Đề tài Thực trạng hàng hoá trên thị trường chứng khoán và giải pháp tạo hàng hoá cho thị trường chứng khoán Việt Nam

ãi quen ®Çu t­ vµ c¬ héi ®Çu t­ më ra cho hä còng rÊt Ýt, chñ yÕu lµ göi ng©n hµng. Trong khi ®ã, hÖ thèng ng©n hµng ®ang gÆp ph¶i khã kh¨n lµ nguån vèn bÞ ø ®äng nhiÒu. H¬n n÷a, vèn trong d©n hiÖn nay cßn nhá, lÎ vµ ph©n t¸n, muèn ®­a ®­îc vµo ®Çu t­ s¶n xuÊt ph¶i cã c¬ chÕ tËp trung l¹i. Do ®ã, thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi sÏ t¹o ®iÒu kiÖn khai th¸c nguån lùc trªn vµ t¹o ra mét ®éng lùc míi cho sù ph¸t triÓn. Ngoµi ra, thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi víi nguyªn t¾c “ c«ng khai tµi chÝnh” sÏ t¹o ra ®éng lùc buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i lµm ¨n nghiªm chØnh vµ minh b¹ch h¬n. Nã còng t¹o ra c¬ chÕ lo¹i bá c¸c doanh nghiÖp yÕu, kÐm phi hiÖu qu¶ vµ h­íng dßng vèn vËn ®éng ®óng h­íng tíi n¬i cã tû suÊt lîi nhuËn cao nhÊt (n¬i lµm ¨n hiÖu qu¶ nhÊt). §iÒu nµy ®Æc biÖt quan träng khi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n tõ n¨m 1997 víi sù ch÷ng l¹i cña nÒn kinh tÕ, nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp (FDI) gi¶m sót nhiÒu. NhËn thøc ®­îc sù cÇn thiÕt vµ ý nghÜa cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc ®· chÝnh thøc ®­îc thµnh lËp vµ ®· chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi: - X©y dùng m«i tr­êng ph¸p lý - hµnh chÝnh - tæ chøc vµ c¬ chÕ bé m¸y qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. - X©y dùng c¸c yÕu tè cÊu thµnh néi t¹i cña thÞ tr­êng : §èi t­îng giao dÞch, hµng ho¸, chñ thÓ giao dÞch - con ng­êi … - X©y dùng vµ chuÈn bÞ c¸c quan hÖ quèc tÕ trong ho¹t ®éng chøng kho¸n. - ChuÈn bÞ c¬ së: con ng­êi, c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô cho ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Víi nh÷ng c¬ së trªn th× thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· ra ®êi vµo ngµy 20-7-2000 lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Tuy nhiªn so víi lÞch sö ph¸t triÓn hµng tr¨m n¨m cña thÞ tr­êng chøng kho¸n thÕ giíi (Anh,Mü...) th× ba n¨m chuÈn bÞ cho sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ë mét nÒn kinh tÕ míi thùc hiÖn ®æi míi h¬n 10 n¨m vµ trong giai ®o¹n ®Çu x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸, lµ mét kho¶ng thêi gian qu¸ ng¾n. Vµ thùc chÊt trung t©m giao dÞch chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh lµ mét biÖn ph¸p cÊp b¸ch tr­íc m¾t nh»m chuÈn bÞ vÒ mÆt t©m lý x· héi cho sù ra ®êi cña Së giao dÞch chøng kho¸n ViÖt Nam sau nµy. Nãi c¸ch kh¸c, sù ra ®êi cña trung t©m giao dÞch lµ ®iÓm khëi ®Çu cña c¶ mét qu·ng ®­êng dµi chø ch­a ph¶i lµ ®Ých ®Õn. Do ®ã, chóng ta ph¶i nhËn thøc ®­îc ®iÒu ®ã ®Ó thÊy r»ng tr­íc m¾t cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc ®Ó x©y dùng thµnh c«ng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Tr­íc hÕt lµ mét trong nh÷ng n¨m ®Çu trung t©m giao dÞch ch­a thÓ ho¹t ®éng mét c¸ch s«i ®éng nh­ tÝnh chÊt cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét ®iÒu dÔ hiÓu. Bëi do nhiÒu nguyªn nh©n: tèc ®é t¨ng tr­ëng nÒn kinh tÕ, sù æn ®Þnh tiÒn tÖ, l¹m ph¸t, ph¸p luËt, t×nh h×nh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn ( c«ng ty cæ phÇn)... V× vËy t×nh tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng hiÖn nay kh«ng n»m ngoµi dù ®o¸n cña c¸c nhµ chuyªn m«n. Tuy vËy, tõ phiªn giao dÞch ®Çu tiªn vµo ngµy 28-7-2000 ®Õn nay sù khan hiÕm hµng ho¸ còng kh«ng ®­îc c¶i thiÖn. Do ®ã lµm cho ho¹t ®éng thÞ tr­êng trë nªn tÎ nh¹t,cßn nhµ ®Çu t­ th× ch¸n n¶n. Chóng ta ®· biÕt ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy kh«ng ph¶i lµ mét sím, mét chiÒu vµ cµng kh«ng thÓ nãng véi. Nh­ng ®Ó gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ nhÊt th× tr­íc hÕt chóng ta nghiªn cøu “thùc tr¹ng khan hiÕm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam”. II. Thùc tr¹ng hµng ho¸ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam: 1. VÒ chñng lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng: ThÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ra ®êi ngµy 20-7-2000 vµ thùc hiÖn phiªn giao dÞch tõ ngµy 28-7-2000 cho ®Õn nay ®· ®­îc h¬n 8 th¸ng vµ còng ®· thùc hiÖn trªn 80 phiªn giao dÞch. Qua 80 phiªn giao dÞch chóng ta cã thÓ thÊy rÊt râ khã kh¨n mµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam (TTCK-TP Hå ChÝ Minh) vÊp ph¶i ®ã lµ sù thiÕu hôt hµng ho¸ mét c¸ch trÇm träng. §iÒu ®ã ®­îc minh chøng bëi sè c«ng ty niªm yÕt cæ phiÕu (5 c«ng ty) vµ 3 lo¹i tr¸i phiÕu cña ChÝnh phñ vµ mét lo¹i tr¸i phiÕu cña Ng©n hµng §Çu t­ vµ ph¸t triÓn (BIDV). C¸c lo¹i h×nh hµng ho¸ kh¸c nh­ tr¸i phiÕu c«ng, chøng chØ quü ®Çu t­, c¸c c«ng cô ph¸i sinh... hoµn toµn ch­a cã mÆt trªn thÞ tr­êng. B¶ng 1: Danh môc Chøng kho¸n niªm yÕt t¹i trung t©m Giao dÞch chøng kho¸n TP Hå ChÝ Minh. STT Tªn c«ng ty niªm yÕt M· chøng kho¸n Vèn ®iÒu lÖ (tû VN§) 1 C«ng ty cæ phÇn c¬ ®iÖn l¹nh REE 150 2 C«ng ty cæ phÇn c¸p vµ vËt liÖu viÔn th«ng SAM 120 3 C«ng ty cæ phÇn giÊy H¶i Phßng HAP 10,8 4 C«ng ty cæ phÇn Kho vËn vµ giao nhËn ngo¹i th­¬ng TMS 22 5 C«ng ty cæ phÇn ChÕ biÕn hµng xuÊt khÈu Long An LAF 6 7 8 Tr¸i phiÕu ChÝnh phñ CP1-0100 CP1-0200 CP1A-100 > 1.100 9 Ng©n hµng §Çu t­ vµ ph¸t triÓn BIDV-100 (Nguån: T¹p chÝ “§Çu t­ Chøng kho¸n”) Trong ®ã, c«ng ty cæ phÇn chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu Long An ®­îc trung t©m giao dÞch cÊp giÊy phÐp niªm yÕt vµo th¸ng 11-2000. Chñng lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng ®· Ýt céng thªm sù mÊt hót cña hµng ho¸ (hµng ho¸ mÊt hót 19 phiªn giao dÞch liªn tiÕp nh­ lo¹i chøng kho¸n TMS ) l¹i cµng lµm cho thÞ tr­êng trë nªn khan hiÕm. Nh×n chung 4 lo¹i cæ phiÕu cã mÆt th­êng xuyªn ®· lµm gi¶m ®i phÇn nµo sù ¶m ®¹m cña thÞ tr­êng. Cßn tr¸i phiÕu ChÝnh phñ bao gåm 3 lo¹i CP1-0200, CP1-0100 vµ CP1A-0100 ®· ph¸t hµnh víi khãi l­îng lín trªn 1100 tû ®ång nh»m lµm chÊt b«i tr¬n cho cç m¸y chøng kho¸n ho¹t ®éng trong thêi kú ®Çu. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ viÖc thùc hiÖn giao dÞch lµ kh«ng ®¸ng kÓ cã nhiÒu khi trªn thÞ tr­êng x¶y ra hiÖn t­îng kh«ng cã ng­êi mua còng nh­ kh«ng cã ng­¬× b¸n tr¸i phiÕu,chØ cã lo¹i tr¸i phiÕu cña Ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn (BID1-100) lµ ®­îc giao dÞch th­êng xuyªn h¬n. Nh­ vËy, trªn thùc tÕ th× chóng ta cã 9 hµng ho¸, nh­ng giao dÞch trªn thÞ tr­êng chØ cã 5 hoÆc 6 hµng ho¸ ®­îc giao dÞch mét c¸ch th­êng xuyªn. ChÝnh sù Ýt chñng lo¹i hµng ho¸ nªn dÉn ®Õn ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc t×nh tr¹ng nÒn kinh tÕ. Møc cÇu chøng kho¸n th­êng cao h¬n møc cung chøng kho¸n dÉn ®Õn gi¸ trÞ cña chøng kho¸n th­êng c¸ch xa rÊt nhiÒu so víi gi¸ trÞ thùc, nã lµm ¶nh h­ëng ®Õn t©m lý ®Çu t­.... 2. VÒ khèi l­îng giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n: TÝnh ®Õn hÕt th¸ng 2-2001, tøc sau h¬n 7 th¸ng thùc hiÖn giao dÞch thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc tæng gi¸ trÞ giao dÞch vµo kho¶ng 100 tû VN§. Mét con sè rÊt khiªm tèn, chØ b»ng 1/4 ngµy giao dÞch t¹i Së giao dÞch chøng kho¸n Jakarta (Indonexia) vµ lµ mét khèi l­îng kh«ng ®¸ng kÓ so víi mét phiªn giao dÞch t¹i së giao dÞch chøng kho¸n London (Anh) hay së giao dÞch chøng kho¸n NewYork (Mü). §iÒu nµy cã thÓ lý gi¶i ®­îc lµ do hµng ho¸ giao dÞch trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ®· Ýt vÒ chñng lo¹ mµ cßn Ýt vÒ sè l­îng mçi lo¹i hµng ho¸. ChÝnh nguyªn nh©n trªn ®· g©y ra hiÖn t­îng cÇu trªn thÞ tr­êng lu«n lu«n c¨ng th¼ng, gÊp nhiÒu lÇn cung. T×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi cung- cÇu mét c¸ch nghiªm träng kÐo dµi trong nhiÒu phiªn giao dÞch (tõ th¸ng 9-2000 ®Õn th¸ng 2-2001) ®· g©y ra kh«ng Ýt hoµi nghi vÒ sù thµnh c«ng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. Sù mÊt c©n ®èi cung- cÇu (cung << cÇu) mét c¸ch liªn tôc qua nhiÒu phiªn giao dÞch ®­îc minh chøng qua gi¸ cña c¸c hµng ho¸: REE, SAM, HAP, TMS... t¨ng lªn liªn tôc tõ phiªm giao dÞch (ngµy 6-9-2000) ®Õn phiªn giao dÞch (ngµy 9-2-2001) cã cæ phiÕu lªn ®Õn gÇn 100.000 ®ång/cæ phiÕu. B¶ng 2: Gi¸ c¸c cæ phiÕu ®­îc thùc hiÖn giao dÞch t¹i Trung t©m giao dÞch chøng kho¸n TP Hå ChÝ Minh qua c¸c phiªn. (®¬n vi: 1000 ®) Phiªn giao dÞch (ngµy) Gi¸ c¸c cæ phiÕu ®­îc niªm yÕt REE SAM HAP TMS LAF BIV-100 6-9-2000 11-9-2000 18-9-2000 25-9-2000 2-10-2000 9-10-2000 16-10-2000 23-10-2000 30-10-2000 6-11-2000 . . 31-1-2001 2-2-2001 5-2-2001 7-2-2001 9-2-2001 17,8 17,8 18,1 18,1 18,2 18,5 19,4 20,4 21,2 22,4 39,4 40,1 40,9 41,7 40,9 19,4 20,0 21,2 20,8 21,2 22,0 23,2 24,0 24,4 25,7 39,2 39,9 40,6 41,6 42,2 19,3 19,6 20,6 21,8 23,0 24,2 29,5 27,0 28,5 30,0 52,0 53,0 54,0 55,0 56,0 - - - 17,4 18,3 18,9 19,8 20,9 21,7 23,3 40,9 41,7 42,5 43,3 44,1 - - - - - - - - - - 20,8 21,2 21,6 22,0 22,4 - - - - - - - - - - - 93,0 93,0 93,7 93,7 (Nguån: T¹p chÝ "§Çu t­ Chøng kho¸n") Sù t¨ng gi¸ liªn tôc cña c¸c lo¹i chøng kho¸n kÐo dµi qua nhiÒu phiªn chØ cã thÓ ®­îc lý gi¶i qua quan hÖ cung - cÇu cña thÞ tr­êng. Tøc lµ møc cung nhá h¬n nhiÒu lÇn møc cÇu. ChÝnh xu h­íng t¨ng gi¸, møc cÇu lu«n lu«n lín trong khi hµng ho¸ nghÌo nµn th× ng­êi ®Çu c¬ l¹i muèn gi÷ l¹i “g×m gi¸”. Do ®ã khèi l­îng cæ phiÕu ®­a ra giao dÞch l¹i cµng Ýt h¬n dÉn ®Õn nh÷ng phiªn giao dÞch th­a thít. B¶ng 3: Quy m« chµo b¸n víi gi¸ thÊp nhÊt vµ ®Æt mua víi gÝa trÞ thÊp nhÊt trong 14 tuÇn: (®¬n vÞ : 1000 ®) CP REE SAM HAP TMS Cung CÇu TH Cung CÇu TH Cung CÇu TH Cung CÇu TH 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 10 6 143 180 941 1777 956 386 408 159 31 48 46 47 1.479 4.150 1.837 2.316 1.155 195 23 2.187 258 184 198 927 1.110 1.753 10 6 143 180 715 717 387 631 285 445 302 374 273 752 32 121 506 165 375 2.357 569 137 883 256 340 59 33 1192 1.876 8.480 5.299 2.572 1.648 640 1.654 3.301 1.664 670 544 868 968 668 32 121 506 165 1660 2488 687 6164 1240 1001 777 614 600 879 15 74 90 51 41 30 155 188 210 160 120 50 86 1.313 4.084 2.611 2.064 1.705 712 1.623 1.737 2.205 2.296 1.611 1.165 1.158 15 74 90 51 41 30 155 188 210 160 120 50 86 1 0 0 0 0 0 0 1 4 4 3 2 0 1.379 1.716 400 771 1.307 0 0 1.336 851 638 375 78 285 0 0 0 0 0 0 1 4 4 3 2 6 (Nguån: t¹p chÝ “Chøng kho¸n ViÖt Nam” sè 11 th¸ng 11 n¨m 2000 ) DiÔn biÕn cña thÞ tr­êng cho thÊy khèi l­îng chøng kho¸n ®­îc giao dÞch cã t¨ng nh­ng mét sè lo¹i chøng kho¸n th× giao dÞch nhá giät,thËm chÝ chØ ®­îc giao dÞch sau mét phiªn råi mÊt bãng suèt 19 phiªn liªn tiÕp sau ®ã míi xuÊt hiÖn trë l¹i, nh­ng víi khèi l­îng giao dÞch rÊt nhá (nh­ tr­êng hîp cña cæ phiÕu TMS). T×nh h×nh giao dÞch tr¸i phiÕu cßn cã phÇn ¶m ®¹m h¬n. ChÝnh phñ trong thêi gian qua ®· rÊt cè g¾ng t¹o nguån hµng cho thÞ tr­êng chøng kho¸n víi ph­¬ng ch©m trong giai ®o¹n ®Çu chñ yÕu lµ giao dÞch tr¸i phiÕu chÝnh phñ nh»m t¹o ®µ b«i tr¬n cho sù vËn hµnh cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn rÊt míi mÎ. Nh­ng thùc tÕ, tr¸i phiÕu ChÝnh phñ ®­îc giao dÞch víi khèi l­îng rÊt Ýt. Sau h¬n 3 th¸ng thÞ tr­êng giao dÞch chøng kho¸n ho¹t ®éng, ®· cã mÆt 3 lo¹i tr¸i phiÕu chÝnh phñ ®­îc niªm yÕt nh­ng cã 2 lo¹i CP1-0200 vµ CP1A-0100 ch­a thùc hiÖn ®­îc giao dÞch nµo. Cßn lo¹i tr¸i phiÕu CP1-0100 th× ®­îc giao dÞch víi khèi l­îng rÊt thÊp víi tæng sè h¬n 396 tr¸i phiÕu ®¹t gi¸ trÞ giao dÞch kho¶ng trªn 39.206.000 ®ång. §Æc biÖt, trong nhiÒu phiªn giao dÞch kh«ng mét tr¸i phiÕu nµo ®­îc thùc hiÖn giao dÞch. Vµo nh÷ng th¸ng cuèi n¨m 2000, thÞ tr­êng chøng kho¸n ®­îc t¹o thªm hµng ho¸, ®ã lµ cæ phiÕu (LAF) vµ tr¸i phiÕu Ng©n hµng §Çu t­ vµ ph¸t triÓn (BIDI.100). Hµng ho¸ thÞ tr­êng t¨ng lªn t­ëng ®¸p øng ®­îc phÇn nµo cÇu chøng kho¸n nh­ng thùc chÊt khèi l­îng cung vÉn cßn c¸nh xa cÇu.§Æc biÖt trong nh÷ng phiªn giao dÞch n¨m 2001.§iÒu ®ã ®­îc gi¶i thÝch b»ng lý do t©m lý cña nhµ ®Çu t­. B¶ng 4 :Quy m« chµo b¸n víi gi¸ thÊp nhÊt vµ ®Æt mua víi cao nhÊt Tr­íc th¸ng 1-2000, sù khan hiÕm hµng ho¸ t¸c ®éng tíi c¸c giao diÖn trªn thÞ tr­êng tù do. V× mua ®­îc cæ phiÕu ë thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ rÊt khã, giíi ®Çu t­ quay sang s¨n lïng c¸c lo¹i cæ phiÕu cña nh÷ng c«ng ty ®· ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt nh­ng ch­a niªm yÕt. Mét sè c«ng ty ®­îc chó ý nhÊt lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn : B«ng B¹ch TuyÕt, NÖm Kim §an, Sancom Bank, B¸nh kÑo Biªn Hoµ… nay c¸c nhµ ®Çu t­ còng chuyÓn sang t×m nhãm ®Çu t­ kh¸c còng b¾t nguån tõ nguyªn nh©n khan hiÕm hµng ho¸. V× thùc chÊt hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng hiÖn t¹i nh­ cæ phiÕu cña REE, SAM kh«ng cßn hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. Do kh¸n hiÕm hµng ho¸ dÉn ®Õn ®Èy gi¸ cæ phiÕu lªn cao vµ hiÖn gi¸ giao dÞch ®· v­ît xa nhiÒu lÇn xo víi gi¸ trÞ thùc tÕ nªn nhµ ®Çu t­ nh×n nhËn ra sù bÊt lîi ®ã. Do ®ã hiÖn t¹i cung trªn thÞ tr­êng d­ nh­ng kh«ng ph¶i lµ d­ thõa hµng ho¸ mµ ng­îc l¹i ®ã chÝnh lµ t¸c ®éng tiªu côc cña sù thiÕu hµng ho¸ trÇm träng trong mét thêi gian dµi. Kh«ng chØ cã vËy sù khan hiÕm cña hµng ho¸ cßn ®­îc biÓu hiÖn qua chØ sè VN-Index. Sù t¨ng liªn tôc cña chØ sè VN-Index trong c¸c th¸ng 8-9-10-11 vµ kho¶ng ®Çu th¸ng 1 ®· ®¹t ®iÓm tèi ®a lµ 268 ®iÓm. B¶ng 5 Tãm l¹i, qua h¬n 80 phiªn giao dÞch sù thiÕu hôt hµng ho¸ ®· g©y ra nh÷ng t¸c ®éng kh«ng nhá nÕu kh«ng nãi lµ nghiªm träng ®èi víi thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn non trÎ. VËy nh÷ng nguyªn nh©n nµo g©y nªn sù thiÕu hôt ®ã ? VËy chóng ta sÏ ®­îc tr¶ lêi khi nghiªn cøu phÇn III. III. Mét sè nguyªn nh©n c¬ b¶n g©y nªn sù thiÕu hôt hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam: NÒn kinh tÕ ch­a s«i ®éng. ThÞ tr­êng chøng kho¸n muèn ph¸t triÓn th× kh«ng thÓ thiÕu mét nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng v÷ng ch¾c. Bëi nÒn kinh tÕ cã t¸c ®éng to lín tíi thÞ tr­êng chøng kho¸n nh­: ng­êi tham gia ®Çu t­, chñ thÓ niªm yÕt, cung cÊp nguån hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n … Mét nÒn kinh tÕ khã kh¨n sÏ t¹o ra sù khã kh¨n cho ho¹t ®éng thÞ tr­êng chøng kho¸n nãi chung vµ sù khan hiÕm hµng ho¸ nãi riªng vµ thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam còng ®ang vÊp ph¶i khã kh¨n ®ã. Trong nh÷ng n¨m 1998, 1999, 2000 nÒn kinh tÕ vÉn cßn chÞu hËu qu¶ cña cuéc khñng ho¶ng. Nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp FDI gi¶m kÐo theo sù s«i ®éng cña nÒn kinh tÕ còng gi¶m theo. ChÝnh sù gi¶m sót nguån FDI dÉn ®Õn nh÷ng hîp ®ång ®· ®­îc ký kÕt kh«ng ®­îc thùc thi. TiÕn tr×nh C«ng nghiÖp ho¸-HiÖn ®¹i ho¸ bÞ chËm l¹i. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua tèc ®é t¨ng tr­ëng qua c¸c n¨m: N¨m : 1998 1999 2000 Tèc ®é t¨ng tr­ëng : 5,8% 4,8% 6,7% Nh­ vËy, ta cã thÓ thÊy ®­îc sù khã kh¨n cña nÒn kinh tÕ vµ ®iÒu ®ã cµng cã thÓ ®­îc thÊy râ h¬n qua thÞ tr­êng hµng ho¸. Møc cung hµng ho¸ lu«n lín h¬n cÇu dÉn tíi ®äng hµng ho¸ . Hay nãi c¸ch kh¸c ®Çu ra cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nh­ : Xi m¨ng, than, s¾t ,…gÆp khã kh¨n . M«i tr­êng ®Çu t­ kh«ng cßn s«i ®éng vµ hÊp dÉn nhµ ®Çu t­ nh­ nh÷ng n¨m 1995. Sù ø ®äng hµng ho¸ ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t khÐo dµi. N¨m 1999 gi¸ c¶ gi¶m trong 8 th¸ng liªn tiÕp, chØ sè gi¸ c¶ n¨m chØ cã 0,1% . S¸u th¸ng ®Çu n¨m 2000 tèc ®é t¨ng GDP cã dÊu hiÖu phôc håi ®¹t 6,2% nh­ng chØ sè gi¶m ph¸t vÉn lµ -1% . Sù t¨ng tr­ëng nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m 2001 lµ kh¸ kh¶ quan .Tuy nhiªn trong m«i tr­êng vÜ m« nh­ vËy kh¶ n¨ng ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ kh¸ khã kh¨n vµ ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò t¹o ra nh÷ng hµng ho¸ cã chÊt l­îng cho thÞ tr­êng lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶i. Nguyªn nh©n tõ c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn (DNCP): 2.1. C¸c doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt ch­a s½n sµng tham gia thÞ tr­êng: Mét trong nh÷ng nguån c¬ b¶n t¹o ra hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n chÝnh lµ c¸c c«ng ty cæ phÇn ®· ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt. HiÖn nay theo quy ®Þnh cña nhµ n­íc th× c«ng ty ®­îc niªm yÕt ph¶i tho¶ m·n Ýt nhÊt hai ®iÒu kiÖn sau : - Vèn ph¸p ®Þnh trªn 10 tû VN§. - Hai n¨m liªn tôc lµm ¨n cã l·i . Víi ®iÒu kiÖn ®ã th× chóng ta ®· cã trªn 50 doanh nghiÖp (C«ng ty) ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt vµ t¹o ra mét thÞ tr­êng hµng ho¸ phong phó vµ s«i ®éng tuy nhiªn nh÷ng doanh nghiÖp ®ã vÉn ®øng ngoµi s©n ch¬i (lµm kh¸n gi¶ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n). VËy nguyªn nh©n t¹i ®©u? §ã chÝnh lµ sù ngÇn ng¹i ch­a muèn tham gia vµo thÞ tr­êng. Sù ngÇn ng¹i ®ã bao gåm c¶ yÕu tè chñ quan vµ kh¸ch quan cña doanh nghiÖp. Nh­ng tr­íc hÕt doanh nghiÖp ch­a muèn tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n bëi trong ®iÒu khiÖn m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« cßn nhiªï khã kh¨n, m«i tr­êng ®Çu t­ kÐm hÊp dÉn. Trong m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« khã kh¨n dÉn tíi kh¶ n¨ng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu bÞ h¹n chÕ :Doanh nghiÖp x©y dùng mét dù ¸n ®Çu t­ cã hiÖu qu¶ lµ kh«ng ®¬n gi¶n. §èi víi phÇn lín c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay lµ lµm sao t¹o ra ®Çu ra hiÖu qu¶ cña ®ång vèn cña m×nh h¬n lµ huy ®éng t¨ng nguån vèn vµ më réng s¶n xuÊt.Cßn víi nh÷ng c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n tèt th× nÕu cÇn vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt th× viÖc huy ®éng nguån vèn kh«ng hÒ khã kh¨n (nh­ vay vèn cña hÖ thèng Ng©n hµng) bëi nguån vèn ®ã cã l·i xuÊt thÊp (æn ®Þnh) trong khi thu hót vèn qua thÞ tr­êng chøng kho¸n l¹i cã l·i xuÊt cao h¬n .V× l·i suÊt Ng©n hµng hiÖn nay kh¸ thÊp.§Æc biÖt lµ thêi gian gÇn ®©y l·i suÊt thÞ tr­êng l¹i cµng thÊp khi nÒn kinh tÕ Mü ®· cã dÊu hiÖu suy tho¸i dÉn ®Õn Fed c¾t gi¶m l·i suÊt t¸c ®éng nªn l·i xuÊt cña ®ång USD .L·i suÊt USD gi¶m trªn thÞ tr­êng ¶nh h­ëng tíi l·i suÊt cña ®ång néi tÖ. KÐo theo l·i suÊt cña ®ång néi tÖ gi¶m. Mét vÊn ®Ò kh¸c kh«ng Ýt c¸c c«ng ty nhµ doanh nghiÖp lo ng¹i lµ nÕu doanh nghiÖp tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n th× doanh nghiÖp cã bÞ thao tóng hay kh«ng? Khi doanh nghiÖp thùc hiÖn niªm yÕt th× cæ phiÕu cña c«ng ty sÏ ®­îc mua b¸n réng r·i trªn thÞ tr­êng, c¸c cæ ®«ng cña c«ng ty liªn tôc thay ®æi vµ khi ®ã rÊt khã qu¶n lý.Mét nhµ ®µu t­ cã ý ®å cã thÓ mua gom sè cæ phiÕu cña c«ng ty ®Õn khi ®ñ sè l­îng cÇn thiÕt th× nhÈy vµo ®iÒu hµnh doanh nghiÖp.MÆc dï ph¸p luËt ®· quy ®Þnh khi mét nhµ ®Çu t­ thay ®æi 5% sè cæ phiÕu biÓu quyÕt cña mét tæ chøc ph¸t hµnh th× ph¶i b¸o víi trung t©m giao dÞch . Nh­ng viÖc theo dâi khèi l­îng giao dÞch cña nhµ ®Çu t­ lµ rÊt khã kh¨n vµ ngay c¶ khi trung t©m giao dÞch lµm ®­îc viÖc nµyth× còng ch­a cã ®iÒu luËt nµo cÊm viÖc mua b¸n cña nhµ ®Çu t­ ®ã. Trªn thùc tÕ vÊn ®Ò thao tóng doanh nghiÖp (C«ng ty) kh«ng ph¶i lµ thiÕu trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n thÕ giíi nh­ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n Mü,Ph¸p,Anh,Nga,Hång k«ng(Trung Quèc),Singapo,In®onexia… VÊn ®Ò l¹i trë nªn khã kh¨n h¬n khi chóng ta biÕt r»ng c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chØ quen lµm viÖc víi nh÷ng cæ ®«ng thuÇn tuý tøc th­êng lµ c«ng nh©n c¸n bé c«ng nh©n viªn cña c«ng ty, sè cæ ®«ng vµ c¬ cÊu së h÷u lµ kh¸ æn ®Þnh nªn rÈt dÌ dÆt víi t×nh huèng trªn .§¨c biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp mµ ng­êi qu¶n lý cã tû lÖ cæ phÇn kh¸ lín ,nçi lo vÒ viÖc ph¶i chia sÎ quyÒn lùc lµ mét trong nh÷ng lý do ng¨n c¶n hä khi ra quyÕt ®Þnh ®­a c«ng ty ra niªm yÕt trªn thÞ tr­êng. Khã kh¨n kh¸c lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ,c¸c nhµ kinh tÕ ViÖt Nam th­êng lµm viÖc víi c¸ch lµm ¨n mµ sæ s¸ch th«ng tin mËp mê,c¸ch thøc lµm ¨n cßn theo lÒ nÕp cò . Do vËy khi tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n th× hä ph¶i chÊp nhËn thay ®æi vµ chÊp nhËn nguyªn t¾c (c«ng khai th«ng tin) cã nghÜa c¸c c«ng ty niªm yÕt ph¶i cã nghÜa vô c«ng bè th«ng tin ®Þnh kú, tøc thêi hay theo yªu cÇu mét c¸ch chÝnh x¸c ,trung thùc vµ ®Çy ®ñ cho c¸c nhµ ®Çu t­ .C¸c tæ chøc ph¸t hµnh ph¶i cã nghÜa vô nép b¸o c¸o tµi chÝnh x¸c nhËn cña c¬ quan KiÓm to¸n ®éc lËp ®­îc chÊp thuËn, b¸o c¸o ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c lo¹i b¸o c¸o kh¸c khi tham gia thÞ tr­êng th× doanh nghiÖp ph¶i chÊp nhËn (c«ng khai th«ng tin) .Doanh nghiÖp cã s½n sµng chÊp nhËn vÊn ®Ò ®ã kh«ng khi mµ hä quen víi c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh §ã lµ chØ ph¶i b¸o c¸o c¸c th«ng tin víi bé chñ qu¶n khi ®ã doanh nghiÖp sÏ Ýt gÆp khã kh¨n .NÕu c«ng khai th«ng tin th× doanh nghiÖp sÏ v« h×nh gÆp ph¶i sù c¹nh tranh tõ c¸c doanh nghiÖp kh¸c . Tãm l¹i :Nh÷ng doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt tuy r»ng lîi Ých tham gia lµ ch­a râ rµng ,nhu cÇu ch­a cÊp b¸ch b¶n th©n thÞ tr­êng míi ®i vµo ho¹t ®éng trong khi ®ã tham gia thÞ tr­êng th× gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. Do vËy hä cã t©m lý dÌ dÆt vµ t¹m lµm “ kh¸n gi¶ trªn kh¸n ®µi” C«ng viÖc cæ phÇn hãa c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®· khÐo dµi ®Õn gÇn chôc n¨m tuy víi tèc ®ä chËm nh­ng c«ng cuéc cæ phÇn còng ®· t¹o ra mét khèi l­îng c«ng ty cæ phÇn kh«ng nhá. HiÖn nay chóng ta cã trªn 600 doanh nghiÖp ®· ®­îc cæ phÇn ho¸ ,c¸c doanh nghiÖp nµy cã c¸c ®Æc ®iÓm vèn ®iÒu lÖ qóa thÊp th­êng lµ vµi tr¨m triÖu hoÆc vµi tû VN§. Mét sè c«ng ty míi thµnh lËp,®­îc cæ phÇn th× b­íc vµo lµm ¨n cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n.Trong khi ®ã ®Ó tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n trong n¨m nay lµ mét ®iÒu kh«ng t­ëng.V× quy ®Þnh cña nhµ n­íc c¸c c«ng ty muèn tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¶i quy tô ®ñ hai ®iÒu kiÖn: Thø nhÊt : C«ng ty cã vèn ®iÒu lÖ trªn 10 tû VN§. Thø hai : C«ng ty ph¶i lµm ¨n cã l·i trong hai n¨m liªn tiÕp ®Õn khi tham gia niªm yÕt. Tãm l¹i : Qua viÖc ph©n tÝch nh÷ng nguyªn nh©n trªn ta cã thÓ lý gi¶i t¹i sao hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam cßn nghÌo nµn ®Õn vËy : Cæ phiÕu, tr¸i phiÕu c«ng ty Ýt… ThÞ tr­êng ho¹t ®éng kÐm s«i ®éng. TiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc diÔn ra qu¸ chËm : Sau khi nÒn kinh tÕ chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc th× mét vÊn ®Ò ®Æt ra vµ ®­îc thùc hiÖn ngay khi ®ã l¸ cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc (®ãa lµ tÊt yÕu v× Ng©n s¸ch Nhµ n­íc kh«ng thÓ “bao” cho mét khèi l­îng doanh nghiÖp lín nh­ vËy. §a sè c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµm ¨n thua lç, kÐm hiÖu qu¶, ®Æc biÖt tõ n¨m 1996 chuÈn bÞ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi th× tèc ®é cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®­îc ®Èy m¹nh vµ thùc tÕ còng ®· cung cÊp cho thÞ tr­êng chøng kho¸n 5 lo¹i hµng ho¸ : REE, SAM, LAF, TMS . TiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ mÆc dï ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ nh­ng con rÊt nhiÒu h¹n chÕ. Cho ®Õn nay, c¶ n­íc míi cã trªn 600 doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸ trong khi môc tiªu ®Ò ra ®Õn hÕt n¨m 2000 lµ 1200 doanh nghiÖp . Qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ diÔn ra chËm lµ do bíi c¸c nguyªn nh©n c¬ b¶n sau: - T©m lý cña Gi¸m ®èc… kh«ng muèn cæ phÇn ho¸ v× sau khi cæ phÇn ho¸ hä cßn ®­îc gi÷u “chiÕc ghÕ” ®ã hay kh«ng! - C¸c doanh nghiÖp chËm chÔ cæ phÇn ho¸ nh»m h­ëng ­u ®·i cña Nhµ n­íc cho viÖc cæ phÇn ho¸. - Trong khi cæ phÇn ho¸ th× gÆp nhiÒu khã kh¨n nh­ thanh to¸n c¸c kho¶n nî cña c«ng ty, ®Þnh gi¸ tµi s¶n … - C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cã khi ch­a s¸t thùc tÕ dÉn ®Õn khã cho viÖc vËn dông. - Trong mçi ngµnh c¸c doanh nghiÖp cã sù kh¸c nhau do vËy cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp nã mang tÝnh khã kh¨n ®Æc thï cña tõng nghµnh… Trong c¸c doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸ th× vèn ®iÒu lÖ lµ thÊp kho¶ng vµi tr¨m triÖu ®Õn vµi tû VN§ (th­êng 5-6 tû). Trong kho¶ng trªn 600 c«ng ty cæ phÇn th× cã trªn 50 c«ng ty cã vèn ®iÒu lÖ trªn 10 tû. Trong khi cæ phÇn ho¸ th× nhµ n­íc vÉn n¾m gi÷ hoÆc b¸n cho c¸n bé c«ng nh©n viªn, phÇn b¸n cæ ph©n ra ngoµi rÊt Ýt vµ khã b¸n. Míi cã trªn 35 doanh nghiÖp cã tû lÖ cæ phÇn b¸n ra ngoµi trªn 20%. V× thÕ ®· lµm h¹n chÕ l­îng cung hµng ho¸ cho thÞ tr­êng ch­ng kho¸n . M«i tr­êng ph¸p lý: Bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc mµ Nhµ n­íc ®· lµm ®Ó ®Ó cho ra ®êi thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam s«i ®éng vµ lµm ®ßn bÈy cho nÒn kinh tÕ . §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã th× còng nh­ Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc lµm thÕ nµo t¹o ®­îc hµng ho¸ nhiÒu h¬n cung cÊp cho thÞ tr­êng chøng kho¸n. - Trong thêi gian võa qua víi sù ra ®êi cña LuËt Doanh nghiÖp, LuËt chøng kho¸n ®· t¹o ra m«i tr­êng ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng. Mét sè doanh nghiÖp ra ®êi ®ñ lµm s«i ®éng phÇn nµo nÒn kinh tÕ. Nh­ng ®Ó t¹o hµng ho¸ cho thÞ tr­êng th× Nhµ n­íc cßn m¾c ph¶i nh÷ng vÊn ®Ò: + PhÇn cæ phÇn cña Nhµ n­íc t¹i c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn th× chiÕm qu¸ lín (møc cæ phÇn ®Ó nhµ n­íc chi phèi doanh nghiÖp hiÖn nay nhµ n­íc n¾m gi÷ v­ît møc cÇn thiÕt). + Nhµ n­íc h¹n chÕ sù ®Çu t­ cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi nh­ hiÖn nay lµ ch­a phï hîp. + C¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× ch­a cã mét c¬ së ph¸p lý cô thÓ nµo cho hä tham gia thÞ tr­êng Mµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi th× cã vèn lín … nÕu hä tham gia th× thÞ tr­êng hµng ho¸ ch¾c ch¾n sÏ s«i ®éng vµ nÒn kinh tÕ ch¾c ch¾n sÏ cã mét dßng vèn lín ®Ó phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn ®Êt n­íc. + C¸c chÝnh s¸ch, v¨n b¶n nhiÒu khi cßn chång chÐo vµ khã thùc hiÖn. + Nhµ n­íc ch­a cã chÝnh s¸ch cô thÓ nµo khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn tham gia do ®ã doanh nghiÖp sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n. + chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc cßn nhiÒu bÊt cËp … VËy trong thêi gian tíi nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ, ®øng ®¾n h¬n ®Ó kh¬i th«ng khã kh¨n cho viÖc t¹o hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam. C¸c nguyªn nh©n kh¸c: + ThÞ tr­êng tr¸i phiÕu chÝnh phñ kÐm s«i ®éng tr­íc hÕt lµ ¶nh h­ëng bëi sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ cßn chËm. HÖ thèng Ng©n hµng gÆp khã kh¨n trong ho¹t ®éng (t¹o ®Çu ra cho nguån vèn). Do ®ã vÒ mÆt cung: th× kh«ng cã bëi nhiÒu ng­êi cÇm tr¸i phiÕu th­êng lµ c¸c Ng©n hµng gÆp khã kh¨n trong viÖc cho vay. Do vËy hä g¨m, gi÷ tr¸i phiÕu (nh­ mét kho¶n ®Çu t­) lµ mét gi¶i ph¸p t×nh thÕ. Cßn ®èi víi cÇu vÒ tr¸i phiÕu còng hÇu nh­ kh«ng cã. V× theo nhµ ®Çu t­ th× hä kh«ng muèn ®Çu t­ vµo tr¸i phiÕu: v× tr¸i phiÕu cã rñi ro thÊp nh­ng l·i suÊt l¹i kh«ng cao trong khi hä muèn ®Çu t­ vµo n¬i cã lîi nhuËn lín h¬n (cæ phiÕu) tuy víi rñi ro cao. Hä cho r»ng ®Çu t­ vµo tr¸i phiÕu còng nh­ göi tiÕt kiÖm t¹i Ng©n hµng. Do vËy, hä kh«ng muèn quan t©m tíi tr¸i phiÕu ChÝnh phñ. +ThÞ tr­êng hµng ho¸ Ýt do vËy viÖc mua ®­îc tr¸i phiÕu lµ khã kh¨n, trong khi ®ã gi¸ cæ phiÕu vÉn cø cao. Do ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khan hiÕm l¹i cµng khan hiÕm h¬n.Do vËy trªn , trªn thÞ tr­êng cã nh÷ng phiªn giao dÞch víi khèi l­îng rÊt Ýt. + L·i suÊt trªn thÞ tr­êng lµ kh¸ thÊp (l·i suÊt cho vay) nªn kh«ng khuyÕn khÝch thÞ tr­êng tr¸i phiÕu ph¸t triÓn. + C¬ chÕ cÊp vèn cho c¸c ®¬n vÞ lµm ¨n cã hiÖu qu¶ cña ban tµi chÝnh khiÕn c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ c¸c tæng c«ng ty 90-91 kh«ng tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n. + Sù h¹n chÕ kiÕn thøc vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ còng nh­ x· héi còng h¹n chÕ phÇn naß tèc ®é ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n nãi chung vµ thÞ tr­êng hµng ho¸ nãi riªng … KÕt luËn: Trªn ®©y lµ thùc tr¹ng còng nh­ nguyªn nh©n g©y nªn sù khan hiÕm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng. §Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n thùc sù ®¹t ®­îc môc tiªu mµ Nhµ n­íc ®· ®Ò ra th× Nhµ n­íc còng nh­ c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ ph¶i cã giaØ ph¸p ®ång bé hiÖu qu¶ h¬n. Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m t¹o hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam Thùc tr¹ng ®· cho thÊy r»ng nguyªn nh©n s©u sa lµm cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam vµ hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n nãi riªng kh«ng ®ù¬c nh­ mong ®îi vµ ph©n nµo lµm gi¶m lßng tin ®èi víi c«ng chóng ®Çu t­ . Do ®ã ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn, chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt nguyªn nh©n s©u xa ®ã tøc lµ ph¶i kÝch thÝch “cung” hµng ho¸ cho thÞ tr­êng. I. §Þnh h­íng ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam : Sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ b­íc ®i ®· ®­îc x¸c ®Þnh trong tiÕn tr×nh x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN, thÓ hiÖn quyÕt t©m ®èi ®æi míi vµ më cöa cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. Môc ®Ých c¬ b¶n cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ t¹o nguån vèn trung vµ dµi h¹n cho ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Trong ®ã viÖc thu hót nguån vèn nhµn rèi trong c¸c tÇng líp d©n c­, c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc lµ rÊt quan träng thÓ hiÖn tÝnh chÊt x· héi cña thÞ tr­êng. Bªn c¹nh ®ã thÞ tr­êng chøng kho¸n còng lµ n¬i tËp d­ît thãi quen “c«ng khai tµi chÝnh” tiÕn tíi lµnh m¹nh ho¸ nÒn tµi chÝnh n­íc nhµ, lµ c¸nh cña më ra ®Ó thu hót nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­a ViÖt Nam héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi. §Ó thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu nµy chóng ta ph¶i tõng b­íc x©y dùng mét thÞ tr­êng chøng kho¸n quy m« vµ hiÖn ®¹i víi hµng ho¸ ®a d¹ng vµ phong phó. XÐt vÒ mÆt dµi h¹n, cïng víi ®µ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®ã lµ mét xu h­íng tÊt yÕu kh¸ch quan. Nh­ng xÐt trong ng¾n h¹n thÞ tr­êng chøng kho¸n ®i vµo ho¹t ®éng khi nÒn kinh tÕ ch­a ®¹t ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn c©n b»ng vÜ m« tèi thiÓu. C¸c thÓ chÕ thÞ tr­êng cßn s¬ khai do vËy nh÷ng b­íc ®i ban ®Çu lµ rÊt khã kh¨n. Chóng ta l¹i ch­a hÒ cã kinh nghiÖm thùc tiÔn trong viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn trong lÜnh vùc nµy. Do ®ã sù ra ®êi cña trung t©m giao dÞch lµ mét b­íc ®i thö nghiÖm tËp d­ît, chuÈn bÞ c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho mét Së giao dÞch chøng kho¸n cã quy m« vµ hiÖn ®¹i sÏ ®­îc ra ®êi trong mét, hai n¨m tíi t¹i Hµ Néi. Môc ®Ých c¬ b¶n trong giai ®o¹n nµy lµ gióp c«ng chóng vµ giíi doanh nghiÖp còng nh­ c¸c nhµ ®Çu t­ lµm quen víi thÞ tr­êng chøng kho¸n víi c¸c ho¹t ®éng giao dÞch cña thÞ tr­êng, t¹o dùng niÒm tin ®èi víi c«ng chóng. Víi ®iÒu kiÖn trªn trong mét hoÆc hai n¨m ®Çu trung t©m giao dÞch cã thÓ ch­a ®¹t ®­îc s«i ®éng cÇn thiÕt, hµng ho¸ nghÌo nµn. Nh­ng sau ®ã ph¶i ®¶m b¶o l­îng hµng ho¸ (sè l­îng vµ chÊt l­îng cÇn thiÕt còng nh­ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®Ó cho ra ®êi mét Së giao dÞch chøng kho¸n thùc sù vµ khi ®ã thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ lµ n¬i huy ®éng nguån vèn trung vµ dµi h¹n chñ yÕu cho nªn kinh tÕ. Mét thÞ tr­êng chøng kho¸n lµnh m¹nh sÏ thóc ®Èy nhanh tiÕn tr×nh C«ng nghiÖp ho¸-HiÖn ®¹i ho¸. §Èy nhanh tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ. T¹o hµng ho¸ do ®ã kh«ng chØ lµ mét nhiÖm vô cÊp b¸ch mµ cßn mang tÝnh chiÕn l­îc l©u dµi quyÕt ®Þnh xu h­íng ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p tøc thêi ,®ång bé ®¶m b¶o duy tr× ho¹t ®éng vµ më réng tÇm ho¹t ®éng còng nh­ sù s«i ®éng cña thÞ tr­êng giao dÞch.§ång thêi ph¶i cã gi¶i ph¸p vÒ l©u dµi taä nguån cung tiÒm n¨ng vµ æn ®Þnh cho thÞ tr­êng. §ã kh«ng chØ lµ mong muèn cña Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc, cña giíi ®Çu t­ vµ ngay c¶ c¸c doanh nghiÖp . VËy ®Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu ®ã th× b¶n th©n mçi chñ thÓ cña thÞ tr­êng chøng kho¸n cÇn ph¶i lµm g×? Gi¶i ph¸p nµo ®Ó gi¶i quyÕt thùc tr¹ng hiÖn nay? II – Gi¶i ph¸p: æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ ph¸t huy nhÞp ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kimh tÕ: §©y lµ gi¶i ph¸p c¬ b¶n bao trïm v× ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n kh«ng chØ phô thuéc vµo b¶n th©n nã mµ s©u xa h¬n lµ nã phô thuéc vµo chÝnh m«i tr­êng nÒn kinh tÕ mµ nã tån taÞ; thËt vËy mét nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng v÷ng ch¾c sÏ cung cÊp cho thÞ tr­êng nh÷ng hµng ho¸ cã chÊt l­îng cao, sè l­îng nhiÒu vµ chñ thÓ tham gia vµo thÞ tr­êng ch¾c ch¾c lµ s«i ®éng ®iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn qua sù ra ®êi cña Së giao dÞch chøng kho¸n Singapo nh÷ng n¨m tr­íc ®©y… Ng­îc l¹i mét nÒn kinh tÕ suy tho¸i hay kÐm n¨ng ®éng … th× sÏ t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n. ThËt v¹y, nÒn kinh tÕ suy tho¸i cã nghÜa lµ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp khã kh¨n, m«i tr­êng ®Çu t­ khã kh¨n do ®ã chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng sÏ kÐm s«i ®éng. Sè l­îng hµng ho¸ cung cÊp cho thÞ tr­êng sÏ Ýt vµ kÐm chÊt l­îng. Khi ®ã th× thÞ tr­êng ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ vµ bÊt æn. VÝ dô nh­ thÞ tr­êng chøng kho¸n NhËt B¶n hay Mü chØ cÇn mét dÊu hiÖu suy tho¸i cña nÒn kinh tÕ th× t¸c ®éng tíi thÞ tr­êng chøng kho¸n ngay tøc kh¾c. ChØ sè Dojones, chØ sè Nike sôt gi¶m vµ cã khi møc sôt gi¶m qu¸ giíi h¹n th× phiªn giao dÞch buéc ph¶i ®ãng cöa. §èi víi ViÖt Nam còng vËy, muèn thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn th× nÒn kinh tÕ ph¶i gi÷ ®­îc tèc ®é t¨ng tr­ëng æn ®Þnh. Sau sù suy tho¸i liªn tôc chØ sè GDP: 9,5% (1995) à 4,8% (1999) nh­ng sù phôc håi cÇn thiÕt vµo n¨m 2000 lµ tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®¹t 6,7% ®· lµm s¸ng sña cho nÒn kinh tÕ còng nhu sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n. Sau mét thêi kú nÒn kinh tÕ lu«n r¬i vµo t×nh tr¹ng gi¶m ph¸t ë møc –0,1%, -1%. Sù t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ ®· thæi mét luång giã m¸t cho thÞ tr­êng bëi c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n, m«i tr­êng ®Çu t­ hÊp dÉn h¬n tõ ®ã kÐo ng­êi ®Çu t­ ®Õn víi thÞ tr­êng nhiÒu h¬n còng nh­ c¸c c«ng ty niªm yÕt sÏ t¨ng vµ ®Æc biÖt h¬n lµ nguån vèn n­íc ngoµi sÏ ch¶y vµo nÒn kinh tÕ lín h¬n. §iÒu ®ã ®· ®­îc thÓ hiÖn qua nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m cña n¨m 2001. Sè c¸c c«ng ty lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ n¨ng ®éng gia t¨ng cïng víi tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ nh÷ng th¸ng ®Çu n¨m. VËy Nhµ n­íc còng nh­ c¸c Bé nghµnh cÇn ph¶i lµm sao duy tr× tèc ®é t¨ng tr­ëng v÷ng ch¾c nh­ hiÖn nay vµ thùc hiÖn tèt c¸c chØ tiªu ®Ò ra lµ tèc ®é t¨ng tr­ëng n¨m 2001 lµ 7,5% lµ mét vÊn ®Ò quan träng. Nã kh«ng chØ mang tÝnh tÝch cùc trong viÖc thóc ®Èy tiÕn tr×nh x©y dùng chÕ ®é XHCN thµnh c«ng, ng­êi ®­îc ph¸t triÓn,nÒn kinh tÕ hoµ nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi mµ cßn gi¸n tiÕp thóc ®Èy cho viÖc x©y dùng,hoµn thiÖn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam nãi riªng vµ hiÖn ®¹i ho¸ nghµnh tµi chÝnh n­íc nhµ. Gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn: 2.1.§èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt nh­ng ch­a tham gia : §Ó kh¬i th«ng sù khan hiÕm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n th× chóng ta kh«ng thÓ kh«ng l«i khÐo c¸c doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt vµo thÞ tr­êng . §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy kh«ng hÒ ®¬n gi¶n mµ cÇn ph¶i cã sù lç lùc cña c¶ hai phÝa ®ã lµ Nhµ n­ãc vµ c¸c doanh nghiÖp (c«ng ty). §èi víi c¸c doanh nghiÖp ph¶i thay ®æi t­ duy kinh tÕ v× hiÖn t¹i chóng ta ®· chÊp nhËn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ (theo ®Þnh h­íng XHCN) th× chóng ta ph¶i cã c¸ch thøc lµm ¨n míi : §ã lµ sù minh b¹ch tµi chÝnh,cã chiÕn l­îc tr­íc hÕt lµ ®Ó tån t¹i vµ sau ®ã ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng ,c¸c c¸n bé cña doanh nghiÖp ph¶i thÊy ®­îc vai trß to lín trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ,ph¶i thÊy ®­îc lîi Ých mµ thÞ tr­êng mang l¹i cßn nh÷ng tiªu cùc cña thÞ tr­êng th× chóng ta ph¶i nhËn râ ®Ó h¹n chÕ nã chø kh«ng thÓ ®Ó nã che mÊt ®i lîi Ých khi tham gia thÞ tr­êng .V× nh÷ng tiªu cùc ®ã tÊt yÕu ph¶i cã ë bÊt kú thÞ tr­êng hµng ho¸ nµo. ChØ khi nµo doanh nghiÖp ph©n tÝch ®­îc mÆt lîi khi tham gia th× khi ®ã hä míi cã ®éng c¬ lµ tham gia thÞ tr­êng. Chóng ta ph¶i tõ bá ý thøc lµ chê ®îi ,ch«ng ngãng sù gióp ®ì cña Nhµ n­íc bëi: Thø nhÊt: Trong kinh tÕ kh«ng cho phÐp sù chËm chÔ,phô thuéc mµ ph¶i tù b¶n th©n doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh chiÕn l­îc cña m×nh. Thø hai : Nhµ n­íc kh«ng ph¶i lóc nµo còng cã thÓ t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng. Cßn ®èi víi Nhµ n­íc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp cho c¸c c«ng ty tham gia thÞ tr­êng. Gióp ®ì phÇn nµo khã kh¨n doanh nghiÖp gÆp ph¶i khi tham gia thÞ tr­êng vµ ®Æc biÖt Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc ph¶i lµm sao t¹o dùng ®­îc lßng tin víi giíi ®Çu t­ . §èi víi c¸c doanh nghiÖp ®· cæ phÇn nh­ng ch­a ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia thÞ tr­êng th× ®©y lµ mét khèi l­îng doanh nghiÖp t­¬ng ®èi lín nã chiÕm tíi 90% sè doanh nghiÖp ®· ®­îc cæ phÇn ho¸ . §©y lµ nh÷ng doanh nghiÖp ®a d¹ng nghµnh nghÒ nh­ng cã chung nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: C¸c doanh nghiÖp nµy ®Òu cã quy m« võa vµ nhá nªn lµ rÊt phï hîp víi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam . C¸c doanh nghiÖp nµy lµm ¨n n¨ng ®éng vµ kh¸ cã hiÖu qu¶. Tuy nhiªn ®Ó tham gia thÞ tr­êng th× hä l¹i kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn v× c¸c doanh nghiÖp nµy cã vèn ®iÒu lÖ kh¸ nhá. B¶ng 6: C¸c doanh nghiÖp ®· hoµn thµnh cæ phÇn ho¸: -§a sè c¸c c«ng ty cæ phÇn ®Òu ®­îc thµnh lËp gÇn ®©y trong khi ®ã nh÷ng n¨m 1997,1998,1999 ho¹t ®éng gÆp nhiÒu khã kh¨n cho nªn khã lßng ®¹t ®ù¬c chØ tiªu hai n¨m liÒn lµm ¨n cã l·i trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cÇn l­îng vèn ®Çu t­ lín mµ b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ huy ®éng, mÆc dï thÞ tr­êng laÞ cÇn t¨ng cung hµng ho¸. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy th× Uû b¸n chøng kho¸n Nhµ n­íc cÇn xem xÐt l¹i tiªu chuÈn ®ùoc niªm yÕt. NÕu cø ®Ó tiªu chuÈn vèn ®iÒu lÖ trªn 10 tû míi ®ù¬c niªm yÕt th× qu¸ sa víi thùc tÕ doanh nghiÖp ViÖt Nam . Do vËy theo t«i tÝnh to¸n ,ph©n tÝch th× Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc cã thÓ h¹ thÊp tiªu chuÈn ®ã xuèng 7 tû hoÆc8 tû. Cßn vÒ tiªu chuÈn lµ doanh nghiÖp lµm ¨n ph¶i cã l·i hai n¨m liªn tiÕp th× cã thÓ níi réng ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n trong n¨m 98,99 kh«ng lç vµ l·i trong n¨m 2000. Nh­ vËy th× cã thÓ gi¶m thiÓu yÕu tè kh¸ch quan mµ doanh nghiÖp gÆp ph¶i trong cuéc khñng ho¶ng ch©u ¸ võa qua. NÕu gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò ®ã th× ch¾c ch¾n chñng lo¹i hµng ho¸ rÊt ®a d¹ng vµ phong phó . §Èy m¹nh,nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc: §Èy m¹nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¹o ra nguån hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n sau nµy, vËy ®Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã chóng ta ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p ®ång bé: Thø nhÊt: - Cñng cè vµ t¨ng c­êng vai trß cña ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp. Mçi ®Þa ph­¬ng nghµnh c¨n cø vµo sè doanh nghiÖp cÇn cæ phÇn cã thÓ t¨ng hoÆc gi¶m sè l­îng vµ chÊt l­îng ban qu¶n lý doanh nghiÖp . §ã lµ mét bé m¸y cã chøc n¨ng chuyªn tr¸ch cã chøc n¨ng nghiªn cøu vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p víi uû ban nh©n d©n thµnh phè vÒ viÖc cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc .C¸c thµnh viªn trong ban ph¶i n¾m v÷ng chñ tr­¬ng cña §¶ng c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ, am hiÓu t×nh h×nh doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¹i ®Þa ph­¬ng, nghµnh cña m×nh, n¾m v÷ng thñ tôc tiÕn hµnh cæ phÇn (nh­ h­íng dÉn lËp biªn b¶n kª khai tµi s¶n, thÈm ®Þnh néi bé gi¸ trÞ tµi s¶n ,x©y dùng ®Ò ¸n ,theo dâi qu¸ tr×nh xÐt duyÖt , ®Ò suÊt c¸c biÖn ph¸p th¸o gì…). CÇn ph¶i cñng cè ho¹t ®éng cña ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp ë cÊp sè nghµnh chñ qu¶n vµ c¸c c«ng ty trùc thuéc thµnh phè ,tØnh. Mçi së nghµnh vµ tõng c«ng ty cã doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸ ®ßi hái ph¶i bè trÝ 1-2 c¸n bé chuyªn tr¸ch. Sè c¸n bé nµy ph¶i lµ nh÷ng chuyªn gia giái vÒ ph©n tÝch tµi chÝnh am hiÓu c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ ,cã c¸i nh×n toµn côc ®èi víi nghµnh m×nh vµ cã nhiÖm vô nghiªn cøu toµn bé nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong khèi hoÆc tæng c«ng ty do m×nh phô tr¸ch ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc nµo cÇn ph¶i cæ phÇn ho¸ vµ cæ phÇn ho¸ lóc nµo lµ phï hîp nhÊt . Mçi doanh nghiÖp nhµ n­íc ®­îc quyÕt ®Þnh chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn còng cÊn ph¶i x©y dùng vµ kiÖn toµn ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp cña c«ng ty m×nh vµ ph¶i nªu cao vai trß chñ ®éng phèi kÕt hîp chÆt chÏ víi ban ®æi míi qu¶n lý doanh nghiÖp cÊp trªn ®Ó triÓn khai thùch hiÖn nhiÖm vô ®óng tiÕn ®é, cã hiÖu qu¶. Thø hai : - Lùa chän ®óng doanh nghiÖp Nhµ n­íc ®Ó tiÕn hµnh cæ phÇn ho¸.§©y lµ c«ng viÖc cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh lùa chän ®óng gióp cho cæ phÇn ho¸ diÔn ra nhanh chãng ®óng tiÕn ®é mµ cßn lµm cho x· héi quan t©m vµ viÖc b¸n cæ phÇn thuËn lîi. V× thÕ cÇn ®éng viªn doanh nghiÖp Nhµ n­íc nµo thÊy m×nh cã ®ñ ®iÒu kiÖn cæ phÇn ho¸ th× chñi ®éng ®¨ng ký thùc hiÖn. §iÒu kiÖn lùa chän c¸c doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸ cÇn ph¶i theo nh÷ng tiªu chuÈn kh¸ch quan nh­ møc l·i trªn vèn Nhµ n­íc qua mét sè n¨m nªn lµ 3 n¨m æn ®Þnh s¶n phÈm ®Çu ra ®­îc thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc chÊp nhËn, cã møc doanh thu b¸n hµnh t­¬ng ®èi æn ®Þnh trong mét sè n¨m, t×nh h×nh c«ng nî kh«ng l­u c÷u l©u n¨m mµ lµ nî nh÷ng n¨m gÇn nhÊt, nguån gèc c«ng nî, kh¶ n¨ng thanh to¸n râ rµng, kh¶ n¨ng râ rÖt vÒ sù quan t©m cña x· héi vµ kh¶ n¨ng tiªu thô cæ phiÕu dÔ dµng. Thø ba : - Lµm tèt c«ng t¸c t­ t­ëng trong c«ng t¸c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc trªn ®Þa bµn c¸c cÊp c¸c ngµnh ph¶i tuyªn truyÒn gi¶i thÝch trong nh©n d©n chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Lµm th«ng suèt t­ t­ëng, thu hót sù quan t©m h­ëng øng cña x· héi trong c«ng t¸c khã kh¨n phøc t¹p nµy lµ mét biÖn ph¸p hÕt søc cÇn thiÕt.§Æc biÖt lµ lµm râ cho c«ng nh©n thÊy ®­îc lîi Ých khi tham gia cæ phÇn. Cã biÖn ph¸p thùc sù cøng r¾n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp lµm chËm tiÕn tr×nh ®Ó h­ëng lîi tõ sù ­u ®·i cña nhµ n­íc trong thêi gian cæ phÇn. NÕu cÇn cã thÓ c¸ch chøc Gi¸m ®èc, c¸n bé nµo ®i sai lÖch c¸c v¨n b¶n cña nhµ n­íc. Thø t­ : - C«ng t¸c huy ®éng mua cæ phÇn khi doanh nghiÖp thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ song song víi viÖc tuyªn truyÒn, Ban l·nh ®¹o c¸c doanh nghiÖp ®­îc cæ phÇn ho¸ còng ph¶i ph¸t huy s¸ng kiÕn trong viÖc huy ®èng vèn tõ c¸c nguån nh­ gi¶i thÝch râ chÝnh s¸ch cæ phÇn ­u ®·i : cho dï c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng lóc ®Çu hiÖu qu¶ ch­a cao, møc gi¸ cæ phÇn ­u ®·i gi¶m cã thÓ gi¶m 30% so víi møc gi¸ quy ®Þnh lµ mét kho¶n hç trî rÊt lín cña Nhµ n­íc cho ng­êi mua cæ phÇn. CÇn cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ cho viÖc cho phÐp mua tr¶ chËm cæ phÇn ­u ®·i ®èi víi cæ ®«ng thuéc diÖn nghÌo ®Ó hä chñ ®éng tÝch cùc ®¨ng ký. NÕu lµm tèt c«ng t¸c trªn theo t«i tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong n¨m 2001 sÏ ®¹t kÕt qu¶ kh¶ quan. Xóc tiÕn thµnh lËp c¸c phßng ban chøng kho¸n t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông (TCTD): Chóng ta biÕt vai trß cña c¸c tæ chøc tÝn dông trong ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ rÊt to lín bÊt kú sù thµnh c«ng nµo cña c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n trªn thÕ giíi còng ®Òu cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña c¸c tæ chøc tÝn dông ®Æc biÖt lµ hÖ thèng ng©n hµng. C¸c phßng ban chøng kho¸n t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông (TCTD) nãi chung vµ c¸c ng©n hµng nãi riªng kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµm chung gian m«i giíi vÒ mua-b¸n cæ phiÕu,tr¸i phiÕu cho nhµ ®Çu t­ mµ cßn lµm nghiÖp vô b¶o l·nh cho viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu,tr¸i phiÕu cña c¸c c«ng ty cæ phÇn, c¸c doanh nghiÖp. Kh«ng chØ cã vËy c¸c tæ chøc nµy cßn tham gia ®Êu thÇu ph¸t hµnh tr¸i phiÕu cho ChÝnh phñ, cho Kho b¹c Nhµ n­íc, c¸c ho¹t ®éng trªn cña c¸c chñ thÓ c¸c tæ chøc tÝn dông kh«ng trùc tiÕp t¹o ra hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n nh­ng l¹i gi¸n tiÕp thùc hiÖn vai trß ®ã. VËy kh«ng mét lý do nµo ë ViÖt Nam chóng ta l¹i kh«ng ph¸t huy vai trß to lín cña c¸c TCTD ®èi víi thÞ tr­êng chøng kho¸n do vËy viÖc sóc tiÕn thµnh lËp c¸c phßng ban chøng kho¸n t¹i c¸c ng©n hµng nãi riªng vµ c¸c TCTD nãi chung chÝnh lµ mét gi¶i ph¸p cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ho¹t ®éng s«i ®éng ,cã hiÖu qu¶ h¬n . 5. X©y dùng, ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam : Con ng­êi lµ chñ thÓ quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng cña tæ chøc còng nh­ ho¹t ®éng cña tæ chøc ®ã. Do vËy ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho thÞ tr­êng chøng kho¸n lµ gi¶i ph¸p tèi ­u nhÊt. Chóng ta n©ng cao ®¹o ®øc còng nh­ tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò c¸n bé cho thÞ tr­êng chøng kho¸n. Bªn c¹nh ®ã chóng ta ph¶i t¨ng c­êng ®µo t¹o ®éi ngò trÎ (§oµn viªn, sinh viªn) cho thÞ tr­êng chøng kho¸n vÒ chÊt còng nh­ vÒ l­îng b»ng c¸ch ®­a m«n thÞ tr­êng chøng kho¸n vµo nghiªn cøu gi¶ng d¹y t¹i c¸c tr­êng §¹i häc ,Cao ®¼ng vµ cÇn thiÕt chóng ta cã thÓ thµnh lËp c¸c khoa ThÞ tr­êng chøng kho¸n t¹i c¸c tr­êng ®Æc biÖt lµ c¸c tr­êng thuéc khèi kinh tÕ bëi v× ®©y lµ nh÷ng nh©n tè tiÒm n¨ng x©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong t­¬ng lai . - Phæ biÕn tuyªn truyÒn kiÕn thøc vÒ thÞ tr­êng chøng kho¸n cho c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c nhµ kinh tÕ, nh©n d©n hiÓu râ vÒ chøc n¨ng còng nh­ vai trß cña thÞ tr­êng. Tõ ®ã sÏ t¹o ra nguån c¸c nhµ ®Çu t­ chøng kho¸n cho thÞ tr­êng trong t­¬ng lai còng nh­ nguån hµng ho¸ cung cÊp cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam . KÕt luËn: Trªn ®©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n mµ t«i cã thÓ nªu ra ®Ó thóc ®Èy cung hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n .Víi hy väng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam ho¹t ®éng s«i ®éng h¬n trong t­¬ng lai. III - KiÕn nghÞ: Nh÷ng nguyªn nh©n g©y nªn sù thiÕu hôt hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam còng nh­ nh÷ng gi¶i ph¸p t¹o hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ®· ®­îc tr×nh bµy ë trªn. Víi t­ c¸ch lµ chñ ®Ò tµi t«i xin ®­îc nªu mét sè kiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc còng nh­ c¸c tæ chøc kinh tÕ nh»m t¹o hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam nh­ sau: 1.VÒ gi¶i ph¸p t×nh thÕ: T«i xin ®­îc kiÕn nghÞ : * Víi Nhµ n­íc: - Nhµ n­íc nªn b¸n mét sè cæ phÇn cña m×nh t¹i mét sè doanh nghiÖp vµ c«ng ty cæ phÇn mµ Nhµ n­íc x¸c ®Þnh lµ kh«ng cÇn thiÕt, lµ sè cæ phÇn v­ît qu¸ sù cÇn thiÕt cÇn n¾m gi÷ ®Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ®­êng lèi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. - Nhµ n­íc tiÕp tôc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu ChÝnh phñ víi l·i suÊt hîp lý h¬n ®Ó t¨ng c­êng hµng ho¸ cho thÞ tr­êng còng nh­ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t­. * Víi Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc : - Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc cã thÓ h¹ ®iÒu kiÖn niªm yÕt chøng kho¸n cho c¸c c«ng ty : vÒ vèn ®iÒu lÖ ³ 10 tû VN§ xuèng ³ 7 tû VN§ th× hîp lý h¬n vµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn cua c¸c doanh nghiÖp chóng ta h¬n. - Biªn ®é giao ®éng 0,2% lµ ch­a linh ®éng nªn kh«ng t¹o ra sù s«i næi trªn thÞ tr­êng. VËy theo t«i gi÷ biªn ®é giao ®éng 0,5% nh­ ban ®Çu th× hîp lý h¬n. VÒ mÆt chiÕn l­îc: T«i xin kiÕn nghÞ : * §èi víi Nhµ n­íc: - Nhµ n­íc kh«ng ngõng hoµn thiÖn m«i truêng ph¸p lý, còng nh­ chÝnh s¸ch cô thÓ , phï hîp víi thùc tÕ h¬n ®Ó cho thÞ tr­êng chøng kho¸n, c¸c tæ chøc kinh tÕ nh­ Ng©n hµng, doanh nghiÖp … ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n cã hiÖu qu¶ h¬n, hÊp dÉn ®­îc c¸c chñ thÓ kinh tÕ tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n nhiÒu h¬n. - Nhµ n­íc kh«ng ngõng duy tr× tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ mµ cßn ph¶i gi÷ sù æn ®Þnh kinh tÕ ®Ó to¹ mét m«i tr­êng kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh cho sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng. - Ph¶i tiÕp tôc ®Èy nhanh tiÕn tr×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp vµ lµm sao ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n n÷a ®Æc biÖt trong khi thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp ph¶i lµm sao kh«ng nh÷ng gi¶i quyÕt tèt vÒ mÆt kinh tÕ mµ gi¶i quyÕt tèt vÒ mÆt x· héi. - Nhµ n­íc cÇn cã chÝnh s¸ch v¨n b¶n cô thÓ ®Ó thu hót còng nh­ cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, ®Ó cho c¸c chñ thÓ nµy tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n vµ ph¶i nhËn ra ®©y sÏ lµ nguån hµng phong phó cho thÞ tr­êng. * §èi víi Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc: - CÇn hoµn thiÖn vÒ mÆt tæ chøc, còng nh­ ho¹t ®éng cho thÞ tr­êng - Uû ban chøng Nhµ n­íc cÇn cã b­íc ®i cô thÓ trong viÖc x©y dùng vµ hoµn thiÖn v¨n b¶n ph¸p luËt ®Ó cho thÞ tr­êng phi tËp trung OTC ra ®êi. V× thÞ tr­êng OTC ra ®êi kh«ng chØ gi¶i quyÕt nhu cÇu ®Çu t­ cæ phiÕu, tr¸i phiÕu mµ c¸c c¸c doanh nghiÖp ch­a ®­îc niªm yÕt,ch­a niªm yÕt trªn thÞ tr­êng. Hay nãi c¸ch kh¸c t¹o tÝnh láng cho c¸c cæ phiÕu, tr¸i phiÕu cña c¸c doanh nghiÖp vµ còng t¹o ra cho doanh nghiÖp huy ®éng ®­îc nguån vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh. Vµ thÞ tr­êng OTC còng gi¸n tiÕp t¹o hµng ho¸ cho thÞ tr­êng chøng kho¸n v× khi doanh nghiÖp, c«ng ty cæ phÇn lµm ¨n cã hiÖu qu¶ vµ ®¹t ®ñ tiªu chuÈn khi ®ã hä sÏ tham gia niªm yÕt trªn thÞ tr­êng. HiÖn nay chóng ta ch­a cã thÞ tr­êng OTC nh­ng hiÖn t¹i ®· cã nh÷ng giao dÞch cña c¸c nhµ ®Çu t­ vËy Nhµ n­íc còng nh­ Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc ph¶i xóc tiÕn viÖc thµnh lËp thÞ tr­êng nµy ®ã lµ ®ßi hái cÊp thiÕt ®Ó thÞ tr­êng nµy cã khung ph¸p luËt ®Ó ho¹t ®éng hiÖu qu¶ tr¸nh nh÷ng rñi ro x¶y ra khi thÞ tr­êng ch­a cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. - Uû ban chøng kho¸n Nhµ n­íc còng nh­ c¸c chñ thÓ kinh tÕ cã liªn quan cÇn lµm s¸ng, râ rµng h¬n møc ®é b¸n cæ phiÕu cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Chóng ta ®· biÕt thu hót nguån vèn n­íc ngoµi cho nÒn kinh tÕ lµ rÊt tèt cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ng chóng ta ph¶i thu hót nh­ thÕ nµo, b»ng c¸ch nµo? Th× chóng ta còng ®· biÕt vµ lµm nhiÒu c¸ch mµ cô thÓ lµ x©y dùng thµnh c«ng LuËt doanh nghiÖp n¨m 2000, tæ chøc c¸c cuéc héi th¶o víi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi, gi¶m thñ tôc r­êm rµ … ®ã lµ nç lùc hÕt m×nh cña c¸c Bé, ngµnh cña ChÝnh phñ. Tuy nhiªn nguån vèn ®Çu t­ vµo nÒn kinh tÕ cßn kh¸ khiªm tèn trong khi ngay tõ ®Çu thÞ tr­êng chøng kho¸n ra ®êi rÊt nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi muèn ®Çu t­ l¹i bÞ chóng ta ng¸ng l¹i b»ng chÝnh v¨n b¶n cña chóng ta. Chóng ta ®· biÕt nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®­îc quyÒn n¾m gi÷ 50% cæ phiÕu cña doanh nghiÖp . VËy mµ khi hä tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n th× chØ ®­îc mua víi h¹n møc kh«ng v­ît qu¸ 30% .Trong khi c¸c doanh nghiÖp cæ phÇn gÆp nhiÒu khã kh¨n sau khi cæ phÇn. NÕu nhµ ®Çu t­ vµo mµ hä kh«ng ch¾c ch¾n lµ thµnh c«ng hay kh«ng cã vai trß g× to lín ®Ó b¶o vÒ ®ång tiÒn mµ hä ®Çu t­ th× hä gÆp rÊt nhiÒu rñi ro. VËy kh«ng thÓ kh«ng dÔ g× mµ nhµ ®Çu t­ l¹i “ngu ngèc” ®Õn møc ®i ®Çu t­ vµo n¬i m×nh kh«ng biÕt rñi ro, kh«ng ®­îc quyÕt ®Þnh ®ång vèn cña m×nh. Trong thùc tÕ th× nhiÒu nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi quan t©m ®Õn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam nh­ng hä kh«ng thÓ kiªn tr× vµ ®µnh bá cuéc. Nh­ vËy th× kh¸c nµo chóng ta “tóm l­íi r¸ch” ®Ó b¾t c¸ , ®Õn khi c¸ vµo l­íi th× chóng ta l¹i “rung l­íi cho ®i”. VËy ®Ó kh¬i th«ng vÊn ®Ò nµy theo t«i chóng ta cã thÓ níi réng ®Þnh møc b¸n cæ phÇn cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã thÓ kho¶ng 40-45% lµ an toµn vµ hîp lý nhÊt. Nhµ ®Çu t­ sÏ dÔ dµng h¬n khi ®Çu t­ vµo nªn kinh tÕ cßn Nhµ n­íc th× kh«ng bu«ng láng kiÓm so¸t. * §èi víi c¸c doanh nghiÖp: - Doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt nh­ng ch­a niªm yÕt: cÇn ph¶i x©y dùng chÝnh s¸ch, chiÕn l­îc vÒ kinh doanh còng nh­ tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n. - C¸c doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt cÇn lµm ¨n hiÖu qu¶ h¬n ®Ó n©ng vèn ®iÒu lÖ còng nh­ ®Ó lµm sao ®ñ ®iÒu kiÖn niªm yÕt trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam . - §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi: ngoµi sù gióp ®ì cña Nhµ n­íc ph¶i v¹ch ra chÝnh s¸ch cô thÓ khi cæ phÇn ho¸ còng nh­ tham gia vµo thÞ tr­êng chøng kho¸n trong t­¬ng lai. *§èi víi c¸c TCTD: C¸c tæ chøc Ng©n hµng, phi Ng©n hµng … ph¶i x©y dùng phßng, ban chøng kho¸n ®Ó thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. - HiÖn nay: c¸c Ng©n hµng nh­ Ng©n hµng N«ng nghiÖp & PTNT ViÖt Nam, Ng©n hµng C«ng th­¬ng,Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng,Ng©n hµng §Çu t­ vµ ph¸t triÓn… ®· cã c¸c phßng, ban chøng kho¸n nh­ng mét sè Ng©n hµng ch­a cã hoÆc ch­a ®i vµo ho¹t ®éng th× cÇn xóc tiÕn thµnh lËp còng nh­ ®­a vµo ho¹t ®éng. Tãm l¹i: Trªn ®©y lµ c¸c gi¶i ph¸p kiÕn nghÞ c¬ b¶n ®Ó gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng kh¸n hiÕm hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng hiÖn nay. §ã lµ nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh kh¶ thi cao. T«i hy väng nguån cung hµng ho¸ cho thÞ tr­êng sÏ trë nªn dåi dµo h¬n vµ khi ®ã thÞ tr­êng chøng kho¸n sÏ ho¹t ®éng ®óng víi vai trß vµ chøc n¨ng vèn cã cña nã. “ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ (mét c©n tiÓu li) ®o ®é m¹nh, yÕu nÒn kinh tÕ.” KÕt luËn: ViÖt Nam ®ang trªn con ®­êng thùc hiÖn C«ng nghiÖp ho¸-HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc . Môc tiªu ®Õn n¨m 2020 vÒ c¬ b¶n trë thanh mét n­íc c«ng nghiÖp, do vËy viÖc x©y dùng vµ hiÖn ®¹i ho¸ ngµnh Tµi chÝnh lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n , quan träng nhÊt. ViÖc x©y dùng thÞ tr­êng chøng kho¸n ë ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng b­íc ®i mang tÝnh quyÕt ®Þnh cña ngµnh Tµi chÝnh n­íc nhµ. Tuy nhiªn víi sù ra ®êi cña trung t©m giao dÞch chøng kho¸n t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ-x· héi cßn nhiÒu h¹n chÕ, do ®ã kh«ng thÓ ®¸p øng ngay ®­îc môc tiªu mµ chóng ta ®Æt ra. B­íc ®Çu thÞ tr­êng chøng kho¸n cßn ch­a s«i ®éng, do thÞ tr­êng cßn thiÕu hµng ho¸ . Nh­ng víi nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan còng nh­ chñ mµ t«i ®· ph©n tÝch ë trªn th× t«i hy väng thÞ tr­êng chøng kho¸n ViÖt Nam trong thêi gian tíi sÏ cã nhiÒu hµng ho¸ , thÞ tr­êng sÏ ho¹t ®éng s«i ®éng ®óng víi vai trß vµ chøc n¨ng vèn cã cña nã. Gãp phÇn thóc ®Èy tiÕn tr×nh C«ng nghiÖp ho¸-HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Hµ Néi : ngµy 1/3/2001 Sinh viªn thùc hiÖn: Danh môc tµi liÖu tham kh¶o: 1. David Berg Kinh tÕ häc tËp I. 2. Kinh tÕ chÝnh trÞ Mac-LªNin ,tr­êng §¹i Häc Kinh TÕ Quèc D©n. 3. LÞch sö c¸c häc thuyÕt kinh tÕ,tr­êng §¹i Häc Kinh TÕ Quèc D©n. 4. C.Mac vµ Ph.AngGhen toµn tËp-PhÇn I. 5. C.Mac T­ b¶n quyÓn I ,tËp 1-NXB Sù thËt Hµ Néi 1960. 6. C.Mac T­ b¶n quyÓn III ,tËp 1,2,3-NXB Sù thËt Hµ Néi 1960. 7. Thêi b¸o Kinh tÕ (n¨m : 2000-2001) 8. Thêi b¸o Ng©n hµng (n¨m : 2000-2001) 9. Thêi b¸o Tµi chÝnh (n¨m : 2000-2001) 10. Samuellson-Kinh tÕ häc tËp I,II.