Đề tài Quy trình công nghệ hiện chỉnh bản đồ địa hình tỷ lệ 1:25.000 bằng ảnh vệ tinh SPOT-5

®å 3.2 nh­ng mét sè b­íc trong quy tr×nh c«ng nghÖ ®­îc l­îc bá. VÝ dô: Kh«ng tiÕn hµnh lËp b¶n gèc chØnh söa mµ hiÓn thÞ trùc tiÕp b¶n ®å sè vector trªn nÒn b×nh ®å ¶nh sè ®Ó hiÖn chØnh. So s¸nh trùc tiÕp b¶n ®å giÊy vµ b×nh ®å ¶nh vÖ tinh in trªn giÊy ®Ó x¸c ®Þnh c¸c ®èi t­îng biÕn ®æi, ®iÒu vÏ c¸c yÕu tè míi xuÊt hiÖn vµ cËp nhËt th«ng tin tõ c¸c nguån t­ liÖu kh¸c còng nh­ bæ sung thuéc tÝnh ®èi t­îng néi dung b¶n ®å tõ th«ng tin do c¸c ®¬n vÞ trªn ®Þa bµn khu vùc cung cÊp. C«ng ®o¹n ®iÒu vÏ ngo¹i nghiÖp ®­îc h¹n chÕ tèi ®a vµ c«ng viÖc hiÖn chØnh ®­îc c¸c kü s­ cã kinh nghiÖm còng nh­ tr×nh ®é chuyªn m«n thùc hiÖn. Thµnh lËp b×nh ®å ¶nh vÖ tinh C«ng t¸c chuÈn bÞ vµ thiÕt kÕ LËp b¶n gèc chØnh söa §o¸n ®äc néi nghiÖp §iÒu vÏ ngo¹i nghiÖp Thµnh lËp b¶n ®å gèc míi QuÐt, n¾n, sè ho¸ b¶n ®å KiÓm tra, nghiÖm thu Giao nép thµnh qu¶ H×nh 3.1 S¬ ®å c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å b»ng ¶nh vÖ tinh theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng C«ng t¸c chuÈn bÞ vµ thiÕt kÕ Thµnh lËp b×nh ®å ¶nh vÖ tinh §o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh phôc vô hiÖn chØnh b¶n ®å KiÓm tra nghiÖm thu Giao nép s¶n phÈm Sè ho¸ chØnh söa vµ biªn tËp b¶n ®å sè vector QuÐt, n¾n b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ B¶n ®å ®Þa h×nh gèc Thµnh lËp b¶n ®å gèc hiÖn chØnh trªn Diamat; QuÐt, n¾n Ph­¬ng ¸n 1 Ph­¬ng ¸n 2 H×nh 3.2 S¬ ®å c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å b»ng ¶nh vÖ tinh theo ph­¬ng ph¸p sè 3.1.3 §¸nh gi¸ c¸c quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ¶nh vÖ tinh * HiÖn chØnh b¶n ®å b»ng ¶nh vÖ tinh theo quy tr×nh c«ng nghÖ theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng cã nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm sau: ¦u ®iÓm: + Kh«ng ph¶i ®Çu t­ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, sö dông tèi ®a tµi liÖu gèc hiÖn cã (tµi liÖu thµnh lËp b¶n ®å cÇn hiÖn chØnh theo c«ng nghÖ truyÒn thèng) vµ nguån nh©n lùc cã tay nghÒ cao tõ tr­íc. + Víi c«ng nghÖ nµy, nhiÒu c¬ quan, ®¬n vÞ cã thÓ thùc hiÖn hiÖn chØnh b¶n ®å khi cÇn thiÕt. Nh­îc ®iÓm: + Thêi gian thi c«ng hiÖn chØnh b¶n ®å kh¸ dµi, hiÖu qu¶ kinh tÕ kh«ng cao. Ch­a ®¸p øng ®­îc tÝnh thêi sù cña th«ng tin trªn b¶n ®å, ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc qu©n sù. + ChÊt l­îng ®­êng nÐt, b¶n gèc hiÖn chØnh b»ng c«ng nghÖ thñ c«ng kh«ng ®ång ®Òu, rÊt khã cã sù thèng nhÊt khi ph¶i hiÖn chØnh nhiÒu m¶nh b¶n ®å hoÆc lµ c¶ d·y tû lÖ cïng mét lóc. + ViÖc l­u tr÷, b¶o qu¶n tµi liÖu b¶n ®å (phim - b¶n ®å giÊy) kång kÒnh, rÊt khã kh¨n. * HiÖn chØnh b¶n ®å b»ng ¶nh vÖ tinh theo quy tr×nh c«ng nghÖ theo ph­¬ng ph¸p sè cã nh÷ng ­u, nh­îc ®iÓm sau: ¦u ®iÓm: + Mét d©y truyÒn s¶n xuÊt sè ®ång bé sÏ mang l¹i nhiÒu hiÖu qu¶ vÒ kinh tÕ, thêi gian hiÖn chØnh nhanh, th«ng tin cËp nhËt ®¸p øng ®­îc tÝnh thêi sù. + §¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ chÊt l­îng ký hiÖu vµ ®­êng nÐt, s¶n phÈm ®a d¹ng. + Trong ®iÒu kiÖn hiÖn chØnh ph¶i thay ®æi hÖ thèng to¹ ®é hoÆc ®Þa h×nh hay chuyÓn tû lÖ th× c«ng nghÖ sè nhanh, chÝnh x¸c. + ViÖc l­u tr÷, b¶o qu¶n tµi liÖu (ë d¹ng sè) còng nh­ vËn chuyÓn, trao ®æi ®¬n gi¶n, gän nhÑ, nhanh chãng. + Lµm viÖc víi c«ng nghÖ sè, cã nghÜa lµ ®· n©ng cao tr×nh ®é tin häc, tiÕp cËn víi khoa häc kü thuËt thÕ giíi. Nh­îc ®iÓm: + Ph¶i ®Çu t­ nhiÒu kinh phÝ ®Ó mua s¾m trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i vµ ®µo t¹o nh©n lùc kh«ng chØ vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô mµ cßn c¶ vÒ tin häc. + Kh«ng ph¶i c«ng nghÖ sè lóc nµo còng thùc hiÖn ®­îc, nhÊt lµ ®iÒu kiÖn chiÕn tranh x¶y ra. + Do ®Æc ®iÓm gän nhÑ, truy cËp b»ng nhiÒu ®­êng kh¸c nhau, nªn viÖc b¶o mËt gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tõ nh÷ng ­u nh­îc ®iÓm cña hai ph­¬ng ph¸p trªn cïng víi sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ hiÖn nay ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ tin häc. Th× viÖc ¸p dông quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å theo ph­¬ng ph¸p sè vµo s¶n xuÊt thùc tÕ lµ mét ph­¬ng ph¸p võa ®¶m b¶o tÝnh kü thuËt võa mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. ChÝnh v× vËy trong ®å ¸n nµy em ¸p dông quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh theo ph­¬ng ph¸p sè. 3.2 DiÔn gi¶i c¸c b­íc cña quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å theo ph­¬ng ph¸p sè 3.2.1 C«ng t¸c chuÈn bÞ vµ thiÕt kÕ Khi hiÖn chØnh b»ng b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ¶nh vÖ tinh c«ng t¸c chuÈn bÞ còng t­¬ng tù nh­ khi hiÖn chØnh b»ng ¶nh hµng kh«ng vµ bao gåm c¸c b­íc: 1- Thu thËp, ®¸nh gi¸ vµ hÖ thèng ho¸ t­ liÖu Thu thËp tµi liÖu lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn nh­ng hÕt søc quan träng cña c«ng t¸c chuÈn bÞ. Bªn c¹nh viÖc sö dông t­ liÖu chÝnh lµ ¶nh vÖ tinh th× cÇn thu thËp c¸c tµi liÖu kh¸c nh­: - B¶n ®å ®Þa h×nh c¸c lo¹i tû lÖ thuéc khu vùc nghiªn cøu. - C¸c ®iÓm to¹ ®é vµ ®é cao Nhµ n­íc, kÕt qu¶ ®o khèng chÕ GPS. - C¸c v¨n b¶n ph¸p lý dïng trong thiÕt kÕ vµ thi c«ng nh­: Quy ph¹m thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh, quy ph¹m hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh, ký hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh, quy ®Þnh kü thuËt sè ho¸ b¶n ®å ®Þa h×nh c¸c lo¹i tû lÖ; c¸c quyÕt ®Þnh, th«ng t­ h­íng dÉn… - C¸c b¶n ®å chuyªn ®Ò, c¸c tµi liÖu ®o vÏ chuyªn dïng nh­: B¶n ®å ®Þa chÝnh, b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt, hiÖn tr¹ng líp phñ bÒ mÆt, tµi liÖu vÒ biªn giíi vµ ®Þa giíi hµnh chÝnh (b¶n ®å 364/CT), tµi liÖu vÒ giao th«ng, b¶n ®å ®Þa h×nh ®¸y biÓn cã ë mét sè vïng biÓn ®Ó chuyÓn c¸c yÕu tè ®Þa h×nh ®¸y biÓn lªn. Ngoµi ra cßn cã c¸c tµi liÖu chuyªn ngµnh nh­ m¹ng l­íi thuû v¨n, l­íi ®iÖn, hÖ thèng ®ª ®iÒu… ®­îc dïng ®Ó tham kh¶o vµ bæ sung trong c«ng t¸c ®iÒu vÏ. Tr­íc khi tiÕn hµnh hiÖn chØnh th× tÊt c¶ c¸c tµi liÖu thu thËp ®­îc ®Òu ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu tra, ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ møc ®é sö dông cña c¸c lo¹i th«ng tin, t­ liÖu hiÖn cã; trong ®ã cã c¶ viÖc tiÕn hµnh kh¶o s¸t ngoµi thùc ®Þa. Trªn c¬ së ®ã ®­a ra c¸c chØ dÉn møc ®é sö dông tõng lo¹i t­ liÖu vµo môc ®Ých hiÖn chØnh. Nh÷ng tµi liÖu ¶nh vµ b¶n ®å chuyªn ®Ò thu ®­îc ph¶i hÖ thèng ho¸ theo tõng néi dung cÇn hiÖn chØnh: tµi liÖu v¨n b¶n, b¶n ®å phôc vô cho viÖc hiÖn chØnh theo yÕu tè d¹ng ®iÓm, d¹ng tuyÕn vµ d¹ng diÖn…Cã nh­ vËy, míi ®¶m b¶o nguyªn t¾c thèng nhÊt tõ trªn xuèng d­íi, lùa chän ®­îc yÕu tè néi dung chÝnh, phô trªn tõng ph¹m vi hiÖn chØnh. 2- Nghiªn cøu ®Æc ®iÓm ®Þa lý khu vùc hiÖn chØnh Dùa trªn c¸c tµi liÖu thu thËp ®­îc, tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c ®Æc ®iÓm ®Þa lý khu vùc liªn quan ®Õn néi dung cÇn hiÖn chØnh nh­: - TÝnh chÊt vµ møc ®é biÕn ®æi cña c¸c yÕu tè tù nhiªn vµ x· héi trong ph¹m vi nghiªn cøu. - Ph©n khu vùc hoÆc t¸ch riªng tõng yÕu tè cÇn hiÖn chØnh. §©y chÝnh lµ mét phÇn kÕt qu¶ nghiªn cøu thiÕt kÕ kü thuËt cho b¶n ®å hiÖn chØnh. 3- §¸nh gi¸ b¶n ®å cÇn hiÖn chØnh ViÖc ®¸nh gi¸ b¶n ®å cÇn hiÖn chØnh vÒ chÊt l­îng vµ tÝnh hiÖn thêi sÏ gióp cho viÖc n¾n ¶nh phï hîp víi b¶n ®å vÒ c¬ së to¸n häc, hÖ thèng to¹ ®é, ®é cao, néi dung ký hiÖu, còng nh­ h×nh thøc thÓ hiÖn. §é chÝnh x¸c cña b¶n ®å ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng c¸ch ®èi chiÕu c¬ së khèng chÕ mÆt ph¼ng, ®é cao cña b¶n ®å víi c¸c chØ tiªu kü thuËt t­¬ng øng trong quy ph¹m hiÖn hµnh. Trong khi thùc hiÖn cÇn tiÕn hµnh ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o kü thuËt hiÖn chØnh còng nh­ b¶ng thèng kª to¹ ®é, ®é cao c¸c ®iÓm tr¾c ®Þa vµ lý lÞch b¶n ®å. 4- LËp thiÕt kÕ kü thuËt - dù to¸n vµ c¸c chØ dÉn biªn tËp Khi b­íc vµo hiÖn chØnh ng­êi thùc hiÖn ph¶i lËp thiÕt kÕ kü thuËt - dù to¸n (luËn chøng kinh tÕ - kü thuËt) bao gåm c¸c c«ng viÖc nh­: nghiªn cøu t×nh h×nh ®Æc ®iÓm khu vùc cÇn hiÖn chØnh; nghiªn cøu, ®¸nh gi¸ hiÖn tr¹ng th«ng tin t­ liÖu; x¸c ®Þnh râ ph­¬ng ph¸p c«ng nghÖ ¸p dông cho tõng ph­¬ng ¸n thi c«ng hiÖn chØnh b¶n ®å cho c¸c tû lÖ kh¸c nhau tuú theo møc ®é biÕn ®æi néi dung cña b¶n ®å cÇn hiÖn chØnh nhiÒu hay Ýt; ®­a ra c¸c quy ®Þnh cho tõng kh©u s¶n xuÊt vµ ®Ò ra c¸c ph­¬ng ¸n an toµn lao ®éng - tæ chøc thi c«ng, lËp dù to¸n c«ng tr×nh. Trong tr­êng hîp hiÖn chØnh nhiÒu m¶nh b¶n ®å ë nhiÒu khu vùc kh¸c nhau, nhÊt thiÕt ph¶i viÕt chØ dÉn biªn tËp chi tiÕt cho tõng nhãm m¶nh b¶n ®å (nhãm khu vùc ®ång b»ng, ®åi nói, thµnh phè…). Thµnh lËp b×nh ®å ¶nh vÖ tinh HÇu hÕt c¸c b­íc thµnh lËp b×nh ®å ¶nh vÖ tinh chñ yÕu b»ng ph­¬ng ph¸p sè. C¸c b­íc chñ yÕu cña quy tr×nh thµnh lËp b×nh ®å ¶nh vÖ tinh ®ang ®­îc ¸p dông t¹i Trung t©m ViÔn th¸m - Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng ®­îc thÓ hiÖn trªn h×nh 3.3. Quy tr×nh nµy bao gåm c¸c c«ng ®o¹n chÝnh: - QuÐt, n¾n b¶n ®å. - NhËp ¶nh sè, quÐt ¶nh t­¬ng tù, xö lý t¨ng c­êng chÊt l­îng h×nh ¶nh. - Chän ®iÓm khèng chÕ ¶nh. - LËp m« h×nh sè ®é cao. - N¾n ¶nh, c¾t ghÐp ¶nh vµ thµnh lËp b×nh ®å ¶nh. - Tr×nh bµy khung b×nh ®å ¶nh. - Ghi ®Üa CD- ROM, in b×nh ®å ¶nh. 1. QuÐt, n¾n b¶n ®å C«ng ®o¹n nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi b¶n ®å cÇn hiÖn chØnh kh«ng ë d¹ng sè vector. B¶n ®å dïng ®Ó quÐt lµ c¸c tµi liÖu b¶n ®å ®· ®­îc ph©n tÝch lùa chän ®¸p øng yªu cÇu cña b¶n ®å dïng ®Ó hiÖn chØnh vµ cã thÓ lµ b¶n ®å in trªn giÊy, b¶n gèc t¸ch mµu (th­êng lµ phim d­¬ng) hoÆc b¶n tæng hîp nÐt ®en trªn ®Õ trong. C¸c b¶n gèc nµy ph¶i s¹ch sÏ, râ nÐt, ph¶i cã ®ñ ®iÓm mèc ®Ó n¾n, cô thÓ ph¶i cã ®ñ 4 ®iÓm mèc gãc khung vµ c¸c ®iÓm mèc l­íi « vu«ng. §o KC ngo¹i nghiÖp, t¨ng dµy ®iÓm n¾n ¶nh C«ng t¸c chuÈn bÞ QuÐt b¶n ®å N¾n b¶n ®å sè Chän ®iÓm n¾n trªn b¶n ®å HiÓn thÞ m« h×nh lËp thÓ ¶nh vÖ tinh N¾n ¶nh sè vÖ tinh møc 3 Thµnh lËp m« h×nh sè ®é cao C¾t ghÐp ¶nh vµ thµnh lËp b×nh ®å ¶nh Tr×nh bµy khung vµ chó gi¶i ¶nh vÖ tinh Ghi ®Üa CD, VCD In Ên Kh«ng ®¹t §¸nh gi¸ ®é chÝnh x¸c §¹t H×nh 3.3: Quy tr×nh thµnh lËp b×nh ®å ¶nh vÖ tinh ¶nh quÐt b¶n ®å ph¶i râ rµng, cã ®é t­¬ng ph¶n trung b×nh, c¸c dÊu khung to¹ ®é gãc khung ph¶i hiÖn râ, trÞ sè to¹ ®é ph¶i ®äc râ rµng. N¾n b¶n ®å quÐt b»ng c¸c phÇn mÒm nh­ phÇn mÒm IRAS-C. Sau khi n¾n ph¶i hiÖu chØnh ®é t­¬ng ph¶n cña ¶nh n¾n ®Ó cã h×nh ¶nh tèt nhÊt cho viÖc vector ho¸. §é chÝnh x¸c n¾n b¶n ®å quÐt ph¶i ≤ 0,2 mm ë tû lÖ b¶n ®å thµnh lËp. 2. NhËp ¶nh sè, quÐt ¶nh t­¬ng tù, xö lý t¨ng c­êng chÊt l­îng h×nh ¶nh §a sè t­ liÖu ¶nh vÖ tinh d¹ng ë d¹ng sè vµ ®­îc nhËp vµo hÖ thèng xö lý ¶nh sè tõ CD-ROM. D÷ liÖu ¶nh vÖ tinh ®­îc ghi l¹i vµ tæ chøc theo nh÷ng trËt tù nhÊt ®Þnh gäi lµ khu«n d¹ng ¶nh; ®©y lµ sù phèi hîp vÞ trÝ kh«ng gian (hµng, cét) vµ gi¸ trÞ phæ ®Ó thu nhËn, l­u tr÷, thÓ hiÖn vµ ph©n tÝch ¶nh. Khu«n d¹ng BSQ (Band Sequence): Lµ khu«n d¹ng trong ®ã c¸c kªnh phæ ®­îc l­u tuÇn tù hÕt kªnh nµy sang kªnh kh¸c, nghÜa lµ mçi ¶nh t­¬ng øng víi mét kªnh. Khu«n d¹ng BIL (Band Interleaved by Line): Lµ khu«n d¹ng trong ®ã tõng hµng ¶nh ®­îc ghi theo thø tù cña sè kªnh, mçi hµng ®­îc ghi tuÇn tù theo gi¸ trÞ cña c¸c kªnh phæ vµ sau ®ã lÆp l¹i theo thø tù cña tõng hµng. Khu«n d¹ng BIP (Band Interleaved by Pixel): Mçi pixel ®­îc l­u tuÇn tù theo c¸c kªnh, nghÜa lµ c¸c kªnh phæ ®­îc ghi theo hµng vµ cét cña pixel; sau khi kÕt thóc tæ hîp phæ cña pixel nµy l¹i chuyÓn sang tæ hîp phæ cña pixel kh¸c. C¸c d÷ liÖu ¶nh vÖ tinh sè cã thÓ ë c¸c khu«n d¹ng kh¸c nhau; cã lo¹i ¶nh ®· ë d¹ng sè t­¬ng thÝch víi c¸c thiÕt bÞ vµ phÇn mÒm xö lý ¶nh sè hiÖn cã, nh­ng còng cã lo¹i ¶nh tuy ®· ë d¹ng sè nh­ng ch­a ®óng víi khu«n d¹ng t­¬ng thÝch. V× vËy tr­íc khi ®¨ng nhËp d÷ liÖu vµo hÖ thèng th«ng qua phÇn mÒm trung gian, råi sau ®ã míi chuyÓn vÒ ®óng khu«n d¹ng cho phï hîp víi hÖ thèng xö lý ¶nh sè. ChÊt l­îng h×nh ¶nh phô thuéc rÊt nhiÒu vµo viÖc xö lý phæ. §èi víi mçi lo¹i ¶nh vÖ tinh kh¸c nhau sÏ cã nh÷ng ph­¬ng ¸n xö lý phæ kh¸c nhau. Nh­ng kÕt qu¶ cuèi cïng lµ ph¶i ®¶m b¶o vÒ kh¶ n¨ng th«ng tin cña ¶nh ®Ó dÔ ®o¸n ®äc nhÊt. C¸c ph­¬ng ph¸p ®­îc dïng ®Ó xö lý phæ nh­: D·n tuyÕn tÝnh, phi tuyÕn vµ c¸c phin läc (tÇn sè cao: Næi bËt c¸c ®­êng nÐt; tÇn sè thÊp: Gi¶m nhiÔu). §Ó n©ng cao chÊt l­îng h×nh ¶nh phôc vô cho môc ®Ých gi¶i ®o¸n c¸c ®èi t­îng cã thÓ tiÕn hµnh mét sè c«ng viÖc nh­: Sö dông c¸c phÐp t¨ng c­êng chÊt l­îng ¶nh (biÕn ®æi cÊp ®é x¸m, biÕn ®æi histogram, tæ hîp mµu, biÕn ®æi mÇu gi÷a hai hÖ RGB vµ HSI..), chång ghÐp ¶nh phæ mµu vµ toµn s¾c (XS + P), chång ghÐp ¶nh ®a thêi gian, xö lý ph©n tÝch thµnh phÇn chÝnh… 3. Chän ®iÓm khèng chÕ ¶nh C¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh (KCA) ®­îc dïng ®Ó n¾n ¶nh, ®­a ¶nh vÒ hÖ quy chiÕu vµ tû lÖ b×nh ®å ¶nh cÇn thµnh lËp. Ngoµi c¸c ®iÓm ®o KCA tËn dông tõ c¸c kÕt qu¶ ®o cña c¸c c«ng tr×nh tr­íc ®©y, cÇn tiÕn hµnh x¸c ®Þnh bæ sung b»ng ph­¬ng ph¸p ®o ngo¹i nghiÖp. §o ®¹c to¹ ®é ®iÓm KCA ë ngo¹i nghiÖp (dïng c«ng nghÖ ®o GPS hoÆc c¸c thiÕt bÞ x¸c ®Þnh to¹ ®é kh¸c) th× ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ kü thuËt. §iÓm KCA ph¶i lµ c¸c ®iÓm cã to¹ ®é mÆt ph¼ng vµ ®é cao ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ ph¶i ë c¸c vÞ trÝ cã h×nh ¶nh râ rÖt trªn ¶nh vµ cßn tån t¹i ngoµi thùc ®Þa. Sè l­îng ®iÓm KCA tuú thuéc vµo ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh, lo¹i ¶nh ®­îc sö dông vµ tû lÖ b×nh ®å ¶nh cÇn thµnh lËp. Sè l­îng ®iÓm khèng chÕ cÇn ®o kho¶ng tõ 12 ®iÓm cho mét c¶nh ¶nh, trong ®ã cã 2 ®iÓm dïng ®Ó kiÓm tra. ViÖc bè trÝ ®iÓm KCA mÆt ph¼ng vµ ®é cao cho mét c¶nh ¶nh theo nguyªn t¾c 5 ®iÓm r¶i ®Òu ë s¸t biªn B¾c, 5 ®iÓm r¶i ®Òu ë s¸t biªn Nam vµ 2 ®iÓm ë khu vùc trung t©m. VÞ trÝ ®iÓm n»m c¸ch mÐp biªn khu hiÖn chØnh kh«ng qu¸ 0,2 cm trªn ¶nh vÒ phÝa trong khu vùc hiÖn chØnh. 4. LËp m« h×nh sè ®é cao DEM (Digital Elevation Model) M« h×nh sè ®é cao dïng ®Ó n¾n ¶nh vÖ tinh vÒ ¶nh trùc giao nh»m lo¹i trõ sai sè xª dÞch vÞ trÝ ®iÓm ¶nh do chªnh cao ®Þa h×nh g©y ra. M« h×nh sè ®é cao cã thÓ cã ®­îc tõ c¸c nguån sau: - Tõ kÕt qu¶ ®o trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa, tõ ¶nh lËp thÓ hµng kh«ng. - Cã ®­îc do vÖ tinh cung cÊp ®èi víi nh÷ng hÖ thèng vÖ tinh cã kh¶ n¨ng chôp ¶nh lËp thÓ. - Tõ b¶n ®å ®Þa h×nh sè cña khu vùc cÇn thµnh lËp b×nh ®å. M« h×nh sè ®é cao ®­îc lËp b»ng c¸ch chuyÓn ®æi tõ b¶n ®å ®Þa h×nh sè cña khu vùc cÇn thµnh lËp b×nh ®å ®­îc thùc hiÖn theo c¸c b­íc sau: - C«ng t¸c chuÈn bÞ. - QuÐt b¶n ®å vµ n¾n b¶n ®å quÐt. - Sè hãa ®­êng b×nh ®é vµ c¸c yÕu tè cÇn thiÕt. - G¸n thuéc tÝnh. - X©y dùng m« h×nh sè ®Þa h×nh. - KiÓm tra giao nép s¶n phÈm. C«ng t¸c chuÈn bÞ ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi quÐt b¶n ®å vµ bao gåm viÖc chän b¶n ®å thÝch hîp cho viÖc sè ho¸ ®Ó lËp m« h×nh sè ®é cao. §Ó n¾n b×nh ®å ¶nh vÖ tinh SPOT tû lÖ 1:10.000 tèi thiÓu cÇn sè ho¸ ®­êng b×nh ®é víi kho¶ng cao ®Òu 30 m trë xuèng, ®èi víi tû lÖ 1: 25.000 lµ 75 m trë xuèng, víi tû lÖ 1: 50.000 lµ 150 m trë xuèng. §Ó lËp DEM ph¶i sè ho¸ c¸c ®­êng b×nh ®é cÇn thiÕt, c¸c ®iÓm ®é cao ®Æc tr­ng vµ hÖ thuû v¨n khu hiÖn chØnh. Khi sè ho¸ ng­êi thùc hiÖn ph¶i kiÓm tra tû mØ nh»m kh«ng bá sãt nh÷ng ®o¹n bÞ ®øt vµ t¸ch c¸c ®­êng nÐt bÞ chËp còng nh­ lµm tinh chØnh kÕt qu¶ sè ho¸ theo yªu cÇu cña phÇn mÒm dïng ®Ó tÝnh to¸n m« h×nh sè ®é cao. Tr­íc khi tÝnh to¸n m« h×nh sè ®é cao c¸c líp sè hãa cÇn ph¶i ®­îc kiÓm tra vµ söa lçi, t¹o topology vµ g¸n thuéc tÝnh (®é cao cña c¸c ®iÓm ®é cao vµ c¸c ®­êng b×nh ®é). ViÖc sè hãa vµ g¸n ®é cao cho c¸c ®iÓm ®é cao vµ ®­êng b×nh ®é cã thÓ thùc hiÖn b»ng modul MSFC (MicroStation Feature Collection) cña phÇn mÒm Mapping Office. §Ó tÝnh to¸n m« h×nh sè ®é cao sö dông modul TIN vµ GRID cña phÇn mªm ARC/INFO hoÆc modul MTA (Modul Terrain Analys) ®Ó t¹o file *.TIN hoÆc *.GRID. Sau khi tÝnh to¸n ph¶i kiÓm tra ®é chÝnh x¸c tÝnh to¸n so víi b¶n ®å dïng ®Ó sè hãa. §é chªnh vÒ ®é cao gi÷a m« h×nh sè ®é cao vµ ®é cao tÝnh trªn b¶n ®å kh«ng v­ît qu¸ 1/2 kho¶ng cao ®Òu ®­êng b×nh ®é cña b¶n ®å. 5. N¾n ¶nh, c¾t ghÐp ¶nh vµ thµnh lËp b×nh ®å ¶nh a- Sù cÇn thiÕt cña hiÖu chØnh h×nh häc ¶nh vÖ tinh §Ó d÷ liÖu ¶nh cã to¹ ®é vµ tÝch hîp víi c¸c nguån d÷ liÖu kh¸c th× viÖc hiÖu chØnh h×nh häc ph¶i ®­îc tiÕn hµnh, ®©y lµ c«ng viÖc v« cïng quan träng trong c«ng t¸c xö lý ¶nh. D÷ liÖu ¶nh tr­íc khi thùc hiÖn phÐp n¾n chØnh h×nh häc th­êng chøa ®ùng sù biÕn d¹ng vÒ h×nh häc vµ kh«ng thÓ sö dông nh­ mét b¶n ®å ®­îc. Cã nhiÒu nguyªn nh©n g©y ra sù biÕn d¹ng ®ã nh­: ®é cao bay chôp, vËn tèc bay cña m¸y bay hoÆc vÖ tinh, ¶nh h­ëng cña sù quay tr¸i ®Êt, ®é cong mÆt ®Êt, tÇng ®iÖn ly, líp khÝ quyÓn, hay ®Þa h×nh cña khu chôp,… ViÖc hiÖu chØnh h×nh häc sÏ hiÖu chØnh c¸c biÕn d¹ng h×nh häc cña ¶nh lµm cho d÷ liÖu ¶nh cã ®é trung thùc vÒ h×nh häc nh­ mét b¶n ®å. Môc ®Ých cña qu¸ tr×nh hiÖu chØnh h×nh häc lµ: thùc hiÖn viÖc hiÖu chØnh h×nh häc ®Ó lo¹i trõ sù biÕn d¹ng vÒ mÆt h×nh häc cña ¶nh. BiÕn d¹ng h×nh häc cña ¶nh ®­îc hiÓu nh­ sù sai lÖch vÞ trÝ gi÷a to¹ ®é ¶nh thùc tÕ ®o ®­îc vµ to¹ ®é ¶nh lý t­ëng ®­îc t¹o bëi mét bé c¶m cã thiÕt kÕ h×nh häc chÝnh x¸c vµ trong ®iÒu kiÖn thu nhËn lý t­ëng. Vµ b¶n chÊt cña qu¸ tr×nh hiÖu chØnh h×nh häc lµ x©y dùng mèi t­¬ng quan gi÷a hÖ to¹ ®é ¶nh vµ hÖ to¹ ®é quy chiÕu chuÈn cã thÓ lµ hÖ to¹ ®é mÆt ®Êt vu«ng gãc hoÆc hÖ to¹ ®é ®Þa lý dùa vµo c¸c ®iÓm khèng chÕ mÆt ®Êt, vÞ thÕ cña sensor, ®iÒu kiÖn khÝ quyÓn,… b- N¾n ¶nh sè ¶nh sè cã thÓ xem nh­ lµ m¶ng gi¸ trÞ ®é x¸m ®­îc l­u gi÷ trong m¸y tÝnh, v× vËy viÖc n¾n chØnh ¶nh sè lµ sù thay ®æi vÞ trÝ cña c¸c con sè nµy vµ hiÓn thÞ l¹i gi¸ trÞ ®é x¸m cña c¸c pixel n»m trong m¶ng x¾p xÕp cña ¶nh sè. Sù biÕn ®æi nµy dùa trªn hµm sè chuyÓn ®æi to¹ ®é tøc lµ ph¶i x¸c ®Þnh mèi quan hÖ h×nh häc gi÷a ¶nh gèc vµ ¶nh sau khi n¾n vµ c¸c ph­¬ng ph¸p t¸i chia mÉu ®­îc lùa chän thÝch hîp. Trong n¾n chØnh h×nh häc ¶nh sè, vÊn ®Ò ®Çu tiªn cÇn ph¶i x¸c ®Þnh lµ mèi quan hÖ h×nh häc gi÷a ¶nh gèc vµ ¶nh sau khi n¾n. Gi¶ sö r»ng to¹ ®é cña pixel P nµo ®ã tr­íc vµ sau khi n¾n lµ (x,y) vµ (X,Y) chóng ta sÏ cã quan hÖ hµm sè sau : Xp = Fx(xp,yp) Yp = Fy(xp,yp) (3.1) vµ xp = fx(Xp,Yp) yp = fy(Xp,Yp) (3.2) y Y A Gi¸n tiÕp a g B D F(XY) f(xy) f X d c ¶nh ®­îc n¾n chØnh Trùc tiÕp C ¶nh gèc X H×nh 3.4: S¬ ®å nguyªn lý n¾n ¶nh sè Hµm sè (3.1) t­¬ng ®­¬ng víi n¾n ¶nh trùc tiÕp. Theo ph­¬ng ph¸p nµy ®Çu tiªn tÝnh to¹ ®é (X, Y) cña ®iÓm ¶nh trªn ¶nh n¾n tõ to¹ ®é (x, y) trªn ¶nh gèc. Ngay sau khi tÝnh chuyÓn, gi¸ trÞ ®é x¸m cña pixel ®ã sÏ ®­îc g¸n tõ gi¸ trÞ néi suy theo c¸c ph­¬ng ph¸p t¸i chia mÉu thÝch hîp. Hµm sè (3.2) t­¬ng øng víi ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh gi¸n tiÕp. Ng­îc víi ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh trùc tiÕp, ph­¬ng ph¸p nµy lÊy ¶nh n¾n lµm c¬ së cho sù lùa chän. §èi víi tõng pixel trong ¶nh n¾n, viÖc hiÖu chØnh vÞ trÝ cña chóng trong ¶nh gèc cÇn ph¶i ®­îc tÝnh to¸n tr­íc tiªn th«ng qua hµm sè chuyÓn ®æi (3.2). Theo vÞ trÝ tÝnh to¸n ®­îc chØ ra nhê to¹ ®é (X, Y) th× gi¸ trÞ ®é x¸m cã thÓ nhËn ®­îc tõ ¶nh gèc vµ tõ ®ã g¸n sang pixel võa g¸n ®­îc trong ¶nh n¾n. C¸c hµm sè Fx, Fy hoÆc fx, fy th­êng lµ c¸c biÓu thøc to¸n häc cña h×nh häc chiÕu hoÆc ®a thøc. Sau khi hiÖu chØnh h×nh häc ¶nh vÖ tinh th× cã sù thay ®æi vÞ trÝ cña pixel nªn gi¸ trÞ ®é s¸ng cña c¸c pixel cÇn ph¶i ®­îc tÝnh vµ g¸n l¹i gi¸ trÞ ®é s¸ng theo vÞ trÝ míi. Ph­¬ng ph¸p néi suy vµ t¸i chia mÉu nh»m x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ®é s¸ng cña c¸c pixel trªn ¶nh ®· hiÖu chØnh tõ c¸c gi¸ trÞ ®é s¸ng cña c¸c pixel trªn ¶nh gèc. Cã hai c¸ch t¸i chia mÉu lµ: chiÕu tõ ¶nh ®· hiÖu chØnh vÒ ¶nh ch­a hiÖu chØnh hoÆc chiÕu tõ ¶nh ch­a hiÖu chØnh vÒ ¶nh ®· hiÖu chØnh. ViÖc néi suy vÞ trÝ phô thuéc hoµn toµn vµo m« h×nh h×nh häc sö dông, trong khi ®ã gi¸ trÞ cÊp ®é x¸m ®­îc g¸n l¹i theo mét sè ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n cã thÓ ®­îc ¸p dông trong qu¸ tr×nh t¸i chia mÉu sau: - Néi suy theo ph­¬ng ph¸p ng­êi l¸ng giÒng gÇn nhÊt (Nearest Neighbour). - Néi suy bËc hai (néi suy tuyÕn tÝnh - Bilinear Interpolation). - Néi suy theo hµm bËc 3 (Cubic Convolution). Trong n¾n ¶nh vÖ tinh, chªnh cao ®Þa h×nh trªn ¶nh rÊt nhá so víi ®é cao bay cña vÖ tinh, v× vËy ta cã thÓ sö dông c¸c hµm sè trªn lµm c¬ së gi¶i bµi to¸n n¾n ¶nh. Tuy nhiªn, khi n¾n ¶nh ®ßi hái ®éi chÝnh x¸c cao, ngoµi ¶nh h­ëng cña chªnh cao ®Þa h×nh, chóng ta cßn quan t©m ®Õn ¶nh h­ëng cña ®é cong tr¸i ®Êt. V× vËy, ngoµi c¸c yÕu tè ®Þnh h­íng cña ¶nh, chóng ta cÇn cã sè liÖu ®é cao cña vïng cÇn n¾n DEM sö dông trong m« h×nh n¾n. Khi ®ã ta sö dông ph­¬ng tr×nh biÕn ®æi h×nh häc t­¬ng øng (ph­¬ng tr×nh ®ång ph­¬ng) ®Ó thùc hiÖn chuyÓn ®æi gi÷a to¹ ®é (x, y) cña ¶nh gèc vµ (X, Y) cña ¶nh n¾n víi ®é cao Z cña chóng. V× khèi l­îng tÝnh to¸n ®ßi hái rÊt lín nªn ta cã thÓ chia nhá ¶nh ®Ó thùc hiÖn. §èi víi 4 ®iÓm n»m ë 4 gãc vïng n¾n ®­îc chia nhá, ta sö dông ph­¬ng tr×nh thay ®æi h×nh häc chiÕu chÆt chÏ, ng­îc l¹i ®èi víi c¸c ®iÓm n¾n kh¸c lóc ®ã ta cã thÓ sö dông ®a thøc ®¬n gi¶n ®Ó tÝnh to¸n. ViÖc lùa chän ph­¬ng ph¸p ph¶i dùa trªn b¶n chÊt sù mÐo h×nh cña t­ liÖu nghiªn cøu vµ sè l­îng ®iÓm khèng chÕ cã thÓ cã ®­îc. Trong tr­êng hîp nµy, t­ liÖu ®­a vµo ®· ®­îc hiÖu chØnh c¸c lo¹i sai sè hÖ thèng nh­ hiÖu chØnh khÝ quyÓn, hiÖu chØnh bøc x¹, hiÖu chØnh sai sè g©y ra do ®é cong tr¸i ®Êt vµ ®· söa ch÷a c¸c dßng lçi ®Ó t­ liÖu nµy cã thÓ sö dông ®­îc. ViÖc x¸c ®Þnh c¸c tham sè hiÖu chØnh th­êng dùa trªn viÖc thiÕt lËp c¸c m« h×nh to¸n häc vµ c¸c hÖ sè cña m« h×nh nµy ®­îc tÝnh theo ph­¬ng ph¸p b×nh sai trªn c¬ së ®· biÕt to¹ ®é ¶nh vµ to¹ ®é kiÓm tra. Trong thùc tÕ, cã nhiÒu m« h×nh to¸n häc ®­îc thiÕt lËp ®Ó hiÖu chØnh ¶nh, nh­ biÕn ®æi Affine, biÕn ®æi theo ph­¬ng tr×nh t¹o ¶nh, biÕn ®æi ®a thøc... Khi ¶nh h­ëng cña chªnh cao ®Þa h×nh g©y ra sai sè ®Þnh vÞ ®iÓm ¶nh kh«ng lín h¬n 0,3 mm ë tû lÖ b×nh ®å thµnh lËp th× cã thÓ ¸p dông n¾n ¶nh theo m« h×nh ®a thøc. Khi gi¸ trÞ ®Þnh vÞ ®iÓm ¶nh > 0,3 mm ë tû lÖ b×nh ®å ¶nh thµnh lËp th× ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p n¾n ¶nh cã sö dông m« h×nh sè ®é cao. Tr­êng hîp b¶n ®å hiÖn chØnh cã thay ®æi hÖ to¹ ®é (tõ UTM, Gauss sang VN2000) th× to¹ ®é ®iÓm khèng chÕ ¶nh tr­íc khi ®­a vµo n¾n ¶nh ph¶i chuyÓn sang hÖ to¹ ®é yªu cÇu. ViÖc chuyÓn ®æi ¸p dông phÇn mÒm Geotool do Tæng côc ®Þa chÝnh cung cÊp. S¶n phÈm ¶nh sè n¾n ph¶i ®¹t ®é chÝnh x¸c h×nh häc so víi b¶n ®å cïng tû lÖ nh­ sau: T¹i c¸c ®iÓm n¾n ≤ 0,3 mm, t¹i c¸c ®iÓm kiÓm tra ≤ 0,4 mm. §èi víi c¸c ®Þa vËt, sai sè n¾n ¶nh ≤ 0,4 mm ®èi víi c¸c ®Þa vËt râ rµng vµ ≤ 0,6 mm ®èi víi c¸c ®Þa vËt kh«ng râ rµng. Sai sè tiÕp biªn ®Þa vËt gi÷a c¸c m¶nh n¾n ≤ 0,6 mm ë vïng ®ång b»ng vµ ≤ 1,0 mm ë vïng nói. C¾t ghÐp ¶nh vµ thµnh lËp b×nh ®å ¶nh NÕu b×nh ®å ¶nh cña m¶nh b¶n ®å kh«ng n»m trän trªn mét c¶nh ¶nh vÖ tinh th× ph¶i tiÕn hµnh c¾t ghÐp c¸c ¶nh kh¸c nhau ®Ó ®­îc m¶nh b×nh ®å ¶nh trän vÑn. VÕt ghÐp kh«ng ®­îc ®i qua c¸c ®iÓm khèng chÕ vµ ph¶i ®i qua c¸c ®iÓm ®Þa vËt râ cã sai sè tiÕp khíp nhá nhÊt, kh«ng ®­îc c¾t theo ®Þa vËt h×nh tuyÕn. - Sai sè ghÐp ¶nh ≤ 0,7 mm (trªn tû lÖ b¶n ®å) ë vïng ®ång b»ng vµ ≤ 1,0 mm ë vïng nói cao. - T«ng mµu hai bªn vÕt ghÐp ph¶i t­¬ng ®èi ®ång ®Òu. Ph¶i tiÕn hµnh dµn t«ng mµu trong hµnh lang 60 pixel xung quanh vÕt ghÐp. ViÖc c¾t ghÐp vµ chØnh t«ng mµu cã thÓ thùc hiÖn trªn tr¹m Sun Ocapi, phÇn mÒm Envi hoÆc b»ng phÇn mÒm Adobe Photoshop hay Corel… B×nh ®å ¶nh ®­îc c¾t m¶nh theo danh ph¸p m¶nh b¶n ®å, h×nh ¶nh c¾t chêm ra ngoµi khung to¹ ®é ®Þa lý Ýt nhÊt 8-10 mm ë tû lÖ b¶n ®å cÇn thµnh lËp. 6. Tr×nh bµy khung b×nh ®å ¶nh B×nh ®å ¶nh khi ®· ®­îc xö lý phæ ph¶i cã chÊt l­îng h×nh ¶nh tèt, ®é t­¬ng ph¶n trung b×nh, kh«ng thiªn mµu. C¸c m¶nh b×nh ®å ¶nh tiÕp gi¸p víi nhau ph¶i cã mµu s¾c ®ång ®Òu nh­ nhau. BiÓu ®å ph©n bè ®é x¸m sau xö lý phæ ph¶i tËn dông ®­îc tèi ®a kho¶ng gi¸ trÞ pixel cã thÓ. Th«ng th­êng khi thµnh lËp b×nh ®å ¶nh vÖ tinh cho c¸c m¶nh liÒn kÒ nhau (trong cïng mét c¶nh) th× viÖc xö lý phæ s¬ bé ®­îc tiÕn hµnh chung cho toµn c¶nh ¶nh. Tr×nh bµy khung b×nh ®å ¶nh theo ®óng quy ®Þnh gåm c¸c th«ng tin sau: Tªn m¶nh vµ phiªn hiÖu m¶nh, tû lÖ, ghi chó c¸c th«ng sè cña ¶nh - møc xö lý- c¬ quan vµ thêi gian chôp ¶nh, khung to¹ ®é ®Þa lý vµ l­íi km, Elipxoid vµ l­íi chiÕu h×nh. 7. Ghi ®Üa CD - ROM, in b×nh ®å ¶nh D÷ liÖu b×nh ®å ¶nh khi chuyÓn sang c«ng ®o¹n tiÕp theo ph¶i ®­îc xuÊt d­íi d¹ng nh­ Lan cho ERDAS vµ ARCINFO ARCVIEW ®u«i tif cho c¸c phÇn mÒm th«ng dông. Sau ®ã ®­îc ghi trªn ®Üa CD- ROM ®Ó l­u tr÷. ViÖc in ¶nh ®­îc tiÕn hµnh in trªn giÊy ¶nh cã ®Õ nilon chÊt l­îng cao ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc thi c«ng trong ®iÒu kiÖn ë ngo¹i nghiÖp. §o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh phôc vô hiÖn chØnh b¶n ®å §o¸n ®äc ®iÒu vÏ néi nghiÖp ViÖc ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ néi nghiÖp ®­îc thùc hiÖn trªn b×nh ®å ¶nh giÊy ®Ó cã ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh kiÓm tra ngo¹i nghiÖp dÔ dµng theo ph­¬ng ph¸p truyÒn thèng. Néi dung ®iÒu vÏ bao gåm c¸c yÕu tè míi xuÊt hiÖn nh÷ng yÕu tè ®· thay ®æi (vÒ h×nh häc, tªn riªng, ghi chó, tÝnh chÊt…). C¸c yÕu tè kh«ng cßn gi¸ trÞ hiÖn thêi ®­îc g¹ch bá trªn ma kÕt biÕn ®æi. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu vÏ sö dông c¸c ký hiÖu ®¬n gi¶n ®Ó thÓ hiÖn c¸c yÕu tè néi dung b¶n ®å. Do kh¶ n¨ng th«ng tin vµ dÊu hiÖu ®iÒu vÏ cña ¶nh vÖ tinh cã mÆt h¹n chÕ h¬n so víi ¶nh hµng kh«ng nªn tr­íc khi ®iÒu vÏ néi nghiÖp cÇn tiÕn hµnh kh¶o s¸t ®Ó x¸c ®Þnh kho¸ suy gi¶i ¶nh. ViÖc x¸c ®Þnh kho¸ suy gi¶i ¶nh cã thÓ x¸c ®Þnh ë néi nghiÖp (khi cã ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu hç trî gi¶i ®o¸n) hoÆc ë ngo¹i nghiÖp. NhiÖm vô kh¶o s¸t x¸c ®Þnh kho¸ suy gi¶i gåm: - X¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm ®Þa lý khi hiÖn chØnh vµ kh¶ n¨ng hiÖn ¶nh cña c¸c ®èi t­îng. - X¸c ®Þnh c¸c dÊu hiÖu ®iÒu vÏ c¸c ®èi t­îng. - §¸nh gi¸ ®é biÕn ®æi ngoµi thùc ®Þa so víi ¶nh. Khi ®iÒu vÏ, ngoµi b×nh ®å ¶nh vÖ tinh ng­êi ®iÒu vÏ ph¶i sö dông thªm c¸c ¶nh vÖ tinh kh¸c ®Ó tham kh¶o vµ sö dông c¸c lo¹i t­ liÖu hç trî kh¸c nhau nh­ ¶nh hµng kh«ng chôp ë thêi ®iÓm gÇn nhÊt, c¸c b¶n ®å rõng, b¶n ®å ®Þa chÝnh, b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt, giao th«ng, thuû lîi, m¹ng l­íi ®iÖn, b¶n ®å vµ hå s¬ ®Þa giíi hµnh chÝnh c¸c cÊp v.v.. KÕt qu¶ x¸c ®Þnh kho¸ suy gi¶i lµ tµi liÖu hç trî cÇn ®­îc sö dông khi ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh néi nghiÖp. Nh÷ng khu vùc h×nh ¶nh bÞ mÊt hoÆc mê do bÞ m©y che, loÐ s¸ng hoÆc do khuyÕt tËt cña qu¸ tr×nh thu nhËn ¶nh vÖ tinh, ph¶i tiÕn hµnh ®o vÏ bï hoÆc ®iÒu vÏ ngo¹i nghiÖp. C¸c yÕu tè ®­îc ®o vÏ bï hoÆc ®iÒu vÏ ngo¹i nghiÖp ®­îc ghi nhËn trùc tiÕp lªn b×nh ®å ¶nh vÖ tinh b»ng c¸c ký hiÖu ®¬n gi¶n ®· quy ®Þnh. §o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh néi nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh theo quy tr×nh truyÒn thèng hoÆc ®­îc tiÕn hµnh víi sù hç trî cña m¸y tÝnh nh­ trªn phÇn mÒm chuyªn dông b»ng c¸c thuËt to¸n xö lý ¶nh. Lùa chän ph­¬ng ph¸p nµo tuú thuéc hoµn c¶nh cô thÓ vµ hoµn c¶nh kü thuËt thi c«ng. §Ó kÕt qu¶ ®iÒu vÏ ®­îc kh¸ch quan vµ nhanh chãng nªn tiÕn hµnh gi¶i ®o¸n cã sù hç trî cña m¸y tÝnh nh­ nhê phÇn mÒm ENVI. KÕt qu¶ gi¶i ®o¸n nµy, cïng víi kÕt qu¶ ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ néi nghiÖp sÏ ®­îc sö dông trong qu¸ tr×nh hiÖn chØnh. 2. Kh¶o s¸t ngo¹i nghiÖp Sau khi kÕt thóc c«ng t¸c ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh néi nghiÖp tiÕn hµnh kh¶o s¸t ®iÒu vÏ ngo¹i nghiÖp. NhiÖm vô kh¶o s¸t ngo¹i nghiÖp lµ: Hoµn chØnh kÕt qu¶ ®iÒu vÏ néi nghiÖp, kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c nh÷ng ®èi t­îng ®· ®­îc ®iÒu vÏ ë néi nghiÖp (®¨c tr­ng ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng, ®Þa danh), ®ång thêi bæ sung nh÷ng ®Þa vËt ch­a gi¶i ®o¸n ®­îc vµ ®o bï nh÷ng vïng ¶nh cã khuyÕt tËt hoÆc míi xuÊt hiÖn sau thêi ®iÓm chôp ¶nh vÖ tinh. §Ó kh¶o s¸t cÇn cã b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ néi nghiÖp vµ maket biÕn ®æi. C«ng t¸c kh¶o s¸t, hoµn chØnh kÕt qu¶ ®iÒu vÏ néi nghiÖp cÇn tiÕn hµnh theo thiÕt kÕ. §Ó tr¸nh di chuyÓn lÆp l¹i cÇn thùc hiÖn ®ång thêi c¸c c«ng viÖc tiÕn hµnh ngoµi thùc ®Þa mçi ®Þa ®iÓm. Kh¶o s¸t ®èi chiÕu ¶nh ®iÒu vÏ vµ b¶n maket biÕn ®æi víi thùc ®Þa ®Ó kiÓm tra kÕt qu¶ ®iÒu vÏ néi nghiÖp, x¸c ®Þnh ®èi t­îng cßn nghi vÊn vµ chuyÓn lªn b×nh ®å ¶nh nh÷ng ®èi t­îng kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc hoÆc kh«ng thÓ hiÖn trªn ¶nh, söa ch÷a nh÷ng sai sãt ký hiÖu biÓu thÞ c¸c phÇn tö néi dung b¶n ®å, ph¶i kiÓm tra nh÷ng ®Þa danh ®· cã trªn b¶n ®å, x¸c ®Þnh c¸c ®Æc tr­ng ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh l­îng cña c¸c ®èi t­îng. Trong qu¸ tr×nh ®iÒu tra cÇn chó ý nh÷ng ®èi t­îng míi xuÊt hiÖn sau thêi ®iÓm chôp ¶nh, nh÷ng ®èi t­îng biÕn ®æi nhiÒu so víi ¶nh vµ nh÷ng ®èi t­îng ë vïng ¶nh cã khuyÕt tËt (m©y che…). §o vÏ bæ sung nh÷ng ®èi t­îng ch­a thÓ hiÖn ®­îc trªn ¶nh hoÆc míi xuÊt hiÖn sau khi chôp ¶nh còng nh­ thu thËp, x¸c minh c¸c ®Æc tr­ng ®Þnh tÝnh, ®Þnh l­îng vµ ®Þa danh ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh trong Quy ph¹m hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh. * C¸c quy ®Þnh chung khi tiÕn hµnh ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh Tr­íc khi tiÕn hµnh ®iÒu vÏ, cÇn ph¶i nghiªn cøu kü ®Æc ®iÓm ®Þa lý khu vùc hiÖn chØnh vµ nh÷ng tµi liÖu cã liªn quan, ®Ó x¸c ®Þnh s¬ bé c¸c yÕu tè cÇn ®iÒu vÏ míi hoÆc cÇn x¸c minh bæ sung ngoµi thùc ®Þa. KÕt qu¶ ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ®­îc ghi nhËn trùc tiÕp trªn c¸c b×nh ®å ¶nh vÖ tinh vµ trªn b¶n ®å ®Þa h×nh. Trªn b×nh ®å ¶nh vÖ tinh ®­îc ®iÒu vÏ míi c¸c yÕu tè néi dung cña b¶n ®å ®· thay ®æi vÒ h×nh d¸ng, cÊp h¹ng vµ ghi chó c¸c ®Æc tr­ng thuéc tÝnh cña c¸c ®èi t­îng hoÆc tªn ®Þa danh míi cã. Trªn b¶n ®å giÊy ®­îc g¹ch bá c¸c yÕu tè kh«ng cßn tån t¹i, sai d¸ng còng nh­ c¸c ghi chó c¸c ®Þa danh thay ®æi vµ gi¶i thÝch cho nh÷ng kh©u sau. Nh÷ng ®Þa vËt ®­îc x¸c ®Þnh lµ cã thay ®æi vÒ vÞ trÝ nÕu chóng cã sù sai lÖch ≥ 0,1 mm (®èi víi ®Þa vËt râ rÖt) vµ ≥ 0,15 mm (®èi víi ®Þa vËt kh«ng râ rÖt) theo tû lÖ b¶n ®å. Khi vÏ míi cÇn thÓ hiÖn ®óng vÞ trÝ t­¬ng quan cña ®Þa vËt cÇn chØnh söa so víi c¸c ®Þa vËt kh¸c ë xung quanh. YÕu tè ®Þa h×nh ®­îc gi÷ nguyªn nh­ trªn b¶n ®å gèc, chØ chØnh hîp l¹i c¸c ®­êng b×nh ®é vµ xem xÐt l¹i c¸c ®iÓm ®é cao cho phï hîp víi yÕu tè thuû hÖ cã sù thay ®æi hoÆc c¸c khu vùc cã ®Þa h×nh bÞ biÕn d¹ng do viÖc khai th¸c má, khu ®µo bíi, san lÊp ®Ó khoanh bao vµ biÓu thÞ chóng b»ng c¸c ký hiÖu t­¬ng øng. ViÖc lÊy bá/tæng hîp vµ xª dÞch vÞ trÝ ®Ó biÓu thÞ c¸c yÕu tè néi dung b¶n ®å ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c: C¸c yÕu tè thø yÕu nh­êng vÞ trÝ cho c¸c yÕu tè quan träng, c¸c yÕu tè yªu cÇu biÓu thÞ víi ®é chÝnh x¸c thÊp nh­êng chç cho c¸c yÕu tè cã ®é chÝnh x¸c cao h¬n. Trong mäi tr­êng hîp ph¶i ­u tiªn biÓu thÞ ®iÓm khèng chÕ Tr¾c ®Þa Nhµ n­íc. NÕu kÝch th­íc cña ®Þa vËt vÏ theo tû lÖ vµ nöa theo tû lÖ lín h¬n kÝch th­íc cña ký hiÖu quy ­íc th× ®Æt ký hiÖu vµo ®å h×nh cña ®Þa vËt vÏ trªn b¶n ®å theo quy ®Þnh. C¸c yÕu tè ®Þa vËt kh«ng vÏ theo tû lÖ th× ®Æt ký hiÖu vµo t©m ®Þa vËt. Quy ®Þnh vÒ thø tù ­u tiªn biÓu thÞ néi dung b¶n ®å trªn ¶nh ®iÒu vÏ: ¦u tiªn 1 C¸c ®iÓm Tr¾c ®Þa Nhµ n­íc: ®iÓm tam gi¸c, ®iÓm thiªn v¨n, ®iÓm ®Þa chÝnh c¬ së, ®iÓm thuû chuÈn… ¦u tiªn 2 + C¸c yÕu tè thuû v¨n: ®­êng bê, ®­êng mÐp n­íc, s«ng, kªnh 2 nÐt, ao hå lín… + C¸c yÕu tè kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi; ®­êng s¾t, ®­êng bé; c¸c ®Þa vËt ®éc lËp cã tÝnh chÊt ®Þnh h­íng, ®­êng ®Þa giíi c¸c cÊp. ¦u tiªn 3 + C¸c ®­êng ®Êt, ranh giíi thùc vËt, c¸c yÕu tè phô thuéc cña yÕu tè giao th«ng, thuû hÖ, c¸c ®Þa vËt biÓu thÞ t­îng tr­ng kh«ng mang tÝnh chÝnh x¸c vÒ mÆt vÞ trÝ… + C¸c yÕu tè biÓu thÞ theo tû lÖ, biÓu thÞ theo h×nh ¶nh trªn nÒn ¶nh. + C¸c yÕu tè biÓu thÞ kh«ng theo tû lÖ, ký hiÖu ®Æt vµo t©m cña h×nh ¶nh cã trªn ¶nh. Mµu mùc dïng ®Ó ®iÒu vÏ ®­îc quy ®Þnh nh­ sau: + Mµu ®á: - Khèi nhµ chÞu löa, nhµ ®éc lËp theo tû lÖ vµ nöa theo tû lÖ. - §­êng r¶i nhùa, bª t«ng vµ c¸c thiÕt bÞ cã liªn quan. - Ranh giíi thùc vËt, ranh giíi nói ®¸ vµ mét sè ký hiÖu trong quyÓn ký hiÖu chÝnh thøc in mµu l¬ vµ ve. - VÏ c¸c yÕu tè ®Þa h×nh (biÓu thÞ mµu n©u trªn b¶n ®å). - C¸c ghi chó gi¶i thÝch thªm vÝ dô: nói ®¸, c¸, t«m, rõng, c¸t kh«, ®Çm lÇy… + Mµu ve: - Thuû hÖ, c¸c ghi chó thuéc thuû hÖ. - C¸c ký hiÖu cßn l¹i trong quyÓn ký hiÖu chÝnh thøc in mµu l¬ vµ ve, trõ c¸c ký hiÖu ®· ®­îc vÏ b»ng mµu ®á. - C¸c ký hiÖu thùc vËt ngËp n­íc. + Mµu n©u: §Þa h×nh (trõ mét sè ký hiÖu mµu ®á). + Mµu ®en: VÏ vµ ghi chó cho c¸c yÕu tè cßn l¹i. Thµnh lËp b¶n ®å gèc hiÖn chØnh trªn ®Õ Diamat (¸p dông cho ph­¬ng ¸n 1) Bao gåm c¸c lo¹i c«ng viÖc: ChËp b¶n ®Õ gèc Diamat lªn b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ (sai sè chËp h×nh 0,4 - 0,5 mm); c¹o bá vµ chuyÓn vÏ c¸c ®èi t­îng míi xuÊt hiÖn hoÆc ®· thay ®æi; lËp b¶n chØ dÉn mµu vµ b¶n chØ dÉn biªn tËp; quÐt n¾n b¶n ®å gèc hiÖn chØnh. QuÐt, n¾n b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ (¸p dông cho ph­¬ng ¸n 2) Ph­¬ng ¸n nµy ®­îc dïng ®Ó hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh ë khu vùc cã néi dung b¶n ®å ®¬n gi¶n vµ Ýt cã sù biÓn ®æi so víi thùc tÕ. Trong tr­êng hîp kh«ng thay ®æi hÖ thèng to¹ ®é, ph©n m¶nh b¶n ®å, hÖ thèng ký hiÖu vµ gi¶i thÝch ngoµi khung th× cã thÓ dïng file c¬ së to¸n häc cña b¶n ®å gèc sè ®· cã lµm khung cho b¶n ®å hiÖn chØnh. NÕu cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ c¸c yÕu tè nªu trªn th× tr­íc hÕt ph¶i chuyÓn c¸c file cña b¶n ®å gèc sè vÒ hÖ to¹ ®é míi vµ t¹o file c¬ së to¸n häc tõ phÇn mÒm MGE. Sö dông modul MGE projection Manager ®Ó chuyÓn ®æi b¶n ®å gèc sè (trõ file c¬ së to¸n häc), ®ång thêi sö dung modul MGE Coordinate System Operations (t¹o seed File: phÐp chiÕu, ellipsoid…) vµ modul MGE Grid Generation ®Ó t¹o hÖ thèng l­íi km. ViÖc n¾n b×nh ®å ¶nh sè (®· ®iÒu vÏ) ®­îc thùc hiÖn nhê c¸c cÆp ®iÓm t­¬ng øng trªn b¶n ®å gèc sè vµ trªn b×nh ®å ¶nh (lµ ®iÓm kh«ng biÕn ®æi hoÆc biÕn ®æi kh«ng ®¸ng kÓ), c¸c m¾t l­íi « vu«ng vµ täa ®é cña c¸c ®iÓm khèng chÕ. 3.2.6 Sè ho¸ chØnh söa vµ biªn tËp b¶n ®å sè vector Sau khi t¹o xong c¬ së to¸n häc, hiÓn thÞ b¶n ®å gèc sè trªn nÒn ¶nh b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ (raster ®­îc më b»ng IRASB hoÆc IRASC), tiÕn hµnh xo¸ c¸c yÕu tè kh«ng cßn tån t¹i hoÆc ®· biÕn ®æi vµ sè ho¸ c¸c yÕu tè bæ sung b»ng c«ng cô phÇn mÒm MICROSTATION. Chó ý sö dông ®óng bé ký hiÖu sè (Linestyle, Cell) cho tû lÖ b¶n ®å vµ b¶ng level th«ng tin ®· quy ®Þnh. Mäi nguyªn t¾c, quy ®Þnh sè ho¸ tu©n thñ nh­ “Quy ®Þnh kü thuËt sè ho¸ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10.000; 1:25.000; 1:50.000; 1:100.000” cña Tæng côc ®Þa chÝnh ban hµnh n¨m 2000. NÕu lµ b¶n ®å trong qu©n ®éi th× ph¶i thùc hiÖn ®óng mäi quy ®Þnh cña Côc B¶n ®å Bé tæng tham m­u. KÕt thóc chØnh söa c¸c yÕu tè néi dung b¶n ®å, ¸p dông c¸c tr­¬ng tr×nh kiÓm tra, lµm s¹ch d÷ liÖu hoÆc kiÓm tra b¶ng líp th«ng tin ®­îc viÕt tõ ng«n ng÷ lËp tr×nh cña Microstation nh­ MFCLEAN, SAMCO… Do h¹n chÕ chung cña viÖc hiÓn thÞ b¶n ®å trªn m¸y tÝnh nªn sau khi hiÖn chØnh xong, b¶n ®å ph¶i ®­îc in trªn m¸y Plotter ®Ó kiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ néi dung vµ tr×nh bµy khung ngoµi so víi b¶n ®å gèc míi. 3.2.7 KiÓm tra, nghiÖm thu, ®¸nh gi¸ vµ giao nép s¶n phÈm C«ng t¸c kiÓm nghiÖm, ®¸nh gi¸ t­ liÖu gåm: - KiÓm tra b¶n ®å hiÖn chØnh sè vµ in trªn giÊy. - NghiÖm thu, ®¸nh gi¸ thµnh qu¶. - Giao nép s¶n phÈm. KiÓm tra b¶n gèc hiÖn chØnh th«ng th­êng ®­îc tiÕn hµnh ë néi nghiÖp vµ kiÓm tra ngo¹i nghiÖp (nÕu cÇn thiÕt). C«ng t¸c kiÓm tra ë ngo¹i nghiÖp bao gåm kiÓm tra tiÕp biªn m¶nh vµ kiÓm tra thµnh qu¶ hiÖn chØnh b¶n ®å. C¸c nhiÖm vô nµy ®­îc tiÕn hµnh sau khi ®· hoµn thµnh b¶n gèc hiÖn chØnh. C¸c tµi liÖu giao nép bao gåm: - B¶n ®å hiÖn chØnh ghi trªn CD ROM. - Lý lÞch b¶n ®å (®· ghi chÐp ®Çy ®ñ). - Hå s¬ kü thuËt bao gåm: ThiÕt kÕ kü thuËt vµ chØ dÉn biªn tËp; b×nh ®å ¶nh vÖ tinh ®· ®iÒu vÏ; maket nh÷ng biÕn ®æi; kÕt qu¶ kh¶o s¸t c¸c ®iÓm tr¾c ®Þa; biªn b¶n kiÓm tra nghiÖm thu. Ch­¬ng 4 kÕt qu¶ thùc nghiÖm sö dông ¶nh vÖ tinh spot-5 ®Ó hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25.000 4.1 Kh¸i qu¸t chung vÒ vÞ trÝ, ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh khu ®o 4.1.1 VÞ trÝ khu ®o Toµn bé khu vùc mµ em chän cho thùc nghiÖm ®Ó hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh n»m trong ph¹m vi: Tõ 21˚15' 00" ®Õn 21˚22' 30" vÜ ®é B¾c. Tõ 107˚45' 00" ®Õn 107˚52' 30" kinh ®é §«ng. Khu vùc thùc nghiÖm lµ khu vùc ®¶o C¸i Chiªn thuéc huyÖn H¶i Hµ vµ mét phÇn cña thÞ x· Mãng C¸i cña tØnh Qu¶ng Ninh. 4.1.2 §Æc ®iÓm tù nhiªn Khu vùc hiÖn chØnh thuéc vïng biÓn vµ h¶i ®¶o n»m ë phÝa §«ng B¾c cña tØnh Qu¶ng Ninh do ®ã khu vùc nµy sÏ mang ®Çy ®ñ c¸c tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn cña tØnh Qu¶ng Ninh. §©y lµ mét tØnh miÒn nói, biªn giíi, h¶i ®¶o. §Þa h×nh cã sù xen kÏ gi÷a ®Þa h×nh nói, ®åi, vµ ®ång b»ng; diÖn tÝch ®åi nói chiÕm 77,1% diÖn tÝch toµn tØnh. Do vËy g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ph­¬ng ph¸p hiÖn chØnh trùc tiÕp ngoµi thùc ®Þa. Víi ®iÒu kiÖn thùc tiÔn cña khu vùc nghiªn cøu vµ ®é ph©n gi¶i cña ¶nh vÖ tinh SPOT-5 ®é ph©n gi¶i 2,5 m cã thÓ cho phÐp hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:25.000. KhÝ hËu mang nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña khÝ hËu miÒn B¾c n­íc ta. Mét n¨m cã bèn mïa xu©n, h¹, thu, ®«ng. §©y lµ vïng nhiÖt ®íi - giã mïa. Mïa h¹ nãng, Èm, m­a nhiÒu, giã thÞnh hµnh lµ giã ®«ng nam. Mïa ®«ng l¹nh, kh« hanh, Ýt m­a, giã lµ giã ®«ng b¾c. Hµng n¨m mïa m­a b·o th­êng tËp trung tõ th¸ng 7 ®Õn th¸ng 9, l­îng m­a trung b×nh hµng n¨m lµ 1,700 -2,400 mm. Khu vùc thùc nghiÖm thuéc vïng biÓn, h¶i ®¶o nªn thùc vËt ë ®©y chñ yÕu lµ rõng, Ýt diÖn tÝch ®Êt canh t¸c, bÒ mÆt ®Þa h×nh ®­îc bao phñ bëi quÇn thÓ c©y chñ yÕu lµ c©y bôi xen lÉn mét sè loµi c©y gç; ë c¸c vïng b·i ven biÓn cã hÖ sinh th¸i rõng ngËp mÆn, víi c¸c loµi c©y chñ yÕu lµ só, vÑt, bÇn, m¾m. HÖ thèng thñy v¨n cña khu vùc bao gåm biÓn; c¸c con s«ng, suèi nhá; hå vµ ®Çm nu«i t«m. 4.1.3 §iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi - §Æc ®iÓm d©n c­: §©y lµ khu vùc biÓn, h¶i ®¶o nªn ®Þa vËt trong khu vùc kh«ng cã nhiÒu ®Þa vËt phøc t¹p, mËt ®é d©n c­ th­a thít chñ yÕu tËp trung ë ven biÓn. - §Æc ®iÓm giao th«ng: Giao th«ng cña khu vùc kh«ng phøc t¹p chñ yÕu lµ ®­êng ®Êt lín, ®Êt nhá vµ ®­êng mßn däc theo khu vùc ven bê biÓn vÒ phÝa §«ng Nam. 4.2 t­ liÖu thùc hiÖn qu¸ tr×nh thùc nghiÖm 4.2.1 T­ liÖu ¶nh vÖ tinh T­ liÖu ¶nh vÖ tinh ë d¹ng sè cña khu vùc ®¶o C¸i Chiªn- H¶i Hµ, thÞ x· Mãng C¸i ®­îc chôp tõ hÖ thèng vÖ tinh SPOT- 5 cã c¸c th«ng sè sau: - §é cao bay chôp 832 km, gãc nghiªng cña mÆt ph¼ng quü ®¹o lµ 98,7o, ®ång bé mÆt trêi. - Thêi gian chôp ¶nh ë thêi ®iÓm 10h 30’ s¸ng víi chu kú lÆp l¹i sau 26 ngµy ®ªm. - Ngµy chôp: 12/11/2004, sè hiÖu 274-307. - ChÕ ®é chôp: ®a phæ (XS) vµ toµn s¾c (Panchromatic). - ChÕ ®é xö lý: møc n¾n 3 (trùc ¶nh) ®­îc chång ghÐp gi÷a ¶nh toµn s¾c víi ¶nh ®a phæ. - §é ph©n gi¶i: 2,5 m. - §é phñ 60 km 60 km trªn mÆt ®Êt. 4.2.2 T­ liÖu b¶n ®å vµ c¸c tµi liÖu kh¸c 1. Tµi liÖu dïng ®Ó lËp gèc hiÖn chØnh a. Tªn m¶nh: §¶o Thoi Xanh - Phiªn hiÖu: F-48-72-B-c - Tû lÖ :1:25.000 - L­íi chiÕu: UTM - HÖ täa ®é, ®é cao:VN 2000 - C¬ quan s¶n xuÊt: Tæng côc §Þa chÝnh - N¨m s¶n xuÊt: 2002 2. Tµi liÖu dïng ®Ó bæ sung hoÆc hç trî gåm cã: - C¸c v¨n b¶n ph¸p lý, c¸c quy ®Þnh kü thuËt vÒ viÖc h­íng dÉn hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25.000. - Tµi liÖu "ThiÕt kÕ kü thuËt - dù to¸n hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ¶nh vÖ tinh tû lÖ 1:1.0000, 1:25.000 vµ 1:50.000 khu vùc B¾c bé, ven biÓn Trung Bé vµ §«ng Nam Bé". - C¸c ®iÓm dïng ®Ó n¾n ¶nh lµ c¸c ®iÓm khèng chÕ ¶nh ®­îc ®o b»ng c«ng nghÖ GPS. - M« h×nh sè ®Þa h×nh ®­îc lËp theo d÷ liÖu b¶n ®å ®Þa h×nh sè tû lÖ 1: 25.000 trùc tiÕp theo c¸c m¶nh b¶n ®å cÇn hiÖn chØnh. - Tµi liÖu ®Þa danh ®Þa giíi lÊy theo b¶n ®å ®Þa giíi hµnh chÝnh 364/CT. - B¶n ®å ®Þa h×nh ®¸y biÓn cã tªn m¶nh: Qu¶ng Hµ; phiªn hiÖu: F-48-72-B; tû lÖ: 1:50.000; l­íi chiÕu: UTM; hÖ täa ®é, ®é cao: VN 2000 dïng ®Ó bæ sung c¸c ®­êng ®¼ng s©u vµ c¸c yÕu tè liªn quan kh¸c. - Ngoµi ra cßn c¸c tµi liÖu kh¸c nh­: b¶n ®å giao th«ng, b¶n ®å ®Þa chÝnh, b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt, m¹ng l­íi thñy v¨n, l­íi ®iÖn… 4.3 quy r×nh thùc hiÖn hiÖn chØnh b¶n ®å b»ng ¶nh vÖ tinh ë phÇn thùc nghiÖm nµy em ®· ¸p dông quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ¶nh vÖ tinh theo ph­¬ng ph¸p sè (¸p dông theo ph­¬ng ¸n 2 cña quy tr×nh). Trong qu¸ tr×nh thùc tËp ë Phßng B¶n ®å, Trung t©m thµnh lËp vµ hiÖn chØnh b¶n ®å c¬ së - Trung t©m ViÔn th¸m em ®­îc tham gia vµo c«ng ®o¹n n¾n b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ; sè hãa chØnh söa vµ biªn tËp b¶n ®å sè vector. Qu¸ tr×nh ®­îc thùc hiÖn b»ng phÇn mÒm mapping office. 4.3.1 N¾n b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ 1. T¹o c¬ së to¸n häc cña b¶n ®å Trong tr­êng hîp nµy c¸c ký hiÖu vµ gi¶i thÝch ngoµi khung cã sù thay ®æi so víi b¶n ®å ®Þa h×nh cÇn hiÖn chØnh. Nªn ta ph¶i t¹o l¹i file c¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ®­îc ký hiÖu lµ 72bc_cs.dgn. Sau khi ®· cã c¸c file seed, file design cã c¸c th«ng sè phï hîp víi c¬ së to¸n häc cña b¶n ®å ta tiÕn hµnh t¹o khung l­íi täa ®é cña b¶n ®å b»ng phÇn mÒm MGE Grid Generation theo täa ®é gãc khung cña b¶n ®å gèc sè cÇn hiÖn chØnh. - C¸c tham sè lùa chän hiÓn thÞ khung l­íi b¶n ®å trong MGE Grid Generation > Grid > Keyin Tïy thuéc vµo tû lÖ b¶n ®å mµ lùa chän c¸c th«ng sè ®Ó ®Æt thuéc tÝnh cho khung täa ®é. VÝ dô ®Æt thuéc tÝnh cho c¸c ®­êng l­íi kilomÐt (Grid Lines): Sau khi ®· cã khung täa ®é råi tiÕn hµnh chuyÓn ®iÓm khèng chÕ mÆt b»ng, ®é cao nÕu cã trªn khu vùc vµ lËp c¸c ký hiÖu vµ gi¶i thÝch ngoµi khung theo ®óng quy ph¹m hiÖn hµnh. N¾n b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ - Khëi ®éng IRAS - C chän file c¬ së to¸n häc 72bc_cs.dgn lµm file lµm viÖc sau ®ã më ¶nh cÇn n¾n: - TiÕn hµnh n¾n ¶nh IRAS-C > Geometry > Image to Map. Sau khi chän lÖnh Microstation sÏ tù ®éng më 4 cöa sæ s¾p sÕp c¹nh nhau. Hai cöa sæ (View 2,3) hiÓn thÞ ®iÓm khèng chÕ n¾n ¶nh cÇn x¸c ®Þnh trong file vector. Hai cöa sæ (View 1,4) hiÓn thÞ ®iÓm khèng chÕ n¾n ¶nh cÇn x¸c ®Þnh trªn ¶nh raster. TiÕn hµnh chän ®iÓm khèng chÕ n¾n ¶nh bao gåm 7 ®iÓm n»m r¶i ®Òu trªn toµn bé ¶nh. Sö dông ph­¬ng ph¸p n¾n theo m« h×nh chuyÓn ®æi Affine vµ lÊy mÉu l¹i theo ph­¬ng ph¸p néi suy tuyÕn tÝnh. KÕt qu¶ n¾n ®­îc thÓ hiÖn ë phô lôc. 4.3.2 Sè hãa chØnh söa vµ biªn tËp b¶n ®å sè vector 1. §¸nh gi¸ sù thay ®æi c¸c yÕu tè néi dung cña b¶n ®å Tõ b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ vµ b¶n ®å ®Þa h×nh cÇn hiÖn chØnh ta cã thÓ so s¸nh trùc tiÕp ®Ó chØ ra sù biÕn ®éng c¸c yÕu tè néi dung cña b¶n ®å t¹i thêi ®iÓm tiÕn hµnh hiÖn chØnh. Khu vùc lµm thùc nghiÖm lµ khu vùc biÓn, h¶i ®¶o cã nÒn kinh tÕ kh«ng ph¸t triÓn nªn c¸c yÕu tè kinh tÕ x· héi biÕn ®æi kh«ng ®¸ng kÓ so víi thùc tÕ, chñ yÕu lµ ranh giíi thùc vËt cã sù thay ®æi nhiÒu. Cô thÓ trong khu«n khæ cña ®å ¸n nµy em chØ ®¸nh gi¸ nh÷ng vïng cã c¸c yÕu tè trªn b¶n ®å ®Þa h×nh cÇn hiÖn chØnh cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ so víi ¶nh ®iÒu vÏ. + Khu vùc 1: Thùc vËt chñ yÕu tr­íc ®©y trªn b¶n ®å gèc lµ rõng non, rõng th­a. Nh­ng trªn b×nh ®å ¶nh vÖ tinh ®iÒu vÏ l¹i thÓ hiÖn lµ rõng æn ®Þnh. Khu vùc phÝa b¾c (khu vùc 1) do sù x©m thùc cña n­íc biÓn nªn ranh giíi thùc vËt cã sù thay ®æi do tr­íc ®©y khu vùc nµy lµ rõng æn ®Þnh nay lµ rõng c©y bôi r¶i r¸c. Tr­íc ®©y cã mét tr¹m biªn phßng nay ®· kh«ng cßn, xuÊt hiÖn thªm mét sè nhµ d©n vµ mét bÕn tµu míi. + Khu vùc 2: Thùc vËt tr­íc ®©y chñ yÕu lµ rõng non, rõng th­a nay lµ c©y bôi r¶i r¸c, ë gi÷a c¸c ch©n ®åi lµ ruéng lóa, hiÖn t¹i th× xuÊt hiÖn con ®­êng giao th«ng míi. + Khu vùc 3: Ranh giíi thùc vËt cã sù thay ®æi do diÖn tÝch trång lóa vµ hoa mµu ®­îc më réng. Mét sè diÖn tÝch ®Êt tr­íc ®©y lµ ruéng lóa nay ®· trë thµnh b·i ®Êt trèng. §­êng bê n­íc cã sù thay ®æi vÞ trÝ. + Khu vùc 4: VÞ trÝ cña c¸c ng«i nhµ vµ ®­êng giao th«ng trªn b¶n ®å gèc vÏ kh«ng ®óng so víi trªn ¶nh. Ranh giíi thùc vËt thay ®æi do diÖn tÝch ®Êt hoa mµu ®­îc më réng. + Khu vùc 5: Thùc vËt tr­íc ®©y chñ yÕu lµ rõng æn ®Þnh, rõng non, rõng th­a nay lµ rõng c©y bôi r¶i r¸c, c©y bôi r¶i r¸c vµ rõng c©y bôi ­a mÆn chua phÌn nªn ranh giíi thùc vËt ®· cã sù thay ®æi. §­êng bê n­íc cã sù thay ®æi vÞ trÝ. + Khu vùc 6: Khu vùc nµy ®· xuÊt hiÖn ruéng nu«i t«m mµ tr­íc ®©y trªn b¶n ®å gèc lµ biÓn vµ b·i c¸t chÝnh v× vËy mµ xuÊt hiÖn thªm bê ®Ó ng¨n c¸c ruéng t«m. Mét sè diÖn tÝch ®Êt tr­íc ®©y lµ b·i cá vµ c©y bôi r¶i r¸c nay ®· thay ®æi thµnh c¸c b·i ven bê. 2. Chän c¸c líp th«ng tin ®èi t­îng cÇn sè ho¸ chØnh söa Phô thuéc vµo néi dung b¶n ®å ®· ®­îc thiÕt kÕ, ta chän c¸c líp th«ng tin cÇn sè ho¸ chØnh söa nh­ sau: 72bc_cs.dgn (file c¬ së to¸n häc), 72bc_th.dgn (file thñy hÖ), 72bc_dh.dgn (file ®Þa h×nh), 72bc_gt.dgn (file giao th«ng), 72bc_dc.dgn (file d©n c­), 72bc_rg.dgn (file ranh giíi), 72bc_tv.dgn (file thùc vËt). C¸c file ®­îc ký hiÖu nh­ trªn lµ c¸c file sau khi ®· ®­îc sè hãa chØnh söa. Sè hãa chØnh söa c¸c yÕu tè néi dung b¶n ®å Khi thùc hiÖn c«ng t¸c hiÖn chØnh th× c¨n cø vµo sù biÕn ®éng cña c¸c ®èi t­îng néi dung b¶n ®å vµ trªn thùc ®Þa. C¸c file *.dgn cña b¶n ®å ®Þa h×nh cÇn hiÖn chØnh ®­îc lång ghÐp lªn b×nh ®å trùc ¶nh vÖ tinh. Qu¸ tr×nh sè ho¸, chØnh söa vµ biªn tËp c¸c yÕu tè néi dung cña b¶n ®å ®­îc tiÕn hµnh lÇn l­ît theo tõng líp néi dung mµ ta ®· ®Æt ë trªn. Më file 72bc_cs.dgn ®­îc t¹o ë trªn b»ng IRAS-C sau ®ã më b×nh ®å ¶nh ®iÒu vÏ ®· n¾n (kÕt qu¶ cña môc 2 cña phÇn 4.3.1). Sau ®ã xãa hÕt c¸c yÕu tè cña file vector nµy vµ ghi sang mét file víi tªn gäi kh¸c vÝ dô ®Ó hiÖn chØnh file giao th«ng th× ®­îc ghi l¹i lµ 72bc_gt.dgn. TiÕn hµnh reference mét file t­¬ng øng cña b¶n ®å gèc cÇn hiÖn chØnh (72bc-gt.dgn) vµ c¸c file *.dgn ®· ®­îc sè hãa chØnh söa tr­íc ®ã ®Ó lµm file tham kh¶o. So s¸nh trùc tiÕp b×nh ®å ¶nh ®iÒu vÏ ®· n¾n vµ file *.dgn gèc ®Ó lµm tham kh¶o nÕu c¸c yÕu tè nµo kh«ng thay ®æi vµ gi÷ nguyªn vÞ trÝ th× chuyÓn vÏ c¸c yÕu tè ®ã vµo file hiÖn chØnh t­¬ng øng b»ng c¸ch copy l¹i ®èi t­îng ®ã. §èi víi c¸c yÕu tè ®· biÕn ®æi, xuÊt hiÖn míi hoÆc kh«ng cßn tån t¹i th× tiÕn hµnh sè hãa chØnh söa l¹i b»ng c¸c thanh c«ng cô cña phÇn mÒm Microstation. Tr­íc khi tiÕn hµnh sè hãa ®èi t­îng th× cÇn x¸c ®Þnh tªn ®èi t­îng tõ b¶ng ph©n líp ®èi t­îng ®· ®­îc t¹o tõ tr­íc. 4. Biªn tËp b¶n ®å sè vector Sau khi sè ho¸, d÷ liÖu nhËn ®­îc ch­a ph¶i hoµn thiÖn vµ sö dông ®­îc. C¸c d÷ liÖu nµy th­êng ®­îc gäi lµ d÷ liÖu th«, cÇn ph¶i qua mét qu¸ tr×nh kiÓm tra, chØnh söa vµ hîp lÖ c¸c d÷ liÖu th«ng qua c¸c phÇn mÒm nh­: - Sö dông phÇn mÒm MRF Clean: PhÇn mÒm nµy dïng ®Ó: KiÓm tra lçi tù ®éng, nhËn diÖn vµ ®¸nh dÊu c¸c vÞ trÝ ®iÓm cuèi tù do b»ng mét ký hiÖu ch÷ (D, X, S). Tù ®éng t¹o c¸c ®iÓm giao gi÷a c¸c ®­êng c¾t nhau. Xo¸ nh÷ng ®­êng nh÷ng ®iÓm trïng nhau. C¾t ®­êng: T¸ch mét ®­êng ra thµnh hai ®­êng t¹i ®iÓm giao. Tù ®éng lo¹i c¸c ®o¹n thõa cã ®é dµi nhá h¬n Dange - factor nh©n víi Tolerence. - Sö dông phÇn mÒm MRFFlag: MRFFlag ®­îc thiÕt kÕ t­¬ng tù víi MRF Clean dïng ®Ó tù ®éng hiÓn thÞ lªn mµn h×nh lÇn l­ît c¸c vÞ trÝ lçi mµ MRF Clean ®· ®¸nh dÊu tr­íc ®ã vµ ng­êi sö dông sÏ dïng c«ng cô trong Microstation ®Ó söa. - Sö dông c¸c c«ng cô ®Ó söa ch÷a c¸c d÷ liÖu d¹ng ®iÓm, d¹ng ®­êng, d¹ng ch÷ viÕt theo ®óng quy ph¹m quy ®Þnh. 4.3.3 KÕt qu¶ thùc nghiÖm hiÖn chØnh m¶nh b¶n ®å F-48-72-B-c b»ng ¶nh vÖ tinh SPOT-5 KÕt qu¶ thùc nghiÖm ®­îc tr×nh bµy ë phÇn phô lôc bao gåm: - TrÝch mÉu b×nh ®å ¶nh vÖ tinh ®· ®iÒu vÏ tû lÖ 1:25.000 dïng ®Ó hiÖn chØnh. - KÕt qu¶ n¾n b×nh ®å ¶nh ®· ®iÒu vÏ. - TrÝch mÉu m¶nh b¶n ®å F-48-72-B-c tû lÖ 1:25.000 tr­íc khi hiÖn chØnh. - TrÝch mÉu m¶nh b¶n ®å F-48-72-B-c tû lÖ 1:25.000 sau khi hiÖn chØnh. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ Sau thêi gian häc tËp, nghiªn cøu lý thuyÕt vµ tiÕn hµnh lµm thùc nghiÖm ®Ò tµi: “Quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:25.000 b»ng ¶nh vÖ tinh SPOT-5” em xin cã mét sè kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ nh­ sau: KÕt luËn 1. Quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ trung b×nh vµ tû lÖ nhá b»ng ¶nh vÖ tinh lµ mét sù lùa chän hîp lý, chÝnh x¸c vµ hiÖn ®¹i. 2. ViÖc sö dông ¶nh vÖ tinh SPOT-5 víi ®é ph©n gi¶i 2,5 m cung cÊp mét l­îng th«ng tin cÇn thiÕt ®ñ ®é tin cËy cho viÖc hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1: 25.000. 3. B¶n ®å ®Þa h×nh sau khi ®­îc hiÖn chØnh hoµn toµn ®­îc ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c theo yªu cÇu cña quy ph¹m hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh cña Tæng côc §Þa chÝnh ban hµnh. §Ó lµm t¨ng ®é chÝnh x¸c, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm khi hiÖn chØnh b¶n ®å b»ng ¶nh vÖ tinh cÇn c¸c tµi liÖu cã ý nghÜa b¶n ®å nh­ b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ lín, b¶n ®å chuyªn ®Ò nh­ b¶n ®å hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt, b¶n ®å giao th«ng, ¶nh hµng kh«ng míi chôp…Nh÷ng tµi liÖu nµy gióp cho ta gi¶m bít khèi l­îng c«ng t¸c ngo¹i nghiÖp. 4. Víi chu kú lÆp cña vÖ tinh SPOT-5 th× cø sau lµ 26 ngµy ta l¹i cã mét ¶nh cña khu vùc ®ã, nh­ vËy ta cã thÓ cËp nhËt ¶nh vÖ tinh liªn tôc. TÝnh thêi sù cña ¶nh SPOT-5 lµ rÊt cao cïng víi kh¶ n¨ng chôp lËp thÓ sÏ lµ t­ liÖu quan träng trong hiÖn chØnh, cËp nhËt nh÷ng thay ®æi cña bÒ mÆt tr¸i ®Êt lªn b¶n ®å ®Þa h×nh, ®Æc biÖt ®èi víi b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:25.000 vµ 1:50.000. 5. C«ng t¸c sè hãa chØnh söa b¶n gèc hiÖn chØnh cã thÓ chØnh söa ngay trªn m¸y thay v× lµm b»ng tay khi c¸c b¶n ®å cÇn hiÖn chØnh ®· ë d¹ng sè. KÕt qu¶ cña quy tr×nh lµ t¹o ra b¶n ®å ®Þa h×nh ë d¹ng sè v× vËy kh¶ n¨ng cËp nhËt, söa ®æi th«ng tin hay thªm th«ng tin cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch dÔ dµng, nhanh chãng vµ cho ta kh¶ n¨ng x©y dùng d÷ liÖu trong hÖ thèng th«ng tin ®Þa lý. KiÕn nghÞ  6. KÕt qu¶ nghiªn cøu cña ®å ¸n ®· gi¶i quyÕt ®­îc mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ c¬ së khoa häc còng nh­ thiÕt lËp ®­îc quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:25.000 b»ng ¶nh vÖ tinh SPOT-5 trong thùc nghiÖm. Quy tr×nh c«ng nghÖ nµy cã tÝnh kh¶ thi cao, kiÕn nghÞ ¸p dông trong thùc tiÔn. 7. Quy tr×nh c«ng nghÖ trªn míi chØ ¸p dông trong ph¹m vi ®Ó hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh ®· ë d¹ng sè ®èi víi khu vùc cã néi dung b¶n ®å ®¬n gi¶n vµ Ýt cã sù thay ®æi so víi thùc tÕ. V× vËy h­íng nghiªn cøu tiÕp theo lµ hoµn thiÖn quy tr×nh c«ng nghÖ ®Ó cã thÓ hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh ë nh÷ng n¬i ®Þa h×nh phøc t¹p vµ cã sù biÕn ®æi nhiÒu so víi thùc tÕ. Còng nh­ nghiªn cøu quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh khi b¶n ®å cÇn hiÖn chØnh ë d¹ng giÊy, phim hoÆc quy tr×nh c«ng nghÖ hiÖn chØnh ®ång thêi b¶n ®å ë c¸c tû lÖ kh¸c nhau. V× thêi gian thùc tËp cã h¹n vµ kinh nghiÖm cßn h¹n chÕ nªn b¶n ®å ¸n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn ®Ó ®å ¸n ®­îc tèt h¬n. Cuèi cïng em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o Ths. TrÇn Trung Anh ®· gióp ®ì em hoµn thµnh b¶n ®å ¸n tèt nghiÖp nµy. §ång thêi em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy, c« gi¸o khoa Tr¾c ®Þa, bé m«n §o ¶nh vµ ViÔn th¸m ®· t¹o mäi ®iÒu kiÖn gióp ®ì em trong thêi gian lµm ®å ¸n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi th¸ng 6 n¨m 2008 Sinh viªn thùc hiÖn NguyÔn ThÞ Th¾m Tµi liÖu tham kh¶o 1. GS.TSKH Phan V¨n Léc (2000), Gi¸o tr×nh ph­¬ng ph¸p ®o ¶nh lËp thÓ, NXB GTVT. 2. PGS.TS Ph¹m Väng Thµnh (2003), Gi¸o tr×nh ®o¸n ®äc ®iÒu vÏ ¶nh, NXB GTVT. 3. PGS.TS Bïi Tr­êng Xu©n (2005), Gi¸o tr×nh xö lý ¶nh sè viÔn th¸m, Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt, Hµ Néi. 4. TriÖu V¨n HiÕn, Bµi gi¶ng b¶n ®å häc (1992) dïng cho sinh viªn ngµnh tr¾c ®Þa, Tr­êng §¹i häc Má - §Þa chÊt, Hµ Néi. 5. Bµi gi¶ng c«ng nghÖ viÔn th¸m, dïng cho sinh viªn cao häc. 6. Côc b¶n ®å Nhµ n­íc (nay lµ Côc B¶n ®å - Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng), Quy ph¹m hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10.000, 1:25.000, 1:50.000, tiªu chuÈn ngµnh 1989. 7. Tæng côc §Þa chÝnh (nay lµ Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng) nhµ xuÊt b¶n B¶n ®å, Quy ®inh kü thuËt sè hãa b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:25.000. 8. Tæng côc §Þa chÝnh (nay lµ Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng), Ký hiÖu b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10.000 vµ 1:25.000, ban hµnh n¨m 1995. 9. Th«ng t­ sè 973/2001/TT-TC§C ngµy 20 th¸ng 6 n¨m 2001 cña Tæng côc §Þa chÝnh nay lµ Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng vÒ "H­íng dÉn ¸p dông hÖ quy chiÕu vµ hÖ to¹ ®é quèc gia VN- 2000". 10. QuyÕt ®Þnh sè 15/2005/Q§-BTNMT ngµy 13 th¸ng 12 n¨m 2005 vÒ "Quy ®Þnh kü thuËt thµnh lËp b¶n ®å ®Þa h×nh tû lÖ 1:10.000, 1:25.000 vµ 1:50000 b»ng c«ng nghÖ ¶nh sè" cña Bé tr­ëng Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng. 11. "ThiÕt kÕ kü thuËt - dù to¸n hiÖn chØnh b¶n ®å ®Þa h×nh b»ng ¶nh vÖ tinh tû lÖ 1:1.0000, 1:25.000 vµ 1:50.000 khu vùc B¾c bé, ven biÓn Trung Bé vµ §«ng Nam Bé", Trung t©m thµnh lËp vµ hiÖn chØnh b¶n ®å c¬ së - Trung t©m ViÔn th¸m Bé Tµi nguyªn vµ M«i tr­êng. Phô lôc