Đề tài Tăng cường quản lý của nhà nước về tiêu chuẩn hoá trong lĩnh vực Nông sản - Thực phẩm

i nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh vµ qu¶n lý nhµ níc trong lÜnh vùc thùc phÈm cÇn gi¶i quyÕt. 2.5.5. V¨n phßng Codex cßn chÞu tr¸ch nhiÖm chñ tr× tæ chøc c¸c héi th¶o vµ héi nghÞ nh ®· nªu ë phÇn trªn. §îc sù gióp ®ì cña Tæng côc - Tiªu chuÈn - ®o lêng - chÊt lîng, V¨n phßng Codex ®· kh«ng ngõng n©ng cao n¨ng lùc ho¹t ®éng c¶ vÒ trang thiÕt bÞ vµ chuyªn m«n nghiÖp vô. II.3. C«ng t¸c tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc n«ng s¶n - thùc phÈm cña quèc tÕ 1. Uû ban tiªu chuÈn ho¸ cña quèc tÕ vÒ thùc phÈm - CAC 1.1. Môc tiªu: a. B¶o ®¶m søc khoÎ cho ngêi tiªu dïng vµ b¶o ®¶m tin tëng x¸c ®¸ng trong viÖc lu th«ng l ¬ng thùc. b. Hç trî viÖc ®iÒu phèi tÊt c¶ c«ng viÖc tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc l¬ng thùc do nh÷ng tæ chøc phÇn hµnh kÕ to¸n hoÆc phi chÝnh phñ thÕ giíi tiÕn hµnh. c. X¸c ®Þnh híng u tiªn, nghiªn cøu vµ híng dÉn x©y dùng c¸c dù th¶o tiªu chuÈn th«ng qua hoÆc víi sù gióp ®ì cña tæ chøc liªn quan. d. Hoµn chØnh nh÷ng tiªu chuÈn ®îc so¹n th¶o chi tiÕt ë môc (c) trªn ®©y vµ sau khi ®îc c¸c quèc gia phª duyÖt th× in trong Codex vÒ thùc phÈm gièng nh c¸c tiªu chuÈn khu vùc hay c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ kh¸c vµ cïng víi tiªu chuÈn gèc ®îc chuÈn bÞ bëi nh÷ng thµnh viªn kh¸c trong môc (b) trªn ®©y. e. C¶i tiÕn c¸c tiªu chuÈn ®· ph¸t hµnh sau nh÷ng lÇn xem xÐt t¬ng øng cho phï hîp víi sù ph¸t triÓn chung. 1.2. Nh÷ng nguyªn t¾c chung cña Uû ban tiªu chuÈn quèc tÕ vÒ thùc phÈm: a) Môc tiªu cña Codex Alimentarius: Codex Alimentarius lµ mét bé su tËp c¸c tiªu chuÈn vÒ thùc phÈm ®· ®îc quèc tÕ chÊp nhËn, nh÷ng tiªu chuÈn nµy ®îc tr×nh bµy theo mét c¸ch thèng nhÊt. Nh÷ng tiªu chuÈn thùc phÈm nµy nh»m b¶o vÖ søc khoÎ ngêi tiªu thô vµ b¶o ®¶m an toµn trong viÖc bu«n b¸n thùc phÈm. Codex còng thêng cã nh÷ng ®iÒu quy ®Þnh cã tÝnh chÊt t vÊn theo kiÓu nh nh÷ng quy ph¹m, tµi liÖu h íng dÉn vµ c¶ c¸c biÖn ph¸p cã tÝnh chÊt ®Ò nghÞ kh¸c nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu cña Codex. 19 b) Ph¹m vi cña Codex Alimentarius: Codex bao gåm c¸c tiªu chuÈn vÒ c¸c lo¹i thùc phÈm chñ yÕu ®Ó ph©n phèi cho ngêi tiªu thô kh«ng kÓ s¶n phÈm ®· chÕ biÕn, b¸n s¶n phÈm hay nguyªn liÖu. C¸c nguyªn liÖu ®Ó chÕ biÕn thµnh thùc phÈm còng ®îc ®Ò cËp ë møc cÇn thiÕt nhÊt ®Þnh nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· x¸c ®Þnh cña Codex. Codex Alimentarius bao gåm c¸c ®iÒu vÒ vÖ sinh thùc phÈm, chÊt phô gia thùc phÈm, chÊt th¶i ho¸ häc, chÊt nhiÔm bÈn ghi nh·n vµ c¸ch tr×nh bµy, c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ lÊy mÉu. Nã còng gåm c¸c ®iÒu kho¶n cã tÝnh chÊt t vÊn theo kiÓu quy ph¹m kü thuËt, tµi liÖu híng dÉn vµ c¸c biÖn ph¸p ®Ò nghÞ kh¸c. c) B¶n chÊt cña c¸c tiªu chuÈn Codex: C¸c tiªu chuÈn Codex chøa ®ùng c¸c yªu cÇu kü thuËt vÒ thùc phÈm nh»m b¶o ®¶m cho ng êi tiªu thô cã ®îc c¸c s¶n phÈm thùc phÈm ngon lµnh, kh«ng ®éc vµ kh«ng bÞ gi¶ m¹o, ®îc ghi nh·n vµ tr×nh bµy ®óng. Mét tiªu chuÈn Codex ®èi víi mét hay nhiÒu lo¹i thùc phÈm ph¶i ®îc x©y dùng theo kÝch th íc, khu«n khæ cña mét tiªu chuÈn hµng ho¸ Codex vµ chøa ®ùng nh÷ng chØ tiªu thÝch hîp nªu trong ®ã. d) ViÖc c«ng nhËn nh÷ng tiªu chuÈn hµng ho¸ Codex: Mét tiªu chuÈn Codex cã thÓ ®îc mét níc c«ng nhËn phï hîp víi nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh vµ ph¸p lý trong viÖc ph©n phèi c¸c s¶n phÈm cã liªn quan, cã thÓ lµ s¶n phÈm nhËp ngo¹i hay s¶n xuÊt trong níc táng ph¹m vi l·nh thæ theo c¸c c¸ch sau: - C«ng nhËn toµn bé. - C«ng nhËn cã môc tiªu. - C«ng nhËn víi mét sè thay ®æi nhÊt ®Þnh. e) Nh÷ng tiªu chuÈn víi mét ngo¹i lÖ, cã nh÷ng thay ®æi nªu ra cô thÓ khi tuyªn bè c«ng nhËn, nh vËy cã thÓ hiÓu lµ mét s¶n phÈm phï hîp víi tiªu chuÈn nhng cã mét sè sai kh¸c sÏ ®• îc phÐp ph©n phèi tù do trong l·nh thæ cña níc t¬ng øng. Níc ®ã sau nµy sÏ ®a thªm vµo tuyªn bè c«ng nhËn cña hä mét vµi lêi vÒ lý do nh÷ng sai kh¸c nµy vµ cã thÓ nªu nh sau: - HoÆc lµ s¶n phÈm phï hîp ®Çy ®ñ tiªu chuÈn míi ®îc ph©n phèi tù do trong l·nh thæ. - HoÆc lµ muèn r»ng cã thÓ c«ng nhËn toµn bé tiªu chuÈn vµ nÕu vËy th× bao giê míi c«ng bè. 1.3. Nguyªn t¾c chØ ®¹o cho c¸c ban tiªu chuÈn. Thµnh phÇn cña c¸c tiÓu ban. T c¸ch thµnh viªn: 1. Thµnh viªn cña c¸c tiÓu ban so¹n c¸c tiªu chuÈn ¸p dông cho toµn thÕ giíi lµ nh÷ng 20 thµnh viªn cña Uû ban ®· th«ng b¸o cho tæng gi¸m ®èc FAO hay WHO nguyÖn väng cña hä muèn ®îc xem lµ thµnh viªn ®¬ng nhiªn hay thµnh viªn ®îc lùa chän do Uû ban dù ®Þnh. ChØ ®îc lµ thµnh viªn cña c¸c tiÓu ban lËp ra ®Ó so¹n th¶o c¸c tiªu chuÈn cho vïng nµy hay cho mét nhãm níc nh÷ng thµnh viªn cña Uû ban thuéc vÒ vïng hay nhãm níc cã liªn quan. Quan s¸t viªn: 2. BÊt cø thµnh viªn nµo kh¸c cña Uû ban hoÆc bÊt cø thµnh viªn dù bÞ cña FAO hay WHO cha lµ thµnh viªn cña Uû ban cã thÓ tham gia víi t c¸ch lµ quan s¸t viªn vµo bÊt kú tiÓu ban nµo nÕu nh thµnh viªn Êy ®· th«ng b¸o cho Tæng gi¸m ®èc FAO hay WHO vÒ nguyÖn väng muèn nh vËy. Nh÷ng níc Êy cã thÓ tham gia ®Çy ®ñ vµo c¸c cuéc th¶o luËn cña Uû ban vµ sÏ ®îc t¹o ra c¬ héi gièng nh c¸c thµnh viªn kh¸c ®Ó ph¸t triÓn quan ®iÓm cña hä. Nhng kh«ng cã quyÒn bá phiÕu t¸n thµnh hay b¸c bá c¸c kiÕn nghÞ vÒ thùc chÊt hoÆc vÒ thñ tôc c¸c tæ chøc quèc tÕ cã quan hÖ chÝnh thøc víi FAO hoÆc WHO còng ®îc mêi ®Ó tham dù víi t c¸ch quan s¸t viªn c¸c cuéc häp cña c¸c tiÓu ban mµ hä quan t©m. Tæ chøc vµ nhiÖm vô. Chøc Chñ tÞch. 3. Uû ban tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ víi s¶n phÈm sÏ chØ ®Þnh mét níc thµnh viªn cña uû ban ®· biÓu lé thiÖn ý chÊp nhËn tr¸ch nhiÖm vÒ tµi chÝnh vµ c¸c tr¸ch nhiÖm kh¸c ®Ó cã tr¸ch nhiÖm chän mét Chñ tÞch tiÓu ban. Níc thµnh viªn cã liªn quan nµy sÏ cã tr¸ch nhiÖm chän mét Chñ tÞch cña tiÓu ban trong sè ngêi d©n níc hä. NÕu nh ngêi Êy v× mét lý do nµo ®ã kh«ng lµm chñ tÞch ®îc th× níc thµnh viªn cã liªn quan sÏ chØ ®Þnh mét ngêi kh¸c gi÷ chøc vô Chñ tÞch chõng nµo mµ ngêi Chñ tÞch kh«ng lµm nhiÖm vô ®îc. Mét tiÓu ban cã thÓ chØ ®Þnh t¹i bÊt kú mét kú häp nµo mét hay nhiÒu ph¸t ng«n viªn trong sè ®¹i biÓu cã mÆt. Ban th ký. 4. Mét níc thµnh viªn mµ ë ®Êy tiÓu ban tiªu chuÈn tæ chøc héi nghÞ sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm cung cÊp toµn bé c¸c dÞch vô cho héi nghÞ bao gåm c¶ Ban th ký. Ban th ký ph¶i cã bé phËn nh©n viªn tèc ký vµ ®¸nh m¸y cã kh¶ n¨ng lµm viÖc dÔ dµng víi c¸c ng«n ng÷ sö dông t¹i kho¸ häp vµ cã thiÕt bÞ ®¸nh m¸y vµ in Ên thÝch hîp cho hä sö dông. CÇn tæ chøc viÖc phiªn dÞch, tèt nhÊt lµ phiªn dÞch ®ång thêi cho tÊt c¶ c¸c ng«n ng÷ sö dông trong kho¸ häp vµ c¸c viÖc nh b¸o c¸o cña kho¸ häp cÇn ®îc th«ng qua viÕt b»ng h¬n mét ng«n ng÷ lµm viÖc. 5. NhiÖm vô cña tiÓu ban tiªu chuÈn bao gåm: - LËp lªn mét danh s¸ch c¸c u tiªn thÝch øng trong sè c¸c ®èi tîng vµ s¶n phÈm theo c¸c ng«n tõ tham kh¶o. - Xem xÐt c¸c lo¹i s¶n phÈm cÇn ®îc x©y dùng tiªu chuÈn, tøc lµ xem xÐt c¸c vËt liÖu cÇn chÕ biÕn tiÕp theo thµnh thùc phÈm cã cÇn x©y dùng tiªu chuÈn kh«ng. 21 - So¹n th¶o c¸c tiªu chuÈn dù th¶o theo c¸c ng«n tõ tham kh¶o. 1.4. Thñ tôc so¹n th¶o tiªu chuÈn dïng cho toµn thÕ giíi: Bíc 1: Uû ban c¨n cø vµo "Tiªu chuÈn vÒ x¸c lËp c«ng viÖc u tiªn vµ vÒ thiÕt lËp nh÷ng c¬ quan phï trî" quyÕt ®Þnh so¹n th¶o dïng cho toµn thÕ giíi. Bíc 2: Ban th ký s¾p xÕp cho viÖc so¹n th¶o tiªu chuÈn ®Ò nghÞ. Bíc 3: Tiªu chuÈn dù th¶o ®Ò nghÞ ®îc göi tíi c¸c thµnh viªn cña Uû ban vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ cã liªn quan ®Ó xin ý kiÕn vÒ mäi khÝa c¹nh bao gåm c¶ nh÷ng øng dông cã thÓ cña tiªu chuÈn dù th¶o ®Ò nghÞ ®ã cho c¸c lîi Ých kinh tÕ cña hä. Bíc 4: Nh÷ng ý kiÕn nhËn ®îc sÏ do Ban th ký öi ®Õn cho c¬ quan phï trî hoÆc c¬ quan kh¸c cã liªn quan cã quyÒn xem xÐt nh÷ng ý kiÕn nµy vµ bæ sung cho ban tiªu chuÈn dù th¶o ® îc ®Ò nghÞ. Bíc 5: Tiªu chuÈn dù th¶o ®Ò nghÞ ®îc ®Ö tr×nh qua Ban th ký ®Õn Uû ban víi ý ®Þnh chÊp nhËn nã nh lµ tiªu chuÈn dù th¶o. Khi ®a ra bÊt kú quyÕt ®Þnh nµo ë bíc nµy uû ban sÏ xem xÐt ®Çy ®ñ, bÊt kú sù khuyÕn c¸o nµo cña bÊt kú thµnh viªn nµo ®èi víi nh÷ng øng dông mµ tiªu chuÈn dù th¶o ®Ò nghÞ hay bÊt kú ®iÒu kho¶n nµo cã thÓ ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ cña hä. Bíc 6: Tiªu chuÈn dù th¶o ®îc ban th ký göi tíi tÊt c¶ c¸c thµnh viªn cña Uû ban vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ cã liªn quan ®Ó thu thËp ý kiÕn vÒ mäi khÝa c¹nh bao gåm c¶ nh÷ng øng dông cã thÓ cã cña tiªu chuÈn dù th¶o cho c¸c lîi Ých kinh tÕ cña hä. Bíc 7: Nh÷ng ý kiÕn nhËn ®îc sÏ do ban th ký göi tíi c¬ quan phï trî hoÆc c¬ quan kh¸c cã liªn quan vµ hä cã quyÒn h¹n xem xÐt nh÷ng ý kiÕn Êy vµ bæ sung vµo tiªu chuÈn dù th¶o. Bíc 8: Tiªu chuÈn dù th¶o ®îc ®Ö tr×nh qua ban th ký ®Õn Uû ban cïng víi bÊt kú ®Ò nghÞ nµo b»ng v¨n b¶n nhËn ®îc tõ c¸c thµnh viªn ®Ó söa ®æi ë bíc 8; víi ý ®Þnh chÊp nhËn b¶n dù th¶o nh mét tiªu chuÈn. 1.5. Thñ tôc tiÕp theo liªn quan ®Õn viÖc xuÊt b¶n vµ chÊp nhËn tiªu chuÈn. Tiªu chuÈn ®îc xuÊt b¶n vµ ph¸t hµnh ®Õn tÊt c¶ c¸c níc thµnh viªn vµ c¸c thµnh viªn dù bÞ cña FAO vµ WHO vµ ®Õn c¸c tæ chøc quèc tÕ cã liªn quan. C¸c thµnh viªn cña Uû ban th«ng b¸o cho ban th ký viÖc chÊp nhËn cña hä ®èi víi tiªu chuÈn phï hîp víi thñ tôc chÊp nhËn ®Ò ra cña nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña tiªu chuÈn thùc phÈm; bÊt luËn c¸i nµo thÝch hîp. C¸c níc thµnh viªn vµ c¸c thµnh viªn dù bÞ cña FAO hoÆc WHO kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña Uû ban ®îc mêi ®Ó th«ng b¸o cho Ban th ký ý muèn chÊp nhËn tiªu chuÈn. Ban th ký sÏ xuÊt b¶n thêng kú nh÷ng chi tiÕt cña nh÷ng th«ng b¸o nhËn ®îc tõ c¸c ChÝnh phñ liªn quan ®Õn viÖc cã chÊp nhËn tiªu chuÈn hay kh«ng? hoÆc thªm vµo th«ng tin nµy mét phô lôc cho mçi tiªu chuÈn. a) Ghi danh s¸ch nh÷ng níc mµ s¶n phÈm ë níc ®ã phï hîp víi tiªu chuÈn Êy, cã thÓ ® 22 îc ph©n phèi tù do. b) ë ®©u cã thÓ ¸p dông ®îc, nãi râ chi tiÕt tÊt c¶ c¸c thay ®æi ®îc x¸c ®Þnh râ, nh÷ng thay ®æi nµy cã thÓ do mét níc chÊp nhËn bÊt kú nµo tuyªn bè. Nh÷ng xuÊt b¶n phÈm nãi trªn sÏ lµm thµnh luËt vÒ thùc phÈm. Ban th ký xem xÐt nh÷ng thay ®æi do c¸c chÝnh phñ th«ng b¸o vµ thêng kú b¸o c¸o cho uû ban biÕt nh÷ng söa ®æi cã thÓ ®èi víi c¸c tiªu chuÈn Uû ban xem xÐt l¹i vµ sù söa ®æi tiªu chuÈn ®îc khuyÕn c¸o. III. 4. HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm 4.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i h×nh thµnh hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm cña ViÖt Nam. a. C¸ch lµm cña c¸c nhµ níc. - Theo tËp qu¸n quèc tÕ, thùc phÈm ®îc coi lµ s¶n phÈm ®Æc biÖt v× nã trùc tiÕp ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ vµ c¶ tÝnh m¹ng con ngêi, ®îc qu¶n lý hÕt søc chÆt chÏ trªn c¬ së c¸c luËt, s¾c lÖnh hay Ýt nhÊt lµ quy ®Þnh cña chÝnh phñ, do mét c¬ quan chuyªn tr¸ch víi t c¸ch lµ c¬ quan chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc, cã mµng líi (thanh tra, kiÓm nghiÖm...) ®Æt réng kh¾p trong c¶ níc, víi nh÷ng ph¬ng tiÖn kü thuËt hiÖn ®¹i. Tuú t×nh h×nh mçi níc, c¬ quan chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm nµy ®Æt hoÆc trong Bé y tÕ, Bé n«ng nghiÖp hay Bé khoa häc c«ng nghÖ - m«i trêng. Bªn c¹nh tæ chøc nµy, thêng c¸c níc cßn cã uû ban quèc gia vÒ tiªu chuÈn ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm ®îc tæ chøc theo m« h×nh cña Uû ban quèc tÕ vÒ tiªu chuÈn ho¸ n«ng s¶n - thùc phÈm do tæ chøc N«ng l¬ng quèc tÕ (FAO) vµ Y tÕ thÕ giíi (WHO) s¸ng lËp. - VÊn ®Ò ®Æt ra cña thÕ giíi lµ: ph¶i kiÓm so¸t chÆt chÏ chÊt lîng thùc phÈm trong qu¸ tr×nh t¹o nguån, nguyªn liÖu, chÕ biÕn, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n, dÞch vô vµ c¶ xuÊt nhËp khÈu nh»m môc ®Ých ng¨n chÆn kÞp thêi mäi t¸c h¹i do thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng g©y ra (nh h háng, h«i thèi, nhiÔm trïng ®éc tè, gi¶ m¹o...) b¶o vÖ søc khoÎ vµ an toµn cho ngêi tiªu dïng gióp hä hiÓu biÕt chän lùa, sö dông thùc phÈm mét c¸ch tèt nhÊt. - Ngêi ta tËp trung sù quan t©m vµo c¸c mÆt sau ®©y cña chÊt lîng thùc phÈm ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng néi dung yªu cÇu vµ ph¬ng thøc qu¶n lý. + ChÊt lîng dinh dìng: Nh d¹ng bªn ngoµi, mïi vÞ, s¾c mµu cÊu t¹o phï hîp víi ®Æc tÝnh cña thùc phÈm ®ã; møc chÊt lîng (c¸c chØ tiªu ho¸, lý...) cã phï hîp víi yªu cÇu trong tiªu chuÈn hay c¸c quy ®Þnh cã néi dung t¬ng tù kh«ng? + ChÊt lîng vÖ sinh: Nh s¹ch kh«ng lÉn t¹p chÊt, kh«ng cã biÓu hiÖn h háng, h«i mèc lªn men hoÆc bÞ ph©n gi¶i kh«ng mang nguån bÖnh vµ ký sinh trïng (thÞt, s¶n phÈm thÞt vµ thuû s¶n...) kh«ng vît qu¸ giíi h¹n cho phÐp vÒ vi sinh vËt (®Æc biÖt lµ vi sinh vËt g©y bÖnh). D lîng (ho¸ chÊt b¶o qu¶n thuèc trõ dÞch h¹i, phãng x¹, thuèc kh¸ng sinh, hoãc m«n. ChÊt phô gia (chÊt ®îc phÐp sö dông hµm lîng vµ tû lÖ cho phÐp) ®éc tè (hµm lîng kim lo¹i nÆng; ®éc tè cã nguån gèc ®éng thùc vËt, ®éc tè vi nÊm vµ vi sinh vËt...). 23 + ChÊt lîng th¬ng phÈm: Bao b× (bÒn, ®¶m b¶o kh«ng nhiÔm bÈn, kh«ng g©y ¶nh hëng tíi mïi vÞ, mµu s¾c, kh«ng lµm h háng d¹ng bªn ngoµi cña s¶n phÈm...) ghi nh·n (tªn s¶n phÈm thµnh phÇn cÊu t¹o, khèi lîng tinh, n¬i s¶n xuÊt, ngµy s¶n xuÊt thêi h¹n b¶o hµnh, c¸ch b¶o qu¶n vµ c¸ch sö dông...). - §Æc biÖt ngêi ta nghiªm cÊm (b»ng luËt, b»ng c¸c quy ®Þnh ph¸p lý vÒ kiÓm so¸t xö lý rÊt nghiªm, kÓ c¶ sö lý vÒ mÆt h×nh sù, s¶n xuÊt, lu th«ng dÞch vô, xuÊt nhËp khÈu nh÷ng hµnh ®éng nh: Dïng thÞt gia sóc, gia cÇm (®éng vËt m¸u nãng nãi chung) mang bÖnh, (nhiÖt th¸n th ¬ng hµn...) hoÆc cã ký sinh trïng (s¸n l¸, bÖnh g¹o...) hoÆc ®· bÞ chÕt tríc khi ®a vµo lß mæ, chÕ biÕn thuû s¶ cã ký sinh trïng hoÆc bÞ nhiÔm ®éc ë nh÷ng vïng níc « nhiÔm ®éc chÊt, phô gia kh«ng ®ñ ®é tinh khiÕt, thùc phÈm gi¶ m¹o hoÆc kh«ng cã gi¸ trÞ sö dông... b) Thùc tr¹ng ë ViÖt Nam. - ë níc ta l©u nay thùc phÈm ®îc xem nh c¸c s¶n phÈm kh¸c vµ chÞu sù qu¶n lý chung theo ph¸p lÖnh chÊt lîng hµng ho¸ (®¬ng nhiªn cã nh÷ng phÇn ®îc coi träng vµ cã sù kiÓm so¸t t¬ng ®èi chÆt chÏ h¬n nh vÖ sinh dÞch bÖnh vÒ qu¶n lý nhµ níc th× ph©n c«ng tõng phÇn cho c¸c bé (Y tÕ, n«ng nghiÖp, c«ng nghÖ thùc phÈm, thuû s¶n, khoa häc c«ng nghÖ, m«i trêng...) cha cã sù thèng nhÊt cÇn thiÕt vÒ mÆt qu¶n lý nhµ níc trong chØ ®¹o, trong x©y dùng luËt ph¸p, ®Æc biÖt lµ trong x©y dùng h tæ chøc vµ triÓn khai c¸c ho¹t ®éng t¬ng xøng víi lo¹i s¶n phÈm ®Æc biÖt nµy theo yªu cÇu míi cña qu¶n lý nhµ níc vµ th«ng lÖ quèc tÕ. - ViÖc ph©n cÊp qu¶n lý nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm Bé Khoa häc - C«ng nghÖ vµ M«i trêng th× ban hµnh c¸c TCVN quy ®Þnh c¸c chØ tiªu ®Æc trng vÒ chÊt lîng vµ kiÓm tra gi¸m s¸t tiªu chuÈn, c¸c quy ®Þnh ®ã trong s¶n xuÊt vµ lu th«ng. Bé Y tÕ th× ban hµnh mét sè quy ®Þnh vÒ vÖ sinh vµ chÊt phô gia, kiÓm nghiÖm ®¸nh gi¸ vÒ vÖ sinh vµ dinh dìng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ níc vÒ y tÕ. Bé N«ng nghiÖp vµ C«ng nghÖ thùc phÈm th× tiªu chuÈn viÖc kiÓm ®Þnh ®éng vËt vµ c¶ mét sè thùc phÈm cã nguån gèc tõ ®éng vËt. Bé Thuû s¶n th× kiÓm dÞch ®éng vËt thuû s¶n. Bé Th¬ng m¹i th× qu¶n lý viÖc mua b¸n thùc phÈm th«ng qua xuÊt nhËp khÈu, cã kiÓm tra ®¸nh gi¸, xö lý chÊt lîng mét sè thùc phÈm trong kh©u lu th«ng néi bé trong níc. Tæng côc H¶i quan th× kiÓm so¸t vµ lµm c¸c thñ tôc xuÊt nhËp khÈu t¹i c¸c cöa khÈu. Bé V¨n ho¸ th× phô tr¸ch viÖc qu¶ng c¸o, c¶ Bé Th¬ng m¹i còng lµm c«ng viÖc nµy. Trªn thùc tÕ ®· kh«ng thùc hiÖn ®îc vai trß kiÓm so¸t cña nhµ níc (rÊt cÊp b¸ch trong níc vµ céng ®ång quèc tÕ kh«ng chÊp nhËn viÖc kiÓm so¸t láng lÎo kÐm hiÖu qu¶ nh vËy). Tèn kÐm, nhiÒu s¬ hë (nhÊt lµ vÒ luËt ph¸p vµ kh«ng ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c t¸c h¹i do thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng. - Do thiÕu ý thøc tr¸ch nhiÖm, kh«ng t«n träng luËt ph¸p ch¹y theo lîi Ých riªng cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, lu th«ng, dÞch vô xuÊt nhËp khÈu vµ do sù kiÓm so¸t cña nhµ níc kh«ng cã hiÖu qu¶ nªn t×nh tr¹ng thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng lµ phæ biÕn 24 vµ nghiªm träng. NhiÒu thùc phÈm (nhÊt lµ d¹ng t¬i sèng hay qua chÕ biÕn cña c¸c lo¹i ®éng vËt) ®îc s¶n xuÊt vµ lu th«ng kh«ng ®¹t møc tèi thiÓu cho phÐp vÒ dinh dìng vît qu¸ quy ®Þnh vÒ vÖ sinh, thËm chÝ nhiÔm trïng g©y bÖnh vµ nhiÔm ®éc tè g©y h¹i, viÖc giÕt mæ ®éng vËt nhÊt lµ tr©u, bß, lîn diÔn ra mäi n¬i ngay trªn c¸c vØa hÌ bÈn thØu. Nh÷ng n¬i dÞch vô ¨n uèng th× hÇu hÕt kh«ng ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu vÖ sinh nhÊt lµ c¸c thøc ¨n sèng vµ níc uèng. GÇn nh ®¹i bé phËn c¸c l« hµng nhËp khÈu vµ c¶ xuÊt khÈu kh«ng ®îc kiÓm so¸t chÆt chÏ vÒ chÊt lîng... Hµng gi¶ vÒ thùc phÈm (lµm trong níc vµ bªn níc ngoµi trµn vµo) xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu trªn thÞ tr êng... Nh÷ng s¬ hë, thiÕu sãt ®ã ®· dÉn tíi nh÷ng hËu qu¶ nghiªm träng cho c¶ tríc m¾t (nh g©y ngé ®éc chÕt ngêi) vµ l©u dµi (kh«ng ®ñ chÊt dinh dìng, nhiÔm trïng, nhiÔm ®éc, g©y bÖnh...) ®ã lµ cha nãi tíi kh¶ n¨ng më réng giao lu quèc tÕ trong hîp t¸c s¶n xuÊt kinh doanh vµ trao ®æi hµng ho¸ sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n. - §· tíi lóc cÇn xem xÐt, ®Æt l¹i vÊn ®Ò qu¶n lý nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm mét c¸ch nghiªm tóc t¬ng xøng víi ®Æc thï cña nã (s¶n phÈm trùc tiÕp ¶nh hëng tíi søc khoÎ vµ tÝnh m¹ng con ngêi). Sau ®ã cÇn kiÖn toµn mét c¸ch c¬ b¶n vÒ mÆt tæ chøc (®¶m b¶o sù chØ ®¹o thèng nhÊt cña nhµ níc, luËt ph¸p chÆt chÏ, nghiªm minh, ®ñ ngêi vµ c¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt cÇn thiÕt. TiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p ®ñ søc kiÓm so¸t mét c¸ch chñ ®éng kÞp thêi t×nh tr¹ng chÊt lîng thùc phÈm trong s¶n xuÊt, lu th«ng, dÞch vô xuÊt nhËp khÈu, më réng quan hÖ quèc tÕ, trong kiÓm so¸t chÊt lîng thùc phÈm)... Trªn c¬ së ®iÒu chØnh, bæ xung nh÷ng lùc lîng ®· cã. 4.2. HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. a. TÝnh chÊt cña hÖ thèng. Lµ mét m¹ng líi tæ chøc ®îc h×nh thµnh nh»m th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cô thÓ ®îc ph©n c«ng mµ thùc hiÖn cho ®îc chøc n¨ng kiÓm so¸t cña Nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm trong c¶ níc, kÓ c¶ thùc phÈm xuÊt nhËp khÈu. - M¹ng líi nµy ®îc s¾p xÕp thµnh hÖ thèng, ®îc vËn hµnh trªn c¬ së thèng nhÊt vÒ luËt ph¸p, nghiÖp vô vµ kü thuËt (®èi víi nh÷ng nhiÖm vô ®îc giao thuéc qu¶n lý Nhµ níc vÒ chÊt l îng thùc phÈm) díi sù chØ ®¹o cña mét c¬ quan Trung ¬ng - côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. (Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng). - HÖ thèng nµy chØ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc luËt ph¸p vµ nhµ níc vÒ ho¹t ®éng cña m×nh trong viÖc kiÓm so¸t chÊt lîng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ níc vµ trªn c¬ së nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ph¸p. Nã kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm thay cho c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh dÞch vô xuÊt nhËp khÈu thùc phÈm trong c¸c trêng hîp chÝnh do hä mµ chÊt lîng thùc phÈm kh«ng ®îc ®¶m b¶o vµ g©y ra t¸c h¹i. Nã còng kh«ng thay thÕ c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t (kÓ c¶ ho¹t ®éng kiÓm nghiÖm, xö lý. ..) cña b¶n th©n c¸c ngµnh, c¸c c¬ së trong thùc thi nhiÖm vô cña m×nh (nh qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô...) b. C¬ cÊu cña hÖ thèng. - Lµ 1 tËp hîp lùc lîng cã thÓ tËp hîp ®îc theo nh÷ng chuÈn mùc nhÊt ®Þnh (cã t c¸ch ph¸p nh©n ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ con ngêi vµ ph¬ng tiÖn vËt chÊt cã kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm tù 25 nguyÖn...) ®Ó cïng nhau thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô thuéc chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm. - Lµ 1 c¬ cÊu thèng nhÊt chÆt chÏ vÒ mÆt chØ ®¹o, vÒ c¬ së ph¸p lý.... Nhng kh«ng ph¶i lµ 1 tæ chøc tËp trung vµo 1 ®Çu mèi vÒ nh©n sù vµ ph¬ng tiÖn vËt chÊt, vÒ ®¹i thÓ nã bao gåm: + Bé phËn trùc tiÕp qu¶n lý (c¶ nh©n sù vµ c¸c mÆt kh¸c) cña côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. §©y lµ c¬ quan Trung ¬ng ®øng ®Çu hÖ thèng. + Bé phËn thuéc tæ chøc cña Tæng côc Tiªu chuÈn ®o lêng chÊt lîng ®Æt t¹i c¸c trung t©m thanh tra hay trung t©m kü thuËt khu vùc I, II, III, IV... (nh c¸c phßng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm, c¸c phßng thÝ nghiÖm ph©n tÝch chÊt lîng thùc phÈm). Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm kh«ng trùc tiÕp qu¶n lý vÒ mÆt tæ chøc nh©n sù mµ chØ ®iÒu hµnh hä ho¹t ®éng theo nh÷ng nhiÖm vô qu¶n lý nhµ níc vÒ thùc phÈm ®îc giao theo nh÷ng quan hÖ vµ lÒ lèi do Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng chÊt lîng quy ®Þnh. + Bé phËn thuéc tæ chøc cña c¸c chi côc tiªu chuÈn ®o lêng chÊt lîng c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng (nh c¸c phßng qu¶n lý vµ phßng kiÓm nghiÖm chÊt lîng thùc phÈm). Quan hÖ chØ ®¹o ®iÒu hµnh cña côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm ®èi víi c¸c bé phËn nµy còng gièng nh ®èi víi c¸ trung t©m khu vùc thuéc Tæng côc Tiªu chuÈn ®o lêng chÊt lîng. Bé phËn thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t chÊt lîng thùc phÈm ë c¸c Bé cã liªn quan (thêng ®Æt ë vô khoa häc kü thuËt hay c¬ quan cã chøc n¨ng t¬ng tù). Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm thùc hiÖn mèi quan hÖ hîp t¸c (vµ híng dÉn gióp ®ì vÒ nghiÖp vô kü thuËt...). Trong thùc thi c¸c yªu cÇu qu¶n lý nhµ níc ®èi víi chÊt l îng thùc phÈm cã liªn quan tíi chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi ngµnh hay lÜnh vùc kinh tÕ - kü thuËt cña c¸c Bé ®ã. + C¸c phßng thÝ nghiÖm - ph©n tÝch chÊt lîng thùc phÈm cã trong c¸c ngµnh, c¸c cÊp, kh«ng ph©n biÖt së h÷u héi ®ñ ®iÒu kiÖn tù nguyÖn vµ ®îc ®¸nh gi¸ c«ng nh©n. C¸c phßng thÝ nghiÖm - ph©n tÝch nµy thùc thi nhiÖm vô ®îc giao (ghi trong nhiÖm vô cña hÖ thèng tæ chøc) vµ chÞu sù gi¸m s¸t cña Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm hay c¬ quan ®îc Côc uû quyÒn gi¸m s¸t. + C¸c c¬ quan ®îc uû quyÒn thanh tra vµ kiÓm nghiÖm (cã thÓ cã h×nh thøc nµy khi cÇn thiÕt). C¸c tæ chøc ®îc uû quyÒn nµy thùc thi nhiÖm vô theo quy ®Þnh cña Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. + C¸c tæ chøc quèc tÕ vµ quèc gia kh¸c tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t vµ thö nghiÖm ®¸nh gi¸ chÊt lîng thùc phÈm ®èi víi ViÖt Nam (chñ yÕu lµ thùc phÈm ®îc s¶n xuÊt trong c¸c tæ chøc hîp t¸c liªn doanh cã vèn níc ngoµi vµ thùc phÈm xuÊt nhËp. ViÖc c«ng nhËn ®îc tham gia ho¹t ®éng vµ thùc thi c¸c ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc nµy sÏ theo nh÷ng quy ®Þnh cña chÝnh phñ vµ theo c¸c th«ng lÖ quèc tÕ. c. VÒ chøc n¨ng - nhiÖm vô. ë ®©y chØ cã thÓ nªu nh÷ng chøc n¨ng vµ nhiÖm vô chÝnh, kh«ng liÖt kª tÊt c¶ nh÷ng viÖc ph¶i lµm cña tõng tæ chøc. - VÊn ®Ò quan träng lµ: Trªn c¬ së nh÷ng ®iÓm chÝnh ®ã mµ mçi tæ chøc trong hÖ thèng 26 ph¶i x¸c ®Þnh cô thÓ cho m×nh c¸c giíi h¹n (theo chiÒu réng vµ chiÒu s©u), ®¶m b¶o cho trong thùc thi kh«ng ®i lÖch chøc n¨ng (qu¶n lý nhµ níc) lÖch môc tiªu (®¶m b¶o chÊt lîng vµ an toµn thùc phÈm) cã hiÖu qu¶ (n¾m ®îc t×nh h×nh kÞp thêi, cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn kÞp thêi c¸c hiÖn t îng tiªu cùc nhÊt lµ c¸c t¸c h¹i nguy hiÓm; ®a ra c¸c ®¸nh gi¸ cã c¨n cø vµ ®Ò nghÞ nhµ níc cã söa ®æi, bæ sung kÞp thêi, thÝch hîp vÒ chÝnh s¸ch chÕ ®é...). - VÊn ®Ò khã nhng rÊt cÇn nghiªn cøu gi¶i quyÕt sím lµ: ph©n ®Þnh ranh giíi cÇn thiÕt vÒ tr¸ch nhiÖm, c¶ nhiÖm vô cô thÓ trong qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm gi÷a hÖ thèng qu¶n lý nhµ n íc nµy víi c¸c Bé vµ c¬ quan kh¸c ë Trung ¬ng, cã liªn quan (Bé y tÕ, thuû s¶n, c«ng nghiÖp nhÑ, t h¬ng m¹i, h¶i quan...) vµ gi÷a Trung ¬ng víi c¸c tØnh thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng. Nªn gi¶i quyÕt b»ng mét quyÕt ®Þnh cña Thñ tíng ChÝnh phñ vµ theo ®ã lµ c¸c th«ng t liªn ngµnh. 4.3. HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm gåm: 1. Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. §Æt trùc thuéc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng. Tríc m¾t, Côc cã nh÷ng bé phËn chøc n¨ng chÝnh: a) Phßng kÕ ho¹ch - chÝnh s¸ch - ph¸p cÕ. b) Phßng qu¶n lý - thanh tra. c) Phßng kü thuËt. d) Phßng hµnh chÝnh - hîp t¸c quèc tÕ. e) Mét sè phßng thÝ nghiÖm (sÏ x©y dùng dÇn). 2. C¸c phßng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm Bè trÝ theo ngµnh vµ theo l·nh thæ. a) C¸c phßng qu¶n lý chÊt lîng khu vùc (thuéc c¸c khèi thanh tra ®Æt t¹i c¸c khu vùc I, II, III... cña Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng). b) C¸c phßng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm tØnh - thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng (thuéc c¸c chi côc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng). c) C¸c bé phËn qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm thuéc c¸c Bé qu¶n lý ngµnh hay lÜnh vùc (th êng ®Æt ë vô khoa häc kü thuËt hoÆc ë c¬ quan cã chøc n¨ng t¬ng tù). d) C¸c c¬ quan ®îc uû quyÒn qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm. 3. HÖ thèng c¸c phßng thÝ nghiÖm chÊt lîng thùc phÈm. a) C¸c phßng thÝ nghiÖm trùc thuéc Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. b) C¸c phßng thÝ nghiÖm thuéc c¸c trung t©m kü thuËt cña Tæng côc ë c¸c khu vùc I, II, III. c) C¸c phong thÝ nghiÖm thuéc c¸c chi côc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng 27 tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng. d) C¸c phßng thÝ nghiÖm thuéc c¸c ngµnh, c¸c cÊp ®îc c«ng nhËn vµ giao nhiÖm vô. e) C¸c phßng thÝ nghiÖm kh¸c ®îc uû quyÒn vµ c¸c tæ chøc thÝ nghiÖm quèc tÕ tham gia vµo viÖc ph©n tÝch thö nghiÖm ®¸nh gi¸ chÊt lîng thùc phÈm cho ViÖt Nam. Trong hÖ thèng nµy vÒ mÆt tæ chøc cã 3 lo¹ h×nh kh¸c nhau: 1) C¸c tæ chøc thuéc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng chÞu sù chØ ®¹o toµn diÖn cña Tæng côc ( Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm, c¸c phßng qu¶n lý vµ thÝ nghiÖm thuéc c¸c khu vùc I, II, III). 2) C¸c tæ chøc thuéc biªn chÕ cña tØnh, thµnh phè nhng chÞu sù chØ ®¹o cña Tæng côc ( Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm) vÒ ph¸p chÕ, nghiÖp vô, kü thuËt (nh c¸c phßng qu¶n lý chÊt l îng thùc phÈm vµ phßng thÝ nghiÖm chÊt lîng thùc phÈm thuéc c¸c chi côc, Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng. 3) C¸c tæ chøc thuéc biªn chÕ cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp do c¸c ngµnh, c¸c cÊp qu¶n lý toµn diÖn, nhng riªng vÒ qu¶n lý nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm th× chÞu sù híng dÉn, gi¸m s¸t cña Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng ( Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm) nh c¸c bé phËn qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm ë Bé, c¸c phßng thÝ nghiÖm ®îc c«ng nhËn giao nhiÖm vô hay uû quyÒn;... Bªn c¹nh hÖ thèng nµy cã nh÷ng tæ chøc trong vµ ngoµi níc cã quan hÖ thêng xuyªn víi hÖ thèng trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nh: - Uû ban phèi hîp qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm - C¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh tÕ, kü thuËt, x· héi, kÓ c¶ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, cã liªn quan. - Uû ban tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ vÒ chÊt lîng thùc phÈm Codex vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ, quèc gia kh¸c cã liªn quan. - C¸c tæ chøc ho¹t ®éng vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô xuÊt nhËp khÈu, nghiªn cøu triÓn khai... vÒ thùc phÈm. - v.v... S¬ ®å tæ chøc HÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm ViÖt Nam. 28 4.4. Chøc n¨ng nhiÖm vô, quan hÖ lÒ lèi lµm viÖc chung cña hÖ thèng qu¶n lý chÊt l• îng thùc phÈm. 4.4.1. Chøc n¨ng cña hÖ thèng. Thùc hiÖn vai trß kiÓm so¸t cña nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm ®îc s¶n xuÊt, lu th«ng, dÞch vô vµ xuÊt nhËp khÈu, nh»m ®¶m b¶o gi¸ trÞ dinh dìng, an toµn vµ vÖ sinh thùc phÈm cho ngêi tiªu dïng, ng¨n chÆn c¸c t¸c h¹i do chÊt lîng thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o g©y ra (h háng, h«i thèi, nhiÔm trïng g©y bÖnh, nhiÔm ®éc tè, gi¶ m¹o...) 4.4.2. NhiÖm vô chÝnh cña hÖ thèng. a) Nghiªn cøu x©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy (dù th¶o luËt, v¨n b¶n díi luËt, c¸c chÝnh s¸ch, chÕ ®é, quy chÕ c¸c quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch ph¸t triÓn...) ®Ó ®Ò nghÞ c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt, ban hµnh, phæ biÕn, híng dÉn ®«n ®èc, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c v¨n b¶n ®ã. X©y dùng c¸c tµi liÖu nghiÖp vô vµ kü thuËt ®Ó thèng nhÊt ¸p dông trong hÖ thèng. b) TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý (thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, xö lý c¸c sai ph¹m...) 29 ®èi víi c¸c ®èi tîng thuéc diÖn qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm... c) TiÕn hµnh viÖc ph©n tÝch thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt lîng thùc phÈm phôc vô cho yªu cÇu kiÓm so¸t cña nhµ níc vµ cho c¸c yªu cÇu kh¸c trong ph¹m vi ®îc phÐp. d) Thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc hîp t¸c quèc tÕ trong lÜnh vùc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. e) Tæ chøc viÖc ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô vµ kü thuËt cho c¸n bé nh©n viªn cña hÖ thèng, ®¶m b¶o cung cÊp c¸c th«ng tin, t liÖu cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng cña hÖ thèng. g) Phèi hîp víi c¸c c¬ quan h÷u tr¸ch trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nhµ níc cã liªn quan tíi chÊt lîng thùc phÈm nh: ®¨ng ký chÊt lîng thùc phÈm, xÐt c«ng nhËn c¸c phßng thö nghiÖm vÒ chÊt lîng thùc phÈm, chøng nhËn thùc phÈm phï hîp TCVN, chøng nhËn hÖ thèng ®¶m b¶o chÊt lîng thùc phÈm qu¶ng c¸o chÊt lîng thùc phÈm... 4.4.3. Quan hÖ lÒ lèi lµm viÖc trong hÖ thèng. a) Trong néi bé hÖ thèng (giíi h¹n trong nhiÖm vô qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm) thùc hiÖn sù chØ ®¹o vµ híng dÉn thèng nhÊt vÒ ph¸p chÕ, nghiÖp vô vµ kü thuËt do Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng quy ®Þnh. b) TÊt c¶ c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trong hÖ thèng ®îc quan hÖ trùc tiÕp víi nhau ®Ó phèi hîp c«ng t¸c hoÆc gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng viÖc cã liªn quan trong ph¹m vi nhiÖm vô ®îc giao. c) Thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh vÒ chÕ ®é ghi chÐp, thèng kª b¸o c¸o (theo néi dung, biÓu mÉu, thêi h¹n quy ®Þnh, chÕ ®é xin ý kiÕn cÊp cã thÈm quyÒn trong viÖc xem xÐt, gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc vît qu¸ quyÒn h¹n cña m×nh. d) C¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm chÝnh vµ lµ chñ tr× tæ chøc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc cã liªn quan tíi c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n kh¸c th× ph¶i ®¶m b¶o th«ng b¸o ®Çy ®ñ, kÞp thêi néi dung vµ thêi h¹n c«ng viÖc m×nh ®Þnh lµm, lÊy ý kiÕn ®Çy ®ñ cña c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã liªn quan (b»ng v¨n b¶n víi c¸c ®èi tîng b¾t buéc vµ ghi l¹i ý kiÕn ®ãng gãp víi c¸c ®èi tîng kh¸c) tríc khi quyÕt ®Þnh. e) Khi cã ý kiÕn bÊt ®ån th× gi¶i quyÕt nh sau: - Trùc tiÕp trao ®æi tho¶ thuËn víi nhau gi÷a c¸c bªn cã ý kiÕn bÊt ®ång. - NÕu lµ vÊn ®Ò thuéc vÒ tæ chøc vµ nh©n sù th× b¸o c¸o lªn c¬ quan cÊp trªn trùc tiÕp qu¶n lý vÒ tæ chøc nh©n sù xem xÐt, gi¶i quyÕt. + NÕu lµ vÊn ®Ò ph¸p chÕ, nghiÖp vô, kü thuËt th× b¸o c¸o lªn Côc trëng Côc qu¶n lý chÊt l îng thùc phÈm xem xÐt, gi¶i quyÕt. Tuú theo tÝnh chÊt tõng vÊn ®Ò mµ Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm quyÕt ®Þnh theo quyÒn h¹n cña m×nh (thêng lµ nh÷ng vÊn ®Ò nghiÖp vô); tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c hîp ®ång chuyªn gia ®Ó ®a ra c¸c chØ dÉn hay quyÕt ®Þnh (thêng lµ c¸c vÊn ®Ò kü thuËt) hoÆc b¸o c¸o víi c¸c c¬ quan cÊp trªn cã thÈm quyÒn xem xÐt, quyÕt ®Þnh (thêng lµ nh÷ng vÊn ®Ò vÒ ph¸p chÕ, quan hÖ quèc tÕ). 30 4.5. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan trong hÖ thèng qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt l• îng thùc phÈm. 4.5.1 Chøc n¨ng - nhiÖm vô cña Côc qu¶n lý chÊt lîng. a) Chøc n¨ng: Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm (®Æt trùc thuéc Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt l• îng) lµ c¬ quan chøc n¨ng thèng nhÊt qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm trong c¶ níc trªn c¬ së ph¸p lÖnh vÒ chÊt lîng hµng ho¸, luËt thùc phÈm vµ c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ. Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm lµ c¬ quan Trung ¬ng ®øng ®Çu hÖ thèng chÞu tr¸ch nhiÖm híng dÉn x©y dùng tæ chøc vµ chØ ®¹o ho¹t ®éng cña hÖ thèng qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt l îng thùc phÈm. b) NhiÖm vô. Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm cã c¸c nhiÖm vô chÝnh sau: - Tæ chøc nghiªn cøu, x©y dùng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy (luËt v¨n b¶n díi luËt, quy ®Þnh cña chÝnh phñ...) c¸c chÝnh s¸ch chÕ ®é, thÓ lÖ, c¸c quy ho¹ch vµ kÕ ho¹ch vÒ qu¶n lý chÊt lîng ®Ó ®Ò nghÞ c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn xÐt duyÖt ban hµnh, phæ biÕn, híng dÉn vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh ®ã. - Híng dÉn x©y dùng vÒ tæ chøc vµ chØ ®¹o vÒ ho¹t ®éng cho hÖ thèng qu¶n lý chÊt lîng trong c¶ níc. - TiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm (thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, xö lý) thuéc diÖn m×nh trùc tiÕp qu¶n lý. ChØ ®¹o c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm cña c¸c tæ chøc cÊp díi thuéc hÖ thèng cña m×nh. - Trùc tiÕp thùc hiÖn (víi c¸c phßng thÝ nghiÖm trùc thuéc) vµ híng dÉn theo dâi viÖc thùc hiÖn (víi c¸c phßng thÝ nghiÖm kh¸c trong hÖ thèng) c¸c ph©n tÝch thö nghiÖm ®¸nh gi¸ chÊt l• îng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ níc. - Phèi hîp víi c¸c c¬ quan vµ c¸c c¸ nh©n cã liªn quan trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý kh¸c ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm nh: §¨ng ký chÊt lîng, chøng nhËn chÊt lîng phï hîp TCVN, xÐt c«ng nhËn phßng thÝ nghiÖm, chøng nhËn hÖ thèng ®¶m b¶o chÊt lîng... - Lµ ®Çu mèi liªn hÖ vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c quèc tÕ vÒ qu¶n lý chÊt l• îng thùc phÈm (víi FAO, WHO, CODEX, víi c¸c tæ chøc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm quèc gia cña c¸c níc...) - Tæ chøc viÖc ®µo t¹o c¸n bé cho c¶ hÖ thèng vÒ ph¸p chÕ, nghiÖp vô vµ kü thuËt trong ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm. - Thu thËp vµ cung cÊp th«ng tin, t liÖu cÇn thiÕt cho c¶ hÖ thèng. 4.5.2. NhiÖm vô chÝnh cña c¸c bé phËn chøc n¨ng trùc thuéc Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. 31 1. Phßng kÕ ho¹ch - chÝnh s¸ch - ph¸p chÕ (Phßng Tæng hîp) NhiÖm vô chÝnh cña phßng nµy lµ: - Tæ chøc nghiªn cøu x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch quèc gia nh»m ®¶m b¶o chÊt lîng vµ an toµn thùc phÈm (nh c¸c quy ®Þnh chung, c¸c quy ®Þnh vÒ vÖ sinh, vÊn ®Ò ®¶m b¶o chÊt lîng trong s¶n xuÊt, lu th«ng, dÞch vô, xuÊt nhËp khÈu thùc phÈm, viÖc tiªu dïng thùc phÈm, viÖc kiÓm so¸t vµ xö lý c¸c t¸c h¹i do chÊt lîng thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o g©y ra nh h háng, h«i thèi, nhiÔm trïng g©y bÖnh, nhiÔm ®éc tè, hµng gi¶ m¹o...). - TËp hîp yªu cÇu x©y dùng c¸c quy ho¹ch, kÕ ho¹ch chung cña hÖ thèng vµ riªng cña côc vÒ qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. Theo dâi lµm b¸o c¸o ®Þnh kú t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c quy ho¹ch kÕ ho¹ch ®ã... - Lµ ®Çu mèi vÒ c«ng t¸c ph¸p chÕ cña Côc (lËp ch¬ng tr×nh x©y dùng ph¸p chÕ, hoµn chØnh vÒ néi dung, lµm c¸c thñ tôc xÐt duyÖt...). - Thùc hiÖn chøc n¨ng v¨n phßng cña uû ban phèi hîp qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. 2. Phßng qu¶n lý - thanh tra. NhiÖm vô chÝnh cña phßng nµy lµ: - §iÒu hoµ, phèi hîp ho¹t ®éng kiÓm so¸t nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm cña hÖ thèng (thanh tra, kiÓm so¸t gi¸m s¸t, xö lý...) - Trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm (thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, xö lý...) ®èi víi c¸c ®èi tîng do Côc trùc tiÕp theo dâi, qu¶n lý. - TËp hîp t×nh h×nh sè liÖu vµ lµm c¸c b¸o c¸o vÒ t×nh tr¹ng chÊt lîng thùc phÈm trong s¶n xuÊt, lu th«ng, dÞch vô, xuÊt nhËp khÈu, ®a ra c¸c kiÕn nghÞ nh»m ®¶m b¶o chÊt lîng vµ an toµn thùc phÈm. - Lµ ®Çu mèi xem xÐt gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ chÊt lîng thùc phÈm ph¸t sinh trong c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý cña hÖ thèng (gi÷a hÖ thèng víi c¸c ®èi tîng qu¶n lý gi÷a c¸c bªn cã liªn quan...). 3. Phßng kü thuËt: NhiÖm vô chÝnh cña phßng nµy lµ: - Tæ chøc nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ nghiÖp vô vµ kü thuËt trong c«ng t¸c ph©n tÝch, thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt lîng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ níc. - Híng dÉn, theo dâi, gióp ®ì c¸c phßng thÝ nghiÖm trong hÖ thèng thùc hiÖn viÖc ph©n tÝch, thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt lîng thùc phÈm theo ®óng ph¬ng ph¸p, kh¸ch quan, trung thùc. 4. Phßng hµnh chÝnh - Hîp t¸c quèc tÕ. NhiÖm vô chÝnh: - Lµm c¸c c«ng viÖc vÒ tæ chøc nh©n sù cña côc vµ phÇn liªn quan cña hÖ thèng, vÒ c¸c 32 c«ng viÖc hµnh chÝnh vÒ c¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt cho Côc. - Lµm c¸c c«ng viÖc vÒ hîp t¸c quèc tÕ cña Côc. - Lµm v¨n phßng trùc cña Uû ban Codex. 5. C¸c phßng thÝ nghiÖm (nÕu cã) 4.5.3. NhiÖm vô chÝnh cña c¸c phßng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm vµ c¸c phßng thÝ nghiÖm kh«ng trùc thuéc Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. 1. C¸c phßng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. (ë Bé, ë c¸c khu vùc, ë c¸c tØnh, thµnh phè). NhiÖm vô chÝnh cña c¸c phßng nµy lµ: - Tæ chøc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kiÓm so¸t nhµ níc vÒ chÊt lîng thùc phÈm (thanh tra, kiÓm tra, gi¸m s¸t, xö lý...) ®èi víi c¸c ®èi tîng do m×nh qu¶n lý (trong s¶n xuÊt, lu th«ng, dÞch vô, xuÊt nhËp khÈu) theo ®óng môc ®Ých, yªu cÇu, néi dung, ph¬ng ph¸p ®· quy ®Þnh. - Trong ph¹m vi quyÒn h¹n cña m×nh, buéc ®èi tîng bÞ qu¶n lý ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt ®Ó kh¾c phôc c¸c sai ph¹m. KiÕn nghÞ víi c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn vÒ c¸c chñ tr¬ng vµ biÖn ph¸p cÇn thiÕt nh»m ®¶m b¶o chÊt lîng thùc phÈm theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ n íc. - TËp hîp t×nh h×nh sè liÖu, lµm c¸c thèng kª b¸o c¸o theo ®óng biÓu mÉu do Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng quy ®Þnh. 2. C¸c phßng thÝ nghiÖm. NhiÖm vô chÝnh cña c¸c phßng thÝ nghiÖm nµy lµ: - TiÕn hµnh c¸c ph©n tÝch thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ vµ cÊp chøng chØ vÒ chÊt lîng thùc phÈm phôc vô cho qu¶n lý nhµ níc vµ phôc vô cho c¸c yªu cÇu kh¸c mµ c¸c phßng thÝ nghiÖm ®îc phÐp thùc hiÖn. - Tham gia nghiªn cøu x©y dùng c¸c ph¬ng ph¸p ph©n tÝch, thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt l• îng thùc phÈm ®Ó Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm c«ng bè, ¸p dông chung cho c¶ hÖ thèng. - Tuú kh¶ n¨ng cã thÓ tham gia vµo c«ng viÖc nghiªn cøu s¸ng t¹o (vÒ ph¬ng ph¸p, vÒ c¶i tiÕn chÊt lîng...) phôc vô cho qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. - Tuú theo kh¶ n¨ng vµ yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ níc, cã thÓ tham gia vµo c¸c ch¬ng tr×nh nghiªn cøu, ph©n tÝch thö nghiÖm, ®¸nh gi¸ chÊt lîng thùc phÈm trong c¸c hîp t¸c quèc tÕ vÒ qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. 4.6. Uû ban phèi hîp qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. 1. Chøc n¨ng: Uû ban phèi hîp qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm lµ tæ chøc t vÊn vµ phèi hîp ho¹t ®éng vÒ qu¶n lý nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm trªn c¬ së ph¸p lÖnh chÊt lîng hµng ho¸, luËt thùc phÈm, c¸c quy ®Þnh cña ChÝnh phñ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ theo 33 th«ng lÖ quèc tÕ. 34 2. NhiÖm vô. Uû ban phèi hîp qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm cã c¸c nhiÖm vô chÝnh sau ®©y: - KiÕn nghÞ c¸c chÝnh s¸ch quèc gia ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm vµ vÒ sù kiÓm so¸t cña nhµ níc nh»m ®¶m b¶o chÊt lîng vµ an toµn thùc phÈm, b¶o vÖ vµ gióp ®ì ngêi tiªu dïng trong sö dông thùc phÈm, tr¸nh c¸c t¸c h¹i do thùc phÈm kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng g©y ra. - §Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm (®èi tîng qu¶n lý, néi dung, yªu cÇu, ph¬ng ph¸p qu¶n lý, vÒ tæ chøc, ph¸p chÕ, kü thuËt vÒ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cã liªn quan nh tiªu chuÈn ho¸, ®o lêng, chøng nhËn chÊt lîng...). - Tæ chøc c¸c cuéc vËn ®éng nh»m n©ng cao nhËn thøc, tr¸ch nhiÖm, tËp hîp lùc lîng h• íng tíi môc tiªu ®¶m b¶o vµ n©ng cao chÊt lîng thùc phÈm. - Xem xÐt gãp ý kiÕn vÒ t×nh h×nh x©y dùng tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¶ hÖ thèng. - Xem xÐt ®Ò nghÞ c¸c h×nh thøc ®µo t¹o båi dìng c¸n bé nh©n viªn cña hÖ thèng, c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch tinh thÇn vµ vËt chÊt ®èi víi c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n cã ®ãng gãp xøng ®¸ng cho ho¹t ®éng qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm. 3. Thµnh phÇn cña Uû ban phèi hîp. a) Tæng côc trëng Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng Chñ tÞch b) §¹i diÖn cña Bé y tÕ Phã chñ tÞch c) §¹i diÖn Bé NN vµ CNTP Phã chñ tÞch d) §¹i diÖn UBKHNN Uû viªn e) §¹i diÖn Bé Th¬ng m¹i Uû viªn g) §¹i diÖn Tæng côc H¶i quan Uû viªn h) §¹i diÖn Bé C«ng nghiÖp nhÑ Uû viªn i) §¹i diÖn Bé Thuû s¶n Uû viªn k) §¹i diÖn v¨n phßng chÝnh phñ Uû viªn l) Côc trëng Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm Uû viªn Tuú theo yªu cÇu cña qu¶n lý nhµ níc ®èi víi chÊt lîng thùc phÈm vµ Uû ban phèi hîp nµy cã thÓ sÏ ®îc bæ sung, thay thÕ c¸c thµnh viªn. Trong khi lµm viÖc Uû ban phèi hîp cã thÓ mêi ®¹i diÖn c¸c c¬ quan cã liªn quan, c¸c chuyªn gia cã kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm ®Ó tham kh¶o ý kiÕn. 4. Quan hÖ lÒ lèi lµm viÖc. 35 a) Uû ban lµm viÖc theo nguyªn t¾c trao ®æi ý kiÕn, ®a ra c¸c nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ vµ kiÕn nghÞ, c¸c gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò ®îc xem xÐt. KiÕn n ghÞ cña Uû ban ®a ra trªn sù nhÊt trÝ cña c¸c thµnh viªn, kh«ng lÊy biÓu quyÕt theo nguyªn t¾c ®a sè, nh÷ng bÊt ®éng kh«ng gi¶i quyÕt ®îc trong uû ban th× b¸o c¸o xin ý kiÕn c¬ quan cã thÈm quyÒn ®Ó xö lý. b) Ph¬ng thøc lµm viÖc chÝnh cña uû ban lµ häp ®Þnh kú vµ häp bÊt thêng khi cÇn thiÕt. C¸c thµnh viªn Uû ban ph¶i chuÈn bÞ kiÕn thøc tríc theo ch¬ng tr×nh häp vµ c¸c dù th¶o ®Ò ¸n do bé phËn trùc göi, c¸c thµnh viªn ph¶i nãi râ ý kiÕn nµo lµ ý kiÕn cña c¬ quan m×nh ®¹i diÖn, ý kiÕn nµo lµ ý kiÕn cña c¸ nh©n m×nh. c) Bé phËn trùc (gåm chñ tÞch, c¸c phã chñ tÞch vµ uû viªn thêng trùc). ChÞu tr¸ch nhiÖm thu thËp ý kiÕn chuÈn bÞ c¸c dù th¶o ®Ò ¸n, c¸c ch¬ng tr×nh häp cho uû ban chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn chØnh vÒ néi dung vµ h×nh thøc v¨n b¶n, c¸c vÊn ®Ò mµ uû ban ®· nhÊt trÝ, göi c¸c v¨n b¶n ®ã tíi c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã liªn quan vµ cho c¸c thµnh viªn cña Uû ban. d) Côc qu¶n lý chÊt lîng thùc phÈm ( Tæng côc Tiªu chuÈn - §o lêng - ChÊt lîng) chÞu tr¸ch nhiÖm bè trÝ ®Þa ®iÓm lµm viÖc cña bé phËn trùc, n¬i héi häp cña uû ban, c¸c ph¬ng tiÖn vËt chÊt ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña uû ban cã hiÖu qu¶. 36 III.5. Sè lîng tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc N«ng s¶n - Thùc phÈm chia theo ph©n lo¹i: (bao gåm) - TCVN 1699 - 86 H¹t gièng lóa. Tªn gäi vµ ®Þnh nghÜa. TCVN 1700 - 86 H¹t gièng lóa níc ph¬ng ph¸p thö. TCVN 1776 - 1996 H¹t gièng lóa níc - yªu cÇu kü thuËt. TCVN 3236 - 79 Khoai t©y gièng, yªu cÇu kü thuËt TCVN 3937 - 84 KiÓm dÞch thùc vËt. ThuËt ng÷ - ®Þnh nghÜa TCVN 4261 - 86 B¶o vÖ thùc vËt - ThËt ng÷ - ®Þnh nghÜa TCVN 4731 - 89 KiÓm dÞch thùc vËt - Ph¬ng ph¸p lÊy mÉu TCVN 1441 - 86 VÞt thÞt TCVN 1697 - 87 KÐn t¬i t»m d·n - Yªu cÇu kü thuËt TCVN 1857 - 86 Gµ thÞt TCVN 1975 - 77 ThuËt ng÷ trong c«ng t¸c gièng gia sóc TCVN 2183: 1993 L«ng vÞt xuÊt khÈu TCVN 3577 - 81 Tr©u bß s÷a. KiÓm tra kh¶ n¨ng xuÊt s÷a. TCVN 3669 - 81. Lîn c¸i gièng thuéc nhiªn (heo tr¾ng). Ph©n cÊp chÊt lîng. TCVN 5497 - 91 (ISO 3973: 1977) 37 Bß ®Ó giÕt mæ. ThuËt ng÷ ®Þnh nghÜa. TCVN 6162: 1996 (CAC/RCP 41-1993) Quy ph¹m vÒ kiÓm tra ®éng vËt tríc vµ sau khi giÕt mæ vµ ®¸nh gi¸ ®éng vËt vµ thÞt tríc vµ sau khi giÕt mæ. TCVN 3138 - 79 B¶o qu¶n tre nøa. Ph¬ng ph¸p phßng nÊm g©y môc vµ biÕn mµu cho tre nøa dïng lµm nguyªn liÖu giÊy. TCVN 3139 - 79 B¶o qu¶n tre nøa. Ph¬ng ph¸p phßng mät vµ mèc cho tróc. TCVN 3230 - 90 QuÕ xuÊt khÈu TCVN 3231 - 79 QuÕ xuÊt khÈu. Ph¬ng ph¸p thö. TCVN 4188-86 Nhùa th«ng. TCVN 4190 - 86 Colophan th«ng TCVN 4341 - 86 Nhùa c¸nh kiÕn ®á vµ s¶n phÈm. ThuËt ng÷ vµ ®Þnh nghÜa TCVN 3772 - 83 Tr¹i nu«i lîn - Yªu cÇu thiÕt kÕ. TCVN 3773 - 83 Tr¹i nu«i gµ. Yªu cÇu thiÕt kÕ. TCVN 3997 - 85 Tr¹i nu«i tr©u bß. Yªu cÇu thiÕt kÕ. TCVN 4251 - 86 Tr¹i lîn gièng. Yªu cÇu chung vÒ qu¶n lý kü thuËt. TCVN 5376 - 91 Tr¹i ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p kiÓm tra vÖ sinh. TCVN 5377 - 91. Kho b¶o qu¶n s¶n phÈm ®éng vËt. Ph¬ng ph¸p lµm vÖ sinh vµ tiªu ®éc TCVN 3996 - 85 Kho gièng lóa. Yªu cÇu thiÕt kÕ 38 TCVN 5452 - 91 C¬ së giÕt mæ. Yªu cÇu vÖ sinh. TCVN 2739 - 86 Thuèc trõ dÞch h¹i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é axÝt vµ ®é kiÒm. TCVN 2740 - 86 Thuèc trõ s©u. BHC 6% d¹ng h¹t TCVN 2742 - 86 Thuèc trõ s©u vµ tuyÕn trïng - Furadan 3% d¹ng h¹t. TCVN 2741 - 86 Thuèc trõ s©u. Basudin 10% d¹ng h¹t TCVN 2743 - 78 Thuèc trõ dÞch h¹i. X¸c ®Þnh phÇn cßn l¹i trªn sµng. TCVN 2744 - 86 Thuèc trõ dÞch h¹i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng níc. TCVN 3711 - 82 Thuèc trõ dÞch h¹i. Diazinon 50% d¹ng nhò dÇu. TCVN 3712 - 82 Thuèc trõ dÞch h¹i. MD 60% d¹ng nhò dÇu TCVN 3713 - 82 Thuèc trõ dÞch h¹i. Metyla parathion 50% d¹ng nhò dÇu. TCVN 3714 - 82 Thuèc trõ dÞch h¹i. DDVP 50% d¹ng nhò dÇu. TCVN 4541 - 88 Thuèc trõ s©u. Azodrin 50% d¹ng dung dÞch TCVN 4542 - 88 Thuèc trõ s©u. Bassa 50% d¹ng nhò dÇu TCVN 4543 - 88 Thuèc trõ nÊm bÖnh. Kitazin 10% d¹ng h¹t TCVN 4718 - 89 D lîng thuèc b¶o vÖ thùc vËt trong thãc g¹o vµ ®Ëu t¬ng. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh d lîng Gama - BHC 39 TCVN 4719 - 89 D lîng thuèc b¶o vÖ thùc vËt trong thãc g¹o vµ ®Ëu t¬ng. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh Methylparathion. TCVN 4729 - 89 Thuèc b¶o vÖ thùc vËt. Danh môc chØ tiªu chÊt lîng. TCVN 5141 - 90 (CAC/PR7-1984). N«ng s¶n thùc phÈm. Híng dÉn thùc hµnh ph©n tÝch d lîng thuèc trõ dÞch h¹i. TCVN 5624: 1991 (CAC/VOL.XiV Ed.2 Part IV) Danh môc giíi h¹n tèi ®a d lîng thuèc trõ dÞch h¹i. TCVN 1525 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng phèt pho. TCVN 1526 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng Canxi. TCVN 1532: 1993 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p thö c¶m quan TCVN 1535: 1993 Thøc ¨n hçn hîp cho ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh møc ®é nghiÒn. TCVN 1537 - 74 Thøc ¨n hçn hîp cho gia sóc. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng t¹p chÊt s¾t. TCVN 1539 - 74 Thøc ¨n hçn hîp cho gia sóc. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng bao tö. TCVN 1540 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é nhiÔm c«n trïng. TCVN 1545: 1993 Thøc ¨n cho ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng chÊt chiÕt kh«ng ®¹m TCVN 1546 - 74 Thøc ¨n hçn hîp cho gia sóc. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng axÝt. TCVN 1547: 1994 Thøc ¨n hçn hîp cho lîn. TCVN 1644 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Bé c¸ nh¹t. 40 TCVN 2265: 1994 Thøc ¨n hçn hîp cho gµ. TCVN 3142: 1993 Thøc ¨n cho ch¨n nu«i premic vitamin TCVN 3143: 1993 Thøc ¨n bæ sung cho ch¨n nu«i. Primic kho¸ng vi lîng. TCVN 4325 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. LÊy mÉu vµ chuÈn bÞ mÉu. TCVN 4326 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é Èm. TCVN 4327: 1993 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng tro. TCVN 4328 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng nit¬ vµ protein th«. TCVN 4329: 1993 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng x¬ th«. TCVN 4330 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng Natri clorua. TCVN 4331 - 86 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng chÊt bÐo th«. TCVN 4585: 1993 Thøc ¨n ch¨n nu«i: kh« dÇu l¹c TCVN 4783 - 89 Thøc ¨n hçn hîp cho ch¨n nu«i. Danh môc chØ tiªu chÊt lîng. TCVN 4801. 89 (ISO 771: 1977) Kh« dÇu. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng Èm vµ c¸c chÊt bay h¬i. TCVN 4802 - 89 (ISO 736: 1977). Kh« dÇu. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh phÇn chiÕt xuÊt b»ng dietyl este. TCVN 4803 - 89 (ST SEV 4800 - 84). Thøc ¨n ch¨n nu«i d¹ng viªn nhá bæ sung vitamin E. TCVN 4804 - 89 (ST SEV 4318 - 83) 41 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh aflatoxin. TCVN 4805 - 89 (ISO 5061 - 1983) Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh vá h¹t thÇu dÇu b»ng kÝnh hiÓn vi. TCVN 4806 - 89 (ISO 6095: 1980) Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh Clorua hoµ tan trong níc. TCVN 5138 - 90 (CAC/PR 4-1986). N«ng s¶n thùc phÈm vµ thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph©n lo¹i ®Ó ph©n tÝch d lîng thuèc trõ dÞch h¹i. TCVN 5181 - 90. Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng Lizin. TCVN 5282 - 90. Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng Metionin TCVN 5284 - 90 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng Caroten. TCVN 5283 - 90. Thøc ¨n gia sóc. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng triptophan. TCVN 5285 - 90 Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng hydrrat c¸cbon hoµ tan vµ dÔ thuû ph©n b»ng thuèc thö antro. TCVN 5306 - 91 (ST SEV 5625 - 86) Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®éc tè nÊm Fuzariotoxin TCVN 5790 - 1993. Thøc ¨n ch¨n nu«i. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh nÊm men vµ nÊm mèc. TCVN 4285 - 86 Thuèc l¸ ®iÕu. Ph¬ng ph¸p thö. TCVN 4286 - 86 Thuèc l¸ ®Çu läc. Ph©n tÝch c¶m quan b»ng ph¬ng ph¸p cho ®iÓm. 59 4287 - 86 Thuèc l¸ ®iÕu ®Çu läc. TCVN 5075 - 90 (ISO 2817: 1974) Thuèc l¸ vµ s¶n phÈm thuèc l¸. Ph¬ng ph¸p quang phæ x¸c ®Þnh ancaloit 42 TCVN 5077 - 90 (ISO 2971: 1990) Thuèc l¸ vµ s¶n phÈm thuèc l¸. Thuèc l¸ ®iÕu vµ ®Çu läc. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®êng kÝnh danh nghÜa. TCVN 5078 - 90 (ISO 3402: 1978) Thuèc l¸ vµ s¶n phÈm thuèc l¸. M«i trêng b¶o «n mÉu vµ thö. TCVN 5079- 90 (ISO 3550: 1975). Thuèc l¸ vµ s¶n phÈm thuèc l¸. Thuèc l¸ ®iÕu. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é rç ®Çu. TCVN 5080 - 90 (ISO 8474: 1981) Thuèc l¸ nguyªn liÖu. LÊy mÉu, nguyªn t¾c chung. TCVN 5081 - 90 (ISO 6488: 1981). Thuèc l¸. Ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hµm lîng níc. 43 PhÇn III: Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý nhµ níc vÒ tiªu chuÈn ho¸ ®èi víi n«ng s¶n - thùc phÈm 1) X©y dùng vµ kiÖn toµn bé m¸y qu¶n lý nhµ níc vÒ chÊt lîng vÖ sinh, an toµn thùc phÈm tõ trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng. 2) Hoµn thiÖn ph¸p lÖnh thùc phÈm vµ mét sè th«ng t liªn tÞch ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm qu¶n lý chÊt lîng vÖ sinh, an toµn thùc phÈm nh»m tr¸nh chång chÐo, tr¸nh bá sãt nhiÖm vô ®èi tîng qu¶n lý vµ ph¹m vi tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c Bé. 3) §Èy m¹nh c«ng t¸c x©y dùng tiªu chuÈn chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm, t¨ng c• êng hµng dµo kü thuËt ®Ó chñ ®éng gi¸m s¸t chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm. TriÓn khai cã hiÖu qu¶ "Th¸ng hµnh ®éng vÒ chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm" ®Èy m¹nh c«ng t¸c truyÒn th«ng gi¸o dôc kiÕn thøc cho céng ®ång vÒ vÖ sinh an toµn thùc phÈm ®Ò phßng ngé ®éc thùc phÈm. - N©ng cao tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc cña chÝnh quyÒn c¸c cÊp, tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt thùc phÈm ®èi víi viÖc b¶o vÖ søc khoÎ vµ quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng. 4) T¨ng cêng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra liªn ngµnh mÆt hµng thùc phÈm lu th«ng trªn thÞ trêng (chó träng thùc phÈm nhËp khÈu vµ s¶n xuÊt tiªu dïng néi ®Þa) gãp phÇn chèng thùc phÈm gi¶, thùc phÈm kÐm chÊt lîng nh»m lËp l¹i trËt tù, kû c¬ng vµ chñ ®éng ®Ò phßng ngé ®éc thùc phÈm, b¶o vÖ søc khoÎ vµ quyÒn lîi cña ngêi tiªu dïng. 5) KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thùc phÈm ¸p dông ch¬ng tr×nh qu¶n lý b¶o ®¶m chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm theo HACCP, ISO, GMP... * N«ng s¶n - thùc phÈm lµ mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc biÖt v× vËy rÊt cÇn cã sù tËp trung qu¶n lý cña Nhµ níc. Tríc hÕt vÒ mÆt kü thuËt Nhµ níc ph¶i cã mét chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp n©ng cao h¬n n÷a chÊt lîng hµng ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm. §¶m b¶o cho ngêi tiªu dïng cã ®îc mét sù tin tëng khi tiªu thô s¶n phÈm. Nhµ níc ph¶i tËp trung c¸c tiªu chuÈn t¹i c¬ quan cã thÈm quyÒn sau ®ã cung cÊp cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm. Díi hai h×nh thøc: B¾t buéc ¸p dông vµ tù nguyÖn ¸p dông. HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp trong níc khi khai th¸c chÕ biÕn lo¹i hµng ho¸ nµy ®Òu ®· thÊy ®îc sù cÇn thiÕt ph¶i ¸p dông tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc n«ng s¶n thùc phÈm ®èi víi c¸c chÝnh s¸ch cña Nhµ níc hä ®· ¸p dông mét c¸ch triÖt ®Ó. V× vËy khi nãi ®Õn sè lîng c¸c doanh nghiÖp ¸p dông tiªu chuÈn ho¸ th× cã thÓ kÕt luËn ngay r»ng: TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm trªn l·nh thæ ViÖt Nam ®Òu cã gi¶i ph¸p ¸p dông tiªu chuÈn ho¸. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ sù c¹nh tranh ngay ng¾t cña c¸c mÆt hµng. Vµ mét ®iÒu tÊt yÕu r»ng tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ nµy còng ®Òu ph¶i ngµy mét n©ng cao h¬n n÷a 44 chÊt lîng s¶n phÈm th× míi cã u thÕ tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §Ó n©ng cao h¬n n÷a chÊt lîng hµng ho¸ n«ng s¶n thùc phÈm phôc vô cho ngêi tiªu dïng cÇn thiÕt ph¶i cã sù nç lùc cña hai bªn: Nhµ níc t¨ng cêng h¬n n÷a sù qu¶n lý trong lÜnh vùc tiªu chuÈn ho¸ phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ th× míi mong cã ®îc nÒn th¬ng m¹i ph¸t triÓn. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ¸p dông mét c¸ch triÖt ®Ó c¸c tiªu chuÈn cña Nhµ níc ®· ®Ò ra cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ trong níc. 45 KÕt luËn Muèn ®¶m b¶o vµ n©ng cao chÊt lîng ®ßi hái ph¶i cã nhËn thøc ®óng ®¾n tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp cïng víi mét ph¬ng ph¸p qu¶n lý khoa häc cña Nhµ níc. §Ó h×nh thµnhb nªn mét c¬ cÊu qu¶n lý còng nh sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc vÒ tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc n«ng s¶n - thùc phÈm lµ c¶ mét qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña luËt ph¸p quèc gia. Víi ®Ò tµi: "T¨ng cêng qu¶n lý cña Nhµ níc vÒ tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc N«ng s¶n - Thùc phÈm". Em chØ cã thÓ nªu ®îc mét sè quan ®iÓm vÒ tiªu chuÈn ho¸ trong lÜnh vùc N«ng s¶n - Thùc phÈm. Vµ mét sè gãp ý vÒ t¨ng cêng qu¶n lý Nhµ níc. Do kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn khi tr×nh bµy sÏ kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em rÊt mong sÏ nhËn ®îc sù chØ b¶o cña thÇy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù gióp ®ì cña c¸c c«, c¸c b¸c trong Trung t©m tiªu chuÈn chÊt lîng (Thuéc TCTC§LCL). Vµ sù híng dÉn cña thÇy gi¸o: GS.TS NguyÔn §×nh Phan. §· gióp em hoµn thµnh bµi viÕt nµy. Sinh viªn TrÞnh Minh Th¹o 46