¶n rßng = NVCSH -Tµi s¶n gi¶ t¹o + T¨ng gi¸ CP - Gi¶m gi¸ = Tµi s¶n thùc - Nî Cã hai h×nh thøc t¨ng vèn ®iÒu lÖ lµ chñ yÕu: ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu vµ ®­a dù tr÷ vµo vèn. TiÕp vÝ dô trªn. Gi¶ sö b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cña c«ng ty vµo ngµy 31/12/1999: §¬n vÞ: 1.000.000 ®ång Tµi s¶n N/gi¸ KH GTT Nguån vèn Tµi S¶n L­u §éng TiÒn Ph¶i thu Kho hµng Tµi S¶n Cè §Þnh M¸y mãc §Êt ®ai Chi phÝ thµnh lËp 7.000 1.500 700 3.000 10.000 500 1.000 1.000 200 7.000 1.500 700 2.000 9.000 300 Nî Ph¶i Tr¶ Nî 5.000 Nguån Vèn Chñ Së H÷u Vèn ®iÒu lÖ (100 CPx100) 10.000 Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn 5.000 Quü dù phßng tµi chÝnh 500 Tæng céng 22.700 2.200 20500 Tæng céng 20500 C¸c th«ng tin kh¸c nh­ sau: Trong kú gi¸ ®Êt hiÖn t¹i lµ 11700, C«ng ty chØ cã thÓ thu ®­îc 2/3 sè nî vµ phÝ dù phßng ®· h¬n 100. TÝnh tµi s¶n cña c«ng ty (gi¸ trÞ kÕ to¸n) TSR= 10000+5000 -300+2700 -500+100 = 17000. Gi¸ trÞ kÕ to¸n mét cæ phiÕu=17000/100 =170 T¨ng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu míi thu tiÒn. C«ng ty quyÕt ®Þnh ph¸t hµnh thªm 40000 CP míi + NÕu b¸n b»ng mÖnh gi¸ th× Tæng gi¸ trÞ TSR tr­íc t¨ng vèn: 17000=170 x 100 TiÒn thu ®­îc do b¸n cæ phiÕu : 4.000 = 100x40 Tæng : 21.000 Gthcp = 21000/(100+40)=150 Khi ®ã kÕ to¸n ghi sæ: Nî TK 111 4000 Cã TK 4111 1200 Cã TK 4112 2000 Cã Tk 4113 800 Th«ng th­êng, ë c«ng ty cæ phÇn khi cã ®ît t¨ng vèn c¸c cæ ®«ng cò th­êng ®­îc ­u tiªn. §Ó b¶o vÖ quyÒn lîi, hä cã thÓ ®­îc quyÒn ®¨ng ký mua cæ phiÕu míi do c«ng ty ph¸t hµnh. C«ng ty ph¸t hµnh 100.000 quyÒn ®¨ng ký øng víi 100.000 cæ phiÕu. Nh­ vËy ®Ó mua ®­îc 2 CP cÇn cã 5 quyÒn. Gi¸ trÞ quyÒn ®¨ng ký ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Ds= V-V’ Trong ®ã Ds: Gi¸ trÞ quyÒn ®¨ng ký V: Gi¸ trÞ to¸n häc CP tr­íc t¨ng vèn V’: ------------------------ sau ------------ => Ds =170 - 150 = 20 +. Tr­êng hîp b¸n 40.000 CP víi gi¸ 150.000 Chªnh lÖch (l·i ph¸t hµnh) = Gi¸ b¸n - MÖnh gi¸ = 150 -100 = 50 TiÒn thu ®­îc : 6.000tr = 150.000x40.000 Vèn t¨ng thªm : 4.000tr= 100.000x40.000 L·i ph¸t hµnh : 2.000tr NÕu cã thÓ ®­îc, më thªm tµi kho¶n ph¶n ¸nh l·i ph¸t hµnh, vÝ dô TK 418. KÕ to¸n ghi sæ: Nî TK 111 6.000 Cã TK 4111 1.200 Cã TK 4112 2.000 Cã TK 4113 800 Cã TK 418 2.000 Tr­êng hîp nµy V’= (17.000 + 6.000)/140 = 164,3 Ds= 170 - 164,3= 5,7 - Tr­êng hîp ®­a quü ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµo vèn ®iÒu lÖ. C«ng ty cã thÓ tiÕn hµnh mét trong hai h×nh thøc: T¨ng mÖnh gi¸ gi÷ nguyªn sè l­îng cæ phiÕu hay ph¸t hµnh thªm sè l­îng cæ phiÕu míi gi÷ nguyªn mÖnh gi¸. VÝ dô: Sau khi ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu, C«ng ty ®­a quü ®Çu t­ ph¸t triÓn 5000tr vµo vèn. +. T¨ng mÖnh gi¸ gi÷ nguyªn sè l­îng 140.000 CP Vèn ®iÒu lÖ: 14.000= 140x100. §­a 5.000tr vµo vèn -> thµnh 19.000tr. Khi ®ã mÖnh gi¸ sÏ t¨ng tõ 100.000 lªn 135.700 (19.000/ 140). KÕ to¸n ghi sæ: Nî TK 111 5.000 Cã TK 4111 1.500 Cã TK 4112 2.500 Cã Tk 4113 1.000 +. Tr­êng hîp t¨ng vèn b»ng c¸ch ph¸t hµnh thªm 50.000 CP cã cïng mÖnh gi¸: 5.000tr= 50.000x100.000 . KÕ to¸n ghi sæ: Nî TK 111 5.000 Cã TK 4111 1.500 Cã TK 4112 2.500 Cã Tk 4113 1.000 Th«ng th­êng, ®Ó ­u ®·i cæ ®«ng cò c«ng ty cã thÓ ph¸t hµnh quyÒn ph©n ph¸t (Da). Nh­ vËy, c«ng ty ph¸t hµnh 140.000 quyÒn øng víi 140.000 CP ®Ó cã 50.000 Cp míi. Khi ®ã cæ ®«ng cò muèn cã 5 CP míi cÇn 14 quyÒn. => V”= 23.000/ (140 + 50) = 121 => Da = V’-V”= 164,3-121= 43,3 * §èi víi nghiÖp vô lµm gi¶m vèn CSH: VÊn ®Ò mua l¹i cæ phiÕu do c«ng ty ph¸t hµnh - gäi lµ cæ phiÕu ng©n quü (treasury stock). ë ®©y kh«ng xÐt ®Õn môc ®Ých cña viÖc mua l¹i, mµ chØ ®øng trªn ph­¬ng diÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n. Trong c«ng ty cæ phÇn, tuú thuéc vµo môc ®Ých, c«ng ty cã thÓ mua l¹i cæ phiÕu do chÝnh c«ng ty ph¸t hµnh. ViÖc mua l¹i nµy sÏ lµm gi¶m nguån vèn chñ së h÷u (®­îc ghi d­íi d¹ng sè ©m trªn b¶ng C§KT). Tuy nhiªn vÉn kh«ng cã tµi kho¶n ®Ó ph¸n ¸nh ®èi t­îng nghiÖp vô nµy. Do vËy cÇn ph¶i më thªm tµi kho¶n. Gi¶ sö c«ng ty tiÕn hµnh mua l¹i cæ phiÕu do chÝnh c«ng ty ph¸t hµnh ra ®iÒu nµy sÏ lµm gi¶m NVCSH. Nã ®­îc ghi sæ theo gi¸ mua l¹i. VÝ dô: C«ng ty mua l¹i 20.000 CP víi gi¸ 130.000/1CP => 2600tr = 20.000x130.000 Gi¶ sö ®­îc më thªm tµi kho¶n, vÝ dô TK 419 - Cæ phiÕu ng©n quü. Khi ®ã kÕ to¸n ghi sæ: Nî TK 419 2.600 Cã TK 1111 2.600 Gi¶ sö trong kú kh«ng cã nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nµo kh¸c. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n nh­ sau §¬n vÞ :1.000.000 ®ång Tµi S¶n L­u §éng TiÒn 10.400 Ph¶i thu kh¸ch hµng 1.500 Kho hµng 700 Tµi S¶n Cè §Þnh M¸y mãc 2.000 §Êt ®ai 9.000 Chi phÝ thµnh lËp 300 Nî Ph¶i Tr¶ Nî 5.000 Nguån Vèn Chñ Së H÷u Vèn ®iÒu lÖ (190 CPx100) 19.000 Dù phßng tµi chÝnh 500 L·i ph¸t hµnh 2.000 Cæ phiÕu ng©n quü (2.600) Tæng céng 23.900 Tæng céng 23.900 (Ghi chó: TK l·i ph¸t hµnh vµ cæ phiÕu ng©n quü lµ TK l­ìng tÝnh. §èi víi TK 412 ®­îc kÕt chuyÓn t¨ng vèn ®iÒu lÖ cã thÓ lµm t­¬ng tù nh­ t¨ng vèn tõ quü. Cßn chªnh lÖch gi¶m do ®¸nh gi¸ l¹i TS nªn dïng quü dù phßng ®Ó bï ®¾p). Hoµn thiÖn h¹ch to¸n lîi nhuËn vµ ph©n phèi lîi nhuËn. Nguyªn t¾c ph©n phèi kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong c«ng ty cæ phÇn lµ toµn bé lîi nhuËn sau thuÕ thuéc vÒ nhµ ®Çu t­- chñ së h÷u. Tuy nhiªn th­êng c¸c c«ng ty ®Òu x©y dùng cho m×nh chÝnh s¸ch ph©n phèi kÕt qu¶ hîp lý. NhÊt lµ ®èi víi chÝnh s¸ch tr¶ cæ tøc. Trong c¸c c«ng ty cæ phÇn, quy ®Þnh ph©n phèi, th­êng ph¶i trÝch lËp c¸c quü dù tr÷ b¾t buéc theo ph¸p luËt hay ®iÒu lÖ c«ng ty nh­ quü ®Çu t­ ph¸t triÓn, quü dù phong tµi chÝnh... sè cßn l¹i ®­îc chia cæ tøc hay bæ sung vèn kinh doanh - Vèn ®iÒu lÖ (Tr­êng hîp t¨ng vèn ®iÒu lÖ cã thÓ lµm nh­ tr­êng hîp trªn). C«ng ty cã thÓ ph©n phèi kÕt qu¶ nh­ sau: Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn ®­îc ph©n phèi tõ lîi nhuËn sau thuÕ; C¸c quü dù tr÷ ®­îc trÝch tõ lîi nhuËn sau thuÕ; §èi víi quü khen th­ëng, phóc lîi, tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn, chÝnh s¸ch ®·i ngé ng­êi lao ®éng mµ c«ng ty cã thÓ trÝch mét tû lÖ nhÊt ®Þnh tõ lîi nhuËn, kh«ng b¾t buéc ®èi víi c«ng ty cæ phÇn. V× nã kh«ng ph¶i ®Ó cho chñ ®Çu t­. H¹ch to¸n c¸c quü. + Quü dù phßng tµi chÝnh - Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n quü dù phßng cña c«ng ty hiÖn nay. Nh­ ®· nhËn xÐt, do m«i tr­êng kinh doanh lµ lu«n biÕn ®éng, c«ng ty cã thÓ ph¶i chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c yÕu tè bÊt th­êng. Theo quy ®Þnh ®èi víi c«ng ty cæ phÇn, ®Ó cã nguån trang tr¶i. c«ng ty ph¶i lËp quü nµy theo tû lÖ nhÊt ®Þnhtõ lîi nhuËn sau thuÕ.. Khi trÝch lËp quü, kÕ to¸n ghi sæ Nî TK 421 Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi Cã TK 415, 431 Quü dù tr÷ + Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn. Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n quü ®Çu t­ ph¸t triÓn. H¹ch to¸n quü t¹i c«ng ty cæ phÇn kh¸c víi tû lÖ trÝch quü theo m« h×nh DNNN theo t×nh h×nh cô thÓ cña c«ng ty ®Ó më réng kinh doanh. §©y lµ quü thuéc vÒ nhµ ®Çu t­, ®ßi hái c«ng ty sö dông ®óng môc ®Ých c¸c quü nµy. Khi trÝch, kÕ to¸n ghi sæ Nî TK 421 Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi Cã TK 414 Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn. + H¹ch to¸n tr¶ cæ tøc: C«ng ty nªn x¸c ®Þnh cho m×nh mét chÝnh s¸ch tr¶ cæ tøc phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Sè chia cæ tøc = L·i sau thuÕ - C¸c kho¶n trÝch lËp (nÕu cã) + C¸c kho¶n ®­îc chia kh¸c C«ng ty cã hai lo¹i cæ phiÕu (1) cæ phiÕu ­u ®·i, ®­îc ­u ®·i chi tr¶ cæ tøc th­êng ®­îc tr¶ theo tû lÖ nhÊt ®Þnh (2), cæ phiÕu th­êng phô thuéc vµo kÕt qu¶ C«ng ty. Ngoµi ra C«ng ty cã thÓ chia cæ tøc bæ xung. Khi quyÕt ®Þnh chia cæ tøc, kÕ to¸n ghi sæ: Nî TK 421 Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi Cã TK 338 Ph¶i tr¶ kh¸c - cæ tøc Khi chia: Nî TK 338 Ph¶i tr¶ kh¸c- cæ tøc Cã TK 111,112 C«ng viÖc chuyÓn ®æi h¹ch to¸n nguån vèn chñ së h÷u tõ DNNN sang c«ng ty cæ phÇn C¸c yªu cÇu cña viÖc chuyÓn ®æi h¹ch to¸n nguån vèn chñ së h÷u. C¸c sè liÖu kÕ to¸n tr­íc vµ sau khi ®­îc ®¸nh gi¸ chuyÓn ®æi cÇn ph¶i ®Çy ®ñ chÝnh x¸c. Tr­ßng hîp ®¸nh gi¸ cÇn ph¶i khíp ®óng vµ ph¶i c¨n cø c¶ sè liÖu tæng hîp vµ chi tiÕt C¨n cø vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ vµ kiÓm kª l¹i vèn nãi chun vµ vèn chñ së h÷u nãi riªng ph¶i ®¶m b¶o sè liÖu chuyÓn sang ph¶i râ rµng, minh b¹ch víi ®Çy ®ñ c¬ së ph¸p lý chøng minh x¸c nhËn. C¨n cø vµo tµi kho¶n kÕ to¸n mµ c«ng ty ¸p dông ®Ó kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u nghiªn cøu vËn dông tµi kho¶n sao cho phï hîp, kÓ c¶ cho tµi kho¶n cÊp 2,3. Khi tiÕn hµnh kÕt chuyÓn sè d­ tµi kho¶n, cÇn ph¶i thùc hiÖn c«ng viÖc sau: ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ chøng tõ, sè liÖu, sæ kÕ to¸n thÝch hîp ®Ó theo dâi. CÇn vËn dông vÒ ph­¬ng ph¸p vµ tr×nh tù ghi chÐp ®èi víi c¸c tµi kho¶n còng nh­ ph­¬ng ph¸p chuyÓn sè liÖu tõ tµi kho¶n nµy sang tµi kho¶n kh¸c hay tÇi kho¶n cïng lo¹i. C¨n cø vµo kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ l¹i vèn, x¸c nhËn tr¸ch nhiÖm vËt chÊt. Tõ ®ã, x¸c ®Þnh sè l­îng cæ phiÕu, lo¹i cæ phiÕu vµ mÖnh gi¸ cæ phiÕu theo ®¸nh gi¸ cña v¨n b¶n. TÝnh to¸n c¸c sè d­ tµi kho¶n ph¶n ¸nh ®èi t­îng kÕ to¸n cÇn chuyÓn ®æi. C¨n cø vµo sè d­ ®èi t­îng tµi kho¶n ph¶n ¸nh lËp b¶ng c©n ®èi theo chØ tiªu nµy. KiÓm tra, xem xÐt l¹i toµn bé sè liÖu míi ®· ghi vµo sæ s¸ch kÕ to¸n víi sè hiÖn cã trªn c¸c biªn b¶n ®¸nh gi¸ nh»m b¶o ®¶m tÝnh ®óng ®¾n trung thùc. VÒ thiÕt kÕ mÉu sæ kÕ to¸n (sæ c¸i, dùa trªn mÉu sæ kÕ to¸n c«ng ty ®ang sö dông, nh­ sau: §èi víi TK 411 Nguån vèn kinh doanh, cã thÓ më cho hai tµi kho¶n cÊp 2 lµ TK 4111 Nguån vèn kinh doanh - Cæ phiÕu ­u ®·i, vµ TK 4112 Nguån vèn kinh doanh - Cæ phiÕu th­êng. BiÓu 01A- sæ chi tiÕt ®èi t­îng TK: 4112, Nguån vèn kinh doanh - Cæ phiÕu th­êng. Tõ ngµy ........ ®Õn ngµy........... D­ cã ®Çu kú: Ph¸t sinh nî: Ph¸t sinh cã: D­ cã cuèi kú: Trang 01 Chøng Tõ TK Ph¸t sinh Ngµy Sè DiÔn gi¶i §­ Nî Cã / . / TK 4111 Cæ phiÕu th­êng - Nhµ n­íc Xx / . / TK 4111 Cæ phiÕu th­êng - CBCNV Xx / . / TK 4111 Cæ phiÕu th­êng - Bªn ngoµi Xx Tæng ph¸t sinh Xxx Xxx Cã thÓ theo dâi tæng nguån vèn kinh doanh trªn sæ chi tiÕt sau. Trªn ®ã ghi c¸c chØ tiªu sè l­îng cæ phiÕu, mÖnh gi¸ cæ phiÕu, sè d­ ®Çu kú, cuèi kú vµ sè ph¸t sinh trong kú, tû träng vèn kinh doanh... Ghi chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng gãp vèn mua cæ phiÕu.  BiÓu 01- KC§ b¶ng kª chi tiÕt vèn kinh doanh (®iÒu lÖ) TK 4111 Nguån vèn kinh doanh - cæ phiÕu th­êng Tõ ngµy 01/10/1999 ®Õn ngµy 31/12/1999 Trang 01 ChØ tiªu Sè l­îng MÖnh SD §K Ph¸t Sinh SD CK Nî Cã gi¸ Nî Cã Nî Cã Nî Cã Vèn Nhµ n­íc Céng Xx xx Tû träng Vèn CBCNV Céng Xx xx Tû träng Vèn bªn ngoµi Céng Xx xx Tû träng Tæng céng Tû träng xxx xx xx xx Xx xxx §èi víi quü dù tr÷, cã thÓ më hai sæ chi tiÕt ®èi t­îng lµ TK 4151 Quü dù tr÷ - Theo luËt ®Þnh vµ TK 4152 Quü dù tr÷ - Theo ®iÒu lÖ. Ngoµi ra, cã thÓ theo dâi hai ®èi t­îng nµy trªn cïng TK 415 Quü dù phßng tµi chÝnh. BiÓu 01A- KCT sæ chi tiÕt ®èi t­îng TK: 415, Quü dù tr÷ tµi chÝnh. Tõ ngµy ........ ®Õn ngµy........... D­ cã ®Çu kú: Ph¸t sinh nî: Ph¸t sinh cã: D­ cã cuèi kú: Trang 01 Chøng Tõ TK Ph¸t sinh Ngµy Sè DiÔn gi¶i §­ Nî Cã / . / TK 415 Quü dù tròtµi chÝnh - Theo luËt ®Þnh xx / . / TK 415 Quü dù tr÷ tµi chÝnh -Theo ®iÒu lÖ xx Tæng ph¸t sinh Xxx xxx C¸c tµi kho¶n kh¸c, vÉn gi÷ nguyªn mÉu sæ cò. 3. TÝnh hiÖn thùc trong ph­¬ng h­íng ho¹ch to¸n vµ qu¶n lý NVCSH. Vinafco, còng nh­ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c, ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c«ng t¸c qu¶n lý vèn cÇn thiÕt ph¶i ®­îc coi träng. C«ng cô chñ yÕu ®Ó kiÓm so¸t toµn bé t×nh h×nh biÕn ®éng còng nh­ sù vËn ®éng cña nã trong doanh ngiÖp lµ kÕ to¸n. ®©y lµ c«ng cô h÷u Ých nhÊt cã thÓ cung cÊp toÇn bé c¸c chØ tiªu tæng hîp lÉn chi tiÕt phôc vô cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn mét c¸ch kh¸ch quan trung thùc ®óng ®¾n, nh»m cung cÊp kÞp thêi c¸c th«ng tin cho l·nh ®¹o. Tuy nhiªn, ë mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp, yªu cÇu h¹ch to¸n vµ qu¶n lý cã sù kh¸c nhau nhÊt ®Þnh. Do vËy, Vinafco khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn, ®Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý kinh tÕ, cÇn thiÕt ph¶i cã ph­¬ng h­íng thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy lµ v×: Thø nhÊt, hiÖn nay ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸ ®ang d­îc ®Èy m¹nh, nhµ n­íc chØ th­c sù muèn l¾m gi÷ nh÷ng doanh nghÞªp cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn nÒn kinh tÕ. Theo ®ã, viÖc Vinafco tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ lµ mét tÊt yÕu, ®ång nghÜa víi viÖc Vinafco sÏ ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty c«ng ty cæ phÇn theo luËt doanh nghiÖp ViÖt nam. C«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u, tõ ®ã còng cã nh÷ng thay ®æi ®Ó phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý theo m« h×nh c«ng ty nµy. Thø hai, hiÖn nay toµn bé c¸c doanh nghiÖp trong mäi thµnh phÇn kinh tÕ, ®Òu ¸p dông thèng nhÊt chÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp ViÖt nam, do vËy, ®ßi hái Vinafco, sau cæ phÇn ho¸, ph¶i thùc hiÖn ®óng theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, nh»m ®¶m b¶o c¸c nguyªn t¾c h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u nãi riªng. Tuy nhiªn, sÏ cã sù kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh, trong h¹ch to¸n kÕ to¸n, so víi khi c«ng ty ho¹t ®éng lµ mét doanh nghiÖp nhµ n­íc. Thø ba, theo yªu cÇu qu¶n lý c¸c cæ ®«ng, sù kÝch thÝch ®Çu t­ vèn vµo doanh nghiÖp. C¸c cæ ®«ng mong muèn thu vÒ lîi nhuËn, bªn c¹nh ®ã, yªu cÇu c«ng ty ph¶i qu¶n lý tèt vèn cña hä trong doanh nghiÖp. Do vËy, ®ßi hái c«ng ty thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cña hä trong c«ng ty, cung cÊp toµn bé th«ng tin vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp còng nh­ nh÷ng biÕn ®éng vÒ nguån vèn chñ së h÷u. Theo ®ã, viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nguån vèn chñ së h÷u t¹i doanh nghiÖp khi chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn lµ ®iÒu cÇn thiÕt. PhÇn kÕt luËn. Trong qu¸ tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ, §¶ng nhµ n­íc ta lu«n coi träng ®Õn ®æi míi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, ®Æc biÖt nhÊn m¹nh ®Õn chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸, coi ®©y lµ ®éng lùc quan träng ®Ó c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ph¸t triÓn, ®Ó doanh nghiÖp Nhµ n­íc thùc sù lµ n¬i tÝch tô vµ tËp trung vèn cña nhµ n­íc cho sù ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi, lµ ®Çu tµu cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Cæ phÇn ho¸ kh«ng ph¶i lµ ®Ó c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc mÊt ®i kh¶ n¨ng vµ vÞ thÕ cña m×nh mµ lµ ngµy cµng n©ng cao, kh¼ng ®Þnh h¬n vÞ thÕ ®ã. Víi môc tiªu trªn th× cæ phÇn ho¸ cµng cã ý nghÜa chiÕn l­îc quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, ®ßi hái kh«ng chØ c¸c nhµ lµm chÝnh s¸ch, c¸c doanh nghiÖp mµ cßn c¸c tÇng líp d©n c­ ph¶i cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ vÊn ®Ò nµy. §­îc biÕt, theo kÕ ho¹ch, n¨m tíi Vinafco sÏ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸. §©y lµ mét tin tèt cho nh÷ng ai quan t©m ®Õn cæ phÇn ho¸ nãi chung vµ ®Õn c«ng ty nãi riªng, nhÊt lµ c¸n bé c«ng nh©n viªn c«ng ty - nh÷ng ng­êi chñ thùc sù cña c«ng ty sau nµy.Nh­ vËy, c«ng ty quyÕt ®Þnh cæ phÇn ho¸ trong giai ®o¹n quan träng, khi mµ cæ phÇn ho¸ ®ang thùc sù g©y ®­îc nhiÒu sù chó ý cña c¸c tÇng líp trong x· héi vµ ®­îc c¸c DNNN h­ëng øng tÝch cùc. Nã sÏ më ra thêi kú míi cho Vinafco - thêi kú ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty cæ phÇn. Cïng víi viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc së h÷u doanh nghiÖp, c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp còng ®­îc thay ®æi sao cho phï hîp víi sù vËn ®éng cña m« h×nh c«ng ty cæ phÇn, trong ®ã, cã ph­¬ng h­íng h¹ch to¸n vµ qu¶n lý nguån vèn chñ së h÷u. Theo ®ã, viÖc chuÈn bÞ vµ ®­a ra ph­¬ng h­íng ban ®Çu cho viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n nguån vèn chñ së h÷u, ®Ó c«ng t¸c nµy sím ®i vµo æn ®Þnh lµ cÇn thiÕt. ChØ thÕ, míi cã thÓ ph¸t huy ®­îc kh¶ n¨ng chñ ®éng trong viÖc sö dông vµ qu¶n lý tµi chÝnh trong doanh nghiÖp, gãp phÇn vµo viÖc thóc ®Èy kh¶ n¨ng kinh doanh mang l¹i hiÖu qu¶. Tíi ®©y, chóng ta cã quyÒn hy väng, chê ®îi vµ chóc cho Vinafco sÏ tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ thµnh c«ng. Huy väng c«ng t¸c kÕ to¸n vµ qu¶n lý tµi chÝnh nãi chung vµ h¹ch to¸n nguån vèn chñ së h÷u nãi riªng ®­îc c«ng ty thùc hiÖn tèt, gióp n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng trong kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh ®­îc lµnh m¹nh, gãp phÇn vµo viÖc ®­a c«ng ty ngµy cµng lín m¹nh trong t­¬ng lai.