ĐẶT VẤN ĐỀ
Như người ta thường nói:"học đi đôi với hành. Lý thuyết gắn liền với thực tế. Lý thuyết là màu xám, thực tế mới là cây đời mãi mãi xanh tươi".Đây cũng là mục tiêu đào tạo của các trường đại học, cao đẳng, đặc biệt là trường Cao Đẳng Nông Lâm - Việt Yên - Bắc giang.
Trường Cao Đẳng Nông Lâm là một trường đào tạo cán bộ kỹ thuật nông nghiệp với các ngành nghề: Chăn nuôi thú y, trồng trọt, địa chính, kinh tế Với bề dày lịch sử hơn 45 năm thành lập và trưởng thành, thầy và trò nhà trường đã và đang thi đua dạy tốt học tốt, cố gắng học tập và rèn luyện vì ngày mai lập thân lập nghiệp.
Với phương châm đó nhà trường đặc biệt chú trọng đến chất lượng dạy và học, hàng năm nhà trường đã đào tạo một đội ngũ cán bộ kỹ thuật có phẩm chất đạo đức trong sáng, có trình độ lý luận và tay nghề thực tiễn để vận dụng một cách khoa học và sáng tạo vào sản xuất thực tế. Vì vậy việc đi thưc tập của mỗi học sinh - sinh viên là rất cần thiết, giúp chúng em hệ thống lại kiến thức đã học và áp dụng vào thực tiễn sản xuất để sau khi ra trường trở thành một cán bộ thú y có trình độ chuyên môn vững chắc (giỏi về lý thuyết, thành thạo về thực hành).
Được sự quan tâm của ban giám hiệu nhà trường, phòng đào tạo và khoa chăn nuôi thú y, được sự tiếp nhận và chỉ đạo của trạm thú y huyện Việt Yên đã tạo điều kiện tốt nhất cho chúng em được đi thực tập tốt nghiệp tại xã Ninh Sơn.
Thời gian thực tập tốt nghiệp từ ngày 08/03 - 02/06/2007.
Vì thời gian thực tập còn ngắn, trình độ tay nghề còn hạn chế, nhưng với sự nỗ lực của bản thân, sự giúp đỡ của cán bộ kỹ thuật cơ sở và của thầy giáo hướng dẫn em đã hoàn thành khối lượng thực tập của mình, sau đây là kết quả đạt được trong thời gian thực tập tại cơ sở:
46 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2451 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Theo dõi khả năng sinh sản của lợn nái Yorkshire và Landrace nuôi tại xí nghiệp giống gia súc gia cầm Thuận Thành, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
T
1482
525
35.43
Lîn
DÞch t¶
4815
1700
35.31
THT
750
15.58
Gµ
Cóm H5N1
22820
17800
78
2006
Tr©u, bß
LMLM
1516
1250
82.45
THT
650
42.87
Lîn
LMLM
5193
1700
32.74
DÞch t¶
2100
40.44
Gµ
Cóm H5N1
14298
13560
94.84
2007
Tr©u, bß
THT
1591
175
10.99
Lîn
DÞch t¶
4027
750
18.62
THT
700
17.38
PTH
700
17.38
LMLM
1500
37.25
Gµ
Cóm H5N1
16080
8000
49.75
* NhËn xÐt b¶ng 2:
Qua b¶ng ®iÒu tra kÕt qu¶ tiªm phßng cho ®µn gia sóc, gia cÇm ë x· Ninh S¬n qua c¸c n¨m em thÊy tû lÖ tiªm phßng díi sù chØ ®¹o tiªm tËp chung cña thó y x· ®· cã nh÷ng bíc thay ®æi râ rÖt, ®Æc biÖt lµ n¨m 2006 tû lÖ ®µn gia sóc, gia cÇm cña x· t¨ng h¬n h¼n so víi n¨m 2005, tû lÖ tiªm ë lîn, gµ, tr©u bß n¨m 2006 rÊt cao, tû lÖ tiªm phßng cña gµ lªn tíi 94,84%. Nhng ®Õn n¨m 2007 th× tû lÖ tiªm phßng cña ®µn gia sóc, gia cÇm l¹i gi¶m ®¸ng kÓ, nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do ngêi d©n t tiªm lÊy ®èi víi c¸c lo¹i vaccine th«ng thêng. Mét t×nh tr¹ng chung n÷a dÉn ®Õn viÖc tiªm phßng bÞ gi¶m dÇn lµ do nhng ph©n v©n, th¾c m¾c cña bµ con nh viÖc tr©u bß mÆc dï tiªm nhng vÉn cã mét sè trêng hîp ph¸t bÖnh. Hay lµ do viÖc bª ñ bÖnh kh«ng biÕt nªn khi tiªm vµo lµm cho bª chÕt hoÆc viÖc tiªm phßng lµm g©y teo thai ë tr©u, bß, lîn. Thùc tr¹ng nµy ®· ®îc thó y cña x· gi¶i thÝch râ cho bµ con ch¨n nu«i vµ cã sù can thiÖp cña thó y huyÖn nhng ngêi ch¨n nu«i vÉn cha hÕt lo ng¹i. Tríc nh÷ng ®ît tiªm phßng cho n¨m nay, thó y x· ®· cã nh÷ng ®ît tËp huÊn cho thó y viªn còng nh tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch cho ngêi ch¨n nu«i vÒ nguyªn nh©n g©y ra hËu qu¶ do viÖc tiªm phßng mang l¹i. ViÖc lµm nµy ®· ý thøc ®îc nhËn thøc cña bµ con ch¨n nu«i gãp phÇn n©ng cao tû lÖ tiªm phßng ®Ó phÇn nµo h¹n chÕ ®îc dÞch bÖnh x¶y ra ®èi víi ®µn vËt nu«i trªn ®Þa bµn x· Ninh S¬n còng nh viÖc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó chóng em gÇn gòi h¬n víi ngêi ch¨n nu«i trong nh÷ng ®ît tiªm phßng nµy.
PhÇn thø IIPhôc vô s¶n xuÊt
1. C«ng t¸c ch¨n nu«i
Qua phÇn ®iÒu tra cho thÊy t×nh h×nh ch¨n nu«i ë x· Ninh S¬n tuy ®· ph¸t triÓn nhng cha thËt sù ®ång ®Òu gi÷a c¸c th«n víi nhau. Riªng 3 th«n Ninh §éng, Néi Ninh, Cao L«i th× phong trµo ch¨n nu«i ®îc coi lµ ®· thùc sù ph¸t triÓn nhng 2 th«n Phóc Ninh vµ Gi¸ S¬n th× phong trµo ch¨n nu«i l¹i cã nhng bíc chËm tiÕn triÓn. §Ò xuÊt cña ban khuyÕn n«ng x· ®ã lµ lµm sao ®Èy m¹nh ®îc phong trµo ch¨n nu«i trong toµn x· lªn tÇm cao míi. Môc ®Ých cña x· ®ã lµ mËt ®é ch¨n nu«i gi÷a c¸c th«n thiªn vÒ lµm n«ng nghiÖp ph¶i ®ång ®Òu. Tr×nh ®é ch¨n nu«i, s¶n phÈm ch¨n nu«i lµm ra ph¶i ®¹t kÕt qu¶ cao. Víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc trang bÞ t¹i nhµ trêng cña m×nh, qua ®ît thùc tËp nµy díi sù híng dÉn nhiÖt t×nh cña thó y c¬ së, sù ®éng viªn cña ngêi ch¨n nu«i, em ®· cè g¾ng lµm viÖc còng nh truyÒn ®¹t cho bµ con thÊy ®îc tÇm quan träng cña viÖc ch¨n nu«i cã kü thuËt vµ khoa häc. Trong thêi gian thùc tËp nµy, b»ng nh÷ng kiÕn thøc lý thuyÕt kÕt hîp víi thùc tÕ s¶n xuÊt, b»ng nhng cè g¾ng cña b¶n th©n, kÕt hîp víi sù gióp ®ì tõ nhiÒu mÆt t¹i c¬ së, em ®· ®a nh÷ng tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo lµm vµ híng dÉn cho bµ con n«ng d©n nh»m gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn cña ngµnh ch¨n nu«i t¹i c¬ së. KÕt qu¶ thu ®îc nh sau:
1.1. Thøc ¨n
§Ó ch¨n nu«i cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt th× ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt ph¶i ®¶m b¶o 3 c«ng t¸c: Gièng, thøc ¨n vµ c«ng t¸c ch¨n nu«i, thó y.
Thøc ¨n trong ch¨n nu«i tèt sÏ phÇn nµo c¶i thiÖn ®îc ®µn vËt nu«i, n©ng cao søc kháe vµ kh¶ n¨ng chèng ®ì bÖnh tËt cña gia sóc, gia cÇm. Hay nãi c¸ch kh¸c thøc ¨n gi÷ vai trß quan träng quyÕt ®Þnh tíi sù thµnh b¹i trong ch¨n nu«i, thÓ hiÖn ë hai mÆt:
VÒ mÆt sinh häc: Gia sóc lÊy dinh dìng trong thøc ¨n ®Ó duy tr× sù sèng vµ t¹o s¶n phÈm. Nh v©y tèc ®é sinh trëng vµ kh¶ n¨ng sinh s¶n, lµm viÖc cña con vËt nhanh hay chËm, xÊu hay tèt lµ do thøc ¨n quyÕt ®Þnh.
VÒ mÆt kinh tÕ: Chi phÝ cho thøc ¨n chiÕm mét phÇn rÊt lín trong tæng chi phÝ ch¨n nu«i. Do ®ã nÕu sö dông thøc ¨n ®Çy ®ñ dinh dìng vµ hîp lý th× sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ rÊt cao, phÇn nµo h¹n chÕ ®îc sù l·ng phÝ.
NhËn thÊy tÇm quan träng cña thøc ¨n trong ch¨n nu«i, b»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· häc, em cïng víi nhãm thùc tËp t¹i x· Ninh S¬n ®· lµm vµ híng dÉn cho bµ con c¸ch lµm, chÕ biÕn, phèi hîp mét sè lo¹i thøc ¨n trong ch¨n nu«i.
1.1.1. Thøc ¨n cho lîn
a. Trén Èm thøc ¨n
Trén Èm thøc ¨n th× nguyªn liÖu lµ c¸c s¶n phÈm cña ngµnh n«ng nghiÖp kÕt hîp víi thøc ¨n ®Ëm ®Æc cña c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt c¸m. C¸c nguyªn liÖu ®îc tÝnh theo tû lÖ % vÒ khèi lîng trong khÈu phÇn trªn c¬ së ®¶m b¶o vÒ n¨ng lîng, Protein, Ca, P… Cho vËt nu«i ë tõng løa tuæi. T¬ng øng víi mçi lo¹i lîn th× cã mét lo¹i ®Ëm ®Æc riªng. ë ®©y em dïng thøc ¨n ®Ëm ®Æc CP. M« h×nh ®îc em ¸p dông thö lµ tr¹i cña gia ®×nh B¸c Ng« V¨n Th¾ng - th«n Ninh §éng víi quy m« 20 con lîn n¸i lai vµ n¸i ngo¹i.
- Trén Èm dµnh cho n¸i chöa vµ nu«i con.
Nguyªn liÖu:
+ §Ëm ®Æc CP 757 : 23%.
+ Bét ng« : 60%.
+ C¸m g¹o : 17%.
+ Men tiªu hãa (Polibac premix) : 1 kg/400kg nguyªn kiÖu th«.
- Trén Èm dµnh cho lîn tõ 15 kg - 30 kg.
Nguyªn liÖu :
+ §Ëm ®Æc CP 750 : 22%
+ Bét ng« : 50%
+ C¸m g¹o : 10%
+ C¸m m¹ch : 18%
+ Men tiªu hãa (Polibac premix) : 1 kg/400 kg nguyªn liÖu th«.
- Trén Èm dµnh cho lîn thÞt tõ 30 kg ®Õn xuÊt chuång.
Nguyªn liÖu :
+ §Ëm ®Æc CP 750 : 16%
+ Bét ng« : 60%
+ C¸m g¹o : 10%
+ C¸m m¹ch :14%
+ Men tiªu hãa (Polibac premix) : 1 kg/400 kg nguyªn liÖu th«.
Nguyªn liÖu cña riªng tõng c«ng thøc ®îc trén ®Òu víi nhau sau ®ã cho níc vµo víi tû lÖ võa ph¶i cã t¸c dông lµm cho lîn dÔ ¨n, kh«ng bÞ ho, bÞ sÆc c¸m do kh« nhng còng tr¸nh cho níc qu¸ nhiÒu g©y khã trén, khã ch¨n v× kh«ng ®¶m b¶o ®é t¬i xèp cña c¸m.
b. ñ men vi sinh vËt
+ Nguyªn liÖu: Dïng khÈu phÇn cña trén Èm thøc ¨n nh ®· tr×nh bµy ë môc a vµ men vi sinh vËt.
+ C¸ch lµm: Dïng men vi sinh vËt t¸n thËt nhá sau ®ã trén ®Òu víi c¸c nguyªn liÖu kh« trªn theo tû lÖ 4% vÒ men trong khÈu phÇn, tiÕp ®Õn cho mét lîng níc võa ®ñ trén thËt ®Òu nh trén Èm thøc ¨n. Sau ®ã cho nguyªn liÖu nµy vµo c¸c dông cô nh chum, v¹i, x«, dïng nilon bÞt kÝn miÖng sau ®ã 18 - 24 giê ®em ra sö dông cho lîn ¨n. Thøc ¨n khi ®ã cã mïi rÊt th¬m ngon, gióp kh¶ n¨ng tiªu hãa cña lîn cao h¬n. C¸ch lµm nµy ®îc ¸p dông t¹i trang tr¹i nhµ b¸c Ng« V¨n Th¾ng - th«n Ninh §éng sau ®ã ®îc bµ con ch¨n nu«i xung quanh ¸p dông thö.
1.1.2. Thøc ¨n cho tr©u bß
a. Trång cá voi phôc vô ch¨n nu«i
Víi ®Þa bµn x· Ninh S¬n ®Êt chñ yÕu dïng ®Ó trång lóa vµ hoa mµu nªn ®Êt trång cá voi cha nhiÒu. C¸c hé trång cá voi chñ yÕu lµ tËn dông ®Êt vên vµ mét sè b·i ruéng cao, ®Êt kh« ®Ó trång cá.
Cïng víi viÖc híng dÉn kü thuËt ch¨n nu«i, ñ thøc ¨n th× em cßn híng dÉn cho bµ con kü thuËt trång cá voi.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i x· em ®· híng dÉn cho gia ®×nh nhµ chÞ NguyÔn ThÞ LuyÕn th«n Mai Vò vµ anh Do·n V¨n NhÉn th«n Néi Ninh vÒ kü thuËt trång cá voi trªn ®Êt vên.
Nguyªn liÖu: Gèc cá voi, lÊy nh÷ng gèc to, mËp, kh«ng qu¸ giµ hoÆc kh«ng qu¸ non, nh÷ng c©y kh«ng bÞ s©u bÖnh.
C¸ch lµm: ChÆt cá voi thµnh khóc dµi 20 - 30 cm, sau ®ã lµm luèng réng 1- 1,5 cm/luèng vµ cao 4 - 10 cm, ®Æt cá theo r·nh, r·nh c¸ch r·nh 70 - 80 cm, khi ®Æt cá th× c¸c khóc ®Æt liªn tiÕp nhau, cã ®é nghiªng 10 - 15 oC. Sau khi trång xong th× bãn ph©n l©n, ph©n h÷u c¬ vµ dïng ®¹m ®Ó bãn thóc cho cá.
- KÕt qu¶: Sau khi em híng dÉn kü thuËt trång cá th× gia ®×nh anh chÞ d· trång ®îc 1,5 sµo cá voi, sau 10 ngµy sau vên cá voi ®· ®Î nh¸nh v¸ ph¸t triÓn rÊt ®Òu.
b. ñ men ë r¬m kh«
Do c¸c gia ®×nh ë ®©y lµm nghÒ n«ng lµ chÝnh nªn lîng r¬m r¹ rÊt lín. C¸c hé chØ ph¬i kh« råi cho tr©u bß ¨n nªn viÖc sö dông nã cßn cha ph¸t huy tèi ®a hiÖu qu¶ v× vËy em ®· híng dÉn cho bµ con c¸ch ñ men vi sinh vËt víi nguyªn liÖu chÝnh lµ r¬m kh« cã t¸c dông t¨ng thªm gi¸ trÞ dinh dìng cho thøc ¨n vµ gióp ngêi d©n dù tr÷ thøc ¨n trong mïa ®«ng khan hiÕm thøc ¨n.
* Nguyªn liÖu: R¬m kh«, níc s¹ch, urª, muèi NaCl.
+ R¬m kh« : 100 kg.
+ Níc s¹ch : 15 lÝt.
+ Urª : 2% so víi khèi lîng r¬m kh«.
+ NaCl : 0,5% so víi khèi lîng r¬m kh«.
C¸ch lµm: R¬m kh« s¹ch chÆt ng¾n 10 - 15 cm, sau ®ã cho urª, NaCl hßa vµo níc s¹ch. TiÕp ®Õn vÈy ®Òu níc lªn r¬m kh« råi cho r¬m vµo bao t¶i (ë trong cã tói bãng), nÐt r¬m thËt chÆt, trªn miÖng bao t¶i g¾n mét èng nhùa cøng, èng nhùa nµy cã t¸c dông lµm tho¸t khÝ CO2 ra ngoµi khi thøc ¨n lªn men, sau ®ã dïng d©y cao su th¾t chÆt miÖng bao. TiÕp ®Õn ®µo hhè ë ®Êt vên, cho tõng bao t¶i xuèng hè, dùng ®øng bao t¶i, cho èng nhùa lªn trªn (c¸c bao t¶i xÕp kh«ng ®îc chång lªn nhau). Sau ®ã phñ mét líp c¸t dµy kho¶ng 10 cm lªn trªn bao t¶i nhng kh«ng ®îc lÊp èng nhùa. Dïng níc tíi mçi ngµy mét lÇn ®Ó ®¶m b¶o ®é Èm cho c¸t.
Thøc ¨n ®Ó díi hÇm ñ 4 tuÇn th× lÊy cho ¨n. Khi lÊy lÊy cho ¨n tõng bao t¶i mét vµ kiÓm tra thøc ¨n tríc khi cho ¨n. Thøc ¨n ñ thµnh c«ng cã mïi th¬m, mµu vµng chanh.
ViÖc ñ thøc ¨n nµy cã t¸c dông n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu hãa vµ cã kh¶ n¨ng dù tr÷ thøc ¨n, nhÊt lµ vÒ mïa ®«ng thøc ¨n t¬i khan hiÕm.
1.2. VÒ gièng
1.2.1. Lîn ®ùc gièng
X· Ninh S¬n cã 5 hé ch¨n nu«i lîn ®ùc gièng ®Ó phôc vô cho c¸c hé ch¨n nu«i lîn n¸i sinh s¶n. Nhng con gièng vµ viÖc phèi gièng cha ®îc hiÖu qu¶ tèt. Trong thêi gian thùc tËp em ®· ®Õn t¹i nhµ anh Trung cã nu«i 1 con lîn ®ùc gièng ®Ó tham gia gãp ý c¸ch chän vµ c¸ch cho phèi ®Ó ®¶m b¶o chÊt lîng tinh vµ søc kháe cña lîn ®ùc gièng.
* C¸ch chän: Thùc tÕ ë x· Ninh S¬n th× ngêi d©n tÊt a chuéng ®ùc gièng Landrace. Khi b¾t lîn tèt nhÊt nªn chän ë nh÷ng tr¹i cã uy tÝn, chñ yÕu lµ chän con cña nh÷ng gièng ®êi «ng bµ, khi chän em ®· híng dÉn cho hä chän lîn ®ùc gièng qua c¸c ®êi.
- Chän dùa vµo tæ tiªn: Nªn chän ë nh÷ng tr¹i cã uy tÝn lín khi ®ã sÏ biÕt râ lai lÞch cña c¸c ®êi. Chän con cã ®êi bè mÑ hay «ng bµ (nÕu b¾t ë ®êi ch¸u) cã tÝnh di truyÒn æn ®Þnh, lµ dßng thuÇn, cã ngo¹i h×nh, søc kháe tèt, chØ sè sinh s¶n cao. Tr¸nh chän nh÷ng cÆp bè mÑ, «ng bµ cã tÝnh ®ång huyÕt. Chän con cña nh÷ng løa tõ thø 3 ®Õn løa thø 7 lµ tèt nhÊt.
- Chän b¶n th©n: Chän nh÷ng con to kháe nhÊt trong ®µn, phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña lîn gièng Landrace nh mµu da hång, l«ng tr¾ng, mît, ch©n cao, to trßn, tai côp rñ vÒ phÝa tríc che kÝn mét phÇn mÆt, lng th¼ng, m×nh trêng, vai m«ng réng, cã träng lîng :
S¬ sinh : 1,3- 1,6 kg/con.
Cai s÷a (21 ngµy tuæi) : 5- 6 kg/con.
Lóc 12 th¸ng tuæi : 150 - 155 kg/con.
Th©n h×nh phÇn sau ph¸t triÓn h¬n phÇn tríc, nhanh nhÑn, sinh trëng vµ ph¸t dôc tèt, kh¶ n¨ng sinh s¶n cao, kh«ng m¾c bÖnh truyÒn nhiÔm.
Chän qua ®êi sau: Trong thêi gian khai th¸c vµ cho ra s¶n phÈm nªn theo dâi ®µn con sinh ra tèt hay xÊu ®Ó kÞp thêi cã biÖn ph¸p can thiÖp nh: NÕu con sinh ra tèt th× ®ùc gièng tèt ta gi÷ l¹i, con sinh ra kÐm th× cÇn xem xÐt l¹i ®ùc gièng vµ kÞp thêi lo¹i th¶i. §µn con tèt lµ ®µn con sinh ra cã sè lîng con ®îc sinh ra nhiÒu, ®Òu nhau, cã träng lîng s¬ sinh cao, tû lÖ nu«i sèng cao, cho ®µn kháe m¹nh, kh«ng m¾c bÖnh. ViÖc theo dâi ®µn con cÇn ph¶i ®îc ®Æt trong hoµn c¶nh ch¨n nu«i thuËn lîi, chÊt lîng con n¸i cã tèt hay kh«ng.
*C¸ch phèi: Mét ngµy kh«ng ®îc phèi qu¸ mét lÇn vµ cho phèi c¸ch nhËt ®Ó ®¶m b¶o søc kháe vµ tuæi sö dông cña con ®ùc. Trong thêi gian khai th¸c nªn chó ý ®Õn khÈu phÇn s¶n xuÊt cña ®ùc gièng.
* C¸ch ch¨m sãc: Nªn cã chÕ ®é ch¨m sãc hîp lý ®èi víi lîn ®ùc gièng, hµng ngµy cÇn t¾m tr¶i cho lîn, xoa bãp dÞch hoµn, cho ®ùc gièng vËn ®éng hµng ngµy. VÖ sinh chuång tr¹i, m¸ng ¨n, m¸ng uèng s¹ch sÏ, vÖ sinh ch©n mãng lîn. Song song víi nã lµ cã chÕ ®é ¨n hîp lý, cho lîn ®ùc gièng ¨n khÈu phÇn ¨n thÝch hîp ®Ó lîn kh«ng qu¸ bÐo hoÆc kh«ng qu¸ gÇy sÏ ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng phèi gièng, kh«ng cho ®ùc gièng ¨n nhiÒu rau xanh sÏ lµm cho bông bÞ sÖ. Sau khi phèi gièng cÇn bæ sung trøng gµ cho ®ùc gièng.
1.2.2. Lîn c¸i gièng
Ch¨n nu«i lîn nãi chung vµ ch¨n nu«i lîn n¸i ë x· Ninh S¬n rÊt ph¸t triÓn. Víi quy m« ®µn lîn n¸i hiÖn nay th× c¸c gièng chñ yÕu vÉn lµ lîn n¸i lai (c¸i tr¾ng) vµ lîn nai ngo¹i ®ang dÇn thay thÕ ®µn n¸i néi. Nhng viÖc chän lîn n¸i ®Ó lµm gièng vµ viÖc nu«i lîn n¸i ®Ó ®¹t n¨ng suÊt cao ®ang lµ mét vÊn ®Ò lín mµ kh«ng Ýt hé ch¨n nu«i ®ang t×m hiÓu vµ ¸p dông. N¾m b¾t ®îc t©m lý ®ã cña ngêi ch¨n nu«i, mçi khi ®Õn gia ®×nh nµo ®iÒu trÞ bÖnh em ®Òu chuÈn bÞ tinh thÇn còng nh kiÕn thøc mµ em cã ®îc th«ng qua c¸c thÇy, c« gi¸o vµ trong thùc tÕ ®Ó gãp ý víi bµ con ch¨n nu«i tõ ®ã hä cã thÓ chän vµ t¹o ra nh÷ng con gièng tèt phï hîp víi ph¬ng thøc ch¨n nu«i cña gia ®×nh m×nh.
*C¸ch chän: Víi Ninh S¬n, viÖc chän n¸i lai th× ®¹i ®a sè dïng lîn Mãng C¸i lµm n¸i nÒn cho lai víi c¸c ®ùc gièng ngo¹i nh: Landrace, Duroc… Råi lÊy con lai lµ lîn c¸i cã phÈm chÊt tèt lai víi mét gièng lîn ®ùc ngo¹i kh¸c, s¶n phÈm cña con lai mang 3 m¸u (2 m¸u ngo¹i, 1 m¸u néi) dïng nu«i th¬ng phÈm cho gi¸ trÞ kinh tÕ cao, l¹i dÔ nu«i.
C¸ch lµm cña em cã thÓ ®îc minh häa qua s¬ ®å:
♂ Landrace
♀ Mãng C¸i
♂ §¹i B¹ch
♂ §¹i B¹ch
♂ F2
♀ F2
♀ F1
(1/4 m¸u néi, 3/4 m¸u ngo¹i - Nu«i th¬ng phÈm)
♂ F1 (1/2 m¸u néi, 1/2 m¸u ngo¹i)
S¬ ®å 01: s¬ ®å lai t¹o minh ho¹.
Qua nh÷ng lÇn gÆp gì, trao ®æi nh vËy, ®a sè bµ con ch¨n nu«i ®Òu h×nh dung dîc vÊn ®Ò lai t¹o, chän n¸i. Nhng ®Ó chän ®îc n¸i tèt th× ë ®Þa bµn nh Ninh S¬n l¹i gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. V× vËy cÇn cã sù quan t©m h¬n n÷a cña c¸c cÊp, c¸c ngµnh, nhÊt lµ khuyÕn n«ng x· víi ngêi ch¨n nu«i.
* C¸c biÓu hiÖn ®éng dôc vµ thêi ®iÓm chän phèi thÝch hîp ë lîn n¸i:
X· Ninh S¬n cã sè ®Çu con lîn n¸i cao, nhËn thøc ®îc u ®iÓn cña viÖc thô tinh nh©n t¹o cho lîn nªn viÖc thô tinh nh©n t¹o ë ®©y ®¹t tû lÖ cao. §Ó thô tinh nh©n t¹o ®óng thêi ®iÓm thÝch hîp mµ kh«ng cÇn sù kiÓm tra cña ®ùc nh¶y, em ®· ph©n tÝch kü cho ngêi ch¨n nu«i vÒ c¸ch ph¸t hiÖn lîn n¸i ®éng dôc th«ng qua viÖc quan s¸t c¸c biÓu hiÖn ë lîn.
Lîn n¸i nÕu kh«ng ®îc phèi sau mçi lÇn ®éng dôc th× sÏ ®éng dôc quanh n¨m. Chu kú tÝnh cña lîn lµ 21 ngµy (diÔn biÕn tõ 18 - 25 ngµy). Thêi gian ®éng dôc cña lîn lai, lîn ngo¹i tõ 3 - 7 ngµy. Thêi gian rông trøng kho¶ng 24 - 48 giê kÓ tõ khi b¾t ®Çu chÞu ®ùc. Mçi mét lÇn ®éng dôc rông tõ 10 - 40 tÕ bµo trøng.
DiÔn biÕn cña qu¸ tr×nh ®éng dôc nh sau:
+ Ngµy ®éng dôc thø nhÊt: Lîn kªu la, ph¸ chuång, cã thÓ bá ¨n hay Ýt ¨n, nh¶y lªn con kh¸c (nÕu nhèt chung) nhng kh«ng chÞu cho con kh¸c nh¶y lªn. Sê vµo th× nã ch¹y, ©m hé b¾t ®Çu sng to, ®á mäng, dÞch nhµy tiÕt ra trong suèt vµ kh«ng keo dÝnh.
+ Ngµy ®éng dôc thø 2: Lîn b¾t ®Çu yªn tÜnh h¬n, Ýt kªu ph¸, cã con bá ¨n, thØnh tho¶ng nh¶y lªn lng con kh¸c. Lóc nµy ©m hé sng to, ®á mäng nhÊt, sê vµo ngêi th× cã hiÖn tîng mª ×. §Õn cuèi ngµy thø 2 tr¹ng th¸i yªn tÜnh trë lªn râ nÐt, b¾t ®Çu cho con kh¸c nh¶y lªn lng, cã ®éng t¸c tiÕp thu giao phèi cã thÓ cìi lªn lng mµ nã vÉn ®øng yªn. Mµu ®á cña ©m hé b¾t ®Çu chuyÓn dÇn sang mµu tÝm vµ cã ®«i nÕp nh¨n, dÞch nhÇy tiÕt ra ®ôc, keo dÝnh vµ cã thÓ kÐo dµi thµnh sîi. NÕu nhèt chung víi con lîn ®ùc th× nã cã ®éng t¸c g¹ gÉm, quay m«ng vµo con ®ùc ®Ó tiÕp thu giao phèi. §©y lµ thêi ®iÓm mª × nhÊt, kh¶ n¨ng rông trøng cao nhÊt. Tr¹ng th¸i mª × kÐo dµi cho ®Õn hÕt ngµy thø ba.
+ Tõ ngµy thø t trë ®i tr¹ng th¸i mª × gi¶m dÇn, ©m hé teo dÇn vµ trë l¹i sinh lý b×nh thêng.
BiÕt ®îc ®Æc ®iÓm nµy, ngêi ch¨n nu«i cã thÓ dÉn tinh thÝch hîp cho lîn ®Ó cho kÕt qu¶ ®Ëu thai cao.
* C¸c biÓu hiÖn cña lîn n¸i s¾p ®Î vµ kü thuËt ®ì ®Î:
Trong thêi gian thùc tËp, ®îc va ch¹m thùc tÕ, víi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc häc, em ®· híng dÉn cho bµ con ch¨n nu«i biÕt vÒ nh÷ng biÓu hiÖn cña lîn n¸i s¾p ®Î vµ kü thuËt ®ì ®Î cho lîn n¸i. §Æc biÖt lµ ë tr¹i nu«i lîn n¸i cña nhµ b¸c Th¾ng.
Lîn n¸i cã chöa 114 ngµy (dao ®éng tõ 112 - 116 ngµy). Do ®ã cÇn xem lÞch vµ quan s¸t c¸c biÓu hiÖn ®Ó kÞp thêi chuÈn bÞ ®ì ®Î, khi lîn s¾p ®Î thêng cã nh÷ng biÓu hiÖn sau:
¢m hé sng to, mµu h¬i tÝm, cã nÕp nh¨n, ít, vó c¨ng ®Òu, nóm vó ch×a ra hai bªn. mµu ®á, tríc khi ®Î hai ngµy cã thÓ v¾t ra 1 - 2 giät s÷a ®Çu. Lîn n¸i cã biÓu hiÖn c¾n æ, cµo r¸c, ®øng n»m kh«ng yªn do ®au ®Î. Hay ®¹i tiÓu tiÖn vÆt, lîn cã biÓu hiÖn sôt m«ng râ nhÊt vµ b¾t ®Çu rÆn ®Î. Lóc ®Çu rÆn nhÑ, c¬n rÆn tha, sau ®ã t¨ng vÒ mËt ®é vµ cêng ®é rÆn, níc èi b¾t ®Çu ch¶y ra, lóc nµy hé lý chuÈn bÞ s½n sµng ®ì ®Î.
Kü thuËt ®ì ®Î cho lîn: Tríc khi lîn ®Î cÇn chuÈn bÞ dông cô ®ì ®Î nh kh¨n s¹ch, ®Öm lãt, lång óm, chØ c¾t rèn, b«ng thÊm v« trïng, cån Iode 5%, panh kÑp, k×m bÊn nanh, kÐo c¾t rèn, c©n, bãng ®iÖn sëi Êm, thuèc trî søc, trî lùc, thuèc kÝch ®Î.
Khi lîn con h¬i thËp thß ra ngoµi th× dïng tay ®ì lÊy lîn con. Nh÷ng con ®Î khã do rÆn ®Î yÕu hay thai h¬i to th× kÕt hîp kÐo con cïng nhÞp rÆn cña lîn mÑ, khi lîn ®· ®Î ra th× em dïng kh¨n s¹ch lau miÖng vµ toµn bé c¬ thÓ lîn con. Sau khi lau xong th× tiÕn hµnh c¾t rèn, khi c¾t ph¶i vuèt ngîc d©y rèn ®Ó dån m¸u tõ d©y rèn lªn phÝa bông. Sau ®ã dïng panh kÑp ruét kÑp d©y rèn l¹i vµ dïng chØ th¾t d©y rèn s¸t phÝa díi panh. Dïng dao c¾t rèn bá panh ra, nÕu thÊy m¸u kh«ng ch¶y ra th× c¾t bá phÇn chØ thõa vµ s¸t trïng rèn b»ng cån Iode 5%.
Bíc tiÕp theo lµ dïng k×m bÊm nanh cho lîn. ViÖc bÊm nanh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho con mÑ kh«ng bÞ dau khi cho con bó do r¨ng nanh cña con nghiÕn vó.
TiÕp ®Õn lµ kh©u c¾t ®u«i, dïng kÐo c¾t bá 2/3 ®u«i phÝa díi. Tríc khi c¾t dïng chØ th¾t ®u«i ®Ó cÇm m¸u, sau ®ã dïng cån Iode 5% ®Ó s¸t trïng ®u«i.
Sau khi lµm xong mäi thñ tôc trªn em cho lîn vµo lång óm vµ kho¶ng 1 - 2 giê sau khi lîn ®Î con ®Çu tiªn th× th¶ toµn bé lîn con ra cho bó. ViÖc cho lîn con bó còng cÇn tiÕn hµnh tuÇn tù, ®Çu tiªn em lau s¹ch bÇu vó ®Çu vó b»ng níc Êm vµ cho tõng con vµo bó. Con bÐ bó th©n tríc, con lín bó th©n sau vµ tiÕn hµnh d÷ ®Ó cè ®Þnh bÇu vó lu«n. ViÖc cho lîn con bó sím cã t¸c dông kÝch ®Î vµ gióp cho lîn con ®îc sím bó s÷a ®Çu. Trong nh÷ng trêng hîp lîn mÑ rÆn yÕu th× cÇn tiªm Oxytocin liÒu 40 UI/con ®Ó lîn ®Î nhanh vµ ®Èy hÕt nhau ra ngoµi. Tríc khi cho con bó cÇn c©n lîn con vµ sau khi ®Î 21 ngµy th× c©n l¹i ®Ó theo dâi s¶n lîng s÷a mÑ. Lîng s÷a mÑ ®îc tÝnh theo c«ng thøc :
C«ng thøc 1:
Lîng s÷a = (KL toµn æ lóc 21 ngµy tuæi - KL s¬ sinh) x 3
(§¬n vÞ: kg)
Ghi chó: KL: Tæng khèi lîng.
Khi Lîn ®Î ra ba ngµy th× tiªm s¾t Ferridextran liÒu 1 ml/con, sau khi lîn con ®îc mét tuÇn tiªm mòi hai (tiªm b¾p cæ b»ng kim 7). ViÖc tiªm s¾t cã t¸c dông lµm t¨ng hång cÇu, h¹n chÕ ph©n tr¾ng, h¹n chÕ thiÕu s¾t, lµm hång da, mît l«ng, lîn con ®îc 10 ngµy tuæi th× b¾t thiÕn nh÷ng con lîn ®ùc. KÕt qu¶ cho thÊy nh÷ng ®µn lîn con ®îc tiªm s¾t ®Çy ®ñ th× Ýt x¶y ra Øa ph©n tr¾ng, lîn hång da, kháe m¹nh, ®Õn:
21 ngµy th× tiÕn hµnh tiªm phßng vaccine phã th¬ng hµn mòi 1.
25 ngµy tiªm phßng vaccine dÞch t¶ mòi 1.
28 ngµy tiªm nh¾c l¹i phã th¬ng hµn.
30 ngµy t¸ch mÑ.
35 ngµy tiªm nh¾c l¹i dÞch t¶.
42 ngµy tiªm phßng tô huyÕt trïng lÇn 1.
50 ngµy tÈy giun cho lîn.
* Tham gia ghÐp ®µn lîn con.
Trong ch¨n nu«i lîn n¸i ë x· Ninh S¬n em thÊy cã nh÷ng con lîn n¸i ®Î tõ 12 - 14 con (võa ®ñ nu«i). Nhng cã con l¹i ®Î nhiÒu tíi 18 - 19 con, cã nh÷ng con th× ®Î rÊt Ýt chØ kho¶ng 6 - 7 con. §Ó ®¶m b¶o lîi Ých kinh tÕ trong ch¨n nu«i th× bµ con ch¨n nu«i ®· tiÕn hµnh ghÐp æ. Nhng viÖc ghÐp æ cña bµ con ch¨n nu«i do cha hiÓu vµ lµm ®óng kü thuËt nªn hiÖu qu¶ cha cao. Qua thêi gian thùc tËp, b»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· häc em ®· tham gia ghÐp æ lîn con cho mét sè hé ch¨n nu«i lîn n¸i, kü thuËt ghÐp nh sau:
Nguyªn t¾c cña viÖc ghÐp æ: C¶ hai ®µn m¾c bÖnh truyÒn nhiÔm, tuæi hai ®µn kh«ng lÖch nhau qu¸ mét tuÇn (tèt nhÊt lµ kh«ng qu¸ bèn ngµy). Tríc khi ghÐp æ th× lîn con ph¶i ®îc bó s÷a ®Çu cña lîn mÑ v× s÷a ®Çu lµm t¨ng søc ®Ò kh¸ng vµ kh¶ n¨ng tiªu hãa cho lîn con. Th«ng thêng tiÕn hµnh ghÐp ®µn vµo ban ®ªm, tríc khi ghÐp cho nhèt chung c¶ hai ®µn vµo lång óm vµ phun lªn nã mét thø mïi l¹ nh: Rîu, cån… Còng nh trêng hîp lÊy Ðp níc nhau thai cña lîn mÑ phun lªn con ghÐp ®Î lîn mÑ kh«ng ph©n biÖt ®îc. Sau khi nhèt chung kho¶ng mét giê th× th¶ c¶ ®µn vµo cho bó mÑ. Víi c¸ch lµm nµy cho thÊy ngêi ch¨n nu«i thu ®îc kÕt qu¶ kh¸ cao.
* TËp cho lîn con ¨n sím:
Trong thêi gian thùc t©p, b»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· häc em ®· khuyªn bµ con ch¨n nu«i vµ lµm gióp hä trong viÖc tËp cho lîn con ¨n sím. ý nghÜa cña viÖc lµm nµy lµ rót ng¾n thêi gian nu«i con cña lîn mÑ, lµm cho lîn mÑ ®ì gÇy, Ýt ¶nh hëng ®Õn sinh s¶n cña løa sau. N©ng cao ®îc träng lîng lîn con sau khi cai s÷a, gióp lîn con sím hoµn thiÖn bé m¸y tiªu hãa, lµm quen víi thøc ¨n, h¹n chÕ ®îc bÖnh tËt nh viÖc cho lîn con ¨n c¸m viªn 550 S - Hygro th× sÏ h¹n chÕ tiªu ch¶y, ng¨n ngõa cho lîn con bÞ E. coli dung huyÕt. §©y lµ mét viÖc lµm cã ý nghÝa kinh tÕ trong ch¨n nu«i. Qua thêi gian nµy em còng ®· híng dÉn t¹i tr¹i nhµ b¸c Th¾ng - th«n Ninh §éng vµ ®îc ngêi ch¨n nu«i ¸p dông rÊt nhiÒu.
1.2.3 Chän gièng tr©u bß
1.3 C«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o
Víi ®Æc thï cña x· Ninh S¬n th× ngêi d©n chñ yÕu sö dông biÖn ph¸p thô tinh nh©n t¹o ë lîn. Em ®· gióp bµ con trong viÖc thô tinh nh©n t¹o cho lîn, kÕt qu¶ lµ 12/14 con ®em phèi ®· thô thai ®¹t tû lÖ 85,7%.
Ph¬ng ph¸p vµ kü thuËt dÉn tinh nh©n t¹o cho lîn n¸i mµ em ®· híng dÉn cho bµ con còng nh ®· trùc tiÕp lµm víi ngêi ch¨n nu«i nh sau:
1.4. ChuÈn bÞ tinh dÞch
Tinh dÞch ®îc lÊy trùc tiÕp tõ c¸c tr¹i gièng hoÆc c¸c ®¹i lý. Tinh dÞch ®îc b¶o qu¶n ë nhiÖt ®é 2 - 80 C .
1.5. ChuÈn bÞ dÉn tinh qu¶n
DÉn tinh qu¶n lµ mét èng cao su dµi 60cm, hai ®Çu mÒm, ë gi÷a h¬i cøng, mét ®Çu thon nhá, tríc khi dïng ph¶i khö trïng b»ng níc s«i kho¶ng 1 - 2 phót råi dÉn tinh qu¶n.
1.6 ChuÈn bÞ n¸i
Tríc khi phèi tinh, dïng níc s¹ch ®Ó röa s¹ch phÇn th©n sau cña lîn n¸i råi thÊm kh« b»ng kh¨n s¹ch.
1.7 Xö lý tinh dÞch trîc khi phèi
Tinh dÞch sau khi lÊy ra khái n¬i b¶o qu¶n cho ng©m vµo níc Êm 23 - 25 0 C kho¶ng 10 phót, sau ®ã ng©m vµo níc Êm 35 - 37 kho¶ng 10 phót.
1.8. DÉn tinh
Sau khi ®· chuÈn bÞ xong nh÷ng viÖc trªn em cho tiÕn hµnh dÉn tinh qu¶n vµo ©m hé cña lîn mét c¸ch nhÑ nhµng kÕt hîp víi kÝch thÝch ©m hé cho lîn n¸i, dïng ch©n tú lªn lng lîn n¸i ®Ó t¹o c¶m gi¸c hng phÊn cho lîn. Tinh qu¶n sau khi ®· vµo võa khÝt th× tiÕn hµnh l¾p tinh phÔu tinh dÞch lªn cao h¬n ®Çu kia cña tinh qu¶n khi ®ã tinh dÞch tù ch¶y vµo.
1.9. Hoµn thµnh dÉn tinh
Sau khi tinh ®· ch¶y hÕt vµo th× gi÷ nguyªn tinh qu¶n 2 - 3 phót sau ®ã tõ tõ rót nhÑ tinh qu¶n ra, võa rót võa xoay vµ l¾c nhÑ tinh qu¶n. Sau khi tinh qu¶n ra ngoµi ©m hé th× dïng tay vç m¹nh vµo lng n¸i ®Ó gióp cho cæ tö cung ®ãng l¹i, gi÷ tinh ë trong. Sau ®ã gi÷ cho lîn n¸i ®øng yªn ®Ó h¹n chÕ Ðp bông ®Èy tinh ra ngoµi mçi khi con n¸i n»m.
Do thêi gian cã h¹n trong qu¸ tr×nh thùc tËp, sè lîn n¸i mµ em tiÕn hµnh thô tinh nh©n t¹o cha nhiÒu nhng ®· thu ®îc kÕt qu¶ tèt ®îc bµ con ch¨n nu«i vµ c¸n bé thó y c¬ së ®¸nh gi¸ cao, kh«ng ®Ó l¹i trêng hîp nµo bÞ viªm nhiÔm sau khi phèi.
KÕt luËn: Nh vËy b»ng nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc häc ë trêng ë líp em ®· m¹nh d¹n ®a vµo øng dông thùc tÕ ngay t¹i c¬ së x· Ninh S¬n - huyÖn ViÖt Yªn - B¾c Giang, ®ång thêi ®· híng dÉn vµ trang bÞ cho bµ con nh: Kü thuËt ch¨n nu«i, c¸ch lùa chon thøc ¨n tèt, c¸ch chän gièng gia sóc, gia cÇm, c¸ch thô tinh nh©n t¹o nh thÕ nµo cho cã hiÖu qu¶. Víi ph¬ng ch©m lµm viÖc “Nghe d©n nãi, nãi cho d©n hiÓu, lµm d©n tin” em ®· ®ù¬c bµ con nh©n d©n ë ®Þa ph¬ng rÊt niÒm në, t«n träng vµ tin tëng.
2. C«ng t¸c thó y
§èi víi b¶n th©n em ®îc ph©n c«ng vÒ thùc tËp trªn ®Þa bµn x· Ninh S¬n, víi sè lîng ®µn gia sóc, gia cÇm lín (sè liÖu ë phÇn ®iÒu tra), víi phong trµo ch¨n nu«i ph¸t triÓn m¹nh lµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó em tiÕp cËn víi c«ng t¸c thó y ë ®Þa ph¬ng. Trong thêi gian phôc vô s¶n xuÊt t¹i c¬ së, em ®· tham gia cïng víi c¸n bé thó y x· còng nh c¸c thu y viªn. KÕt qu¶ thu ®îc nh sau:
2.1. C«ng t¸c tiªm phßng
Trong ch¨n nu«i ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ cao th× viÖc tiªm phßng lµ rÊt quan träng. Víi ph¬ng ch©m “Phßng bÖnh h¬n ch÷a bÖnh”, hµng n¨m ban thó y x· Ninh S¬n ®îc sù chØ ®¹o chÆt chÏ cña tram thó y huyÖn ViÖt Yªn ®· tæ chøc tiªm phßng cho ®µn gia sóc, gia cÇm vµo hai ®ît trong n¨m. Trong thêi gian thùc tËp nµy em ®· tham gia tiªm phßng ®ît mét cho ®µn gia sóc, gia cÇm toµn x· nh: Tr©u, bß, lîn, gµ, vÞt… KÕt qu¶ thu ®ù¬c nh sau:
B¶ng 3: KÕt qu¶ tiªm phßng cho ®µn gia sóc, gia cÇm x· Ninh S¬n - huyÖn ViÖt Yªn.
Stt
Lo¹i vËt nu«i
Lo¹i Vacine
LiÒu dïng
VÞ trÝ tiªm
Tæng sè
(con)
Sè con ®îc tiªm (con)
Tû lÖ %
1
Tr©u bß
THT
2ml/con
Díi da cæ
1591
175
10.99
2
Lîn
DÞch t¶
1m/con
Díi da cæ
4027
175
18.62
THT
2ml/con
700
17.38
PTH
2ml/con
700
17.38
LMLM
* 1ml/con lîn díi 25 kg
* 2ml/con lîn trªn 25 kg
1500
37.25
3
Gµ
H5N2
*0.3ml/con díi 35 ngµy tuæi
*0.5ml/con trªn 35 ngµy tuæi
Díi da øc
16080
8000
49.75
4
VÞt
H5N1
1ml/con
Ghi chó: THT: Tô huyÕt trïng.
PTH: Phã th¬ng hµn.
LMLM: Lë måm long mãng.
* NhËn xÐt b¶ng 3:
Qua b¶ng 3 cho thÊy kÕt qu¶ tiªm phßng cho ®µn gia sóc, ®ît 1 n¨m 2007 trªn ®Þa bµn x· Ninh S¬n cßn thÊp, kÕt qu¶ tiªm phßng cho ®µn gia cÇm th× còng t¬ng ®èi nhng cha ph¶i lµ cao. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do ý thøc cña ngêi d©n trong nhËn thøc vÊn ®Ò “phßng bÖnh h¬n ch÷a bÖnh” cho ®µn gia sóc cha cao, mét sè gia ®×nh cßn tá ra kh«ng tin tëng trong viÖc tiªm phßng.
Tû lÖ tiªm phßng cho ®µn gia sóc rÊt thÊp (tiªm phßng tô huyÕt trïng ë tr©u bß chØ ®¹t tû lÖ 10,99%) cßn ë gia cÇm th× cao h¬n. Nguyªn nh©n thø hai lµ bµ con nh©n d©n rÊt mong ®îc tiªm phßng miÔn phÝ, ®©y lµ vÊn ®Ò khã kh¨n cÇn ®îc sù quan t©m tõ phÝa Nhµ níc.
MÆc dï kÕt qu¶ tiªm phßng trong thêi gian thùc tËp nµy cßn khiªm tèn nhng qua ®©y em còng rót ra ®îc mét ®iÒu c¬ b¶n trong viÖc tiªm phßng, sö dông vacine. B»ng kh¶ n¨ng cña b¶n th©n, em ®· tuyªn truyÒn cho ngêi d©n ®Ó hä ý thøc ®îc tÇm quan träng cña nh÷ng kiÕn thøc nµy.
- Vaccine chØ dïng ®Ó phßng bÖnh cho nh÷ng con vËt nu«i ®ang kháe m¹nh, cha nhiÔm bÖnh: NÕu sö dông vaccine cho ®éng vËt ®· bÞ nhiÔm bÖnh lµm cho con vËt ph¸t bÖnh vµ cã thÓ chÕt. §iÒu nµy cã thÓ øng dông ®Ó lo¹i th¶i sím nh÷ng trêng hîp nghi bÞ bÖnh. Tuy nhiªn cã thÓ dïng vaccine khi mµ c¬ thÓ ®· nhiÔm vi khuÈn, virus, nh tiªm phßng vaccine khi ngõa chã mÌo d¹i c¾n.
- Vaccine phßng bÖnh nµo th× chØ miÔn dÞch cho bÖnh ®ã.
- C¸ch b¶o qu¶n vaccine: §èi víi vaccine sèng, vaccine nhîc ®éc th× b¾t buéc ph¶i b¶o qu¶n ë nhiÖt ®é thÊp (díi 100C) cßn vaccine keo phÌn cã thÓ b¶o qu¶n ë nhiÖt ®é b×nh thêng, nhng tèt nhÊt vÉn lµ b¶o qu¶n ë nhiÖt ®é thÊp. Khi sö dông hay b¶o qu¶n th× tuyÖt ®èi kh«ng ®îc cho ¸nh n¾ng trùc tiÕp chiÕu vµo v× nã sÏ lµm mÊt hiÖu lùc cña vaccine.
- C¸ch sö dông vaccine: Vaccine khi ®· lÊy ra khái lä th× cã thêi h¹n sö dông kh«ng qu¸ 02 giê (trong ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n tèt), khi sö dông nÕu khö trïng b¬m tiªm b»ng níc s«i th× ph¶i ®Ó nguéi b¬m tiªm råi míi lÊy thuèc. §èi víi vaccine nhò hãa tríc khi sö dông ph¶i l¾c kü, lä vaccine khi ®em ra sö dông chØ sö dông trong ngµy.
- ViÖc sö dông vaccine cïng nh dïng thuèc ®iÒu trÞ th× ph¶i ®äc kü híng dÉn sö dông thuèc, xem thêi h¹n sö dông, vaccine ph¶i râ nguån gèc, nh·n m¸c râ rµng vµ cha bÞ sö dông.
2.2. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ bÖnh cho ®µn gia sóc
Së dÜ em chän x· Ninh S¬n lµm ®Þa ®iÓm thùc tËp lµ v× em nhËn thøc ®îc sù ®a d¹ng vÒ bÖnh ë ®Þa ph¬ng so víi c¸c trung t©m ch¨n nu«i, trung t©m gièng. §Æc biÖt lµ trªn ®Þa bµn x· cã sè lîng gia sóc, gia cÇm lín, víi lîng kiÕn thøc vÒ thó y ®· ®ù¬c trang bÞ ë nhµ trêng, nhÊt lµ ®îc sù nhiÖt t×nh híng dÉn cña thÇy gi¸o - Th¹c sü: NguyÔn §øc D¬ng, ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña c¸n bé thó y c¬ së ®Æc biÖt lµ anh: Diªm §×nh Nh· (Trëng thó y x·), sù chØ ®¹o cña tr¹m thó y huyÖn ViÖt Yªn, sù tÝn nhiÖm cña bµ con ch¨n nu«i x· Ninh S¬n, em ®· tham gia ®iÒu trÞ ®îc mét sè ca bÖnh trong thêi gian phôc vô s¶n xuÊt nh sau:
2.2.1. BÖnh x¶y ra ë tr©u bß
2.2.1.1. BÖnh ¸n 1: BÖnh tô huyÕt trïng ë bß
Sè con ®iÒu trÞ: 07 con.
Tô huyÕt trïng lµ c¨n bÖnh thêng x¶y ra ®èi víi tr©u bß nhÊt lµ vµo mïa ma phïn, ®é Èm cao.
- TriÖu chøng: Quan s¸t con bÖnh thÊy bß mÖt mái, kÐm ¨n, cã con bá ¨n, kh«ng nhai l¹i. Con bÖnh sèt 40 - 42 0C, kiÓm tra niªm m¹c m¾t, mòi cã hiÖn tîng xung huyÕt mµu ®á. Con vËt khã thë, cã biÓu hiÖn ho, bông cã hiÖn tîng chíng h¬i nhÑ do kÕ ph¸t. Con vËt run rÈy, hai sau yÕu, kiÓm tra lìi th× thÊy cuèng lìi h¬i xng. Mòi cã dÞch ®ôc ch¶y ra.
- ChÈn ®o¸n: Dùa vµo triÖu chøng trªn em nghi bß bÞ tô huyÕt trïng.
- §iÒu trÞ: Dïng c¸c thuèc sau ®Ó ®iÒu trÞ cho bß cã thÓ träng 200 kg.
+ Kanamycine : 2ml/50kg P/lÇn - tiªm b¾p.
+ Penicilline : 20.000g/kg P/- tiªm b¾p.
+ Analgin 30% : 10 ml/con/lÇn - tiªm b¾p.
+ B.complex : 10ml/con/lÇn - tiªm b¾p.
+ Vitamin B1 2.5% : 10ml/con/lÇn - tiªm b¾p.
- Héi lý ch¨m sãc, nu«i dìng con vËt thËt tèt.
- LiÖu tr×nh ®iÒu trÞ: §iÒu trÞ liªn tôc trong 3 ngµy, ngµy ®Çu tiªm 2 lÇn/ngµy, 2 ngµy sau tiªm 1lÇn/ngµy.
- KÕt qu¶ ®iÒu trÞ:
Sè con ®iÒu trÞ : 07
Sè con khái bÖnh : 07
§¹t tû lÖ : 100%
2.2.1.2 BÖnh ¸n 2: BÖnh s¸n l¸ gan ë bß
- TriÖu chøng: Quan s¸t con bÖnh thÊy bß vÉn ¨n b×nh thêng nhng thÓ tr¹ng h¬i gÇy, bông áng, l«ng xï, dÔ rông. KiÓm tra niªm m¹c m¾t th× thÊy h¬i nhît nh¹t, bß cã biÓu hiÖn chíng h¬i nhÑ, kiÓm tra ph©n thÊy h¬i láng, th©n nhiÖt cña bß b×nh thêng.
- ChuÈn ®o¸n: Dùa vµo triÖu chøng em ®a ra ph¬n ph¸p ®iÒu trÞ bß bÞ bÖnh s¸n l¸ gan.
- §iÒu trÞ: Dïng thuèc:
+ Han - Dertil - B : 1 viªn nÐn/50kgP/cho uèng.
+ Cafeinq : 10ml/con/lÇn/tiªm b¾p.
+ B.complex : 10ml/con/lÇn/tiªm b¾p.
- C¸ch dïng: Tiªm cafein tríc 15 phót sau ®ã hßa tan Han- Dertil - B vµo 200 ml níc s¹ch v« trïng cho uèng b»ng chai thñy tinh.
- LiÖu tr×nh: ChØ sö dông mét lÇn duy nhÊt, B.complex tiªm mçi ngµy 1 lÇn, liªn tôc trong 3 ngµy.
- KÕt qu¶ ®iÒu trÞ:
Sè con ®iÒu trÞ : 04
Sè con khái bÖnh : 04
§¹t tû lÖ : 100%
2.2.1.3. BÖnh ¸n 3: BÖnh viªm phæi ë bß
- TriÖu chøng: Quan s¸t con bÖnh thÊy bß thë m¹nh, lóc thë vµnh mòi më réng, bèn ch©n r¹ng ra, lng cßng, khung sên næi lªn, bông h¬i. Theo mét sè hé cã vËt nu«i thÊy thêng ho khan vµo ban ®ªm, bß sèt nhÑ kÐm ¨n.
- ChuÈn ®o¸n: Dùa vµo triÖu chøng trªn em nghi bß bÞ bÖnh viªn phæi.
- §iÒu trÞ: Dïng c¸c thuèc sau ®Ó ®iÒu trÞ cho bß cã P = 180 kg.
+ Genta - tylosin : 1ml/25kgP/lÇn/tiªm b¾p.
+ VitaminC - 5% : 10ml/con/lÇn/tiªm b¾p.
+ B.complex : 10ml/con/lÇn/tiªm b¾p.
LiÖu tr×nh: Kh¸ng sinh dïng riªng, mçi ngµy tiªm 2 lÇn, liªn tôc trong 3 ngµy.
KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 05
Sè con khái bÖnh : 04
§¹t tû lÖ : 80%
2.2.1.4. BÖnh ¸n 4: BÖnh chíng h¬i d¹ cá ë bß
- TriÖu chøng: Quan s¸t con vËt thÊy bß kh«ng î h¬i, kh«ng nhai l¹i, cho ¨n con vËt kh«ng ¨n. Bông bªn tr¸i con vËt c¨ng to, gâ vµo tam gi¸c hâm h«ng bªn tr¸i ghe thÊy ©m trèng, khi Ên tay vµo ®©y thÊy lâm nhng khi bá tay ra l¹i c¨ng trë l¹i. Con vËt cã vÎ bån chån, kh«ng yªn æn, ®i l¹i rËm rÞch, con vËt khã thë, m¹ch ®Ëp nhanh do tæ chøc ë xoang ngùc bÞ chÌn Ðp.
- ChuÈn ®o¸n: Dùa vµo triÖu chøng em nghi bß bÞ chíng h¬i d¹ cá.
- §iÒu trÞ: §Çu tiªn dïng tay kÐo lìi con vËt ra ®Ó nã dÔ thë, sau ®ã dïng kim tiªm 16 chäc vµo tam gi¸c hâm h«ng bªn tr¸i ®Ó cho nã tho¸t bít h¬i, thØnh tho¶ng xoay kim ®Ó h¬i tho¸t hÕt. Khi lîng h¬i ®· gi¶m bít em tiÕn hµnh ®iÒu trÞ:
+ Pilocarpin : 500 mCg/1kgP/tiªm b¾p.
+ MgSO4 : 150 g/con/lÇn/cho uèng.
+ VitaminC : 10ml/con/lÇn/tiªm b¾p.
+ B.complex : 10ml/con/lÇn/tiªm b¾p.
Pilocarpin tiªm riªng, MgSO4 hßa lÉn 200ml níc s¹ch cho uèng, chØ ®iÒu trÞ 1 lÇn. Thuèc bæ tiªm mçi ngµy 1 lÇn, liªn tôc trong 3 ngµy.
- KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 01
Sè con khái bÖnh : 01
§¹t tû lÖ : 100%
2.2.1.5. BÖnh ¸n 5: BÖnh kiÕt lþ ë bß
-TriÖu chøng: Quan s¸t con vËt thÊy bß gi¶m ¨n, cã con bá ¨n. Th©n nhiÖt sèt (cã con sèt 390C, cã con sèt 400C), ph©n láng lÉn m¸u, m¾t cã dö, con vËt cã biÓu hiÖn mÖt mái.
- ChuÈn ®o¸n: Dùa vµo triÖu chøng trªn em nghi bß bÞ kiÕt lþ.
- §iÒu trÞ:
+Enteroseptol : 1g/10kgP/lÇn - cho uèng.
+Tylosin- 50 : 1ml/10kgP/lÇn -Tiªm b¾p.
+Atropin 1o/00 : 5 ml/con/lÇn - Tiªm b¾p.
+Vitamin C - 5% : 10 ml/con/lÇn - Tiªm b¾p.
+B.complex : 10 ml/con/lÇn - Tiªm b¾p.
Enteroseptol pha víi níc cÊt cho uèng, kh¸ng sinh tiªm riªng, ®iÒu trÞ mçi ngµy 2 lÇn, liªn tôc trong 3 ngµy.
- KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 03
Sè con khái bÖnh : 03
§¹t tû lÖ : 100%
2.2.1.6. BÖnh viªm tö cung ë bß
- TriÖu chøng: Quan s¸t em thÊy cã dÞch viªm mµu tr¾ng hoÆc mµu vµng ch¶y ra tõ ©m hé, ®u«i cong, con vËt mÖt mái, kÐm ¨n bß c¸i ®ang nu«i con th× kh«ng cho con bó.
- NÕu kh«ng ®iÒu trÞ kÞp thêi con vËt sÏ sèt - tö vong.
- §iÒu trÞ: Trªn c¬ së nh÷ng triÖu chøng em quan s¸t ®îc em ®a ra ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ nh sau:
RP:
+ Thôt röa tö cung b»ng dung dÞch: Han – Iodine: 50 ml/2lÝt níc/1lÇn.
+ Tiªm thuèc:
Gentamycin 4% : 8 ml/100kg/lÇn.
Oxytocin : 6ml/con/lÇn.
Bcomplex : 10ml/con/lÇn.
Vitamin B12.5% : 10ml/con/lÇn.
Hé lý ch¨m sãc nu«i dìng con vËt thËt tèt, chuång tr¹i s¹ch sÏ (tÊt c¶ thuèc cßn l¹i tiªm b¾p)
§iÒu trÞ liªn tôc trong 3 ngµy.
Ngµy ®Çu ®iÒu trÞ 2lÇn/ngµy, 2 ngµy sau ®iÒu trÞ 1lÇn/ngµy.
- KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 02
Sè con khái bÖnh : 02
§¹t tû lÖ : 100%
2.2.2 BÖnh ë lîn
2.2.2.1 BÖnh tiªu ch¶y
- TriÖu chøng: Quan s¸t em thÊy con lîn cã biÓu hiÖn: Ph©n láng, cã mïi h«i tanh, ph©n dÝnh xunh quanh hËu m«n ®u«i, con vËt mÖt mái, kÐm ¨n, l«ng xï, ®i ®øng lõ lõ.
- §iÒu trÞ: Dùa vµo biÓu hiÖn quan s¸t ®îc em ®a ra ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ nh sau:
RP:
+EnrifloxT:
+Lîn to : 1ml/10kgP/lÇn
+ Lîn con : 1ml/5kgP/lÇn
+ Bcomplex : 5ml/con/lÇn
+ Vitamin B12.5% : 5ml/con/lÇn
+ §iÖn gi¶i : 100g/50kgP (cho uèng)
TÊt c¶ c¸c thuèc trªn tiªm b¾p.
- Hé lý ch¨m sãc nu«i dìng lîn thËt tèt, vÖ sinh chuång tr¹i, kh« r¸o s¹ch sÏ, kh«ng cho lîn ¨n nh÷ng thøc ¨n giµu ®¹m.
- LiÖu tr×nh: §iÒu trÞ 3 ngµy liªn tôc: 2 ngµy ®Çu tiªn ®iÒu trÞ 2 lÇn/ngµy, ngµy sau ®iÒu trÞ 1lÇn/ngµy.
- KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 14
Sè con khái bÖnh : 13
§¹t tû lÖ : 92.85%
2.2.2.2. BÖnh tô huyÕt trïng
- TriÖu chøng: Con vËt bá ¨n ®ét ngét, n»m mét chç, ®i l¹i chËm ch¹p. sèt cao 40 - 410 C thë nhanh, thë khã.
Díi da cã nh÷ng ®iÓm tô huyÕt mµu ®á nhÊt lµ vïng bÑn vµ vïng cæ, m¾t ®á…
- §iÒu trÞ: Dùa vµo triÖu chøng l©m sµng em ®a ra ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ nh sau:
Rp:
+ Kanamycin 10% : 1ml/10kgP/lÇn.
+ Penicillin : 20.000UI/1kgP/lÇn.
+ Analgin 30% : 5ml/con/lÇn.
+ VitaminB12.5% : 5ml/con/lÇn.
+ B.complex : 5ml/con/lÇn.
(c¸c thuèc trªn tiªm b¾p).
- Hé lý ch¨m sãc nu«i dìng lîn thËt tèt.
- LiÖu tr×nh: §iÒu trÞ 3 ngµy liªn tôc: 2 ngµy ®Çu tiªn ®iÒu trÞ 2lÇn/ngµy, ngµy sau ®iÒu trÞ 1 lÇn/ngµy.
- KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 14
Sè con khái bÖnh : 14
§¹t tû lÖ : 100%
2.2.2.3. BÖnh lîn con Øa ph©n tr¾ng
BÖnh thêng x¶y ra quanh n¨m ë ®µn lîn con theo mÑ ®îc tõ 10 - 20 ngµy tuæi.
-TriÖu chøng: Quan s¸t thÊy ®µn lîn ®i l¹i chËm ch¹p, mÖt mái, ph©n láng mµu vµng hay mµu tr¾ng x¸m dÝnh quanh lç hËu m«n. L«ng xï, con vËt gÇy xót nhanh.
- §iÒu trÞ: Dùa trªn triÖu chøng l©m sµng em ®a ra ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ nh sau:
+ Genta- tylo : 1ml/5kgP/lÇn - tiªm b¾p.
+ BM.Neocolis : 10g/50kgP/lÇn (cho uèng).
+ B.complex : 3ml/con/lÇn - tiªm b¾p.
+ Vitamin B1 2,5%: 3ml/con/lÇn - tiªm b¾p.
- Hé lý ch¨m sãc nu«i dìng, kh«ng cho lîn ¨n thøc ¨n giµu ®¹m vÖ sinh chuång tr¹i s¹ch sÏ.
- LiÖu tr×nh: §iÒu trÞ 3 ngµy liªn tôc: 2 ngµy ®Çu ®iÒu trÞ 2 lÇn/ngµy, ngµy sau ®iÒu trÞ 1 lÇn/ngµy.
- KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 50
Sè con khái bÖnh : 48
§¹t tû lÖ : 96%
2.2.2.4. BÖnh sng mÆt phï ®Çu
- TriÖu chøng: Quan s¸t thÊy con vËt mÖt mái, ®i l¹i chËm ch¹p, lµm ¨n da nhît nh¹t, ph©n mµu vµng láng mïi thèi kh¾m, m¾t vµ mÝ mÆt sng, c¬ co giËt.
- §iÒu trÞ: Dùa vµo triÖu chøng em ®a ra ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ nh sau:
+ Dung thuèc:
+ Genorfcoli : 1ml/5kgP/lÇn
+ Analgin 30% : 5 ml/con/lÇn
+ B.complex : 3ml/con/lÇn
+ §iÖn gi¶i : 100g/50kgP/ngµy (cho uèng)
C¸c thuèc trªn ®Òu tiªm b¾p
- Hé lý ch¨m sãc nu«i dìng tèt, vÖ sinh chuång tr¹i s¹ch sÏ c¸ch ly nh÷ng con èm sang mét n¬i tèi, cho ¨n nhiÒu rau xanh h¹n chÕ cho ¨n bét t¨ng träng.
- LiÖu tr×nh: §iÒu trÞ 3 ngµy liªn tôc: 2 ngµy ®Çu tiªn ®iÒu trÞ 2 lÇn/ngµy, ngµy sau ®iÒu trÞ mét lÇn/ngµy.
- KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 22
Sè con khái bÖnh : 22
§¹t tû lÖ : 100%
2.2.2.5. BÖnh viªm phæi
- TriÖu chøng: Quan s¸t thÊy con vËt mÖt mái, thë nhiÒu, thë khã ngåi thë nh chã ngåi, con vËt ho nhiÒu vµo ban ®ªm vµ lóc gÇn s¸ng.
- §iÒu trÞ: Dùa trªn triÖu chøng l©m sµng, em ®a ra ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ nh sau:
Rp:
+Tylosin - 50 : 1ml/10kgP/lÇn
+Vitamin B1 2.5% : 5ml/con/lÇn
+B.complex : 5ml/con/lÇn
C¸c thuèc trªn ®Òu tiªm b¾p
- Hé lý ch¨m sãc nu«i dìng con vËt chu ®¸o, lu«n gi÷ nhiÖt ®é b×nh thêng trong chuång nu«i.
- LiÖu tr×nh: §iÒu trÞ liªn tôc 3- 4 ngµy, 2 ngµy ®Çu ®iÒu trÞ 2 lÇn/ngµy sau ®ã ®iÒu trÞ 1 lÇn/ngµy.
- KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 15
Sè con khái bÖnh : 14
§¹t tû lÖ : 93,33%
2.2.2.6. BÖnh viªm tö cung ë lîn n¸i
- TriÖu chøng: Quan s¸t thÊy cã dÞch tö cung mµu tr¾ng ®ôc, mµu vµng ch¶y ra, con vËt mÖt mái, kÐm ¨n, chËm ch¹p, tiÕt s÷a kÐm…
- §iÒu trÞ: Trªn c¬ së triÖu chøng l©m sµng, em ®a ra ph¬ng ph¸p ®iÒu trÞ nh sau:
Rp:
+ Thôt röa tö cung b»ng dung dÞch: Han- Iodine: 20ml/1L níc/lÇn
+ Thuèc tiªm b¾p cæ:
Lincomycin 10% : 1ml/10kgP/lÇn
Oxytocin : 4ml/con/lÇn
B.comlex : 5ml/con/lÇn
Vitamin B1 2.5 % : 5ml/con/lÇn
- LiÖu tr×nh: §iÒu trÞ liªn tôc 3 ngµy, ngµy ®Çu ®iÒu trÞ 2 l©n/ngµy, 2 ngµy sau ®iÒu trÞ 1 lÇn/ngµy.
- KÕt qu¶:
Sè con ®iÒu trÞ : 2
Sè con khái bÖnh : 2
§¹t tû lÖ : 100%
2.2.2.7. BÖnh ¸n 1 : BÖnh ®ãng dÊu lîn
TriÖu chøng: Lîn mái mÖt, bá ¨n hoÆc ¨n Ýt, sèt cao 41 - 42oC, ph©n t¸o, trªn da xuÊt hiÖn nh÷ng nèt xuÊt huyÕt ®a h×nh th¸i kh¸c nhau ë lng, bông… Nhng dÊu nµy khi Ên tay vµo th× mÊt ®i, bá tay ra th× trë l¹i tr¹ng th¸i nh cò.
§iÒu trÞ : Dïng thuèc ch÷a mét con lîn cã thÓ träng 40 kg.
+ Penicilline : 40.000 UI/kg P.
+ Steptomycine : 20 mg/kg P.
+ analgin : 1 ml/kg P.
+ B.complex : 1ml/kg P.
Tiªm b¾p ngµy 1 lÇn, liªn tôc trong 3 ngµy (cã con 4 ngµy).
KÕt qu¶: Sau 3 ngµy ®iÒu trÞ lîn ®· ¨n uèng b×nh thêng, nh÷ng dÊu trªn da ®· mÊt dÇn.
Sè con ®iÒu trÞ : 6
Sè con khái bÖnh : 6
Tû lÖ khái bÖnh : 100%
2.2.3. BÖnh ë ngùa.
2.2.3.1. BÖnh ¸n 1 : BÖnh ®au m¾t do ngo¹i vËt
- TriÖu chøng : M¾t låi ra, sng tÊy, m¾t ®á, cã nhiÒu rö, trong m¾t bÞ tÝch tô m¸u.
- ChÈn ®o¸n : qua triÖu chøng trªn em nghi ngùa bÞ ®au m¨t do ngo¹i vËt.
- §iÒu trÞ : dïng thuèc ®iÒu trÞ mét con ngùa cã P = 170 kg.
+ Hy®rocortison - Richter : 5 ml/con.
+ B.complex : 10 ml/con.
- LiÖu tr×nh sö dông : tiªm b¾p ngµy 1 lÇn, ®iÒu trÞ liªn tôc trong 5 ngµy, kÕt hîp víi níc muèi pha lo·ng ®Ó röa m¾t ngµy 2 lÇn.
- KÕt qu¶ :
Sè con ®iÒu trÞ : 2
Sè con khái bÖnh : 2
Tû lÖ khái bÖnh : 100%
2.2.4. BÖnh ë chã.
2.2.4.1. BÖnh ¸n 1 : BÖnh ghÎ ë chã
- TriÖu chøng : chã bÞ ngøa, n»m kh«ng yªn, c¬ thÓ gÇy, l«ng rông, da nh¨n nheo cã nh÷ng æ mñ, cã chç th× ®ãng vÈy.
- ChÈn ®o¸n : tõ nh÷ng triÖu chøng thªn em nghi chã bÞ ghÎ.
- §iÒu trÞ : dïng thuèc ch÷a cho con chã cã P = 6 kg.
+Invermactin : 1 ml/5 kg P.
+ B.complex : 2 ml/con.
+ Vitamin C : 2 ml/con.
- LiÖu tr×nh ®iÒu trÞ : tiªm b¾p 1 lÇn, sau 5 ngµy sau tiªm l¹i 1 mòi n÷a.
- KÕt qu¶ :
Sè con ®iÒu trÞ : 5
Sè con khái bÖnh : 5
Tû lÖ khái bÖnh : 100%
2.2.4.2. BÖnh ¸n 2 : BÖnh viªm phæi chã
- TriÖu chøng : Quan s¸t con vËt em thÊy chã gi¶m ¨n, cã con bá ¨n, n«n möa, niªm m¹c m¾t ®á, m¾t cã rö ®Æc. Chã khã thë, cã con thë thµnh bông thoi thãp rÊt râ, ch©n ®i yÕu, chã mÖt lö.
- ChÈn ®o¸n : Dùa vµo triÖu chøng em nghi chã bÞ viªm phæi.
- §iÒu trÞ :
+ Genta - Tylosin : 1 ml/7 kg P.
+ Vitamin C - 5% : 3 ml/con/lÇn.
+ B.complex : 3 ml/con/lÇn.
- LiÖu tr×nh : tiªm b¾p, kh¸ng sinh dïng riªng, ®iÒu trÞ ngµy 2 lÇn, liªn tôc trong 3 ngµy, cã con ®iÒu trÞ 4 ngµy míi khái.
- KÕt qu¶ :
Sè con ®iÒu trÞ : 12
Sè con khái : 9
Tû lÖ khái : 75%
2.2.5. Mét sè thñ thuËt ngo¹i khoa.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i c¬ së, b»ng nh÷ng hiÓu biÕt vµ tay nghÒ cña mÝnh em ®· tham gia ®îc mét sè thao t¸c vÒ thñ thuËt ngo¹i khoa ë trªn lîn nh sau :
1. ThiÕn lîn ®ùc
* ý nghÜa:
Th«ng qua thiÕn lîn ®ùc lµm ph¸ huû toµn bé chøc n¨ng sinh lý, sinh dôc cña con vËt, gióp con vËt lín nhanh, mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trong ch¨n nu«i.
* Ph¬ng ph¸p tiÕn hµnh:
a. ChuÈn bÞ dông cô ngo¹i khoa: dao mæ, panh kÑp ruét, kim kh©u, chØ kh©u, b«ng thÊm níc v« trïng, v¶i g¹c v« trïng, con Iode 5%, níc s¹ch, thuèc kh¸ng sinh (Penicilline).
b. ChuÈn bÞ lîn: Nh÷ng con lîn ®ùc thiÕn th× b¾t vµo mét lång riªng chuyÓn ra chç c¸ch ly con mÑ.
c. C¸c bíc tiÕn hµnh:
- Bíc1: Cè ®Þnh lîn, lîn ®îc b¾t tõng con mét cè ®Þnh treo vµo thang, ®Çu híng xuèng díi, lng ¸p s¸t vµo thang.
- Bíc2: V« trïng vïng mæ: Dïng v¶i g¹c thÊm níc s¹ch röa s¹ch vïng mæ vµ phÇn th©n sau cña lîn con sau ®ã thÊm kh« b»ng v¶i g¹c v« trïng. Sau ®ã dïng panh kÑp b«ng v« trïng vïng mæ b»ng cån Iode 5% theo ph¬ng ph¸p xoay vßng tõ trong ra ngoµi theo mét ®êng trßn ®ång t©m.
- Bíc3: TiÕn hµnh mæ: em dïng dao mæ mæ bao dÞch hoµn ë ®êng ng¨n c¸ch gi÷a hai dÞch hoµn, h¬ng vÕt mæ däc theo ®êng ng¨n c¸ch, chiÒu dµi vÕt mæ lín h¬n ®êng kÝnh cña dÞch hoµn. mæ ®øt da, tæ chøc díi da, mæ sang hai bªn dich hoµn, mæ r¸ch mµng bao chung ®Õn khi lé dÞch hoµn ra th× dõng l¹i. dïng tay bãp nhÑ bao dÞch hoµn ®Ó ®Èy dÞch hoµn, phã dÞch hoµn ra ngoµi, bãc t¸ch vµ vuèt mµng bao chung ®Õn khi lé dÞch hoµn ra th× dõng l¹i. Dïng tay bãp nhÑ bao dÞch hoµn ®Ó ®Èy dÞch hoan, dÞch hoµn phô ra ngoµi, bãc t¸ch vµ vuèt mµng bao chung vÒ phÝa thõng dÞch hoµn. Dïng panh kÑp thõng dÞch hoµn, dïng kim chØ kh©u thõng dÞch hoµn theo ph¬ng ph¸p kh©u sè t¸m t¹i vÞ trÝ s¸t phÝa díi chç kÑp cña panh vÒ phÝa dÞch hoµn. Sau ®ã c¾t bá dÞch hoµn, phã dÞch hoµn c¸ch phÝa díi chØ kh©u kho¶ng 1 cm vÒ phÝa dÞch hoµn. Bá panh kÑp ra kiÓm tra ®é an toµn cña nót chØ, khi thÊy nót chØ ®· th¾t an toµn th× dïng kÐo c¾t chç thõa cña chØ.
§èi víi bªn cßn l¹i còng lµm t¬ng tù.
- Bíc 4 : dïng tay vuèt nhÑ bao dÞch hoµn ®Ó chi dÞch ë trong bao dÞch hoµn ch¶y ra hÕt, cho bét kh¸ng sinh vµo miÖng vÕt mæ ®Ó ®Ò phßng nhiÔm trïng, kh«ng kh©u miÖng vÕt mæ.
Sau khi ®· lµm xong thao t¸c ngo¹i khoa th× em th¶ lîn vµo chuång.
Trong thêi gian thùc tËp t¹i ®Þa ph¬ng em ®· tham gia thiÕn lîn ®ùc con sau khi sinh kho¶ng 10 - 15 ngµy tuæi, kÕt qu¶ cã 41 con ®îc thiÕn, kh«ng con nµo bÞ nhiÔm trïng sau khi thiÕn.
B¶ng 4: B¶ng tæng hîp kÕt qu¶ ®iÒu trÞ bÖnh trªn ®µn vËt nu«i ë x· Ninh S¬n - HuyÖn ViÖt Yªn trong thêi gian phôc vô s¶n xuÊt.
STT
Tªn bÖnh
Thuèc ®iÒu trÞ
LiÒu lîng
Sè con ®iÒu trÞ (con)
Sè con khái
(con)
Thêi gian ®iÒu trÞ (ngµy)
1
23BÖnh THT ë bß.
Kanmycine.
Penicilline.
analgin 30%
B.complex
Vitamin B 1 2,5%
2 ml/50 kg P/lÇn.
20000 UI/Kg P/lÇn.
10 ml/con/lÇn.
10 ml/con/lÇn.
10 ml/con/lÇn
7
7
3
2
BÖnh s¸n l¸ gan ë bß.
Han - Dertil -B
Cafein
B.complex
1 viªn nÐn/50 kg P
10 ml/con/lÇn
10 ml/con/lÇn.
4
4
3
3
BÖnh viªm phæi ë bß
Genta- Tylosin
Vitamin C-5%
B. complex
1 ml/25 kg P/lÇn.
10 ml/con/lÇn.
10 ml con/lÇn.
5
4
3
4
BÖnh chíng h¬i d¹ cá ë bß
Pilocarpin
MgSo4
Vitamin C
B. complex
500 mcg/1 kg P/lÇn
150 g/con/lÇn.
10 ml/con/lÇn.
10 ml/con/lÇn.
1
1
3
5
BÖnh kiÕt lþ ë bß
Enteroseptol
Tylosin - 50
atropin 10/00
vitamin C- 5%
B. complex
1g/10 kg P/lÇn.
1 ml/10 kg P/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
10 ml/con/lÇn.
10 ml/con/lÇn
3
3
3
6
Viªm tö cung ë bß
Han-Iode
Gentamycine
Oxytocin
B. complex
Vitamin B1 2,5%
50 ml/2 lÝt níc/lÇn
8 ml/100 kg/lÇn.
6 ml/con/lÇn.
10 ml/con/lÇn.
10 ml/con/lÇn.
2
2
3
7
BÖnh tiªu ch¶y ë lîn
EnrofloxT
B complex
Vitamin B1
®iÖn gi¶i
1 ml/5-10 kg P/lÇn
5 ml/con/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
100 g/50 kg P.
14
13
3
8
BÖnh tô huyÕt trïng ë lîn.
Kanamycine
Penicilline
Analgin
Vitamin B1
B.complex
1 ml/10 kg P/lÇn.
20000 UI/1 kg P/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
14
11
3
9
BÖnh lîn con Øa ph©n tr¾ng
Genta - Tylosin
BM. Ne«clis
B. complex
Vitamin B1 2,5%
1 ml/5 kg P/lÇn.
10 g/50 kg P/lÇn.
3 ml/con/lÇn.
3 ml/con/lÇn.
50
48
3
10
BÖnh sng phï ®Çu
Genorfcoli
Analgin 30%
B. complex
Vitamin B1 2,5%
§iªn gi¶i
1 ml/5 kg P/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
3 ml/con/lÇn.
3 ml/con/lÇn.
100 g/50 kg p/lÇn.
22
19
3
11
BÖnh viªm phæi ë lîn
Tylosin - 50
Vitamin B1 2,5% B. complex
1 ml/10 kg P/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
15
14
3 -4
12
BÖnh viªm tö cung ë lîn n¸i
Han - Iodo
Lincomycin
Oxytocin
B.complex
Vitamin B1 2,5%
20 ml/1 lÝt níc/lÇn
1 ml/10 kg P/lÇn.
4 ml/con/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
5 ml/con/lÇn.
2
2
3
13
BÖnh ®ãng ®Êu lîn
Penicilline
Steptomycine
Analgin
B. complex
40000 UI/1 kg P
20 mg/1 kg P
1 ml/1 kg P
1 ml/1 kg p
6
6
4
14
§au m¾t do do ngo¹i vËt ë ngùa
Hydrocortison
B complex
5 ml/con/lÇn.
10 ml/con/lÇn.
2
2
5
15
BÖnh ghÎ ë chã
Invermactin
B. complex
Vitamin C
1 ml/5 kg P/lÇn.
2 ml/con/lÇn.
2 ml/con/lÇn.
5
5
2
16
BÖnh viªm phæi ë chã
Gentatylosin
B. complex
Vitamin C
1 ml/7 kg P/lÇn.
2 ml/con/lÇn.
2 ml/con/lÇn.
12
9
3
NhËn xÐt b¶ng 4:
Qua thêi gian phôc vô s¶n xuÊt t¹i c¬ së em thÊy dÞch bÖnh t¹i ®©y x¶y ra nhiÒu vµ ®a d¹ng. Nguyªn nh©n chñ yÕu cña tinh tr¹ng nµy lµ do ®iÒu kiÖn ch¨n nu«i, vÊn ®Ò vÒ dinh dìng, kh©u vÖ sinh… Cña bµ con n«ng d©n cha ®îc ®¶m b¶o.
Do ý thøc vÒ vÊn ®Ò phßng bÖnh cña ngêi ch¨n nu«i cßn rÊt h¹n chÕ. Nh÷ng nguyªn nh©n ®ã khi gÆp ®iÒu kiÖn bÊt lîi cña thêi tiÕt th× dÞch bÖnh dÔ x¶y ra. Tuy nhiªn do c¬ së ®· ®îc trang bÞ vÒ m¹ng líi thó y c¬ b¶n hoµn chØnh nªn viÖc ®iÒu trÞ bÖnh cña em cho ngêi ch¨n nu«i cha ®îc cao (sè liÖu b¶ng IV), mµ c¸i chÝnh lµ chóng em ph¶i thay nhau ®i ®iÒu trÞ cïng thó y x·. MÆc dï viÖc ®iÒu trÞ bÖnh cña em thu ®îc kÕt qu¶ cha cao nhng qua ®©y ®· gióp em trëng thµnh nªn rÊt nhiÒu trong c«ng viÖc chÈn ®o¸n vµ ph©n biÖt ®iÒu trÞ bÖnh cho vËt nu«i ®Ó phÇn nµo hËn chÕ bÖnh tËp cho ®µn gia sóc, gia cÇm, gióp cho bµ con n«ng d©n cã hiÖu qu¶ kinh tÕ cao trong ch¨n nu«i.
PhÇn IIIKÕt luËn vµ ®Ò nghÞ
I. KÕt luËn
Qua thêi gian thùc tËp tèt nghiÖp 13 tuÇn t¹i c¬ së x· Ninh S¬n, ®îc sù chØ ®¹o, sù quan t©m, híng dÉn cña c¸c thÇy c« trong ban l·nh ®¹o nhµ trêng, khoa Ch¨n nu«i - thó y, nhÊt lµ ®îc sù nhiÖt t×nh híng dÉn cña thÇy gi¸o Th.S: NguyÔn §øc D¬ng, sù chØ ®¹o cña tr¹m thó y huyÖn ViÖt Yªn, sù gióp ®ì cña ban thó y c¬ së ®Æc biÖt lµ anh Diªm §×nh Nh· (trëng thó y x·), cïng víi sù cè g¾ng hÕt m×nh cña b¶n th©n, em ®· hoµn thµnh c«ng viÖc thùc tËp cña m×nh.
Th«ng qua ®ît thùc tËp nµy ®· gióp em cã kÕt qu¶ kh¶ quan tõ thùc thÕ phôc vô s¶n xuÊt. §iÒu ®ã ®· chøng minh cho em thÊy nh÷ng kiÕn thøc lý thuyÕt mµ em cïng c¸c b¹n ®· ®îc c¸c thÇy c« truyÒn ®¹t lµ rÊt s©y s¾c. Kh«ng nh÷ng thÕ, th«ng qua viÖc thùc tËp t¹i c¬ së ®· phÇn nµo bæ sung cho em nhiÒu vÒ kiÕn thøc lý thuyÕt vµ v÷ng vµng h¬n vÒ tay nghÒ cña m×nh.
Víi phÇn néi dung ®· ®îc nhµ trêng, khoa ph©n c«ng, ®Õn nay c¬ b¶n em ®· hoµn thµnh c«ng viÑc cña m×nh. Qua thêi gian thùc tËp tèt nghiÖp nµy em ®· thùc hiÖn ®îc ph¬ng ch©m gi¸o dôc cña nhµ trêng. Th«ng qua thêi gian phôc vô s¶n xuÊt kÕt hîp víi lý thuyÕt ®· häc, em ®· thµnh th¹o trong mét sè c«ng viÖc nh sau:
- C¬ b¶n em ®· n¾m v÷ng vµ thµnh th¹o ®îc c¸c quy tr×nh ch¨n nu«i vµo thùc tÕ s¶n xuÊt nh: trong c«ng t¸c thøc ¨n, c«ng t¸c gièng, thô tinh nh©n t¹o, kh©u vÖ sinh, phßng bÖnh trong ch¨n nu«i…
- Em ®· ¸p dông vµ thùc hiÖn thµnh th¹o trong mét sè thao t¸c ngo¹i khoa nh thiÕn gia sóc ®ùc…
- §· thùc hiÖn phßng vµ ®iÒu trÞ cã kÕt qña kh¶ quan trong mét sè bÖnh ë vËt nu«i.
Ngoµi mét sè c«ng viÖc mµ em ®· lµm ®îc nh em ®· nãi ë trªn th× c¬ së x· Ninh S¬n lµ ng«i trêng thø 2 gióp cho em hoµn thiÖn h¬n vÒ b¶n th©n trong øng xö giao tiÕp còng nh trong ho¹t ®éng x· héi. TÊt c¶ nh÷ng g× em ®· häc ®îc, lµm ®îc h«m nay lµ hµnh trang cña em trªn bíc ®êng sù nghiÖp sau nµy.
II. §Ò nghÞ
Qua tiÒm n¨ng ph¸t triÓn kinh tÕ ë Ninh S¬n em nhËn thÊy kh«ng nªn xem nhÑ viÖc ph¸t triÓn ngµnh ch¨n nu«i v× ®©y lµ mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän. Ch¨n nu«i kh«ng chØ phôc vô søc cµy kÐo cho ngµnh trång trät mµ ocn lµ nguån thu nhËp chÝnh gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng cña bµ con n«ng d©n .
§Ó ngµnh ch¨n nu«i ë ®Þa ph¬ng ph¸t triÓn vµ ph¸t huy ®îc hÕt thÕ m¹nh cña m×nh em xin ®a ra mét sè ®Ò nghÞ sau:
- §a vµo s¶n xuÊt ch¨n nu«i c¸c gièng cã n¨ng suÊt cao, chÊt lîng tèt, phï hîp víi ®iÒu kiÖn ë ®Þa ph¬ng ®Ó khuyÕn khÝch ngêi ch¨n nu«i nh ch¬ng tr×nh Sind ho¸ ®µn bß, n¹c ho¸ ®µn lîn, ®ång thêi cã nhiÒu chÝnh s¸ch hç trî cho ngêi d©n.
- Phæ biÕn c¸c tiªu chuÈn vÒ dinh dìng vµ vÖ sinh chuång tr¹i trong ch¨n nu«i.
- §èi víi c«ng t¸c thó y, ®Ò nghÞ c¸c cÊp c¸c ngµnh ë ®Þa ph¬ng lµm tèt h¬n n÷a trong c«ng t¸c tæ chøc bé m¸y ho¹t ®éng, cã chÕ ®é khuyÕn khÝch cho ®éi ngò c¸n bé thó y ®Ó n©ng cao chÊt lîng lµm viÖc. Thêng xuyªn cã nh÷ng buæi häp, ®¸nh gi¸, rót kinh nghiÖm ®Ó lµm tèt trong c«ng t¸c phßng vµ ch÷a bÖnh cho ®µn vËt nu«i. Bªn c¹nh ®ã cÇn cã nh÷ng buæi tuyªn truyÒn, phæ biÕn nh÷ng kiÕn thøc vÒ khoa häc kü thuËt, t¹o ®îc sù yªn t©m cho ngêi ch¨n nu«i.
- §Ò nghÞ ngêi ch¨n nu«i cã ý thøc h¬n trong c«ng t¸c phßng bÖnh cho ®µn vËt qua nh÷ng ®ît tiªm phßng, nhÊt lµ trong kh©u vÖ sinh.
-Khuyªn khÝch bµ con m¹nh d¹n ®Çu t vèn, søc lao ®éng ®Ó më réng quy m« ch¨n nu«i lín h¬n n÷a.
Môc lôc
4.1. Tæ chøc m¹ng líi thó y c¬ së. 13
4.2. T×nh h×nh dÞch bÖnh hµng n¨m, c¸c bÖnh thêng x¶y ra ë c¬ së. 13
4.3. T×nh h×nh phßng bÖnh cho gia sóc, gia cÇm. 14
PhÇn thø II Phôc vô s¶n xuÊt 16
1. C«ng t¸c ch¨n nu«i................................................................................16
1.1. Thøc ¨n. 16
1.1.1. Thøc ¨n cho lîn. 17
1.1.2. Thøc ¨n cho tr©u bß. 18
1.2. VÒ gièng. 19
1.2.1. Lîn ®ùc gièng. 19
1.2.2. Lîn c¸i gièng. 21
1.2.3 Chän gièng tr©u bß. 25
1.3 C«ng t¸c thô tinh nh©n t¹o. 25
1.4. ChuÈn bÞ tinh dÞch 25
1.5. ChuÈn bÞ dÉn tinh qu¶n 25
1.6 ChuÈn bÞ n¸i 25
1.7 Xö lý tinh dÞch trîc khi phèi 25
1.8. DÉn tinh 25
1.9. Hoµn thµnh dÉn tinh 26
2. C«ng t¸c thó y. 26
2.1. C«ng t¸c tiªm phßng. 26
2.2. KÕt qu¶ ®iÒu trÞ bÖnh cho ®µn gia sóc. 28
2.2.1. BÖnh x¶y ra ë tr©u bß. 29
2.2.2 BÖnh ë lîn 32
2.2.3. BÖnh ë ngùa. 36
2.2.4. BÖnh ë chã. 37
2.2.5. Mét sè thñ thuËt ngo¹i khoa. 37
PhÇn III KÕt luËn vµ ®Ò nghÞ 42
I. KÕt luËn. 42
II. §Ò nghÞ. 43
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Theo dõi khả năng sinh sản của lợn nái Yorkshire và Landrace nuôi tại xí nghiệp giống gia súc gia cầm Thuận Thành.doc