TÊN ĐỀ TÀI: Thu hút FDI Nhật Bản vào VN , thực trạng & Giải pháp
MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU 4
CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ ĐẦU TƯ 5
I. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƯ 5
1. Khái niệm và vai trò của đầu tư và đầu tư phát triển 5
2. Vai trò của đầu tư phát triển . 5
2.1 Đầu tư vừa tác động tới tổng cung vừa tác động tới tổng cầu. 5
2.2 Đầu tư có tác động hai mặt đến sự ổn định kinh tế . 6
2.3 Đầu tư tác động đến tốc độ phát triển và tăng trưởng kinh tế 7
2.4 Đầu tư và sự dịch chuyển cơ cấu kinh tế 8
2.5 Đầu tư với việc tăng cường khả năng khoa học và công nghệ của đất nước. 8
2.6 Đầu tư góp phần vào phát triển nguồn nhân lực ( NNL ) 9
II. KHÁI NIỆM VỀ VỐN VÀ VAI TRÒ CỦA VỐN ĐẦU TƯ 10
1. Khái niệm về vốn 10
2. Vai trò của vốn đầu tư 11
3. Các nguồn hình thành vốn đầu tư 12
3.1 Vốn huy động trong nước 12
3.2 Vốn huy động từ nước ngoài 13
3.2.1 Viện trợ phát triển chính thức ODA 13
3.2.2 Vốn đầu tư trực tiếp FDI 13
III. VAI TRÒ CỦA ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI ĐỐI VỚI CÁC NƯỚC NÓI CHUNG VÀ VIỆT NAM NÓI RIÊNG 14
1. Đối với chủ đầu tư 14
2. Đối với nước tiếp nhận đầu tư 14
3. Vai trò của đầu tư nước ngoài đối với việc phát triển kinh tế Việt Nam 15
IV. CÁC HÌNH THỨC ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI Ở VIỆT NAM 18
1. Hợp đồng hợp tác kinh doanh 18
2. Doanh nghiệp liên doanh 18
3. Doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài 19
4. Hợp đồng xây dựng kinh doanh chuyển giao BOT 20
5. Hợp đồng xây dựng chuyển giao kinh doanh BTO 20
6. Hợp đồng xây dựng chuyển giao 20
7. Khu chế xuất, khu công nghiệp 20
V. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI 20
VI. XU HƯỚNG VẬN ĐỘNG CHỦ YẾU CỦA FDI 21
1. Luồng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài chủ yếu đổ vào các nước phát triển 21
2. Tính đa cực trong hoạt động đầu tư 22
3. Lĩnh vực đầu tư đã có nhiều thay đổi sâu sắc 23
4. Hiện tượng hai chiều trong hợp tác đầu tư nước ngoài 23
5. Luồng FDI được thực hiện trước hết trong nội bộ khu vực 24
6. Các Công ty đa quốc gia chủ thể của đầu tư trực tiếp nước ngoài 24
VII. KINH NGHIỆM THU HÚT ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI CỦA MỘT SỐ NƯỚC ASEAN 25
1. Kinh nghiệm của Thái Lan 25
2. Kinh nghiệm của Malayxia 25
3. Kinh nghiệm của Indonexia 26
CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI CỦA NHẬT BẢN VÀO VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM QUA 28
I- TÌNH HÌNH CHUNG VỀ QUAN HỆ ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP CỦA NHẬT BẢN VÀO VIỆT NAM 28
1 -Đặc điểm FDI của Nhật Bản tới Việt Nam 28
1.1 Mục đích, nguyên tắc đầu tư trực tiếp ra nước ngoài của Nhật Bản 28
1.2 Phương thức đầu tư 29
1.3 Phương pháp gây vốn FDI của Nhật Bản 30
1.4 Phong cách quản lý kiểu Nhật Bản trong thực hiện các dự án FDI 32
1.5 Quy mô các dự án đầu tư và vòng đời sản phẩm 33
1.6 Quan hệ giữa FDI của Nhật Bản với ODA 34
2. Tình hình chung về quan hệ đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào Việt Nam 36
II- THỰC TRẠNG CỦA ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP CỦA NHẬT BẢN VÀO VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM QUA 39
1-Tổng quan về FDI của Nhật Bản vào Việt Nam giai đoạn 1989-2002 39
1.1-Quy mô và tốc độ đầu tư . 39
1.2- Cơ cấu vốn đầu tư . 42
1.2.1 Cơ cấu vốn đầu tư theo ngành. 42
1.2.2- Cơ cấu vốn đầu tư theo vùng 48
1.3 Hình thức đầu tư 51
III- ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ TÁC ĐỘNG CỦA FDI NHẬT BẢN ĐẾN VIỆT NAM 55
3.1 Những thành tựu đạt được và nguyên nhân 55
3.2 Những tồn tại và nguyên nhân 63
IV- ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ CỦA VIỆT NAM ĐỐI VỚI NHẬT BẢN 68
CHƯƠNG III: TRIỂN VỌNG, PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP NHẰM TĂNG CƯỜNG FDI NHẬT BẢN VÀO PHÁT TRIỂN KINH TẾ VIỆT NAM 72
I. TRIỂN VỌNG ĐẦU TƯ CỦA NHẬT BẢN VÀO VIỆT NAM 72
II. PHƯƠNG HƯỚNG PHÁT TRIỂN ĐẦU TƯ CỦA NHẬT BẢN VÀO VIỆT NAM 74
1. Mục tiêu của hoạt động thu hút đầu tư nước ngoài 74
2. Định hướng về đầu tư Nhật Bản 75
III. CÁC GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THU HÚT VÀ NÂNG CAO HIỆU QUẢ FDI CỦA NHẬT BẢN VÀO VIỆT NAM 76
1. Những giải pháp cải thiện môi trường đầu tư ở Việt Nam 76
1.1 Cải thiện môi trường pháp lý về đầu tư 76
1.2 Thực hiện đồng bộ chính sách khuyến khích đầu tư . 78
1.3 Tăng cường hoạt động xúc tiến vận động đầu tư kết hợp với lựa chọn thẩm tra đối tác nước ngoài. 80
1.4 Tăng cường công tác quản lý dự án sau khi cấp phép 81
1.5 Hoàn thiện bổ sung công tác xây dựng quy hoạch và ban hành các loại danh mục đầu tư 82
1.6 Huy động vốn trong nước để tăng cường hợp tác với nước ngoài, xây dựng cơ cấu đầu tư hợp lý 83
1.7 Xây dựng và phát triển hệ thống tài chính ngân hàng 85
1.9 Đào tạo và phát triển lực lượng lao động 86
1.10 Đẩy mạnh quá trình đổi mới phát triển kinh tế và hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam 88
2. Những giải pháp cụ thể đối với Nhật Bản 88
2.1 Khuyến khích hình thức kinh doanh dưới dạng 100% vốn đầu tư của Nhật Bản 88
2.2 Điều chỉnh một cách hợp lý cơ cấu FDI của Nhật Bản vào các ngành sản xuất 89
2.3 Cải tiến tiếp nhận và tổ chức thực hiện các dự án FDI của Nhật Bản 90
KẾT LUẬN 92
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 93
LỜI NÓI ĐẦU
Trong xu hướng toàn cầu hóa kinh tế hiện nay, sự di chuyển các nguồn lực ( K,R, Kỹ Thuật, Lao Động ) giữa các quốc gia trên thế giới ngày càng gia tăng và phát triển. Sự di chuyển đó được quyết định bởi đầu tư quốc tế ( bao gồm đầu tư trực tiếp và đầu tư gián tiếp ). Cùng với đầu tư gián tiếp, đầu tư trực tiếp có vai trò quan trọng. Dòng đầu tư này đang vận động theo nhiều chiều, dưới nhiều hình thức và ngày càng có xu hướng tự do hóa. Đây là một tất yếu khách quan, các nước đều phải chấp nhận tính tất yếu này dù là nước phát triển hay đang phát triển. Nước nào nhận thức được nó và tạo điều kiện cho nó vận động thì nước đó sẽ phát triển lớn mạnh .
Đối với các nước đang phát triển, đầu tư trực tiếp nước ngoài được coi là nhân tố quan trọng của sự tăng trưởng kinh tế. Muốn phát triển nhanh các nước cần phải lợi dụng ưu thế về vốn, công nghệ, thị trường lao động . của nhiều nước. Song nguồn FDI trên thế giới là có hạn mà nhu cầu về nó ngày càng lớn. Nó càng trở nên bức thiết trong điều kiện cách mạng khoa học công nghệ hiện đại và phân công lao động quốc tế sâu rộng ngày nay.
Việt Nam đang trong quá trình đổi mới nền kinh tế của mình từ nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung chuyển sang nền kinh tế thị trường. Quá trình chuyển đổi này, Việt Nam cần vốn đầu tư nước ngoài để bù đắp sự thiếu hụt về vốn, kỹ thuật, kinh nghiệm quản lý nhằm tăng năng suất lao động, tạo công ăn việc làm trong nước. Từ đó tạo tiền đề tăng thu nhập , tăng tích lũy cho sự phát triển kinh tế xã hội.Chính vì sự cần thiết về vốn đó nên em chọn đề tài : “Thu hút FDI Nhật Bản vào Việt Nam, thực trạng và giải pháp”. em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của cô giáo hướng dẫn Phạm Thị Thêu, các giáo viên trong bộ môn kinh tế đầu tư và các cô chú hướng dẫn ở Vụ đầu tư nước ngoài – Bộ kế hoạch và đầu tư . Em rất mong sự đóng góp và nhận xét của mọi người để đề án này được hoàn thiện thêm.
Em xin chân thành cám ơn.
93 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2543 | Lượt tải: 3
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Thu hút fdi nhật bản vào Việt Nam, thực trạng và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
NhËt B¶n vµo ViÖt Nam trªn hai khÝa c¹nh. Thø nhÊt, nã lµm t¨ng lªn sù c¹nh tranh trong thu hót FDI cña NhËt B¶n gi÷a c¸c quèc gia. Thø hai sù phôc håi nµy thóc ®Èy t¨ng cêng hîp t¸c giao dÞch lµm ¨n gi÷a c¸c quèc gia, v× vËy lµm t¨ng søc hÊp dÉn cña c¶ khu vùc ®èi víi c¸c dßng FDI. NÕu ViÖt Nam cã chiÕn lîc c¶i thiÖn tèt m«i trêng ®Çu t n©ng cao lîi thÕ so s¸nh trong c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, ®¶m b¶o sù æn ®Þnh x· héi..... th× ch¾c ch¾n sÏ giµnh ®îc sù chó ý cao cña c¸c nhµ ®Çu t trong ®ã cã NhËt B¶n.
Cïng víi sù c¶i thiÖn m«i trêng khu vùc, sù gia t¨ng m¹nh mÏ cña xu híng toµn cÇu hãa, mµ trong ®ã toµn cÇu hãa kinh tÕ lµ träng t©m sÏ lµ t¸c nh©n thóc ®Èy sù gia t¨ng lu chuyÓn cña c¸c dßng vèn quèc tÕ. ChÝnh v× vËy, kh¶ n¨ng thu nhËn ®îc FDI cµng cao h¬n trong t¬ng lai, vÊn ®Ò ®Æt ra víi ViÖt Nam lµ ph¶i tranh thñ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi do toµn cÇu hãa ®a l¹i, trong ®ã cã vÊn ®Ò thu hót nguån FDI. §©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng néi dung c¬ b¶n trong chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ta.
VÒ phÝa NhËt B¶n thÊy xuÊt hiÖn nh÷ng dÊu hiÖu nãi lªn dßng FDI cña NhËt B¶n sÏ gia t¨ng trong nh÷ng n¨m tíi. §ã lµ sù phôc håi kinh tÕ ®i liÒn víi sù æn ®Þnh chÝnh trÞ víi ®êng lèi ®èi ngo¹i híng vÒ Ch©u ¸. NÕu trong n¨m 97 vµ 98 nÒn kinh tÕ NhËt B¶n r¬i vµo møc t¨ng trëng ©m ®· lµm ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng ®Çu t ra níc ngoµi cña NhËt B¶n th× n¨m 99 nÒn kinh tÕ ®· b¾t ®Çu phôc håi, tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ ®¹t 0,6% mét n¨m. Sù t¨ng trëng kinh tÕ NhËt B¶n sÏ gãp phÇn lµm sèng ®éng m«i trêng kinh doanh khu vùc, thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng trao ®æi, ®Çu t trong néi bé khu vùc. §Æc biÖt víi chÝnh s¸ch híng vÒ Ch©u ¸ th× cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ NhËt B¶n ch¾c ch¾n quan hÖ kinh tÕ, trong ®ã cã ho¹t ®éng ®Çu t trùc tiÕp cña NhËt B¶n vµo khu vùc sÏ gia t¨ng h¬n.
Cïng víi sù phôc håi kinh tÕ NhËt B¶n, gi¸ trÞ ®ång Yªn sau mét ®ît gi¶m gi¸, b¨t ®Çu tõ th¸ng 10 n¨m 98 lªn gi¸. Víi sù gia t¨ng nµy, trong bèi c¶nh cña nÒn kinh tÕ ®ang phôc håi mäi ngêi ®Òu dù ®o¸n vÒ ®ît bïng næ ®Çu t míi ra níc ngoµi.
Nh×n nhËn tõ nh÷ng chuyÓn biÕn cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam còng cho thÊy nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn viÖc thu hót FDI. MÆc dï ViÖt Nam chÞu t¸c ®éng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ khu vùc nhng do cha héi nhËp s©u vµ h¬n n÷a do cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« tèt, ViÖt Nam vÉn gi÷ ®îc sù æn ®Þnh kinh tÕ x· héi trong nhng n¨m qua. Riªng n¨m 99 møc t¨ng GDP ®¹t 5%. S¶n lîng n«ng nghiÖp ®¹t 33,8 triÖu tÊn, t¨ng 2 triÖu tÊn so víi n¨m 98 vµ lµ møc cao nhÊt tõ tríc tíi nay. S¶n xuÊt c«ng nghiÖp cã møc t¨ng trëng 10%..... kÕt qu¶ sù ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam lµ c¬ së quan träng t¹o niÒm tin cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi trong ®ã cã NhËt B¶n.
C«ng cuéc ®æi míi cña ViÖt Nam vÉn ®îc tiÕp tôc ®Èy m¹nh. Cïng víi c¶i c¸ch kinh tÕ, ViÖt Nam ®· triÓn khai c¸c biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng cña hÖ thèng chÝnh trÞ, t¨ng cêng ®Êu tranh chèng tham nhòng.....
Nh vËy chóng ta cã c¬ së ®Ó hy väng møc gia t¨ng ®Çu t cña NhËt B¶n vµo khu vùc còng nh vµo ViÖt Nam. Nhng ®Ó ®Çu t cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam gia t¨ng ë møc ®é cao th× ®iÒu ®ã phô thuéc vµo sù c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t cña ta lµ chñ yÕu. Trong mét thÕ giíi mµ c¸c níc ®ang gia søc c¹nh tranh ®Ó thu hót vèn ®Çu t cho ph¸t triÓn th× n¬i nµo, khu vùc nµo cã m«i trêng ®Çu t kinh doanh thuËn lîi vµ ®ång vèn cã kh¶ n¨ng sinh lêi cao th× n¬i ®ã sÏ trë thµnh ®iÓm tô héi cña c¸c dßng vèn quèc tÕ.
II. ph¬ng híng ph¸t triÓn ®Çu t cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam
1. Môc tiªu cña ho¹t ®éng thu hót ®Çu t níc ngoµi
Môc tiªu xuyªn suèt ®Æt ra cho häat ®éng ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi thêi gian tíi lµ tranh thñ vèn mét c¸ch cã chñ ®éng, cã chän läc, cã träng t©m, träng ®iÓm, chó träng chÊt lîng, hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cho mét quy ho¹ch tæng thÓ cho ®Þnh híng chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi níc ta, gãp phÇn t¹o ra mét sè n¨ng lùc c«ng nghÖ. §ång thêi víi viÖc chØ ®¹o thùc hiÖn tèt c¸c dù ¸n ®· ®îc cÊp giÊy phÐp, cÇn n©ng cao chÊt lîng ®Çu t trong níc lªn mét tÇm cao míi. MÆt kh¸c, ®Ó nhÞp ®é t¨ng GDP lµ 7,5% víi c¬ cÊu vèn ®Çu t giai ®o¹n 2000 – 2005 lµ: vèn ®Çu t trong níc kho¶ng 35 tû USD trong ®ã vèn ng©n s¸ch Nhµ níc kho¶ng 14 tû USD. Vèn FDI trªn 9 tû USD. Vèn hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA trªn 9 tû USD, c¸c nguån vèn níc ngoµi kh¸c kho¶ng 5 tû USD.
Vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi sÏ tËp trung vµo c¸c lÜnh vùc sau:
- DÇu khÝ lµ lÜnh vùc träng t©m thu hót FDI. Môc tiªu cña ta lµ ph¸t triÓn c¸c má cã tr÷ lîng lín nh: §¹i Hïng, Thanh Long, c¸c má cña BP, AEDC, PEDCO,...... ®Ó cïng víi má B¹ch Hæ vµ má Rång ®a s¶n lîng dÇu khÝ khai th¸c lªn 30 – 40 triÖu tÊn/ n¨m. X©y dùng c«ng tr×nh dÉn khÝ vµo bê ®Ó cung cÊp cho hãa láng, nhµ m¸y ®iÖn, s¶n xuÊt ph©n ®¹m.
- S¶n xuÊt 11 khu c«ng nghiÖp tËp trung, khu c«ng nghiÖp kü thuËt cao ( chñ yÕu trong ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng tiªu dïng ) víi sè vèn ®Çu t thùc hiÖn lµ 2 tû USD. X©y dùng hµng tr¨m xÝ nghiÖp t¹o ra kho¶ng 200-300 ngh×n chç lµm viÖc, thu hót ®îc kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng n¨m kho¶ng 3 tû USD.
- X©y dùng c¬ së h¹ tÇng, chñ yÕu thùc hiÖn c¸c dù ¸n vÒ x©y dùng ®êng ( Thµnh Phè Hå ChÝ Minh, Vòng Tµu....), cÇu ( TP HCM, H¶i Phßng ..... ), nhµ ga, s©n bay, h¶i c¶ng, ®iÖn khÝ hãa ®êng s¾t, x©y dùng nhµ m¸y ®iÖn, ph¸t triÓn hÖ thèng th«ng tin .... qua h×nh thøc BOT
- Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng vµ c«ng nghiÖp nhÑ nh c¸c ngµnh ®iÖn tö, vËt liÖu x©y dùng, dªt, sîi, giÊy, thùc phÈm.....
ThÞ trêng ®Çu t trªn thÕ giíi diÔn biÕn phøc t¹p, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c níc trong thu hót vèn ®Çu t tõ bªn ngoµi ngµy cµng gay g¾t, nhng do nhiÒu yÕu tè ViÖt Nam vÉn ®øng tríc nh÷ng kh¶ n¨ng to lín thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi nhÊt lµ sau khi níc ta gia nhËp ASEAN, ký hiÖp ®Þnh hîp t¸c kinh tÕ víi liªn minh Ch©u ©u, chuÈn bÞ gia nhËp tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi ( WTO ) vµ nhÊt lµ cã sù b×nh thêng hãa vµ thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao gi÷a Hoa Kú vµ ViÖt Nam . Tuy nhiªn, c¸c kh¶ n¨ng ®ã cã thÓ biÕn thµnh hiÖn thùc ®Õn møc nµo lµ do tïy thuéc vµo 4 yÕu tè cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh :
+ T×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh
+ T×nh h×nh kinh tÕ trong níc kh«ng ngõng ®îc c¶i thiÖn
+ Quan hÖ chÝnh trÞ ®èi ngo¹i ®îc më réng, t¹o thÕ chÝnh trÞ v÷ng vµng cña ta trªn trêng quèc tÕ.
+ LuËt ph¸p, chÝnh s¸ch ®îc hoµn thiÖn, tæ chøc qu¶n lý ®îc c¶i tiÕn nh»m t¹o m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn, ®¬nbg ®Çu th¾ng lîi víi cuéc c¹nh tranh thu hót vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi
Cho ®Õn nay, ba yÕu tè ®Çu ®· cã c¬ së ®Ó ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc. Cßn yÕu tè sau vÒ c¬ b¶n ®ang cã søc hÊp dÉn nhng cung cha ph¶i lµ hoµn thiÖn cßn béc lé mét sè mÆt yÕu kÐm.
2. §Þnh híng vÒ ®Çu t NhËt B¶n
Víi tiÒm lùc lín vµ m¹nh, NhËt B¶n ®Çu t vµo hÇu hÕt c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc kinh tÕ cña ViÖt Nam. Tuy nhiªn khi xem xÐt c¬ cÊu ngµnh FDI cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam ta thÊy r»ng giai ®o¹n ®Çu, NhËt B¶n quan t©m nhiÒu ®Õn c¸c dù ¸n vÒ khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ c¸c dù ¸n ph¸t triÓn dÞch vô. N÷a sau nh÷ng n¨m 90 phÇn lín ®Çu t cña NhËt B¶n l¹i chuyÓn sang lÜnh vùc c«ng nghiÖp ( 2/3 sè dù ¸n vµ h¬n 2/3 sè vèn ®Çu t ) trong ®ã cã kh¸ nhiÒu dù ¸n tËp trung vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän mµ ViÖt Nam ®ang chó träng ph¸t triÓn nh c«ng nghiÖp ®iÖn tö, vËt liÖu x©y dùng, s¶n xuÊt « t« xe m¸y.... §iÒu naú ph¶n ¸nh thÕ m¹nh vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn c«ng nghiÖp cao cña NhËt B¶n mµ nã còng rÊt phï hîp víi chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt Nam. V× vËy ®Ó tËn dông thÕ m¹nh ®ã, thêi gian tríc m¾t chóng ta nªn ®Þnh híng ph¸t triÓn ®Çu t cña NhËt B¶n vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, kªu gäi ®Çu t cña NhËt B¶n vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, ®Çu t cña NhËt B¶n theo h×nh thøc 100% vèn níc ngoµi hoÆc liªn doanh ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu sang thÞ trêng NhËt B¶n ( quÇn ¸o giÊy dÐp...... vµ mét sè s¶n phÈm thùc phÈm chÕ biÕn )
T×nh h×nh ®Çu t cña NhËt B¶n trong thêi gian qua cïng nh÷ng ph¬ng híng, môc tiªu vµ nhu cÇu vèn ®Æt ra ®èi víi ®Êt níc chóng ta cã thÓ ®Æt niÒm tin vµo viÖc sÏ thu hót ®îc nhiÒu h¬n n÷a vèn ®Çu t níc ngoµi vµ t¨ng cêng h¬n n÷a nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc cña nã tíi ph¸t triÓn kinh tÕ. VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi mét sè níc ®ang ph¸t triÓn nh ViÖt Nam lµ ph¶i ph¸t huy ®îc c¸c ®iÒu kiÖn, thÕ m¹nh cña m×nh, t×m ra gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n, trë ng¹i cña ®Êt níc tõ ®ã t×m ra con ®êng ng¾n nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó ®a ®Êt níc ®i lªn b¾t kÞp víi thÕ giíi.
III. c¸c gi¶i ph¸p t¨ng cêng thu hót vµ n©ng cao hiÖu qu¶ FDI cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam
1. Nh÷ng gi¶i ph¸p c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t ë ViÖt Nam
1.1 C¶i thiÖn m«i trêng ph¸p lý vÒ ®Çu t
M«i trêng ®Çu t lµ tæng hoµ c¸c yÕu chÝnh trÞ, kinh tÕ, x· héi cã liªn quan t¸c ®éng tíi ho¹t ®éng ®Çu t vµ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn ®Çu t níc ngoµi.
Së dÜ ph¶i ph©n tÝch c¸c yÕu tè cña m«i trêng ®Çu t níc ngoµi lµ ®Ó nªu ra nh÷ng h¹n chÕ yÕu kÐm vÒ hÖ thèng ph¸p luËt cña ViÖt Nam, ®· c¶n trë viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam nãi chung vµ cña NhËt B¶n nãi riªng; bªn c¹nh ®ã nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm cña hÖ thèng ph¸p luËt sÏ lµm gi¶m ®i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi. Qua ®ã ®Ó ®a ra nh÷ng ph¬ng ph¸p hoµn thiÖn m«i trêng ®Çu t nh»m mang l¹i lîi Ých cho nÒn kinh tÕ.
H¬n thÕ n÷a trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi sù c¹nh tranh quèc tÕ vµ khu vùc trong viÖc thu hót ®Çu t níc ngoµi ®ang diÔn ra m¹nh mÏ, th× c¶i thiÖn m«i trêng ®Çu t lµ vÊn ®Ò cã ý nghÜa chiÕn lîc, v« cïng quan träng ®èi víi níc ta.
Chóng ta kh«ng phñ nhËn nh÷ng tiÒm n¨ng næi bËt trong c«ng t¸c x©y dùng vµ ban hµnh nh÷ng ph¸p luËt cã liªn quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam trong thêi gian qua. Tuy nhiªn, qua thö nghiÖm thùc tiÔn ®· béc lé kh«ng Ýt nh÷ng sai sãt vµ h¹n chÕ nh: hÖ thèng ph¸p luËt cßn cha ®ång bé vµ cô thÓ thùc hiÖn ph¸p luËt cßn tuú tiÖn, g©y nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p cho chñ ®Çu t. NhiÒu v¨n b¶n ph¸p lý ban hµnh chËm, néi dung cña mét sè ®iÒu kho¶n trong v¨n b¶n ph¸p lý ban hµnh chËm, néi dung cña mét sè ®iÒu kho¶n trong v¨n b¶n ph¸p lý cßn chång chÐo cha thèng nhÊt, thËm chÝ cßn mét sè chç m©u thuÉn.
LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam ®îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng bé luËt “th«ng tho¸ng” vµ “hÊp dÉn” c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Nhng cßn nhiÒu vÊn ®Ò quy ®Þnh trong bé luËt cha thùc sù phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cña mét nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ më cöa ra bªn ngoµi, cô thÓ lµ nh÷ng vÊn ®Ò sau:
* Cho phÐp thµnh lËp liªn doanh vµ ho¹t ®éng trong nhiÒu lÜnh vùc thay v× chØ ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc nhÊt ®Þnh.
* Më réng thªm ®iÒu kiÖn chuyÓn nhîng vèn cho c¸c bªn tham gia liªn doanh. Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh, h×nh thøc ph¸p luËt cña c«ng ty liªn doanh lµ mét c«ng ty TNHH, chø kh«ng ph¶i lµ c«ng ty cæ phÇn. Do ®ã, thiÕu tù do trong viÖc chuyÓn nhîng vèn gãp trong c¸c c«ng ty liªn doanh, cã thÓ g©y ¶nh hëng xÊu tíi t©m lý cña nhµ ®Çu t níc ngoµi vµ lµm k×m h·m ®Çu t. ViÖc cÇn cã sù cho phÐp tríc cña c¬ quan cÊp phÐp ®Çu t ®Ó b¸n toµn bé hay mét phÇn vèn gãp cña m×nh ®Ó h¹n chÕ kh¶ n¨ng vay, vµ nh vËy còng chÝnh lµ t¨ng ®Çu t. §Ó tr¸nh trë ng¹i cña ph¸p luËt ViÖt Nam, doanh nghiÖp níc ngoµi thùc hiÖn viÖc ®Çu t cña m×nh th«ng qua mét c«ng ty trung gian do m×nh lËp ra thêng lµ t¹i mét níc cã chÕ ®é ®¸nh thuÕ thÊp, ®iÒu nµy g©y thÊt thu thuÕ ®èi víi ViÖt Nam. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹nh nµy, cã thÓ quyÕt ®Þnh viÖc chuyÓn nhîng vèn gi÷a c¸c ®èi t¸c níc ngoµi sÏ kh«ng cÇn ph¶i cã giÊy phÐp cña c¬ quan cÊp giÊy phÐp ®Çu t, mµ chØ cÇn khai b¸o víi c¬ quan nµy vµ nÕu sau mét ngµy kh«ng cã ý kiÕn ph¶n håi th× mÆc nhiªn ®îc coi nh viÖc chuyÓn nhîng ®îc chÊp nhËn.
* C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh
ViÖt Nam míi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, do vËy hÖ thèng ph¸p luËt cha ®Çy ®ñ vµ thiÕu tÝnh ®ång bé, phong c¸ch lµm viÖc quan liªu cöa quyÒn, c¸c thñ tôc rêm rµ lµm phiÒn hµ cho c¸c doanh nghiÖp trong níc vµ c¸c c«ng ty níc ngoµi. VÊn ®Ò nµy g©y bÊt b×nh trong gݬi doanh nghiÖp nhÊt lµ c¸c doanh nghiÖp níc ngoµi ®ang kinh doanh t¹i ViÖt Nam. C«ng viÖc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh kh«ng thÓ thùc hiÖn triÖt ®Ó trong thêi gian ng¾n. Nh÷ng môc tiªu tríc m¾t ®Ó thóc ®Èy h¬n n÷a quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i gi÷a ViÖt Nam vµ NhËt B¶n lµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu hµng ho¸ cña m×nh sang thÞ trêng NhËt B¶n vµ thu hót nhiÒu vèn FDI cña c¸c c«ng ty NhËt B¶n. Nhµ níc ViÖt Nam cÇn ®Èy m¹nh viÖc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh nhÊt lµ xÐt duyÖt, cÊp giÊy phÐp ®Çu t níc ngoµi. LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam lu«n ®îc söa ®æi ®Ó t¹o nªn sù hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Nhng trªn thùc tÕ, m«i trêng ®Çu t cña ViÖt Nam ®ang mÊt dÇn ®i nh÷ng u thÕ mµ nguyªn nh©n theo c¸c nhµ ®Çu t kinh doanh níc ngoµi th× ®ã chÝnh lµ nh÷ng thñ tôc hµnh chÝnh rêm rµ, luËt ph¸p kh«ng ®ång bé vµ tÖ n¹n tham nhòng.
§©y còng lµ lý do t¹i sao lîng vèn ®Çu t vµo ViÖt Nam cã xu híng gi¶m vµ cã tèc ®é t¨ng trëng ®ang ch÷ng l¹i.
VÒ l©u dµi, viÖc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh ë ViÖt Nam còng cÇn thùc hiÖn mét c¸ch khÈn tr¬ng ®Ó t¹o ®éng lùc thóc ®Èy t¨ng trëng nÒn kinh tÕ ®Êt níc vµ tham gia cã hiÖu qu¶ c¸c liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ: HÖ thèng thñ tôc giÊy trong giao dÞch cµng ®îc thay ®æi theo híng tinh gi¶m, gi¶m bít t×nh tr¹ng nhiÒu cöa trong giao dÞch vµ cã qu¸ nhiÒu giÊy tê trong xö lý c¸c vô viÖc, t×nh tr¹ng thiÕu tr¸ch nhiÖm trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc còng cÇn cã sù chÊn chØnh hîp lý nhÊt lµ chuyÓn tõ c¬ chÕ “xin – cho” sang c¬ chÕ “®¨ng ký trong m«i trêng ho¹t ®éng kinh doanh”
C¸c doanh nghiÖp níc ngoµi nãi chung vµ NhËt B¶n nãi riªng vèn kinh doanh theo ph¸p luËt nªn cÇn cã hÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé ®Ó ®iÒu chØnh, hä rÊt th«ng hiÓu luËt quèc gia còng nh luËt quèc tÕ nªn t×nh tr¹nh thiÕu luËt vµ luËt kh«ng ®ång bé ë ViÖt Nam tríc hÕt sÏ cã h¹i cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam khi quan hÖ víi c¸c c«ng ty níc ngoµi
* VÊn ®Ò chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ
Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, c¸c c«ng ty cã vèn ®Çu t níc ngoµi chØ cã thÓ ®æi ViÖt Nam ra ngo¹i tÖ khi ®îc giÊy phÐp cña ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam. Kh«ng ph¶i bÊt kú trêng hîp nµo ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam còng cho phÐp chuyÓn ®æi ngo¹i tÖ mµ chØ nh÷ng dù ¸n s¶n xuÊt thay thÕ nhËp khÈu, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. T×nh tr¹nh nµy ®· g©y khã kh¨n v× doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi cÇn ph¶i cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o viÖc cung øng cho xÝ nghiÖp tõ níc ngoµi cÇn ph¶i cã kh¶ n¨ng ®¶m b¶o viÖc cung cÊp cho xÝ nghiÖp tõ níc ngoµi vµ chuyÓn lîi nhuËn vÒ níc cho c¸c nhµ ®Çu t.
Quan t©m ®Õn c¸c nhµ ®Çu t NhËt B¶n lµ hä ®îc phÐp b¸n s¶n phÈm, dÞch vô t¹i thÞ trêng ViÖt Nam b»ng ngo¹i tÖ, hoÆc cho phÐp chung tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi mua ngo¹i tÖ nµy dïng ®Ó nhËp khÈu nguyªn liÖu hay ®Ó chuyÓn lîi nhuËn vÒ níc.
1.2 Thùc hiÖn ®ång bé chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t.
* Hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t th«ng qua biÖn ph¸p thuÕ
Trung t©m hÖ thèng khuyÕn khÝch ®Çu t lµ chÝnh s¸ch thuÕ. Nh÷ng khuyÕn khÝch vÒ thuÕ lµ ®iÒu hÊp dÉn nhÊt ®èi víi nhµ ®Çu t níc ngoµi. ViÖt Nam ®· c«ng bè miÔm gi¶m thuÕ cho viÖc nhËp khÈu c¸c thiÕt bÞ nhËp khÈu lÇn ®Çu h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh cho c¸c dù ¸n ®Çu t níc ngoµi trong c¸c lÜnh vùc kh¸ch s¹n vµ du lÞch, bÊt ®éng s¶n vµ ph¸t triÓn dÞch vô tµi chÝnh. N¨m 2000 luËt ®Çu t níc ngoµi ®· ®îc bæ sung thªm mét sè chÝnh s¸ch u ®·i lµ miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi vËt t trong níc cha s¶n xuÊt ®îc; gi¶m thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra níc ngoµi. Nh÷ng thay ®æi vÒ thuÕ trong luËt ®Çu t níc ngoµi ®· ®îc ®¸nh gi¸ lµ sù hµo phãng cao nhÊt cña chÝnh phñ ViÖt Nam tõ tríc ®Õn nay. ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh miÔn thuÕ lîi tøc 8 n¨m thay v× 4 n¨m tríc ®©y cho c¸c dù ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng. C¸c dù ¸n thuéc ngµnh c«ng nghiÖp c¬ khÝ luyÖn kim vµ hãa chÊt c¬ b¶n ®îc miÔn thuÕ 2 n¨m ®Çu, gi¶m 50% thuÕ lîi tøc cho 3 n¨m tiÕp theo. H¬n thÕ n÷a nÕu dù ¸n sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ khai th¸c nguyªn liÖu trong níc th× ®îc khuyÕn khÝch 3 n¨m ®Çu miÔn thuÕ vµ gi¶m 15% thuÕ lîi tøc cña 2 n¨m tiÕp theo. §Æc biÖt t¹i kú häp thø 7 quèc héi khãa 10 võa qua. LuËt söa ®æi bæ sung mét sè ®iÒu cña luËt dÇu khÝ ®· ®îc th«ng qua víi nh÷ng u ®·i míi nh»m thu hót ®Çu t níc ngoµi ®Èy nhanh tiÕn ®é t×m kiÕm, th¨m dß, khai th¸c dÇu khÝ : thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp lµ 32% ®èi víi c¸c dù ¸n khuyÕn khÝch ®Çu t ®îc xem xÐt miÔn 2 n¨m , gi¶m 50% trong c¶ hai n¨m tiÕp theo; c¸c bªn cã thÓ tho¶ thuËn møc thu håi chi phÝ th¨m dß, ph¸t triÓn má vµ khai th¸c dÇu khÝ tíi 50% ®Õn 70% s¶n lîng dÇu khÝ khai th¸c hµng n¨m cho tíi khi thu håi song ..... Nh÷ng sù ®iÒu chØnh nµy kh«ng chØ mang l¹i nh÷ng thay ®æi tÝch cùc trong t×nh h×nh ®Çu t NhËt B¶n mµ cßn thÓ hiÖn sù phï hîp víi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Ngoµi nh÷ng chÝnh s¸ch vÒ thuÕ nªu trªn, c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m ®Çu t cña chÝnh phñ cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi cã vai trß quan träng, trong ®ã cã c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m vÒ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, quyÒn ®îc chuyÓn lîi nhuËn ra níc ngoµi ..... Trong n¨m 2000 võa qua chÝnh phñ ViÖt Nam ®· cã nhiÒu nç lùc gi¶m tiÒn thuª ®Êt cho phÐp ®iÒu chØnh môc tiªu, d·n tiÕn ®é dù ¸n, gi¶m cíc phÝ mét sè lo¹i dÞch vô .....NhiÒu khã kh¨n víng m¾c cña c¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi trong qu¸ tr×nh triÓn khai d ¸n quan träng, ¸p dông luËt níc ngoµi .... ®· ®îc gi¶i quyÕt vÒ c¬ b¶n . §iÒu ®ã sÏ gióp c¸c nhµ ®Çu t yªn t©m bá vèn vµo thÞ trêng ViÖt Nam.
Bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc, chÝnh s¸ch vÒ thuÕ trong ho¹t ®éng ®Çu t cßn béc lé ë mét sè nh÷ng h¹n chÕ. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng h¹n chÕ nµy, chóng ta cÇn thùc hiÖn:
* Nghiªn cøu gi¶m thuÕ thu nhËp c¸ nh©n t¬ng øng víi møc phæ biÕn trong khu vùc, n©ng møc thu nhËp khëi ®iÓm ph¶i chÞu thuÕ thu nhËp víi ngêi lao ®éng mét c¸ch hîp lý.
* X©y dùng hÖ thèng ph¸p luËt nhËp khÈu theo híng khuyÕn khÝch s¶n xuÊt phu tïng trong níc trªn nguyªn t¾c thuÕ ®¸nh vµo linh kiÖn, chi tiÕt nhËp khÈu vµ s¶n xuÊt. L¾p r¸p phô tïng cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p phô tïng cung cÊp cho c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p s¶n phÈm hoµn chØnh ph¶i thÊp h¬n thuÕ ®¸nh vµo phô tïng nhËp khÈu ®Ó l¸p r¸p ®¶m b¶o ngêi s¶n xuÊt trong níc cã lîi. X©y dùng biÓu thøc thÝch hîp trªn c¬ së xem xÐt quan hÖ gi÷a hµng nhËp khÈu nguyªn chiÕc vµ phô tïng, gi÷a phô tïng vµ linh kiÖn cña phô tïng, gi÷a linh kiÖn cña hµng nguyªn chiÕc víi linh kiÖn cña phô tïng.
* CÇn quy ®Þnh l¹i thêi gian miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi nguyªn liÖu nhËp khÈu ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu lµ 80 ngµy. §¬n gi¶n ho¸ thñ tôc hoµn thuÕ cho doanh nghiÖp ®¶m b¶o thêi gian lµm thñ tôc hoµn thuÕ cho doanh nghiÖp kh«ng qu¸ 30 ngµy kÓ tõ khi c¬ quan cã thÈm quyÒn nhËn ®îc c«ng v¨n xin hoµn thuÕ. Cho doanh nghiÖp ®îc hëng u ®·i vÒ thuÕ theo luËt míi ®ång thêi ®¶m b¶o nguyªn t¾c kh«ng håi tè nghÜa lµ nh÷ng quy ®Þnh cña luËt cò cã lîi h¬n cho doanh nghiÖp ®· ®îc cÊp giÊy phÐp tríc ngµy luËt míi cã hiÖu lùc th× doanh nghiÖp ®ã ®îc hëng theo luËt cò.
Nh×n chung trong thêi gian qua, sù söa ®æi vÒ gi¸ thuª ®Êt, thuÕ xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c chÝnh s¸ch thuÕ kh¸c ®Òu thÓ hiÖn sù thÝch øng nhanh t×nh h×nh c¹nh tranh thu hót ®Çu t vµ héi nhËp vµo kinh tÕ cña vïng vµ thÕ giíi. Tuy nhiªn khi söa ®æi chóng ta còng ph¶i chó ý ®Õn møc ®é u ®·i vÒ thuÕ gi÷a doanh nghiÖp trong níc víi doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi cÇn t¹o ra mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt cÇn nghiªn cøu chÝnh s¸ch u ®·i cã søc c¹nh tranh cao ®Ó khuyÕn khÝch dù ¸n ®Çu t níc ngoµi vµo c¸c lÜnh vùc c«ng nghÖ cao, s¶n xuÊt c¬ khÝ, ®iÖn tö, thiÕt bÞ viÔn th«ng, c¬ khÝ chÕ t¹o; c¸c dù ¸n chÕ biÕn n«ng l©m thuû s¶n ®Çu t vµo n«ng th«n vµ c¸c ®Þa bµn cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi khã kh¨n; x©y dùng c¬ chÕ hç trî cÇn thiÕt ®Ó ®¸p øng nhu cÇu c¸c ngµnh chÕ biÕn xuÊt khÈu.... Ng©n hµng thÕ giíi cho r»ng, ViÖt Nam nªn ®¬n gi¶n c¬ cÊu møc thuÕ cïng víi mét biÓu thøc thèng nhÊt h¬n ®Ó dÔ kiÓm tra, dÔ t¨ng thu cho ng©n s¸ch
1.3 T¨ng cêng ho¹t ®éng xóc tiÕn vËn ®éng ®Çu t kÕt hîp víi lùa chän thÈm tra ®èi t¸c níc ngoµi.
Khi mµ ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi nãi chung vµ ®Çu t cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam nãi riªng cßn ë giai ®o¹n ban ®Çu, c¸c chñ ®Çu t cßn ®ang tiÕp tôc th¨m dß vµ lùa chän; th× ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t nh chiÕc cÇu nèi cuèn hót c¸c c«ng ty níc ngoµi ®Õn ViÖt Nam; gióp c¸c chñ ®Çu t níc ngoµi vµ trong níc rót ng¾n thêi gian t×m hiÓu, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hä nhanh chãng hîp t¸c. Khi mµ ho¹t ®éng ®Çu t ®¹t tíi ®Ønh cao vµ b·o hoµ th× lóc ®ã vai trß cña xóc tiÕn ®Çu t sÏ gi¶m ®i, bëi v× khi ®ã m«i trêng ®Çu t qu¸ quen biÕt ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Ho¹t ®éng ®Çu t sÏ chuyÓn sang mét tr¹ng th¸i kh¸c.
Cã thÓ nãi xóc tiÕn ®Çu t t¸c ®éng trùc tiÕp h÷u hiÖu tíi thu hót ®Çu t níc ngoµi, lµ c«ng cô ®Ó chuyÓn nh÷ng yÕu tè thuËn lîi cña m«i trêng ®Çu t th«ng qua c¸c c¬ chÕ h÷u hiÖu cña hÖ thèng c¸c khuyÕn khÝch t¸c ®éng ®Õn c¸c nhµ ®Çu t. §ång thêi cÇn ph¶i xóc tiÕn ®Çu t cã qu¸ nhiÒu c¬ héi ®Çu t míi, sù lùa chän cña c¸c nhµ ®Çu t ph¶i trªn lîng th«ng tin kÞp thêi vµ chÝnh x¸c trªn c¬ së so s¸nh møc ®é sinh lêi vµ rñi ro.
Vai trß cña xóc tiÕn ®Çu t sÏ lµ rÊt quan träng. HÖ thèng xóc tiÕn ®Çu t nh hiÖn nay sÏ trë nªn qu¸ t¶i, l¹c hËu so víi nhu cÇu thùc tÕ bëi v× ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c xóc tiÕn ®Çu t cßn thiÕu vÒ thiÕt bÞ yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é n¨ng lùc. PhÇn lín hä ®¶m b¶o ®îc chøc n¨ng t vÊn m«i giíi, cßn t vÊn t¸c nghiÖp rÊt Ýt vµ yÕu.
HÖ thèng xóc tiÕn cßn thiÕu ®ång bé, thèng nhÊt vµ ®· ®Õn lóc ph¶i tæ chøc l¹i theo híng:
* Ho¹ch ®Þnh mét chiÕn lîc xóc tiÕn ®Çu t nh»m ®¸p øng ®îc nhu cÇu vµ môc tiªu æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
* Cñng cè bé phËn xóc tiÕn ®Çu t ®ñ m¹nh vÒ ®éi ngò, m¹nh mÏ vÒ tr×nh ®é, n¨ng lùc theo híng tËp trung ho¸ cao ®é chø kh«ng ph©n t¸n, manh món nh hiÖn nay.
* T¨ng cêng vµ cã kÕ ho¹ch ®a c¸c Bé, viÖn, trêng vµ c¸c c¬ quan lµm c«ng t¸c ®èi ngo¹i tham gia vµo ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t, phèi hîp c¸c ch¬ng tr×nh nghiªn cøu nh»m t¹o thÕ chñ ®éng trong giao tiÕp vµ sö lý c¸c quan hÖ víi bªn ngoµi. ThiÕt lËp quan hÖ víi c¸c c¬ quan qu¶n lý cña nhµ níc vÒ ®Çu t cña mét sè níc ®Ó trao ®æi th«ng tin, kinh nghiÖm ®Èy m¹nh quan hÖ víi c¸c c«ng ty t vÊn ph¸p luËt, dÞch vô ®Çu t quèc tÕ ®Ó cã nguån th«ng tin vµ cã sù trî gióp trong c«ng t¸c x©y dùng luËt khuyÕn khÝch ®Çu t.
Trong n¨m 2000 võa qua nhµ níc ta ®· ban hµnh mét sè gi¶i ph¸p xóc tiÕn ho¹t ®éng ®Çu t sau:
* Phèi hîp víi c¸c ®Þa ph¬ng, bé, ngµnh x©y dùng tr¬ng tr×nh vËn ®éng xóc tiÕn ®Çu t trªn c¬ së c¸c quy ho¹ch, dù ¸n thu hót vèn FDI. TËp trung c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn ®Çu t t¹i c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm nh: Mü, NhËt B¶n, Hµn Quèc, §µi Loan... vµ mét sè níc ch©u ©u. Hoµn chØnh danh môc dù ¸n quèc gia kªu gäi ®Çu t níc ngoµi thêi kú 2001 – 2010 kÌm theo c¸c th«ng tin c¬ b¶n vÒ dù ¸n.
* Phèi hîp víi c¸c ®Þa ph¬ng, bé, ngµnh x©y dùng c¸c website giíi thiÖu vÒ ®Çu t níc ngoµi.
* §Ò nghÞ nhµ níc cho phÐp më v¨n phßng xóc tiÕn ®Çu t t¹i mét sè ®Þa bµn träng ®iÓm sö dông kinh phÝ cña nhµ níc.
1.4 T¨ng cêng c«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n sau khi cÊp phÐp
Thêi gian qua, c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc cña ViÖt Nam cßn coi nhÑ viÖc qu¶n lý c¸c dù ¸n. Nhng qua thùc tÕ sù thÊt b¹i cña nhiÒu dù ¸n, c«ng t¸c nµy ®· ®îc coi träng h¬n. Tuy nhiªn, vÉn cßn tån t¹i nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®îc kh¾c phôc nh: c¸c vÊn ®Ò ph¸t sinh trong doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi kh«ng ®îc sö lý ( ®¬n do c¬ quan qu¶n lý kh«ng n¾m ®îc t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ) lµm kÐo dµi t×nh tr¹ng s¶n xuÊt ®×nh trÖ, lµm xÊu m«i trêng ®Çu t, nhiÒu trêng hîp ®îc sö lý kh«ng ®óng luËt ph¸p mµ thiªn vÒ biÖn ph¸p hµnh chÝnh, mét sè c¬ quan tù ý ®Ò ra nh÷ng quy ®Þnh riªng vÒ qu¶n lý doanh nghiÖp, gi¸ b¸n ®iÖn .... tr¸i víi quy ®Þnh chung cña nhµ níc lµm cho c¸c nhµ ®Çu t hoµi nghi chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p cña ta. Tríc t×nh h×nh trªn, chóng ta cÇn ph¶i rµ so¸t l¹i c¸c v¨n b¶n hiÖn cã nh»m x¸c ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n vµ quan hÖ c«ng t¸c gi÷a c¸c c¬ quan nhµ níc theo tinh thÇn võa ph¸t huy chøc n¨ng cña c¸c c¬ quan võa qu¶n lý tËp trung thèng nhÊt, kh¾c phôc hiÖn tîng chia c¾t, ph©n t¸n, thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh cña chÝnh phñ vÒ h×nh thµnh, thÈm ®Þnh vµ thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t níc ngoµi.
Trong toµn bé chu tr×nh cña mét dù ¸n, kh©u qu¶n lý lµ kh©u quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña mét dù ¸n cô thÓ vµ theo toµn bé ho¹t ®éng hîp t¸c ®èi t¸c. Do vËy, ph¶i ®Æc biÖt coi träng c«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n, n©ng cao chÊt lîng cña c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng vµ nh÷ng tæ chøc c¸n bé lµm viÖc nµy giµnh sù quan t©m chØ ®¹o ®Ó n¾m ch¾c t×nh h×nh thùc hiÖn theo s¸t diÔn biÕn nh»m chñ ®éng cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. §Èy m¹nh viÖc kiÓm tra ®Þnh kú, kiªn quyÕt xö lý kÓ c¶ rót giÊy phÐp ®èi víi c¸c trêng hîp d©y da, kh«ng triÓn khai dù ¸n theo quy ®Þnh hiÖn hµnh.
PhÊn ®Êu n©ng cao h¬n tû lÖ vèn thùc hiÖn vµ lîi Ých cña ng©n hµng, coi ®ã lµ mét chØ tiªu ®¸nh gi¸ cña ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi.
1.5 Hoµn thiÖn bæ sung c«ng t¸c x©y dùng quy ho¹ch vµ ban hµnh c¸c lo¹i danh môc ®Çu t
HiÖn nay, sè lîng dù ¸n ®Çu t vµo ViÖt Nam kh¸ nhiÒu, nhiÒu lÜnh vùc ®· ®¹t ®îc sù c©n b»ng gi÷a cung vµ cÇu, nhiÒu lo¹i dù ¸n cã quy m« ®Çu t lín h¬n hoÆc cã lîi nhuËn cao nh s¶n xuÊt bia, xi m¨ng, l¾p r¸p « t« xe m¸y, v¨n phßng cho thuª, kh¸ch s¹n, s¶n xuÊt ®êng..... ®· b·o hoµ. Do ®ã vÊn ®Ò quy ho¹ch theo ngµnh vµ l·nh thæ, c¬ cÊu kinh tÕ vµ môc tiªu cña tõng dù ¸n ph¶i ®îc ®Æt lªn hµng ®Çu ®Ó lµm thÕ nµo vÉn thu hót ®îc vèn ®Çu t tõ níc ngoµi nhng ph¶i híng hä ®Çu t vµo c¸c vïng, c¸c dù ¸n träng ®iÓm. Tríc m¾t, khÈn tr¬ng hoµn thµnh c¸c quy ho¹ch c¸c khu c«ng nghiÖp, c¸c s¶n phÈm quan träng c¸c vËt liÖu x©y dùng ..... Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh nh÷ng dù ¸n trong níc tù ®Çu t hoÆc vay vèn ®Ó ®Çu t, nh÷ng dù ¸n cã thÓ kªu gäi ®Çu t níc ngoµi theo ngµnh vµ l·nh thæ còng nh x¸c ®Þnh yªu cÇu t¬ng øng vÒ c«ng nghÖ thiÕt bÞ..... §Ó ®¸p øng nhu cÇu bøc xóc cña ho¹t ®éng ®Çu t níc ngoµi, c¸c ngµnh cÇn hoµn chØnh thªm mét bíc quy ho¹ch phèi hîp víi thµnh phè, ®Þa ph¬ng x©y dùng quy ho¹ch trªn ®Þa bµn ®Æc biÖt quy ho¹ch ph¸t triÓn c¸c khu c«ng nghiÖp.
Nh»m thu hót ®îc vèn ®Çu t víi hiÖu qu¶ lín, kh¾c phôc t×nh tr¹ng yÕu kÐm vÒ c¬ së h¹ tÇng trõ mét sè dù ¸n ®Æc thï nh khai th¸c chÕ biÕn kho¸ng s¶n, c¸c dù ¸n chÕ biÕn n«ng s¶n g¾n víi vïng nguyªn liÖu, c¸c dù ¸n ®Çu t vµo miÒn nói, T©y Nguyªn, duyªn h¶i miÒn trung .... c¸c dù ¸n cßn l¹i cÇn ®îc thu hót vµo c¸c khu vùc ®Çu t tËp trung, c¸c khu c«ng nghiÖp, gi¶m bít tû lÖ dù ¸n ®Çu t ph©n t¸n. Híng dÉn c¸c c«ng ty tËp ®oµn lín ®Çu t vµo c¸c khu trung t©m ®ã. §Æc biÖt vµ tríc hÕt lµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm cÇn ph¶i sím hoµn thµnh quy ho¹ch nh ®· nãi ë trªn. Nh vËy, thùc hiÖn quy ho¹ch vµ ®Þnh híng thu hót vèn ®Çu t vµo ViÖt Nam lµm tèt sÏ gióp chóng ta x¸c ®Þnh ®îc ngµnh nµo, vïng nµo cÇn ®îc u tiªn ph¸t triÓn ®Ó tõ ®ã x©y dùng mét danh môc ®Çu t hîp lý.
1.6 Huy ®éng vèn trong níc ®Ó t¨ng cêng hîp t¸c víi níc ngoµi, x©y dùng c¬ cÊu ®Çu t hîp lý
NhËn thøc ®îc vèn ®Çu t trong níc ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh, cßn vèn ®Çu t níc ngoµi ®ãng vai trß quan träng nªn viÖc huy ®éng vèn trong níc cho ®Çu t ph¸t triÓn ®îc coi lµ môc tiªu quan träng nhÊt cña chÝnh s¸ch vÜ m« cña nhµ níc. Víi chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, thêi gian qua ta ®· thu ®îc kÕt qu¶ ®¸ng kÓ trªn lÜnh vùc nµy, huy ®éng ®îc khèi lîng vèn ngµy cµng t¨ng ®¸p øng nhu cÇu vèn ®Çu t ngµy cµng lín. Trong bèi c¶nh ®ã, viÖc huy ®éng vèn trong níc ®Ó t¨ng cêng kh¶ n¨ng hîp t¸c víi níc ngoµi còng ®îc quan t©m ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu thùc hiÖn ®Çu t níc ngoµi. Tuy nhiªn, do eo hÑp vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña b¶n th©n doanh nghiÖp trong níc còng nh do khã kh¨n chung vÒ nguån vèn cña ®Êt níc, kh¶ n¨ng hîp t¸c víi níc ngoµi ®Ó thµnh lËp c¸c doanh nghiÖp liªn doanh hoÆc hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh cßn nhiÒu h¹n chÕ. Do cã khã kh¨n vÒ vèn, dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhiÒu lÜnh vùc, nhiÒu dù ¸n tuy cã tû suÊt lîi nhuËn cao, rñi ro Ýt nhng tû träng gãp vèn cña bªn ViÖt Nam rÊt thÊp do ®ã lîi nhuËn ®îc chia thÊp, nhiÒu trêng hîp buéc ph¶i chÊp nhËn ®Ó bªn níc ngoµi ®Çu t 100% vèn cña hä. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, t×nh h×nh cã c¶i thiÖn h¬n ®· xuÊt hiÖn mét sè dù ¸n cã tham gia cïng mét lóc cña nhiÒu bªn ViÖt Nam lµm t¨ng tû träng gãp vèn chung cña bªn ViÖt Nam. §Ó gãp phÇn kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, nh»m n©ng cao chÊt lîng ®Çu t cña bªn ViÖt Nam cÇn nghiªn cøu c¸c biÖn ph¸p sau:
* §èi víi c¸c dù ¸n th«ng thêng, kh«ng ®ßi hái cao vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô cÇn huy ®éng nhiÒu tæ chøc ViÖt Nam cïng tham gia liªn doanh.
* §èi víi nh÷ng dù ¸n quan träng, ®ßi hái tÝnh chuyªn ngµnh cao ®èi t¸c ViÖt Nam døt kho¸t lµ nh÷ng tæ chøc chuyªn ngµnh, nh÷ng tæng c«ng ty m¹nh. Trong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ huy ®éng c¸c tæ chøc ViÖt Nam kh¸c nhng tæ chøc chuyªn ngµnh ph¶i n¾m râ vai trß chñ ®éng.
* Thµnh lËp c¸c quü ®Çu t trong níc còng nh cho phÐp c¸c quü ®Çu t níc ngoµi ®îc ho¹t ®éng ë ViÖt Nam ®Ó cÊp vèn cho bªn trong vµ ngoµi níc tham gia liªn doanh. §Ó thµnh lËp quü hç trî cho vay vèn ®iÒu lÖ cña doanh nghiÖp ViÖt Nam, bªn c¹nh nguån vèn tù cã vµ mét phÇn huy ®éng cña c¸c ng©n hµng cÇn ph¶i cã nguån vèn hç trî chÝnh s¸ch kh¸c cña nhµ níc ( nh nguån ng©n s¸ch, nguån tµi trî quèc tÕ....) ngoµi ra ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn tÝch luü, tÝch tô, tËp trung gi¶m vèn nhanh h¬n cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch u ®·i nh gi¶m thuÕ doanh thu, thóª lîi tøc, thuÕ xuÊt nhËp khÈu, ¸p dông møc l·i xuÊt u ®·i ®èi víi mét sè liªn doanh míi h×nh thµnh cã tû xuÊt lîi nhuËn thÊp hoÆc ¸p dông khoa häc tiÕn bé cao, c«ng nghÖ cao t¹o nhiÒu viÖc lµm.
§Ó khai th¸c nguån néi lùc, tiÒn vèn, tµi nguyªn, lao ®éng, thÞ trêng, c«ng nghÖ ..... chóng ta cÇn ph¶i x©y dùng ®îc mét c¬ cÊu ®Çu t hîp lý. §èi víi c¬ cÊu kinh tÕ khu vùc vµ ngµnh s¶n xuÊt cÇn ph¸t triÓn m¹nh kinh tÕ n«ng th«n nhÊt lµ khu vùc ®ång b¨ng b¾c bé vµ nam bé. Ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nÆng nh xi m¨ng, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, vËt liÖu x©y dùng, s¶n xuÊt c¬ khÝ, läc dÇu..... ë c¸c tØnh miÒn trung. PhÇn lín khu vùc nµy s¶n xuÊt n«ng nghiÖp rÊt khã kh¨n, n¨ng suÊt thÊp, ®Êt ®ai lµ rõng nói chØ cã thÓ thuËn lîi cho ph¸t triÓn c«ng nghiÖp. C¸c ®« thÞ lín nh Hµ Néi, H¶i Phßng, TP Hå ChÝ Minh.... nªn ®iÒu chØnh ph¸t triÓn theo híng c¸c trung t©m th¬ng m¹i hãa vµ dÞch vô. Bëi v× xÐt vÒ l©u dµi, viÖc thu hót ®Çu t ph¸t triÓn th¬ng m¹i c¸c khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt tËp trung vµo c¸c ®« thÞ lín lµ kh«ng cã lîi cho nªn kinh tÕ. C¸c ®« thÞ lín hiÖn cã nªn ph¸t triÓn theo híng c¸c ®« thÞ xanh ®Ñp cã kh¶ n¨ng thu hót du lÞch, kinh doanh th¬ng m¹i, tµi chÝnh vµ nh÷ng ngµnh hç trî ph¸t triÓn c¬ cÊu h¹ tÇng. Chóng ta ph¶i cã nh÷ng ngµnh kinh doanh chñ ®¹o do lîi thÕ kinh tÕ t¹o ra. Nh÷ng ngµnh nµy ph¶i do c¸c nhµ kinh doanh ViÖt Nam n¾m gi÷ mét c¸ch ch¾c ch¾n lµ nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt mµ c¸c nhµ kinh doanh trong níc ®¶m nhËn ®îc kh«ng cÇn ®Õn sù ®Çu t cña níc ngoµi nh ngµnh: may mÆc giÇy da, ngµnh s¶n xuÊt trong n«ng nghiÖp vµ chÕ biÕn xuÊt khÈu, ngµnh vËt liÖu x©y dùng ..... nªn tr¸nh sù thu hót vèn ®Çu t níc ngoµi vµo ngµnh nghÒ nh hiÖn nay
1.7 X©y dùng vµ ph¸t triÓn hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng
HiÖn nay, ë ViÖt Nam hÖ thèng ng©n hµng trong níc vµ níc ngoµi. ViÖc c¶i tæ hÖ thèng ng©n hµng lµ mét c¸ch tÝch cùc vµ triÖt ®Ó theo ph¬ng híng ph©n biÖt chøc n¨ng qu¶n lý nhµ níc cña ng©n hµng. Nhµ níc víi chøc n¨ng kinh doanh tÝn dông tiÒn tÖ cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i, gåm c¶ chi nh¸nh ng©n hµng níc ngoµi, ng©n hµng liªn doanh sÏ gãp phÇn t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng ®Çu t ®îc thuËn lîi. Tuy nhiªn, ng©n hµng ®ãng vai trß quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ nªn cÇn lùa chän träng ®èi tîng vµ ®Ò phßng trêng hîp më cöa lµm lòng ®o¹n nÒn kinh tÕ ®Êt níc.
CÇn cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh phï hîp ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng t¸i l¹m ph¸t ë møc cã thÓ chÊp nhËn ®îc. CÇn thµnh lËp c¸c c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty tµi chÝnh ®Ó huy ®éng vèn gãp ban ®Çu còng nh ®Ó mua l¹i phÇn vèn cña bªn níc ngoµi. Lo¹i c«ng ty nµy t¹o vèn cho c¸c nhµ ®Çu t vµ gióp hä gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh trong liªn doanh còng nh trong thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ®Çu t.
Liªn quan ®Õn c«ng cô hç trî vèn cho ®Çu t, ngoµi ng©n hµng th¬ng m¹i cÇn ®æi míi tæ chøc va ho¹t ®éng cña c«ng ty b¶o hiÓm nhµ níc. Nhanh chãng x©y dùng thÞ trêng vèn ®Æc biÖt lµ thÞ trêng chøng kho¸n. thÞ trêng vèn cã vai trß ®¶m b¶o nguån vèn cã lu©n chuyÓn l©u dµi vµ v÷ng ch¾c t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t mang tÝnh æn ®Þnh l©u dµi vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng.
Trong n¨m 2000 viÖc thùc hiÖn luËt ng©n hµng theo híng ®¶m b¶o cho ng©n hµng ho¹t ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng, phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ tÆng thªm nhiÒu thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®Çu t níc ngoµi. Mét sè lo¹i h×nh tÝn dông phi ng©n hµng ®· ®îc më thªm ®Ó ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i nh c«ng ty tµi chÝnh níc ngoµi, c«ng ty cho thuª tµi chÝnh; ph¹m vÞ ho¹t ®éng cña ng©n hµng níc ngoµi tõng bíc ®îc níi láng; mét sè giao dÞch v·ng lai vµ mét phÇn cña giao dÞch vèn ®îc tù do ho¸.
1.8 §Èy m¹nh c¬ së h¹ tÇng phôc vô s¶n xuÊt vµ sinh ho¹t nh»m gãp phÇn n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cña m«i trêng ®Çu t ViÖt Nam.
VÊn ®Ò c¬ së h¹ tÇng x· héi nghÌo nµn cña ViÖt Nam lµ vÊn ®Ò næi cém trong m«i trêng ®Çu t. Cã thÓ nãi t×nh tr¹ng yÕu kÐm cña c¬ së h¹ tÇng lµ nh©n tè k×m h·m tèc ®é, tÝnh æn vµ chÊt lîng t¨ng trëng kinh tÕ cña ®Êt níc nãi chung vµ ¶nh hëng tíi kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam nãi riªng. C¸c níc Singapore, §µi Loan rÊt chó träng ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng nªn hä thu hót ®îc vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi nhanh trãng víi khèi lîng lín. BÊt kú nhµ ®Çu t níc ngoµi nµo khi ®Çu t sang níc kh¸c còng ®Òu ph¶i quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò nh ®iÖn níc, ®êng giao th«ng, ph¬ng tiÖn liªn l¹c..... bëi ®ã lµ nh÷ng yÕu tè hµng ®Çu kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®Ó ®¶m b¶o cho c«ng viÖc kinh doanh cña hä ®¹t thuËn lîi.
Trong ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng kh«ng chØ chó ý vµo phÇn cøng nh x©y dùng ®êng x¸, kho tµng bÕn b·i, th«ng tin liªn l¹c... mµ ph¶i chó ý c¶ phÇn c¬ së h¹ tÇng phÇn mÒm, trong ®ã ®Æc biÖt chó träng ®µo t¹o nguån nh©n lùc.
§Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò trªn, mét trong nh÷ng híng kh¾c phôc tríc m¾t cña ta nªn tËp trung vµo x©y dùng khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp träng ®iÓm. Trong ®iÒu kiÖn h¹ tÇng x· héi cßn yÕu, l¹i cha ®Òu gi÷a c¸c vïng trong toµn quèc, th× cÇn cã quy ho¹ch phï hîp vÒ ph¸t triÓn ngµnh, lÜnh vùc. Kh«ng cø nhÊt thiÕt tÊt c¶ c¸c tØnh tÊt c¶ c¸c tØnh cã ®Çu t níc ngoµi, ph¶i cã nhµ m¸y xi m¨ng hay s¾t thÐp ë tØnh m×nh. CÇn dùa trªn c¬ së thÕ m¹nh cña tõng tØnh. Vïng mµ kªu gäi ®Çu t níc ngoµi nãi chung, cña NhËt B¶n nãi riªng.
CÇn t¹o ra sù b×nh ®¼ng trong tiÕp nhËn c¸c dÞch vô cho s¶n xuÊt còng nh cho ®êi sèng sinh ho¹t gi÷a c¸c c«ng ty trong vµ ngoµi níc, gi÷a ngêi ViÖt Nam vµ ngêi níc ngoµi. Trong ®iÒu kiÖn dÞch vô kÐm chóng ta l¹i thi hµnh chÝnh s¸ch gi¸ ph©n biÖt vµ qu¸ cao víi ngêi níc ngoµi qu¶ lµ bÊt hîp lý, kh«ng nh÷ng kh«ng khuyÕn khÝch ®îc c¸c ho¹t ®éng kinh doanh s¶n xuÊt mµ c¶ ho¹t ®éng du lÞch còng bÞ h¹n chÕ.
§Çu t vµo c¬ së h¹ tÇng lµ mét vÊn ®Ò cÊp b¸ch trong giai ®o¹n hiÖn nay ë ViÖt Nam nhng nã kÐm hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t. Do ®ã ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy , chóng ta cÇn thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p sau:
* ViÖt Nam ph¶i x©y dùng c¸c dù ¸n kh¶ thi vµ tÝnh to¸n cô thÓ ®Õn møc mµ c¸c chñ ®Çu t thÊy cã thÓ bá vèn ®îc.
* Cã chÝnh s¸ch u ®·i tho¶ ®¸ng theo híng coi träng viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ chø kh«ng ph¶i chØ tÝnh thu ng©n s¸ch ®¬n thuÇn lµ tõ c«ng tr×nh. KhuyÕn khÝch ®Çu t x©y dùng theo h×nh thøc BOT.
* G¾n c¬ së h¹ tÇng víi kinh doanh vµ bÊt ®éng s¶n.
* KÕt hîp x©y dùng c¬ së h¹ tÇng víi c¸c dù ¸n khai th¸c tµi nguyªn víi c¸c chÝnh s¸ch u ®·i nhµ ®Çu t khai th¸c sö dông, s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm.
1.9 §µo t¹o vµ ph¸t triÓn lùc lîng lao ®éng
Mét trong nh÷ng môc tiªu thu hót ®Çu t cña ViÖt Nam lµ c«ng nghÖ kü thuËt tiÕn tiÕn. §Ó tiÕp thu ®îc nh÷ng khoa häc kü thuËt míi nµy ph¶i cã mét ®éi ngò c¸n bé, kü s vµ c«ng nh©n lµnh nghÒ; mÆt kh¸c trong qu¸ tr×nh lµm viÖc hîp t¸c víi níc ngoµi, ®éi ngò lao ®éng nµy sÏ häc hái ®îc nh÷ng kinh nghiÖm quý gi¸, n©ng cao sù hiÓu biÕt vµ cã ®iÒu kiÖn t×m tßi s¸ng t¹o h¬n. Nhng ®©y lµ kh©u yÕu nhÊt cña ta trong ho¹t ®éng ®Çu t. XÐt trªn khÝa c¹nh tr×nh ®é nguån nh©n lùc, chÊt lîng lao ®éng cña ViÖt Nam cha cao, ®iÒu nµy cã thÓ thÊy ®îc th«ng qua chØ sè ph¸t triÓn nguån nh©n lùc HDI, lµ chØ sè ®îc thiÕt lËp dùa trªn c¸c th«ng sè vÒ tuæi thä b×nh qu©n, tr×nh ®é häc vÊn, sè n¨m ®i häc, tri thøc vµ thu nhËp quèc d©n tÝnh trªn ®Çu ngêi. Víi tÊt c¶ nh÷ng h¹n chÕ trªn ®· ®îc ph©n tÝch ë trªn, tríc hÕt chóng ta ph¶i cã sù ®µo t¹o chÝnh quy ban ®Çu, kh«ng nh÷ng c«ng nh©n, kü s mµ c¶ c¸c c¸n bé qu¶n lý v× ho¹t ®éng ®Çu t ngµy gia t¨ng c¶ vÒ quy m« vµ tÝnh phøc t¹p. §éi ngò ngò nµy võa ph¶i ®îc ®µo t¹o trang kiÕn thøc vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ ®Ó b¾t kÞp yªu cÇu cña thêi ®¹i, võa ph¶i tinh th«ng vÒ nghiÖp vô, võa ph¶i v÷ng vµng vÒ b¶n chÊt. §ång thêi ®µo t¹o ®éi ngò chuyªn gia luËt th¬ng m¹i vµ kinh doanh quèc tÕ, ph¸t triÓn c¸c c«ng ty t vÊn luËt níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
Khi nãi ®Õn vÊn ®Ò lao ®éng, chóng ta ph¶i nãi ®Õn vÊn ®Ò tiÒn l¬ng vµ vÊn ®Ò cña ngêi lao ®éng trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t níc ngoµi. Trªn thùc tÕ ®· cã rÊt nhiÒu xung ®ét gi÷a ngêi lao ®éng víi chñ ®Çu t vÒ vÊn ®Ò trªn. Do ®ã, vai trß kiÓm so¸t cña c¸c tæ chøc nhµ níc hÕt søc quan träng. Nh×n chung cã mét sè gi¶ ph¸p sau:
+ Nhµ níc nªn ¸p dông møc l¬ng trung b×nh thay cho møc l¬ng tèi thiÓu vÒ l©u dµi vµ cã lîi cho ®a sè ngêi lao ®éng.
+ C¸c ®iÒu kiÖn vÒ lao ®éng, b¶o hiÓm, y tÕ ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ cßn c¸c vÊn ®Ò b·i c«ng xa th¶i c«ng nh©n.... ph¶i ®îc quy ®Þnh râ rµng trong c¸c v¨n b¶n.
+ Nhµ níc nªn ®iÒu tiÕt thÞ trêng lao ®éng ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng ch¶y m¸u chÊt x¸m.
+ KhuyÕn khÝch u ®·i t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong lÜnh vùc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o nh miÔm gi¶m häc phÝ, göi ®i ®µo t¹o t¹i níc ngoµi, u tiªn viÖc lµm vµ tr¶ l¬ng cao cho nh÷ng ngêi cã tr×nh ®é ë tÊt c¶ c¸c cÊp häc, ®ång thêi ®µo t¹o cÇn ph¶i ®îc triÓn khai thùc hiÖn mét c¸ch khÈn tr¬ng, tÝch cùc, cã hiÖu qu¶.
ViÖc biÕn lîi thÕ cÊp thÊp thµnh lîi thÕ cÊp cao th«ng qua viÖc ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, nhÊt lµ trong lÜnh vùc ®µo t¹o, còng nh ph¸t triÓn tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ, tõ sö dông, c¶i t¹o ®Õn hoµn thiÖn vµ nghiªn cøu ph¸t triÓn lµ viÖc lµm cã tÝnh cÊp b¸ch võa cã tÝnh l©u dµi, ®ßi hái thêi gian. Tuy nhiªn, viÖc b¾t ®Çu ngay tõ b©y giê lµ ®iÒu cÇn lµm ®èi víi ViÖt Nam.
1.10 §Èy m¹nh qu¸ tr×nh ®æi míi ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam
Nh»m gia t¨ng søc hót víi nhµ ®Çu t níc ngoµi cïng víi nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nªu trªn liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi cÇn ph¶i tiÕp tôc ®æi míi, c¶i c¸ch kinh tÕ, t¹o ra sù ph¸t triÓn n¨ng ®éng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam, chÝnh lµ søc hÊp dÉn ®èi víi nhµ ®Çu t.
ViÖc ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng chØ t¹o ra c¬ héi ®Çu t mµ cßn t¨ng thu nhËp më réng nhu cÇu. §iÒu nµy rÊt cã ý nghÜa ®èi víi nhµ ®Çu t níc ngoµi nh»m vµo s¶n xuÊt phôc vô thÞ trêng néi ®Þa ViÖt Nam.
Võa lµ nguyªn nh©n thóc ®Èy võa lµ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh ®æi míi ph¸t triÓn kinh tÕ, vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m ®Çu 2000 nµy cÇn ®îc xóc tiÕn m¹nh h¬n. ViÖc tham gia khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN, viÖc ®µm ph¸n tiÕn tíi gia nhËp WTO.... sÏ lµ nh÷ng t¸c ®éng rÊt quan träng cho viÖc t¨ng ®Çu t níc ngoµi, trong ®ã cã ®Çu t trùc tiÕp cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam.
Trong xu thÕ toµn cÇu hãa hiÖn nay, kh«ng héi nhËp th× kh«ng nh÷ng kh«ng thu hót ®îc ®Çu t níc ngoµi mµ nÒn kinh tÕ còng khã cã thÓ ph¸t triÓn. §Êt níc sÏ tôt hËu so víi thÕ giíi, ®ã lµ nguy c¬ lín nhÊt vµ còng lµ lý do thóc ®Èy qu¸ tr×nh héi nhËp më cöa, qua ®ã thu hót ®Çu t níc ngoµi, biÕn ngo¹i lùc thµnh néi lùc ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc nhµ.
2. Nh÷ng gi¶i ph¸p cô thÓ ®èi víi NhËt B¶n
2.1 KhuyÕn khÝch h×nh thøc kinh doanh díi d¹ng 100% vèn ®Çu t cña NhËt B¶n
CÇn cã c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ khuyÕn khÝch ph¸t triÓn h×nh thøc kinh doanh FDI díi d¹ng 100% vèn vµ ®Çu t qua c«ng ty nh¸nh cña NhËt B¶n. C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ lµ : miÔm thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®èi víi m¸y mãc thiÕt bÞ vµ nguyªn liÖu phôc vô cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp hoÆc c«ng ty nµy. XÐt miÔm gi¶m thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña hä trong thêi gian ®Çu ( cã thÓ tõ mét ®Õn 3 n¨m ®Çu ). T¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ mÆt ph¸p lý vµ thñ tôc hµnh chÝnh ®èi víi lo¹i h×nh ®Çu t nµy.
Së dÜ ®Ó xuÊt gi¶i ph¸p nh vËy mµ kh«ng ph¶i lµ khuyÕn khÝch h×nh thøc liªn doanh hay h×nh thøc kinh doanh trùc tiÕp ë níc ngoµi cña NhËt B¶n t¹i ViÖt Nam. Bëi v×, nh chóng ta ®· biÕt tõ tríc tíi nay, h×nh thøc liªn doanh vÉn lµ h×nh thøc chñ yÕu trong ho¹t ®éng FDI cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam. Tuy h×nh thøc nµy cã lîi lµ chóng ta cã thÓ tiÕp thu c«ng nghÖ kü thuËt vµ bÝ quyÕt qu¶n lý trùc tiÕp th«ng qua qu¸ tr×nh s¶n xuÊt víi c¸c chuyªn gia NhËt B¶n, nhng vÒ thùc chÊt nh÷ng c«ng nghÖ trong liªn doanh mµ chuyÓn sang ViÖt Nam cha thùc sù lµ nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn, h¬n n÷a trong h×nh thøc liªn doanh nµy, ®Ó cã ®îc c«ng nghÖ vµ bÝ quyÕt qu¶n lý, chóng ta ph¶i bá chi phÝ díi d¹ng gãp vèn liªn doanh ( bëi v× vèn gãp phÇn lín lµ vèn vay, chóng ta ph¶i chÞu l·i suÊt, mét h×nh thøc chi phÝ xÐt vÒ b¶n chÊt ).
Thùc tÕ ®· chøng minh r»ng, t¸c dông cã ý nghÜa nhÊt cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ sù trµn c«ng nghÖ tõ c¸c c«ng ty ®a quèc gia sang c¸c c«ng ty trong níc, vµ c¸c c«ng ty nµy thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn tõ sù trµn nµy mµ kh«ng ph¶i mÊt phÝ tæn nµo c¶. C¸c c«ng ty ®a quèc gia thêng chuyÓn giao toµn bé c«ng nghÖ cña nã nÕu nh ®ã lµ c«ng ty 100% vèn cña hä hoÆc chi nh¸nh cña nã t¹i níc tiÕp nhËn ®Çu t. Sù trµn c«ng nghÖ sang c¸c c«ng ty néi ®Þa ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c quan hÖ mua b¸n s¶n phÈm quan träng nhÊt lµ sù trµn trong tõng ngµnh s¶n xuÊt b»ng c¸ch trao ®æi häc hái kinh nghiÖm, tr×nh diÔn vµ giíi thiÖu s¶n phÈm c«ng nghÖ, qu¸ tr×nh c¹nh tranh trªn thÞ trêng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng ®Çu t qua chi nh¸nh cña níc ngoµi hay c«ng ty 100% vèn níc ngoµi th× cã thÓ nhËn ®îc c¸c c«ng nghÖ cao, cßn liªn doanh th× hÇu nh kh«ng. VËy vÒ l©u dµi, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn h×nh thøc trªn lµ hoµn toµn cã lîi h¬n. DÜ nhiªn, sù ph¸t triÓn cña hai h×nh thøc nµy cã thÓ g©y ra rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ dÉn ®Õn nguy c¬ ph¸ s¶n cña nhiÒu doanh nghiÖp trong níc. Song sù ph¸ s¶n tèt hay xÊu? Mét c¸ch tÝch cùc ®iÒu nµy cã nghÜa lµ trong nÒn kinh tÕ sÏ chØ chÊp nhËn sù tån t¹i cña c¸c c«ng ty m¹nh vµ lµm ¨n cã hiÖu qu¶.
2.2 §iÒu chØnh mét c¸ch hîp lý c¬ cÊu FDI cña NhËt B¶n vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt
Trªn c¬ së nguyªn t¾c ®Çu t theo ngµnh vµo tõng khu vùc cña NhËt B¶n ®Æc biÖt nhÊn m¹nh vµo ngµnh nghÒ chÕ t¹o vµ x©y dùng, ®· ®Æt ra vÊn ®Ò t¬ng ®èi cÊp thiÕt lµ ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p c¶ ë tÇm vi m« vµ vÜ m« nh»m cñng cè c¶i thiÖn vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o, t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña nã ®èi víi FDI cña NhËt B¶n. Thùc tÕ cho thÊy, dßng vèn FDI hÕt søc n¨ng ®éng, c¸c lîi thÕ so s¸nh cña c¸c níc trong khu vùc lµ gÇn nh ngang b¨ng nhau, sù ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ t¹o ë mét sè níc trong khu vùc còng gÇn nh t¬ng ®¬ng vµ chÝnh v× vËy rÊt cã thÓ chØ v× mét nguyªn nh©n nµo ®ã ( cho dï lµ kh«ng lín ) cã ¶nh hëng theo chiÒu híng tiªu cùc ®èi víi tÝnh hÊp dÉn cho ho¹t ®éng FDI ë lÜnh vùc nµy sÏ lµm c¸c nguån FDI dù ®Þnh ®Çu t vµo ViÖt Nam sÏ ®æi híng sang Philipin, Mianma hoÆc Bruney.
Chóng ta ®ang trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn môc tiªu chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. C«ng nghiÖp chÕ t¹o chÝnh lµ nßng cèt ®Ó thùc hiÖn chiÕn lîc nµy. Thùc tr¹ng FDI cña NhËt B¶n thêi gian qua cho thÊy, tuy tû lÖ vèn FDI cña NhËt B¶n vµo lÜnh vùc chÕ t¹o lµ lín nhÊt nhng vÉn chØ chñ yÕu tËp trung vµo nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp nhÑ nh l¾p r¸p hµng ®iÖn tö d©n dông, c¸c ngµnh dÖt hoÆc may. Trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp nÆng, c«ng nghÖ kü thuËt cao th× chØ chiÕm mét khèi lîng dù ¸n rÊt khiªm tèn.
C¸c gi¶i ph¸p cô thÓ lµ:
Thø nhÊt, ë tÇm vÜ m« nhµ níc nªn cã nh÷ng chÝnh s¸ch riªng u ®·i ®èi víi lÜnh vùc chÕ t¹o vÒ nguån vèn, cã thÓ cho vay víi l·i suÊt thÊp, hç trî ®Ó x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc cã kü n¨ng vµ tr×nh ®é cao. M¹nh d¹n thùc hiÖn viÖc cæ phÇn hãa hoÆc t nh©n ho¸ c¸c doanh nghiÖp lín thuéc lÜnh vùc chÕ t¹o tríc ®©y thuéc së h÷u nhµ níc nhng lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶, ®Ó cã thÓ huy ®éng nguån vèn tiÒm n¨ng trong níc. CÇn ph¶i dÑp bá t tëng cho r¨ng nh÷ng doanh nghiÖp lín trong lÜnh vùc nµy ph¶i thuéc së h÷u cña nhµ níc. ViÖc gi÷ vai trß chñ ®¹o cña nhµ níc thÓ hiÖn qua c«ng t¸c ®iÒu hµnh qu¶n lý cña chÝnh phñ b»ng c¸c c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« nh ph¸p luËt. §¬ng lèi chÝnh s¸ch.... vµ c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp can thiÖp kÞp thêi chø kh«ng ph¶i trùc tiÕp n¾m quÒn ®iÒu khiÓn c¸c doanh nghiÖp kiÓu nh vËy, nhÊt lµ trong trêng hîp kh«ng cã kh¶ n¨ng duy tr× nguån vèn ®Ó s¶n xuÊt.
Thø hai, ë tÇm vÜ m«, c¸c ngµnh c¸c bé chñ qu¶n còng nh c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p cô thÓ thÝch hîp víi tõng ngµnh, tõng doanh nghiÖp nh c¶i tæ c¬ cÊu, c¶i tiÕn ph¬ng thøc lµm viÖc vµ qu¶n lý, n©ng cÊp c¬ së vËt chÊt kü thuËt trong kh¶ n¨ng bao gåm c¶ viÖc n©ng cao tÝnh hÊp dÉn ®èi víi ®Çu t níc ngoµi.
Lîi ®iÓm cña chóng ta lµ: ViÖt Nam ®ang cã nhu cÇu cÊp b¸ch trong ph¸t triÓn c«ng nghiÖp chÕ t¹o. Trong khi NhËt B¶n l¹i cã thÕ m¹nh vµ xu híng nhÊn m¹nh ®Çu t gi÷a hai níc sÏ lµ nÒn t¶ng tèt cho mong muèn t¨ng cêng thu hót FDI cña NhËt B¶n vµo ViÖt Nam.
2.3 C¶i tiÕn tiÕp nhËn vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c dù ¸n FDI cña NhËt B¶n
§Æc ®iÓm cña nhµ ®Çu t NhËt B¶n lµ ban ®Çu thêng ®Çu t víi nh÷ng dù ¸n quy m« nhá, råi sau ®ã míi t¨ng lªn thùc hiÖn nh÷ng dù ¸n ®Çu t cã quy m« lín h¬n, møc ®é t¨ng dÇn cña quy m« c¸c dù ¸n ngoµi hiÖu qu¶ kinh doanh cña ®èi t¸c cßn phô thuéc nhiÒu vµo ®é tin cËy cña ®èi t¸c ViÖt Nam. C¸c nhµ ®Çu t ViÖt Nam thêng hÕt søc nghiªm tóc, coi träng ch÷ tÝn trong kinh doanh. ChÝnh vÞ vËy ®Ó gãp phÇn ®a ViÖt Nam lªn vÞ trÝ hµng ®Çu trong con m¾t cña c¸c nhµ ®Çu t NhËt B¶n chóng ta nªn cã nh÷ng gi¶i ph¸p nh trong c«ng t¸c tiÕp nhËn vµ nghiªn cøu tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n ph¶i xem xÐt mét c¸ch cã hÖ thèng trªn c¬ së ®¸nh gi¸, tæng hîp c¸c yÕu tè ¶nh hëng, kh«ng nªn v× ch¹y theo c¸c dù ¸n lín,nhÊt lµ nh÷ng dù ¸n díi h×nh thøc liªn doanh, vît qua kh¶ n¨ng thùc hiÖn cña phÝa ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ vÒ vèn vµ ®iÒu hµnh qu¶n lý dù ¸n, lÜnh vùc ta cha cã nhiÒu kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm chuyªn m«n, sÏ dÉn ®Õn kh«ng hoµn thµnh tr¸ch nhiÖm, hiÖu qu¶ kh«ng tèt g©y mÊt lßng tin ®èi víi phÝa ®èi t¸c NhËt B¶n.
GÇn ®©y, trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, xu híng c¸c xÝ nghiÖp võa vµ nhá ®Çu t ra níc ngoµi ngµy cµng t¨ng lªn. Do vËy, cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p tríc m¾t trong quan hÖ ®Çu t víi NhËt B¶n ®Ó tranh thñ nh÷ng dù ¸n nhá cã tÝnh kh¶ thi, lîi Ých lín. Cã gi¶i ph¸p khuyÕn khÝch ®Ó t¨ng cêng nguån FDI cña NhËt B¶n b»ng c¸ch t¨ng sè ®Çu t cña c¸c c«ng ty võa vµ nhá cña ViÖt Nam. §iÒu nµy kh«ng cã nghÜa lµ chØ tiÕp nhËn c¸c dù ¸n nhá mµ kh«ng tiÕp nhËn c¸c dù ¸n lín liªn doanh víi NhËt B¶n cÇn ph¶i cã sù hç trî cña nhµ níc, hoÆc huy ®éng nguån lùc tæng hîp cña nhiÒu ®èi t¸c ViÖt Nam. C¸c gi¶i ph¸p vÒ tiÕp nhËn ®Çu t theo híng ®óng sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao.
KÕt luËn
T¬ng lai cung nh hiÖn t¹i , NhËt B¶n , h¬n bÊt cø níc nµo kh¸c , vÉn gi÷ vÞ trÝ lµ b¹n hµng sè 1 ë ViÖt Nam .§¸nh gi¸ nh÷ng thµnh c«ng trong mèi quan hÖ kinh tÕ ViÖt- NhËt vµ xu híng trong t¬ng lai chóng ta cã thÓ nãi r»ng hiÖn nay ViÖt Nam ®ang bíc vµo giai ®o¹n míi – c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc- ®ßi hái ph¶i cã mét lîng vèn ®Çu t lín. ViÖt Nam dù kiÕn sÏ thu hót ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi kho¶ng 20 tû USD, trong ®ã NhËt B¶n lµ mét trong nh÷ng níc chóng ta hy väng cã lîng vèn ®Çu t lín nhÊt. Tuy nhiªn bÊt cø ai trong chóng ta còng cã thÓ nhËn thÊy r»ng ¶nh hëng cña FDI vµo tõng níc lµ kh¸c nhau, kÓ c¶ nh÷ng mÆt tÝch cùc vµ nh÷ng mÆt tiªu cùc. Níc ta hiÖn nay, qua mét thêi gian thùc hiÖn luËt ®Çu t níc ngoµi bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc ®¸ng khÝch lÖ vÉn cßn nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh g©y víng m¾c cho viÖc thu hót FDI cña níc ngoµi vµo ViÖt Nam. FDI t¹o ra sù thay ®æi trong c¬ cÊu ngµnh nghÒ vµ ph©n chia c¸c khu vùc l·nh thæ mét c¸ch c¬ b¶n theo híng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Nh÷ng n¬i ®îc ®Çu t th× kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh h¬n, nhng bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc ®ã vÉn song song tån t¹i nh÷ng mÆt tr¸i cña FDI. Mong muèn cña c¸ nh©n ngêi viÕt bµi nµy lµ chØ ra ®îc nh÷ng tån t¹i vµ tõ ®ã cã mét vµi gi¶i ph¸p ®Ó ®ãng gãp vµo qóa tr×nh thu hót FDI cña NhËt B¶n nãi riªng vµ cña níc ngoµi nãi chung cã hiÖu qu¶ h¬n. Gãp phÇn vµo c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
Bµi viÕt nµy ®îc hoµn thµnh nhê sù gióp ®ì vµ híng dÊn tËn t×nh cña c« gi¸o Ph¹m ThÞ Thuª. Tuy nhiªn, do kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó nghiªn cøu s©u h¬n nªn bµi viÕt ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. T¸c gi¶ rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng nhËn xÐt, nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp tõ phÝa c« gi¸o vµ b¹n ®äc ®Ó nh÷ng bµi viÕt sau ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n !
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
1. B¸o ®Çu t c¸c sè 2000, 2001
2. Con sè vµ sù kiÖn 1+2 / 2001
3. 25 n¨m quan hÖ ViÖt Nam NhËt B¶n 1973 – 1998, NXB KHXH, Hµ Néi 1999
4. Híng dÉn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi t¹i ViÖt Nam
5. NghÞ ®Þnh th«ng t 82/1999 TT – BTC
6. Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam – NhËt B¶n ®ang ph¸t triÓn – NXB KHXH HN – 1996
7. T¹p chÝ nghiªn cøu NhËt B¶n, sè 11 – 1995 : sù gia t¨ng vai trß cña NhËt B¶n trong khu vùc Ch©u ¸ vµ Th¸i B×nh D¬ng.
8. T¹p chÝ NhËt B¶n c¸c sè n¨m 2001.
9. T¹p chÝ th¬ng m¹i 01/2001
10. Thêi b¸o tµi chÝnh ViÖt Nam – sè 6 12/01/2001
11. Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam, sè 62 ngµy 04/08/2000
12. T¹p chÝ Tri thøc thÕ giíi, sè 16 – 1999
13. Vô ®Çu t níc ngoµi : B¸o c¸o tæng quan t×nh h×nh ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 2001
14. Vô ®Çu t níc ngoµi : B¸o c¸o tãm t¾t ho¹t ®éng hîp t¸c gi÷a trung t©m ASEAN vµ Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t
15. Vô ®Çu t níc ngoµi : T×nh h×nh chÝnh s¸ch thu hót ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, nh÷ng mong muèn ®èi víi nhµ ®Çu t NhËt B¶n.
16. Vô ®Çu t níc ngoµi : b¸o c¸o tãm t¾t t×nh h×nh ®Çu t cña NhËt B¶n t¹i ViÖt Nam
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Thu hút FDI Nhật Bản vào Việt Nam , thực trạng & Giải pháp.doc