Đề tài Thiết kế hệ thống phanh cho xe tải 11 tấn dựa trên xe cơ sở hyundai

a th× øng suÊt h­íng t©m ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt vËy khi a = 205mm th× ®¹t gi¸ trÞ øng suÊt h­íng t©m lín nhÊt. VËy thay sè vµo ta cã: * øng suÊt t­¬ng ®­¬ng tÝnh theo: thay sè vµo ta cã: VËt liÖu chÕ t¹o trèng phanh chñ yÕu lµm b»ng gang ký hiÖu lµ (CH18 -36) vµ ta còng chän vËt liÖu lµm b»ng gang cã c¸c øng suÊt cho phÐp lµ: [] = 18KG/mm2 [] = 38KG/mm2 Theo tÝnh to¸n nh­ trªn vµ so s¸nh víi c¸c øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu cña trèng phanh thi trèng phanh thiÕt kÕ víi c¸c th«ng sè tÝnh to¸n vËy ta kÕt luËn trèng phanh ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn bÒn. 3. TÝnh bÒn cho ®­êng èng dÉn ®éng phanh. Coi ®­êng èng dÉn ®éng phanh lµ ®­êng èng khÐp kÝn 2 ®Çu vµ cã chiÒu dµi kh¸ lín, ta kiÓm bÒn ®­êng èng theo øng tiÕp vµ øng suÊt ph¸p. * øng suÊt tiÕp ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Trong ®ã cã P: ¸p suÊt trong ®­êng èng P = 80 KG/cm2 S: bÒ dÇy cña ®­êng èng S = 0,5mm = 0,05cm R: b¸n kÝnh bªn trong cña ®­êng èng R = 5mm = 5cm VËy thay sè vµo ta cã: = 800 KG/cm2 * øng suÊt ph¸p: khi c¾t b»ng mÆt ph¼ng vu«ng gãc víi trôc cña èng th× øng suÊt ph¸p sinh ra t¸c dông lªn thµnh vá èng ph¶i c©n b»ng víi ¸p suÊt cña chÊt láng t¸c dông lªn diÖn tÝch cña mÆt c¾t ngang. Thay sè vµo ta cã = 400KG/cm2 * Ta cã øng suÊt t­¬ng ®­¬ng t¸c dông lªn ®­êng èng lµ: thay sè vµo ta cã = 894KG/cm2 VËt liÖu lµm ®­êng èng th­êng lµ vËt liÖu hîp kim ®ång cã [] = 2600KG/cm2 So s¸nh víi øng suÊt t­¬ng ®­¬ng tÝnh to¸n ë phÇn trªn vµ c¸c th«ng sè ®· chän th× ®­êng èng dÉn ®éng phanh tÝnh to¸n ®¶m b¶o ®ñ bÒn khi lµm viÖc ¸p suÊt ®· chän. 4. TÝnh to¸n kiÓm bÒn chèt phanh. Khi lµm viÖc th× guèc phanh quay quanh chèt phanh vµ khi ®ã chèt phanh chÞu c¸c øng suÊt chÌn dËp vµ øng suÊt c¾t. VËy ta kiÓm bÒn theo 2 øng suÊt trªn h¬n n÷a khi lµm viÖc m« men phanh sinh ra t¹i cÇu sau vµ lùc t¸c dông cña chèt phanh ®· tÝnh to¸n phÇn häa ®å lùc phanh. Ta chän mét sè th«ng sè nh­ lµ: d: ®­êng kÝnh chèt phanh d = 42mm = 4,2cm. l: chiÒu dµi lµm viÖc cña chèt phanh l = 45mm = 4,5cm VËy ta cã c«ng thøc tÝnh øng suÊt c¾t lµ: ë ®©y U: lùc t¸c dông cña chèt phanh lªn guèc U = 234KG thay sè vµo ta cã * C«ng suÊt tÝnh øng suÊt chÌn dËp: thay sè vµo ta cã VËt liÖu chÕ t¹o chèt phanh ta chän lµ thÐp 30 cã c¸c øng suÊt vµ øng suÊt chÌn dËp cho phÐp lµ [] = 400KG/cm2 vµ [] = 800KG/cm2 Theo tÝnh to¸n ta thÊy víi vËt liÖu vµ th«ng sè ta ®· chän ®Ó chÕ t¹o ch«t phanh t× ®¶m b¶o ®é bÒn khi lµm viÖc tho¶ m·n theo øng suÊt chÌn dËp vµ øng suÊt c¾t. Ch­¬ng III ThiÕt kÕ hÖ thèng dÉn ®éng phanh III.1. §Æt vÊn ®Ò vµ nªu ra ph­¬ng ¸n thiÕt kÕ. III.1.1. §Æt vÊn ®Ò. Xe HUYNDAI nãi chung lµ xe t¶i cì lín víi t¶i träng 11 tÊn (xe thiÕt kÕ) nãi riªng lµ mét lo¹i xe cã tÝnh c¬ ®éng cao, träng t¶i chuyªn chë t­¬ng ®èi lín. HiÖn nay nã lµ lo¹i xe t¶i ®­îc sö dông kh¸ phæ biÕn ë n­íc ta, dïng trong d©n sù n¬i ®Þa h×nh t­¬ng ®èi khã kh¨n nh­ ë c¸c c«ng tr×nh x©y dùng… Do nhu cÇu sö dông ë ®Þa h×nh b»ng ph¼ng hoÆc ë c¸c c«ng tr×nh x©y dùng, n¬i ®«ng d©n c­… §Ó ®¶m b¶o an toµn cho nªn ta ph¶i thiÕt kÕ lo¹i xe cã träng l­îng t­¬ng ®­¬ng nh­ng ®¹t hiÖu qu¶ khai th¸c hÖ thèng cao vµ ®Æc biÖt lµ hÖ thèng ®¶m b¶o an toµn cao. ThiÕt kÕ phanh tèt nh»m n©ng cao ®é an toµn chuyÓn ®éng, gãp phÇn n©ng cao tèc ®é kü thuËt vµ n©ng cao n¨ng suÊt vËn chuyÓn, tøc lµ t¨ng ®­îc hiÖu qu¶ kinh tÕ. Ta biÕt r»ng xe HUYNDAI -11 tÊn cã hÖ thèng phanh dÉn ®éng liªn hîp phÇn dÉn ®éng lµ phÇn khÝ nÐn. Cã dÉn ®éng mét dßng cho cÇu tr­íc vµ cÇu sau cßn cÇu gi÷a l¹i dÉn ®éng bëi 1dßng kh¸c, c¸c c¬ cÊu phanh ®Æt ë tÊt c¶ c¸c b¸nh xe trong c¬ cÊu phanh xe cã thÓ lµ lo¹i cã mét hoÆc hai xy lanh b¸nh xe, nÕu lµ lo¹i mét xy lanh b¸nh xe th× 2 guèc phanh ®­îc ®iÒu khiÓn chung 1 xy lanh cßn ®èi víi lo¹i 2 xy lanh th× mçi guèc phanh chÞu sù ®iÒu khiÓn bëi 1 xy lanh, ®èi víi 1 c¬ cÊu phanh cã 1 xy lanh b¸nh xe th× täa ra mét m¸ xiÕt vµ mét m¸ nh¶, m¸ nh¶ th× chÞu m« men phanh nhá h¬n m« men phanh t¸c dông lªn m¸ xiÕt do vËy khi thiÕt kÕ th× ta chÕ t¹o m¸ xiÕt cã chiÒu dµi lín h¬n m¸ nh¶ xong hiÖn nay chóng ta ®Ó t¹o sù dÔ dµng cho söa ch÷a vµ thay thÕ th× chÕ t¹o 2 m¸ cã cïng kÝch th­íc, cßn ®èi víi c¬ cÊu phanh cã 2 xy lanh b¸nh xe th× c¶ guèc phanh ®Òu lµ guèc xiÕt do vËy mµ m« men t¸c dông lªn 2 m¸ gièng nhau trong phÇn tÝnh to¸n thiÕt kÕ th× em thiÕt kÕ lo¹i c¬ cÊu phanh cã 1 xy lanh ®iÒu khiÓn 2 guèc phanh. Trong hÖ thèng dÉn ®éng vµ trî lùc phanh ta vËn dông triÖt ®Ó cña xe c¬ së HUYNDAI - 11 tÊn, thiÕt kÕ van b¶o vÖ 2 ng¶ ®Æt tr­íc tæng phanh ®iÒu khiÓn dÉn ®éng phanh cho cÇu tr­íc vµ cÇu sau. Tæng phanh ta thiÕt kÕ d¹ng 2 tÇng cã t¸c dông khi háng 1 tÇn trªn cña phanh, tÇng d­íi vÉn ho¹t ®éng nhê ®iÒu khiÓn nhê c¬ khÝ qua bu l«ng chÆn vµ cÇn ®Èy cña van khi háng tÇng d­íi vµ ng­îc l¹i. Cßn víi bÇu phanh dÉn ®éng phanh cho trôc tr­íc vµ trôc sau cña xe ta thiÕt kÕ c¬ cÊu dÉn ®éng phanh ®Ó ®¶m b¶o an toµn vµ kh¾c phôc c¸c tÝnh n¨ng cña xe HUYNDAI - 11 tÊn. V× vËy viÖc thiÕt kÕ 1 lo¹i xe cã t¶i träng 11 tÊn cã ®ñ tÝnh n¨ng an toµn lµ 1 viÖc lµm cÇn thiÕt. III.1.2. Ph­¬ng ¸n thiÕt kÕ. Trong hÖ thèng dÉn ®éng phanh ta tËn dông triÖt ®Ó c¸c c¬ cÊu cña xe tham kh¶o vµ tÝnh to¸n thiÕt kÕ 1 sè côm c¬ cÊu cña hÖ thèng dÉn ®éng (h×nh 15). Khi nghiªn cøu kü xem tham kh¶o lµ xe HUYNDAI -11 tÊn trong hÖ thèng xe cã hÖ thèng dÉn ®éng liªn hîp phanh trong hÖ thèng cã c¸c côm c¬ cÊu ®¶m b¶o an toµn khi chuyÓn ®éng cho xe ho¹t ®éng trªn ®­êng. Trong phÇn thiÕt kÕ hÖ thèng dÉn ®éng em tÝnh to¸n vµ kiÓm nghiÖm mét sè côm nh­ sau: - Tæng van phanh - Van b¶o vÖ 2 ng¶ - Côm c¬ cÊu piston-xy lanh b¸nh xe - Côm c¬ cÊu piston thñy lùc t¹i côm chuyÓn ®æi cña khÝ nÐn - thñy lùc - Piston mµng cña bÇu khÝ nÐn. Tæng van phanh cã nhiÖm vô lµ cung cÊp khÝ nÐn cho hÖ thèng vµ tæng van phanh cã cÊu t¹o 2 tÇng trong ®ã tÇng trªn cung cÊp khÝ nÐn tíi c¬ cÊu phanh tr­íc vµ gi÷a cßn mét tÇng cung cÊp khÝ nÐn cho c¬ cÊu phanh cÇu sau. Khi kh«ng lµm viÖc th× khoang th«ng víi nhau vµ th«ng víi khÝ quyÓn qua van x¶. 16 Trong qu¸ tr×nh phanh th× t¶i träng t¸c dông lªn c¸c cÇu lµ kh¸c nhau do lùc qu¸n tÝnh khi phanh th Trong × träng l­îng dån vÒ cÇu tr­íc, gia tèc chËm dÇn cña xe khi phanh cµng lín th× t¶i träng t¸c dông lªn cÇu xe cµng lín. Do vËy bé ®iÒu hßa lùc phanh cã nhiÖm vô lµ tù ®iÒu chØnh ¸p lùc phanh ë c¸c b¸nh xe cho thÝch hîp ®Ó t¨ng hiÖu qu¶ phanh. III.2. TÝnh to¸n mét sè c¬ cÊu dÉn ®éng phanh. III.2.1. Tæng van phanh: H×nh 26: Tæng van phanh 1: Bu l«ng 2: Nöa d­íi 3: Phít 4: Lß xo cña pÝton trªn 5: Vßng cao su cña van 6: Van tÇng trªn 7: Phít 8: Phít 9: Lß xo 10: Vßng cao su cña van tÇng d­íi 11: Van 12: Vßng h·m van x¶ 13: Th©n van x¶ 14: §inh t¸n 15: Nöa trªn : Piston tÇng trªn 17: Thanh nèi 18: Piston tÇng d­íi * Nguyªn lý lµm viÖc: Khi lµm viÖc th× cöa I vµ cöa II th«ng víi b×nh khÝ nÐn t­¬ng øng víi bÇu phanh cña c¬ cÊu phanh cÇu tr­íc vµ cÇu sau cßn cöa III vµ cöa IV th«ng víi cÇu gi÷a, b×nh th­êng th× c¸c khoang trong tæng phanh ®­îc th«ng víi khÝ trêi qua van x¶ (13). Khi lµm viÖc th× ng­êi l¸i t¸c dông lùc vµo bµn ®¹p phanh, qua c¸c ®ßn dÉn ®éng th× ®Èy piston tÇng trªn ®i xuèng th¼ng c¸c lß xo cña tÇng trªn më van tÇng trªn vµ dßng khÝ nÐn ®i tõ b×nh khÝ tíi ®i qua cöa I ®Õn cöa II ®i ®Õn bÇu phanh chÝnh cña c¬ cÊu phanh tr­íc vµ sau, piston cña tÇng trªn (16) di chuyÓn xuèng nhê liªn kÕt mÒm cña 2 piston nªn t¸c ®éng lªn piston tÇng d­íi më van tÇng d­íi vµ dßng khÝ nÐn ®i tõ cöa III ®Õn cöa IV ®Õn bÇu phanh chÝnh cña c¬ cÊu phanh cÇu gi÷a vµ thùc hiÖn qu¸ tr×nh phanh b¸nh xe t¹i c¸c c¬ cÊu phanh b¸nh xe. Khi gi÷ bµn ®¹p phanh ë mét vÞ trÝ nhÊt ®Þnh dßng khÝ nÐn vÉn tiÕp tôc ®­îc cung cÊp tíi c¸c b¸nh xe khi ®ã dßng khÝ nÐn tõ cöa I vµ cöa III ®i vµo phÝ d­íi cña Piston (16) vµ Piston (18) lóc nµy th× céng víi c¸c lùc cña lß xo nÐn tÇng trªn vµ d­íi ®Èy piston tÇng trªn lªn víi mét lùc c©n b»ng víi lùc ®Æt cña bµn ®¹p phanh. Khi mµ ng­êi l¸i tiÕp tôc ®¹p bµn ®¹p nhanh th× sù c©n b»ng trªn bÞ ph¸ vì dßng khÝ nÐn l¹i ®­îc cung cÊp vµo hÖ thèng. Khi nh¶ bµn ®¹p th× tõ c¸c c¬ cÊu phanh b¸nh xe c¸c lß xo håi vÞ kÐo mµ phanh vÒ vÞ trÝ ban ®Çu, ®ång thêi c¸c lß xo trong tæng van còng ®Èy c¸c pit«n ®i chuyÓn lªn phÝa trªn ®ãng c¸c van l¹i khÝ nÐn ®­îc x¶ qua cöa x¶ (13) hÖ thèng phanh dõng lµm viÖc. * PhÇn tÝnh to¸n: Trong hÖ thèng dÉn ®éng phanh liªn hîp th× tæng van phanh tiÕp nhËn 2 dßng khÝ tõ b×nh khÝ nÐn vµo ®Ó më van phanh trong ®ã 1 dßng dïng ®Ó dÉn ®éng c¬ cÊu phanh cÇu tr­íc vµ cßn dßng cßn l¹i th× dïng ®Ó ®éng c¬ cÊu phanh cÇu sau. Trong tæng van phanh th× em chØ dùa trªn c¬ së vµ ®Æc ®iÓm lµm viÖc cña tæng phanh tÝnh to¸n c¸c piston trong hÖ thèng. Tæng van phanh trong hÖ thèng dÉn ®éng ta thiÕt kÕ lµ tæng van phanh 2 tÇng vµ nhiÖm vô cña tæng van phanh lµ më van ®Ó ®­a khÝ nÐn tõ b×nh khÝ nÐn vµo côm chuyÓn ®æi khÝ nÐn - thñy lùc. Van ph©n phèi cã t¸c dông ®¶m b¶o cho ¸p suÊt dßng khÝ dÉn ®éng tû lÖ thuËn víi lùc t¸c dông lªn bµn ®¹p. §iÒu kiÖn c©n b»ng cña c¬ cÊu tïy ®éng: van, mµng vµ lß xo thÓ hiÖn nh­ sau: Q = S.C Lùc bµn ®¹p tû lÖ víi dÞch chuyÓn cña bµn ®¹p nghÜa lµ hiÖn t­îng tïy ®éng tiÕn hµnh theo chuyÓn dÞch. S: ®é dÞch chuyÓn cña lß xo ®Ó më van. Q = Qb®.ib® = S.C C: §é cøng cña lß xo Chän C = 6 KG. Ta chän lùc t¸c dông lªn bµn ®¹p lµ Qb® = 15 KG ibd: Tû sæ truyÒn cña c¸c c¬ cÊu bµn ®¹p chän = 5,6 Thay sè vµo ta cã S = Hµnh tr×nh bµn ®¹p phanh theo tÝnh to¸n ta thÊy ®¶m b¶o víi quy ®Þnh lµ nhá h¬n 180mm. Dùa vµo hµnh tr×nh toµn bé cña bµn ®¹p phanh ta chän hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p phanh lµ: So = 50mm Khi lµm viÖc th× ta xÐt sù c©n b»ng cña tÇng lªn khi lµm viÖc th× lùc bµn ®¹o Qb® t¸c dông cña ng­êi ®iÒu khiÓn th¾ng c¸c lùc lß xo vµ ¸p suÊt t¸c dông vµo phÇn d­íi cña piston. Ta cã ph­¬ng tr×nh c©n b»ng lùc cña tÇng trªn: Qb®. ib® = Flx1+ Flx2+S1.P Trong ®ã cã Qb®: lµ lùc t¸c dông cña ng­êi l¸i t¸c dông vµo bµn ®¹p phanh vµ do t¸c dông cña tæng van chØ cã t¸c dông ®Ó më van nªn ta chän lùc bµn ®¹p nhá ®Ó cho ng­êi l¸i kh«ng khã kh¨n. Qb® = 15 (KG) ib®: Tû sè truyÒn cña c¸c c¬ cÊu bµn ®¹p chän = 5,6 F1x1: Lùc lß xo cña ta chän lùc nµy = 6 KG F1x2: Lùc lß xo con ta chän = 3 KG P: ¸p suÊt trong hÖ thèng P = 6KG/cm2 Theo c©n b»ng cña ph­¬ng tr×nh c©n b»ng lùc th× ta tÝnh ®­îc diÖn tÝch cña pit«n cña tÇng trªn lµ. S1.P = 15.5,6-3-6= 75 => S1 = 75/6 = 12,5cm2 Tõ ®©y ta suy ra ®­îc ®­êng kÝnh cña piston: d= Cßn ë tÇng d­íi th× ta kh«ng tÝnh theo c©n b»ng lùc mµ xÐt khi 1 tÇng bÞ háng nh­ vËy th× ¸p suÊt kh«ng ®i vµo tÇng trªn mµ chØ ®i vµo tÇng d­íi cho nªn qua ®ßn dÉn ®éng th× lùc bµn ®¹p t¸c dông vµo c¬ cÊu thanh ®Èy vµ ta xÐt sù c©n b»ng lùc cña tÇng d­íi còng nh­ ë tÇng trªn th× lùc bµn ®¹p c©n b»ng víi c¸c lùc lß xo cña tÇng d­íi vµ ¸p suÊt t¸c dông vµo phÇn d­íi cña pit«n tÇng d­íi. Ta cã ph¸t triÓn c©n b»ng lùc cña tÇng d­íi lµ: Qbd'.ibd = F'x1 + F'x2 + S2P Trong ®ã th× F'x1: lùc cña lß xo chän b»ng = 6KG F'x2: lùc lß xo chän b»ng = 8 KG ib®: tû sè truyÒn cña bµn ®¹p vµ cña c¸c c¬ cÊu thanh truyÒn chän lµ = 5,6. Qb®': khi 1 dßng bÞ háng th× lùc bµn ®¹p ph¶i th¾ng c¸c lùc cña lß xo tÇng trªn nh­ vËy th× lùc bµn ®¹p nµy ph¶i løon h¬n mét l­îng nµo ®ã vµ lóc nµy th× lùc bµn ®¹p lµ Qb®' lùc nµy ph¶i lín h¬n tæng c¸c lùc lß xo tÇng trªn céng l¹i Qb®' = 25KG Theo ph­¬ng tr×nh c©n b»ng lùc ta cã: S2P = 25.5,6-8-6=126 => S2=126/6=21cm2 d2 = * TÝnh to¸n lß xo tÇng trªn cña tæng phanh. Chän hÖ sè ®­êng kÝnh lµ C = D/d = 8 K =1,2 = 6000 KG/cm2 ®èi víi thÐp 651 §­êng kÝnh lß xo tÝnh theo c«ng thøc: d Víi c¸c th«ng sè ®· cã ë trªn ta cã d VËy ta chän d = 3,5mm §­êng kÝnh vßng lß xo tõ C=D/d=8 => D=C.d = 8.35=28mm §­êng kÝnh vßng lß xo ta lÊy lµ D = 30mm. §é cøng cña lß xo: C1= trong ®ã : ®é dÞch chuyÓn cña lß xo = 9mm Thay sè vµo ta cã C1= øng suÊt lß xo KG/cm2 øng suÊt lß xo theo tÝnh to¸n nhá h¬n øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu chÕ t¹o lß xo. Sè vßng lµm viÖc cña lß xo Trong ®ã G: m« ®un ®µn håi tr­ît G = 8.105KG/cm2 Thay sè vµo ta cã: n0 = = 8 vßng Sè vßng toµn bé cña lß xo chÞu nÐn n = n0 + 2=8+2=10 vßng B­íc cña lß xo t = 0,2.D = 0,2.30 = 6mm. §é lón cña lß xo: l = * TÝnh to¸n lß xo cña tÇng d­íi tæng phanh. Chän hÖ sè ®­êng kÝnh lµ C = D/d=8 K = 1,2 = 6000 KG/cm2 ®èi víi thÐp 651 §­êng kÝnh lß xo tÝnh theo c«ng thøc: d Víi c¸c th«ng sè ®· cã ë trªn ta cã d VËy ta cän d = 2,5mm §­êng kÝnh vßng lß xo tõ C=D/d=8 => D=C.d=8.2,5 = 20mm §é cøng cña lß xo C1= trong ®ã : ®é dÞch chuyÓn cña lß xo = 9mm Thay sè vµo ta cã C1= øng suÊt lß xo KG/cm2 øng suÊt lß xo theo tÝnh to¸n nhá h¬n øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu chÕ t¹o lß xo. n0 = Trong ®ã G: m« ®un ®µn håi tr­ît G =8.105KG/cm Thay sè vµo ta cã n0 == 6 vßng Sè vßng toµn bé cña lß xo chÞu nÐn n = n0+2=6+2=8 vßng B­íc cña lß xo t = 0,2.D=0,2.30=6mm §é lón cña lß xo. = 9,8mm III.2.2. Van b¶o vÖ 2 ng¶. III.2.2.1. CÊu t¹o vµ nguyªn lý lµm viÖc cña van b¶o vÖ 2 ng¶. Van b¶o vÖ 2 ng¶ cã nhiÖm vô ph©n phèi khÝ nÐn tõ m¸y nÐn khÝ theo 2 m¹ch dÉn ®éng t­¬ng øng. Trong tr­êng hîp mét trong c¸c m¹ch cã h­ háng th× c¸c van cã nhiÖm vô ng¾t m¹ch h­ háng ra khái hÖ thèng ®¶m b¶o cho sù lµm viÖc b×nh th­êng cña m¹ch cßn l¹i. H×nh 27: S¬ ®å van b¶o vÖ 2 ng¶ 1: Th©n van 2: Piston trung t©m 3: Van mét chiÒu 4: Piston chÆn 5: Lß xo cña piston chÆn 6: Lß xo cña piston trung t©m 7: Lß xo cña van mét chiÒu I: Cöa dßng khÝ tõ b×nh khÝ nÐn II: Cöa dßng khÝ ®Õn b×nh khÝ nÐn III: Cöa dßng khÝ nÐn tíi b×nh chøa * Nguyªn lý lµm viÖc: Khi m¸y nÐn khÝ lµm viÖc th× cÊp khÝ nÐn tíi c¸c b×nh chøa khÝ nÐn vµ tr­íc khi tíi c¸c b×nh khÝ th× ®i qua van b¶o vÖ 2 ng¶ tõ van b¶o vÖ nµy th× dßng khÝ ®­îc chia lµm 2 dßng tíi 2 b×nh chøa khÝ nÐn kh¸c nhau. KhÝ nÐn vµo cöa I cña van b¶o vÖ nhê ¸p lùc cña dßng khÝ ®· ®­îc nÐn ¸p suÊt sao cho nªn më van 1 chiÒu (3) vµ ®i tíi b×nh chøa. Lóc ®Çu khi trong hÖ thèng lµm viÖc b×nh th­êng th× piston trung t©m (2) ë vÞ trÝ gi÷a cña hai van 1 chiÒu (3). Cho ®Õn khi mµ trong hÖ thèng phanh cã 1 dßng nµo ®ã bÞ háng th× van 1 chiÒu cña bªn ®ã tù ®éng ®ãng ng¾t dßng khÝ ®i vµo trong hÖ thèng cña dßng ®ã nh­ vËy ®¶m b¶o sù lµm viÖc b×nh th­êng cña dßng cßn l¹i. II. TÝnh to¸n 1 sè chi tiÕt trong van b¶o vÖ 2 ng¶. Trong tÝnh to¸n van b¶o vÖ th× dùa trªn 2 tr¹ng th¸i lµm viÖc cña van ta ®i tÝnh to¸n c¸c pit«n trung t©m vµ c¸c lß xo cña pit«n ®ã. * Khi lµm viÖc b×nh th­êng: Ban ®Çu th× lß xo cña van 1 chiÒu (3) cã t¸c dôn ®ãng van 1 chiÒu l¹i lß xo nµy bÞ nÐn l¹i khi ¸p suÊt t¸c dông trªn bÒ mÆt van t¹o thµnh lùc c©n b»ng víi lùc nÐn cña lß xo. Ta cã ph­¬ng tr×nh c©n b»ng. P.S = F1xc Trong ®ã: P: ¸p suÊt ®Ó më van P = 2 KG/cm2 S: diÖn tÝch cña van. Flxc : lùc cña lß xo con chän Flxc = 4 KG Nh­ vËy ph­¬ng tr×nh c©n b»ng ta tÝnh S cña lß xo con lµ: S = = 2 cm2 => §­êng kÝnh cña van d = 1,6cm + XÐt lß xo cña piston trung t©m: Khi 1 bªn bÞ háng th× piston trung t©m dÞch chyÓn vÒ bªn bÞ h­ háng do sù chªnh lÖch ¸p suÊt nh×n h×nh trªn ta gi¶ sö ph¶i bÞ háng th× piston trung t©m dÞch vÒ bªn ph¶i ta lËp ®­îc ph­¬ng tr×nh c©n b»ng nh­ sau: P.St = Flxp Trong ®ã: Flxp: lùc Ðp lß xo bªn ph¶i. P: ¸p suÊt khÝ nÐn P = 6 KG/cm2 St: diÖn tÝch piston trung t©m. Dùa vµo phÇn tÝnh to¸n cña van 1 chiÒu ta dùa trªn c¬ së ®ã ®Ó chän ®­êng kÝnh piston trung t©m ta chän: Dt = 2,2 cm VËy St = 3,8cm2 Dùa vµo ph­¬ng tr×nh c©n b»ng trªn ta cã: Flxp = 3,8 . 6 = 22,8 KG + XÐt lß xo cña piston chÆn. Khi ¸p suÊt khÝ lín h¬n hay b»ng 7KG /cm 2  th× më van 1 chiÒu ra vµ piston trung t©m dÞch sang ph¶i nh­ng piston bÞ h¹n chÕ bëi ô h¹n do ®ã mµ lß xo cña piston chÆn b¾t ®Çu lµm viÖc ta lËp l¹i ®­îc ph­¬ng tr×nh c©n b»ng sau. P.S = Flxc Trong®ã: P = 7 KG/cm2 => Flx = 7.2 = 14KG * TÝnh to¸n lß xo cña piston chÆn. Chän hÖ sè ®­êng kÝnh lµ; C = D /d = 6 K = 12 = 6000 KG/cm2  ®èi víi thÐp 65 §­êng kÝnh lß xo theo c«ng thøc: d Víi c¸c th«ng sè ®· cã ë trªn ta cã d = 0,21 cm = 2,1mm VËy ta chän d = 2,5mm. §­êng kÝnh vßng lß xo tõ C = D /d = 6 => D = C .d = 6.2,5 = 15mm. §­êng kÝnh vßng lß xo lµ D = 15mm §é cøng cña lß xo C1 = trong ®ã : ®é dÞch chuyÓn cña lß xo . = 10mm thay sè vµo ta cã : C1 = = 1,4 KG/mm øng suÊt lß xo : 4107 KG/ øng suÊt lß xo theo tÝnh to¸n nhá h¬n øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu chÕ t¹o lß xo. Sè vßng lµm viÖc cña lß xo n0 = = 8 vßng. Sè vßng toµn bé cña lß xo chÞu nÐn n = n0 + 2 = 8 = 2 = 10 vßng. B­íc cña lß xo t = 0,2 .D = 0,2 . 15 = 3mm §é lón cña lß xo. * TÝnh to¸n lß xo cña piston trung t©m: Chän hÖ sè ®­êng kÝnh lµ C = D /d = 8 K = 1,2 = 6000 KG/cm2  ®èi víi thÐp 65 §­êng kÝnh lß xo theo c«ng thøc; d Víi c¸c th«ng sè ®· cã ë trªn ta cã d VËy ta chän d = 3,1 mm. §­êng kÝnh vßng lß xo tõ C=D/d=8=>D=C.d=8.3,1=24,8mm =2,48 cm. §­êng kÝnh vßng lß xo lµ D = 24,8mm §é cøng cña lß xo C1 = trong ®ã : ®é dÞch chuyÓn cña lß xo = 20mm Thay sè vµo ta cã: C1 = øng suÊt lß xo øng suÊt lß xo theo tÝnh to¸n nhá h¬n øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu chÕ t¹o lß xo. Sè vßng lam viÖc cña lß xo. n0 = Trong ®ã: m« ®un ®µn håi tr­ît G = 8. 105 KG/cm2 Thay sè vµo ta cã: n0 = vßng. Sè vßng toµn bé cña lß xo chÞu nÐn. n = n0 + 2 = 5 + 2 = 7 vßng. B­íc cña lß xo t = 0,2. D = 0,2 .246,8 = 4,96 mm §é lón cña lß xo. l = * TÝnh to¸n cña lß xo cña van mét chiÒu. Chän hÖ sè ®­êng kÝnh lµ C = D /d = 10 K = 1,2 = 6000 KG/cm2 ®èi víi thÐp 65 §­êng kÝnh lß xo ®­îc tÝnh theo c«ng thøc. Víi c¸c th«ng sè ®· cã ë trªn ta cã VËy ta chän d = 2mm §­êng kÝnh vßng lß xo tõ C = D /d = 10 => D = C . d = 10.2 = 20mm = 2cm §­êng kÝnh vßng cña lß xo lµ D = 20mm §é cøng cña lß xo C1 = trong ®ã : ®é dÞch chuyÓn cña lß xo = 10mm thay sè vµo ta cã: = øng suÊt lß xo øng suÊt lß xo theo tÝnh to¸n nhá h¬n øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu chÕ t¹o lß xo. Sè vßng lµm viÖc cña lß xo n0 = Trong ®ã G: m«®un ®µn håi tr­ît G = 8. 105 KG/cm2 Thay sè vµo ta cã: n0 = vßng. Sè vßng toµn bé cña lß xo chÞu nÐn n = n0 + 2 = 3+2 = 5 vßng. B­íc cña lß xo t = 0,2 . D = 0,2. 20 = 4mm §é lón cña lß xo. l = III.2.3. TÝnh to¸n ®­êng kÝnh piston xi lanh vµ thñy lùc. Khi phanh lµm viÖc th× c¬ cÊu chÊp hµnh lµ gåm cã piston thñy lùc ë bÇu phanh vµ c¬ cÊu dÉn ®éng lµ gåm cã c¸c piston mµng, thanh ®Èy vµ piston thuû lùc, dÇu phanh lóc nµo còng cã trong hÖ thèng, bÇu phanh chÝnh cña c¸c c¬ cÊu phanh cÇu tr­íc vµ sau cã chung mét bÇu phanh cßn cÇu gi÷a ®­îc ®iÒu khiÓn bëi mét bÇu phanh riªng. H×nh 28: S¬ ®å c¬ cÊu dÉn ®éng phanh. 1,5: èng nèi 6. Th©n van x¶ 13. Thanh ®Èy 2. Bu l«ng 7. Xi lanh thñy lùc 14. Lß xo thanh ®Èy 3. Lß xo 8. èng c¸ch 18. Piston mµng. 4. Vßng ®Öm 12. Th©n bÇu khÝ * Nguyªn lý lµm viÖc: Khi ch­a lµm viÖc th× piston (21) chÞu t¸c dông cña lùc lß xo ®Èy lªn trªn kh«ng ch¹m vµo van lóc nµy van ®­îc ®ãng l¹i vµ khoang tr­íc cña piston (18) ®­îc th«ng víi khÝ quyÓn nhê cöa x¶ cña van x¶ (6). Vµ piston mµng (18) ë vÞ trÝ bªn tr¸i vµ khoang tr¸i cña piston mµng (18) th«ng vµo bµn ®¹p phanh th× kkhÝ nÐn ®­îc ®­a tõ van ph©n phèi ®i qua èng nèi (1) vµo vµ ®Èy piston (21) xuèng më van lóc nµy khÝ nÐn tõ b×nh khÝ nÐn ®­îc cung cÊp ®i qua èng dÉn khÝ t¸c dông vµo piston mµng (18) khi ch­a lµm viÖc th× piston mµng ë vÞ trÝ bªn tr¸i khi lµm viÖc th× khÝ nÐn t¸c dông lµm cho pist«n mang dÞch chuyÓn sang bªn ph¶i t¸c dông vµo piston thñy lùc sang bªn ph¶i lóc nµy dÇu ®­îc cung cÊp trong xi lanh d­íi t¸c dông cña piston thñy lùc ®Èy dÇu tíi c¸c xy lanh b¸nh xe. D­íi t¸c dông cña ¸p suÊt dÇu t¸c dông vµo piston b¸nh xe guèc phanh Ðp vµo trèng phanh tiÕn hµnh qu¸ tr×nh phanh. Khi gi÷ bµn ®¹p phanh ë mét vÞ trÝ nµo ®ã th× mÆt ®¸y cña piston (18) dÝnh víi bÒ mÆt cña van vµ d­íi t¸c dông cña lß xo vµ dßng khÝ t¸c dông d­íi ®¸y van ®Èy van ®i lªn vµ ®ãng cöa van l¹i kh«ng cung cÊp khÝ nÐn vµo trong hÖ thèng vµ ¸p suÊt nµy ta cã sù c©n b»ng gi÷a lùc t¸c dông cña khÝ nÐn tõ van ph©n phèi tíi t¸c dông lªn trªn bÒ mÆt trªn cña piston vµ lùc t¸c dông cña lß xo ë phÝa d­íi van vµ dßng khÝ nÐn ®i tõ b×nh khÝ nÐn tíi. Khi ta t¨ng lùc bµn ®¹p thªm mét chót th× ph¸ vì sù c©n b»ng trªn dßng khÝ nÐn ®­îc cung cÊp tiÕp vµo trong hÖ thèng vµ lùc phanh ®­îc t¨ng lªn ë c¬ cÊu phanh b¸nh xe. a. TÝnh to¸n th«ng sè cña côm piston b¸nh xe. Hµnh tr×nh piston cña c¸c xy lanh lµm viÖc ë c¬ cÊu phanh b¸nh xe lµ: ¸p dông c«ng thøc tÝnh nh­ sau. x = Trong ®ã: a: kho¶ng c¸ch tõ t©m trèng phanh tíi ®iÓm ®Æt lùcP a = 160mm c. Lµ kho¶ng c¸ch tõ t©m trèng phanh tíi chèt cè ®Þnh cña m¸ phanh c = 170mm : lµ khe hë trung b×nh gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh ta chän = 0,3mm : lµ ®é mßn h­íng kÝnh cho phÐp cña m¸ phanh ta chän. = 2mm Thay sè vµo ta cã x = §­êng kÝnh cña piston phanh b¸nh xe ®­îc tÝnh to¸n trªn c¬ së ¸p suÊt trong xi lanh vµ lùc t¸c dông lªn 2 m¸ phanh. C¸c th«ng sè cã lµ: p: ¸p suÊt dÇu chän trong xi lanh b¸nh xe chän lµ: p = 100KG/cm2 P: lùc t¸c dông lªn guèc phanh ta tÝnh ®­îc trªn häa ®å lùc phanh ta tÝnh to¸n cho c¶ piston c¬ cÊu phanh cÇu tr­íc vµ sau råi chän mét c¸i thÝch hîp cho tÊt c¶ c¬ cÊu phanh b¸nh xe. ¸p dông c«ng thøc sau: P'' = 2920 KG S = Víi cÇu sau ta cã P' = 3480 KG S = Khi tÝnh to¸n xong lµ ta cã 2 ®­êng piston cho c¬ cÊu phanh cÇu tr­íc vµ cÇu sau ta chän chung cho tÊt c¶ c¸c c¬ cÊu phanh b¸nh xe cã ®­êng kÝnh piston phanh b¸nh xe lµ: D1 = 60mm ëp suÊt dÇu trong xy lanh b¸nh xe b»ng ¸p suÊt dÇu trong xy lanh chÝnh thñy lùc. Ta cã tû sè truyÒn thñy lùc lµ itl = 1,14 (tham kh¶o) Ta cã quan hÖ gi÷a lùc t¸c dông cña ¸p suÊt dÇu trong xy lanh b¸nh xe lªn piston vµ lùc t¸c dông cña ¸p suÊt lªn piston thñy lùc chÝnh lµ: Ptlc = Ptlbx/itl. Thay sè vµo ta cã Ptlc = 2920/1,14= 2565 KG VËy ta cã ®­êng kÝnh cña piston xi lanh thñy lùc chÝnh lµ: Ptlc = p . Sltc = p . Ta lÊy ®­êng kÝnh cña piston thñy lùc chÝnh D2 = 44cm Lùc t¸c dông lªn piston thñy lùc chÝnh t¸c dông cña ¸p lùc khÝ nÐn tõ b×nh khÝ nÐn ®Õn vµ c¬ cÊu thanh ®Èy t¸c dông lªn piston mµng. Ta cã Pk = Ptlc = 2565 KG. ¸p suÊt trong b×nh khÝ nÐn ®Õn ta chän Pk = 6KG/cm2 VËy ta cã ®­êng kÝnh cña piston khÝ nÐn lµ: ®iÒu kiÖn = => ®iÒu kiÖn = 2364mm Sau khi tÝnh to¸n ®­îc ®­êng kÝnh piston cña c¬ cÊu b¸nh xe vµ ®­êng kÝnh cña piston thñy lùc cña bÇu phanh chÝnh ta tÝnh to¸n hµnh tr×nh dÞch chuyÓn cña piston thñy lùc cña bÇu phanh chÝnh lµ: X = Nh­ vËy th× khi phanh piston mµng còng dÞch chuyÓn mét ®o¹n lµ X = 8,29 mm. b. TÝnh to¸n lß xo thanh ®Èy. Lß xo thanh ®Èy cã t¸c dông håi piston mµng vÒ vÞ trÝ cò do vËy mµ lùc nÐn cña lß xo kh«ng lín l¾m ta cã thÓ chän ®­îc th«ng sè nµy. Chän lùc nÐn cña lß xo thanh ®Èy lµ P0 = 15KG Theo c«ng thøc ta cã ®­êng cña lß xo cña thanh ®Èy lµ d Trong c¸c th«ng sè nh­ sau: K: hÖ sè tËp trung øng suÊt. C: hÖ sè ®­êng kÝnh chän C = D /d = 7. Vµ k = : øng suÊt cho phÐp cña vËt liÖu. vËt liÖu chÕ t¹o lß xo ta chän vËt liÖu thÐp 60 cã = 86 KG => d = 1,3 cm = 13mm §­êng kÝnh trung b×nh cña vßng lß xo lµ: C = D /d => D = C.d = 13.8 = 104mm §é cøng cña lß xo lµ: C1= Trong ®ã ®é biÕn d¹ng cña lß xo lµ: Sè vßng lµm viÖc cña lß xo lµ: n0 = Trong ®ã G: m« ®un ®µn håi cña vËt liÖu G = 8.104 (KG/mm2) Thay sè vµo ta cã n0 = vßng. Sè vßng toµn bé cña lß xo: n1 = n0+2 = 12 vßng. ChiÒu dµi lµm viÖc cña lß xo: H' = n1. d + n0. Trong ®ã khe hë gi÷a 2 vßng lß xo khi lß xo biÕn d¹ng cùc ®¹i chän Thay c¸c th«ng sè vµo ta cã: H' = 12.13 + 10.0,3 = 159mm H = H' + 30 = 159 + 30 = 189mm B­íc vña lß xo khi CS lùc c¨ng ban ®Çu lµ: t = BiÕn d¹ng cña lß xo khi cã lùc c¨ng ban ®Çu: Chän lùc c¨ng ban ®Çu cña lß xo lµ = 3KG. VËy cã biÕn d¹ng cña lß xo lµ: ChiÒu dµi cña lß xo khi ë tr¹ng th¸i tù do: Ho = H + =189 + 6 = 195 mm. Ch­¬ng IV Quy tr×nh c«ng nghÖ gia c«ng chÕ t¹o chi tiÕt thiÕt kÕ I. Ph©n tÝch. Khi thiÕt kÕ c¸c chi tiÕt ta cã c¸c kÝch th­íc thiÕt kÕ vµ hiÓu ®­îc chøc n¨ng lµm viÖc cña chi tiÕt ta thiÕt lËp quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o c¸c côm chi tiÕt. Ch­¬ng nµy em chØ thiÕt lËp quy tr×nh c«ng nghÖ cña mét chi tiÕt ®iÓn h×nh trong c¸c chi tiÕt ®· thiÕt kÕ t×nh to¸n ë phÇn trªn. Cô thÓ lµ thiÕt lËp quy tr×nh gia c«ng thiÕt kÕ chi tiÕt piston khÝ d¹ng mµng cña bÇu phanh chÝnh. Nh­ phÇn tÝnh to¸n thiÕt kÕ ta cã c¸c th«ng sè c¬ b¶n nh­ sau: + §­êng kÝnh cña piston: D = 234mm. + §é bãng bÒ mÆt lµm viÖc cña piston ®¹t: Ra = 1,25 + §é nh¸m bÒ mÆt bªn cña piston ®¹t Rz = 2,5 + §­êng kÝnh lç l¾p thanh ®Èy: d = 10mm. Ta cã s¬ ®å chi tiÕt cña chi tiÕt ®iÓn h×nh. 1. Chøc n¨ng lµm viÖc cña chi tiÕt. Lµ chi tiÕt chuyÓn ®éng di tr­ît trong bÇu phanh chÝnh khi cã lùc t¸c dông cña khÝ nÐn lªn bÒ mÆt cña piston. 2. §iÒu kiÖn lµm viÖc cña piston. Kh«ng kh¾c nghiÖt, chi tiÕt chØ chÞu ¸p lùc cña lùc khÝ nÐn tõ b×nh khÝ nÐn xuèng vµ sù ph¶n håi cña lß xo, kh«ng ph¶i chÞu va ®Ëp lín, pist«n cÇn ®é dÇy ®Ó cã kh¶ n¨ng dÉn h­íng do vËy kh«ng cÇn g©n trî lùc. VËt liÖu cña chi tiÕt ta chän lo¹i vËt liÖu lµ thÐp 45 cã träng l­îng riªng lµ = 7,852 kg/dm3. Ta cã thÕ ¸p dông c«ng thøc sau ®Ó tÝnh träng l­îng chi tiÕt lµ: Q = V. trong ®ã V: lµ thÓ tÝch cña chi tiÕt. TÝnh s¬ bé thÓ tÝch cña chi tiÕt lµ V = 0,12dm2. VËy khèi l­îng cña chi tiÕt lµ Q = 0,12.7,852 = 0,8kg. II. Ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o ph«i: Ta cã thÓ dïng ph«i ®óc ®Ó chÕ t¹o v× phèi ®óc cã thÓ t¹o ®­îc h×nh thï gÇn gièng nh­ chi tiÕt vµ ta cã thÓ gia c«ng thªm trªn c¸c m¸y ®¬n gi¶n. TiÕn tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o ®­îc thùc hiÖn theo c¸c nguyªn c«ng nh­ sau: Do ®Æc ®iÓm cña chi tiÕt lµ cã c¸c mÆt ®Çu cã cïng ®é nh¸m do vËy mµ nguyªn c«ng phay mÆt ®Çu cã thÓ ¸p dông cho mÆt ®Çu cßn l¹i. III. C¸c nguyªn c«ng c¬ b¶n. 1. Nguyªn c«ng 1: Phay mÆt ®Çu mÆt ®Çu thø nhÊt. §Þnh vÞ: Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ ba bËc qua mÆt ®¸y b»ng phiÒn t×, hai bËc ®­îc ®Þnh vÞ b»ng khèi ch÷ V cè ®Þnh cßn bËc cßn l¹i ®Þnh vÞ b»ng khèi ch÷ V di ®éng. Chän m¸y: M¸y phay ®øng v¹n n¨ng ký hiÖu m¸y 6H12. Chän dao: Chän lo¹i dao phay mÆt ®Çu r¨ng ch¾p m¶nh hîp kim cøng th«ng sè nh­ sau: - §­êng kÝnh dao: D = 1000mm - Gãc nghªng chÝnh: =75 ®é - Sè r¨ng Z = 10 - M¸c hîp kim: BK8 - L­îng d­ gia c«ng th«: 3,04mm - L­îng d­ gia c«ng sau th« (b¸n tinh): 0,3mm Tra chÕ ®é c¾t: B­íc 1: Gia c«ng th« víi chiÒu s©u c¾t t = 3,04mm L­îng ch¹y dao r¨ng Sz = 0,24mm/r¨ng L­îng ch¹y dao vßng Sv = 10.0,24 = 2,4mm/vßng. Tèc ®é c¾t tra ®­îc lµ Vb = 141m/ phót vËy tèc ®é tÝnh to¸n lµ. Vt = Vb.k1.k2.k3.k4.k5 Trong ®ã cã: k1: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo ®é cøng thÐp k1 = 1 k2: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo m¸c hîp kim k2=0,8 k3: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo tr¹ng th¸i cña bÒ mÆt gia c«ng k3=0,8 k4: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo chiÒu réng phay k4 = 1,13 k5: HÖ sè phô thuéc gãc nghiªng chÝnh k5 = 0,95 V = 141.1.0,8.0,8.1,13.0,95 = 97m/phót. Tèc ®é trôc chÝnh:nt = 1000.Vt/II.D = 1000.97/3,14.100 = 310 vßng. Chän tèc ®é cña m¸y nm = 300vßng/phót Tèc ®é c¾t thùc tÕ lµ Vt = nm/100 = 3,14.100.300/1000 = 94,2m/phót. L­îng ch¹y dao lµ: s¶n phÈm = 30002,4 = 720m/phót. B­íc 2: Gia c«ng b¸n tinh: ChiÒu s©u c¾t t = 0,3mm L­îng ch¹y dao r¨ng Sz = 0,24mm/r¨ng L­îng ch¹y dao vµo Sv = 10.0,24=2,4mm/vßng Tèc ®é c¾t tra ®­îc lµ Vb = 158m/phót vËy tèc ®é tÝnh to¸n lµ Vt = Vb. k1.k2.k3.k4.k5 Trong ®ã cã: k1: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo ®é cøng thÐp k1 = 1 k2: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo m¸c hîp kim k2 = 0,8 k3: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo tr¹ng th¸i cña bÒ mÆt gia c«ng k3 = 1 k4: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo chiÒu réng phay k4 = 1,13 k5: HÖ sè phô thuéc gãc nghiªng chÝnh k5=0,95 V = 141.1.0,8.1.1,13..0,95=135,7m/phót. Tèc ®é trôc chÝnh: mt = 1000.Vt/II.D = 1000.135,7/14.100 = 432 vßng. Chän tèc ®é cña m¸y nm = 375 vßng/phót. Tèc ®é c¾t thùc tÕ lµ Vt = .D.nm/100 = 3,14.100.375/1000 = 118m/phót. L­îng ch¹y dao lµ: s¶n phÈm = 375.2,4 = 900m/phót. Dùa vµo tÝnh to¸n trªn ta cã b¶ng chÕ ®é c¾t lµ: Tªn m¸y V(m/p) n(v/p) t(mm) S(mm/v) S(mm/p) 97,2 300 3,04 2,4 720 6H12 118 375 0,3 2,4 900 S¬ ®å ®Þnh vÞ cña nguyªn c«ng phay mÆt ®Çu cña piston mµng: 2. Nguyªn c«ng 2: Khoan lç 15 vµ 10: §Þnh vÞ: Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ ba bËc t¹i mÆt ®¸y b»ng phiÕn tú cßn 3 bËc n÷a th× ®­îc ®Þnh vÞ b»ng 1 khèi ch÷ V cè ®Þnh vµ 1 khèi ch÷ V di ®éng. KÑp chÆt: Chi tiÕt ®­îc kÑp c¾t b»ng ®ßn kÑp lùc kÑp h­íng tõ trªn xuèng d­íi. Chän m¸y: M¸y khoan cÇn dïng ®Ó khoan lç nµy lµ phï hîp nhÊt nh­ng v× cã thÓ tËn dông ®­îc m¸y khoan ®øng do vËy mµ ta khoan b»ng m¸y khoan ®øng còng cã thÓ khoan ®­îc. Chän m¸y khoan ®øng nh·n hiÖu: K135 hay 2A135 Chän dao: Mòi khoan hîp kim cøng ®u«i c«n, dïng lo¹i ng¾n cã ®­êng kÝnh tra trong tµi liÖu c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y cã th«ng sè nh­ sau: dïng 2 mòi khoan. D1=15 vµ D2=10 L =100mm 1=78mm. L­îng d­ kh«ng tÝnh ®Õn v× lµ ta khoan lç ®Æc. B­íc 1: Khoan lç cã ®­êng kÝnh d1=15 ®é s©u lµ t = 3mm. L­îng ch¹y dao S=0,35mm/vßng cã hÖ sè ®iÒu chØnh k=1 VËy l­îng ch¹y dao thùc tÕ lµ St = 0,35.1 = 0,35mm/vßng. Tra trong b¶ng cña tµi liÖu c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y ta cã l­îng ch¹y dao cña m¸y lµ: Sm = 0,28mm/vßng. VËy ta cã tèc ®é c¾t Vb = 82mm/phót. Tèc ®é c¾t thùc tÕ lµ: Vt = Vb. k1.k2 Trong ®ã k1: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo ®é bÒn cña mòi khoan k1=1 k2: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo chiÒu s©u cña mòi khoan k2 = 1 Tèc ®é c¾t thùc tÕ lµ: Vt = 82.1.1 = 82 mm/phót. Sè vßng quy cña trôc chÝnh: nt = 1000.Vt/D 1=1000.82/15=5466 vßng/phót. Chän sè vßng quay cña m¸y lµ nm = 5400 vßng/phót. Tèc ®é c¾t thùc tÕ lµ: Vt = nm..Doanh nghiÖp/1000 = 5400.3,14.15/ 1000 = 240mm/phót. L­îng ch¹y dao lµ: Sp = 5400.0,28 = 1512 mm/phót. B­íc 2: Khoan lç cã ®­êng kÝnh d2 = 10 ®é s©u lµ t = 20 mm L­îng ch¹y dao S = 0,35mm/vßng cã hÖ sè ®iÒu chØnh k=1 VËy l­îng ch¹y dao thùc tÕ lµ St = 0,35.1 = 0,35mm/vßng. Tra trong b¶ng cña tµi liÖu c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y ta cã l­îng ch¹y dao cña m¸y lµ: Sm = 0,28mm/vßng. VËy ta cã tèc ®é c¾t Vb = 82mm/phót. Tèc ®é c¾t thùc tÕ lµ: Vt = Vb.k1.k2 Trong ®ã k1: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo ®é bÒn cña mòi khoan k1=1 k2: HÖ sè ®iÒu chØnh phô thuéc vµo chiÒu s©u cña mòi khoan k2 = 0,8 Tèc ®é c¾t thùc tÕ lµ: Vt = 82.1.0,8 = 66mm/phót. Sè vßng quay cña trôc chØnh: nt = 1000. Vt/D2 = 1000.66/10 = 6600 vßng/phót. Chän sè vßng quay cña m¸y lµ nm = 6000 vßng/phót. L­îng ch¹y dao lµ: s¶n phÈm = 6000.0,28 = 1680mm/phót. Ta cã b¶ng th«ng sè chÕ ®é c¾t nh­ sau: M¸y K135 V(m/p) n(v/p) t(mm) S(mm/v) S(mm/p) Lç 15 240 5400 3 0,28 1512 Lç 10 188 6000 20 0,28 1680 3. Nguyªn c«ng 3: TiÖn bÒ mÆt lµm viÖc cña piston mµng: §Þnh vÞ: Khi tiÖn ta ®Þnh vÞ b»ng m©m kÑp 3 chÊu. BÓ réng cña piston kh«ng ®ñ ®Ó kÑp chi tiÕt lªn m©m kÑp 3 chÊu ta sö dông trôc dÉn h­íng ®Ó lång vµo lç võa khoan trªn nguyªn c«ng khoan. Chän m¸y: V× kÝch th­íc cña chi tiÕt gia c«ng kh«ng lín nªn ta cã thÓ chän lo¹i m¸y víi c«ng suÊt vµ nhá kh«ng cÇn nh÷ng lo¹i m¸y v¹n n¨ng, ta chän lo¹i m¸y cã ký hiÖu lµ 1603 cña liªn x« s¶n xuÊt. Chän dao: Chän lo¹i dao vËt liÖu lµ thÐp giã cã kÝch th­íc c¸n ®ao lµ 16x25 vµ cã bÒ réng l­ìi dao lµ 8 mm. L­îng d­ gia c«ng khi tiÖn th« lµ 3mm. B­íc tiÕn dao tra trong tµi liÖu c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y ta cã: Sb = 0,12mmB­íc tiÕn dao tÝnh to¸n lµ St = Sb.k; k: hÖ sè phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn gia c«ng ta chän k = 1 vËy St = 0,12mm. TÝnh to¸n chiÒu dµi c¾t theo c«ng thøc: L = Lct+Yc+Yvr. Lct: ChiÒu dµi gia c«ng chi tiÕt Yc: ChiÒu dµi vµo c¾t tra b¶ng cã: Yc = 3mm Yvr: ChiÒu dµi vµo ra cña dao tra b¶ng ta cã: Yvr = 6mm. Thay sè vµo c«ng thøc ta cã: L =10+10+3+6 =10mm VËn tèc c¾t tra b¶ng trong tµi liÖu c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y ta cã: nt=1000/D. Thay sè vµo ta cã nt =1000/30.3,14=10,6mm/phót. Chän l¹i tèc ®é quy trôc chÝnh dùa vµo tèc ®é quay cña m¸y lµ nt=10mm/phót. Ta tÝnh l¹i tèc ®é c¾t lµ Vc = thay sè vµo ta cã Vc = 3,14.30.10/1000mm/phót. Tra lùc c¾t theo tµi liÖu c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y ta cã: Pb = 510. TÝnh l¹i lùc c¾t theo c«ng thøc sau: Pc = Pb.kp1.kp2 trong ®ã kp1,kp2: HÖ sè chØnh lùc c¾t theo tµi liÖu c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y kp1=0,9 vµ kp2=1. Thay sè vµo c«ng thøc ta cã Pc = 510.0,9.1 = 459N. 4. Nguyªn c«ng 4: kiÓm tra. Nguyªn c«ng kiÓm tra lµ nguyªn c«ng cuèi cïng cña quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o chi tiÕt do vËy ta cÇn kiÓm tra chi tiÕt gia c«ng b»ng ®ång hå ®o. Cô thÓ lµ ta tiÕn hµnh kiÓm tra ®é ®ång trôc cña bÒ mÆt lµm viÖc cña piston víi ®­êng t©m sai lÖch nµy chØ cho phÐp kh«ng v­ît qu¸ 0,02mm. §é c«n « van kh«ng cho phÐp v­ît qu¸ 0,02 mm. §¶m b¶o ®é nh¸m bÒ mÆt lµm viÖc cña chi tiÕt. Khi kiÓm tra ®« « van cña piston th× ta dïng trôc kiÓm lång vµo lç vµ kÑp chÆt trôc kiÓm vµo m©m cÆp. Dïng ®ång hå g¾n víi trôc cè ®Þnh vµ kim ®ång hå tú vµo bÒ mÆt lµm viÖc cña piston sau ®ã ta quay chi tiÕt. Khi quay chi tiÕt vµ chØ sè nhÈy cña ®ång hå lµ ®é « van cña piston ta cÇn kiÓm tra. S¬ ®å cÊu t¹o cña nguyªn c«ng kiÓm tra ®é « van cña piston. Ch­¬ng V H­íng dÉn sö dông hÖ thèng phanh I. H­íng dÉn sö dông: 1. Khi xe ch­a næ m¸y: Khi xe « t« kh«ng chuyÓn ®éng vµ ch­a næ m¸y th× ta cÇn kiÓm tra hÖ thèng an toµn, ta cÇn kiÓm tra xem c¸c èng nèi vµ c¸c ®­êng èng cã kÝn khÝt hay kh«ng vµ khi mµ c¸c khíp nèi b»ng èng nèi bÞ dß rØ th× sÏ g©y cho ¸p suÊt trong hÖ thèng bÞ gi¶m vµ kÐo theo hiÖu qu¶ phanh bÞ gi¶m sót g©y nguy hiÓm cho ng­êi vµ xe. Khi kiÓm tra ta quan s¸t c¸c ®­êng èng trong phÇn dÉn ®éng b»ng thuû lùc, kiÓm tra c¸c phít lµm kÝn. 2. Khi xe næ m¸y: Tr­íc hÕt ta cÇn kiÓm tra ¸p suÊt khÝ vµ dÇu trong hÖ thèn b»ng c¸ch quan s¸t ®ång hå ¸p suÊt trªn buång l¸i (c¸pl«), trªn ®ång hå chØ ¸p suÊt khÝ nÐn cho phÐp xe ch¹y vµo kho¶ng 5,2-5,4 KG/m trë lªn. §ång thêi khi muèn cho xe ch¹y cÇn ®¹p thö phanh xem ®é lµm viÖc cña bµn ®¹p phanh vµ thö xem lùc phanh trªn bµn ®¹p b»ng c¶m gi¸c nÕu mµ bµn ®¹p phanh kh«ng cã c¶m gi¸c th× chøng tá dÉn ®éng bÞ trôc trÆc vµ khi mµ hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p phanh lín th× cÇn chØnh l¹i hµnh tr×nh tù do nÕu ®Ó hµnh tr×nh tù do lín qu¸ 180mm th× lµm gi¶m qu¸ tr×nh t¸c dông phanh do ®ã g©y nguy hiÓm cho ng­êi vµ xe ®ång thêi khi mµ c¶m gi¸c hµnh tr×nh tù do nhá h¬n 120mm th× lµm cho hÖ thèng phanh lµm viÖc bÞ ®ét ngét vµ xe bÞ giËt. Khi kiÓm tra phanh chÝnh cÇn kiÓm tra phanh tay h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh thö phanh kh«ng ®­îc cho xe ch¹y qu¸ tèc ®é 10-15km/h. 3. Khi xe ®ang ch¹y trªn ®­êng: Khi xe ®ang ho¹t ®éng trªn ®­êng th× ng­êi l¸i cÇn th­êng xuyªn chó ý ®Õn ®ång hå b¸o ¸p suÊt h¬i trong hÖ thèng. Khi quan s¸t thÊy cã hiÖn t­îng sôt ¸p suÊt trong hÖ thèng phanh cÇn dõng xe l¹i ®Ó kiÓm tra vµ sö lý kÞp thêi, khi ho¹t ®éng nÕu phanh xe c¶m gi¸c khã ¨n h¬n vµ m¸ phanh bÞ dÝnh dÇu, n­íc th× cÇn dµ phanh ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tin cËy khi phanh. 4. Chó ý khi sö dông hÖ thèng phanh: Trong khi sö dông hÖ thèng phanh còng nh­ hÖ thèng nµo trªn xe « t« th× kh«ng nªn ®ét ngét t¸c dông lùc vµo hÖ thèng. HÖ thèng phanh còng nh­ vËy kh«ng nªn t¸c dông ®ét ngét lªn phanh ch©n hay phanh tay lµm cho xe bÞ giËt vµ lµm cho bÞ lÕt b¸nh xe dÉn ®Õn mßn lèp kh«ng ®Òu vµ hiÖu qu¶ phanh kh«ng cao. Do ®Æc ®iÓm hÖ thèng phanh lµ dÉn ®éng b»ng khÝ nÐn vµ dßng kh× cã ¸p suÊt cao lµ do m¸y nÐn khÝ cung cÊp do vËy mµ khi xuèng dèc hay trong tr­ßng hîp nµo ®ã kh«ng ®­îc phÐp t¾t m¸y v× nh­ vËy th× sÏ lµm cho m¸y nÐn khÝ kh«ng lµm viÖc ®ång thêi lµm cho toµn bé hÖ thèng dÉn ®éng khÝ nÐn ngõng lµm viÖc g©y tôt ¸p suÊt khÝ nÐn trong b×nh khÝ nÐn g©y hËu qu¶ kh«n l­êng. Khi xe bÞ háng cÇn kÐo xe b»ng c¸p cøng vµ lóc ®ã hÖ thèng phanh kh«ng lµm viÖc ®­îc. Kh«ng giËt m¹nh phanh tay khi xe ch­a dõng h¼n g©y nguy hiÓm. Khi b¶o d­ìng hay söa ch÷a hÖ thèng phanh tuyÖt ®èi kh«ng ®Ó dÝnh dÇu phanh vµo m¾t vµ da thÞt v× trong dÇu phanh cã c¸c ho¸ chÊt ¶nh h­ëng tíi søc khoÎ vµ hÖ tiªu ho¸ cña con ng­êi. II. §iÒu chØnh hÖ thèng phanh:1. §iÒu chØnh phanh dõng: V× ®Æc ®iÓm phanh dõng chØ cã t¸c ®éng chÝnh khi xe dõng h¼n cho nªn khe hë gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh kh«ng l¬n cho phÐp kho¶ng 0,1-0,15mm. Phanh dõng trong hÖthèng phanh xe thiÕt kÕ lµ dÉn ®éng b»ng c¬ khÝ cho nªn khi ®iÒu chØnh cÇn biÕt chØnh c¸c ®ßn dÉn ®éng vµ ®é dµi thanh kÐo. §iÒu chØnh khe hë cña chèt gi÷a cÇn vµ ch¹c cña dÉn ®éng phanh tay. NÕu ®iÒu chØnh ®óng th× kÐp phanh tay tõ 5 - 6 r¨ng. 2. §iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do bµn ®¹p: §iÒu chØnh b»ng c¸ch thay ®æi chiÒu dµi thanh kÐo. Lóc nµy cÇn dÉn ®éng ph¶i Ðp vµo ®Õ tùa l¾p trªn kho¸ phanhvµ hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p lµ phanh 15-25mm. ViÖc ®iÒu chØnh hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p phanh rÊt quan träng vµ nã lµm cho ng­êi ®iÒu khiÓn cã c¶m gi¸c vÒ sù phanh. 3. §iÒu chØnh khe hë gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh cña phanh c«ng t¸c: * Khe hë cña m¸ phanh vµ trèng phanh ®­îc ®iÒu chØnh nh­ sau: - Dïng khÝch n©ng b¸nh xe vÒ phÝa tr­íc vµ ®ång thêi quay chèt lÖch t©m cña guèc phanh tr­íc cho ®Õn khi b¸nh xe kh«ng quay ®­îc n÷a th× dõng l¹i - Xoay chèt lÖch t©m theo chiÒu ng­îc l¹i vÇ dÇn dÇn b¸nh xe theo chiÒu ng­îc l¹i khi nµo b¸nh xe trong tr¹ng th¸i tù do lµ ®­îc lóc ®ã dïng c¨n l¸ kiÓm tra khe hë thuéc trong kho¶ng (0,1-0,15mm) - §iÒu chØnh b¸nh xe sau còng lµm t­¬ng tù nh­ng chó ý lµ quay b¸nh xe theo chiÒu ng­îc l¹i tøc lµ chiÒu lïi cña xe. * Chó ý: Trong khi th¸o têi toµn bé c¬ cÊu phanh ra ®Ó ®iÒu chØnh hay b¶o d­ìng th× kiÓm tra m¸ phanh nÕu mßn m¸ phanh qu¸ giíi hanh cho phÐp lµ kho¶ng c¸ch tõ bÒ mÆt m¸ phanh ®Õn ®inh t¸n nhá h¬n 0,5mm th× ta cÇn thay m¸ phanh míi. KiÓm tra ®é kÝn khÝt cña phÇn dÉn ®éng khÝ nÐn ®­îc tiÕn hµnh khi ¸p suÊt khÝ nÐn ®Þnh møc (7-7,5 KG/m) cña c¸c thiÕt bÞ ®­îc cung cÊp khÝ nÐn ®· bÞ ng¾t (ngõng cung cÊp khÝ nÐn) vµ m¸t nÐn khÝ ngõng lµm viÖc. §é kÝn khÝt cña dÉn ®éng khÝ nÐn ®­îc ®¶m b¶o nÕu ®é gi¶m ¸p suÊt khÝ nÐn trong hÖ thèng sau 30 phót kh«ng qu¸ 0,5 KG/ m. Chç dß rØ nhiÒu khÝ nÐn x¸c ®Þnh theo tiÒng rß cßng chç dß Ýt th× ®­îc x¸c ®Þnh b»ng n­íc xµ phßng. 4. X¶ kh«ng khÝ (x¶ air) trong hÖ thèng dÉn ®éng b»ng thuû lùc: Ta cã tr×nh tù x¶ nh­ sau: -Th¸o mò (n¾p) cao su ra khái van th«ng cña c¬ cÊu xy lanh b¸nh xe råi chôp lªn van mét èng cao su cßn ®Çu kia cña èng th× ®Æt vµo mét hép hay mét chai chøa dÇu phanh kh«ng Ýt h¬n 0,2 lÝt. - §¹p bµn phanh cho ®Õn khi nµo cã c¶m gi¸c phanh cã t¸c dông th× vÆn van x¶ ra kho¶n 1/2-3/4 vßng ren (chó ý vÆn tõ tõ) lµn nh­ thÕ nhiÒu lÇn cho ®Õn khi kh«ng khÝ trong hÖ thèng ®­îc x¶ hÕt th× th«i. - Trong khi x¶ khÝ ra khái hÖ thèng th× ta ®¹p bµn ®¹p phanh nhanh cßn khi nh¶ bµn ®¹p phanh th× nh¶ tõ tõ. - §¹p phanh xong ta gi÷ nguyªn ch©n phanh lóc xiÕt chÆt van x¶ th¸o èng ra sau ®ã ®Ëy n¾p l¹i. - Ta x¶ kh«ng khÝ ra khái hÖ thèng qua van x¶ víi tÊt c¶ c¸ b¸nh xe theo mét nguyªn t¾c lµ x¶ c¸c c¬ cÊu phanh b¸nh xe ë vÞ trÝ xa nhÊt råi tiÕn hµnh víi c¬ cÊu phanh b¸nh xe gÇn xy lanh chÝnh. - Khi x¶ kh«ng khÝ ra khái hÖ thèng cÇn ®æ thªm dÇu vµo b×nh chøa vµ møc dÇu c¸ch gê cña lç rãt 10-20mm. III. Nh÷ng h­ háng cña hÖ thèng phanh trong qu¸ tr×nh sö dông 1. Bµn ®¹p phanh bÞ hÉng do c¸c nguyªn nh©n chÝnh sau ®©y: a/ Kh«ng khÝ lät vµo trong hÖ thèng dÉn ®éng thuû lùc hoÆc do møc dÇu phanh ë b×nh chøc cña xy lanh chÝnh bÞ gi¶m, cã thÓ do kh«ng kÝn khÝt bÞ dß rØ dÇu phanh khi ®ã th× phanh kh«ng nhËy v× bµn ®¹p bÞ hÉng. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng trªn th× ta cÇn kiÓm tra l¹i c¸c ®­êng èng dÉn ®éng vµ tiÕn hµnh x¶ kh«ng khÝ trong hÖ thèng ra ngoµi ë c¸c c¬ cÊu phanh b¸nh xe vµ xy lanh chÝnh. Khi ®· x¶ xong kh«ng khÝ ra ngoµi th× quan s¸t møc dÇu ®æ thªm vµo ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng lät thªm kh«ng khÝ vµo trong hÖ thèng. ChÊt l­îng x¶ kh«ng khÝ ®­îc ®¸nh gi¸ b»ng sù lµm viÖc cña bµn ®¹p phanh, khi mµ bµn ®¹p phanh cã t¸c dông ë hµnh tr×nh tù do cho phÐp th× qu¸ tr×nh x¶ kh«ng khÝ hoµn toµn ®¹t hiÖu qu¶ tèt. b/ Khe hë m¸ phanh vµ trèng phanh qu¸ lín: Khi chuyÓn ®éng trªn ®­êng ®i th× cÇn ph¶i phanh nhiÒu do vËy mµ m¸ phanh mßn mét c¸ch tù nhiªn. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy ta cÇn phôc håi b»ng c¸ch ®iÒu chØnh l¹i c¬ cÊu ®iÒu chØnh khe hë nh­ lµ ®iÒu chØnh b¸nh lÖch t©m vµ chèt lÖch t©m. Khe hë ë kho¶ng cho phÐp lµ 0,1-0,15mm vµ b¸nh xe quay ®­îc dÔ dµng. c/ DÇu phanh bÞ ch¶y: Do khi lµm viÖc cÊc ®­êng èng dÉn dÇu bÞ nøt hay vì lµm cho dÇu trong hÖ thèng bÞ ch¶y ra hay c¸c ®Çu nèi kh«ng khÝt, cuspen xy lanh bÞ hong, xy lanh b¸nh xe mßn hay bÞ dç. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy ta cÇn kiÓm tra l¹i vµ t×m ra chç h­ háng ®Ó söa ch÷a. d/ Piston cña xy lanh chÝnh bÞ kÑt: Th­êng do bÞ bôi bÈn khi vËn hµnh « t« vµ trong qu¸ tr×nh söa ch÷a kh«ng thËt tèt. Mét sè nguyªn nh©n n÷a lµ do bÞ x­íc c¸c gê cho nªn khi lµm viÖc chÞu ¸p suÊt cao nªn bÞ kÑt, mÆt kh¸c cã thÓ lµ do c¸c h¹t dÇu khi lµm viÖc bÞ bÈn b¸m vµo cho nªn khi lµm viÖc dÇu dÉn theo bôi bÈn. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy ta cÇn th¸o ra ®Ó kiÓm tra vµ b¶o d­ìng kü thuËt sau ®ã thay dÇu phanh míi. 2. Phanh ¨n ®ét ngét: Khi phanh mµ ¨n kh«ng tõ tõ mµ ¨n ®ét ngét cã thÓ do c¸c nguyªn nh©n sau: a/ Lß xo kÐp guèc phanh bÞ gÉy:NÕu lß xo guèc phanh bÞ gÉy th× c¸c guèc phanh lu«n ë tr¹ng th¸i do·ng mÆc dï kh«ng Ðp vµo trèng phanh. Khi ®ã ta ®¹p bµn ®¹p phanh th× c¸c guèc phanh Ðp tøc th× vµo trèng phanh nªn g©y ra hiÖn t­îng phanh ®ét ngét. Khi cã hiÖn t­îng nµy th× cÇn th¸o c¬ cÊu phanh b¸nh xe ra vµ thay lµ xo míi. b/ M¸ phanh bÞ g·y: M¸ phanh khi lµm viÖc chÞu c¸c lùc ma s¸t l¬n do vËy mµ khi c¸c ®inh t¸n kh«ng chÆt hay lµ ®Ó qu¸ mßn th× sÏ bÞ g·y trªn m¸ phanh cã c¸c vÕt nøt hay c¸c m¶nh vì cong l¹i trongc¬ cÊy nªn khi phanh g©y hiÖn t­îng kÑt phanh. Khi gÆp hiÖn t­îng nµy th× nªn thay m¸ phanh míi vµ chó ý khi thay m¸ phanh míi nªn thay c¶ 2 m¸ phanh cña mét c¬ cÊy phanh b¸nh xe v× nh­ thÕ sec cã sù hao mßn ®Òu khi lµm viÖc vµ t¨ng hiÖu qu¶ phanh. c/ Hµnh tr×nh bµn ®¹p kh«ng ®óng quy ®Þnh: Khi hµnh tr×nh bµn ®¹p kh«ng trong giíi hanh cho phÐp th× khi phanh sÏ bÞ giËt. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy th× ®iÒu chØnh l¹i hµnh tr×nh bµn ®¹p ®óng tiªu chuÈn b»ng c¸ch nh­ sau: - Rót chèt ra khái cµng nèi vµ lÊy ra khái cÇn cña tæng phanh sau ®ã níi láng ®ai èc h·m vµ quay cµng ®Ó thay ®æi chiÒu dµi cña thanh kÐo tiÕp theo nèi thanh kÐo víi ®ßn g¸nh cña tæng van phanh råi kiÓm tra l¹i trÞ sè cña hµnh tr×nh tù do.nÕu n»m trong giíi h¹n cho phÐp th× ph¶i h·m l¹i b»ng chèt trÎ nÕu kh«ng ®óng qui ®Þnh th× l¹i ®iÒu chØnh l¹i. d/ Khe hë cña m¸ phanh vµ trèng phanh kh«ng ®óng quy ®Þnh: Khi khe hë gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh bÞ nhá qu¸ so víi quy ®Þnh th× khi phanh xe l¹i sÏ bÞ giËt do qu¸ tr×nh t¸c dông cña hÖ thèng phanh nhanh, mét nguyªn nh©n n÷a ®ã lµ cã thÓ cã hiÖn t­îng tù phanh xe l¹i khi kh«ng t¸c dông vµo bµn ®¹p. §Ó kh¾c phôc th× cÇn chØnh l¹i khe hë gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh cho ®óng. 3/ Phanh bÞ dÝnh dÇu : C¬ cÊu phanh bÞ dÝnh dÇu th× hiÖu qu¶ phanh kh«ng ®¹t hiÖu qu¶ cao.Nguyªn nh©n lµ do khi ®æ dÇu vµo qu¸ quy ®Þnh hay lµ do c¸c vßng ch¾n dÇu cña c¬ cÊu bÞ háng. Khi mµ hiÖn t­îng nµy khi ®ang chuyÓn ®éng trªn ®­êng th× dµ phanh nhiÒu lÇn cã thÓ lo¹i bá dÇu ra khái m¸ phanh. Khi mµ cã thêi gian ®Ó söa ch÷a th× th¸o m¸ phanh ra vµ ng©m vµo trong s¨ng kho¶ng 20- 30 phót. Sau khi ng©m xong th× mang m¸ phanh ra ®Ó ®¸nh b»ng bµn ch¶i s¾t cßn c¸c bé phËn kh¸c th× còng ®¸nh b»ng bµn tr¶i vµ röa b»ng x¨ng. TuyÖt ®èi kh«ng cho m¸ phanh lªn löa v× nh­ vËy lµm dÇu ngÊm vµo m¸ phanh vµ còng cã thÓ lµm cho m¸ phanh biÕn d¹ng. 4. Phanh bÞ ­ít: C¬ cÊu phanh bÞ ­ít cã thÓ lµ do khi chuyÓn ®éng trªn ®­êng ­ít vµ léi qua nh÷ng chç ngËp n­¬c, còng cã thÓ do khi röa xe n­íc lät vµo trong c¬ cÊu phanh. Khi bÞ ­ít th× ta kh¾c phôc nã nh­ sau:Cã thÓ lµ rµ phanh liªn tôc ®Ó lîi dông nhiÖt sinh ra cã thÓ lµm kh« hay cã thÓ lµ xÞt kh« b»ng khÝ nÐn ®Ó thåi n­íc ra ngoµi. 5. M¸ phanh bÞ mßn nhiÒu: Khi ho¹t ®éng trªn ®­êng mµ kh«ng chó ý b¶o d­ìng phanh cho nªn m¸ phanh mßn qu¸ giíi h¹n quy ®Þnh lµm cho c¸c ®Çu ®inh t¸n tråi lªn vµ g©y hiÖn t­îng x­íc bÒ mÆt tang trèng khi ®ã g©y ra tiÕng kªu ken kÐt cña phanh, hiÖu qu¶ phanh kÐm ®i. Kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy cÇn t¸n l¹i m¸ phanh hoÆc lµ thay m¸ phanh míi v× thay thÕ m¸ phanh rÎ h¬n trèng phanh. 6. C¸c bÒ mÆt m¸ phanh kh«ng Ðp hÕt vµo trèng phanh: Cã c¸c nguyªn nh©n sau: - Do m¸ phanh bÞ mßn - M¸ phanh mßn hay bÞ g·y vì - §iÒu chØnh khe hë gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanhkh«ng ®óng qu¸ lín trèng phanh tøc lµ ®iÒu chØnh l¹i khe hë gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh tøc lµ ®iÒu chØnh b¸nh lÖch t©m vµ èc lÖch t©m. VÞ trÝ cña m¸ phanh ®óng lµ c¸c èng phanh mét kho¶n lµ 0,1-0,15mm. Khi trèng phanh mßn th× cÇn cho thªm m¸y tiÖn ®Ó l¸ng l¹i bÒ mÆt lµm viÖc cña trèng phanh. 7. Phanh kh«ng t¸c dông hay kh«ng lµm viÖc ë mét b¸nh xe Khi ®ã nguyªn nh©n g©y nªn lµ: a/ Piston cña b¸nh xe kh«ng lµm viÖc ®ã bÞ kÑt: Do lµm viÖc l©u ngµy nªn ®ãng bôi bÈn hay lß xo cña piston b¸nh xe kh«ng lµm viÖc. Kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy lµ th¸o piston ra vµ tiÕn hµnh söa ch÷a lµm vÖ sinh l¹i cho s¹ch vµ cã thÓ tiÕn hµnh thay thÕ lß xo. Cßn trong tr­êng hîp mµ pit«n qu¸ rØ th× thay míi. b/ M¸ phanh vµ trèng phanh cïng mßn: Khi lµm viÖc th× m¸ phanh vµ trèng phanh mßn tù nhiªn. Kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy th× th¸o m¸ phanh ra vµ thay míi. Chó ý khi t¸n m¸ phanh vµo guèc phanh cÇn cã kho¶ng c¸ch gi÷a bÒ mÆt cña m¸ phanh c¸ch ®Çu ®inh t¸n lµ 2-3mm. c/ §iÒu chØnh sai phanh b¸nh xe: Khi ®iÒu chØnh sai th× còng g©y hiÖn t­îng phanh kh«ng ¨n ë mét b¸nh xe. Khi ®ã cÇn kh¾c phôc l¹i khe hë gi÷a m¸ phanh vµ trèng phanh cho ®óng kho¶ng cho phÐp. d/ Phanh ë mét b¸nh xe kh«ng lµm viÖc bÞndÝnh dÇu Do sù dß rØ dÇu trong cÇu xe qua c¸c vßng ch¾n dÇu hoÆc trong qu¸ tr×nh b¶o d­ìng vµ söa ch÷a th× dÇu bÞ dÝnh vµo trong c¬ cÊu. Kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy th× cÇn th¸o ra vµ vÖ sinh l¹i cho s¹ch c¸c chi tiÕt cña c¬ cÊu phanh. 8. Cã tiÕng kªu trong trèng phanh: a/ C¸c ®Çu ®inh t¸n bÞ tråi lªn: Khi cã hiÖn t­îng bÞ kªu ë trèng phanh th× lµ do m¸ phanh qu¸ mßn nªn c¸c ®Çu ®inh t¸n tråi lªn vµ ch¹m vµo bÒ mÆt lµm viÖc cña trèng phanh lµm cho bÒ mÆt cña trèng phanh bÞ x­íc theo vßng ®ång thêi lµm rung ®éng c¸c chi tiÕt g©y ra tiÕng kªu lín. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy th× ta ph¶i t¸n l¹i c¸c ®inh t¸n. b/ §Çu b¾t guèc phanh bÞ láng:Do ®Çu b¾t kh«ng chÆt guèc phanh cho nªn khi chuyÓn ®oäng th× g©y rung ®éng nªn cã tiÕng kªu khi lµm viÖc vµ va ®¹p c¸c chi tiÕt víi nhau. Kh¾c phôc hiÖn t­îng c©n b¾t chÆt c¸c ®Çu guèc phanh l¹i cho chÆt. c/ Lß xo tr¶ l¹i cña guèc phanh bÞ gÉy: C¸c lß xo hay bÞ g·y do lµm viÖc g©y ra hiÖn t­îng mái kim lo¹i cho nªn c¸c m¶nh kim lo¹i cña lß xo r¬i vµo trong c¬ cÊu nªn g©y ra tiÕng kªu. Kh¾c phôc cÇn thay lß xo míi 9. Møc dÇu phanh bÞ gi¶m liªn tôc: a/ Xy lanh chÝnh bÞ ch¶y dÇu: Do lµm viÖc l©u ngµy cho nªn c¸c bôi bÈn vµ c¸c t¹p chÊt kh¸c ®èng thµnh c¸c cÆn bÈn ®ãng ë thµnh xy lanh chÝnh vµ cã t¸c ®éng ®Õn c¸c vßng ®Öm cao su bÞ l·o ho¸ vµ cã thÓ bÞ r¸ch nªn kh«ng lµm nhiÖm vô ch¾n dÇu gi÷a pit«n vµ xy lanh, do vËy mµ dÇu bÞ ch¶y ra. Còng cã thÓ lµ do xy lanh bÞ x­íc do c¸c t¹p chÊt cã trong xy lanh lµm cho dÇu ch¶y theo c¸c chç x­íc ®ã. Kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy cÇn röa s¹ch xy lanh chÝnh vµ thay dÇu míi. b/ Xy lanh b¸nh xe bÞ ch¶y dÇu:Do mßn c¸c phít ch¾n dÇu, do c¸c phít bÞ l·o ho¸ hay do xy lanh b¸nh xe bÞ mßn rç hay x­íc trong qu¸ tr×nh lµm viÖc vµ do c¸c t¹p chÊt nªn dÇu ch¶y ra khái xy lanh b¸nh xe. Kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy th× cÇn thay thÕ c¸c phít cao su hoÆc xy lanh phanh b¸nh xe. 10. Phanh xiÕt (bã phanh) do: a/ Lç bæ xung cña xy lanh phanh chÝnh bÞ bÈn:Khi kh«ng thùc hiÖn qu¸ tr×nh phanh th× dÇu ®­îc håi vÒ xy lanh phanh chÝnh nhê c¸c lç bæ xung cho nªn khi lç bæ xung dÇu bÞ t¾c th× dÇu kh«ng vÒ ®­îc b×nh dÇu do vËy guèc phanh bÞ gi÷ nguyªn tr¹ng th¸i ®ang lµm viÖc nªn phanh bÞ bã. Khi lµm viÖc th× c¸c bôi bÈn lµm cho lç dÇu håi vÒ bÞ t¾c vµ ®­êng dÇu. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy ta cÇn th«ng l¹i lç dÇu vµ thay dÇu míi. b/ Vßng cao su cña xy lanh chÝnh bÞ hë: Do sö dông l©u ngµy hoÆc dïng lo¹i dÇu phanh xÊu cã nhiÒu t¹p chÊt. Trong tr­êng hîp nµy th× khi nh¶ bµn ®¹p phanh th× guèc phanh vÉn bÞ Ðp vµo trèng phanh nh­ vËy vÉn cßn bã phanh lóc nµy nÕu ta t¨ng khe hë gi÷a m¸ phanh vµ troãng phanh còng kh«ng kh¾c phôc ®­îc hiÖn t­îng nµy. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ta cÇn th¸o xy lanh b¸nh xe ra vµ röa s¹ch l¹i b»ng cån ®Ó lo¹i hÕt t¹p chÊt ra vµ thay dÇu phanh míi ®ång thêi thay vßng cao su míi tøc lµ thay cupen. c/ Piston cña xy lanh chÝnh bÞ kÑt: Piston bÞ kÑt lµ do dÇu phanh l©u ngµy kh«ng thay vµ c¸c t¹p chÊt n»m gi÷a pit«n vµ bÒ mÆt trong cña xy lanh. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy ta cÇn th¸o piston ra vµ vÖ sinh hay thay dÇu phanh míi. IV. Nh÷ng h­ háng cña hÖ thèng phanh dõng: 1. Guèc phanh bÞ dÝnh dÇu: NÕu møc dÇu trong hÖ thèng qu¸ cao th× mét phÇn dÇu ch¶y tíi guèc phanh lµm cho hiÖu qu¶ phanh dõng kÐm ®i. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy ph¶i röa s¹ch b»ng dÇu ho¶ vµ x¨ng. Sau ®ã lau kh« b»ng dÎ vµ kiÓm tra l¹i, ®iÒu chØnh l¹i møc dÇu trong hép sè cho ®óng quy ®Þnh. 2. Hµnh tr×nh ®iÒu khiÓn cña ®ßn tay phanh qu¸ lín: Do ®iÒu chØnh ®ßn ®iÒu chØnh kh«ng ®óng quy ®Þnh. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy ph¶i ®iÒu chØnh l¹i ®ßn ®iÒu khiÓn ®óng quy ®Þnh sao cho khi kÐo phanh tay ®ßn ®iÒu khiÓn cÇn phanh tay lïi 4-6 r¨ng cña vµnh r¨ng lµ phanh ¨n vµ khi nh¶ phanh mµ tang phanh kh«ng bÞ nãng lµ ®­îc. 3. Phanh ¨n ®ét ngét §Æt lß xo kh«ng ®óng. §ßn ®iÒu khiÓn phanh tay kh«ng cã hµnh tr×nh tù do. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy ph¶i ®iÒu chØnh l¹i ®ßn ®iÒu khiÓn tay vµ ®Æt l¹i lß xo. 4. Kh«ng cè ®Þnh ®­îc ®ßn ®iÒu khiÓn phanh tay: Thanh kÐo cña bé phËn ®Þnh vÞ b¾t kh«ng chÆt. Bé phËn ®Þnh vÞ bÞ háng. Qu¹t khÝa bÞ háng. §Ó kh¾c phôc hiÖn t­îng nµy ph¶i kiÓm tra l¹i vµ chØnh l¹i. NÕu r¨ng qu¹t khÝa bÞ qu¸ mßn th× thay míi. KÕt luËn Sau ba th¸ng ®­îc sù h­íng dÉn cña ThÇy gi¸o th¹c sü Ph¹m Huy H­êng cïng c¸c thÇy gi¸o trong bé m«n c¬ khÝ «t«, em ®· hoµn thµnh b¶n ®å ¸n tèt nghiÖp "ThiÕt kÕ hÖ thèng phanh cho xe t¶i 11 tÊn". Trong thêi gian lµm ®å ¸n mÆc dï em ®· cè g¾ng t×m hiÓu thªm trong s¸ch vµ trong thùc tÕ xong do h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é vµ thêi gian nªn trong ®å ¸n nµy em cã rÊt nhiÒu sù thiÕu sãt trong tÝnh to¸n vµ lùa chän ph­¬ng ¸n, h¬n n÷a cßn mét sè vÊn ®Ò mµ em ch­a thÓ ®i s©u vµo chi tiÕt ®­îc mµ em chØ dïng nh÷ng th«ng sè tham kh¶o cña xe thùc tÕ nªn kh«ng thÓ kh«ng thiÕu sãt. Em mong nhËn ®­îc sù gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ b¹n bÌ ®ång nghiÖp ®Ó b¶n ®å ¸n cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ThÇy gi¸o th¹c sü Ph¹m Huy H­êng cïng toµn thÓ c¸c thÇy gi¸o trong bé m«n c¬ khÝ «t« trùc thuéc khoa c¬ khÝ §¹i häc B¸ch Khoa Hµ Néi ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho em hoµn thµnh b¶n ®å ¸n tèt nghiÖp nµy. Hµ Néi, Ngµy.......Th¸ng.........N¨m 2005 Sinh viªn thiÕt kÕ NguyÔn Hoµi Nam