Đề tài Quản lí chiến lược trong doanh nghiệp vừa và nhỏ ở Việt Nam

c cho lÜnh vùc nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn. Chøc n¨ng nµy th­êng chØ cã ë c¸c doanh nghiÖp t­¬ng ®èi lín bëi v× kinh phÝ cho ho¹t ®éng nµy kh¸ cao, kÕt qu¶ thu ®­îc ph¶i qua nhiÒu lÇn thö nghiÖm. Nh­ng chÊt l­îng cña nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn cã thÓ gióp doanh nghiÖp gi÷ v÷ng vÞ trÝ ®Çu ngµnh, ng­îc l¹i sÏ lµm doanh nghiÖp bÞ tôt hËu trong lÜnh vùc ph¸t triÓn s¶n phÈm míi, chÊt l­îng s¶n phÈm, kiÓu d¸ng... vµ ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Sù trao ®æi thÞ tr­êng gi÷a c¸c bé phËn chøc n¨ng trong doanh nghiÖp víi nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn lµ hÕt søc quan träng. Kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp: Khi ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc ph¶i xÐt ®Õn kh¶ n¨ng ho¹t ®éng tèi ®a cña d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Kh«ng thÓ ®Æt môc tiªu v­ît qu¸ kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp. Ph©n tÝch kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¶i chó ý ®Õn bè trÝ d©y chuyÒn, vÞ trÝ cña con ng­êi cho tõng cung ®o¹n, kh©u s¶n xuÊt, ho¹t ®éng cung cÊp ®Çu vµo, ®Æc biÖt lµ kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn chiÕn l­îc th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã nh÷ng thay ®æi g× cho phï hîp? Th«ng tin HÖ thèng th«ng tin nh»m liªn kÕt mäi ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp, gióp nhµ qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh mét c¸ch nhanh chãng vµ kÞp thêi. Khi thùc hiÖn mét chiÕn l­îc ®ßi hái mét sè yÕu tè kü thuËt tõ hÖ thèng th«ng tin. Doanh nghiÖp cã d¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu nµy kh«ng? NÕu kh«ng ph¶i kh¾c phôc thÕ nao? Ngoµi s¸u yÕu tè chñ yÕu trªn doanh nghiÖp cßn ph¶i chó träng ®Õn c¸c mèi quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c, ng©n hµng.... 4.3. X¸c ®Þnh môc tiªu cho doanh nghiÖp. Môc tiªu cña chiÕn l­îc kinh doanh lµ c¸c kÕt qu¶ mµ doanh nghiÖp cÇn ®¹t ®­îc trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh. 4.3.1. TÇm quan träng cña môc tiªu. X¸c ®Þnh môc tiªu lµ b­íc quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng môc tiªu chiÕn l­îc sÏ lµ c¨n cø ®Þnh h­íng chØ ®¹o cho c¸c b­íc tiÕp theo cña toµn bé qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh. Môc tiªu qu¸ cao sÏ kh«ng thÓ ®¹t ®­îc g©y ra t×nh tr¹ng mÊt lßng tin, ch¸n n¶n cña c«ng nh©n viªn vµo ®éi ngò l·nh ®¹o cña doanh nghiÖp. Ng­îc l¹i môc tiªu qu¸ thÊp sÏ kh«ng t¹o ra ®éng lùc m¹nh mÏ vµ lµm l·ng phÝ nguån lùc cña doanh nghiÖp. §Ó x¸c ®Þnh môc tiªu hîp lý nhµ ho¹ch ®Þnh ph¶i c¨n cø vµo chøc n¨ng, nhiÖm vô cña doanh nghiÖp m×nh. §Æc biÖt ph¶i dùa trªn kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ph©n tÝch m«i tr­êng vµ ph©n tÝch néi bé doanh nghiÖp. 4.3.2. HÖ thèng môc tiªu cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp th­êng theo ®uæi nhiÒu môc tiªu, trong ®ã nh÷ng môc tiªu chÝnh th­êng lµ: Lîi nhuËn: Lîi nhuËn lu«n ®­îc coi lµ môc tiªu c¬ b¶n nhÊt, nã nh­ lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®Ó ®¹t tíi c¸c môc tiªu kh¸c. Môc tiªu lîi nhuËn cã thÓ ®­îc x¸c ®Þnh theo chØ tiªu tuyÖt ®èi nh­ tæng lîi nhuËn, hoÆc theo chØ tiªu t­¬ng ®èi nh­ tèc ®é t¨ng lîi nhuËn, tû suÊt lîi nhuËn. Môc tiªu nµy th­êng ph¶n ¸nh râ nhÊt sù thµnh ®¹t cña doanh nghiÖp. Môc tiªu t¨ng tr­ëng: T¨ng tr­ëng ®­îc coi lµ môc tiªu ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp, toµn diÖn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Môc tiªu t¨ng tr­ëng cã thÓ lµ: T¨ng tr­ëng vÒ thÞ tr­êng. T¨ng tr­ëng vÒ thÞ phÇn. T¨ng tr­ëng vÒ tæng s¶n l­îng. T¨ng tr­ëng vÒ quy m« doanh nghiÖp Môc tiªu tho¶ m·n ngµy cµng cao c¸c nhu cÇu vÒ kh¸ch hµng: §©y ®­îc coi lµ môc tiªu chñ yÕu bëi v× nã chÝnh lµ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn hai môc tiªu trªn. Kh¸ch hµng ph¶i ®­îc tho¶ m·n ë møc cao nhÊt, kh¶ n¨ng th¾ng lîi trong c¹nh tranh cña doanh nghiÖp cµng cao. VÞ thÕ cña doanh nghiÖp ngµy cµng cñng cè do doanh nghiÖp ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®Ých thùc cña hä. §Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng, doanh nghiÖp ph¶i th­êng xuyªn quan t©m tíi chÊt l­îng s¶n phÈm, l¾ng nghe ý kiÕn tõ kh¸ch hµng ®Ó hoµn thiÖn s¶n phÈm, ph¸t triÓn s¶n phÈm. Kh«ng nh÷ng vÒ s¶n phÈm, doanh nghiÖp cßn ph¶i lµm tèt c«ng t¸c b¸n hµng, t¨ng c­êng dÞch vô sau s¶n phÈm v...v... 4.3.3. Nh÷ng c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh môc tiªu chiÕn l­îc. Khi x¸c ®Þnh môc tiªu doanh nghiÖp cÇn ph¶i dùa trªn c¸c c¨n cø sau: C¨n cø vµo tiÒm lùc tµi chÝnh, con ng­êi cña doanh nghiÖp. C¨n cø vµo cÊu tróc, c¬ së vËt chÊt cña doanh nghiÖp. C¨n cø vµo c¸c ®èi t­îng h÷u quan cña doanh nghiÖp: chñ së h÷u, kh¸ch hµng, l·nh ®¹o c«ng ty, nhµ n­íc, c¸n bé c«ng nh©n viªn v...v... C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 4.3.4. C¸c nguyªn t¾c khi x¸c ®Þnh môc tiªu: Môc tiªu ph¶i ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi: Môc tiªu kh«ng chØ lµ sù mong muèn, mµ nã cßn ph¶I cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn ®­îc, nÕu kh«ng sÏ trë thµnh phiªu l­u, h·o huyÒn. Mét nhµ qu¶n lý giái sÏ ®Æt ra c¸c môc tiªu mµ doanh nghiÖp b»ng nç lùc cña m×nh sÏ ®¹t ®­îc. Môc tiªu v­ît ngoµi kh¶ n¨ng sÏ ph¶n t¸c dông, t¹o ra sù lo ©u, n¶n chÝ trong ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp. Môc tiªu ph¶i cã tÝnh cô thÓ: Môc tiªu ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng trong tõng thêi kú, ph¶i ®­a ra c¸c môc tiªu cô thÓ l­îng ho¸ ®­îc. Kh«ng thÓ ®­a ra môc tiªu t¨ng tr­ëng Ęmét b­ícę. Môc tiªu ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt: Th«ng th­êng mét doanh nghiÖp theo ®uæi nhiÒu môc tiªu v× vËy doanh nghiÖp ph¶i cã hÖ thèng môc tiªu thèng nhÊt, bæ trî cho nhau, tr¸nh t×nh tr¹ng môc tiªu nµy lµm c¶n trë viÖc thùc hiÖn môc tiªu kh¸c. Môc tiªu nhá ph¶i nh»m thùc hiÖn môc tiªu lín, môc tiªu ng¾n h¹n ph¶i nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu dµi h¹n. Môc tiªu ph¶i ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t: M«i tr­êng lu«n biÕn ®éng cã thÓ ®em l¹i sù thuËn lîi còng nh­ khã kh¨n. Do ®ã hÖ thèng môc tiªu cÇn ®­îc xem xÐt th­êng xuyªn. Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ ph¶i ®iÒu chØnh cho phï hîp, ®¶m b¶o tÝnh kh¶ thi cho môc tiªu. Kh«ng thÓ gi÷ môc tiªu trong giai ®o¹n ph¸t triÓn cho giai ®o¹n suy tho¸i. 4.4. X©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc. §Ó hoµn thµnh mét bµi to¸n cã thÓ cã nhiÒu c¸ch gi¶i kh¸c nhau, x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc còng gièng nh­ viÖc t×m kiÕm c¸c c¸ch ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña doanh nghiÖp. C¨n cø vµo giai ®o¹n nghiªn cøu vµ dù b¸o bªn trong vµ bªn ngoµi, doanh nghiÖp t×m ra c¸c ®IÓm m¹nh ®iÓm yÕu, c¸c c¬ héi vµ sù ®e do¹. Tõ ®ã x©y dùng nªn c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc thÝch hîp. Cã cµng nhiÒu ph­¬ng ¸n th× kh¶ n¨ng lùa chän sÏ cao nh­ng trong tr­êng hîp cô thÓ chØ nªn x©y dùng mét sè ph­¬ng ¸n kh¶ quan nhÊt nh»m gi¶m chi phÝ cho doanh nghiÖp. Mçi ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc ph¶i ®¶m b¶o hai yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ: C¸c gi¶i ph¸p: chóng ta ph¶I lµm g× vµ lµm nh­ thÕ nµo ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu?: C¸c c«ng cô: chóng ta sÏ sö dông c«ng cô g× ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu? X©y dùng hÖ thèng c¸c ph­¬ng ¸n thùc chÊt lµ viÖc x©y dùng hÖ thèng c¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô. 4.4.1. C¬ së x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc. C¬ së ®Çu tiªn ®Ó x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc lµ môc tiªu cña chiÕn l­îc. Kh¶ n¨ng nguån lùc cña doanh nghiÖp (tµi chÝnh, con ng­êi, c¬ së vËt chÊt, thêi gian v...v...) Sö dông c¸c m« h×nh lý thuyÕt nh­ ma trËn BCG, SWOT v...v... Kinh nghiÖm x©y dùng chiÕn l­îc cña ®èi thñ c¹nh tranh, cña lÇn tr­íc, c¸c ®èi t¸c kh¸c v...v... 4.4.2. Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh c¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô. C¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô ph¶i b¸m s¸t theo môc tiªu. Mäi c«ng cô vµ gi¶i ph¸p ®Òu chØ nh»m mét môc ®Ých lµ thùc hiÖn môc tiªu. Gi¶i ph¸p vµ c«ng cô ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thùc tiÔn: hîp lý vµ hiÖn thùc: kh«ng thÓ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p mµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay doanh nghiÖp kh«ng thùc hiÖn ®­îc còng kh«ng ®­a ra c¸c c«ng cô mµ doanh nghiÖp kh«ng thÓ cã. Gi¶i ph¸p vµ c«ng cô ph¶i mang tÝnh hÖ thèng. Kh«ng ®­îc phÐp ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p vµ c«ng cô cã t¸c ®éng h¹n chÕ lÉn nhau, ng­îc chiÒu nhau.  4.4.3. Sö dông m« h×nh SWOT ®Ó x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc.  Ph©n tÝch m«i tr­êng. Ph©n tÝch doanh nghiÖp. Nh÷ng c¬ héi (O) (LiÖt kª c¸c c¬ héi) 1. 2. Nh÷ng nguy c¬ (T) (LiÖt kª c¸c nguy c¬) 1. 2. Nh÷ng ®iÓm m¹nh (S) (LiÖt kª c¸c ®iÓm m¹nh) 1. 2. C¸c chiÕn l­îc S-O 1. Ph¸t huy nh÷ng ®iÓm m¹nh nh»m tËn dông c¸c c¬ héi. 2. .. C¸c chiÕn l­îc S-T 1. Dïng nh÷ng ­u thÕ cña m×nh h¹n chÕ nh÷ng nguy c¬. 2. .. Nh÷ng ®iÓm yÕu (W) (LiÖt kª c¸c ®iÓm yÕu) 1. 2. C¸c chiÕn l­îc W-O 1.Kh¾c phôc nh÷ng yÕu ®iÓm b»ng c¸ch tËn dông c¸c c¬ héi. 2. .. C¸c chiÕn l­îc W-T 1. H¹n chÕ ®iÓm yÕu, tr¸nh mèi ®e do¹ tõ m«i tr­êng. 2. .. Tõ c¸c kÕt qu¶ thu ®­îc qua ph©n tÝch ma trËn gióp nµh qu¶n lý ®­a ra ®­îc c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc cã thÓ thay thÕ cho nhau. 4.5. Lùa chän c¸c ph­¬ng ¸n tèi ­u. KÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh x©y dùng c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc lµ mét sè ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc ch­a ®­îc ®¸nh gi¸ lùa chän ®­a vµo tæ chøc thùc hiÖn. Nh­ng doanh nghiÖp chØ thùc hiÖn mét hoÆc mét sè chiÕn l­îc ®­îc xem lµ tèi ­u nhÊt. §Ó ®¸nh gi¸ c¸c ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc doanh nghiÖp sÏ ph¶i ®­a ra mét sè hÖ chØ tiªu ®Ó lùa chän bao gåm: hiÖu qu¶ (t­¬ng ®èi, tuyÖt ®èi), tæng chi phÝ, thêi gian, v...v... Nãi chung quy tr×nh lùa chän chiÕn l­îc bao gåm c¸c b­íc nh­ sau: 4.5.1. NhËn biÕt chiÕn l­îc hiÖn t¹i doanh nghiÖp: C¸c kiÓu chiÕn l­îc nµo doanh nghiÖp ®ang theo ®uæi? VÞ thÕ cña doanh nghiÖp ®ang ë ®©u? 4.5.2. Ph©n tÝch c¬ cÊu vèn ®Çu t­: §©y lµ b­íc ph©n tÝch nguån tµi trî cho thùc hiÖn chiÕn l­îc. 4.5.3. Lùa chän chiÕn l­îc: B­íc nµy cÇn chó ý ®Õn: Lîi thÕ cña doanh nghiÖp so víi ®èi thñ c¹nh tranh. Môc tiªu nµo ®­îc ­u tiªn nhÊt trong hÖ thèng môc tiªu cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay. N¨ng lùc cña doanh nghiÖp (tµi lùc, vËt lùc). Ph¶n øng cña ®èi thñ c¹nh tranh vµ kh¸ch hµng. Quan ®iÓm cña c¸c nhµ l·nh ®¹o. 4.5.4. §¸nh gi¸ l¹i chiÕn l­îc ®· lùa chän: ChiÕn l­îc cã ph¸t huy ®­îc lîi thÕ cña doanh nghiÖp hay kh«ng? C¸c rñi ro x¶y ra khi thùc hiÖn vµ kh¶ n¨ng chÞu ®ùng cña doanh nghiÖp? 4.6. Th«ng qua vµ quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc. §©y lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc. Sau khi lùa chäng chiÕn l­îc, c¸c chuyªn gia sÏ tr×nh bµy c¸c ph­¬ng ¸n tèt nhÊt lªn ban l·nh ®¹o doanh nghiÖp. Ng­êi cã thÈm quyÒn sÏ xem xÐt l¹i sù ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia vµ quyÕt ®Þnh ph­¬ng ¸n chiÕn l­îc tèi ­u. ChiÕn l­îc ®­îc th«ng qua b»ng mét v¨n b¶n. Lóc nµy sÏ kÕt thóc qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc. Qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh lµ qu¸ tr×nh rÊt quan träng trong qu¶n lý chiÕn l­îc, v× vËy doanh nghiÖp ph¶i chó träng h¬n nh»m ®­a ra ®­îc c¸c b¶n chiÕn l­îc ngµy cµng tèt h¬n. Qu¸ tr×nh tæ chøc thùc thi chiÕn l­îc. 1. Kh¸i niÖm: Qu¸ tr×nh tæ chøc thùc thi chiÕn l­îc lµ qu¸ tr×nh ®­a c¸c b¶n chiÕn l­îc vµo ho¹t ®éng trong thùc tiÔn, biÕn c¸c b¶n chiÕn l­îc trªn giÊy thµnh nh÷ng kÕt qu¶ trong thùc tÕ th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng cã tæ chøc chÆt chÏ, nh»m thùc hiÖn môc tiªu cña doanh nghiÖp. 2. Vai trß cña tæ chøc thùc thi trong qu¶n lý chiÕn l­îc. Ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p song cã thÓ nãi tæ chøc thùc thi cßn phøc t¹p h¬n, bëi v× qu¸ tr×nh nµy lµ qu¸ tr×nh x¶y ra trong ho¹t ®éng thùc tiÔn. Ho¹ch ®Þnh chØ lµ ®iÒu kiÖn cÇn trong qu¶n lý chiÕn l­îc, tæ chøc thùc thi míi lµ ®iÒu kiÖn ®ñ, cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi sù thµnh b¹i cña chiÕn l­îc. Dï chÝnh s¸ch ®­îc ho¹ch ®Þnh mét c¸ch kü l­ìng ®Õn ®©u, c«ng phu ®Õn ®©u ®i n÷a nh­ng viÖc tæ chøc thùc thi kh«ng tèt, kh«ng hiÖu qu¶ th× môc tiªu sÏ khã mµ ®¹t ®­îc, nÕu kh«ng cã ®IÒu chØnh kÞp thêi, sù thÊt b¹i cña chiÕn l­îc lµ khã tr¸nh khái. Trong qu¸ tr×nh tæ chøc thùc thi chiÕn l­îc sÏ n¶y sinh nhiÒu yÕu tè bÊt lîi mµ trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh ®· kh«ng l­êng hÕt ®­îc. Do ®ã ho¹t ®éng kiÓm tra ®¸nh gi¸ ®IÒu chØnh l¹i chiÕn l­îc cho phï hîp víi thùc tiÔn lµ v« cïng cÇn thiÕt. Mét chiÕn l­îc thµnh c«ng hay thÊt b¹i chØ cã thÓ nãi ®­îc sau khi ®· tæ chøc thùc thi. 3. Qu¸ tr×nh tæ chøc thùc thi chiÕn l­îc. 3.1. ChuÈn bÞ triÓn khai chiÕn l­îc. 3.1.1. Xem xÐt l¹i môc tiªu vµ chiÕn l­îc. Môc ®Ých cña b­íc nµy lµ nh»m ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng nh÷ng ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c«ng t¸c thùc thi ph¶I n¾m b¾t chÝnh x¸c néi dung chiÕn l­îc, lý do t¹i sao l¹i theo ®uæi vµ môc tiªu t­¬ng øng lµ g×? ViÖc xem xÐt l¹i nh­ lµ mét b­íc ®¸nh gi¸ cuèi cïng vÒ nh÷ng môc tiªu vµ chiÕn l­îc ®Ò ra. 3.1.2. X©y dùng h×nh thøc c¬ cÊu ®Ó triÓn khai chiÕn l­îc. C¬ cÊu tæ chøc. Muèn thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh mét c¬ cÊu tæ chøc phï hîp. Doanh nghiÖp ph¶i chØ râ ai lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc thùc thi chiÕn l­îc, bé phËn nµo chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn chiÕn l­îc? Tæ chøc ®µo t¹o, t¸i ®µo t¹o nÕu cÇn. Cã rÊt nhiÒu m« h×nh c¬ cÊu mµ nhµ qu¶n lý cã thÓ lùa chän cho phï hîp víi doanh nghiÖp vµ víi yªu cÇu thùc thi chiÕn l­îc. Thø nhÊt, tæ chøc bé m¸y theo chøc n¨ng nhiÖm vô. Doanh nghiÖp cã c¸c bé phËn ®­îc ph©n chia theo chøc n¨ng, c¸c bé phËn nµy chuyªn tr¸ch vÒ s¶n xuÊt, marketing, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, tµi chÝnh, v.v chuyªn m«n ho¸ cao, nh­ng doanh nghiÖp sÏ ph¶i chó träng ®Õn c«ng t¸c phèi hîp gi÷a c¸c phßng ban ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng. Thø hai, tæ chøc theo khu vùc. C¬ cÊu nµy sÏ cã c¸c bé phËn chuyªn tr¸ch ë c¸c ®Þa bµn kh¸c nhau. Do ®Æc ®iÓm vÒ kinh tÕ, vÒ v¨n ho¸ x· hét ë mçi vïng kh¸c nhau nªn s¶n phÈm dÞch vô cung øng ë mçi vïng cÇn cã sù thay ®æi phï hîp víi phong tôc tËp qu¸n lèi sèng. Thø ba, m« h×nh tæ chøc theo ma trËn. Theo m« h×nh nµy doanh nghiÖp sÏ tæ chøc mét bé phËn chuyªn tr¸ch riªng ®Ó tiÕn hµnh triÓn khai chiÕn l­îc nh­ng ®ång thêi hä vÉn ph¶I thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc ë c¸c phßng ban. Do ®ã hä võa chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ thùc thi võa chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng viÖc chuyªn m«n. M« h×nh nµy sÏ tËn dông ®­îc nguån lùc nh­ng qu¶n lý sÏ phøc t¹p vµ kh«ng cßn tu©n theo chÕ ®é mét thñ tr­ëng. Mét sè m« h×nh kh¸c nh­ c¬ cÊu trùc tuyÕn chøc n¨ng, tæ chøc theo c¸c ®¬n vÞ chiÕn l­îc, m« h×nh hçn hîp v... v... X©y dùng c¸c kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp. §Ó thùc hiÖn tèt c¸c môc tiªu lín doanh nghiÖp cÇn ph¶I ph©n thµnh c¸c môc tiªu nhá h¬n, mçi môc tiªu nµy ®¶m b¶o thùc hiÖn b»ng c¸c ch­¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch. Doanh nghiÖp sÏ tiÕn hµnh x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ marketing, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn, chÝnh s¸ch tµi chÝnh, chÝnh s¸ch vÒ l­¬ng, th­ëng, chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi c«ng nh©n viªn, v.v... C¬ cÊu vÒ tµi chÝnh. Th«ng th­êng doanh nghiÖp theo ®uæi nhiÒu môc tiªu, nhiÒu chiÕn l­îc, do ®ã c¬ cÊu vèn ph¶i phï hîp cho tõng chiÕn l­îc trong nh÷ng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. Doanh nghiÖp ph¶i cã kÕ ho¹ch sö dông nguån vèn mét c¸ch phï hîp. Mét sai lÇm th­êng m¾c ph¶I lµ c¸c doanh nghiÖp ®· kh«ng cung cÊp c¸c nguån lùc t­¬ng xøng víi c¸c chiÕn l­îc cô thÓ nhÊt ®Þnh. Sù cè g¾ng nöa vêi trong viÖc thùc hiÖn th­êng kh«ng dÉn ®Õn sù thµnh c«ng ngay c¶ khi chiÕn l­îc ®Ò ra lµ ®óng ®¾n vµ mäi c«ng t¸c kh¸c ®Òu tèt. 3.2. ChØ ®¹o thùc hiÖn chiÕn l­îc. Giai ®o¹n nµy chiÕn l­îc kinh doanh sÏ ®­îc th«ng b¸o chÝnh thøc thùc hiÖn trong toµn doanh nghiÖp, c¸c ch­¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch hç trî chiÕn l­îc còng ®­îc thùc hiÖn. 3.2.1. ChØ ®¹o c¸c qu¶n trÞ viªn, c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp. §· ®Æt ra môc tiªu, ng­êi qu¶n lý ph¶i ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ gi¶i ph¸p vµ c«ng cô cho tõng bé phËn cña doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô. Mçi con ng­êi, mçi bé phËn ë vÞ trÝ nhÊt ®Þnh sÏ ph¶i thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu cña m×nh. Ho¹t ®éng kiÓm tra sÏ ®­îc tiÕn hµnh kü l­ìng h¬n. TÝch cùc thu thËp c¸c th«ng tin ph¶n håi nh»m kh¾c phôc nh÷ng sai sãt, ®iÒu chØnh chiÕn l­îc kÞp thêi phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ. Giai ®o¹n nµy doanh nghiÖp cÇn t¨ng c­êng chÝnh s¸ch khen th­ëng nh»m t¨ng c­êng ®é, n¨ng suÊt lao ®éng ®Ó hoµn thµnh c¸c ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch t¸c nghiÖp. 3.2.2. Phèi hîp ho¹t ®éng. C¸c bé phËn trong doanh nghiÖp cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau v× vËy hiÖu qu¶ ho¹t ®éng sÏ kh«ng cao nÕu doanh nghiÖp kh«ng quan t©m ®Õn viÖc phèi hîp ho¹t ®éng gi÷a c¸c bé phËn chuyªn tr¸ch kh¸c nhau. §Ó thùc hiÖn nhiÖm vô bé phËn nµy cÇn sù hç trî cña c¸c bé phËn kh¸c. §Æc biÖt trong giai ®o¹n nµy lµ sù vËn hµnh c¸c quü chi cho ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn. Bé phËn tµi chÝnh sÏ ph¶i cung cÊp tiÒn nhanh chãng vµ kÞp thêi cho c¸c bé phËn kh¸c, kh«ng nh÷ng c¸c kho¶n tiÒn ®· ®­îc dù ®Þnh tr­íc mµ cßn c¸c kho¶n tiÒn kh¸c sÏ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn l­îc. Sù rôt rÌ chê lÖnh cña cÊp trªn sÏ lµm mÊt nhiÒu c¬ héi cña doanh nghiÖp. §ång thêi doanh nghiÖp còng ph¶i xem xÐt ®Õn c¸c mèi quan hÖ c¸ nh©n nh»m bè trÝ nh©n lùc hîp lý. SÏ khã hoµn thµnh c«ng viÖc mét c¸ch nhanh chãng vµ hiÖu qu¶ nÕu giao nhiÖm vô cho mét nhãm ng­êi vèn kh«ng ­a nhau. §©y lµ lý do tÕ nhÞ nh­ng l¹i ¶nh h­ëng s©u s¾c ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. V× vËy trong qu¸ tr×nh tuyÓn dông doanh nghiÖp ph¶I chó ý xem xÐt ®Õn kh¶ n¨ng hoµ nhËp cña nh©n viªn t­¬ng lai (c¶ vÒ kh¶ n¨ng hoµ nhËp víi c«ng viÖc míi vµ c¶ vÒ kh¶ n¨ng hoµ nhËp víi ®ång nghiÖp). 3.3. KiÓm tra, ®¸nh gi¸, vµ ®iÒu chØnh chiÕn l­îc. Ho¹t ®éng nµy sÏ ®­îc thùc hiÖn ®ång thêi víi tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh tæ chøc thùc thi. 3.3.1. Gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc. Th«ng th­êng doanh nghiÖp sÏ cã mét bé phËn hoÆc mét nhãm chuyªn lµm c«ng t¸c gi¸m s¸t, tiÕn hµnh gi¸m s¸t mäi ho¹t ®éng ë tÊt c¶ c¸c bé phËn nh»m ®¶m b¶o sù ho¹t ®éng theo ®óng quy tr×nh, gi¶m thiÓu sù l·ng phÝ vÒ nguån lùc, vµ còng cã thÓ chèng l¹i sù ph¸ ho¹i vÒ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh v.v... Bé phËn gi¸m s¸t liªn tôc b¸o c¸o c¸c kÕt qu¶ thu ®­îc, møc ®é hoµn thµnh, nh÷ng khã kh¨n n¶y sinh cho nhµ qu¶n lý, hç trî cho nhµ qu¶n lý ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n kÞp thêi. 3.3.2. §¸nh gi¸. ë cÊp doanh nghiÖp, giai ®o¹n nµy chñ yÕu lµ ®¸nh gi¸ vÒ hiÖu qu¶ thùc thi chiÕn l­îc. HiÖu qu¶ ë ®©y c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh môc tiªu víi chi phÝ nhá nhÊt. Th«ng th­êng môc tiªu cuèi cïng cña c¸c doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn. Do ®ã ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ chÝnh lµ sù so s¸nh gi÷a chi phÝ vµ kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. HiÖu qu¶ tuyÖt ®èi = åDoanh thu - åChi phÝ. HiÖu qu¶ t­¬ng ®èi = (åDoanh thu - åChi phÝ) / (åChi phÝ) §¸nh gi¸ chiÕn l­îc gióp nhµ qu¶n lý thÊy ®­îc doanh nghiÖp cã ®¹t ®­îc môc tiªu hay kh«ng, hoÆc møc ®é hoµn thµnh môc tiªu. §Æc biÖt hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp quan t©m ®Õn hiÖu qu¶ vÒ mÆt thêi gian, thêi gian kh«ng thÓ quy ®æi ra gi¸ trÞ nh­ng ai còng biÕt r»ng tiÕt kiÖm thêi gian lµ rÊt cÇn thiÕt. 3.3.3. §iÒu chØnh chiÕn l­îc. §©y lµ ho¹t ®éng rÊt quan träng xuyªn suèt qu¸ tr×nh tæ chøc thùc thi chiÕn l­îc nh»m ®¶m b¶o chiÕn l­îc ®i ®óng h­íng, phï hîp víi ®IÒu kiÖn m«i tr­êng hiÖn t¹i. Tõ bé phËn kiÓm tra gi¸m s¸t vµ hÖ thèng th«ng tin cña doanh nghiÖp, nhµ qu¶n lý biÕt ®­îc nh÷ng sai lÖch, nh÷ng khã kh¨n ph¸t sinh còng nh­ nh÷ng c¬ héi ®Õn ngoµi dù kiÕn. Tõ ®ã lµm c¨n cø chã viÖc ®iÒu chØnh bæ sung nh÷ng ®iÒu cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn môc tiªu mét c¸ch nhanh nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt. 3.4. Tæng kÕt. §©y lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña tæ chøc thùc thi chiÕn l­îc nh»m ®¸nh gi¸ l¹i toµn bé qu¸ tr×nh tæ chøc thùc thi còng nh­ qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn l­îc. §©y lµ giai ®o¹n mµ c¸c nhµ qu¶n lý c¸c chuyªn gia ®óc rót kinh nghiÖm, t×m ra nh÷ng mÆt h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh tæ chøc. Còng trong giai ®o¹n nµy, t×m ra nh÷ng c¬ héi cho viÖc x©y dùng vµ thùc thi mét chiÕn l­îc kh¸c, chiÕn l­îc cho giai ®o¹n sau. Nh­ vËy ®©y lµ giai ®o¹n khëi ®Çu cho mét chiÕn l­îc kÕ tiÕp. PhÇn II. Thùc tr¹ng vÒ qu¶n lý chiÕn l­îc ë c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá 1. Thùc tr¹ng chung cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. HiÖn nay doanh nghiÖp võa vµ nhá ch­a ®­îc ph©n ®Þnh râ rµng, cô thÓ.C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chñ yÕu lµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, c«ng ty TNHH. V× vËy, viÖc ph©n tÝch ë ®©y chØ mang tÝnh t­¬ng ®èi. Sau gÇn hai n¨m ra ®êi cña luËt doanh nghiÖp, sè l­îng doanh nghiÖp ®­îc thµnh lËp theo luËt nµy t¨ng lªn mét c¸ch nhanh chãng. Cô thÓ sè doanh nghiÖp t­ nh©n ®¨ng ký ho¹t ®éng theo luËt nµy kho¶ng 23.000, ®¹t møc trung b×nh hµng n¨m gÊp ba lÇn so víi møc trung b×nh hµng n¨m thêi kú 1991 - 1998. (Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn sè 46/2001). Trong xu thÕ ph¸t triÓn, doanh nghiÖp võa vµ nhá ngµy cµng cã vai trß quan träng trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §©y sÏ lµ lùc l­îng chñ chèt t¹o ra sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong thêi gian tíi. Quy m« ch­a ®ñ lín lµm h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong tiÕn tr×nh héi nhËp ho¹t ®éng th­¬ng m¹i khu vùc vµ quèc tÕ. Nh­ng l¹i c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá l¹i cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi mét c¸ch nhanh chãng vµ cã hiÖu qu¶. Trong khi hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, thµnh phÇn kinh tÕ chñ ®¹o, chiÕm phÇn lín nguån vèn l¹i tá ra qu¸ cøng nh¾c kÐm n¨ng ®éng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Theo sè liÖu cña Bé KÕ Ho¹ch vµ §Çu t­, trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 2001, c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp t¹o ra tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng lµ 44.102 tû ®ång, t­¬ng øng víi 23,4% tæng gi¸ trÞ s¶n l­îng c«ng nghiÖp. (Thêi b¸o KTSG - 46/2001). Tuy nhiªn, hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp quèc doanh chñ yÕu ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh l¹i ho¹t ®éng ë lÜnh vùc dich vô vµ n«ng nghiÖp. NÕu tÝnh c¶ khu vùc s¶n xuÊt c¸ thÓ th× khu vùc d©n doanh t¹o ra h¬n 50% GDP vµ gi¶i quyÕt rÊt lín l­îng lao ®éng trong x· héi víi tû lÖ 165 lao ®éng/tû ®ång. Theo sè liÖu ®IÒu tra cña "Ch­¬ng tr×nh Ph¸t triÓn Dù ¸n Mªk«ng" trªn chuyªn ®Ò nghiªn cøu kinh tÕ t­ nh©n th× doanh nghiÖp võa vµ nhá thu hót l­îng lao ®éng nhiÒu nhÊt. C¸c doanh nghiÖp nµy chiÕm 64% c«ng nh©n c«ng nghiÖp, trong khi doanh nghiÖp nhµ n­íc chiÕm 60% l­îng tµi s¶n s¶n xuÊt cña ®Êt n­íc nh­ng chØ chiÕm 24% lao ®éng trong c«ng nghiÖp. (Sè liÖu: Tæng côc thèng kª, ®iÒu tra møc sèng lÇn 2 - 1999) Víi sè l­îng lín nh­ vËy nh­ng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá chñ yÕu lµ tù ph¸t, ch­a cã bµi b¶n. Cã thÓ nãi lµ ho¹t ®éng theo lèi ¨n theo khi ®· xuÊt hiÖn cÇu th× míi cung, ch­a dù b¸o ®­îc cÇu. Nh­ng do kh¶ n¨ng thÝch øng nhanh nªn doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. HiÖu qu¶ nµy ®­îc ®¸nh gi¸ dùa trªn kh¶ n¨ng sinh lîi cña c¸c doanh nghiÖp. Mét khã kh¨n lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. Tuy cã sù quay vßng vèn nhanh gÊp ba lÇn so víi c¸c c«ng ty lín; song vÒ mÆt tuyÖt ®èi, l­îng vèn nhá lµm h¹n chÕ nhiÒu ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Víi nguån vèn khiªm tèn doanh nghiÖp ph¶I chän ra nh÷ng kh©u xung yÕu cho ®Çu t­. C¸c yÕu tè quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh­ c«ng nghÖ, hÖ thèng th«ng tin...VÉn biÕt lµ rÊt cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp nh­ng sù eo hÑp vÒ vèn lµm cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá khã cã ®­îc nh÷ng d©y chuyÒn hiÖn ®¹i. MÆt kh¸c quan niÖm vÒ kinh tÕ t­ nh©n cña nhiÒu ng­êi tiªu dïng vÉn cßn cã nhiÒu sai lÖch, ch­a thiÖn c¶m l¾m víi c¸c s¶n phÈm cña doanh nghiÖp t­ nh©n hay trong c¸c mèi quan hÖ lµm ¨n. §Æc biÖt trong thêi gian gÇn ®©y c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¸t triÓn m¹nh mÏ nhê vµo ®Þnh h­íng xuÊt khÈu cña nhµ n­íc. Sù ­u ®·i vÒ thiªn nhiªn lµm cho ViÖt Nam cã ®­îc nhiÒu mÆt hµng n«ng l©m thuû h¶i s¶n xuÊt khÈu, lîi thÕ vÒ nguån nh©n lùc rÎ nªn VN còng cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ h­íng xuÊt khÈu nh­ giµy da, quÇn ¸o v.v... Sau khi më réng quyÒn th­¬ng m¹i th¸ng 7/1998, viÖc ®¨ng ký kinh doanh c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu ®· trë nªn th«ng tho¸ng h¬n (kh«ng cßn ®ßi hái giÊy phÐp xuÊt khÈu cña Bé Th­¬ng m¹i). ViÖc më réng quyÒn th­¬ng m¹i nµy ®· lµm sè l­îng doanh nghiÖp xuÊt khÈu t¨ng nhanh, ®Æc biÖt lµ trong khu vùc kinh tÕ t­ nh©n. Thªm gÇn 3000 doanh nghiÖp t­ nh©n xin ®¨ng ký m· sè h¶i quan trong vßng mét n¨m sau khi cã sù më réng quyÒn th­¬ng m¹i. §IÒu nµy cho thÊy mét b­íc nh¶y vät vÒ tû träng trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña khu vùc doanh nghiÖp t­ nh©n trong n­íc tõ 35% n¨m 1998 t¨ng lªn 58% n¨m 1999. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá trong nÒn kinh tÕ VN. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i qu¶n lý chiÕn l­îc kinh doanh trong doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn nay. N­íc ta cã mét thêi kú dµi ho¹t ®éng theo c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp. C¬ chÕ nµy ®· t¹o ra søc ú trong c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ho¹t ®éng theo nh÷ng chØ thÞ, nh÷ng kÕ ho¹ch tõ cÊp trªn chø kh«ng ph¶I tõ nhu cÇu cña thÞ tr­êng. C¸c chØ tiªu ®Òu do nhµ n­íc ®Æt ra, doanh nghiÖp chØ viÖc nhËn vèn, nguyªn vËt liÖu....tiÕn hµnh s¶n xuÊt, viÖc tiªu thô ®Çu ra còng do nhµ n­íc thùc hiÖn. C¬ chÕ nµy ®· lµm thui chét tÝnh s¸ng t¹o cña doanh nghiÖp. C¬ chÕ cøng nh¾c nµy ®· g©y ra hiÖn t­îng khan hiÕm trong sù d­ thõa. TiÒn l­¬ng cña gi¸o viªn cã thÓ lµ than ®èt, s¨m lèp xe ®¹p, ....§©y lµ kÕt qu¶ cña viÖc kh«ng tu©n theo c¸c quy luËt cña thÞ tr­êng. Ho¹t ®éng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nh­ vËy, doanh nghiÖp kh«ng cÇn ph¶i lo ®èi phã víi ®èi thñ c¹nh tranh, kh«ng cÇn biÕt kh¸ch hµng ­a chuéng g×, suy nghÜ g×, suy nghÜ thÕ nµo vÒ s¶n phÈm cña m×nh. Tøc lµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong ®IÒu kiÖn an toµn, m«i tr­êng æn ®Þnh. V× vËy doanh nghiÖp kh«ng quan t©m ®Õn chiÕn l­îc còng nh­ qu¶n lý chiÕn l­îc theo ®óng nghÜa cña nã mµ cho r»ng ®©y lµ viÖc cña nhµ n­íc. Mäi viÖc ®· ®æi kh¸c tõ sau cuéc ®¹i khñng ho¶ng nh÷ng n¨m 86 - 87. Cã nhiÒu sù biÕn ®æi s©u s¾c trong ®­êng lèi kinh tÕ, chÝnh trÞ víi quan ®iÓm xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng víi sù qu¶n lý cña nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. B­íc ngoÆt lÞch sö nµy ®· chuyÓn nÒn kinh tÕ ViÖt Nam tõ nÒn kinh tÕ ®ãng sang nÒn kinh tÕ më. C¸c doanh nghiÖp ®­îc quyÒn tù chñ trong kinh doanh vµ ph¶i tù t×m ra h­íng ph¸t triÓn riªng phï hîp ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong giai ®o¹n míi. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng doanh nghiÖp ph¶i tu©n theo c¸c quy luËt cña thÞ tr­êng, chÊp nhËn sù c¹nh tranh khèc liÖt cña thÞ tr­êng. Doanh nghiÖp chØ s¶n xuÊt nh÷ng g× mµ x· héi cÇn. §ång thêi doanh nghiÖp ph¶i tù xoay xë ®Ó t×m c¸c nguån ®Çu vµo, vèn, nh©n lùc, thÞ tr­êng s¶n phÈm. Nhµ n­íc chØ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m«, chØ t¸c ®éng vµo m«i tr­êng kinh doanh cña doanh nghiÖp chø kh«ng can thiÖp s©u vµo ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp hoµn toµn cã quyÒn quyÕt s¶n xuÊt c¸i g×, s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo vµ cho ai? ChÝnh v× vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®èi mÆt víi c¸c ®IÒu kiÖn kinh doanh ngµy cµng khã kh¨n h¬n, phøc t¹p h¬n. Sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo kh¶ n¨ng thÝch nghi ®èi víi m«i tr­êng ®Çy biÕn ®éng hay kh«ng? Do ®ã cÇn cã c«ng cô cho c¸c doanh nghiÖp ®èi phã víi sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng, chíp lÊy nh÷ng c¬ héi vµng ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp, còng nh­ h¹n chÕ kh¾c phôc c¸c rñi ro x¶y ra. §ã chÝnh lµ chiÕn l­îc kinh doanh, mét c«ng cô h÷u hiÖu ®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp trong ®iÒu kiÖn biÕn ®éng kh«ng ngõng cña m«i tr­êng kinh doanh. §Æc biÖt trong giai ®o¹n hiÖn nay tr­íc xu thÕ toµn cÇu ho¸, ph¸t triÓn vµ héi nhËp th× chiÕn l­îc kinh doanh vµ qu¶n lý chiÕn l­îc kinh doanh ®· trë thµnh ®ßi hái bøc thiÕt tõ chÝnh b¶n th©n doanh nghiÖp. ThÞ tr­êng ®· më réng ra ngoµi ranh giíi quèc gia víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh cã nhiÒu ­u thÕ vÒ th«ng tin, c«ng nghÖ còng nh­ tr×nh ®é qu¶n lý. Thùc tÕ nµy yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng vµ ®óng ®¾n nh÷ng lîi thÕ cña m×nh nh»m ®­a ra ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ®óng ®¾n trong t­¬ng lai. C¸c doanh nghiÖp sÏ lµm g× khi s¾p tíi ViÖt Nam sÏ tham gia vµo AFTA, APEC vµ còng cã thÓ lµ gia nhËp vµo WTO. Nh­ vËy kh«ng thÓ duy tr× qu¶n lý doanh nghiÖp theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng, c¸c ph­¬ng ph¸p qu¸ nÆng vÒ kinh nghiÖm mµ ph¶i t¨ng c­êng sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý hiÖn ®¹i, qu¶n lý dùa trªn khoa häc. Mét b¶n chiÕn l­îc kü l­ìng chuÈn bÞ cho sù chuyÓn m×nh cña doanh nghiÖp vµo nh÷ng n¨m tíi ®©y lµ kh«ng thÓ thiÕu. 3. Qu¶n lý chiÕn l­îc hiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp ch­a th«ng dông vµ hiÖu qu¶ ch­a cao. Mét ®IÒu râ rµng lµ hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng chñ yÕu theo kinh nghiÖm, ch­a øng dông nhiÒu c¸c thµnh tùu vÒ khoa häc qu¶n lý trong ®IÒu hµnh doanh nghiÖp. §iÒu nµy còng lµ tÊt yÕu bëi mäi nç lùc cña doanh nghiÖp ®ang ®æ dån vµo kh©u t¹o ra s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp qu¸ tró träng ®Õn viÖc tung ra thÞ tr­êng c¸c s¶n phÈm chÊt l­îng ngµy cµng cao, mÉu m· ®Ñp nh­ng l¹i Ýt quan t©m ®Õn mét lóc nµo ®ã sù thay ®æi vÒ lèi sèng, t©m lý tiªu dïng, kh¸ch hµng sÏ kh«ng sö dông s¶n phÈm trªn n÷a. ViÖc doanh nghiÖp cã s¶n xuÊt tèt ®Õn ®©u, ®Ñp ®Õn ®©u nh­ng kh«ng tiªu thô ®­îc th× còng thÊt b¹i mµ th«i. Sù quan träng cña chiÕn l­îc kh«ng ph¶I lµ c¸c doanh nghiÖp kh«ng biÕt. C¸c kho¶n chi phÝ cho qu¶n lý chiÕn l­îc ®· lµm n¶n chÝ c¸c nhµ qu¶n lý. Do sù khan hiÕm vÒ vèn c¸c doanh nghiÖp ®· ­u tiªn cho c¸c lÜnh vùc kh¸c, nh÷ng lÜnh vùc mµ ho¹t ®éng ®Çu t­ thªm nµy cho thÊy râ hiÖu qu¶, cßn chiÕn l­îc ®em l¹i kÕt qu¶ vÒ l©u dµi vµ khã nhËn thÊy. H¬n n÷a viÖc ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc l¹i cÇn yÕu tè vÒ con ng­êi, doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c chuyªn gia chuyªn gia chuyªn vÒ lÜnh vùc nµy. Mét trong nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt n÷a cho ho¹ch ®Þnh chiÕn l­îc lµ hÖ thèng th«ng tin. §èi víi c¸c tæng c«ng ty, c¸c tËp ®oµn, hä cã mét hÖ thèng th«ng tin hiÖn ®¹i, nh­ng víi doanh nghiÖp võa vµ nhá kh¶ n¨ng cã hÖ thèng nµy kh«ng dÔ. §iÒu nµy ®ßi hái sù can thiÖp cña nhµ n­íc trong viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ m«i tr­êng cho doanh nghiÖp. Nh­ng xem chøng ë n­íc ta hiÖn nµy ®IÒu nµy cßn xa vêi. §Ó c¸c doanh nghiÖp quan t©m sö dông chiÕn l­îc ®· khã, lµm thÕ nµo ®Ó qu¶n lý chiÕn l­îc cã hiÖu qu¶ l¹i cµng khã h¬n. Sù thiÕu kinh nghiÖm vÒ lÜnh vùc nµy lµm h¹n chÕ mét sè doanh nghiÖp sö dông chiÕn l­îc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Doanh nghiÖp kh«ng ®ñ tiÒn cho viÖc ®Çu t­ thùc hiÖn chiÕn l­îc ®Õn n¬i ®Õn chèn. Sù cè g¾ng nöa vêi nµy dÉn doanh nghiÖp vµo chiÒu h­íng xÊu h¬n. Nh­ng hiÖn nay næi lªn mét sè doanh nghiÖp sö dông chiÕn l­îc thµnh c«ng, nh­ c«ng ty b¸nh kÑo Kinh §« lµ mét vÝ dô. ThÞ tr­êng b¸nh kÑo vèn ®· cã nhiÒu c«ng ty ®ang ho¹t ®éng nh­ H¶i Hµ, H÷u NghÞ, Biªn Hoµ vµ kh«ng Ýt doanh nghiÖp liªn doanh. Nh­ng do nghiªn cøu kü thÞ tr­êng, ®ång thêi dù ®o¸n ®­îc xu h­íng tiªu dïng, Kinh §« ®· kh«ng ngÇn ng¹i tham gia vµo thÞ tr­êng nµy. C«ng ty ®· thùc hiÖn chiÕn l­îc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, sö dông chiÕn l­îc gi¸ nh»m t¹o ra lîi thÕ c¹nh tranh m¹nh mÏ. §ång thêi chiÕn l­îc marketing còng ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch kü l­ìng tõ kh©u qu¶ng c¸o ®Õn kh©u nghiªn cøu mÉu m· bao b× ®Ó phï hîp víi thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng. Sù ®Çu t­ thÝch ®¸ng vµo qu¶n lý chiÕn l­îc ®· ®em l¹i nh÷ng thµnh qu¶ tèt ®Ñp cho Kinh §«. 4. Nh÷ng vÊn ®Ò mµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang ph¶i ®èi mÆt vµ sù ¶nh h­ëng cña nã ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp. Sau ®©y lµ mét sè vÇn ®Ò c¬ b¶n nhÊt: 4.1. TÝn dông. Trong thêi kú ®­¬ng nhiÖm, Tæng bÝ th­ §ç M­êi ®· ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò mµ doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ b»ng ba ch÷ "vèn, vèn vµ vèn". C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña ViÖt Nam hiÖn nay còng cã chung quan ®iÓm nµy. Hä cho r»ng c¶n trë lín nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn cña hä lµ "tÝn dông, tÝn dông vµ tÝn dông". Qua cuéc pháng vÊn 95 doanh nghiÖp võa vµ nhá cho thÊy chÝnh nh÷ng quy ®Þnh kh«ng râ rµng vÒ quyÒn së h÷u, nh÷ng quy ®Þnh h¹n chÕ cña nhµ n­íc trong xuÊt nhËp khÈu, hÖ thèng thuÕ bÊt hîp lý vµ tÖ hµnh chÝnh quan liªu ®· g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho ho¹t ®éng kinh doanh vµ lµm t¨ng chi phÝ cña c¸c doanh nghiÖp nµy. (Theo ®iÒu tra cña MPDF). Nh­ng nh÷ng vÊn ®Ò nµy vÉn ®­îc xÕp sau vÊn ®Ò tÝn dông cô thÓ lµ thiÕu tÝn dông. Nh÷ng trë ng¹i chÝnh theo ý kiÕn cña giíi kinh doanh võa vµ nhá Kh«ng thÓ t×m vèn ®Çu t­ ThiÕu th«ng tin Kh«ng ®ñ vèn l­u ®éng Khoa häc kü thuËt c«ng nghÖ ChÝnh s¸ch nhµ n­íc kh«ng râ rµng 53% 41% 39% 19% 10% (T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ t­ nh©n: ViÖt Nam chuÈn bÞ cÊt c¸nh - 1999) Khu vùc ngoµi quèc doanh ®· ®¹t møc t¨ng tr­ëng thÞ phÇn rÊt lín trong thÞ phÇn tÝn dông néi ®Þa tõ 6% n¨m 1990 t¨ng lªn 40% n¨m 1996, trong khi tû träng ®ãng gãp vµo GDP (1996) xÊp xØ 60%. Tû träng tÝn dông cña khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh.( % ) N¨m 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh 6.2 7.2 16.2 28.4 32.5 38.5 40.7 (WB - 95-96 ,T¹p chÝ nghiªn cøu KTTN, 1999 ) Nh­ng sù thay ®æi theo chiÒu h­íng tÝch cùc nµy l¹i cã Ýt t¸c dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Bëi v× tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá l¹i lµ c¸c kho¶n vay ng¾n h¹n tõ 3 - 6 th¸ng. H¬n n÷a thêi h¹n vay vèn cã vai trß ®Æc biÖt quan träng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, nã chÞu sù t¸c ®éng cña vßng quay vèn. NÕu nh­ mét dù ¸n mµ vßng quay vèn t­¬ng ®èi lín mµ kh«ng cã c¸c kho¶n tÝn dông dµi vµ trung h¹n sÏ g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n cho doanh nghiÖp. 1999 1998 1997 1996 1995 (Sè liÖu: §iÒu tra tiÒn tÖ ng©n hµng nhµ n­íc ViÖt Nam - MPDF) Sù tiÕp cËn víi c¸c kho¶n tÝn dông trung vµ dµi h¹n trong n­íc ®· khã, hä l¹i cµng khã cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn ®­îc víi c¸c nguån tÝn dông n­íc ngoµi. LuËt VN kh«ng cho phÐp ng­êi n­íc ngoµi ®­îc së h÷u cæ phÇn cña doanh nghiÖp t­ nh©n. 4.2. HÖ thèng thuÕ. HiÖn nay hÖ thèng thuÕ cña n­íc ta cßn nhiÒu bÊt cËp, g©y nhiÒu trë ng¹i cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. VÊn ®Ò tån t¹i cña hÖ thèng thuÕ VN vµ nh÷ng ¶nh h­ëng cña nã ®Õn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh«ng ph¶i lµ ë møc thuÕ. Møc thuÕ ë VN thùc ra lµ t­¬ng ®èi thÊp so víi tiªu chuÈn quèc tÕ. VÊn ®Ò chÝnh lµ sù bÊt hîp lý cña hÖ thèng thuÕ vµ c¸ch qu¶n lý thuÕ. Sù bÊt hîp lý lµ ë chç cã qu¸ nhiÒu lo¹i thuÕ vµ nhiÒu møc thuÕ kh¸c nhau. VÝ dô c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n ph¶i nép ba lo¹i thuÕ chÝnh lµ thuÕ VAT, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, vµ thuÕ thu nhËp vµ nhiÒu lo¹i thuÕ kh¸c. Víi mçi lo¹i thuÕ l¹i cã nh÷ng møc thuÕ kh¸c nhau cho tõng lo¹i h×nh kinh doanh, tõng nhãm mÆt hµng kh¸c nhau. ThuÕ VAT cã thÓ tõ 0% - 20%, thuÕ thu nhËp tõ 20% - 45%, ®Æc biÖt lµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt cã thÓ lªn ®Õn 100%, 200%. Do cã nhiÒu lo¹i thuÕ vµ cã nhiÒu møc thuÕ nªn trong qu¸ tr×nh qu¶n lý thuÕ, nhiÒu tr­êng hîp nhµ chøc tr¸ch cã thÓ tù ý quyÕt ®Þnh møc thuÕ cho doanh nghiÖp. §iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÒu hÖ thèng sæ s¸ch tµi chÝnh, nãi chung lµ tr¸nh c«ng khai tµi chÝnh cña hä, nh»m trèn thuÕ. HËu qu¶ lµ kh«ng nh÷ng c«ng t¸c thu thuÕ kÐm hiÖu qu¶, thiÕu c«ng b»ng mµ cßn t¸c ®éng xÊu ®Õn c«ng t¸c kÕ to¸n vµ l­u tr÷ hå s¬ tµi chÝnh, mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng ®Ó x©y dùng mét hÖ thèng tµi chÝnh v÷ng ch¾c. 4.3. C¬ chÕ th­¬ng m¹i. Tèc ®é t¨ng tr­ëng th­¬ng m¹i hµng n¨m lµ 30%, gÊp ba lÇn tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP (1995 - 1996) chøng tá VN cã mét nÒn kinh tÕ më. Tuy nhiªn mét lo¹t c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ th­¬ng m¹i vÉn cßn tån t¹i vµ trong phÇn lín c¸c tr­êng hîp nµy l¹i r¬i vµo doanh nghiÖp võa vµ nhá. VÒ xuÊt khÈu hiÖn giê c¶ doanh nghiÖp trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Òu xuÊt khÈu trùc tiÕp nh­ng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá vÉn cßn gÆp nhiÒu vÊn ®Ò víi h¶i quan khi lµm thñ tôc xuÊt khÈu, nhÊt lµ vÊn ®Ò thêi gian qu¸ dµi lµm gi¶m kh¶ n¨ng n¾m gi÷ c¬ héi trªn thÞ tr­êng quèc tÕ. VÒ nhËp khÈu, khã kh¨n cßn lín h¬n nhiÒu vµ th­êng ë ba cÊp ®é. Thø nhÊt, doanh nghiÖp bÞ h¹n chÕ quyÒn nhËp khÈu c¸c mÆt hµng kh«ng cã trong giÊy phÐp kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp cÇn giÊy phÐp cña Bé Th­¬ng m¹i cho tõng chuyÕn hµng hoÆc yªu cÇu ph¶i cã giÊy phÐp kinh doanh cã liÖt kª c¸c mÆt hµng nhËp khÈu thÝch hîp. C¶ hai tr­êng hîp ®Òu kh«ng dÔ ®èi víi doanh nghiÖp. Thø hai, nhiÒu lo¹i hµng ho¸ ®Çu vµo nhËp khÈu lµ ®èi t­îng h¹n chÕ phi thuÕ quan vµ cÇn cã c¸c giÊy phÐp kh¸c cho nhËp khÈu. Thø ba, Thñ tôc h¶i quan ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu cßn mÊt thêi gian vµ tèn kÐm. 4.4. QuyÕn së h÷u vµ quyÒn sö dông ®Êt. YÕu tè quan träng cho sù t¨ng tr­ëng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n, lµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn, së h÷u vµ dÔ dµng sö dông ®Êt ®ai, còng nh­ sö dông ®Êt ®ai lµm tµi s¶n thÕ chÊp. §· cã hai tiÕn bé ®¸ng kÓ trong quyÒn sö dông ®Êt (1999). Thø nhÊt, c¸c doanh nghiÖp cña VN bao gåm c¶ doanh nghiÖp t­ nh©n ®­îc phÐp ®ãng gãp quyÒn sö dông ®Êt d­íi d¹ng vèn cæ phÇn trong c¸c doanh nghiÖp liªn doanh khi hä ®· tr¶ toµn bé chi phÝ sö dông ®Êt cña m×nh. Thø hai, c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®Çu t­ trong c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt ®­îc quyÒn sö dông ®Êt. Tuy nhiªn vÉn cßn ba vÊn ®Ò cÇn ®­îc gi¶i quyÕt. Thø nhÊt, vÉn cßn sù ph©n biÖt vÒ quyÒn sö dông ®Êt tïy theo tÝnh chÊt ph¸p lý cña ng­êi sö dông ®Êt. VÝ dô c¸c hé gia ®×nh cã thÓ dÔ dµng cÇm cè vµ thÕ chÊp ®Êt ®ai, nhµ cöa trªn phÇn ®Êt c­ tró, cßn c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trªn ®Êt thuª th× kh«ng cã quyÒn nµy. T­¬ng tù c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc (NghÞ ®Þnh 66) cã thÓ chuyÓn nh­îng nhµ cöa ph©n x­ëng cho bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo thuéc khu vùc ®· quy ®Þnh, cßn c¸c doanh nghiÖp thuª ®Êt th× kh«ng. Thø hai, quyÒn sö dông ®Êt ®èi víi ®Êt thuª vµ bÊt ®éng s¶n sÏ kh«ng ®­îc chuyÓn nh­îng nÕu kh«ng cã sù chÊp thuËn cña chÝnh phñ trong tõng tr­êng hîp. ViÖc h¹n chÕ chuyÓn nh­îng g©y ra khã kh¨n cho viÖc x©y dùng nhµ x­ëng, bÊt ®éng s¶n vµ sau ®ã b¸n c¸c bÊt ®éng s¶n nµy. HiÖn nay n­íc ta ®ang tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, nh­ng mét khã kh¨n ®ang diÔn ra lµ viÖc ®¸nh gi¸ tµi s¶n cña doanh nghiÖp. BÊt hîp lý lµ viÖc ®¸nh gi¸ nµy l¹i kh«ng tÝnh ®Õn quyÒn sö dông ®Êt. Do ®ã ®· x¶y ra hiÖn t­îng ®¸nh gi¸ tµi s¶n cña c¸c doanh nghiÖp l¹i thÊp h¬n quyÒn sö dông ®Êt. 4.5. C¸c tæ chøc hç thÞ tr­êng cßn yÕu kÐm. C¸c tæ chøc nh»m hç trî thÞ tr­êng hiÖn nay ®ang trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Cô thÓ lµ toµ ¸n, c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng, c¸c dÞch vô kÕ to¸n, c¸c tæ chøc xóc tiÕn mËu dÞch vµ c¸c tr­êng ®¹i häc míi chØ b¾t ®Çu c¸c ho¹t ®éng hç trî. Tuy nhiªn cÇn ph¶i h×nh thµnh nhiÒu tæ chøc hç trî kh¸c nh­ hiÖp héi doanh nghiÖp, c¸c kªnh th«ng tin tõ bªn ngoµi vµ c¸c dÞch vô hç trî kinh doanh kh¸c. Sù ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp nãi chung vµ chiÕn l­îc nãi riªng. Qua mét sè h¹n chÕ trªn cho thÊy m«i tr­êng kinh doanh cßn ch­a thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Nh÷ng bÊt lîi trªn cã thÓ coi lµ nh÷ng ®e do¹ tõ m«i tr­êng bªn ngoµi. §Ó m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi nhµ n­íc cÇn ph¶i nhanh chãng gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò trªn, t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh æn ®Þnh th«ng tho¸ng. §Æc biÖt nhµ n­íc cã vai trß quan träng trong viÖc cung cÊp th«ng tin vÒ thÞ tr­êng quèc tÕ, dù b¸o nh÷ng biÕn ®éng trong n­íc vµ quèc tÕ nh»m t¹o ra nh÷ng c¨n cø v÷ng ch¾c trong qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp. ChiÕn l­îc ho¸ trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ mét nhiÖm vô cña nhµ n­íc. PHÇn III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý chiÕn l­îc kinh doanh . 1. ®èi víi doanh nghiÖp. 1.1.VÒ mÆt nhËn thøc. NÕu doanh nghiÖp chó träng h¬n ®Õn viÖc øng dông c¸c c«ng nghÖ trong qu¶n lý, kÕt hîp víi qu¶n lý theo kinh nghiÖm. Ch¾c ch¾n ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp sÏ hiÖu qu¶ h¬n. Lý thuyÕt bæ sung cho thùc tiÔn, thùc tiÔn kh¼ng ®Þnh l¹i lý thuyÕt. CÇn ph¶i dì bá quan niÖm coi chiÕn l­îc lµ ho¹t ®éng xa vêi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. C¸c chñ doanh nghiÖp cÇn nhËn thøc ®­îc qu¶n lý chiÕn l­îc lµ kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay.C¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c b­íc cña qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn l­îc. Th«ng th­êng do h¹n chÕ vÒ nguån tµi chÝnh, con ng­êi, thêi gian nªn khi x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l­îc c¸c doanh nghiÖp th­êng bá qua mét sè b­íc. Tuy nhiªn trong toµn bé qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn l­îc, mçi giai ®o¹n l¹i ®ãng mét vai trß kh¸c nhau. §ång thêi nã cßn cã mèi quan hÖ t­¬ng t¸c víi c¸c giai ®o¹n kh¸c. Nh­ vËy qu¸ tr×nh qu¶n lý chiÕn l­îc hiÖn nay cña ®a sè doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ qu¸ tr×nh khuyÕt thiÕu. 1.2. VÒ hµnh ®éng. C¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng chØ x©y dùng c¸c chiÕn l­îc trªn giÊy mµ cÇn ®­a c¸c chiÕn l­îc vµo thùc tiÔn, tøc lµ ph¶i tæ chøc thùc hiÖn chiÕn l­îc.cÇn cã sù ®Çu t­ thÝch ®¸ng cho ho¹t ®éng qu¶n lý chiÕn l­îc c¶ vÒ tµi chÝnh lÉn con ng­êi. Cô thÓ doanh nghiÖp cÇn chó träng ®Õn c¸c ho¹t ®éng sau : Xem xÐt c¸c môc tiªu: Môc tiªu ph¶I thËt sù phï hîp víi doanh nghiÖp. Ph©n phèi nguån lùc : Tõ môc tiªu c¸c doanh nghiÖp lµm c¨n cø ®Ó ph©n bæ c¸c nguån lùc. Trong ®iÒu kiÖn khan hiÕm vÒ nguån lùc c¸c doanh nghiÖp ph¶i biÕt lùa chon ®Çu t­ vµo kh©u xung yÕu, t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn. X©y dùng c¬ cÊu hîp lý: Cã thÓ ®­a ra mét nhËn xÐt chung lµ c¬ cÊu cña c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay cßn ch­a ®a d¹ng, ch­a tËn dông tèi ®a hiÖu qu¶ cña nguån nh©n lùc. Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ trong ho¹t ®éng qu¶n lý chiÕn l­îc c¸c doanh nghiÖp cÇn t×m rac¬ cÊu hîp lý nhÊt. Kh«ng nh÷ng ®­îc lîi vÒ mÆt chi phÝ mµ cßn c¶ trong c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp. Chñ yÕu c¬ cÊu hiÖn nay cña doanh nghiÖp lµ c¬ cÊu trùc tuyÕn, trùc tuyÕn-chøc n¨ng. Ho¹t ®éng hç trî: §iÒu yÕu kÐm nhÊt hiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ c¸c chÝnh s¸ch ch­a tËp trung, cßn r«ng dµi vµ nöa vêi. C¸c ho¹t ®éng hç trî qu¶n lý chiÕn l­îc ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng th«ng tin. Doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶I thu thËp th«ng tin tõ bªn ngoµI mµ cßn ph¶i lµm tèt c«ng t¸c thu thËp th«ng tin néi bé doanh nghiÖp. 1.3. C¸c doanh nghiÖp nªn chó träng vµo lÜnh vùc nµo ? Trong tiÕn tr×nh héi nhËp, thanm gia vµo c¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ APEC, AFTA, WTO, c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng maÞ song ph­¬ng. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶I chó träng vµo lÜnh vùc nµo nh»m tËn dông ®ùoc nh÷ng c¬ héi nµy, ®ång thêi còng lµ ®Ó ®èi phã víi nh÷ng th¸ch thøc to lín: m«i tr­êng kinh doanh biÕn ®éng liªn tôc, c¹nh tranh quèc tÕ ngµy cµng gay g¾t h¬n, ®êi sèng s¶n phÈm ngµy cµng rót ng¾n, nhu cÇu kh¸ch hµng thay ®æi liªn tôc. Mét hÖ thèng 9 ch­¬ng tr×nh gióp c¸c x¸c ®Þnh râ lÜnh vùc nµo hiÖn nay doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn, t¹o ra sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cho doanh nghiÖp. Tuú vµo ®IÒu kiÖn cô thÓ, mçi doanh nghiÖp øng dông nh÷ng ch­¬ng tr×nh cô thÓ, thÝch øng nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh, thùc hiÖn chiÕn l­îc cña doanh nghiÖp. TiÕp thÞ tæng lùc: Bao gåm c¶ tiÕp thÞ néi ®Þa, tiÕp thÞ quèc tÕ vµ th­¬ng m¹i-tõ viÖc x©y dùng th­¬ng hiÖu -hÖ thèng ph©n phèi-qu¶ng c¸o-khuyÕn m·i-më réng quan hÖ víi c«ng chóng... §©y lµ mét ch­¬ng tr×nh cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Mét sè gi¶i ph¸p ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ "tho¸t kiÕp" gia c«ng, tho¸t khái sù lÖ thuéc vµo trung gian, xuÊt khÈu trùc tiÕp ®Õn thÞ tr­êng cuèi cïng. Ch­¬ng tr×nhhiÖn ®¹i ho¸ kü thuËt-c«ng nghÖ: §Çu t­ ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ ®Ô cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm chÊt l­îng cao, ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ngµy cµng kh¾t khe cña nh÷ng thÞ tr­êng khã tÝnh. §Æc biÖt lµ ®Çu t­ cho c«ng nghÖ qu¶n lý. Ch­¬ng tr×nh t¸I cÊu tróc tæ chøc l¹i doanh nghiÖp-hiÖn ®¹i ho¸ qu¶n lý: Nh»m t¹o ra mét c¬ chÕ qu¶n lý míi, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh n¨ng ®éng phï hîp víi yªu cÇu c¹nh tranh míi, c¹nh tranh quèc tÕ. 4. Ch­¬ng tr×nh qu¶n lý chÊt l­îng theo c¸c tiªu chuÈn ISO 9001, 5S, GMP, HACCP, SSOP, SA 8000 ... nh»m gióp cho c¸c doanh nghiÖp v­ît qua c¸c rµo c¶n kü thuËt mét khi xu h­íng hµng rµo thuÕ quan bÞ dì bá. 5. Ch­¬ng tr×nh øng dông c«ng nghÖ phÇn mÒm, tin häc ho¸ toµn bého¹t ®éng cña doanh nghiÖp: Nh»m t¨ng c­êng c«ng cô qu¶n lý hiÖn ®¹i cho doanh nghiÖp ®¸p øng yªu cÇu ho¹t ®éng trong thêi ®¹i míi-thêi ®¹i th­¬ng m¹i ®IÖn tö, kinh tÕ tri thøc-ph¶i triÓn khai víi tèc ®é cao. Ch­¬ng tr×nh t¨ng tiÒm lùc tµI chÝnh-c¹nh tranh thu hót vèn: §Ó ®ñ nguån tµi trî cho c¸c ch­¬ng tr×nh kh¸c trong tõng thêi kú. §ång thêi n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý tµi chÝnhphï hîp theo tõng b­íc më réng qui m« kinh doanh cña doanh nghiÖp. 7. Ch­¬ng tr×nh®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc-c¹nh tranh thu hót nh©n tµi: §©y lµ ch­¬ng tr×nh kh«ng nh÷ng c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn mµ cßn cã vai trß quan träng cña nhµ n­íc trong vÊn ®Ò ®µo t¹o. 8. Ch­¬ng tr×nh nghiªn cøu - ph¸t triÓn s¶n phÈm míi : H×nh thµnh mét bé phËn nghiªn cøu thiÕt kÕ mÉu chuyªn nghiÖp vµ mét bé phËn chuyªn s¶n xuÊt thö nghiÖm c¸c s¶n phÈm míi nh»m n©ng cao vµ duy tr× søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp. 9. Ch­¬ng tr×nh liªn kÕt, gia nhËp c¸c hiÖp héi trong vµ ngoµi n­íc. §©y lµ ch­¬ng tr×nh t¹o thªm søc m¹nh cho doanh nghiÖp theo nguyªn lÝ "bu«n cã b¹n, b¸n cã ph­êng ". H¬n n÷a víi sù liªn kÕt nµy sÏ lµm gi¶m rñi ro, t¨ng tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh còng nh­ vÒ con ng­êi, t¨ng kh¶ n¨ng thùc hiÖn c¸c chiÕn l­îc cã quy m« lín h¬n. 2. KiÕn nghÞ ®èi víi nhµ n­íc. Trong môc c¸c vÊn ®Ò mµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®ang ph¶i ®èi mÆt ta thÊy ®­îc vai trß cña nhµ n­íc trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c khã kh¨n ®ã. 2.1. ChÝnh s¸ch tµi chÝnh. T¹o ra c¬ chÕ th«ng tho¸ng h¬n trong thÞ tr­êng tµi chÝnh ng©n hµng. C¶i c¸ch c¸c thñ tôc vay vèn, t¨ng c­êng c¸c kho¶n tÝn dông trung vµ dµi h¹n cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. §Æc biÖt lµ t¹o ra m«i tr­êng c«ng b»ng trong ho¹t ®éng tÝn dông, kh«ng cßn ®èi xö ph©n biÖt gi÷a c¸c ®èi t­îng vay vèn kh¸c nhau, ®ång thêi tõng b­íc h¹ l·i suÊt, t¨ng kh¶ n¨ng ®Çu t­, t¸i ®Çu t­, më réng quy m« cña c¸c doanh nghiÖp. 2.2. ChÝnh s¸ch thuÕ. Sù quan träng cña chÝnh s¸ch thuÕ lµ ph¶i cã gi¶i ph¸p qu¶n lý tèt hÖ thèng thuÕ. ThuÕ ph¶i quy ®Þnh mét c¸ch râ rµng, ®¸nh ®óng mÆt hµng. Kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng c¸c c¸n bé thuÕ tù ®Æt ra c¸c møc thuÕ mµ theo hä c¸c mÆt hµng kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng thuéc c¸c møc thuÕ ®· ®­îc quy ®Þnh. C«ng khai c¸c kho¶n thu thuÕ nh»m t¹o ra sù c«ng b¨ng vÒ ®ãng gãp thuÕ cña c¸c doanh nghiÖp. 2.3. Ho¹t ®éng hç trî. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp khu vùc võa vµ nhá lµ rÊt lín ®Æc biÖt nÕu cã sù quan t©m trî gióp cña nhµ n­íc. 2.3.1. HÖ thèng th«ng tin. ChÝnh phñ cã vai trß quan träng trong viÖc cung cÊp nh÷ng th«ng tin trong n­íc, quèc tÕ. §èi víi nh÷ng th«ng tin quèc tÕ th× chÝnh phñ thùc hiÖn sÏ cã chi phÝ nhá h¬n so víi c¸c doanh nghiÖp tù thùc hiÖn do cã mèi quan hÖ réng r·i s½n cã víi nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. §Æc biÖt hiÖn nay VN ®ang cã ®Þnh h­íng xuÊt khÈu, do ®ã th«ng tin vÒ nhu cÇu, kh¶ n¨ng c¹nh tranh.... ®èi víi thÞ tr­êng quèc tÕ lµ cÇn thiÕt. Kh«ng nh÷ng thu th«ng tin mµ chÝnh phñ cßn cã vai trß ph©n tÝch th«ng tin vµ truyÒn tin ra thÞ tr­êng thÕ giíi. §©y lµ ho¹t ®éng marketing cña nhµ n­íc thay cho c¸c doanh nghiÖp. §Ó lµm tèt nhiÖm vô nµy cÇn c¶i thiÖn c¬ së vËt chÊt cho hÖ thèng th«ng tin tiÕp cËn ph­¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i. 2.3.2. HÖ thèng ph¸p luËt. Sù ®iÒu chØnh bæ sung luËt lµ cÇn thiÕt song cÇn ph¶i nghiªn cøu ph©n tÝch kü trong viÖc ®­a ra luËt míi, söa ®æi míi nh»m ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh. Tr¸nh sù thay ®æi qu¸ nhanh g©y ra c¸c mèi nghi ngê cho c¸c ®èi t­îng ®iÒu chØnh. Cã thÓ nãi nhiÒu lóc doanh nghiÖp xem luËt míi ban hµnh lµ nh÷ng rñi ro. Gièng nh­ tr­êng hîp cña c«ng ty Navifico chuyªn s¶n xuÊt tÊm lîp fibro-xim¨ng, lîi nhuËn cña c«ng ty ®¹t 1,63 tû ®ång n¨m 2000, nh­ng ®Õn th¸ng 8/2001 chÝnh phñ ra quyÕt ®Þnh yªu cÇu doanh nghiÖp nµy ngõng ho¹t ®éng v× ami¨ng (mét lo¹i nguyªn liÖu chÝnh) lµ chÊt ®éc h¹i cho m«i tr­êng vµ con ng­êi. Ngay lóc ®ã ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n, doanh thu sôt gi¶m do gÆp nhiÒu vÊn ®Ò trong c¸c mèi quan hÖ lµm ¨n, trong khi hîp ®ång quy ®Þnh thêi h¹n ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lµ 50 n¨m. Ai sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc nµy? Ai sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm båi th­êng thiÖt h¹i cho Navifico khi ®· ®Çu t­ d©y chuyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, giê l¹i bÞ cÊm? Nh­ vËy mÊu chèt cña vÊn ®Ò lµ viÖc cÊp phÐp kinh doanh ph¶i cã sù tÝnh to¸n ph©n tÝch kü l­ìng ®õng ®Ó nh÷ng tr­êng hîp ®· ®­îc cÊp giÊy phÐp kinh doanh l¹i bÞ ®×nh chØ ho¹t ®éng nh­ tr­êng hîp trªn. §iÒu ®ã sÏ dÉn ®Õn sù l·ng phÝ vÒ nguån lùc, t¹o ra sù hoang mang, mÊt tin t­ëng cña giíi doanh nh©n ®èi víi nhµ n­íc. 2.3.3. HÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. §Ó thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc ph¸t triÓn vÒ con ng­êi, nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch ch­¬ng tr×nh cô thÓ trong ho¹t ®éng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o. §Æc biÖt chó träng ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé trÎ n¨ng ®éng vµ ®Çy nhiÖt huyÕt, nh÷ng chñ nh©n ®Êt n­íc trong t­¬ng lai. Gi¸o dôc vµ ®µo t¹o ph¶i ®­îc ph¸t triÓn c¶ trong n­íc vµ ngoµi n­íc. ThiÕt nghÜ hÖ thèng gi¸o dôc vµ ®µo t¹o cÇn chó träng h¬n vÒ chÊt l­îng, ®µo t¹o ph¶i dùa trªn nhu cÇu cña x· héi. Tr¸nh hiÖn t­îng ®µo t¹o nhiÒu nh­ng sö dông ch¼ng ®­îc bao nhiªu, lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña ®µo t¹o. §Êt n­íc muèn ph¸t triÓn nhanh cÇn ph¶i cã nh÷ng con ng­êi tiÕp thu nÒn v¨n minh cña nh©n lo¹i. CÇn ph¶i häc tËp nh÷ng m« h×nh qu¶n lý hiÖu qu¶ cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. KÕt luËn Qua phÇn ph©n tÝch trªn cho thÊy chiÕn l­îc kinh doanh lu«n cÇn thiÕt vµ ®ãng vai trß quan trängtrong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nã lµ kim chØ nam dÉn d¾t c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch cã khoa häc trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®©ú biÕn ®éng. Mét chiÕn l­îc kinh doanh ®óng ®¾n sÏ gióp doanh nghiÖp thÊy ®­îc nh÷ng c¬ héi, nh÷ng nguy c¬ tõ m«i tr­êng kinh doanh còng nh­ nhËn ra nh÷ng ®iÓm m¹nh,®iÓm yÕu cña doanh nghiÖp, nh»m d­a ra c¸c gi¶i ph¸p tèi ­u. Do cã nhiÒu mÆt h¹n chÕ nªn hiÖn nay viÖc sö dông chiÕn l­îc trong c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cßn tá ra kÐm hiÖu qu¶. Cã thÓ nãi kh«ng Ýt nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp khi ®­îc hái vÒ chiÕn l­îc kinh doanh hä chØ nãi ®­îc chung chung, kh«ng n¾m ®­îc quy tr×nh c«ng nghÖ qu¶n lý chiÕn l­îc. Râ rµng sù hiÓu biÕt vÒ chiÕn l­îc,vÒ t¸c dông nã cña ®èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp võa vµ nhá hiÖn nay cßn nhiÒu h¹n chÕ vµ khiÕm khuyÕt. Qua ®Ò ¸n nµy em còng muèn lµm râ thªmvai trß rÊt quan träng cña hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ë n­íc ta hiÖn nay còng nh­ trong t­¬ng lai. §©y sÏ lµ lùc l­îng ph¸t triÓn nhanh nhÊt thêi gian tíi. V× thÕ viÖc chiÕn l­îc ho¸ cho c¸c doanh nghiÖp lµ rÊt quan träng kh«ng nh÷ng tõ ®ßi hái cña c¸c doanh nghiÖp mµ cßn lµ cña toµn x· héi. Nhµ n­íc cã vai trß quan träng trong viÖc thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh, chÝnh s¸ch hç trî. §Æc biÖt lµ t¹o ra mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp. Cã nh­ vËy míi t¹o ra ®­îc mét thÞ tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh. C¸c doanh nghiÖp sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn toµn diÖn, ph¸t triÓn theo n¨ng lùc. Qua nghiªn cø ®Ò tµi nµy cµng thÓ hiÖn râ vai trß ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc lµ quan träng vµ kh«ng thÓ thiÕu, nh»m vËn hµnh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®i ®óng h­íng. Do h¹n chÕ vÒ mÆt sè liÖu, thêi gian nªn trong ®Ò tµi nµy cßn rÊt nhiÒu h¹n chÕ, ch­a ®i s©u ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ó ph©n tÝch kü h¬n kh¶ n¨ng qu¶n lý chiÕn l­îc cña c¸c doanh nghiÖp nay. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù tËn t×nh h­íng dÉn cña c« gi¸o, mong c« gi¸o ®ãng gãp ý kiÕn gióp em hoµn thiÖn h¬n c¸c ®Ò tµi sau. Sinh viªn : Mai V¨n C«ng Líp : QLKT - 40B Tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh Khoa häc qu¶n lý - Khoa KHQL - Tr­êng §HHKTQD. 2. Gi¸o tr×nh ChÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi - Khoa KHQL - Tr­êng §HHKTQD. 3. Gi¸o tr×nh Qu¶n lÝ kinh tÕ - Khoa KHQL - Tr­êng §HHKTQD. 4. Gi¸o tr×nh chiÕn l­îc kinh doanh - Khoa KTPT - Tr­êng §HHKTQD. 5. ChiÕn l­îc qu¶n lý vµ kinh doanh ( T1&T2 ) - Häc viÖn HCQG. 6. T¹p chÝ nghiªn cøu kinh tÕ t­ nh©n. 7. Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn. 8. T¹p chÝ nghiªn cø kinh tÕ. Môc lôc