Đề tài Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm ở xí nghiệp Sông đà 12 – 5

µi chÝnh ngµy 30/12/1999. - HÖ thèng b¸o c¸o ®­îc tæ chøc theo mÉu cña Nhµ n­íc gåm: B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh, vµ mét sè b¸o c¸o kh¸c theo yªu cÇu qu¶n trÞ. - C¨n cø ph¸p lý cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong xÝ nghiÖp lµ c¸c v¨n b¶n quyÕt ®Þnh cña Bé tµi chÝnh. 2.2.2. H×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông: XÝ nghiÖp ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chung. KÕ to¸n xÝ nghiÖp sö dông c¸c sæ sau cho viÖc ¸p dông h×nh thøc nµy: Sæ NKC, sæ c¸i TK, b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh. Hµng ngµy, c¨n cø chøng tõ gèc ®· ®­îc kiÓm tra, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®­îc kÕ to¸n lËp chøng tõ vµ vµo c¸c sæ chi tiÕt liªn quan, sau ®ã vµo c¸c sæ c¸i TK kÕ to¸n phï hîp b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh vµ ®Þnh kú ph©n bæ, kÕt chuyÓn CP vµ lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. Chu tr×nh xö lý c¸c chøng tõ nh­ sau: NghiÖp vô ph¸t sinh Xö lý nghiÖp vô LËp chøng tõ Ghi sæ NKC, sæ c¸i, sæ chi tiÕt, b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh Kho¸ sæ cña kú sau Quy tr×nh c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh SP (Phô lôc 11) II. Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp S«ng §µ 12- 5: Trong ph¹m vi nghiªn cøu ®Ò tµi t¹i xÝ nghiÖp S«ng §µ 12 – 5, em xin tr×nh bµy t×nh h×nh thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo h×nh thøc kho¸n. Quy chÕ kho¸n t¹i XN ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: Sau khi cã Hîp ®ång kinh tÕ ký víi chñ ®Çu t­ hoÆc nhËn ®­îc giÊy b¸o giao nhiÖm vô cña C«ng ty S«ng §µ 12 hay Tæng c«ng ty S«ng §µ, XN c¨n cø vµo tæng gi¸ trÞ hîp ®ång, tÝnh to¸n gi¸ trÞ hîp ®ång giao kho¸n cho chñ CT. Chñ CT ®­îc phÐp chi trong giíi h¹n nh­ sau: C = D – G x (F + Cq + L) Trong ®ã: C: Tæng sè tiÒn chñ CT ®­îc phÐp chi ®Ó hoµn thµnh CT, HMCT D: Doanh thu do CT, HMCT ®em l¹i G: Gi¸ trÞ s¶n l­îng F, Cq, L: Tû lÖ % cña phô phÝ ph¶i nép C«ng ty, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, lîi nhuËn cña xÝ nghiÖp Gi¸ trÞ s¶n l­îng = Doanh thu + VAT ®Çu ra cña CT Sau ®ã, nÕu chñ CT ®ång ý nhËn kho¸n, xÝ nghiÖp sÏ ký kÕt Hîp ®ång giao kho¸n víi chñ CT. Chñ CT khi nhËn hîp ®ång thi c«ng, sÏ tÝnh to¸n khèi l­îng c«ng viÖc cÇn lµm tr­íc m¾t, tõ ®ã sÏ lµm giÊy ®Ò nghÞ t¹m øng (BiÓu 02). Khi nhËn ®­îc giÊy ®Ò nghÞ t¹m øng cña chñ CT, kÕ to¸n tr×nh yªu cÇu t¹m øng cho Gi¸m ®èc duyÖt. Khi Gi¸m ®èc ®ång ý duyÖt chi, kÕ to¸n lµm thñ tôc rót tiÒn göi ng©n hµng vÒ quü tiÒn mÆt vµ lµm h¹ch to¸n theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 111: 150.000.000 Cã TK 112: 150.000.000 Vµ xuÊt quü cho chñ CT. Khi xuÊt vèn cho chñ CT kÕ to¸n lËp phiÕu chi (BiÓu 03) vµ h¹ch to¸n theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 141: 150.000.000 Cã TK 111: 150.000.000 NhËn ®­îc tiÒn t¹m øng, chñ CT tiÕn hµnh tæ chøc thi c«ng. Khi ký kÕt c¸c hîp ®ång ®Ó mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chñ CT chØ ®­îc phÐp ký nh÷ng hîp ®ång cã gi¸ trÞ th× do Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp ký. §èi víi phÇn hµnh kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tr×nh tù thùc hiÖn nh­ sau: + C¸c chøng tõ lµm ph¸t sinh CP sÏ ®­îc tËp hîp l¹i, kÕ to¸n sÏ ®Þnh kho¶n vµ tËp hîp CP trªn c¸c TK CP (®­îc më chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng). + Cuèi kú kÕ to¸n ghi chÐp SP dë dang vµ khèi l­îng SP hoµn thµnh, kÕt chuyÓn CP sang TK CPSX kinh doanh dë dang (®­îc më chi tiÕt theo tõng CT, HMCT). + C¨n cø vµo khèi l­îng SP hoµn thµnh, kÕt chuyÓn gi¸ trÞ khèi l­îng SP hoµn thµnh cña tõng CT, HMCT sang gi¸ trÞ hµng b¸n. 1. Thùc tr¹ng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 12– 5: 1.1. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: C¨n cø vµo c¸c ®Æc ®iÓm tæ chøc SX vµ quy tr×nh c«ng nghÖ lµ thi c«ng c¸c CT chñ yÕu theo c¸c h×nh thøc kho¸n gän cho c¸c ®éi thi c«ng. C¨n cø vµo ngµnh nghÒ kinh doanh lµ c¸c SP x©y l¾p , cã thêi gian thi c«ng lín, ph©n t¸n, ë xa… C¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña xÝ nghiÖp: Bé m¸y kÕ to¸n ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc kÕ to¸n tËp trung, toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n ®­îc tiÕn hµnh tËp trung t¹i Phßng kÕ to¸n xÝ nghiÖp. Do vËy, xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp CPSX lµ tõng CT, HMCT. 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt t¹i xÝ nghiÖp: XÝ nghiÖp tiÕn hµnh ph©n lo¹i CPSX theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña CP nh­ sau: - CPNVLTT: gåm toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu cÇn thiÕt t¹o ra SP, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô… - CPNCTT: lµ c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, kÓ c¶ c«ng nh©n phô vµ c¸c kho¶n phô cÊp theo l­¬ng, bao gåm c¶ trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh. - CPSXC: gåm c¸c kho¶n chi cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý vµ phôc vô chung trong ph¹m vi c«ng tr­êng hay ®éi x©y l¾p nh­: CP vËt liÖu, CCDC, khÊu hao TSC§, CP dÞch vô mua ngoµi, CP kh¸c b»ng tiÒn…. 1.3. Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ¸p dông t¹i xÝ nghiÖp: HiÖn nay, ®Ó tËp hîp CPSX phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, xÝ nghiÖp lùa chän ph­¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp theo tõng CT. CP ph¸t sinh ®­îc ¸p dông cho CT nµo sÏ ®­îc tËp hîp hÕt cho CT ®ã. 1.4. Tµi kho¶n sö dông: Mét sè TK chÝnh nh­: TK 621, 622, 627, 154, 141… c¸c TK nµy ®Òu ®­îc më chi tiÕt theo c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh cña tõng CT vµ HMCT. HiÖn nay, XN kh«ng sö dông TK 623 ®Ó tËp hîp CPMTC mµ tËp hîp hÕt c¸c kho¶n môc CP liªn quan ®Õn MTC vµo TK 627 – CPSXC. 1.5. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i XÝ nghiÖp: 1.5.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Quy tr×nh h¹ch to¸n kho¶n môc CPNVLTT ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: Phßng kÕ to¸n cïng Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch vËt t­ vµ nh©n viªn cña phßng qu¶n lý kü thuËt c¨n cø vµo dù to¸n c¸c CT, ph­¬ng ¸n vµ kÕ ho¹ch thi c«ng ®Ó tÝnh to¸n l­îng vËt t­ cÇn thiÕt phôc vô CT vµ lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t­. Cô thÓ, l­îng vËt t­ cÇn thiÕt ®­îc tÝnh to¸n dùa trªn dù to¸n CT vµ ®¬n gi¸ vËt liÖu trªn thÞ tr­êng th«ng qua Biªn b¶n x¸c ®Þnh gi¸. Trªn c¬ së ®ã Phßng kÕ to¸n x¸c ®Þnh nh÷ng nguån cung cÊp hîp lý. Do xÝ nghiÖp ¸p dông ph­¬ng thøc kho¸n gän cho CT nªn xÝ nghiÖp kh«ng tiÕn hµnh mua vËt t­ cho s¶n xuÊt mµ do chñ CT tù tæ chøc thu mua. VËt t­ ®­îc mua vµ ®­a ®Õn ch©n CT kh«ng th«ng qua kho cña xÝ nghiÖp mµ ®­îc theo dâi t¹i kho cña CT, do chñ CT vµ c¸c tæ ®éi x©y l¾p b¶o qu¶n vµ chÞu tr¸ch nhiÖm. V× vËy, kh«ng cã nghiÖp vô mua vËt t­ nhËp kho cña xÝ nghiÖp, còng nh­ kh«ng cã nghiÖp vô xuÊt kho vËt t­ cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trùc tiÕp. Nh­ng ®Ó t¨ng tÝnh hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý, xÝ nghiÖp quy ®Þnh chñ CT chØ ®­îc phÐp ký nh÷ng hîp ®ång mua vËt t­ cã gi¸ trÞ ph¶i do Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp ký hoÆc phã gi¸m ®èc mang giÊy uû quyÒn cña gi¸m ®èc ký thay. Vµo cuèi mçi th¸ng chñ CT tËp hîp nh÷ng chøng tõ cña c«ng viÖc mua vËt t­ xuÊt dïng cho ho¹t ®éng x©y l¾p trùc tiÕp vÒ cho kÕ to¸n xÝ nghiÖp, bao gåm: Hîp ®ång, Ho¸ ®¬n, GTGT, Ho¸ ®¬n cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn, Biªn b¶n giao nhËn vËt t­ hµng ho¸. Trªn c¬ së nh÷ng chøng tõ ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh h¹ch to¸n CPNVLTT. Cô thÓ nh­ sau: Khi nhËn ®­îc c¸c Chøng tõ liªn quan ®Õn viÖc ph¸t sinh CPNVLTT, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thùc tÕ cña NVL sö dông cho CT dùa trªn ho¸ ®¬n mua NVL vµ ho¸ ®¬n cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn (nÕu cã). Gi¸ thùc tÕ NVL = gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n + CP vËn chuyÓn, bèc xÕp NÕu chñ CT cã GiÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n, kÕ to¸n xem xÐt t×nh h×nh ph¸t sinh CP ®Õn thêi ®iÓm xin ®Ò nghÞ thanh to¸n víi t×nh h×nh sö dông vèn t¹m øng cña chñ CT, vµ tr×nh Gi¸m ®èc duyÖt chi. NÕu Gi¸m ®èc xÐt duyÖt chi, kÕ to¸n viÕt PhiÕu chi, ®ång thêi chuyÓn phiÕu chi cho thñ quü xuÊt tiÒn mÆt cho chñ CT thanh to¸n cho ng­êi b¸n hoÆc lµm thñ tôc thanh to¸n víi ng­êi b¸n qua ng©n hµng. Khi thanh to¸n cho ng­êi b¸n hoÆc treo nî ng­êi b¸n trªn TK 331 – Ph¶i tr¶ ng­êi b¸n cña xÝ nghiÖp, kÕ to¸n lËp chøng tõ h¹ch to¸n theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 141 (chi tiÕt) hoÆc: Nî TK 141 Cã TK 1111, 1121 Cã TK 331 Sau ®ã, kÕ to¸n ghi nhËn CPNVLTT theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 621 (Chi tiÕt) Cã TK 141 (Chi tiÕt) Nî TK 1331 Cã TK 3388 (Chi tiÕt) NÕu nh­ CT kh«ng cã giÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n, kÕ to¸n sÏ tÝnh trõ vµo tiÒn vèn xuÊt t¹m øng cho chñ CT, lËp chøng tõ h¹ch to¸n theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 621 (chi tiÕt cho tõng CT) Cã TK 141 (chi tiÕt cho chñ CT) Vµ: Nî TK 133 – VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 3388 (chi tiÕt cho chñ CT) Ghi nhËn kho¶n nî thuÕ chñ CT ®· thanh to¸n cho xÝ nghiÖp VÝ dô cô thÓ: Víi GiÊy ®Ò nghÞ thanh to¸n cña «ng §Æng Minh TuÖ ngµy 30/10/2003 kho¸n lµm rót tiÒn göi ng©n hµng ®Ó thanh to¸n cho ng­êi b¸n. Khi thanh to¸n cho ng­êi b¸n thay cho CT, kÕ to¸n ghi nhËn kho¶n tiÒn nµy nh­ kho¶n t¹m øng cho chñ CT. Do ®ã, kÕ to¸n lËp chøng tõ h¹ch to¸n theo ®Þnh kho¶n. Nî TK 141: 55.694.000 Cã TK 1121: 55.694.000 Sau ®ã víi Biªn b¶n giao nhËn vËt t­ hµng ho¸, Ho¸ ®¬n GTGT, kÕ to¸n tæng hîp chøng tõ: Nî TK 621: 51.540.000 Cã TK 141: 51.540.000 Nî TK 1331: 5.154.000 Cã TK 3388: 5.154.000 Sau khi lËp c¸c chøng tõ, kÕ to¸n vµo c¸c sæ cña h×nh thøc sæ kÕ to¸n NKC theo ®óng tr×nh tù: + Sæ NKC + Sæ c¸i TK 621 + Sæ chi tiÕt TK 62112 – CT nhµ V¨n ho¸ L§ KonTum Cuèi kú, kÕ to¸n c¨n cø vµo CPNVL TT ®· tËp hîp ®­îc trªn sæ chi tiÕt TK 621, kÕ to¸n kÕt chuyÓn CPNVLTT sang sæ c¸i, sæ chi tiÕt (më cho tõng CT, HMCT) t­¬ng øng. (C¸c biÓu 04, 05, 06) 1.5.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: CP nµy bao gåm: + TiÒn l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, cña chñ CT + TiÒn c«ng cña lao ®éng thuª ngoµi. Víi lao ®éng thuª ngoµi: Khi thuª lao ®éng ngoµi, chñ CT ký Hîp ®ång nh©n c«ng (theo ph­¬ng thøc kho¸n gän) Do qu¸ tr×nh thi c«ng kÐo dµi, chñ CT th­êng ph¶i øng tr­íc cho c«ng nh©n thuª ngoµi khi ®ã, chñ CT lµm giÊy biªn nhËn t¹m øng víi ®éi tr­ëng bªn giao kho¸n ®Ó x¸c nhËn nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh CPNCTT. Khi CT XDCB hoµn thµnh, bªn nhËn kho¸n bµn giao cho bªn giao kho¸n. Hai bªn tiÕn hµnh lµm biªn b¶n nghiÖm thu c«ng viÖc hoµn thµnh. Cuèi th¸ng, khi CT hoµn thµnh, chñ CT tËp hîp nh÷ng chøng tõ liªn quan ®Õn nghiÖp vô kÕ to¸n lµm ph¸t sinh CPNCTT ®Ó chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n xÝ nghiÖp. Phßng kÕ to¸n nhËn chøng tõ vµ kiÓm tra l¹i, tr×nh gi¸m ®èc duyÖt, sau ®ã kÕ to¸n tiÒn mÆt viÕt phiÕu chi xuÊt tiÒn cho chñ CT ®Ó chñ CT thanh to¸n víi lao ®éng thuª ngoµi hoÆc tÝnh trõ vµo tiÒn t¹m øng cña chñ CT. §ång thêi chuyÓn chøng tõ cho kÕ to¸n tæng hîp ®Ó kÕ to¸n tËp hîp CPNCTT theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 622 (chi tiÕt theo CT) Cã TK 111 (1) HoÆc: Nî TK 622 (chi tiÕt) Cã TK 141 (chi tiÕt) Lao ®éng thuª ngoµi kh«ng ph¶i thùc hiÖn c«ng t¸c trÝch c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng (BHXH, BHYT, KPC§). Víi hîp ®ång nh©n c«ng thuª ngoµi ngµy 10/02/2003 cña chñ CT ký kÕt víi «ng NguyÔn §øc Thµnh vµ giÊy biªn nhËn tiÒn t¹m øng ngµy 30/10/2003, kÕ to¸n lËp chøng tõ h¹ch to¸n: Nî TK 622: 35.000.000 (chi tiÕt: CT nhµ V¨n ho¸ L§ KonTum) Cã TK 141: 35.000.000 (chi tiÕt: CT nhµ V¨n ho¸ L§ KonTum) Sau ®ã kÕ to¸n vµo c¸c sæ NKC, sæ c¸i TK 622, sæ chi tiÕt TK 622 (më cho tõng CT). BiÓu 07, 08, 09, 10 §èi víi tiÒn l­¬ng cña chñ CT: TiÒn l­¬ng cña chñ CT ®­îc xÝ nghiÖp kho¸n theo ®Þnh møc, hµng th¸ng dùa trªn c¬ së ®ã kÕ to¸n tÝnh c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng víi tû lÖ trÝch theo quy ®Þnh lµ 19% (BHXH 15%, BHYT 2%, KPC§ 2%) cïng víi sè tiÒn l­¬ng kho¸n cña chñ CT ®Ó tÝnh vµo CPNCTT. KÕ to¸n lËp c¸c chøng tõ h¹ch to¸n tæng hîp theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 622 (chi tiÕt) Cã TK 334 Vµ: Nî TK 622 (chi tiÕt) Cã TK 3382, 3383, 3384 Kho¶n l­¬ng kho¸n chñ CT chÝnh lµ phÇn “l­¬ng thùc tr¶” trªn b¶ng “Danh s¸ch thu BHXH, BHYT, KPC§ cña c¸c CT” vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña chñ CT còng ®­îc thÓ hiÖn trªn c¸c cét BHXH, BHYT, KPC§; phÇn “Thu cña CT”. Tuy nhiªn, cã thªm mét bót to¸n mét Nî, nhiÒu Cã ®Ó tÝnh c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§. Nî TK 622 (më chi tiÕt cho tõng CT) Cã TK 3382, 3383, 3384 Cô thÓ nh­ ®èi víi CT Nhµ v¨n ho¸ L§ Kom Tum, l­¬ng xÝ nghiÖp kho¸n cho chñ CT lµ 1.800.000 ®. Dùa vµo møc l­¬ng kho¸n Êy, kÕ to¸n tÝnh ra sè BHXH, BHYT, KPC§ ®Ó tÝnh vµo CP NVL TT nh­ sau: BHXH = 1.800.000 x 15% = 270.000 BHYT = 1.800.000 x 2% = 36.000 KPC§ = 1.800.000 x 2% = 36.000 Sau ®ã kÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 622 : 2.142.000 Cã TK 334: 1.800.000 Cã TK 3382: 36.000 Cã TK 3383: 270.000 Cã TK 3384: 36.000 Sau ®ã vµo sæ NKC, sæ c¸i TK 622, sæ chi tiÕt TK 622 1.5.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: ë xÝ nghiÖp S«ng §µ 12 – 5 do ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt lµ tæ chøc thi c«ng nh÷ng CT riªng biÖt, cã sù ph©n c«ng lao ®éng hîp lý phôc vô thi c«ng CT nªn CPSXC ph¸t sinh ë CT nµo ®­îc tËp hîp trùc tiÕp cho CT ®ã mµ kh«ng ph¶i ph©n bæ. CPSXC bao gåm c¸c kho¶n: + CPMTC + CP khÊu haoTSC§, m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô thi c«ng CT vµ c«ng t¸c qu¶n lý ë tæ, ®éi. + CP dÞch vô mua ngoµi + CP kh¸c b»ng tiÒn + CP dông cô s¶n xuÊt + C¸c kho¶n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý phôc vô thi c«ng CT. KÕ to¸n sö dông TK 627 vµ c¸c TK cÊp 2 ®Ó tËp hîp CPSXC. Cô thÓ nh­ sau: §èi víi nh©n viªn ph©n x­ëng NÕu chñ CT thuª bé phËn qu¶n lý kü thuËt bªn ngoµi th× tr×nh tù h¹ch to¸n CP nh©n viªn ph©n x­ëng gièng nh­ tr×nh tù h¹ch to¸n CPNCTT, nghÜa lµ kÕ to¸n chØ c¨n cø vµo c¸c chøng tõ thuª nh©n viªn qu¶n lý kü thuËt mµ chñ CT chuyÓn vÒ ®Ó h¹ch to¸n CP mµ kh«ng cÇn ph¶i trÝch BHXH, BHYT, KPC§. NÕu chñ CT yªu cÇu ®­îc xÝ nghiÖp hç trî nh©n viªn qu¶n lý kü thuËt th× CP Ban qu¶n lý CT lµ nh÷ng kho¶n chÝnh, l­¬ng phô vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ph¶i tr¶ cho CBCNV qu¶n lý CT lµ c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc ®­îc xÝ nghiÖp giao nhiÖm vô lµm c«ng t¸c qu¶n lý ë CT. Do xÝ nghiÖp kho¸n gän c¸c kho¶n chi cho chñ CT nªn chñ CT cã tr¸ch nhiÖm tr¶ l­¬ng cho nh÷ng nh©n viªn qu¶n lý cña xÝ nghiÖp lµm viÖc ë CT theo sù tho¶ thuËn cña hai bªn. H×nh thøc nµy còng gièng nh­ viÖc ®i thuª nh©n viªn qu¶n lý kü thuËt nh­ng cã kh¸c lµ nh÷ng nh©n viªn nµy lµ lao ®éng trong danh s¸ch cña xÝ nghiÖp. V× vËy, xÝ nghiÖp vÉn ph¶i tÝnh c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cho sè nh©n viªn nµy vµ nép cho c¬ quan b¶o hiÓm. Bé phËn nh©n viªn qu¶n lý cña xÝ nghiÖp lµm viÖc cho chñ CT chÝnh lµ bé phËn kh«ng h­ëng l­¬ng t¹i xÝ nghiÖp ®­îc nªu trong Danh s¸ch thu BHXH, BHYT, KPC§ MÆc dï xÝ nghiÖp kh«ng tr¶ l­¬ng cho bé phËn qu¶n lý ë CT nh­ng ®Ó cã c¨n cø thùc hiÖn tÝnh trÝch c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo quy ®Þnh, vµo cuèi mçi th¸ng c¨n cø vµo hÖ sè l­¬ng mµ nh©n viªn h­ëng, B¶ng chÊm c«ng do chñ CT göi lªn vµ møc l­¬ng tèi thiÓu “290.000®”, kÕ to¸n tÝnh ra l­¬ng c¬ b¶n cña nh©n viªn qu¶n lý lµm viÖc ë CT theo c«ng thøc sau: L­¬ng c¬ b¶n = HÖ sè l­¬ng x Sè ngµy c«ng trong th¸ng x 290.000 22 Sau ®ã dùa trªn l­¬ng c¬ b¶n tÝnh ra BHXH, BHYT ®­îc phÐp tÝnh vµo CPSX: BHXH = L­¬ng c¬ b¶n x 15%; BHXH = L­¬ng c¬ b¶n x 5% Riªng KPC§ ®­îc trÝch trªn møc l­¬ng kho¸n mµ xÝ nghiÖp quy ®Þnh cho c¸c nh©n viªn qu¶n lý ®i lµm viÖc ë CT: KPC§ = L­¬ng kho¸n x 2% §ång thêi c¨n cø vµo chøng tõ thanh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng cho nh©n viªn qu¶n lý cña chñ CT göi vÒ, kÕ to¸n h¹ch to¸n CP nh©n viªn ph©n x­ëng theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627 (chi tiÕt cho tõng CT) Cã TK 141, 3382, 3383, 3384 Sau ®ã chuyÓn cho kÕ to¸n tæng hîp lËp c¸c chøng tõ h¹ch to¸n kho¶n môc CP nh©n viªn ph©n x­ëng dùa trªn “B¶ng thanh to¸n l­¬ng nh©n viªn QL" vµ “Danh s¸ch thu BHXH, BHYT, KPC§”, thªm chøng tõ h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ chøng tõ h¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. VÝ dô: H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng nh©n viªn ph©n x­ëng CT nhµ V¨n ho¸ L§ KonTum. Nî TK 627: 9.600.000 Cã TK 141: 9.600.000 H¹ch to¸n BHXH, BHYT, KPC§ vµo CP: Nî TK 6271: 785.272 Cã TK 3382: 172.000 Cã TK 3383: 541.120 Cã TK 3384: 72.152 Sau ®ã vµo sæ NKC; sæ c¸i TK 6271; sæ c¸i TK 334, 3382, 3383, 3384; sæ chi tiÕt TK 6271 (më chi tiÕt cho tõng CT) Sè liÖu trªn sæ chi tiÕt TK 6271 sÏ lµ c¨n cø ®Ó cuèi th¸ng sau khi kÕt chuyÓn sang sæ c¸i TK 154 vµ sæ chi tiÕt TK 154 t­¬ng øng cho tõng CT, ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh cña CT, HMCT. (BiÓu 11) §èi víi kho¶n môc CPNVL: Th«ng th­êng trong thi c«ng c¸c CT cña XN kh«ng ph¸t sinh kho¶n môc CPNVL dïng cho BQL CT. Nh­ng XN dïng TK 6272 – CPNVL ®Ó h¹ch to¸n kho¶n môc CP nguyªn, nhiªn liÖu sö dông cho MTC do kh«ng sö dông TK 623 – CPMTC. Trong quý IV, do CT ®· s¾p ®i vµo hoµn thµnh bµn giao cho nªn CP nguyªn, nhiªn vËt liÖu sö dông cho MTC kh«ng ph¸t sinh. §«i víi kho¶n môc CPCCDC nhá: CCDC nhá lµ c¸c CC, DC dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lý, s¶n xuÊt nh­ CP dông cô nhá ®Ó x©y dùng l¸n tr¹i, c¸c ®å dïng nhá cho Ban qu¶n lý ®éi… nh÷ng CCDC nµy cã gi¸ trÞ nhá nªn ®­îc ph©n bæ mét lÇn vµo CPSX. Chñ CT ph¶i tËp häp ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nµy vÒ phßng kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n vµo TK 6273 – CPCCDC theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 6273 (chi tiÕt) Cã TK 141 Sau ®ã lÇn l­ît vµo c¸c sæ NKC, sæ c¸i TK 6273, sæ c¸i TK 111, sæ chi tiÕt TK 6273, sæ chi tiÕt TK 1111. §èi víi kho¶n môc KHTSC§: TSC§ sö dông ë CT chñ yÕu lµ m¸y mãc thi c«ng, cã thÓ lµ cña xÝ nghiÖp hoÆc ®i thuª ngoµi. NÕu lµ cña xÝ nghiÖp th× thùc hiÖn trÝch khÊu hao. Do c¬ chÕ kho¸n gän nªn chñ CT ph¶i tr¶ mäi yÕu tè ®Çu vµo cña CT, v× vËy nÕu CT cã sö dông TSC§ cña xÝ nghiÖp trong qu¸ tr×nh thi c«ng th× coi nh­ xÝ nghiÖp cho chñ CT thuª TSC§ vµ xÝ nghiÖp coi ®ã lµ ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô. Hµng th¸ng, kÕ to¸n trÝch khÊu hao nh÷ng TSC§ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt thi c«ng ë CT vµ tÝnh vµo kho¶n môc CP khÊu hao TSC§ cña ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô, lµm c¬ së tÝnh gi¸ thµnh cña ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô mµ kh«ng tÝnh vµo CP khÊu haoTSC§ cña CT. §Þnh kú hoÆc khi thanh to¸n hîp ®ång, kÕ to¸n viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng cho chñ CT. Chñ CT l¹i hoµn nh÷ng ho¸ ®¬n ®ã, cïng c¸c ho¸ ®¬n thuª m¸y kh¸c ®Ó h¹ch to¸n vµo TK 6277 - CP dÞch vô mua ngoµi cña CT. ViÖc tÝnh khÊu hao ®­îc tÝnh cho tõng TSC§ cô thÓ, hiÖn nay xÝ nghiÖp sö dông ph­¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao b»ng ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng (theo QuyÕt ®Þnh 166/Q§/BTC ngµy 30/12/1999 vÒ chÕ ®é qu¶n lý, sö dông vµ trÝch khÊu hao TSC§). Møc trÝch khÊu hao trung b×nh hµng n¨m cña TSC§ = Nguyªn gi¸ cña TSC§ Thêi gian sö dông Møc trÝch khÊu hao trung b×nh hµng th¸ng cña TSC§ = Møc trÝch khÊu hao hµng n¨m 12 Khi TSC§ míi mua vÒ hay míi h×nh thµnh ®­a vµo sö dông, c¨n cø vµo thiÕt kÕ kü thuËt vµ yªu cÇu sö dông, kÕ to¸n x¸c ®Þnh thêi gian sö dông vµ c«ng thøc ®Ó hµng th¸ng tÝnh khÊu hao cho tÊt c¶ c¸c TSC§ trªn c¬ së TSC§ sö dông. C¨n cø vµo t×nh h×nh sö dông TSC§ cho tõng ho¹t ®éng, kÕ to¸n ph©n bæ CP khÊu hao vµ h¹ch to¸n theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 6274 (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng) Cã TK 214 Vµ: Nî TK 009 Sau ®ã vµo sæ NKC, sæ c¸i TK 6274, sæ c¸i TK 214, sæ chi tiÕt TK 6274 (chi tiÕt cho tõng ho¹t ®éng). §«i víi CP dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm: CP ®iÖn n­íc, ®iÖn tho¹i, CP thuª ngoµi söa ch÷a nhá, CP thuª nhµ cho nh©n viªn qu¶n lý CT, CP thuª MTC, CP mua ngoµi kh¸c. Do thi c«ng th­êng xa xÝ nghiÖp nªn MTC chñ yÕu ®­îc thuª ngoµi v× vËy kho¶n môc CP MTC th­êng chiÕm tû träng lín trong CP dÞch vô mua ngoµi. Khi ®ã chñ CT ph¶i tËp hîp c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ liªn quan nh­: hîp ®ång thuª, hîp ®ång thuª nhµ, vµ cuèi th¸ng chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n xÝ nghiÖp ®Ó h¹ch to¸n vµo CPSXC theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 6277 (chi tiÕt cho tõng CT) Cã TK 141 Riªng kho¶n môc CPMTC, nÕu chñ CT sö dông m¸y cña xÝ nghiÖp; ®ång thêi víi viÖc ghi nhËn CPMTC vµo kho¶n môc CP dÞch vô mua ngoµi cña CT, kÕ to¸n xÝ nghiÖp cßn ph¶i ghi nhËn doanh thu néi bé cña ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô m¸y thi c«ng. Nî TK 141 (nÕu chñ CT ch­a thanh to¸n) Nî TK 111, 112 (nÕu chñ CT thanh to¸n) Cã TK 512 Cã TK 333 Sau khi h¹ch to¸n, kÕ to¸n c¸c sæ NKC, sæ c¸i TK 6277, sæ chi tiÕt TK 6277. Sæ chi tiÕt TK 6277 lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n theo dâi vµ ®Ó kÕt chuyÓn sang TK 154– CPSXKD dë dang vµ sæ chi tiÕt TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho tõng CT. §èi víi CP kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm: CP giao dÞch, CP tiÕp kh¸ch…, xÝ nghiÖp còng h¹ch to¸n l·i vay cña chñ CT vµo kho¶n môc CP kh¸c b»ng tiÒn ®Ó tÝnh vµo gi¸ thµnh cña CT. KÕ to¸n tÝnh l·i vay cña chñ CT theo c«ng thøc sau: Lv = (M® - Mv + Pn + Lvt) x Sn x 0,75%/30 Trong ®ã: Lv: L·i vay kú nµy; Lvt: L·i vay kú tr­íc M®: tiÒn chuyÓn ®i, ®­îc tÝnh theo tæng sè ph¸t sinh bªn nî TK 141 (chi tiÕt cho CT) Mv: tiÒn chuyÓn ®i, ®­îc tÝnh b»ng sè tiÒn ®­îc nghiÖm thu thanh to¸n cña CT. Pn: c¸c kho¶n ph¶i nép xÝ nghiÖp, tÝnh trÝch theo tû lÖ hîp ®ång giao kho¸n Sn: sè ngµy trong th¸ng 0,75%: L·i suÊt cho vay 1 th¸ng. XÝ nghiÖp dïng TK 6278 – CP kh¸c b»ng tiÒn ®Ò h¹ch to¸n kho¶n môc CP nµy, khi ph¸t sinh CP nµy, chñ CT vµ Ban qu¶n lý CT ph¶i tËp hîp ho¸ ®¬n, chøng tõ liªn quan vµ göi vÒ phßng kÕ to¸n h¹ch to¸n theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 6278 Cã TK 141 hoÆc Cã TK 111 L·i vay ®­îc h¹ch to¸n: Nî TK 6278 Cã TK 515 Sau ®ã vµo c¸c sæ NKC, sæ c¸i TK 6278, sæ chi tiÕt TK 6278 Sæ chi tiÕt TK 6278 lµ c¨n cø ®Ó khi sang sæ chi tiÕt vµ sæ c¸i TK 154 – CP SXKD dë dang ®Ó tÝnh gi¸ thµnh SP. 1.5.4. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt: T¹i XN, nguyªn t¾c h¹ch to¸n CPSX vµo gi¸ thµnh lµ tËp hîp theo kho¶n môc CP: + Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp + Chi phÝ s¶n xuÊt chung C¸c CP nµy tËp hîp trªn TK 621, 622, 627 (chi tiÕt), cuèi cïng kÕ to¸n tæng hîp l¹i phôc vô viÖc tÝnh gi¸ thµnh. XÝ nghiÖp thùc hiÖn chÕ ®é kÕ to¸n theo QuyÕt ®Þnh sè 1864/1998/Q§/BTC ngµy 16/12/1998 nªn ¸p dông kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Do ®ã, xÝ nghiÖp sö dông TK 154 – CP CPSXKD dë dang ®Ó tÝnh gi¸ thµnh SP. (TK ngµy ®­îc më chi tiÕt cho tõng CT). Cuèi th¸ng, kÕ to¸n chuyÓn ®Ó tæng hîp toµn bé CPSX sang sæ chi tiÕt TK 154 cña tõng CT ®Ó tÝnh gi¸ thµnh. Cô thÓ nh­ sau: Cuèi th¸ng, c¨n cø tæng sè ph¸t sinh bªn nî cña c¸c sæ chi tiÕt TK 621, 622, 6271, 6272, 6273, 6274, 6277, 6278, kÕ to¸n tæng hîp lµ nhiÖm vô kÕt chuyÓn sang sæ chi tiÕt t­¬ng øng TK 154. - KÕt chuyÓn kho¶n môc CPNVLTT Nî TK 154 : 197.372.061 Cã TK 621 : 197.372.061 KÕt chuyÓn kho¶n môc CPNCTT: Nî TK 154 : 35.251.340 Cã TK 622 : 35.251.340 KÕt chuyÓn kho¶n môc CPSXC: Nî TK 154 : 47.586.906 Cã TK 6271 : 10.385.272 Cã TK 6272 : 12.427.082 Cã TK 6273 : 111.500 Cã TK 6274 : 132.900 Cã TK 6277 : 11.457.906 Cã TK 6278 : 13.072.246 Sau khi kÕt chuyÓn vµo c¸c sæ NKC; sæ c¸i TK 154; sæ c¸i TK 621, 622, 6271, 6272, 6273, 6274, 6277, 6278; sæ chi tiÕt TK 154 vµ sæ chi tiÕt TK 621, 622, 6271, 6272, 6273, 6274, 6277, 6278. Nh­ vËy, toµn bé CPSX ph¸t sinh trong th¸ng ®­îc tËp hîp trªn TK 154, HMCT cã giai ®o¹n hoµn thµnh ®­îc nghiÖm thu, thanh to¸n hoÆc khi CT hoµn thµnh toµn bé bµn giao, ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô th× sÏ kÕt chuyÓn sang TK 632 – gi¸ vèn hµng b¸n. 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 12 – 5: Quy tr×nh x¸c ®Þnh gi¸ trÞ SP dë dang cuèi kú ®­îc thùc hiÖn nh­ sau: Cuèi mçi kú kÕ to¸n cã SP x©y dùng hoµn thµnh bµn giao ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý, Phßng qu¶n lý kü thuËt vµ phßng kÕ ho¹ch sÏ kiÓm kª, x¸c ®Þnh khèi l­îng dë dang cuèi kú cho tõng s¶n phÈm x©y dùng hoµn thµnh cô thÓ. Sau ®ã, bé phËn thèng kª cña Phßng qu¶n lý kü thuËt sÏ nép ®¬n gi¸ dù to¸n KLXL dë dang cuèi kú t­¬ng øng. Sau khi nhËn Biªn b¶n kiÓm kª khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú cña Phßng qu¶n lý kü thuËt chuyÓn sang, phßng tµi chÝnh kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh CP thùc thÕ cña tõng khèi l­îng dë theo c«ng thøc: Gi¸ trÞ dù to¸n cña tõng khèi l­îng dë dang = Khèi l­îng dë dang x §¬n gi¸ dù to¸n x Tû lÖ hoµn thµnh CP thùc tÕ cña khèi l­îng dë dang cuèi kú = CP thùc tÕ dë dang ®Çu kú + CP thùc tÕ ph¸t sinh trong kú x Gi¸ trÞ dù to¸n bµn giao cuèi kú Gi¸ trÞ dù to¸n KLXL bµn giao trong kú + Tæng gi¸ trÞ dù to¸n cña c¸c khèi l­îng dë dang cuèi kú NÕu trong kú kh«ng cã SP x©y dùng hoµn thµnh bµn giao th× sè liÖu kÕ to¸n tËp hîp ®­îc trªn sæ chi tiÕt TK 154 theo dâi cho tõng CT, HMCT (sè luü kÕ, kÓ c¶ sè d­ ®Çu kú vµ ph¸t sinh trong kú chuyÓn tõ TK CPSX sang) chÝnh lµ toµn bé CPSX sÏ ph¸t sinh cña tõng CT, HMCT ch­a ®­îc nghiÖm thu vµ ®­îc ph¶n ¸nh trªn sè d­ nî TK 154 (më chi tiÕt) vµo cuèi kú. §ã chÝnh lµ gi¸ thµnh SP dë dang cuèi kú. CT nhµ V¨n ho¸ L§ KonTum bµn giao toµn bé vµo cuèi th¸ng 12/2003 nªn quý IV n¨m 2003, xÝ nghiÖp kh«ng ph¶i tæ chøc ®¸nh gi¸ SP dë dang theo quy tr×nh trªn. §Ó minh ho¹ cho qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ SP dë dang cuèi kú, em xin tr×nh bµy viÖc ®¸nh gi¸ SP dë dang cña CT nhµ V¨n ho¸ L§ KonTum vµo cuèi quý II n¨m 2003 khi cã khèi l­îng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao theo ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý. Dùa trªn biªn b¶n kiÓm kª KLXL dë dang cuèi quý II n¨m 2003, vµ c¸c sè liÖu tËp hîp ®­îc trªn c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt vÒ CP ph¸t sinh cho CT nhµ V¨n ho¸ L§ KonTum trong quý II, tµi liÖu dù to¸n cña CT nµy kÕ to¸n cã c¸c sè liÖu sau: + CP thùc tÕ cña KLXL dë ®Çu kú : 654.487.521 ® + CP thùc tÕ cña KLXL thùc hiÖn trong kú : 1.112.353.657 ® + Gi¸ trÞ dù to¸n cña KLXL hoµn thµnh bµn giao trong kú : 1.575.264.095 ® + Gi¸ trÞ dù to¸n cña KLXL dë dang cuèi kú : 125.953.685 ® KÕ to¸n tÝnh ra CP thùc tÕ cña KLXK dë dang cuèi kú lµ: CP thùc tÕ cña KLXL dë dang cuèi kú = 654.487.521 + 1.112.353.657 x 125.953.685 = 130.812.268 1.575.264.095 + 125.953.685 3. Thùc tr¹ng kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 12 – 5: 3.1. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh: §¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh ®óng gi¸ thµnh SP kh«ng chØ lµ nguyªn t¾c trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ cßn gióp c¸c nhµ qu¶n lý cña xÝ nghiÖp xem xÐt t×nh h×nh s¶n xuÊt thi c«ng, t×nh h×nh qu¶n lý vµ sö dông CP, kÞp thêi ph¸t hiÖn ra nh÷ng kho¶n môc CP ph¸t sinh kh«ng hîp lý, l·ng phÝ cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn vµ xö lý. T¹i xÝ nghiÖp, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ CT, HMCT hoµn thµnh bµn giao hoÆc khèi l­îng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh theo ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý hoÆc hoµn thµnh theo giai ®o¹n. 3.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh: XÝ nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n: Gi¸ thµnh thùc tÕ = CPSX dë dang ®Çu kú + CPSX ph¸t sinh trong kú - CPSX dë dang cuèi kú KÕ to¸n c¨n cø vµo sæ chi tiÕt TK 154 (chi tiÕt tõng CT) ®Ó lÊy sè liÖu: + CPSX dë dang ®Çu kú lµ sè d­ ®Çu kú sæ chi tiÕt TK 154 + CPSX ph¸t sinh trong kú chÝnh lµ tæng sè ph¸t sinh bªn nî trong kú cña sæ chi tiÕt TK 154 + CPSX dë dang cuèi kú ®­îc ®¸nh gi¸ theo c¸ch ®¸nh gi¸ SP dë dang nh­ trªn. Theo ph­¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh thùc tÕ cña KLXL hoµn thµnh bµn giao vµo cuèi th¸ng 12/2003, CT nhµ V¨n ho¸ L§ KonTum ®­îc tÝnh nh­ sau: 987.045.554 + 1.061.228.877 – 0 = 2.039.274.431 3.3. H¹ch to¸n kÕ to¸n gi¸ thµnh: Do trong s¶n xuÊt thi c«ng x©y dùng, cã nh÷ng s¶n phÈm x©y dùng cã khèi l­îng c«ng t¸c x©y l¾p lín v­ît qu¸ n¨ng lùc s¶n xuÊt thi c«ng, xÝ nghiÖp cã thÓ ph©n bæ bít mét phÇn c«ng viÖc cho c¸c nhµ thÇu phô. Sau khi nhËn ®­îc gi¸ trÞ x©y l¾p nhµ thÇu phô, cuèi kú sÏ ®­îc kÕt chuyÓn vµo TK 154 (chi tiÕt) kÓ c¶ KLXL ®ã ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô hay ch­a. C¨n cø vµo Biªn b¶n bµn giao gi¸ trÞ KLXL cña nhµ thÇu phô, Biªn b¶n thanh to¸n vµ c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c, kÕ to¸n h¹ch to¸n chøng tõ theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 154 (chi tiÕt cña CT cã gi¸ trÞ x©y l¾p bµn giao nhµ thÇu phô) Cã TK 1111 (nÕu ®· thanh to¸n cho nhµ thÇu phô) Cã TK 331 (nÕu ch­a thanh to¸n) Víi nh÷ng KLXL mµ xÝ nghiÖp hoµn thµnh bµn giao trong kú, ®­îc x©y dùng lµ tiªu thô th× sÏ ®­îc tÝnh gi¸ thµnh vµ kÕt chuyÓn sang TK 632 – gi¸ vèn hµng b¸n. NÕu KLXL xÝ nghiÖp thi c«ng hoµn thµnh nh­ng ch­a bµn giao hoÆc ch­a ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô th× vÉn ®Ó trªn chi tiÕt TK 154. Tr­íc khi tÝnh gi¸ thµnh cña CT, HMCT kho¸n, kÕ to¸n sÏ so s¸nh CP thùc tÕ víi ®Þnh møc CP chñ CT ®­îc chi theo hîp ®ång giao kho¸n. NÕu cña CT chi v­ît møc, kÕ to¸n sÏ lùa chän lo¹i bá CP b»ng c¸ch ghi gi¶m c¸c kho¶n CP, ®¶m b¶o lîi nhuËn cho xÝ nghiÖp. Sau khi ®iÒu chØnh hîp lý, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh, kÕt chuyÓn sang gi¸ vèn hµng b¸n. VÝ dô: Khi CT Nhµ VHL§ KonTum hoµn thµnh toµn bé, nghiÖm thu, bµn giao thanh to¸n giai ®o¹n cuèi, kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh vµ lËp b¶ng tæng hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh. C¨n cø vµo ®ã kÕ to¸n kÕt chuyÓn gi¸ thµnh sang TK 632 – gi¸ vèn hµng b¸n nh­ sau: Nî TK 632: 2.039.274.431 Cã TK 154: 2.039.274.431 Sau ®ã kÕ to¸n vµo sè NKC, sæ c¸i TK 154, sæ c¸i TK 632, sæ chi tiÕt TK 154. Khi ®ã c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho CT, HMCT hoµn thµnh ®· ®­îc hoµn tÊt. §Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh toµn bé cña CT, HMCT hoµn thµnh, nghiÖm thu, ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n, kÕ to¸n ph©n bæ mét phÇn CP qu¶n lý cña xÝ nghiÖp ®­îc tÝnh cho CT, HMCT hoµn thµnh theo gi¸ trÞ s¶n l­îng cña CT, HMCT ®ã ®èi víi tæng gi¸ thµnh s¶n l­îng xÝ nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt trong kú. Cuèi kú kÕ to¸n, cã ph¸t sinh doanh thu do hoµn thµnh bµn giao CT, HMCT KLXL quy ­íc, ®­îc thanh to¸n, kÕ to¸n chuyÓn doanh thu vµ gi¸ thµnh toµn bé cña CT, HMCT sang TK 911 – X¸c ®Þnh hiÖu qu¶ KD, còng ®­îc thùc hiÖn chi tiÕt cho tõng CT, HMCT th«ng qua B¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh theo c«ng tr×nh, s¶n phÈm. Ch­¬ng Iii: Mét sè nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ sx vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp s«ng ®µ 12 – 5 I. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ chung: 1. ¦u ®iÓm: 1.1. §èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n: Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp ®· phï hîp víi yªu cÇu cña c¬ chÕ qu¶n lý trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Bé m¸y kÕ to¸n gän nhÑ víi sè biªn chÕ hîp lý nªn lu«n ®¹t hiÖu qu¶, ®óng ng­êi, ®óng viÖc kh«ng cã hiÖn t­îng c«ng vô nhµn rçi. XÝ nghiÖp ®· vµ ®ang tæ chøc cho c¸n bé ®i häc nghiÖp vô n©ng cao chuyªn m«n. M« h×nh kÕ to¸n tËp trung mµ xÝ nghiÖp ¸p dông rÊt phï hîp víi n¨ng lùc qu¶n lý, quy m« s¶n xuÊt còng nh­ h×nh thøc s¶n xuÊt theo ph­¬ng thøc kho¸n. Mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh ®Òu ®­îc xö lý t¹i phßng kÕ to¸n, gióp kÕ to¸n kiÓm so¸t ®­îc toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ trong xÝ nghiÖp. H×nh thøc kÕ to¸n NKC ®ang ®­îc ¸p dông trong c«ng t¸c kÕ to¸n hiÖn nay cña xÝ nghiÖp còng lµ mét ­u ®iÓm trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n v× nã rÊt thuËn tiÖn cho viÖc theo dâi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh hµng ngµy. 1.2. §èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: HiÖn nay, xÝ nghiÖp ¸p dông h×nh thøc kho¸n trong thi c«ng x©y l¾p v× vËy c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp CP vµ tÝnh gi¸ thµnh t­¬ng ®èi thuËn lîi. Tuy nhiªn c¸ch tæ chøc nµy còng t­¬ng ®èi khoa häc. §iÒu nµy thÓ hiÖn ë: - ViÖc tËp hîp, lu©n chuyÓn chøng tõ t­¬ng ®èi chÆt chÏ, mÆc dï ®· giao kho¸n cho chñ c«ng tr×nh, cho phÐp chñ c«ng tr×nh ®­îc tù tæ chøc thu mua c¸c yÕu tè ®Çu vµo vµ hoµn chøng tõ l¹i cho xÝ nghiÖp nh­ng xÝ nghiÖp vÉn qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n chi trong ®Þnh møc, tr¸nh tèi ®a sù thÊt tho¸t vÒ tµi s¶n, tiÒn vèn. - C¸c nghiÖp vô kinh tÕ ®­îc ho¹ch to¸n t­¬ng ®èi chÝnh x¸c ®óng víi b¶n chÊt cña c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh - ViÖc ph©n lo¹i CP theo môc ®Ých, c«ng dông; tæ chøc theo dâi CP chi tiÕt cho tõng CT, HMCT ®· lµm cho sè liÖu tËp hîp ®­îc ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c nhÊt qu¸n. - Qu¶n lý CP theo ph­¬ng thøc gi¸n tiÕp th«ng qua c¸c th«ng sè kÕ hoach, ®Þnh møc; chñ c«ng tr×nh cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý CP ph¸t sinh mét c¸ch trùc tiÕp th× nã liªn quan ®Õn lîi Ých cña chñ CT. - §èi t­îng tËp hîp chi phÝ lµ tõng CT, HMCT rÊt phï hîp vµ thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh. - Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n rÊt thÝch hîp víi ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh vµ víi c¶ ph­¬ng thøc bµn giao thanh to¸n mµ xÝ nghiÖp ¸p dông. 2. Nh÷ng tån t¹i 2.1. C«ng t¸c tËp hîp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ . Víi ®Æc thï cña ho¹t ®éng x©y l¾p th­êng ph¸t sinh t¹i c¸c ®Þa bµn kh¸c nhau, ®Þa ®iÓm thi c«ng ë xa trô së xÝ nghiÖp, v× vËy chøng tõ kh«ng ®­îc cËp nhËt cho kÕ to¸n khi ph¸t sinh ®Ó ph¶n ¸nh kÞp thêi. Th­êng chØ vµo cuèi th¸ng kÕ to¸n míi nhËn ®­îc chøng tõ ph¸t sinh trong th¸ng ®ã v× vËy c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh gÆp nhiÒu khã kh¨n, c«ng viÖc bÞ dån nhiÒu vµo cuèi kú, g©y søc Ðp cho c¸n bé kÕ to¸n. H¬n n÷a khi chñ c«ng tr×nh bËn kh«ng tËp hîp ®­îc chøng tõ chuyÓn vÒ trong th¸ng nªn dån hÕt chi phÝ sang th¸ng sau, lµm chi phÝ ph¸t sinh ®ét biÕn. MÆt kh¸c kÕ to¸n chØ ®­îc tiÕp nhËn c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh chi phÝ th«ng qua c¸c chøng tõ mµ chñ c«ng tr×nh chuyÓn vÒ nªn kh«ng thÓ ®¶m b¶o ®­îc tÝnh trung thùc cña c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh, ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. 2.2. C«ng t¸c h¹ch to¸n c¸c kho¶n môc chi phÝ: + H¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Thùc tÕ hÇu hÕt sè nguyªn vËt liÖu mua vÒ ®Òu ®­îc xuÊt dïng lu«n cho c«ng tr×nh, chñ c«ng tr×nh vµ ®éi tr­ëng ®é thi c«ng x©y l¾p trùc tiÕp chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vµ c©n ®èi, kh«ng h¹ch to¸n th«ng qua kho cña xÝ nghiÖp. Cho nªn cã thÓ dÔ x¶y ra t×nh t×nh tr¹ng khai khèng vËt t­ sö dông, mÊt m¸t, l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt. + H¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Theo quy ®Þnh cña kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p, kho¶n môc CPNCTT chØ gåm c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ phô cÊp theo l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt thi c«ng x©y l¾p, nh­ng t¹i xÝ nghiÖp trong kho¶n môc CPNCTT cã bao gåm c¶ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng (BHXH, BHYT, KPC§) cña chñ CT. Dï trªn thùc tÕ chñ CT lµ nh©n viªn cña xÝ nghiÖp nh­ng kh«ng ph¶i lµ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt nªn viÖc tÝnh l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña chñ c«ng tr×nh vµo kho¶n môc nµy lµ kh«ng hîp lý. + H¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ m¸y thi c«ng. T¹i xÝ nghiÖp do ¸p dông c¬ chÕ kho¸n cho chñ CT, khi ph¸t sinh kho¶n chi phÝ m¸y thi c«ng ®i thuª ngoµi,®Ó thuËn tiÖn chñ CT l¹i ®Ó phÇn tiÒn l­¬ng tr¶ cho nh©n c«ng ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng víi chøng tõ thanh to¸n tiÒn l­¬ng cho nh©n c«ng trong hîp ®ång thuª nh©n c«ng. Khi chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n l¹i h¹ch to¸n vµo c¶ kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. V× vËy, kho¶n môc nµy kh«ng ®­îc h¹ch to¸n chÝnh x¸c. H¬n n÷a hiÖn nay kho¶n môc nµy kh«ng ®­îc h¹ch to¸n riªng mµ h¹ch to¸n vµo kho¶n môc CPSXC, trªn c¸c kho¶n môc chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh kh«ng cã kho¶n môc CPMTC. + H¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung: Trong c«ng t¸c h¹ch to¸n cña xÝ nghiÖp hiÖn nay kho¶n môc CPSXC lín h¬n rÊt nhiÒu so víi thùc tÕ thùc cña kho¶n môc nµy v× nã ph¶i g¸nh thªm kháan môc CPMTC. C¸c yÕu tè cÊu thµnh cña CPMTC ph¸t sinh l¹i ®­îc h¹ch to¸n vµo c¸c yÕu tè t­¬ng øng cña CPSXC. MÆt kh¸c viÖc x¸c ®Þnh vµ tËp hîp CPSXC ë xÝ nghiÖp cßn mang tÝnh chñ quan vµ thiÕu chÆt chÏ. Mét sè kho¶n CP chung cña xÝ nghiÖp chØ khèng chÕ tØ lÖ chi dùa trªn Tæng gi¸ trÞ hîp ®ång mµ kh«ng c¨n cø vµo ph­¬ng ph¸p thÝch hîp nµo mang tÝnh chÊt hÖ thèng theo ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt hîp lý. + H¹ch to¸n chi phÝ thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt: Nh÷ng kho¶n chi phÝ thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt x©y l¾p nh­ CP cho viÖc ph¸ ®i lµm l¹i, h­ háng mÊt m¸t kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n kh«ng ®­îc theo dâi vµ tÝnh vµo TK 811 – CP ho¹t ®éng kh¸c nh­ chÕ ®é quy ®Þnh mµ ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh SPXL. ViÖc h¹ch to¸n nh­ vËy kh«ng ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cho s¶n phÈm vµ kh«ng cã t¸c dông trong viÖc ng¨n ngõa, viÖc t¸i vi ph¹m. 2.3. Tµi kho¶n sö dông: XÝ nghiÖp ®· sö dông hÖ thèng TK dµnh cho c¸c DNXL theo QuyÕt ®Þnh sè 1864/1998/Q§-BTC cña Bé tµi chÝnh ban hµnh ngµy 16/12/1998 tuy nhiªn t¹i xÝ nghiÖp vÉn ch­a sö dông TK 623 – CP m¸y thi c«ng ®Ó tËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn sö dông m¸y thi c«ng mµ l¹i h¹ch to¸n chung vµo TK 627. Nh×n chung nh÷ng tån t¹i kÓ trªn cña xÝ nghiÖp còng gièng nh­ nh÷ng doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay. II. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp S«ng §µ 12 - 5 1. Sù cÇn thiÕt vµ yªu cÇu cña viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh , c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù t×m cho m×nh mét h­íng ®i ®óng ®¾n trong ®ã, viÖc t×m kiÕm nh÷ng gi¶i ph¸p gióp tiÕt kiÖm tèi ®a chi phÝ s¶n xuÊt , h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh­ng kh«ng ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng c«ng tr×nh lµ c«ng viÖc rÊt cÇn thiÕt . §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, XÝ nghiÖp ph¶i tæ chøc gi¸m s¸t chÆt chÏ qu¸ tr×nh ph¸t sinh vµ h¹ch to¸n chi phÝ, nh­ng trªn thùc tÕ , c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ ph¸t sinh cña xÝ nghiÖp cßn ch­a ®­îc tèt. Thªm vµo ®ã c«ng t¸c kÕ to¸n cña XÝ nghiÖp vÉn cßn tån t¹i nh÷ng h¹n chÕ cÇn ph¶i kh¾c phôc kÞp thêi ®Ó n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt. 2.1. VÒ viÖc ph©n lo¹i chi phÝ. HiÖn nay xÝ nghiÖp chØ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong xÝ nghiÖp theo 3 kho¶n môc. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ s¶n xuÊt chung Dï kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ chi phÝ m¸y thi c«ng cã néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ nh­ nhau, chóng ®Òu ®­îc cÊu thµnh bëi c¸c yªu tè chi phÝ nh­ nhau ( nh©n c«ng, nguyªn vËt liÖu, CCDC, khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn) nh­ng chóng cã môc ®Ých vµ c«ng dông kinh tÕ kh¸c nhau. Nªn xÝ nghiÖp nªn ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong xÝ nghiÖp thµnh 4 kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ m¸y thi c«ng Chi phÝ s¶n xuÊt chung. 2.2. VÒ viÖc h¹ch to¸n chi phÝ vµ tµi kho¶n sö dông : 2.2.1.VÒ viÖc h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng khai khèng vËt t­ sö dông, mÊt m¸t, l·ng phÝ kh«ng cÇn thiÕt, theo em nªn ch¨ng xÝ nghiÖp nªn thµnh lËp ®éi gi¸m s¸t trùc tiÕp ë c«ng tr×nh. NÕu ®éi gi¸m s¸t thÊy cã hiÖn t­îng khai b¸o kh«ng trung thùc cña chñ CT th× cã thÓ kÞp thêi b¸o c¸o vÒ phßng kÕ to¸n xÝ nghiÖp, phßng kÕ to¸n sÏ kiÓm tra l¹i c¸c chøng tõ hîp lÖ vµ b¸o c¸o víi ban l·nh ®¹o xÝ nghiÖp . 2.2.2. VÒ viÖc h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Theo quy chÕ kho¸n gän, chñ c«ng tr×nh cã nghÜa vô ph¶i chi tr¶ cho c¸c yÕu tè ®Çu vµo trong giíi h¹n chi cña hîp ®ång giao kho¸n, em nghÜ kho¶n chi phÝ bao gåm tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña chñ c«ng tr×nh còng gièng nh­ kho¶n chi tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña c¸c nh©n viªn qu¶n lý (lµ nh©n viªn cña XÝ nghiÖp lµm viÖc t¹i c«ng tr×nh). Do vËy xÝ nghiÖp kh«ng thùc hiÖn tr¶ l­¬ng mµ chñ c«ng tr×nh ph¶i tr¶ l­¬ng cho chÝnh b¶n th©n m×nh. V× vËy xÝ nghiÖp nªn h¹ch to¸n kho¶n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cñc chñ c«ng tr×nh vµo TK 6271 – Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng cña kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 6271: TiÒn l­¬ng cña chñ c«ng tr×nh Cã TK 141 : Vµ : Nî TK 6271 : C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña chñ c«ng tr×nh ®­îc tÝnh vµo chi phÝ Cã TK 3382 : KPC§ . Cã TK 3383 : BHXH Cã TK 3384 :BHYT Cô thÓ, ®èi víi c«ng tr×nh nhµ v¨n ho¸ Lao ®éng Kontum, thay v× h¹ch to¸n : Nî TK 622 : 2.142.000 Cã TK 334 : 1.800.000 Cã TK 3382 : 36.000 Cã TK 3383 : 270.000 Cã TK 3384 : 36.000 XÝ nghiÖp nªn h¹ch to¸n : Nî TK 6271 : Sè tiÒn l­¬ng cña chñ c«ng tr×nh tù tr¶ cho b¶n th©n Cã TK 141 Vµ trÝch nép c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cho chñ c«ng tr×nh nh­ c¸c nh©n viªn kh¸c cña XÝ nghiÖp : Nî TK 6271 : 342.000 Cã TK 3382 : 36.000 Cã TK 3383 : 270.000 Cã TK 3384 : 36.000 Nh­ vËy kho¶n môc CPNCTT cña th¸ng 10/2003 sÏ gi¶m ®i ®­îc 2.142.000®. Kho¶n môc chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng l¹i t¨ng lªn, cã thÓ lµm t¨ng hoÆc gi¶m chi phÝ so víi c¸ch h¹ch to¸n hiÖn nay cña xÝ nghiÖp, nh­ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh nhÊt qu¸n trong h¹ch to¸n c¸c kho¶n môc chi phÝ vµ tu©n thñ theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh dµnh cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. 2.2.3.VÒ viÖc h¹ch to¸n chi phÝ m¸y thi c«ng : -H¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ MTC, thay v× h¹ch to¸n vµo kho¶n môc chi phÝ SXC, xÝ nghiÖp nªn h¹ch to¸n theo kho¶n môc chi phÝ MTC. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ MTC nh­ hiÖn nay cña xÝ nghiÖp sÏ kh«ng ®¶m b¶o chÝnh x¸c ph¶n ¸nh c¸c kho¶n môc chi phÝ. H¬n n÷a h¹ch to¸n chi phÝ m¸y thi c«ng vµo cïng víi chi phÝ SXC lµm cho tû träng cña chi phÝ s¶n xuÊt chung trong tæng chi phÝ ph¸t sinh lín, g©y khã kh¨n cho c¸c nhµ qu¶n trÞ trong c«ng t¸c ®¸nh gi¸ sù biÕn ®éng cña chi phÝ. §Ó thuËn tiÖn cho viÖc h¹ch to¸n riªng kho¶n môc chi phÝ m¸y thi c«ng theo ®óng quy ®Þnh , xÝ nghiÖp nªn sö dông TK 623- Chi phÝ m¸y thi c«ng vµ hÖ thèng tµi kho¶n cÊp 2 cña tµi kho¶n nµy. + TK 6231 – Chi phÝ nh©n c«ng ®iÒu khiÓn m¸y: bao gåm l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô, tiÒn c«ng vµ phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn MTC. +TK 6232 – Chi phÝ vËt liÖu : Gåm c¸c kho¶n chi phÝ vÒ nguyªn, nhiªn vËt liÖu sö dông cho MTC. +TK 6233 – Chi phÝ CCDC : gåm gi¸ trÞ c¸c c«ng cô xuÊt dïng cho MTC. +TK6234– KhÊu hao TSC§: gåm c¸c kho¶n khÊu hao cña m¸y thi c«ng +TK 6237- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Nh­ dÞch vô thuª ngoµi, söa ch÷a MTC, thuª vËn chuyÓn m¸y ®Õn c«ng tr×nh. +TK 6238- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn : Gåm c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc sö dông MTC cho s¶n xuÊt, ngoµi c¸c chi phÝ kÓ trªn. Cô thÓ nh­ trong th¸ng 10/2003 cã h¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ thuª giµn gi¸o Pal: Nî TK 6277 : 4.850.000 Cã TK 141 : 4.850.000 Nªn thay b»ng h¹ch to¸n : Nî TK 6237 : 4.850.000 Cã TK 141 : 4.850.000 MÆc dï c¸ch h¹ch to¸n trªn kh«ng lµm thay ®æi tæng chi phÝ cña c«ng tr×nh nh­ng nã ®­îc ph¶n ¶nh theo ®óng kho¶n môc chi phÝ, gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý cña xÝ nghiÖp dÔ dµng theo dâi vµ ph¸t hiÖn nh÷ng kho¶n chi phÝ cÇn lo¹i bá khi chñ c«ng tr×nh chi v­ît ®Þnh møc. 2.2.4.VÒ viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: Do kho¶n môc CPMTC ®· ®­îc h¹ch to¸n theo ®óng TK cña nã nªn kho¶n môc CPSXC sÏ gi¶m ®i vµ viÖc h¹ch to¸n sÏ dÔ dµng vµ thuËn tiÖn h¬n. 2.3. VÒ quy chÕ qu¶n lý vµ ph­¬ng thøc qu¶n lý: HiÖn nay xÝ nghiÖp ®ang ¸p dông ph­¬ng thøc kho¸n gän trong qu¶n lý ®Çu t­ x©y l¾p. Dï cã nh÷ng quy chÕ nhÊt ®Þnh ®Ó gi¶m thiÓu nh÷ng sai sãt m¾c ph¶i trong qu¶n lý mµ ®iÓn h×nh lµ viÖc khèng chÕ kho¶n chi cho chñ c«ng tr×nh. NÕu kho¶n chi v­ît qu¸ ®Þnh møc cho phÐp, kÕ to¸n míi tiÕn hµnh lo¹i bá chi phÝ ®Ó gi¶m gi¸ thµnh. Quy gän mäi tr¸ch nhiÖm cho chñ c«ng tr×nh trong ®iÒu kiÖn g¾n liÒn lîi Ých vËt chÊt víi nghÜa vô cña chñ c«ng tr×nh khiÕn cho XÝ nghiÖp kh«ng bao giê ph¶i chÞu lç nh­ng chØ ®­îc h­ëng lîi nhuËn trong mét ®Þnh møc tÝnh tr­íc nªn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cao. Theo em nªn ch¨ng xÝ nghiÖp ¸p dông h×nh thøc kho¸n gän kÕt hîp víi h×nh thøc qu¶n lý tËp trung. Nh÷ng c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ kh«ng lín cã thÓ ¸p dông h×nh thøc kho¸n gän toµn bé, nh÷ng c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín h¬n, thêi gian x©y dùng l©u dµi th× ¸p dông h×nh thøc qu¶n lý tËp trung hoÆc kho¸n gän tõng phÇn. Bëi v× nh÷ng c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ lín vµ thêi gian x©y dùng l©u dµi th­êng ph¶i høng chÞu nh÷ng rñi ro vÒ l·i vay vµ gi¸ c¶ vËt t­ do sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng g©y ¶nh h­ëng ®Õn tiÕn ®é vµ chÊt l­îng c«ng tr×nh mµ c¸ nh©n chñ c«ng tr×nh kh«ng thÓ kh¾c phôc ®­îc. ChuyÓn ®æi nh­ vËy cã thÓ mang l¹i hiÖu qu¶ cao h¬n trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÆt chÏ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ uy tÝn cña XÝ nghiÖp. Trªn ®©y chØ lµ mét vµi ý kiÕn ®­îc ®­a ra sau qu¸ tr×nh t×m hiÓu thùc tÕ vÒ c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý kinh doanh vµ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña xÝ nghiÖp. Em hy väng cã thÓ ®ãng gãp mét phÇn nhá vµo sù ph¸t triÓn ngµy cµng v÷ng m¹nh cña XÝ nghiÖp trong t­¬ng lai./. Phô lôc 1 : C¸c ký hiÖu ch÷ viÕt t¾t trong bµi XDCB : X©y dùng c¬ b¶n DNXL : Doanh nghiÖp x©y l¾p DN : Doanh nghiÖp SPXL : s¶n phÈm x©y l¾p SP : S¶n phÈm CT : C«ng tr×nh HMCT : H¹ng môc c«ng tr×nh CP : Chi phÝ CPSX : Chi phÝ s¶n xuÊt TSC§ : Tµi s¶n cè ®Þnh CPNVL : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu CPNVLTT: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp NVL : Nguyªn vËt liÖu CCDC : C«ng cô dông cô MTC : M¸y thi c«ng CPMTC : Chi phÝ m¸y thi c«ng CPNC : Chi phÝ nh©n c«ng CPNCTT : Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp CPSXC : Chi phÝ s¶n xuÊt chung CPSXKD : Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh BHXH : B¶o hiÓm x· héi BHYT : B¶o hiÓm y tÕ KPC§ : Kinh phÝ c«ng ®oµn TK : Tµi kho¶n NKC : NhËt ký chung CBCNV : C¸n bé c«ng nh©n viªn QL : Qu¶n lý DD§K : Dë dang ®Çu kú DDCK : Dë dang cuèi kú Phô lôc 2: C¸c tµi liÖu tham kh¶o QuyÕt ®Þnh thµnh lËp XÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5. Quy chÕ ho¹t ®éng cña XÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5. HÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp x©y l¾p – NXB Tµi chÝnh 1999 H­íng dÉn thùc hµnh chi phÝ s¶n xuÊt & tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp – NXB Thèng kª. Lý thuyÕt vµ thùc hµnh KÕ to¸n tµi chÝnh – NXB Tµi chÝnh 2004 (T¸c gi¶ PGS.TS. NguyÔn V¨n C«ng . Gi¸o tr×nh kÕ to¸n doanh nghiÖp II – NXB Lao ®éng x· héi 2003. Gi¸o tr×nh kÕ to¸n XDCB–Tr­êng §¹i häc Th­¬ng m¹i – NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi – 2000 Mét sè luËn v¨n cña c¸c anh chÞ kho¸ tr­íc ./. Môc lôc Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p: 1 I. §Æc ®iÓm cña ngµnh x©y l¾p vµ ®Æc ®iÓm cña c¸c s¶n phÈm x©y l¾p: 1 1. §Æc ®iÓm cña ngµnh x©y l¾p : 1 2. §Æc ®iÓm cña c¸c s¶n phÈm x©y l¾p : 1 II. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p: 2 1.Nh÷ng lý luËn chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p : 2 1.1. Kh¸i niÖm b¶n chÊt chi phÝ s¶n xuÊt : 2 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt : 2 1.2.1. Ph©n lo¹i theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ : 2 1.2.2. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ : 3 2. Nh÷ng lý luËn chung vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p: 3 2.1. Kh¸i niÖm b¶n chÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm : 3 2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm : 3 2.2.1 .C¨n cø theo sè liÖu ®Ó tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: 3 2.2.2. C¨n cø theo ph¹m vi tÝnh to¸n gi¸ thµnh : 4 3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p: 5 4. Vai trß vµ nhiÖm vô cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p : 5 4.1. Vai trß: 5 4.2. NhiÖm vô cña c«ng t¸c kÕ to¸n : 6 III. Néi dung kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p: 6 1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p: 6 1.1. X¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp híp s¶n xuÊt: 6 1.2. X¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: 6 1.3. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông trong tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: 7 1.4. Tµi kho¶n sö dông: 7 1.5. Tr×nh tù kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: 8 1.5.1. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: 8 1.5.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: 8 1.5.3. KÕ to¸n chi phÝ m¸y thi c«ng: 9 1.5.4. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: 9 1.5.5. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt: 9 1.6. §Æc ®iÓm kÕ to¸n kho¸n néi bé ë doanh nghiÖp x©y l¾p 10 1.6.1. ë ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng 10 1.6.2. ë ®¬n nhËn kho¸n cã tæ chøc kÕ to¸n riªng 10 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang : 10 2.1. Trong ®iÒu kiÖn ®­îc thanh to¸n khèi l­îng hoµn thµnh theo giai ®o¹n x©y dùng cã dù to¸n riªng : 10 2.1.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ dù to¸n : 10 2.1.2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm : 10 2.2. Trong ®iÒu kiÖn tÝnh to¸n khèi l­îng hoµn thµnh khi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn tÊt ®­îc bµn giao: 10 IV. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: 11 4.1.X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: 11 4.2. C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: 11 4.2.1. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n : 11 4.2.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc: 12 4.2.3. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng: 12 4.2.4. Ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ : 12 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 13 I. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 13 1. §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ë xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 13 1.1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 13 1.2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ: 13 1.3. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý cña xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 14 2. §Æc ®iÓm c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 14 2.1. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 14 2.2. HÖ thèng kÕ to¸n: 15 II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 16 1. Thùc tr¹ng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 18 1.1. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: 18 1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt t¹i xÝ nghiÖp : 18 1.3. Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ¸p dông t¹i xÝ nghiÖp : 18 1.4. Tµi kho¶n sö dông : 18 1.5. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i XÝ nghiÖp: 18 1.5.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp : 18 1.5.2. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : 20 1.5.3. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung : 22 1.5.4. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt: 26 2. §¸ng gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú t¹i xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 27 3. TÝnh gi¸ thµnh t¹i xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 28 Ch­¬ng III: Mét sè nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 31 I. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ chung 31 1. ¦u ®iÓm : 31 2. Nh÷ng tån t¹i: 32 II. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: 33 1. Sù cÇn thiÕt vµ yªu cÇu cña viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp S«ng §µ 12.5: 33 2. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt : 33 2.1. VÒ viÖc ph©n lo¹i chi phÝ : 33 2.2.VÒ viÖc h¹ch to¸n chi phÝ vµ tµi kho¶n sö dông: 34 2.3. VÒ quy chÕ qu¶n lý vµ ph­¬ng thøc qu¶n lý : 36 BiÓu 01: KÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trong n¨m 2001 – 2002 – 2003 §¬n vÞ: 1000 ®ång ChØ tiªu N¨m 2001 N¨m 2002 N¨m 2003 1. Tæng doanh thu 13.854.684 14.998.311 13.899.000 2. Doanh thu thuÇn 13.854.684 14.998.311 13.677.290 3. Gi¸ vèn hµng b¸n 13.081.973 13.896.516 11.917.624 4. Lîi nhuËn gép 772.771 1.101.794 1.759.660 5. Lîi nhuËn thuÇn kinh doanh 35.067 212.929 351.910 6. Tæng lîi nhuËn tr­íc thuÕ 38.945 72.276 98.703 Phô lôc 9 XÝ nghiÖp cã c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý theo c¬ cÊu chøc n¨ng: Ban gi¸m ®èc P. KÕ ho¹ch P. Tæ chøc hµnh chÝnh P. Tµi chÝnh kÕ to¸n P. Qu¶n lý kü thuËt Tæ ®éi x©y dùng sè 1 Tæ ®éi x©y dùng sè 2 Tæ ®éi x©y dùng sè 3 Tæ ®éi x©y dùng sè 4 Phô lôc 10 S¬ ®å bé m¸y kÕ to¸n xÝ nghiÖp s«ng §µ 12 - 5 KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n tæng hîp KÕ to¸n vËt t­ vµ TSC§ KÕ to¸n thanh to¸n KÕ to¸n thuÕ Thñ quü Phô lôc 11 Quy tr×nh c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Chøng tõ gèc Sæ NKC Sæ c¸i Sæ chi tiÕt liªn quan ®Õn tõng ®èi t­îng B¶ng tæng hîp sè d­ chi tiÕt B¶ng tæng hîp CP theo tõng kho¶n môc B¶ng tæng hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh B¶ng ph©n bæ Trong ®ã: : Ghi hµng ngµy : Ghi cuèi kú : KiÓm tra ®èi chiÕu.