Đề tài Quản trị khoản phải thu tại các doanh nghiệp ngành xây dựng Việt Nam
Mở ĐầU 1. Lý do chọn đề tμi Hiện nay Việt Nam lμ hội viên của vùng th−ơng mại tự do Đông Nam á (AFTA), tổ chức hợp tác kinh tế á Châu – Thái Bình D−ơng (APEC), vμ ASEM. Việt Nam đã ký hiệp định th−ơng mại với Hoa Kỳ (BTA), hiệp định đầu t− Việt – Nhật (JVIA), vμ trên 70 hiệp định th−ơng mại với những n−ớc khác. Đây lμ những b−ớc chuẩn bị cho gia nhập cơ quan mậu dịch thế giới (WTO), một mốc quan trọng trong tiến trình hội nhập vμo thị tr−ờng quốc tế. Nền kinh tế thị tr−ờng cμng phát triển thì các quan hệ tín dụng ngμy cμng trở nên đa dạng vμ phức tạp. Sự phát sinh nợ lμ một yếu tố tất nhiên trong hoạt động kinh doanh, trong đó bao gồm cả tín dụng ngân hμng vμ tín dụng th−ơng mại. Tình trạng nợ nần vμ việc kiểm soát nợ cần đ−ợc nhìn nhận từ cả hai góc độ: bên cung cấp tín dụng (chủ nợ) vμ bên đi vay (khách nợ). Nhiều doanh nghiệp đang phải đối mặt với mức độ rủi ro tín dụng rất cao, trong đó rủi ro về tổn thất nợ khó đòi lμ một trong những nhân tố cần đ−ợc kiểm soát chặt chẽ. Trong nhiều tr−ờng hợp, tổn thất nợ đọng giữa các doanh nghiệp đang tiếp tục gia tăng, lμm suy giảm năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp, thậm chí dẫn tới nguy cơ phá sản. Gia nhập vμo WTO sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp huy động vốn trên các thị tr−ờng vốn thế giới, mở ra nhiều cơ hội kinh doanh cho các doanh nghiệp vμ việc mở rộng thị tr−ờng đồng nghĩa với việc mở rộng các quan hệ tín dụng, nợ nần chắc chắn sẽ gia tăng. Chính vì thế doanh nghiệp nμo có chính sách bán chịu hợp lý, nghiên cứu, ứng dụng các công cụ quản trị nợ kịp thời sẽ trụ vững vμ phát triển, ng−ợc lại sẽ phải đối diện với nguy cơ phá sản. Xuất phát từ tầm quan trọng nμy, việc chọn đề tμi “Quản trị khoản phải thu tại các doanh nghiệp ngành xây dựng Việt Nam” lμ thiết thực vμ có ý nghĩa. 2. Mục đích của đề tμi Mục tiêu nghiên cứu của đề tμi nμy nhằm: Tìm hiểu tình hình kinh doanh vμ thực trạng các khoản phải thu tại các doanh nghiệp ngμnh xây dựng Việt Nam. Thông qua việc nghiên cứu các ph−ơng pháp quản trị khoản phải thu vμ các kinh nghiệm quản trị khoản phải thu, tác giả sẽ đ−a ra các giải pháp nhằm cải thiện tình trạng nợ nần dây d−a, tồn đọng tại các doanh nghiệp ngμnh xây dựng Việt Nam hiện nay. 3. Đối t−ợng vμ phạm vi nghiên cứu - Nội dung của đề tμi liên quan đến các lĩnh vực nh−: + Nghiên cứu vμ đánh giá thực trạng các khoản phải thu của các doanh nghiệp ngμnh xây dựng Việt Nam. + Nghiên cứu chính sách quản trị nợ phải thu tại các doanh nghiệp ngμnh xây dựng Việt Nam. + Nghiên cứu các văn bản pháp luật hiện hμnh về dự phòng các khoản phải thu khó đòi, xử lý các khoản nợ tồn đọng không có khả năng thu hồi. + Nghiên cứu kinh nghiệm quản trị nợ phải thu tại Công ty cổ phần xây dựng vμ kinh doanh địa ốc Hoμ Bình. - Phạm vi nghiên cứu: các doanh nghiệp ngμnh xây dựng Việt Nam. 4. Ph−ơng pháp nghiên cứu Đề tμi nμy sử dụng một cách chọn lọc một số lý luận kinh tế, các văn bản pháp luật, các số liệu thống kê từ Tổng cục thống kê, các số liệu, báo cáo từ Bộ kế hoạch vμ đầu t−, Ngân hμng nhμ n−ớc Việt Nam. Ph−ơng pháp nghiên cứu lμ đi từ cơ sở lý thuyết, thông qua các ph−ơng pháp tổng hợp, so sánh, phân tích các số liệu thực tế. Từ đó, đánh giá những mặt đ−ợc, những tồn tại, phân tích nguyên nhân để đ−a ra các giải pháp nhằm cải thiện tình trạnh nợ quá hạn, giúp các doanh nghiệp ngμnh xây dựng quản trị nợ tốt hơn. 5. ý nghĩa khoa học vμ thực tiễn của đề tμi nghiên cứu Theo số liệu của Tổng cục thống kê năm 2005 cho thấy qui mô vốn của các doanh nghiệp ngμnh xây dựng ở n−ớc ta rất thấp, bình quân lμ 15 tỷ đồng trên một doanh nghiệp. Các doanh nghiệp ngoμi quốc doanh có qui mô vốn nhỏ hơn các doanh nghiệp quốc doanh. Cụ thể số liệu thống kê vμo thời điểm 31/12/2005 cho thấy nguồn vốn bình quân một doanh nghiệp ngμnh xây dựng đối với khu vực doanh nghiệp nhμ n−ớc lμ 160.7 tỷ đồng, khu vực doanh nghiệp ngoμi nhμ n−ớc lμ 6.4 tỷ đồng. Qui mô vốn nhỏ đã lμm hạn chế khả năng hiện đại hoá sản xuất, khả năng mở rộng thị tr−ờng đặc biệt lμ thị tr−ờng xuất khẩu của các doanh nghiệp ngμnh xây dựng. Mặt khác nợ đọng trong xây dựng cơ bản từ nguồn vốn ngân sách Nhμ n−ớc hiện nay đang lμ vấn đề bức xúc tác động tới cân đối vĩ mô, nh−ng ch−a có giải pháp đủ hiệu lực để ngăn chặn. Theo thống kê ch−a đầy đủ của các bộ, ngμnh vμ các địa ph−ơng thì số nợ đọng vốn đầu t− xây dựng cơ bản từ năm 2003 trở vể tr−ớc đã lên đến con số nhức nhối, khoảng 11,500 tỷ đồng. Bên cạnh đó các doanh nghiệp Việt Nam ch−a có điều kiện tiếp xúc nhiều với các công cụ quản trị nợ nh− th−ơng phiếu, bảo hiểm tín dụng, bao thanh toán, Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tμi nμy mang ý nghĩa thực tiễn lμ nhằm giúp cho các doanh nghiệp vμ đặc biệt lμ các doanh nghiệp ngμnh xây dựng thấy rõ việc quản trị nợ phải thu lμ rất quan trọng, từ đó xây dựng chính sách bán chịu phù hợp với tình hình thực tế tại doanh nghiệp mình nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh trong quá trình hội nhập. 6. Hạn chế của đề tμi: Do việc quản trị nợ phải thu lμ chiến l−ợc riêng của mỗi doanh nghiệp, nó thay đổi th−ờng xuyên thích ứng với từng điều kiện cụ thể, hơn nữa do tính bảo mật thông tin, nên việc thu thập, nghiên cứu thông tin về chính sách quản trị các khoản phải thu cũng gặp nhiều hạn chế. Do đó, đề tμi chỉ tập trung nghiên cứu chung nhất các khoản nợ phải thu tại các doanh nghiệp ngμnh xây dựng, ch−a đi sâu vμo chi tiết từng loại nợ phải thu của từng doanh nghiệp.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Quản trị khoản phải thu tại các doanh nghiệp ngành xây dựng Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
hÇu. Cho nªn c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc cã vèn ®Çu t− n−íc ngoμi th−êng
®−îc thanh to¸n nhanh so víi c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc ngoμi nhμ n−íc (ch¼ng
h¹n nh− c¸c c«ng ty TNHH, doanh nghiÖp t− nh©n,… do th−êng ®¶m nhËn c¸c c«ng
tr×nh ®−îc tμi trî tõ ng©n s¸ch nhμ n−íc, hoÆc tr¸i phiÕu chÝnh phñ hoÆc cña c¸c nhμ
®Çu t− t− nh©n vμ th«ng th−êng sau khi thi c«ng xong c«ng tr×nh th× míi thanh to¸n), cô
thÓ kú thu tiÒn b×nh qu©n cña c¸c doanh nghiÖp nμy chØ cã 10 ngμy, vμ cã xu h−íng
gi¶m dÇn. (xem b¶ng 2.13).
51
B¶ng 2.13: Kú thu tiÒn b×nh qu©n cña c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng
Kú thu tiÒn b×nh qu©n (ngμy)
STT Lo¹i h×nh doanh nghiÖp
2000 2001 2002 2003 2004 2005
1 Khu vùc DNNN 9 7 6 5 5 6
1.1 DNNN trung −¬ng 5 4 4 3 3 3
1.2 DNNN ®Þa ph−¬ng 19 14 11 7 10 14
2 Khu vùc DN ngoμi nhμ n−íc 142 118 78 71 101 108
2.1 DN tËp thÓ 267 275 241 202 204 206
2.2 DN t− nh©n 262 235 217 181 186 190
2.3 C«ng ty hîp danh 113 0 207 183
2.4 C«ng ty TNHH 113 112 60 86 112 133
2.5 C«ng ty cæ phÇn cã vèn nhμ n−íc 25 10 13 12 16 17
2.6
C«ng ty cæ phÇn kh«ng cã vèn
nhμ n−íc 37 60 68 62 76 90
3
Khu vùc cã vèn ®Çu t− n−íc
ngoμi 20 18 11 10 10 10
3.1 DN 100% vèn n−íc ngoμi 46 30 10 12 11 10
3.2 DN liªn doanh víi n−íc ngoμi 17 15 12 8 9 9
Tæng céng 31 34 33 31 43 52
Nguån: Tæng côc thèng kª n¨m 2006 [16]
52
Nh÷ng sè liÖu vμ ®Æc ®iÓm nªu trªn cho thÊy bøc tranh ®¸ng lo ng¹i vÒ nî ph¶i
thu tån ®äng cña c¸c doanh nghiÖp thuéc ngμnh x©y dùng ë ViÖt Nam. Nguy hiÓm h¬n,
viÖc nî ®äng kÐo dμi ®· vμ ®ang ®Èy kh«ng Ýt doanh nghiÖp tíi t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi
nghiªm träng vÒ tμi chÝnh, nî l−¬ng c«ng nh©n vμ b¶o hiÓm kÐo dμi vμ nguy c¬ ph¸ s¶n
®èi víi c¸c doanh nghiÖp lμ cã thÓ nÕu t×nh tr¹ng nμy cø tiÕp diÔn.
2.4 Nguyªn cña c¸c kho¶n nî ph¶i thu khã ®ßi t¹i c¸c doanh nghiÖp thuéc ngμnh
x©y dùng ë ViÖt Nam:
2.4.1 Nguyªn nh©n tõ chÝnh b¶n th©n cña c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng:
- Mét sè nh©n viªn trùc tiÕp thi c«ng cña c¸c nhμ thÇu v× t− lîi riªng c¾t xÐn vËt
t−, rót ruét c«ng tr×nh, tù ý thay ®æi tiªu chuÈn kü thuËt lμm cho c«ng tr×nh kÐm chÊt
l−îng kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®−îc chñ ®Çu t− nghiÖm thu. ChÝnh v× vËy viÖc söa ch÷a,
kh¾c phôc hËu qu¶ nhiÒu lÇn, thêi gian thi c«ng kÐo dμi. Trong khi ®ã c¸c nhμ thÇu nμy
®· ph¶i øng tiÒn ra tr−íc ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ vÒ vËt t−, nh©n c«ng. ThËm chÝ cã mét
sè c«ng tr×nh chÊt l−îng qu¸ kÐm, cμng kh¾c phôc th× cμng tåi tÖ h¬n cho nªn c¸c nhμ
thÇu nμy thi c«ng cÇm chõng hoÆc bá ngang lμm cho c«ng tr×nh kh«ng thÓ nμo hoμn tÊt,
kÐo dμi tõ n¨m nμy ®Õn n¨m kh¸c. Do ®ã c¸c kho¶n nî ph¶i thu tõ c¸c c«ng tr×nh nμy
®· trë thμnh nî khã ®ßi kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®−îc.
- NhiÒu doanh nghiÖp x©y dùng cã n¨ng lùc tμi chÝnh kh«ng m¹nh, kinh
nghiÖm thi c«ng kh«ng cã nh−ng nhê vμo mèi quan hÖ quen biÕt hoÆc ch¹y dù ¸n cho
nªn ®· tróng thÇu c¸c c«ng tr×nh lín. §Õn khi triÓn khai thùc hiÖn th× tá ra lóng tóng,
phèi hîp kh«ng ®ång bé, c©n ®èi nguån vèn kh«ng hîp lý dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi luång
tiÒn nghiªm träng. Nguy c¬ ph¸ s¶n rÊt cao bëi v× c¸c doanh nghiÖp nμy kh«ng nh÷ng
kh«ng ®ñ vèn ®Ó b¬m tiÕp cho c«ng tr×nh mμ cßn ph¶i ®èi diÖn víi c¸c kho¶n nî ph¶i
tr¶ ®Õn h¹n thanh to¸n.
- Mét sè doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng tá ra yÕu kÐm trong kh©u thÈm ®Þnh dù
¸n, kh«ng dù ®o¸n ®óng nhu cÇu thÞ tr−êng, quyÕt ®Þnh ®Çu t−, x©y dùng c¸c dù ¸n
nh−ng kh«ng thÓ b¸n ®−îc. KÕt qu¶ lμ kh«ng thÓ thu håi l¹i vèn, thua lç, mÊt kh¶ n¨ng
thanh to¸n.
53
- Do thiÕu viÖc lμm nªn khi cã c«ng tr×nh ch−a ®ñ thñ tôc ®Çu t−, nhμ thÇu vÉn
nhËn thÇu c«ng tr×nh. MÆt kh¸c do nhμ thÇu thiÕu th«ng tin vÒ c¸c chñ ®Çu t−, vÒ kh¶
n¨ng huy ®éng vèn cña chñ ®Çu t−, hoμn tÊt hå s¬ thanh quyÕt to¸n khèi l−îng chËm vμ
kh«ng ®óng qui ®Þnh dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nî nÇn day d−a, kÐo dμi, khã gi¶i quyÕt.
- §a sè c¸c doanh nghiÖp ch−a x©y dùng, ®μo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé ®ßi nî
mang tÝnh chÊt chuyªn nghiÖp, ch−a ph©n tÝch, ch−a ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña
chñ ®Çu t−. Ch−a cã bé phËn chuyªn tr¸ch ®Ó ph©n tÝch kh¸ch hμng, cho nªn c¸c doanh
nghiÖp ngμnh x©y dùng th−êng thô ®éng trong viÖc kiÓm so¸t thanh to¸n, phô thuéc rÊt
lín vμo thiÖn chÝ thanh to¸n cña kh¸ch hμng sau khi ký hîp ®ång. Rñi ro kh«ng thÓ thu
håi nî rÊt cao. MÆt kh¸c hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ch−a quen ®Õn viÖc sö dông c¸c
dÞch vô ®ßi nî thuª, dÞch vô bao thanh to¸n…
- Mét sè c«ng tr×nh x©y dùng d©n dông, qui m« nhá c¸c doanh nghiÖp x©y
dùng nhËn thÇu do mèi quan hÖ quen biÕt, c¶ nÓ, nªn kh«ng ký hîp ®ång hay mét tho¶
thuËn nμo kh¸c. HoÆc c¸c nhμ thÇu ch−a coi träng viÖc ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ, c¸c
®iÒu kho¶n vÒ thanh to¸n cßn láng lÎo, th−êng ghi “sÏ thanh to¸n theo kÕ ho¹ch hoÆc
tiÕn ®é cÊp vèn cña tμi chÝnh. NÕu ch−a ®ñ th× thanh to¸n tiÕp vμo kÕ ho¹ch vèn c¸c
n¨m sau, kh«ng tÝnh l·i”. VÝ dô nh− hîp ®ång gi÷a Ban qu¶n lý dù ¸n giao th«ng Thanh
Ho¸ vμ C«ng ty x©y dùng giao th«ng 892 vÒ x©y dùng ®−êng Håi Xu©n - TÐn TÇn, phÝa
t©y tØnh Thanh Ho¸, ®−a vμo sö dông cuèi n¨m 2002, ®Çu n¨m 2003, tæng møc ®Çu t−
gÇn 21.5 tû ®ång, ®Õn nay chñ ®Çu t− ®· thanh to¸n cho nhμ thÇu 10.1 tû ®ång, cßn nî
11.4 tû ®ång. MÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp ch−a quen ®Õn viÖc sö dông c¸c c«ng cô tÝn
dông th−¬ng m¹i nh− lÖnh phiÕu, hèi phiÕu,… Nªn khi c¸c nhμ ®Çu t− kh«ng thanh to¸n
th× c¸c doanh nghiÖp nμy rÊt khã cã thÓ khëi kiÖn v× kh«ng cã ®Çy ®ñ c¬ së ph¸p lý.
ChÝnh v× thÕ t×nh tr¹ng nî nÇn d©y d−a, kÐo dμi hoÆc xÊu nhÊt lμ bÞ quþt nî rÊt dÔ x¶y
ra.
2.4.2 Nguyªn nh©n tõ phÝa kh¸ch hμng vμ c¸c c¬ quan qu¶n lý:
- Con nî lμ c¸c nh÷ng ®Þa ph−¬ng võa nghÌo, võa nî nhiÒu nh− mét sè tØnh ë
phÝa B¾c vμ miÒn Trung th× ch−a biÕt bao giê tr¶ hÕt nî. Do ®ã hμng tr¨m tû ®ång
kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n døt ®iÓm trong hai n¨m hoÆc trë thμnh nî khã ®ßi.
54
Ch¼ng h¹n nh− theo kÕt qu¶ gi¸m s¸t cña Uy ban th−êng vô Quèc héi cho thÊy sè nî
x©y dùng c¬ b¶n tõ c¸c tØnh nh− Lμo Cai nî 177.4 tû ®ång, S¬n La nî 536 tû ®ång, Hμ
Nam nî 353 tû ®ång, Th¸i Nguyªn nî 231 tû ®ång, Hμ Giang nî 251 tû ®ång, Phó Thä
nî 213 tû ®ång, Kh¸nh Hoμ nî 218 tû ®ång,… (sè liÖu tÝnh ®Õn ngμy 31/12/2002).
- Do chñ ®Çu t− thùc hiÖn qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng yÕu kÐm, cã nhiÒu chñ
®Çu t− ch−a ®ñ thñ tôc ®Çu t−, ch−a ®−îc ph©n bæ vèn ®Çu t− nh−ng vÉn triÓn khai thùc
hiÖn x©y dùng víi hy väng cø lμm råi sÏ ®−îc hoμn tÊt thñ tôc vμ cÊp vèn. Cã nh÷ng
chñ ®Çu t− lËp dù to¸n mμ kh«ng tÝnh ®Çy ®ñ c¸c h¹ng môc, c¸c chi phÝ cÇn thiÕt, khi
thùc hiÖn bæ sung qu¸ nhiÒu, lμm qu¸ møc vèn ®Çu t− ®−îc duyÖt, nh−ng kh«ng ®−îc
bæ sung, ®iÒu chØnh vèn. Ch¼ng h¹n nh− Dù ¸n ®¹i lé §«ng T©y mÆc dï ch−a gi¶i quyÕt
xong viÖc ®Òn bï gi¶i to¶ phÝa QuËn 2 nh−ng ban qu¶n lý vÉn triÓn khai thùc hiÖn, dÉn
®Õn c¸c nhμ thÇu ph¶i ngåi chê viÖc trong khi hμng ngμy vÉn ph¶i tr¶ l−¬ng hμng chôc
triÖu ®ång cho c¸c chuyªn gia, kü s−, nh©n viªn.
- Trong mét sè tr−êng hîp, phÝa kh¸ch hμng do cã mét sè sai sãt chñ quan cho
nªn ®· kh«ng thÓ thanh to¸n tiÒn ®óng h¹n cho doanh nghiÖp. ThËm chÝ do mét sè
kh¸ch hμng kh«ng cã thiÖn chÝ thanh to¸n, cè ý kh«ng hoμn tr¶ c¸c kho¶n nî. ChÝnh v×
vËy ®· lμm cho c¸c doanh nghiÖp mÊt rÊt nhiÒu thêi gian, nh©n lùc, vËt lùc ®Ó thu håi
c¸c kho¶n nî nμy. §«i khi ph¶i miÔn c−ìng bá qua do kh«ng cã c¸ch nμo thu håi nî.
§©y chÝnh lμ nh÷ng nguyªn nh©n thuéc vÒ rñi ro ®¹o ®øc.
- C¬ cÊu nguån vèn cña kh¸ch hμng cña c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng
kh«ng c©n ®èi, møc ®é rñi ro tμi trî cao, phô thuéc qu¸ nhiÒu vμo nguån vèn bªn ngoμi,
chi phÝ sö dông vèn cao h¬n møc trung b×nh cña ngμnh. Mét sè dù ¸n ®−îc ®Çu t−
100% vèn vay, kh«ng cã nguån vèn chñ së h÷u nªn chñ ®Çu t− kh«ng thÓ chñ ®éng vÒ
vèn ®Ó thanh to¸n cho c¸c nhμ thÇu, quyÕt to¸n vèn ®Çu t− hoμn thμnh chËm. Nguyªn
nh©n nμy th−êng cã vai trß tiÒm tμng nh−ng rÊt nguy hiÓm v× sau mét thêi gian rñi ro sÏ
béc lé vμ kh¸ch hμng kh«ng cã kh¶ n¨ng c©n b»ng vÒ tμi chÝnh.
- C¸c c¬ quan qu¶n lý bè trÝ vèn ®Çu t− cßn dμn tr¶i, kh«ng phï hîp víi tiÕn ®é
vμ møc vèn cña dù ¸n ®· ®−îc duyÖt. ViÖc bè trÝ vèn ®Çu t− thiÕu tËp trung lμ ®iÓm yÕu
vμ lÆp ®i lÆp l¹i trong nhiÒu n¨m qua. Sè dù ¸n dù kiÕn kÕt thóc ®−a vμo sö dông trong
55
kú t¨ng chËm, trong khi ®ã sè dù ¸n cã quyÕt ®Þnh ®Çu t− míi trong kú tiÕp tôc t¨ng cao
h¬n, b×nh qu©n vèn bè trÝ cho mét dù ¸n qua c¸c n¨m cã xu h−íng gi¶m dÇn. Mét sè
Bé, ngμnh vμ ®Þa ph−¬ng vÉn ch−a chÊp hμnh ®óng qui ®Þnh vÒ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y
dùng, bè trÝ vèn cho mét sè c«ng tr×nh, dù ¸n ch−a ®ñ thñ tôc vÒ ®Çu t−. ChØ tÝnh riªng
c¸c dù ¸n ®Çu t− thuéc nguån vèn c©n ®èi ng©n s¸ch Nhμ n−íc do Trung −¬ng qu¶n lý
thiÕu thñ tôc ®Çu t−, n¨m 2001 cã 357 dù ¸n, n¨m 2002 cã 598 dù ¸n, n¨m 2003 cã 365
dù ¸n, n¨m 2004 cã 377 dù ¸n. NhiÒu dù ¸n khëi c«ng chØ cã quyÕt ®Þnh ®Çu t−, ch−a
cã quyÕt ®Þnh phª duyÖt thiÕt kÕ kü thuËt vμ tæng dù to¸n, nh− Bé giao th«ng vËn t¶i cã
17 dù ¸n, Bé y tÕ cã 11 dù ¸n, Bé c«ng an cã 10 dù ¸n. MÆt kh¸c, kÕ ho¹ch vèn hμng
n¨m tho¸t ly kÕ ho¹ch khèi l−îng, bè trÝ vèn kh«ng c¨n cø vμo môc tiªu, khèi l−îng
hμng n¨m, do ®ã cã nh÷ng c«ng tr×nh thùc hiÖn v−ît tiÕn ®é còng kh«ng ®−îc bè trÝ
vèn thanh to¸n kÞp thêi trong khi ®ã mét sè dù ¸n, c«ng tr×nh ch−a ®ñ thñ tôc th× ®−îc
bè trÝ vèn. Theo b¸o c¸o cña ñy ban th−êng vô Quèc héi (th¸ng 10/2004) ë n−íc ta t×nh
tr¹ng ®Çu t− dμn tr¶i thÓ hiÖn ngay trong kÕ ho¹ch hμng n¨m: n¨m 2001 cã 6.942 dù ¸n,
n¨m 2002 cã 7.650 dù ¸n, n¨m 2003 cã 10.596 dù ¸n vμ n¨m 2004 lªn ®Õn 12.355 dù
¸n. Sè vèn bè trÝ cho mét dù ¸n, nhÊt lμ dù ¸n nhãm B vμ C hμng n¨m rÊt nhá, kh«ng ®ñ
vμ kh«ng khíp gi÷a kÕ ho¹ch ®Çu t− vμ kÕ ho¹ch vèn. Do bè trÝ qu¸ nhiÒu dù ¸n, c«ng
tr×nh x©y dùng kh«ng t−¬ng xøng víi nguån vèn ®Çu t− cho nªn viÖc triÓn khai thùc
hiÖn dù ¸n, c«ng tr×nh kÐo dμi, kh«ng theo kÕ ho¹ch, khèi l−îng ®Çu t− dë dang nhiÒu.
Theo b¸o c¸o cña Quèc héi, sè vèn bè trÝ cho c¸c dù ¸n nhãm B vμ C chØ ®¹t møc
47,1% tæng møc ®Çu t−. N¨m 2002, sè dù ¸n c«ng tr×nh ®Çu t− dë dang lμ 4.279 dù ¸n
(trong tæng sè 6.343 dù ¸n) chiÕm 67,5%. N¨m 2003 tû lÖ dù ¸n ®Çu t− dë dang lμ
63,1%.
- C¸c c«ng tr×nh thêi gian thi c«ng th«ng th−êng kÐo dμi do nhiÒu nguyªn
nh©n, ®ã lμ bªn ®Çu t− (bªn nî) cè t×nh d©y d−a, tù ý thay ®æi thiÕt kÕ, thñ tôc hμnh
chÝnh qu¸ qu¸ phøc t¹p, lËp dù to¸n kh«ng chÝnh x¸c lμm cho kho¶n ®Çu t− ph¸t sinh
thªm lín cho nªn kho b¹c nhμ n−íc kh«ng duyÖt chi… chÝnh nh÷ng nguyªn nh©n nμy
lμm cho c«ng tr×nh kh«ng thÓ nghiÖm thu ®−îc, do ®ã nhμ ®Çu t− kh«ng thÓ gi¶i ng©n
®−îc.
56
- Nh×n chung trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c«ng t¸c thÈm tra, phª duyÖt quyÕt
to¸n vèn ®Çu t− dù ¸n hoμn thμnh cña c¸c Bé, ngμnh, ®Þa ph−¬ng trong c¶ n−íc còng
ngμy cμng n©ng cao c¶ vÒ chÊt l−îng vμ sè l−îng. ChÊt l−îng c«ng t¸c qu¶n lý hå s¬ vμ
lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn ®Çu t− dù ¸n hoμn thμnh cña c¸c chñ ®Çu t− ngμy cμng n©ng
cao, viÖc chÊp hμnh c«ng t¸c quyÕt to¸n vèn ®Çu t− ngμy cμng nghiªm minh. Tuy nhiªn
cã thÓ thÊy tån t¹i trong c«ng t¸c quyÕt to¸n vèn ®Çu t− ë n−íc ta hiÖn nay lμ: tiÕn ®é
thÈm tra, phª duyÖt quyÕt to¸n vèn ®Çu t− dù ¸n hoμn thμnh ë mét sè cÊp cßn chËm so
quy ®Þnh. Sè l−îng dù ¸n hoμn thμnh ch−a ®−îc phª duyÖt quyÕt to¸n cßn rÊt nhiÒu.
NhiÒu Bé, ngμnh vμ mét sè ®Þa ph−¬ng chÊp hμnh chÕ ®é th«ng tin b¸o c¸o t×nh h×nh
quyÕt to¸n vèn ®Çu t− kh«ng ®Çy ®ñ vμ kÞp thêi theo quy ®Þnh. Nh÷ng nguyªn nh©n c¬
b¶n dÉn ®Õn tån t¹i trong c«ng t¸c quyÕt to¸n vèn ®Çu t− cã thÓ kÓ ®Õn nh− sau:
+ Thø nhÊt, do c¬ chÕ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng cña Nhμ n−íc trong nh÷ng
n¨m gÇn ®©y thay ®æi nhiÒu khiÕn cho nhiÒu ®¬n vÞ chñ ®Çu t− kh«ng kÞp cËp nhËt, hiÓu
râ ®Ó thùc hiÖn. MÆt kh¸c l¹i ch−a cã quy ®Þnh chÕ tμi cô thÓ vÒ møc ph¹t ®èi víi c¸
nh©n, tæ chøc vi ph¹m quy chÕ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ®Çu
t− vμ x©y dùng. Mét sè v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng tÝnh
kh¶ thi ch−a cao. VÝ dô th«ng t− h−íng dÉn quy ®æi vèn ®Çu t− vÒ mÆt b»ng gi¸ t¹i thêi
®iÓm bμn giao c«ng tr×nh sè 11/2000/TT-BXD ngμy 25/10/2000 cña Bé x©y dùng rÊt
nhiÒu Bé, ngμnh, ®Þa ph−¬ng ph¶n ¸nh lμ th«ng t− nμy qu¸ phøc t¹p, kh«ng s¸t víi thùc
tÕ, ®¹i ®a sè chñ ®Çu t− (Ban qu¶n lý dù ¸n) kh«ng tù thùc hiÖn. Tr−êng hîp b¾t buéc
ph¶i thuª t− vÊn th× l¹i v−íng m¾c bëi Nhμ n−íc ch−a cã quy ®Þnh ®Þnh møc chi phÝ ®èi
víi c«ng t¸c nμy.
+ Thø hai, trong chØ ®¹o ®iÒu hμnh, nhiÒu ®¬n vÞ thÈm tra, phª duyÖt quyÕt
to¸n ch−a quan t©m ®óng møc ®Õn viÖc bè trÝ c¸n bé lμm c«ng t¸c thÈm tra, sè l−îng
c¸n bé lμm c«ng t¸c thÈm tra cña c¶ n−íc nh×n chung cßn rÊt thiÕu. NhiÒu chñ ®Çu t−
ch−a nhËn thøc ®óng, ®Çy ®ñ vÒ c«ng t¸c quyÕt to¸n vèn ®Çu t−, cßn tr× trÖ trong c«ng
t¸c lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n, lóng tóng trong qu¸ tr×nh lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n, qu¶n lý hå
s¬, chøng tõ ch−a tèt lμm ¶nh h−ëng ®Õn c«ng t¸c lËp b¸o c¸o quyÕt to¸n vμ cung cÊp
hå s¬ phôc vô c«ng t¸c thÈm tra phª duyÖt quyÕt to¸n.
57
KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2
B»ng c¸c sè liÖu thùc tÕ tõ Tæng côc thèng kª, th«ng qua ph−¬ng ph¸p so s¸nh
liªn hoμn vμ c¸c chØ tiªu tμi chÝnh doanh nghiÖp, t¸c gi¶ ®· ph©n tÝch t×nh h×nh ho¹t
®éng kinh doanh, thùc tr¹ng c¸c kho¶n ph¶i thu, mèi quan hÖ gi÷a tèc ®é t¨ng, gi¶m nî
ph¶i thu tån ®äng so víi tèc ®é t¨ng, gi¶m doanh thu thuÇn, kú thu tiÒn b×nh qu©n cña
c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng ViÖt Nam. Tõ ®ã t¸c gi¶ ®· chØ ra c¸c nguyªn nh©n
chÝnh cña c¸c kho¶n ph¶i thu khã ®ßi t¹i c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng ViÖt Nam.
58
CH¦¥NG 3: GI¶I PH¸P N¢NG CAO QU¶N TRÞ KHO¶N PH¶I THU T¹I
C¸C DOANH NGHIÖP NGμNH X¢Y DùNG VIÖT NAM
3.1 §Þnh h−íng ph¸t triÓn cña ngμnh x©y dùng ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010:
Theo quyÕt ®Þnh 10/1998/Q§-TTg ngμy 23/01/1998 vÒ c¸c ®Þnh h−íng quan
träng vÒ x©y dùng cña ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vμ 2020, Bé kÕ ho¹ch vμ ®Çu t− ®· ®−a
ra ®Þnh h−íng ph¸t triÓn ngμnh x©y dùng ®Õn n¨m 2010 lμ ph¸t triÓn ngμnh x©y dùng
®¹t tr×nh ®é tiªn tiÕn trong khu vùc, ®¸p øng nhu cÇu x©y dùng trong n−íc vμ cã n¨ng
lùc ®Êu thÇu c«ng tr×nh x©y dùng ë n−íc ngoμi, øng dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, n©ng cao
chÊt l−îng vμ hiÖu lùc quy ho¹ch, n¨ng lùc thiÕt kÕ, x©y dùng vμ thÈm mü kiÕn tróc.
Ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng t− vÊn vμ c¸c doanh nghiÖp x©y dùng, trong ®ã chó träng c¸c
doanh nghiÖp m¹nh theo tõng lÜnh vùc thñy ®iÖn, thñy lîi, c¶ng, cÇu ®−êng,…T¨ng
c−êng qu¶n lý nhμ n−íc vÒ quy ho¹ch, kiÕn tróc vμ x©y dùng. Tèc ®é t¨ng tr−ëng gi¸ trÞ
gia t¨ng c«ng nghiÖp (kÓ c¶ x©y dùng) b×nh qu©n hμng n¨m ®Õn n¨m 2010 ®¹t kho¶ng
10 ®Õn 10,5%. §Õn n¨m 2010, c«ng nghiÖp vμ x©y dùng chiÕm 40-41% GDP vμ sö
dông 23-24% lao ®éng. Gi¸ trÞ xuÊt khÈu c«ng nghiÖp chiÕm 70-75% tæng kim ng¹ch
xuÊt khÈu.
3.2 Gi¶i ph¸p n©ng cao viÖc qu¶n trÞ nî ph¶i thu t¹i c¸c doanh nghiÖp thuéc
ngμnh x©y dùng ë ViÖt Nam
3.2.1 §èi víi nhμ n−íc:
3.2.1.1 N©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng ty mua b¸n nî
HiÖn nay nghiÖp vô mua b¸n nî ®· b−íc ®Çu h×nh thμnh vμ Bé Tμi ChÝnh ®·
thμnh lËp c«ng ty mua b¸n nî tån ®äng cña doanh nghiÖp nhμ n−íc. ViÖc ra ®êi cña
c«ng ty nμy nh»m t¹o ra c«ng cô míi thÝch hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ tr−êng ®Ó gióp c¸c
doanh nghiÖp xö lý nî vμ tμi s¶n tån ®äng, ®Ó nh»m lμnh m¹nh ho¸ tμi chÝnh doanh
nghiÖp, ®Æc biÖt lμ gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i vÒ tμi chÝnh nh»m thóc ®Èy nhanh
h¬n qu¸ tr×nh s¾p xÕp, cæ phÇn ho¸, giao, kho¸n, b¸n vμ cho thuª doanh nghiÖp. NhiÖm
vô chÝnh cña c«ng ty lμ mua c¸c kho¶n nî vμ tμi s¶n tån ®äng cña doanh nghiÖp, kÓ c¶
quyÒn sö dông ®Êt mμ c¸c doanh nghiÖp sö dông ®Ó b¶o ®¶m cho c¸c kho¶n nî b»ng
c¸c h×nh thøc nh− tho¶ thuËn trùc tiÕp, ®Êu gi¸ hoÆc theo chØ ®Þnh cña c¸c cÊp cã thÈm
59
quyÒn. Cô thÓ lμ xö lý tμi s¶n vμ c¸c kho¶n nî tån ®äng tr−íc khi thùc hiÖn chuyÓn ®æi
doanh nghiÖp vμ xö lý c¸c kho¶n nî vμ tμi s¶n ®−îc lo¹i trõ khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh
nghiÖp. Sau h¬n 1 n¨m ho¹t ®éng, ®Õn nay C«ng ty mua b¸n nî vμ tμi s¶n tån ®äng cña
doanh nghiÖp ®· xö lý nî cña kho¶ng trªn 70 doanh nghiÖp víi gi¸ trÞ c¸c mãn nî trªn
300 tû ®ång. MÆt kh¸c ngμy 10 th¸ng 5 n¨m 2006 Bé tμi chÝnh còng ®· ban hμnh th«ng
t− sè 38/2006/TT-BTC vÒ h−íng dÉn tr×nh tù, thñ tôc vμ xö lý tμi chÝnh ®èi víi ho¹t
®éng mua, b¸n, bμn giao, tiÕp nhËn, xö lý nî vμ tμi s¶n tån ®äng cña doanh nghiÖp. Tuy
nhiªn sau mét thêi gian ho¹t ®éng, c«ng ty mua b¸n nî vÉn ch−a mang l¹i hiÖu qu¶
mong ®îi. ThiÕt nghÜ Nhμ n−íc nªn:
+ Xem nghiÖp vô mua b¸n nî nh− lμ mét hμnh vi th−¬ng m¹i vμ bæ sung
vμo LuËt th−¬ng m¹i nghiÖp vô nμy nh»m t¹o m«i tr−êng ph¸p lý cÇn thiÕt cho c¸c c«ng
ty mua b¸n nî ho¹t ®éng.
+ §Ó cho C«ng ty mua b¸n nî tån ®äng cña doanh nghiÖp cã quyÒn quyÕt
®Þnh h×nh thøc, biÖn ph¸p xö lý nî tån ®äng víi môc tiªu xö lý nhanh nhÊt víi gi¸ trÞ
gia t¨ng cao nhÊt ®Ó gi¶m bít chi phÝ tμi chÝnh cho ChÝnh phñ. Sau khi chuyÓn giao nî
ph¶i thu tån ®äng tõ c¸c doanh nghiÖp nhμ n−íc C«ng ty mua b¸n nî tån ®äng cña
doanh nghiÖp khi ®ã sÏ ë vÞ trÝ chñ nî míi sÏ ®¶m nhËn tr¸ch nhiÖm xö lý nî tån ®äng
cho doanh nghiÖp nhμ n−íc ®Ó cæ phÇn ho¸. C«ng ty mua b¸n nî tån ®äng cña doanh
nghiÖp sÏ ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng cña doanh nghiÖp nhμ n−íc vμ cã biÖn ph¸p xö lý phï
hîp. Cô thÓ ®èi víi nh÷ng kho¶n nî ph¶i thu x¸c ®Þnh lμ kh«ng cßn gi¸ trÞ thu håi th×
C«ng ty mua b¸n nî tån däng cña doanh nghiÖp tù quyÕt ®Þnh xo¸ nî hoÆc tËp hîp b¸o
c¸o Bé tμi chÝnh cho xo¸; ®èi víi c¸c kho¶n ph¶i thu cßn gi¸ trÞ thu håi, th× C«ng ty
mua b¸n nî tån ®äng cña doanh nghiÖp sÏ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau ®Ó tèi ®a
ho¸ gi¸ trÞ thu håi nî nh− t¸i c¬ cÊu nî, ®Çu t− thªm vèn ®Ó n©ng cao gi¸ trÞ doanh
nghiÖp, chuyÓn ®æi nî thμnh vèn gãp, chøng kho¸n ho¸ nî,…
3.2.1.2 X©y dùng vμ cung cÊp th«ng tin vÒ c¸c doanh nghiÖp trªn c¸c ph−¬ng tiÖn
th«ng tin ®¹i chóng:
Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh ngμy cμng gay g¾t nh− hiÖn nay, t×m kh¸ch hμng ®·
khã gi÷ kh¸ch hμng cμng khã h¬n, c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ yªu cÇu kh¸ch hμng
60
cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ t×nh h×nh tμi chÝnh, t×nh h×nh kinh doanh cña hä ®−îc.
HiÖn nay thËt sù khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp t×m kiÕm th«ng tin ®Ó xÕp h¹ng kh¸ch
hμng, ®a sè c¸c doanh nghiÖp chØ dùa vμo c¶m tÝnh, uy tÝn ®Ó b¸n chÞu cho kh¸ch hμng.
Trong khi ®ã hμng n¨m c¸c doanh nghiÖp ®Òu ph¶i nép ®Çy ®ñ c¸c b¸o c¸o tμi
chÝnh gåm (b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, b¸o c¸o l−u chuyÓn tiÒn
tÖ, thuyÕt minh b¸o c¸o tμi chÝnh) cho c¶ c¬ quan thuÕ vμ c¸c chi côc thèng kª c¸c
quËn, huyÖn liªn quan. Tuy nhiªn kh«ng cã mét ph−¬ng tiÖn th«ng tin nμo cung cÊp
c«ng khai c¸c th«ng tin nμy cho c¸c doanh nghiÖp. ThiÕt nghÜ Nhμ n−íc nªn cã quy
®Þnh, tæ chøc cho Côc thèng kª c¸c tØnh, thμnh phè cung cÊp c«ng khai c¸c th«ng tin
nμy trªn mét sè ph−¬ng tiÖn th«ng tin cña m×nh, ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp
cã thÓ thu thËp th«ng tin phôc vô cho viÖc ph©n lo¹i kh¸ch hμng nh»m gi¶m rñi ro trong
viÖc thu håi nî. Bªn c¹nh ®ã còng nªn nèi m¹ng th«ng tin gi÷a c¸c c¬ quan ban ngμnh,
tæ chøc cËp nhËt th«ng tin trªn c¸c trang web nh»m cung cÊp th«ng tin míi nhÊt, kÞp
thêi cho c¸c doanh nghiÖp.
MÆc kh¸c kªnh th«ng tin rÊt h÷u hiÖu vμ quan träng mμ c¸c doanh nghiÖp cã
thÓ sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é tÝn nhiÖm cña kh¸ch hμng vμ cã nh÷ng chÝnh s¸ch vμ
quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c h¬n lμ tõ c«ng ty ®Þnh møc tÝn nhiÖm. MÆc dï hiÖn nay c«ng ty
®Þnh møc tÝn nhiÖm ®· h×nh thμnh nh−ng lμm thÕ nμo ®Ó c«ng ty ®Þnh møc tÝn nhiÖm cã
thÓ thu thËp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c nh÷ng tμi liÖu, nh÷ng th«ng tin vÒ t×nh h×nh tμi chÝnh
®Ó ®¸nh gi¸ tÝn nhiÖm doanh nghiÖp th× hiÖn nay vÉn ch−a cã c¬ së ph¸p lý nμo. ThiÕt
nghÜ Bé tμi chÝnh nªn tÝch cùc nghiªn cøu ®Ó sím ban hμnh c¸c c¬ së ph¸p lý cÇn thiÕt
®Ó t¹o m«i tr−êng thuËn lîi cho c¸c c«ng ty ®Þnh møc tÝn nhiÖm ph¸t triÓn.
3.2.1.3 CÇn cã sù chia sÏ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÜ m«:
Mét sè ®Þa ph−¬ng quªn qu¸ nhanh sù “tiÕp tay tÝch cùc, tù nguyÖn” cña m×nh
vμo t×nh tr¹ng ®Çu t− dμn tr¶i, quay sang ®æ lçi vμ o¸n tr¸ch chñ ®Çu t− n«n nãng, tuú
tiÖn më réng ®Çu t− v−ît qu¸ kh¶ n¨ng c©n ®èi cña ng©n s¸ch, l«i cuèn hä vμo c¬n lèc
nî ®äng. MÆt kh¸c theo quy ®Þnh cña Bé kÕ ho¹ch vμ ®Çu t− vÒ kho¶n nî cña c¸c dù ¸n,
c«ng tr×nh ngoμi kÕ ho¹ch ®−îc giao th× cÊp, ngμnh nμo cña ®Þa ph−¬ng quyÕt ®Þnh viÖc
®Çu t− ph¶i chñ ®éng c©n ®èi ng©n s¸ch cña m×nh ®Ó thanh to¸n th× kh«ng cã g× sai vÒ
61
kû c−¬ng hμnh chÝnh, nh−ng ch−a ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ tr¸ch nhiÖm vμ phÇn nμo tho¸t ly
thùc tÕ.
T×nh tr¹ng ®Çu t− dμn tr¶i, v−ît qu¸ kh¶ n¨ng c©n ®èi cña ng©n s¸ch ®· diÔn ra
tõ l©u vμ trªn ph¹m vi réng, kh«ng Ýt n¬i ®Õn møc trÇm träng, ai còng biÕt, nh−ng hiÖu
lùc qu¶n lý nhμ n−íc trong lÜnh vùc nμy kh«ng ®ñ søc ng¨n chÆn kÞp thêi. Cho nªn,
tr¸ch nhiÖm tr−íc hÕt thuéc vÒ ®Þa ph−¬ng, nh−ng c¸c c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÜ m«
còng kh«ng thÓ ®øng ngoμi cuéc.
H¬n n÷a, cã mét thùc tÕ kh¸ch quan lμ tØnh cμng nghÌo cμng v−ît vèn nhiÒu,
lÊy ®©u ra nguån ®Ó trang tr¶i mãn nî nμy. Trong bèi c¶nh phøc t¹p nh− thÕ, rÊt cÇn sù
chia sÏ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÜ m«, cña ®Þa ph−¬ng vμ cña c¶
c¸c doanh nghiÖp, ®Ó tõng b−íc xö lý døt ®iÓm nî ®äng, h¹n chÕ hËu qu¶ vμ tr¸nh ®Ó
kÐo dμi, cμng ®Ó l©u th× cμng khã kh¨n h¬n.
Bªn c¹nh ®ã cÇn xö lý hμng n¨m vÊn ®Ò nî tån ®äng trong ®Çu t− x©y dùng thËt
cô thÓ vμ nghiªm tóc b»ng c¸c quy ®Þnh cô thÓ “tr¶ hÕt nî råi míi bè trÝ dù ¸n x©y dùng
míi”. Bé kÕ ho¹ch vμ ®Çu t− nªn rμ so¸t, ®iÒu chØnh quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn kinh
tÕ x· héi cña c¸c ngμnh, vïng ®Þa ph−¬ng vμ phª duyÖt mét sè s¶n phÈm chñ lùc cho
phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ trong giai ®o¹n 2006-2010. C¶i tiÕn, n©ng cao c«ng t¸c
quy ho¹ch ®Ó ®¶m b¶o thÓ chÕ ho¸ ®−êng lèi, chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vμ Nhμ
n−íc, cã luËn chøng ®Çy ®ñ phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ, nh−ng võa cã tÝnh linh ho¹t,
cã tÇm nh×n, ®¶m b¶o sù c«ng khai, minh b¹ch. C¸c bé, ngμnh, ®Þa ph−¬ng cÇn thùc
hiÖn gi¸m s¸t ngay tõ kh©u bè trÝ kÕ ho¹ch ®Çu t−, ®¶m b¶o tu©n thñ quy ho¹ch, kÕ
ho¹ch ®−îc duyÖt, ®¶m b¶o bè trÝ tËp trung vμ thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ viÖc gi¸m s¸t trong
tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh ®Çu t−, kh«ng phª duyÖt dù ¸n nÕu nh− ch−a lμm râ vμ
®¶m b¶o kh¶ thi vÒ nguån vèn. Ph¶i v¹ch ra mét quy ho¹ch, kÕ ho¹ch dμi h¹n vÒ ®Çu t−
x©y dùng ë c¸c ngμnh, ®Þa ph−¬ng. Nªn sím giao kÕ ho¹ch hμng n¨m cho c¸c chñ dù
¸n tõ th¸ng 12 cña n¨m tr−íc, chuyÓn dÇn tõ kÕ ho¹ch ho¸ ®Çu t− hμng n¨m sang kÕ
ho¹ch vèn theo dù ¸n, theo ®óng tiÕn ®é.
3.2.1.4 CÇn xãa bá c¬ chÕ xin cho:
62
Nhμ n−íc nªn tæ chøc c¬ quan thanh tra hay kiÓm to¸n nhμ n−íc ®Ó sím thèng
kª, ph©n lo¹i chÝnh x¸c nî ®äng, trªn c¬ së ®ã cã kÕ ho¹ch ph©n kú thanh to¸n nî ®äng
c«ng khai, c«ng b»ng vμ tæ chøc thùc hiÖn thËt nghiªm tóc, triÖt ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng
“ch¹y” trong thanh to¸n nî ®äng.
Trong thùc tÕ vÉn cßn mét sè ng−êi ch−a tõ bá thãi quen tõng “ch¹y” dù ¸n ®Ó
gì bÝ vÒ vèn tr¶ nî hoÆc ®Ó ®−îc thanh to¸n nî sím. C¬ chÕ xin-cho lμ nguyªn nh©n
s©u xa dÉn ®Õn tham nhòng vμ ph¸ vì kü c−¬ng ®Çu t− x©y dùng, cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p
thËt m¹nh mÏ vμ c«ng khai, quyÕt kh«ng ®Ó tμn d− cña nã sèng trong m«i tr−êng xö lý
nî ®äng trong x©y dùng, nhÊt lμ x©y dùng c¬ b¶n.
3.2.1.5 H¹n chÕ thiÖt h¹i ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh dì dang
Nhμ n−íc cÇn thèng kª l¹i nh÷ng c«ng tr×nh x©y dùng dì dang v× hËu qu¶ cña
nî ®äng. §èi víi c«ng tr×nh thËt sù “Ých n−íc, lîi d©n”, møc vèn hoμn thiÖn kh«ng lín,
nªn tËp trung ®Çu t− døt ®iÓm ®−a vμo sö dông ®Ó ph¸t huy hiÖu qu¶ ngay. §èi víi c«ng
tr×nh cã kh¶ n¨ng khai th¸c tõng phÇn th× kh«ng cÇu toμn, nªn hoμn thiÖn ®−a vμo sö
dông tõng h¹ng môc theo kh¶ n¨ng nguån vèn cho phÐp. §èi víi nh÷ng c«ng tr×nh dì
dang kh¸c, kh«ng ®Ó mÆc, hoÆc coi nh− bá mμ cÇn gom, khoanh, h¹n chÕ ®Õn møc thÊp
nhÊt sù tμn ph¸ cña thêi tiÕt, khÝ hËu.
3.2.1.6 Phèi hîp chÆt chÏ gi÷a ng©n hμng víi chñ ®Çu t− trong viÖc kiÓm so¸t kÕ
ho¹ch ®Çu t− vμ gi¶i ng©n c¸c dù ¸n ®Çu t−
Sè nî ng©n hμng tån ®äng trong c¸c dù ¸n ®Çu t− x©y dùng cßn rÊt lín. CÇn h¹n
chÕ viÖc thanh to¸n vèn x©y dùng c«ng tr×nh kh«ng kÞp thêi, t¹o thμnh ph¶n øng nî nÇn
d©y chuyÒn trong nÒn kinh tÕ. Ngμnh tμi chÝnh, kho b¹c vμ ng©n hμng cÇn cã sù phèi
hîp chÆt chÏ víi nhau ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña c¸c doanh nghiÖp vμ c¸c dù
¸n. C¸c s¶n phÈm cña nh÷ng dù ¸n x©y dùng th−êng cã thêi gian thi c«ng t−¬ng ®èi dμi
vμ chi phÝ ®Çu t− lín, do ®ã ®¬n vÞ thi c«ng cÇn cã nguån vèn ®ñ lín ®Ó trang tr¶i cho
qu¸ tr×nh triÓn khai dù ¸n. §iÒu ®ã dÉn ®Õn viÖc c¸c ®¬n vÞ ph¶i th−êng xuyªn ®i vay
vèn phôc vô c¸c dù ¸n, c¸c c«ng tr×nh. Nhu cÇu vèn lín nh−ng nhiÒu c«ng ty tróng thÇu
th−êng kh«ng ®−îc thanh to¸n ®óng tiÕn ®é, lμm cho t×nh tr¹ng thiÕu vèn hÕt søc gay
g¾t.
63
CÇn kiªn quyÕt ®¶m b¶o sù døt ®iÓm trong thi c«ng, triÓn khai vμ thanh to¸n
c¸c dù ¸n ®Çu t− x©y dùng, nhÊt lμ víi c¸c dù ¸n lín. Nhμ n−íc vμ c¸c c¬ quan chñ
qu¶n ®Çu t− cÇn x¸c ®Þnh râ thêi h¹n vμ c¸c biÖn ph¸p ®Ó hoμn thμnh ®óng thêi h¹n c¸c
dù ¸n, c¸c c«ng tr×nh, kh«ng ®Ó d©y d−a kÐo dμi. Kiªn quyÕt tu©n thñ thêi gian biÓu cña
dù ¸n vμ ®¶m b¶o ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè vËt chÊt (tiÒn vèn, trang thiÕt bÞ, nh©n lùc) cho qu¸
tr×nh triÓn khai dù ¸n.
3.2.1.7 Hoμn thiÖn c¬ chÕ ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm
C¬ chÕ ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm tuy cã nh−ng ch−a râ rμng. NghÜa lμ v¨n b¶n
ph¸p quy cña ChÝnh phñ cã ghi râ: thiÕt kÕ sai th× ®¬n vÞ thiÕt kÕ ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm,
thi c«ng x¶y ra sai ph¹m th× ®¬n vÞ thi c«ng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm. Trong nghÞ ®Þnh 52-
1999/ N§CP vÒ qu¶n lý x©y dùng c¬ b¶n cã quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm chñ ®Çu t− trùc tiÕp
qu¶n lý dù ¸n vμ c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n ph¶i båi th−êng thiÖt h¹i vËt chÊt nÕu g©y l·ng
phÝ vèn ®Çu t− cña Nhμ n−íc vμ cña doanh nghiÖp vμ bÞ truy tè tr¸ch nhiÖm h×nh sù
theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Nh−ng l¹i thiÕu c¬ chÕ rμng buéc tr¸ch nhiÖm c¸ nh©n
nªn hä “mãc nèi” lÊy tiÒn c«ng tr×nh bá tói cßn thiÖt h¹i th× Nhμ n−íc vμ nh©n d©n ph¶i
chÞu. §Õn khi kiÓm tra vμ thanh tra ph¸t hiÖn sai ph¹m th× viÖc xö lý thu håi tiÒn thÊt
tho¸t hay båi hoμn thiÖt h¹i rÊt khã kh¨n, cã khi chØ dõng l¹i trªn giÊy tê nguyªn nh©n
chñ yÕu do kü c−¬ng phÐp n−íc ch−a nghiªm, c¬ chÕ chÕ tμi ch−a quy ®Þnh cô thÓ.
3.2.1.8 N©ng cao h¬n n÷a chÊt l−îng cña c«ng t¸c quyÕt to¸n vèn ®Çu t−:
§Ó cã thÓ gi¶i quyÕt døt ®iÓm c¸c tån t¹i, d©y d−a trong c«ng t¸c quyÕt to¸n
vèn ®Çu t− x©y dùng tr¸nh l·nh phÝ, tiªu cùc th× theo t¸c gi¶ cã c¸c gi¶i ph¸p sau:
- Mét lμ, ®Ò nghÞ Quèc héi, ChÝnh phñ khi ban hμnh c¸c LuËt, NghÞ ®Þnh h−íng
dÉn LuËt cÇn quy ®Þnh cô thÓ, chÆt chÏ vÒ vai trß tr¸ch nhiÖm cña tõng cÊp, tõng ngμnh
trong suèt qu¸ tr×nh ®Çu t− dù ¸n, nh»m rμng buéc tõng cÊp tõng ngμnh trong tõng kh©u
trong qu¸ tr×nh qu¶n lý.
- Hai lμ, kiÕn nghÞ c¸c Bé qu¶n lý ngμnh khi ban hμnh v¨n b¶n h−íng dÉn qu¶n
lý ®Çu t− vμ x©y dùng d−íi LuËt cÇn cô thÓ, phï hîp víi tr×nh ®é cña tõng ®èi t−îng thi
hμnh.
64
- Ba lμ, c¸c Bé, ngμnh, ®Þa ph−¬ng cÇn t¨ng c−êng kiÓm tra, h−íng dÉn, ®«n
®èc, th¸o gì c¸c v−íng m¾c ë c¸c ®¬n vÞ thuéc ph¹m vi qu¶n lý gióp ®¬n vÞ c¬ së chÊp
hμnh ®óng c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý ®Çu t− vμ x©y dùng. T¨ng c−êng bé m¸y thùc hiÖn
c«ng t¸c thÈm tra quyÕt to¸n vèn ®Çu t− dù ¸n hoμn thμnh c¶ vÒ quy m« vμ n¨ng lùc cã
chuyªn m«n t−¬ng xøng víi nhiÖm vô. T¨ng c−êng tuyªn truyÒn phæ biÕn, h−íng dÉn
c¸c chñ ®Çu t− vÒ thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh qu¶n lý tμi chÝnh ®Çu t− vμ x©y dùng, Ph¸p
lÖnh kÕ to¸n thèng kª, chÕ ®é kÕ to¸n chñ ®Çu t−, chÝnh s¸ch chÕ ®é tμi chÝnh.
3.2.1.9 N©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c thi hμnh ¸n ë ViÖt Nam:
HiÖn nay do viÖc thi hμnh ¸n ë ViÖt Nam kh«ng nghiªm cho nªn ®· t¹o ra t©m
lý chay lú trong c¸c doanh nghiÖp lμ con nî. Nguy hiÓm h¬n lμ chÝnh ®iÒu nμy ®· lμm
cho mét sè doanh nghiÖp ë ViÖt Nam coi th−êng c¶ LuËt ph¸p quèc tÕ. LÊy tr−êng hîp
cña C«ng ty hμng kh«ng quèc gia ViÖt Nam lμm vÝ dô, chÝnh sù thiÕu hiÓu biÕt, v«
tr¸ch nhiÖm còng nh− t©m lý chay lú vÒ thi hμnh ¸n ®· lμm cho c«ng ty nμy ph¶i thiÖt
h¹i tíi 5.2 triÖu Euro. ChÝnh ®iÒu nμy ®· g©y nªn t©m lý e dÌ cña c¸c nhμ ®Çu t−, nhÊt
lμ c¸c nhμ ®Çu t− n−íc ngoμi.
ë Mü viÖc thi hμnh ¸n rÊt chÆt chÏ vμ c−¬ng quyÕt kh«ng chØ riªng c¸c doanh
nghiÖp mμ c¸c c¸ nh©n còng ph¶i tu©n thñ nghiªm ngÆt ph¸p luËt, nÕu bÊt kú ai kh«ng
thi hμnh ®óng b¶n ¸n th× sÏ bÞ ph¹t rÊt nÆng. ë ViÖt Nam do ch−a cã quy ®Þnh râ rμng,
cô thÓ vÒ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan thi hμnh ¸n, do c¬ chÕ qu¶n lý thanh to¸n b»ng tiÒn
mÆt cßn qu¸ nhiÒu chÝnh v× thÕ viÖc thi hμnh ¸n ë ViÖt Nam hiÖn nay cßn rÊt bÞ xem
nhÑ. ThiÕt nghÜ ®Ó cã thÓ hoμn thiÖn m«i tr−êng ®Çu t− c¸c c¬ quan qu¶n lý nhμ n−íc vÜ
m« cÇn tÝch cùc nghiªn cøu, ban hμnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt quy ®Þnh râ quyÒn h¹n
tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan thi hμnh ¸n, quy ®Þnh vÒ ph¹t vi ph¹m do kh«ng tu©n thñ viÖc
thi hμnh ¸n, th−êng xuyªn tuyªn truyÒn ®Ó sím chuyÓn dÇn sang c¬ chÕ thanh to¸n
kh«ng dïng tiÒn mÆt.
3.2.1.10 C¶i tæ, n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n lý c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n:
Qua hμng lo¹t c¸c vô tiªu cùc trong x©y dùng c¬ b¶n cho thÊy c¬ cÊu tæ chøc
bé m¸y qu¶n lý trong c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n cßn nhiÒu bÊt cËp. ThiÕt nghÜ nhμ
n−íc nªn ph©n cÊp qu¶n lý nh− sau:
65
- Bé giao th«ng vËn t¶i cã nhiÖm vô x©y dùng ®Þnh h−íng x©y dùng giao th«ng
cña ViÖt Nam trong dμi h¹n vμ qui ho¹ch, lËp kÕ ho¹ch ph¸t triÓn tæng thÓ cho tõng ®Þa
ph−¬ng vμ ph©n cÊp vÒ cho c¸c së giao th«ng c¸c tØnh thμnh, qu¶n lý, thùc hiÖn.
- C¸c Së giao th«ng vËn t¶i c¸c tØnh, thμnh dùa theo ®Þnh h−íng, qui ho¹ch tæng
thÓ cña Bé giao th«ng vËn t¶i sÏ tiÕn hμnh triÓn khai qui ho¹ch chi tiÕt cho ®Þa ph−¬ng
m×nh.
+ §èi víi c¸c c«ng tr×nh cã thu: c¸c Së giao th«ng vËn t¶i tæ chøc ®Êu thÇu, lùa
chän nhμ thÇu råi giao kho¸n cho nhμ thÇu tù c©n ®èi thu chi ®Ó qu¶n lý vμ thi c«ng c¸c
c«ng tr×nh theo qui ho¹ch cña Së. C¸c nhμ thÇu lμ c¸c doanh nghiÖp x©y dùng kh«ng
ph©n biÖt nhμ n−íc hay t− nh©n. C¸c doanh nghiÖp x©y dùng sau khi tróng thÇu cã
nhiÖm vô lùa chän t− vÊn, gi¸m s¸t c«ng tr×nh, vμ thanh to¸n tiÒn thuª ®Êt, qui ho¹ch
cho Nhμ n−íc, ®ång thêi tù lªn kÕ ho¹ch kinh doanh ®Ó thu håi vèn tõ c«ng tr×nh. Vμ
c¸c doanh nghiÖp x©y dùng nμy sÏ chuyÓn giao quyÒn sö dông cho c¸c Së sau thêi gian
tho¶ thuËn trong hå s¬ thÇu.
+ §èi víi c¸c c«ng tr×nh kh«ng cã thu tøc c«ng tr×nh do ng©n s¸ch tμi trî th×
c¸c Së sÏ tæ chøc lùa chän c¸c doanh nghiÖp t− vÊn, gi¸m s¸t vμ gi¸m ®Þnh c«ng tr×nh
mét c¸ch ®éc lËp th«ng qua h×nh thøc ®Êu thÇu. Së chØ cã nhiÖm vô tæ chøc, c«ng bè
th«ng tin, vμ triÓn khai ®Êu thÇu theo LuËt ®Êu thÇu. C¸c c¸n bé lμm viÖc trong Së giao
th«ng vËn t¶i sÏ ®−îc lùa chän g¾t gao theo ®óng qui tr×nh tuyÓn dông vμ sÏ ®−îc tr¶
l−¬ng thËt cao, ®ång thêi còng sÏ bÞ xö ph¹t thËt nÆng khi ph¸t hiÖn cã dÊu hiÖu tham
nhòng.
3.2.2 §èi víi doanh nghiÖp:
3.2.2.1 X©y dùng hÖ thèng kiÓm so¸t nî cã tÝnh chuyªn nghiÖp:
X©y dùng hÖ thèng kiÓm so¸t nî víi c¸c kü thuËt chuyªn nghiÖp, mÉu biÓu
thèng nhÊt lμ vÊn ®Ò mμ Gi¸m ®èc vμ ban qu¶n lý cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i chó träng.
§iÒu cÇn thiÕt lμ c¸c doanh nghiÖp nªn xem xÐt ¸p dông c¸c kü thuËt ph©n tÝch vμ kiÓm
so¸t nî. Nªn ¸p dông kü thuËt ph©n lo¹i kh¸ch hμng vμ xÕp h¹ng tÝn dông, theo ®ã mçi
kh¸ch hμng sÏ ®−îc xÕp h¹ng theo møc ®é rñi ro dùa trªn c¸c tiªu chÝ nh− chØ sè kh¶
n¨ng thanh to¸n hiÖn hμnh, chØ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh, hÖ sè nî, lîi nhuËn,…
66
§Ó cã thÓ xÕp h¹ng tÝn dông, ta cã thÓ sö dông ph−¬ng tr×nh Z = a1x1 + a2x2 + ... + anxn
®Ó cho ®iÓm kh¸ch hμng. Sau ®ã ®èi chiÕu theo c¸c cÊp ®é sau ®Ó xÕp h¹ng doanh
nghiÖp:
AAA: §©y lμ h¹ng cao nhÊt, n¨ng lùc thanh to¸n cña kh¸ch hμng lμ cùc kú
m¹nh
AA: ChÊt l−îng h¬i thÊp h¬n AA mét chót nh−ng n¨ng lùc thanh to¸n lμ rÊt
m¹nh
A: Kh¸ nh¹y c¶m ®èi víi ®iÒu kiÖn kinh doanh nh−ng n¨ng lùc thanh to¸n ®−îc
®¸nh gi¸ lμ kh¸ m¹nh.
BBB: §¶m b¶o c¸c yÕu tè b¶o vÖ, tuy nhiªn khi m«i tr−êng kinh doanh kh«ng
thuËn lîi cã thÓ lμm suy yÕu n¨ng lùc thanh to¸n.
BB: C¸c yÕu tè b¶o vÖ cã chç yÕu, n¨ng lùc thanh to¸n ®«i lóc sÏ bÞ suy kÐm v×
m«i tr−êng kinh doanh kh«ng thuËn lîi, lo¹i h¹ng nμy béc lé kh¸ nhiÒu yÕu ®iÓm.
B: Lo¹i h¹ng nμy biÓu hiÖn c¸c yÕu tè b¶o vÖ yÕu. Trong hiÖn t¹i cã thÓ ®¸p
øng kh¶ n¨ng thanh to¸n, nh−ng khi m«i tr−êng kinh doanh thay ®æi theo chiÒu h−íng
bÊt lîi cã thÓ dÉn ®Õn lμm suy yÕu vμ mÊt thiÖn chÝ tr¶ nî.
CCC: HiÖn t¹i kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n, nÕu nh− ®iÒu kiÖn kinh doanh
trong t−¬ng lai trë nªn thuËn lîi th× míi cã kh¶ dÜ ®¸p øng c¸c cam kÕt tμi chÝnh.
CC: HiÖn t¹i gÇn nh− mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n
C: Cã thÓ ®ang nép hå s¬ xin ph¸ s¶n hoÆc nh÷ng hμnh ®éng ®¹i lo¹i nh− vËy,
nh−ng viÖc tr¶ nî ®ang tiÕp diÔn.
D: MÊt kh¶ n¨ng chi tr¶ hoμn toμn, hoÆc ®ang nép hå s¬ xin ph¸ s¶n.
Theo quy luËt ph©n bè chung, trong ®iÒu kiÖn kinh doanh b×nh th−êng cña mét doanh
nghiÖp th× phÇn lín c¸c mãn nî ph¶i tËp trung ë lo¹i A vμ B.
C¨n cø vμo kÕt qu¶ xÕp h¹ng, bé phËn tÝn dông sÏ x©y dùng chÝnh s¸ch b¸n
chÞu, x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn dông vμ ®iÒu kho¶n thanh to¸n t−¬ng øng víi tõng kh¸ch
hμng. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng th× thêi gian thi c«ng t−¬ng ®èi dμi, do
®ã doanh nghiÖp cÇn thËn träng vμ cè g¾ng th−¬ng l−îng víi kh¸ch hμng b»ng c¸ch
chia nhá c¸c giai ®o¹n thanh to¸n. VÝ dô nh− ®Æt cäc 20% ngay khi ký hîp ®ång, 20%
67
sÏ thanh to¸n trong vßng 30 ngμy kÓ tõ ngμy nghiÖm thu phÇn mãng c«ng tr×nh, 50% sÏ
thanh to¸n trong vßng 30 ngμy kÓ tõ ngμy hoμn thμnh phÇn khung cña c«ng tr×nh, 10%
sÏ thanh to¸n trong vßng 30 ngμy kÓ tõ ngμy nghiÖm thu c«ng tr×nh. MÆt kh¸c doanh
nghiÖp cã thÓ xem l¹i tû lÖ lîi nhuËn cña tõng dù ¸n ®Ó thiÕt lËp c¸c ®iÒu kho¶n b¸n
chÞu t−¬ng øng ch¼ng h¹n nh− 1/7 net 30 ®Ó nh»m ®Èy nhanh tèc ®é thanh to¸n tõ phÝa
kh¸ch hμng.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp còng cÇn chó ý ®Õn viÖc ®¸nh gi¸
kh¸ch hμng bëi v× kh¸ch hμng cã thμnh tÝch h«m qua cã thÓ cã vÊn ®Ò tÝn dông cña h«m
nay vμ thÊt b¹i trong kinh doanh ngμy mai. Do ®ã, doanh nghiÖp ph¶i lu«n chó ý ph¸t
hiÖn nh÷ng dÊu hiÖu c¶nh b¸o nguy hiÓm ®Ó cã h−íng xö lý kÞp thêi. §Ò nghÞ mÉu
phiÕu theo dâi kh¸ch hμng nh− sau:
B¶ng 3.1: PhiÕu theo dâi t×nh h×nh tμi chÝnh kh¸ch hμng
PHIÕU THEO DâI T×NH H×NH TμI CHÝNH KH¸CH HμNG
I. Th«ng tin vÒ kh¸ch hμng
- Tªn kh¸ch hμng:
- §Þa chØ:
- §iÖn tho¹i:
- Ngμnh nghÒ kinh doanh:
- Vèn kinh doanh:
- Sè l−îng nh©n viªn:
- Doanh thu b×nh qu©n n¨m:
II. ý kiÕn cña bé phËn tÝn dông:
- T×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hμng: Tèt
Trung b×nh
XÊu
- XÕp h¹ng kh¸ch hμng:
- H¹n møc tÝn dông: H¹n thanh to¸n:
Ng−êi theo dâi Ngμy th¸ng n¨m
XÐt duyÖt
68
Doanh nghiÖp cÇn t¨ng c−êng ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin trong qu¶n lý nî, sö
dông c¸c phÇn mÒm chuyªn dông theo dâi nî vμ nèi m¹ng th«ng tin ®Ó trao ®æi th«ng
tin vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña kh¸ch hμng, tõ ®ã cã ph¶n øng kÞp thêi. Bé phËn tÝn
dông cña doanh nghiÖp cÇn ph¶i th−êng xuyªn theo dâi, ®«n ®èc thu håi nî vμ nªn
®¸nh gi¸ t×nh h×nh thanh to¸n cña kh¸ch hμng hμng tuÇn theo mÉu biÓu sau:
B¶ng 3.2: B¶ng theo dâi kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hμng theo tuæi nî
Ho¸ ®¬n Sè tiÒn qu¸ h¹n
Ngμy Sè
Tªn
kh¸ch
hμng
Tæng
céng
Tõ 1-
7
ngμy
Tõ
7-14
ngμy
Tõ 14-
21 ngμy
Trªn
21
ngμy
Trong
h¹n
H¹n
thanh
to¸n
Sè
ngμy
qu¸
h¹n
§Ó ®¶m b¶o võa cã thÓ gi÷ ®−îc kh¸ch hμng vμ thu håi hÕt c¸c kho¶n nî tõ
kh¸ch hμng vμ tiÕt kiÖm chi phÝ, th× doanh nghiÖp nªn thμnh lËp bé phËn tÝn dông b»ng
c¸ch sö dông c¸c nh©n viªn tõ c¸c bé phËn kinh doanh, kÕ to¸n tμi chÝnh, bé phËn kü
thuËt vμ qu¶n trÞ.
- Bé phËn kÕ to¸n (cô thÓ lμ kÕ to¸n qu¶n trÞ) cã tr¸ch nhiÖm thu thËp th«ng tin
vÒ kh¸ch hμng vμ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kh¸ch hμng, ®Ò xuÊt ban gi¸m ®èc duyÖt h¹n møc
tÝn dông, h¹n thanh to¸n. Theo dâi nî ph¶i thu theo tõng nh©n viªn kinh doanh, theo
tõng kh¸ch hμng, hèi thóc nh©n viªn kinh doanh ®ßi nî. Trong tr−êng hîp bé phËn kinh
doanh kh«ng thÓ ®ßi ®−îc nî th× bé phËn kÕ to¸n sÏ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô
cÇn thiÕt nh− lμm c«ng v¨n nh¾c nî cã tÝnh l·i, sö dông c«ng ty ®ßi nî thuª, b¸n nî cho
c«ng ty mua b¸n nî, khëi kiÖn ra toμ ®èi víi c¸c kh¸ch hμng day d−a, trèn nî. Ph©n tÝch
l−u chuyÓn tiÒn tÖ ®Þnh kú mçi th¸ng mét lÇn, t×m ra nguyªn nh©n kÑt vèn, tõ ®ã ®Ò
xuÊt c¸c gi¶i ph¸p cho ban gi¸m ®èc ®Ó c¶i thiÖn dßng tiÒn.
- Bé phËn kinh doanh cã tr¸ch nhiÖm tiÕp xóc trùc tiÕp kh¸ch hμng vμ cung cÊp
c¸c th«ng tin ban ®Çu nh− giÊy phÐp kinh doanh cho bé phËn kÕ to¸n, ®μm ph¸n víi
kh¸ch hμng vμ ®Ò xuÊt h¹n møc tÝn dông vμ h¹n thanh to¸n cña tõng kh¸ch hμng cho kÕ
69
to¸n qu¶n trÞ vμ ban gi¸m ®èc ®Ó xÐt duyÖt. Do tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña ngμnh x©y dùng
nªn c¸c kho¶n ph¶i thu cña c¸c doanh nghiÖp cña ngμnh x©y kh«ng nh÷ng thÓ hiÖn trªn
tμi kho¶n ph¶i thu tõ kh¸ch hμng lμ tμi kho¶n 131 mμ cßn thÓ hiÖn trªn tμi kho¶n s¶n
phÈm kinh doanh dì dang lμ tμi kho¶n 154. ChÝnh v× vËy ngay sau khi ký hîp ®ång bé
phËn kinh doanh cã nhiÖm vô ®ßi nî kh¸ch hμng theo kÕ ho¹ch tõ bé phËn kÕ to¸n. §èi
víi c¸c kho¶n nî gÇn ®Õn h¹n, bé phËn kinh doanh nªn göi th− c¶m ¬n kh¸ch hμng,
môc ®Ých lμ nh¾c nhë kh¸ch hμng thanh to¸n ®óng h¹n. §èi víi c¸c kh¸ch hμng kh«ng
cã thiÖn chÝ tr¶ nî th× bé phËn kinh doanh sÏ chuyÓn cho bé phËn kÕ to¸n ®Ó ®ßi nî.
- Bé phËn kü thuËt ph¶i lªn kÕ ho¹ch thi c«ng râ rμng, cô thÓ víi kh¸ch hμng vμ
cè g¾ng hoμn tÊt c«ng tr×nh ®óng theo tiÕn ®é hoÆc cμng sím cμng tèt vμ nhanh chãng
ký biªn b¶n nghiÖm thu c«ng tr×nh víi kh¸ch hμng. Sau ®ã chuyÓn c¸c chøng tõ gèc
cho bé phËn kÕ to¸n ®Ó cã thÓ tiÕn hμnh lμm c¸c hå s¬ thanh to¸n vμ ®ßi nî nhanh nhÊt.
- Ban gi¸m ®èc c¨n cø vμo hå s¬ ®−îc ®Ö tr×nh tõ bé phËn kÕ to¸n ®Ó xÐt duyÖt
h¹n møc tÝn dông, h¹n thanh to¸n cho tõng kh¸ch hμng. §Ò ra c¸c chÝnh s¸ch ®éng viªn
nh©n viªn thÝch hîp ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é thu håi nî. Mét trong c¸c gi¶i ph¸p cã thÓ
mang l¹i hiÖu qu¶ tèt lμ chÝnh s¸ch tr¶ l−¬ng theo phÇn tr¨m sè tiÒn thu ®−îc tõ kh¸ch
hμng víi ®iÒu kiÖn kh«ng ®−îc trÔ h¹n thanh to¸n.
3.2.2.2 T¨ng c−êng ®μo t¹o nghiÖp vô qu¶n lý nî vμ ph©n tÝch tÝn dông th−¬ng
m¹i
C¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i nhËn thÊy r»ng chÊt l−îng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý
tμi chÝnh lμ nh©n tè quan träng bËc nhÊt trong hÖ thèng kiÓm so¸t nî th−¬ng m¹i cña
m×nh. Trªn thùc tÕ, c¸c quan hÖ tÝn dông th−¬ng m¹i gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau
ngμy cμng trë nªn ®a d¹ng, t¹o thμnh chuçi xÝch vμ cã ¶nh h−ëng kh«ng chØ ®èi víi b¶n
th©n doanh nghiÖp mμ cßn ®èi víi c¶ nÒn kinh tÕ. ViÖc mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n cña
nhiÒu doanh nghiÖp cã thÓ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng, thËm chÝ g©y ra ph¶n
øng d©y chuyÒn ph¸ s¶n. HiÖn nay mét sè doanh nghiÖp vÉn ch−a quan t©m thÝch ®¸ng
®Õn c«ng t¸c qu¶n lý nî, xem ®©y chØ lμ mét gãc nhá trong ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp. ChÝnh v× thÕ c¸c doanh nghiÖp cÇn chó träng viÖc ®Çu t−, båi d−ìng, ®μo
t¹o cho c¸n bé qu¶n lý vμ c¸n bé tμi chÝnh vÒ c«ng t¸c qu¶n lý nî, cÇn ph¶i huÊn luyÖn
70
c¸c kü n¨ng chuyªn m«n vÒ qu¶n lý nî, c¸c kü n¨ng ®¸nh gi¸, ph©n lo¹i nî, kü thuËt xö
lý nî,… cho c¸c c¸n bé qu¶n lý nî.
Do ch−a quan t©m ®óng møc ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý tÝn dông nªn hÇu hÕt c¸c
doanh nghiÖp ch−a cã bé phËn chuyªn tr¸ch qu¶n lý nî. C«ng viÖc theo dâi vμ qu¶n lý
nî cßn mang mμu s¾c kinh nghiÖm, thiÕu bμi b¶n, cho nªn cßn nhiÒu lóng tóng vμ hiÖu
qu¶ thÊp. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã qui m« lín th× nªn h×nh thμnh mét bé phËn
chuyªn tr¸ch qu¶n lý nî. Bªn c¹nh ®ã c¸c phßng ban chøc n¨ng nh− tμi chÝnh – kÕ
to¸n, marketing, phßng kinh doanh, phßng kü thuËt,… nªn cã sù phèi hîp chÆt chÏ
trong qu¸ tr×nh qu¶n lý nî ph¶i thu vμ ph¶i tr¶.
3.2.2.3 NghÖ thuËt l«i cuèn kh¸ch hμng cã møc ®é tÝn nhiÖm cao:
Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó doanh nghiÖp gi¶m thÊp c¸c kho¶n ph¶i thu ph¸t
sinh khã ®ßi lμ doanh nghiÖp ph¶i cã nh÷ng kh¸ch hμng cã møc ®é tÝn nhiÖm cao.
Kh¸ch hμng cã møc ®é tÝn nhiÖm cao lμ nh÷ng kh¸ch hμng tæ chøc vμ t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lo¹i cho c¸c doanh nghiÖp thi c«ng theo nh÷ng ph−¬ng ¸n râ rμng, ®óng luËt vμ
®¹t hiÖu qu¶. Hä lu«n duy tr× ho¹t ®éng tμi chÝnh lμnh m¹nh, vμ nhÊt lμ lu«n chó ý vμ
®¶m b¶o thanh to¸n nî ®óng thêi h¹n theo hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt. Cho dï lóc gÆp
khã kh¨n, trë ng¹i, hä còng t×m ®Õn doanh nghiÖp ®Ó bμn b¹c c¸ch gi¶i quyÕt chø
kh«ng t×m c¸ch nÐ tr¸nh viÖc thanh to¸n nî. Víi nh÷ng kh¸ch hμng nh− vËy, doanh
nghiÖp cÇn t¹o mäi ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong qu¸ tr×nh thi c«ng dù ¸n. §iÒu nμy lμm cho
kh¸ch hμng c¶m thÊy tho¶i m¸i khi lùa chän doanh nghiÖp lμ nhμ thÇu cña m×nh, v× hä
hiÓu ®−îc lμ doanh nghiÖp cã niÒm tin víi hä. ChÝnh ®iÒu nμy sÏ gióp kh¸ch hμng g¾n
bã l©u dμi víi doanh nghiÖp. Trong c¬ chÕ thÞ tr−êng nh− hiÖn nay, ®Ó cã nh÷ng kh¸ch
hμng nh− vËy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i cã nghÖ thuËt l«i kÐo hä. Tuy nhiªn khi thùc
hiÖn c¸c biÖn ph¸p l«i kÐo kh¸ch hμng, doanh nghiÖp cÇn ®¶m b¶o yªu cÇu võa thu hót
®−îc nhiÒu kh¸ch hμng võa ®¶m b¶o ®−îc kh¶ thu håi ®−îc nî.
3.2.2.4 Më réng c«ng cô hèi phiÕu trong c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng:
Trong quan hÖ th−¬ng m¹i viÖc ph¸t sinh vÊn ®Ò mua b¸n chÞu gi÷a c¸c doanh
nghiÖp lμ tÊt yÕu. Tuy nhiªn lμm thÕ nμo ®Ó c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng h¹n chÕ
rñi ro kh«ng thu ®−îc tiÒn tõ kh¸ch hμng, gi¶m thiÓu ®−îc kho¶n ph¶i thu khã ®ßi. H¬n
71
n÷a, viÖc chuyÓn nhanh c¸c kho¶n ph¶i thu thμnh tiÒn khi doanh nghiÖp cã nhu cÇu sö
dông nghÜa lμ gi¶m thêi gian vèn l−u ®éng n»m trong qu¸ tr×nh thanh to¸n, t¨ng hiÖu
suÊt sö dông vèn l−u ®éng.
Sö dông hèi phiÕu lμ biÖn ph¸p th−êng ®−îc dïng kh¸ phæ biÕn ë c¸c n−íc.
C¸c doanh nghiÖp sau khi hoμn tÊt nghiÖm thu c«ng tr×nh sÏ lËp hèi phiÕu ®Ó nhËn nî,
cã kú h¹n tr¶, th«ng th−êng lμ ba th¸ng. ë ViÖt Nam LuËt c¸c c«ng cô chuyÓn nh−îng
®· ban hμnh ngμy 29/11/2005 vμ cã hiÖu lùc thi hμnh ngμy 1/7/2006 lμ c¬ së ph¸p lý
®Çy ®ñ nhÊt cho viÖc h×nh thμnh, ph¸t triÓn vμ sö dông c¸c c«ng cô chuyÓn nh−îng
trong ®êi sèng kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n−íc.
Khi cã nhu cÇu vÒ tiÒn hoÆc thanh to¸n c¸c kho¶n nî, doanh nghiÖp sö dông
th−¬ng phiÕu cã thÓ:
CÇm cè hèi phiÕu: ng−êi thô h−ëng cã quyÒn cÇm cè hèi phiÕu. Khi cÇm cè,
ng−êi cÇm cè hèi phiÕu ph¶i ghi côm tõ “chuyÓn giao ®Ó cÇm cè”, tªn, ®Þa chØ cña
ng−êi cÇm cè, ký tªn trªn hèi phiÕu vμ chuyÓn giao hèi phiÕu cho ng−êi nhËn cÇm cè.
ChuyÓn nh−îng hèi phiÕu: chuyÓn nh−îng lμ viÖc ng−êi thô h−ëng chuyÓn giao
quyÒn së h÷u hèi phiÕu cho ng−êi nhËn chuyÓn nh−îng ®Ó ®æi lÊy mét sè tiÒn hoÆc
thanh to¸n mét nghÜa vô. Theo ®iÒu 27 cña LuËt c¸c c«ng cô chuyÓn nh−îng th× ng−êi
thô h−ëng cã thÓ chuyÓn nh−îng hèi phiÕu ®ßi nî b»ng h×nh thøc chuyÓn nh−îng
chuyÓn giao hoÆc chuyÓn nh−îng b»ng c¸ch ký chuyÓn nh−îng.
Víi c¸c −u ®iÓm ®ã, hèi phiÕu râ rμng lμ mét c«ng cô mμ c¸c doanh nghiÖp cÇn
nghiªn cøu ®Ó ¸p dông, ®Ó qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu.
3.2.2.5 Më réng nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hμng trong c¸c doanh nghiÖp ngμnh
x©y dùng:
B¶o l·nh lμ sù cam kÕt cña ng−êi thø ba thùc hiÖn nghÜa vô cña ng−êi ®−îc
b¶o l·nh trong tr−êng hîp ng−êi nμy kh«ng thùc hiÖn hoÆc kh«ng hoμn thμnh nghÜa vô
®ã. HiÖn nay ng©n hμng cã thÓ cung cÊp c¸c h×nh thøc b¶o l·nh sau: b¶o l·nh dù thÇu,
b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång, b¶o l·nh thanh to¸n vμ b¶o l·nh b¶o hμnh.
C¸c nhμ ®Çu t− khi c¶m thÊy kÐm tin cËy vÒ nhμ thÇu th× hä sÏ yªu cÇu c¸c nhμ
thÇu ph¶i thùc hiÖn b¶o l·nh dù thÇu khi tham gia ®Êu thÇu, møc th«ng th−êng hiÖn nay
72
lμ 10% gi¸ trÞ c«ng tr×nh vμ kho¶n tiÒn nμy sÏ ®−îc gi¶i to¶ sau khi doanh nghiÖp th¾ng
thÇu. B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång sÏ ph¶i ®−îc thùc thi ngay sau khi doanh nghiÖp
th¾ng thÇu vμ sÏ ®−îc hoμn tr¶ ngay sau khi doanh nghiÖp hoμn tÊt vμ nghiÖm thu c«ng
tr×nh ®ång thêi doanh nghiÖp còng sÏ cung cÊp giÊy b¶o l·nh b¶o hμnh cho chñ ®Çu t−
theo thêi h¹n qui ®Þnh trong hå s¬ thÇu.
B¶o l·nh thanh to¸n ®−îc sö dông nh− lμ sù ®¶m b¶o cμng ch¾c ch¾n th−¬ng
phiÕu, tr¸i phiÕu,…víi sù ®¶m b¶o mua l¹i vμ chi tr¶ tiÒn l·i cña ng©n hμng th−¬ng m¹i
cã uy tÝn, ng−êi ph¸t hμnh c¸c chøng tõ cã gi¸ sÏ cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ph¸t hμnh
chóng víi l·i suÊt thÊp h¬n.
Trong giao dÞch quèc tÕ, b¶o l·nh thanh to¸n ngμy cμng ®−îc sö dông nhiÒu,
thay thÕ ph−¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ nh»m ®¬n gi¶n ho¸ giao dÞch, gi¶m
phÝ ng©n hμng nh−ng t¨ng thªm linh ho¹t cho c¶ hai phÝa. NÕu ng−êi mua kh«ng tr¶
tiÒn hμng theo ®óng ®iÒu kho¶n hîp ®ång, ng−êi b¸n sÏ ®ßi tiÒn theo b¶o l·nh. Nh−
vËy, b¶o l·nh ®−îc dïng lμm c«ng cô ®Ó b¶o ®¶m nghÜa vô thanh to¸n cña ng−êi mua
theo hîp ®ång th−¬ng m¹i.
Víi h×nh thøc b¶o l·nh thanh to¸n, ng−êi b¸n cã thÓ yªn t©m r»ng m×nh cã thÓ
thu ®−îc tiÒn khi ®Õn h¹n, trong khi ®ã ng−êi mua cã thÓ kh«ng cÇn ph¶i bá tiÒn hay
thÕ chÊp bÊt kú tμi s¶n nμo so víi h×nh thøc tÝn dông chøng tõ bëi v× ng©n hμng cã thÓ
b¶o l·nh cho ng−êi mua b»ng tÝn chÊp.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, c«ng cô b¶o l·nh ngμy cμng ®ang th©m
nhËp vμo ho¹t ®éng hμng ngμy. V× vËy ®Ó cã thÓ qu¶n lý tèt h¬n c¸c kho¶n ph¶i thu,
t¨ng ®é tin cËy trong viÖc thu håi nî th× trong c¸c quan hÖ mua b¸n hμng ho¸ c¸c doanh
nghiÖp nªn cã thãi quen ¸p dông h×nh thøc b¶o l·nh thanh to¸n vμ ®iÒu nμy thËt cÇn
thiÕt ®èi víi nh÷ng kh¸ch hμng cã møc ®é tÝn nhiÖm thÊp.
3.2.2.6 øng dông nghiÖp vô bao thanh to¸n trong viÖc mua b¸n nî ph¶i thu t¹i
c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng:
Bao thanh to¸n trong ngμnh x©y dùng lμ mét h×nh thøc cÊp tÝn dông cña tæ chøc
tÝn dông cho doanh nghiÖp x©y dùng th«ng qua viÖc mua l¹i c¸c kho¶n ph¶i thu ph¸t
sinh ®· ®−îc nhμ thÇu vμ chñ ®Çu t− tho¶ thuËn trong hîp ®ång. §¬n vÞ bao thanh to¸n
kh«ng ®−îc quyÒn thùc hiÖn bao thanh to¸n ®èi víi c¸c kho¶n ph¶i thu ®· qu¸ h¹n
thanh to¸n theo hîp ®ång mua, b¸n hμng (theo ®iÒu 19 qui chÕ bao thanh to¸n sè
73
1096/2004/Q§-NHNN ngμy 6/9/2004) trong khi ®ã hμng ho¸ cña c«ng ty mua b¸n nî
tån ®äng cña doanh nghiÖp lμ c¸c kho¶n nî ph¶i thu, nî ph¶i tr¶ ®· qu¸ h¹n thanh to¸n
nh−ng ch−a thu ®−îc, ch−a tr¶ ®−îc (theo qui ®Þnh 3.1 cña th«ng t− sè 38/2006-TT-
BTC ngμy 10/5/2006). Lý t−ëng nhÊt lμ tr−íc khi bÊt kú hîp ®ång nμo ®−îc ký kÕt nhμ
thÇu nªn ®Õn gÆp ®¬n vÞ bao thanh to¸n vμ ph¶i ®¶m b¶o r»ng c¸c ®¬n vÞ nμy sÏ s½n
sμng mua kho¶n nî ph¶i thu. §¬n vÞ bao thanh to¸n sÏ tiÕn hμnh kiÓm tra, xÕp h¹ng tÝn
dông cña ng−êi mua hμng.
Bao thanh to¸n cã c¸c lîi Ých nh− cã thÓ ®−a tiÒn mÆt ngay cho ng−êi nhμ thÇu;
®¬n vÞ bao thanh to¸n cã thÓ ®¸nh gi¸ c¸c rñi ro tÝn dông vμ ®¶m b¶o cho cho nhμ thÇu
kh«ng r¬i vμo kh¶ n¨ng bÞ nî khã ®ßi; ®¬n vÞ bao thanh to¸n nÕu muèn cã thÓ tiÕp qu¶n
viÖc qu¶n lý c¸c ho¸ ®¬n tμi chÝnh, hîp ®ång cña ng−êi nhμ thÇu.
§Ó cã thÓ ®ßi nî hiÖu qu¶ c¸c doanh nghiÖp nhÊt thiÕt ph¶i ®Çu t− nguån nh©n
lùc, trang thiÕt bÞ ®Ó ph©n lo¹i, ®¸nh gi¸ kh¸ch hμng, ph©n tÝch nî,…®Òu nμy sÏ rÊt tèn
kÐm vμ ®«i khi kh«ng ®¹t ®−îc kÕt qu¶ nh− mong muèn. H·y lμm thö lμm mét phÐp
tÝnh, hiÖn nay c¶ n−íc cã kho¶ng 120,000 doanh nghiÖp, trung b×nh mçi doanh nghiÖp
sÏ ph¶i ®Çu t− Ýt nhÊt mét nh©n viªn chuyªn lμm thu håi nî víi møc l−¬ng 2 triÖu ®ång
mét th¸ng th× hμng n¨m chóng ta ph¶i chi tiªu hμng ngh×n tû ®ång cho viÖc ®Çu t− nh©n
lùc. VËy t¹i sao c¸c doanh nghiÖp kh«ng b¸n c¸c kho¶n nî ph¶i thu cña m×nh cho mét
c«ng ty thu håi nî chuyªn nghiÖp?
Theo thèng kª tõ n¨m 1998 ®Õn n¨m 2002 cho thÊy doanh sè cña ho¹t ®éng bao thanh
to¸n qua mét sè n−íc trªn thÕ giíi nh− sau:
B¶ng 3.3: Doanh sè bao thanh to¸n cña mét sè n−íc trªn thÕ giíi qua c¸c n¨m
§¬n vÞ tÝnh: triÖu EUR
N−íc
1998 1999 2000 2001 2002
Trung Quèc 11 31 212 1,238 2,270
Mü 64,255 104,200 120,000 129,000 108,500
§μi Loan 1,004 2,090 3,650 5,160 8,560
Toμn thÕ giíi 450,702 573,008 641,572 720,194 749,761
Nguån: Far East National Bank
74
ë ViÖt Nam nghiÖp vô bao thanh to¸n ®· b−íc ®Çu h×nh thμnh, hiÖn nay cã mét
sè ng©n hμng nh− ng©n hμng ¸ Ch©u, ng©n hμng Sμi gßn Th−¬ng TÝn, ng©n hμng Quèc
TÕ,… ®· vμ ®ang ¸p dông thö nghiÖm nghiÖp vô nμy. Tuy nhiªn, nghiÖp vô nμy cßn kh¸
míi mÏ vμ c¸c doanh nghiÖp còng nh− ng©n hμng cßn rÊt cßn e dÌ khi sö dông. ThiÕt
nghÜ bao thanh to¸n lμ mét ph−¬ng ph¸p cã thÓ gi¶i quyÕt ®−îc t×nh tr¹ng bÕ t¾c vÒ nî
nÇn, gióp doanh nghiÖp chñ nî thu håi vèn ®Ó ho¹t ®éng. Do ®ã ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp ho¹t ®éng th−êng xuyªn ph¸t sinh nî dμi ngμy th× nªn ¸p dông gi¶i ph¸p bao
thanh to¸n.
KÕT LUËN CH¦¥NG 3
Trªn c¬ së ph©n tÝch c¸c sè liÖu thùc tÕ vμ c¸c nguyªn nh©n g©y ra t×nh tr¹ng
nî ®äng t¹i c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng ViÖt Nam t¸c gi¶ ®· ®−a ra c¸c gi¶i ph¸p
bao gåm c¶ vÜ m« vμ vi m«. Ch¼ng h¹n nh− gi¶i ph¸p vÒ c«ng ty mua b¸n nî, vÒ nguån
cung cÊp th«ng tin, sù phèi hîp cña c¸c c¬ quan vμ ®¬n vÞ liªn quan trong viÖc kiÓm
so¸t kÕ ho¹ch ®Çu t− vμ gi¶i ng©n c¸c dù ¸n ®Çu t−, c«ng t¸c thi hμnh ¸n, x©y dùng hÖ
thèng kiÓm so¸t nî,… t¸c gi¶ hy väng c¸c gi¶i ph¸p nμy sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp
ngμnh x©y dùng ViÖt Nam c¶i thiÖn t×nh tr¹ng nî ®äng t¹i chÝnh doanh nghiÖp m×nh.
75
KÕT LUËN
Nghiªn cøu ®Ò tμi “Qu¶n trÞ c¸c kho¶n ph¶i thu t¹i c¸c doanh nghiÖp ngμnh
x©y dùng ViÖt Nam” lμm næi bËt c¸c vÊn ®Ò sau:
- T×nh tr¹ng nî nÇn cña c¸c doanh nghiÖp ngμnh x©y dùng ViÖt Nam.
- §−a ra c¸c gi¶i ph¸p, m« h×nh ®Ó xö lý døt ®iÓm c¸c kho¶n ph¶i thu tån ®äng nh»m
gióp c¸c doanh nghiÖp nhμ n−íc lμnh m¹nh ho¸ t×nh h×nh tμi chÝnh. Qua ®ã thóc ®Èy cæ
phÇn ho¸ doanh nghiÖp nhμ n−íc, n©ng cao søc c¹nh tranh cho nÒn kinh tÕ quèc d©n,
héi nhËp vμ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
- Gióp c¸c doanh nghiÖp hiÓu râ h¬n c¸c kh¸i niÖm vÒ qu¶n trÞ c¸c kho¶n ph¶i thu,
bao thanh to¸n, c«ng ty mua b¸n nî, xÕp h¹ng doanh nghiÖp…tõ ®ã x©y dùng chÝnh
s¸ch nî thÝch hîp nh»m gia t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn th−¬ng
tr−êng.
- Gióp c¸c doanh nghiÖp thÊy râ tÇm quan träng cña viÖc qu¶n trÞ c¸c kho¶n ph¶i thu,
nguyªn nh©n c¸c kho¶n ph¶i thu qu¸ h¹n vμ c¸c c«ng cô ®Ó qu¶n trÞ nî ph¶i thu hiÖu
qu¶ nhÊt.
- Gãp phÇn hoμn thiÖn c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan t¹o c¬ së ph¸p lý cho viÖc ph¸t
triÓn thÞ tr−êng nî ë ViÖt Nam.
Tuy nhiªn v× kiÕn thøc vμ thêi gian cña t¸c gi¶ cßn h¹n chÕ nªn luËn v¨n kh«ng
tr¸nh khái thiÕu sãt. T¸c gi¶ kÝnh mong Quý ThÇy C« vμ c¸c B¹n gãp ý ®Ó luËn v¨n
®−îc hoμn thiÖn h¬n.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Quản trị khoản phải thu tại các doanh nghiệp ngành xây dựng Việt Nam.pdf
