Đề tài Thực trạng thị trường thẻ ATM Việt Nam và chiến lược phát triển khách hàng dựa vào sản phẩm thẻ của ngân hàng ngoại thương công nghiệp Bình Tây

GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 50 - Minh Vieät vaø hai nhaø cung caáp maïng di ñoäng Mobil vaø Vinaphone ñaõ hôïp taùc trieån khai moâ hình thanh toaùn baèng di ñoäng. Vôùi moâ hình naøy, caùc khaùch haøng cuûa ACB söû duïng thueâ bao cuûa 2 maïng treân coù theå söû duïng ñieän thoaïi di ñoäng ñeå tra taøi khoaûn, thanh toaùn tieàn mua haøng, ruùt tieàn töø caùc ñieåm baùn leû hay ghi nôï.  Ngoaøi moâ hình mATM, töø thaùng 8/2006, sieâu thò tröïc tuyeán cuûa coâng ty thöông maïi Evina cuõng ñaõ aùp duïng vieäc thanh toaùn baèng tin nhaén ñieän thoaïi di ñoäng cuûa hai maïng Mobile vaø Vinaphone ñeå trieån khai dòch vuï thanh toaùn hoä cho caùc doanh nghieäp veà chi phí baùn haøng treân sieâu thò haøng hoaù tröïc tuyeán Mbay.com  Coù theå noùi raèng, phöông thöùc thanh toaùn ñieän töû ñang daàn hình thaønh ôû Vieät Nam tuy chöa ñöôïc phoå bieán roäng. Nhö ñaùnh giaù cuûa Vuï thöông maïi ñieän töû, thanh toaùn baèng theû môùi chæ chieám coù 2% trong toång caùc phöông tieän thanh toaùn. Hieän nay, heä thoáng ATM cuõng môùi ñöôïc taäp trung taïi caùc thaønh phoá lôùn, khu trung taâm thöông maïi. Beân caïnh ñoù, ngöôøi Vieät Nam vaãn coøn quen caàm tieàn maët ñeå chi tieâu. Moïi ngöôøi vaãn chöa quen vôùi vieäc ñem tieàn vaøo caát giöõ trong taøi khoaûn ôû ngaân haøng. Phaàn lôùn ngöôøi daân khi mang tieàn vaøo ngaân haøng “caát” ñeàu coù muïc ñích laø cuûa caûi ñeå daønh. Vì vaäy ñeå thanh toaùn ñieän töû trôû neân thoâng duïng seõ phaûi maát moät thôøi gian daøi. 2. Theû chip – Theû cuûa töông lai: * Baét ñaàu töø naêm nay, caùc toå chöùc theû quoác teá Visa, Mastercard chính thöùc ñeà nghò caùc ngaân haøng Vieät Nam phaùt haønh theû chuyeån ñoåi sang EMV, EMV ( vieát taét cuûa Europay, Mastercard vaø Visa) laø chuyeån ñoåi töø theû töø sang theû chip vôùi caùc loaïi theû tín duïng hoaëc ghi nôï. * Söï khaùc nhau cô baûn giöõa theû töø vaø theû chip laø ôû choã theû chip aùp duïng quy trình EMV ngay treân theû ( ngay treân chip), coøn theû töø chæ aùp duïng EMV taïi kho döõ Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 51 - lieäu. Chính vì theá theû chip an toaøn hôn raát nhieàu. Vieäc laøm theû chip giaû hay laáy caép döõ lieäu caù nhaân töø theû ñeå aên caép tieàn bò haïn cheá hôn nhieàu so vôùi theû töø. Töø ñaëc ñieåm naøy, Hieäp hoäi coâng nghieäp theû quoác teá ñaõ khuyeán khích caùc ngaân haøng, ñònh cheá taøi chính phaùt haønh theû chuyeån sang theû chip. * Tuy nhieân, trôû ngaïi ñaàu tieân cho vieäc chuyeån ñoåi laø theû chip quaù maéc. Oâng Nguyeãn Troïng Khang, Toång giaùm ñoác Coâng ty coå phaàn coâng ngheä MK, doanh nghieäp ñang saûn xuaát theû chip, theû thoâng minh cho caùc ngaân haøng vaø caùc nhaø cung caáp dòch vuï ñieâïn thoaïi di ñoäng (simcard) cho bieát: giaù thaønh moät chieác theû töø “made in Vietnam” laø 20 xu Myõ, coøn theû chip laø 2 ñoâ la Myõ. Nhöng theo moät soá ngaân haøng, hoï nhaäp theû töø chæ vôùi giaù 15 xu/chieác, coøn theû chip tôùi 7,5 ñoâ la Myõ/chieác. * Vieäc ñaàu tö cho heä thoáng ñaàu ñoïc theû chip cuõng khieán cho caùc nhaø phaùt minh theû nhöùc ñaàu. Theû chip phaùt haønh ra maø heä thoáng ñaàu ñoïc chöa saün saøng thì chieác theû coi nhö maát taùc duïng. Vì theá caùc ngaân haøng hoaëc phaûi naâng caáp hoaëc phaûi thay theá hoaøn toaøn ñaàu ñoïc môùi. Maùy ATM phaûi naâng caáp thay theá ñaàu ñoïc ñaõ ñaønh, phöùc taïp nhaát laø thay theá haøng trieäu maùy queït theû POS ( Point of sale). Ôû Vieät Nam, moãi ngaân haøng ñeàu coù ít nhaát töø vaøi traêm ñeán haøng ngaøn ñieåm chaáp nhaän theû xaøi maùy POS neân noäi vieäc thay môùi soá maùy naøy ñaõ …meät nghæ. * Theâm nöõa, trong quaù trình chuyeån ñoåi, soá theû töø ñaõ phaùt haønh vaãn löu haønh. Vaäy laø phaûi coù maùy ATM vaø POS chaáp nhaän caû theû töø vaø theû chip, chöøng naøo theû töø vaãn coøn ñöôïc duøng. Ngaân haøng Ñoâng AÙ buoäc phaûi boû ra moät khoaûn tieàn lôùn ñaàu tö cho heä thoáng thieát bò toång hôïp ñoïc ñöôïc caû theû töø vaø chip. Coøn vôùi Ngaân haøng Ngoaïi thöông, theo lôøi oâng Huyønh Song Haøo, Phoù giaùm ñoác chi nhaùnh TP HCM, heä thoáng thieát bò ñoïc theû ñang ñöôïc chuyeån ñoåi vaø khaùch du lòch nöôùc Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 52 - ngoaøi sôû höõu theû chip coù theå xaøi maùy ATM hay maùy POS cuûa ngaân haøng maø khoâng gaëp trôû ngaïi gì. * Vietcombank cuõng döï ñònh seõ phaùt haønh nhöõng chieác theû chip ñaàu tieân vaøo naêm 2007. Caùch phaùt haønh cuûa Vietcombank laø seõ laøm theo kieåu cuoán chieáu. “ Chuùng toâi khoâng theå ngay laäp töùc chuyeån toaøn boä theû töø sang theû chip vì chi phí quaù lôùn ( Vietcombank ñaõ phaùt haønh hôn 1 trieäu theû töø). Maët khaùc cuõng coù nhöõng khaùch haøng ñang söû duïng theû töø khoâng muoán ñoåi theû. Ngaân haøng phaûi toân troïng yù muoán cuûa hoï”. Oâng Huyønh Song Haøo, Phoù giaùm ñoác chi nhaùnh TP HCM noùi. 3. Nhöõng vaán naïn coøn toàn taïi veà theû ATM: 3.1. Theû giaû vaø maát caép tieàn töø theû: Dòch vuï theû ATM ñang daàn trôû thaønh söï löïa choïn cuûa nhieàu ngöôøi vôùi haøng loaït tieän ích cuûa noù. Tuy nhieân, beân caïnh söï buøng noå cuûa ATM, nhieàu chuyeân gia quoác teá ñaõ leân tieáng caûnh baùo: Vieät Nam seõ phaûi ñoái maët vôùi naïn theû giaû cuûa boïn toäi phaïm trong lónh vöïc naøy.  Ñeå taïo ra caùc theû giaû, ñoái töôïng ñaõ leân maïng ñeå mua theû traéng vaø maùy ghi theû vôùi giaù reû baát ngôø. Sau khi coù ñöôïc nhöõng phöông tieän naøy, chuùng thöôøng taán coâng vaøo caùc cô sôû döõ lieäu cuûa moät soá coâng ty baùn haøng qua maïng ñeå aên caép caùc döõ lieäu veà theû ñaõ ñuôïc söû duïng ñeå thanh toaùn. Beân caïnh ñoù, boïn chuùng coøn taïo ra caùc website giaû danh caùc nhaø cung caáp dòch vuï thanh toaùn qua maïng, thaäm chí laø caû website giaû danh ngaân haøng phaùt haønh theû ñeå löøa gaït chuû theû cung caáp caùc thoâng tin caù nhaân lieân quan, trong ñoù ñaëc bieät laø maõ soá PIN. Sau khi coù ñöôïc nhöõng thoâng tin naøy, chuùng tieán haønh in theû giaû vaø söû duïng soá PIN maø khaùch haøng cung caáp ñeå ruùt tieàn taïi caùc maùy ATM. Phoå bieán nhaát vaãn laø vieäc caùc ñoái töôïng naøy gaén camera treân caùc maùy ruùt tieàn vaø ghi troäm soá PIN cuûa ngöôøi ruùt tieàn, söû duïng maùy ñoïc vaø löu tröõ gaén ôû vò trí nuoát theû treân thaân maùy ATM ñeå Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 53 - ñaùnh caép döõ lieäu, sau ñoù duøng nhöõng thoâng tin naøy ñeå laøm giaû theû ñaøng hoaøng “ moùc tuùi “ taøi khoaûn ngöôøi khaùc.  Hieän taïi, nhieàu ngaân haøng cuõng ñaõ ruïc ròch chuyeån töø vieäc duøng theû töø (deã bò laøm giaû) sang söû duïng theû chip nhaèm naâng cao tính an toaøn cao hôn cho ngöôøi söû duïng vaø taêng cöôøng haøng loaït caùc bieän phaùp ñaûm baûo an ninh khaùc. Oâng Daëng Coâng Hoaøn – Tröôûng phoøng heä thoáng thanh toaùn theû thuoäc trung taâm theû Techcombank cho bieát: ñeå ngaên ngöøa caùc ruûi ro thì ñieàu quan troïng nhaát vaãn laø yù thöùc baûo maät cuûa khaùch haøng vaø heä thoáng cuûa ngaân haøng. Chính vì vaäy, ngöôøi söû duïng theû phaûi heát söùc caûnh giaùc vaø tuyeät ñoái khoâng cung caáp caùc thoâng tin caù nhaân, thoâng tin veà theû ATM cuûa mình cho ngöôøi khaùc. Ñaëc bieät, caàn phaûi caûnh giaùc veà nhöõng thö, email yeâu caàu töông töï nhö treân vì caùc ngaân haøng khoâng bao giôø yeâu caàu khaùch haøng cung caáp nhöõng thoâng tin caù nhaân coù lieân quan tôùi theû qua heä thoáng naøy. 3.2. Chöa theå keát noái theû ATM giöõa caùc ngaân haøng:  Hieän taïi ôû Vieät Nam coù 20 ngaân haøng phaùt haønh khoaûng 2,5 trieäu theû vaø coù 1.800 maùy ATM cuøng 2.000 maùy POS. coù nghóa laø bình quaân moãi duïng cuï naøy chæ ñeå phuïc vuï chöa tôùi 658 theû ATM. Söï thieáu lieân keát giöõa caùc ngaân haøng thöù nhaát gaây laõng phí tieàn baïc, caùc ngaân haøng ñaõ phaûi toán moät khoaûng taøi chính quaù lôùn ñeå ñaàu tö trang thieát bò, coâng ngheä, nhaân löïc ñeå quaûn lyù vaø vaän haønh, ñeå moãi maùy ATM chæ phuïc vuï cho vaøi traêm theû. Thöù hai, vieäc keát noái rôøi raïc taïo ra söï baát tieän cho ngöôøi tieâu duøng, ngöôøi söû duïng theû ATM cuûa ngaân haøng naøy khoâng theå giao dòch vôùi thieát bò cuûa ngaân haøng khaùc. Vì vaäy caùc dòch vuï daønh cho theû ñöôïc caùc ngaân haøng thieát keá chæ ñeå phuïc vuï cho theû cuûa ngaân haøng mình vôùi soá löôïng raát nhoû. Thöù ba, vaø coù leõ laø lôùn nhaát, ñoù laø khoâng thu huùt ngöôøi daân ñeán vôùi dòch vuï theû. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 54 -  Nhìn thaáy ñöôïc söï laõng phí vaø baát tieän khi chôi moät mình moät saân, moät soá ngaân haøng ñaõ lieân keát vôùi nhau. Duø ñaây laø nhöõng daáu hieäu cho thaáy caùc ngaân haøng ñaõ coù khuynh höôùng hôïp taùc vôùi nhau, song theo nhaän xeùt cuûa caùc nhaø quaûn lyù vaø cuûa chính caùc ngaân haøng, söï lieân keát naøy cuõng chæ môùi mang tính töï phaùt. Vieäc keát noái vaãn cöù mang tính cuïc boä theo nhoùm nhoû, vaø vì theá vaãn chöa phaùt huy ñöôïc heát nhöõng dòch vuï tieän ích cuûa maùy ATM. Oâng Traàn Phöông Bình, Toång giaùm ñoác ngaân haøng EAB cho raèng: “ Hieän caùc ngaân haøng chia ra laøm hai khoái, ngaân haøng lôùn khoâng theøm chôi vôùi ngaân haøng nhoû. Caùc ngaân haøng nhoû cuõng khoù keát noái vôùi ngaân haøng lôùn bôûi töï ti. Ñoù laø nguyeân nhaân caûn trôû. Oâng Ñoã Ñöùc Cöôøng, chuyeân gia tö vaán trong lónh vöïc taøi chính-ngaân haøng cho raèng: Tö töôûng “ bao caáp khaùch haøng” hieän coøn ñang raát naëng trong caùc ngaân haøng. Caùc ngaân haøng lôùn luoân giöõ laáy khaùch haøng, khoâng chòu san seû khaùch haøng cho ai vaø vaãn coù tö töôûng bao truøm aûnh höôûng cuûa mình leân caùc ngaân haøng khaùc. 4. Thöïc traïng veà coâng taùc tuyeân truyeàn, hoaït ñoäng marketing veà theû ôû Vieät Nam hieän nay: Toác ñoä taêng tröôûng cuûa thò tröôøng theû thôøi gian qua (300-400% moãi naêm) laø nieàm mô öôùc vôùi baát cöù doanh nghieäp naøo moãi khi phaùt trieån saûn phaåm môùi Nghieân cöùu cuûa caùc toå chöùc theû quoác teá cho thaáy, 10-15 trieäu ngöôøi ôû caùc ñoâ thò Vieät Nam coù theå laø khaùch haøng tieàm naêng. Thò tröôøng theû Vieät Nam ñang trong thôøi kyø phaùt trieån maïnh meõ, song ngay ôû ñænh cao naøy, caùc nhaø phaùt haønh thöøa nhaän thôøi gian qua hoï môùi chuù troïng phaùt trieån theo chieàu roäng, chöa ñaàu tö nhieàu cho khaâu haäu maõi. Theo chuû tòch Hoäi theû Nguyeãn Thu Haø, öôùc tính tyû leä theû “ cheát” cuûa taát caû caùc ngaân haøng coù theå leân tôùi 20-30% ( theû “ cheát” laø loaïi khoâng hoaït ñoäng – non active, khoâng coù giao dòch ruùt tieàn ra vaø naïp tieàn vaøo trong moät thôøi gian daøi sau khi môû taøi khoaûn). Baø Haø cho raèng khaâu marketing, Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 55 - tuyeân truyeàn cuûa caùc nhaø phaùt haønh theû ñang coù vaán ñeà, khieán nhieàu khaùch haøng khoâng bieát heát tính naêng, tieän ích cuûa theû vaø chuû yeáu duøng theû chæ ñeå ruùt tieàn. Thaäm chí coù laõnh ñaïo doanh nghieäp ñi coâng taùc nöôùc ngoaøi vaãn phaûi mang theo vali tieàn maët ñeå chi tieâu, maø khoâng bieát coù theå giaûi quyeát vieäc ñoù deã daøng chæ baèng moät chieác theû tín duïng nhoû goïn naèm trong ví.  Tröôûng phoøng theû Vietcombank TP HCM Trònh Thöôïng Thöùc cho bieát, phí phaùt haønh theû ghi nôï noäi ñòa Connect 24 cuûa ngaân haøng naøy hieän laø 150.000VNÑ/theû, trong khi moät soá ngaân haøng chæ aùp duïng möùc phí treân döôùi 50.000VNÑ, thaäm chí taëng luoân theû cho khaùch haøng. Chính ñieàu naøy seõ laøm cho khaùch haøng caûm thaáy theû cuõng nhö moùn haøng khuyeán maõi ñöôïc ngaân haøng taëng keøm khi söû duïng saûn phaåm maø khoâng heà tìm hieåu nhöõng tieän ích cuûa noù. Khaù nhieàu chieác theû bò boû xoù, trong khi ngaân haøng toán chi phí, coâng söùc vaø thôøi gian ñeå phaùt haønh theû vaø duy trì taøi khoaûn cho khaùch haøng. Ngaân haøng AÙ Chaâu ñeán nay vaãn chöa coù heä thoáng ATM rieâng nhöng toång soá theû do ngaân haøng naøy phaùt haønh ñaõ leân ñeán 200.000 chieác khaùc nhau. Baø Nguyeãn Thò Phöông, Phoù giaùm ñoác Trung taâm theû cuûa ACB cho raèng: nhu caàu söû duïng theû laøm phöông tieän thanh toaùn thay theá cho tieàn maët ngaøy caøng taêng cao laø lyù do khieán ACB phaùt haønh theâm nhieàu loaïi theû. Tuy nhieân, baø cuõng thöøa nhaän baûn thaân mình cuõng khoâng naém roõ soá löôïng theû cheát cuûa ACB laø bao nhieâu.  Coù 2 loaïi theû thanh toaùn ñang söû duïng phoå bieán treân theá giôùi laø theû tín duïng vaø theû ghi nôï. Ngoaøi hai doøng saûn phaåm chuû ñaïo keå treân, caùc ngaân haøng lieân keát vôùi doanh nghieäp phaùt haønh theû phuï. Cuøng coù chöùc naêg thanh toaùn, song phaïm vi söû duïng haïn heïp neân loaïi theû naøy chöa phaùt huy heát hieäu quaû. Trong soá caùc saûn phaåm, doøng theû ghi nôï noäi ñòa coù tyû leä “ khoâng hoaït ñoäng” ( non active) thaáp nhaát, bôûi noù phuø hôïp thò hieáu ngöôøi tieâu duøng Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 56 -  Tyû leä theû cheát trong doøng saûn phaåm Connect24 cuûa Vietcombank cuõng chæ khoaûng 1-2%. Taàn suaát hoaït ñoäng cao, song caùc ngaân haøng cho bieát, vieäc söû duïng theû vaãn chuû yeáu phuïc vuï cho muïc ñích ruùt tieàn maët.  Maûng saûn phaåm maø caùc ngaân haøng lo nhaát chính laø theû tín duïng quoác teá, tyû leä theû cheát cao hôn nhieàu so vôùi möùc bình quaân. “ Duøng theû tín duïng raát coù lôïi, khaùch haøng ñöôïc söû duïng voán cuûa ngaân haøng khoâng maát phí. Song taâm lyù cuûa ngöôøi Vieät vaãn ngaïi mang tieáng vay tieàn ngaân haøng ñeå tieâu. Caùc chuû theû tín duïng chuû yeáu chæ duøng ñeán theû khi ñi coâng taùc nöôùc ngoaøi”, oâng Döông Quang Khaùnh – Tröôûng phoøng dòch vuï theû cuûa Ngaân haøng Coâng Thöông Vieät Nam ( Incombank) noùi. Maïng löôùi chaáp nhaän chöa roäng raõi, vieäc söû duïng coøn baát tieän, thaäm chí thanh toaùn haøng hoaù dòch vuï phaûi chòu phuï phí, cuõng laø nguyeân nhaân khieán khaùch haøng ngaïi duøng theû quoác teá ôû Vieät Nam.  Vietcombank ñang chieám hôn 50% thò phaàn theû, song cuõng vaáp phaûi khoù khaên töông töï khi muoán phaùt trieån theû tín duïng quoác teá, tyû leä “ khoâng hoaït ñoäng”(non active) ôû maûng saûn phaåm naøy hieän laø 30%.  Vôùi doøng credit card, seõ taêng theâm tieän ích, caùc dòch vuï giaù trò gia taêng, ñaëc bieät seõ thieát laäp maïng löôùi chaáp nhaän theû veä tinh, cho pheùp chi tieâu maø khoâng thu phuï phí, thaäm chí coøn ñöôïc öu tieân giaûm giaù. Tình traïng theû cheát ôû caùc ngaân haøng khieán ngöôøi ta deã lieân töôûng tôùi vaán naïn thueâ bao aûo cuûa caùc maïng ñieän thoaïi di ñoäng. Tuy nhieân caùc nhaø cung caáp dòch vuï vieãn thoâng coù theå “ doïn deïp” nhöõng soá ñieän thoaïi khoâng hoaït ñoäng sau moät thôøi gian nhaát ñònh thì ngaân haøng laïi boù tay.  Theo Chuû tòch Hoäi theû Nguyeãn Thu Haø, tình traïng theû cheát chöa ñeán möùc ñaùng lo ngaïi vaø laø chuyeän thöôøng xaûy ra ôû caùc thò tröôøng môùi phaùt trieån. Tuy Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 57 - nhieân, baø thöøa nhaän neáu khoâng sôùm khaéc phuïc seõ gaây laõng phí thôøi gian vaø coâng söùc quaûn lyù cuûa ngaân haøng, duø chi phí ñeå phaùt haønh moät chieác theû khoâng lôùn. Chöông 5: Kieán nghò vaø giaûi phaùp 1. Phaân tích moâ hình SWOT:  Ñieåm maïnh ( Strenghts):  Theû Connect 24 cuûa Vietcombank ñaõ khaúng ñònh ñöôïc ñoä an toaøn, thuaän tieän ñoái vôùi ngöôøi tieâu duøng vaø ñaõ trôû thaønh thöông hieäu theû bieát ñeán nhieàu nhaát ôû Vieät Nam ( thöông hieäu saûn phaåm naèm trong 500 thöông hieäu maïnh Vieät Nam 2006 theo nghieân cöùu cuûa AC Nielsen). Beân caïnh ñoù, maïng löôùi chaáp nhaän theû Connect 24 ñaõ ñöôïc môû roäng leân ñeán gaàn 800 maùy ATM cuûa Vietcombank vaø 17 ngaân haøng lieân minh, gaàn 5.000 ñieåm chaáp nhaän theû.  Laø ngaân haøng coù soá löôïng khaùch haøng lôùn nhaát Vieät Nam.  Vietcombank ñaõ phoái hôïp nhieàu ñoái taùc cung caáp dòch vuï thanh toaùn tieàn cöôùc phí vieãn thoâng, ñieän, baûo hieåm…  Laø ngaân haøng ñöôïc nhieàu toå chöùc quoác teá tín nhieäm, ñöôïc nhieàu taïp chí taøi chính uy tín treân theá giôùi ( The Banker, Euromoney, Global Financial) bình choïn laø ngaân haøng toát nhaát Vieät Nam.  Ñieåm yeáu (Weaknesses):  Caùc chi nhaùnh chöa ñöôïc chuû ñoäng trong khaâu quaûn lyù, baûo quaûn theû. Moãi moät ñôït phaùt haønh, caùc chi nhaùnh phaûi chuyeån coâng vaên ñeán Trung taâm theû ñeå Trung taâm theû chuyeån theû veà cho caùc chi nhaùnh. Do ñoù thôøi gian phaùt haønh vaø giao theû cho khaùch haøng coøn keùo daøi, thöôøng laø moät tuaàn, nhieàu luùc theû chöa veà kòp thì keùo daøi 2-3 tuaàn. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 58 -  Heä thoáng ATM coøn quaù ít veà soá löôïng maùy so vôùi löôïng khaùch haøng hieän nay, môùi chuû yeáu ñaët taïi truï sôû cuûa chi nhaùnh ngaân haøng. Caùc chi nhaùnh ôû caùc huyeän ngoaïi thaønh coù chöa ñaùng keå.  Chöa coù söï phaân ñoaïn thò tröôøng theo caùc tieâu chí nhö vuøng ñòa lyù, caùc yeáu toá nhaân khaåu hoïc, caùc yeáu toá taâm lyù, thoùi quen, haønh vi…  Soá ñieän thoaïi cung caáp cho khaùch haøng treân theû taøi khoaûn thöôøng xuyeân baän hoaëc ít khi ñöôïc traû lôøi maùy.  Soá tieàn ruùt moät laàn cuûa theû coøn quaù ít so vôùi soá tieàn ruùt ra moät laàn cuûa caùc ngaân haøng khaùc.  Cô hoäi (Opportunities):  Vieät Nam gia nhaäp WTO thì caùc Ngaân haøng coù cô hoäi hoïc hoûi ôû caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi veà maët saûn phaåm, cô cheá quaûn lyù, heä thoáng veà naêng löïc, ñeà ra moâ hình môùi, veà nhaân löïc, coâng ngheä…vaø coù theå môû roäng hoaït ñoäng ra caùc quoác gia khaùc thoâng qua söï hôïp taùc vôùi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi.  Tieàm naêng cuûa thò tröôøng theû Vieät Nam coøn raát lôùn, so vôùi 83 trieäu daân thì con soá 3 trieäu theû maø caùc ngaân haøng Vieät Nam ñaõ phaùt haønh hieän nay coøn quaù ít oûi.  Vieäc tham gia thò tröôøng cuûa caùc ñònh cheá nöôùc ngoaøi, moät maët laøm taêng möùc ñoä caïnh tranh, maët khaùc taïo ñieàu kieän vaø ñoäng löïc ñeå Ngaân haøng Ngoaïi thöông phaûi hoïc hoûi, töï ñoåi môùi. Ñieàu naøy cuõng taïo ra moät soá cô hoäi vaø khaû naêng ñeå Ngaân haøng Ngoaïi thöông hôïp taùc vôùi caùc ngaân haøng khaùc trong nöôùc cuøng phaùt trieån  Thaùch thöùc ( Threats):  Trong quaù trình hoäi nhaäp, ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù naêng löïc taøi chính maïnh hôn, coâng ngheä toát hôn, coù trình ñoä quaûn lyù hieän ñaïi vaø quaûn trò ruûi ro toát Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 59 - hôn, coù nhöõng saûn phaåm ña daïng hôn, coù öu theá veà khaû naêng kieán taïo dòch vuï, naêng löïc marketing…seõ daàn chi phoái vaø phaân chia laïi “ chieác baùnh dòch vuï” .  Ngaân haøng Ngoaïi thöông seõ ñoái maët vôùi aùp löïc maát thò phaàn töø söï baønh tröôùng dòch vuï cuûa haøng loaït ngaân haøng thöông maïi coå phaàn trong nöôùc coù baøn tay cuûa ngaân haøng ngoaïi khi hoïï ñaàu tö coå phieáu ñeå töø ñoù thaâm nhaäp veà kyõ thuaät, coâng ngheä vaø caïnh tranh khaùch haøng.  “Caùc coâng ty ña quoác gia treân theá giôùi thöôøng raát thích laøm vieäc vôùi nhöõng ngaân haøng coù uy tín vaø coù quy moâ lôùn. Do ñoù, khi caùc taäp ñoaøn ña quoác gia môû chi nhaùnh taïi Vieät Nam, hoï ñaõ coù nhöõng hôïp ñoàng öu ñaõi töø coâng ty meï ôû nöôùc ngoaøi, neân vieäc tieáp caän cuûa ngaân haøng trong nöôùc vôùi caùc taäp ñoaøn naøy seõ raát khoù khaên. Ñaëc bieät ñoái vôùi maûng theû, caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi coù kinh nghieäm. Trong ñoù, maïng löôùi maùy chaáp nhaän theû vaø phaàn meàm quaûn lyù heä thoáng luoân ñöôïc caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi quan taâm”. Theo nhaän xeùt cuûa oâng Trònh Thöôïng Thöùc- Tröôûng phoøng theû Vietcombank TP HCM.  Söï loâi keùo veà nhaân löïc giöõa caùc ngaân haøng ñaåy chi phí tieàn löông, tieàn coâng lao ñoäng cao khieán chi phí cho hoaït ñoäng ngaân haøng bò doäi leân, maëc duø chaát löôïng lao ñoäng coù theå chöa töông xöùng vôùi chi phí bò ñaåy leân ñoù.  Heä thoáng phaùp luaät chöa thöïc söï hoaøn thieän 2. Nhöõng kieán nghò vaø giaûi phaùp: 2.1. Töø phía Ngaân haøng nhaø nöôùc – Cô quan Chính phuû: * Cô quan Chính phuû:  Chæ ñaïo caùc Boä, Ngaønh cung öùng dòch vuï nhö Böu chính vieãn thoâng, Ñieän löïc… tích cöïc phoái hôïp vôùi caùc ngaønh ngaân haøng ñeå ñaåy maïnh vieäc chaáp nhaän theû nhö moät hình thöùc thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët, goùp phaàn giaûm chi phí xaõ hoäi, ñem laïi lôïi ích cho ngöôøi tieâu duøng. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 60 -  Quy ñònh vieäc traû löông caùc cô quan doanh nghieäp nhaø nöôùc qua taøi khoaûn theû. * Ñoái vôùi Ngaân haøng nhaø nöôùc:  Caàn sôùm ban haønh caùc quy ñònh ñieàu chænh caùc haønh vi lieân quan ñeán vieäc tranh chaáp ruûi ro giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng khi xaûy ra söï coá. Vì theo nhö caùc luaät quy ñònh hieän nay thì khi xaûy ra söï coá, beân luoân phaûi chòu thieät thoøi laø khaùch haøng. Do ñoù Ngaân haøng nhaø nöôùc caàn coù nhöõng Luaät ñeå baûo veä khaùch haøng hôn nöõa trong vieäc söû duïng vaø thanh toaùn theû ñoàng thôøi ñaûm baûo ñöôïc söï coâng baèng giöõa ngaân haøng vaø khaùch haøng.  Ñöa ra ñònh höôùng vaø loä trình phaùt trieån hoäi nhaäp chung ñoái vôùi nghieäp vuï theû ñeå caùc ngaân haøng xaây döïng, ñònh höôùng phaùt trieån cuûa mình, traùnh choàng cheùo, gaây laõng phí, daãn ñeán khoâng taän duïng ñöôïc caùc lôïi theá chung.  Xaây döïng heä thoáng thoâng tin tín duïng caù nhaân, ñeå caùc ngaân haøng coù ñöôïc nhöõng thoâng tin veà chuû theû nhaèm quaûn trò ñöôïc ruûi ro trong nghieäp vuï phaùt haønh theû tín duïng.  Coù chính saùch thuùc ñaåy thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët nhö: thaét chaët quaûn lyù tieàn maët, thu phí söû duïng tieàn maët ñeå ngöôøi daân chuyeån sang caùc hình thöùc thanh toaùn khaùc; ñoàng thôøi cuõng caàn coù nhöõng chính saùch öu ñaõi cho caùc dòch vuï thanh toaùn khoâng duøng tieàn maët. 2.2 Töø phía Hoäi theû ngaân haøng Vieät Nam: * Phaùt huy tích cöïc vai troø lieân keát, hôïp taùc giöõa caùc ngaân haøng thaønh vieân ñeå cuøng phaùt trieån:  Lieân keát caùc ngaân haøng thaønh vieân ñaåy nhanh tieán ñoä keát noái heä thoáng thanh toaùn theû.  Ñaàu moái thuùc ñaåy lieân keát phaùt trieån caùc saûn phaåm, dòch vuï môùi. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 61 -  Phaùt trieån maïng löôùi ñôn vò chaáp nhaän theû.  Quaûn lyù vaø phoøng ngöøa ruûi ro.  Tieáp tuïc thoáng nhaát thu phí phaùt haønh vaø thu phí chieát khaáu ñôn vò chaáp nhaän theû. * Hoã trôï veà maët ñaøo taïo, boài döôõng nghieäp vuï cho caùc ngaân haøng thaønh vieân Hoäi theû: Tieáp tuïc taêng cöôøng toå chöùc caùc khoaù ñoaø taïo, veà noäi dung: Quaûn lyù ruûi ro, phoøng ngöøa giaû maïo, kyõ naêng xöû lyù tra soaùt, khieáu naïi. Giôùi thieäu caùc saûn phaåm vaø dòch vuï môùi theû môùi cuûa caùc nöôùc…keát hôïp vôùi caùc hoäi thaûo chuyeân ñeà, môøi caùc chuyeân gia Theû nöôùc ngoaøi coù kinh nghieäm. Hoäi theû cuõng phaûi chuù troïng ñeán caùc kieán nghò cuûa ngaân haøng toå chöùc caùc ñoaøn thöïc taäp daøi ngaøy taïi caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi cho caùc caùn boä cuûa caùc ngaân haøng thaønh vieân. Caùc khoaûn naøy coù theå ñöôïc trích ra töø chi phí Hoäi, chi phí Hoäi ñöôïc taïo ra töø caùc khoaûn ñoùng goùp haøng thaùng cuûa caùc thaønh vieân khi muoán tham gia vaøo, chi phí naøy coù theå ñöôïc caùc thaønh vieân trong Hoäi thoaû thuaän. * Taêng cöôøng coâng taùc thoâng tin tuyeân truyeàn ñeå quaûng baù hoaït ñoäng theû: Taêng cöôøng coâng taùc thoâng tin tuyeân truyeàn ñeå quaûng baù hoaït ñoäng theû ñeán vôùi moïi taàng lôùn daân cö trong xaõ hoäi ñeå töøng böôùc xaõ hoäi hoaù dòch vuï theû, ñoàng thôøi naâng cao söï hieåu bieát cuûa coâng chuùng veà quaûn lyù, baûo maät theû, söû duïng theû an toaøn. Hoäi theû seõ keát hôïp vôùi caùc chöông trình söï kieän lôùn cuûa ñaát nöôùc hoaëc caùc ngaøy leã lôùn thöïc hieän caùc chöông trình tuyeân truyeàn quaûng baù hình aûnh theû, thuùc ñaåy thanh toaùn theû treân caùc cô quan thoâng taán, baùo chí hoaëc truyeàn hình. Beân caïnh ñoù naâng cao chaát löôïng, caûi tieán hình thöùc aán phaåm “ Thò tröôøng theû Vieät Nam” cuûa Hoäi theû, ñeå xöùng ñaùng laø keânh thoâng tin hôïp phaùp, chính thöùc theå hieän quaù trình phaùt trieån Thò tröôøng theû Vieät Nam. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 62 - * Naâng cao tieän ích vaø söï an toaøn, baûo maät khi söû duïng theû:  Thöïc hieän ñoàng boä ñeà aùn söû duïng theû chíp ñieän töû thay theá theû töø ñeå giaûm thieåu ñeán möùc thaáp nhaát caùc haønh vi gian laän veà Theû cuõng nhö haïn cheá toái ña hieän töôïng laøm theû giaû. Ñoàng thôøi naâng cao hôn nöõa caùc tieän ích cuûa theû ATM nhö: thanh toaùn taïi Ñôn vò chaáp nhaän theû, thanh toaùn taïi maùy ATM, baùn caùc theû caøo traû tröôùc, thanh toaùn hoaù ñôn ñieän thoaïi traû sau… 3. Ñoái vôùi Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam: * Veà coâng taùc chaêm soùc khaùch haøng:  Taïi caùc sôû giao dòch, caàn coù ngay moâ hình Toå coâng taùc phaùt trieån saûn phaåm dòch vuï, thò tröôøng ( Toå coâng taùc naøy coù theå töø 5-10 ngöôøi). Nhieäm vuï cuûa hoï laø moät thaùng moät laàn ñi khaûo saùt, nghieân cöùu thò tröôøng, marketing, quaûng baù, tìm kieám nhu caàu khaùch haøng vaø ñöa saûn phaåm dòch vuï ñeán vôùi khaùch haøng, nhaát laø dòch vuï môùi. Ñoàng thôøi qua thöïc tieãn, coù theå ñuùc keát, phaûn aùnh vôùi laõnh ñaïo ñôn vò veà tín hieäu thò tröôøng, ñaùnh giaù cuûa khaùch haøng ñoái vôùi dòch vuï cuûa Vietcombank ñeå tieáp tuïc ñieàu chænh, hoaøn thieän chaát löôïng dòch vuï.  Toå chöùc boä phaän chaêm soùc khaùch haøng, taïo cho khaùch haøng caûm giaùc ñöôïc toân troïng moãi khi ñeán ngaân haøng. Boä phaän naøy coù theå töø 1-3 nhaân vieân, am hieåu veà dòch vuï theû, coù chöùc naêng höôùng daãn khaùch haøng laàn ñaàu giao dòch, khai baùo thoâng tin, traû lôøi caùc thaéc maéc cuûa khaùch haøng, tö vaán, giôùi thieäu veà caùc saûn phaåm cuûa ngaân haøng cho khaùch haøng.  Ñöa ra cam keát ñoái vôùi khaùch haøng, quyeàn cuûa khaùch haøng, caùc dòch vuï tö vaán mieãn phí qua ñieän thoaïi. Ñònh kyø haøng thaùng ño löôøng chaát löôïng dòch vuï thoâng qua caùc tieâu chí nhö: khaùch haøng thöôøng gaëp nhöõng söï coá naøo khi söû duïng theû ATM cuûa Vietcombank, khaùch haøng ñaõ haøi loøng khi söû duïng saûn phaåm theû cuûa Vietcombank hay chöa? Vì sao? ( Ño löôøng möùc ñoä haøi loøng cuûa khaùch haøng Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 63 - vaø nguyeân nhaân taïi sao), khaùch haøng caûm thaáy neân caàn ñöa theâm nhöõng dòch vuï naøo vaøo saûn phaåm theû? Khaùch haøng ñaõ bieát ñeán nhöõng dòch vuï naøo cuûa saûn phaåm theû cuûa Vietcombank?( Lieät keâ caùc dòch vuï ñeå khaùch haøng choïn vaø moät caâu traû lôøi môû “ dòch vuï khaùc….” Ñeå khaùch haøng töï ñieàn vaøo).v.v..,khaûo saùt, thaêm doø yù kieán khaùch haøng, ngaân haøng bí maät cöû ngöôøi ñi kieåm tra hoaëc nhôø nhöõng toå chöùc ñoäc laäp thöïc hieän ñaùnh giaù. Ñieàu naøy giuùp ngaân haøng ñaùnh giaù laïi hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa dòch vuï saûn phaåm theû, ñoàng thôøi khaéc phuïc nhöõng caùi haïn cheá vaø boå sung nhöõng tieän ích khaùc trong khaû naêng coù theå ñöôïc. * Veà saûn phaåm:  Khai thaùc taát caû caùc tieän ích veà theû, giaûm moät soá loaïi phí nhö phí thoâng baùo maát caép ñoái vôùi loaïi theû MTV vì vôùi phí 200.000VNÑ/laàn nhö hieän nay laø coøn khaù cao so vôùi thu nhaäp cuûa ngöôøi daân. Khai thaùc coâng ngheä theû chip.  Caùc loaïi theû coù chöùc naêng giaûm giaù thì möùc giaù ñöôïc giaûm phaûi ôû möùc ñaùng quan taâm vaø thuaän tieän nhö giaûm 5-10% ñoái vôùi nhöõng khaùch saïn, nhaø haøng…sang troïng, coù chi phí cao vaø giaûm 20-30% ñoái vôùi nhöõng nhaø haøng, khaùch saïn…coù chi phí trung bình. Traùnh tình traïng caùc loaïi theû ñeàu na naù gioáng nhau nhö hieän nay ( chæ ñöôïc giaûm giaù vaøi phaàn traêm ôû caùc cöûa haøng thôøi trang, khu giaûi trí, khaùch saïn…).  Soaùt xeùt laïi töøng vò trí ñaët maùy ATM baûo ñaûm caùc yeâu caàu hieäu quaû nhö: thuaän tieän cho khaùch, baûo ñaûm an toaøn, vaø khai thaùc trieät ñeå khaû naêng quaûng caùo hình aûnh thöông hieäu treân maøn hình chôø cuûa maùy.  Choïn ñoái taùc ngaân haøng thöông maïi tieàm naêng, sôùm hoaøn thieän caùc giaûi phaùp kyõ thuaät, nghieäp vuï ñeå tích hôïp heä thoáng thanh toaùn theû Banknet.  Ñaåy maïnh ñaàu tö cho hoaøn thieän vaø hieän ñaïi hoaù coâng ngheä ngaân haøng moät caùch ñoàng boä.  Phaùt trieån dòch vuï ngaân haøng ñieän töû. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 64 - Tham gia baûo hieåm caùc dòch vuï ngaân haøng.  Haøng ngaøy caäp nhaät nhöõng thoâng tin veà nhöõng tranh caõi vaø ruûi ro trong vieäc thanh toaùn theû thoâng qua caùc ñoái taùc, töø Hieäp hoäi ngaân haøng vaø töø caùc cô quan chính phuû ñeå ruùt ra nhöõng baøi hoïc vaø kòp thôøi coù nhöõng chính saùch phuø hôïp cho dòch vuï theû cuûa ngaân haøng mình. * Veà nguoàn nhaân löïc:  Thu huùt nhaân taøi ngay töø khi coøn treân gheá nhaø tröôøng thoâng qua caùc chöông trình nhö chöông trình Thöïc taäp sinh taäp söï: tuyeån choïn sinh vieân vaøo thöïc taäp thoâng qua caùc voøng thi, sau ñoù choïn ra nhöõng sinh vieân xuaát saéc ñeå ñaøo taïo. Sau moät thôøi gian ñaøo taïo seõ choïn ra moät soá sinh vieân vaøo laøm vieäc taïi ngaân haøng. Ñieàu naøy vöøa giaûm ñöôïc chi phí tuyeån duïng vöøa tuyeån choïn ñöôïc nhaân taøi cho ngaân haøng.  Moät naêm moät laàn, Ngaân haøng neân môøi nhöõng chuyeân gia trong nöôùc vaø nöôùc ngoaøi veà ñaøo taïo nghieäp vuï cho nhaân vieân vaø nhöõng kyõ naêng xaõ hoäi khaùc nhö kyõ naêng giao tieáp, kyõ naêng thuyeát phuïc khaùch haøng…  Xaây döïng vaø ñaøo taïo ñoäi nguõ chuyeân vieân tö vaán. * Veà coâng taùc marketing:  Caàn phaân khuùc thò tröôøng vaø khaùch haøng ñeå xaùc ñònh moät caùch hôïp lyù thò tröôøng vaø khaùch haøng muïc tieâu, coù chieán löôïc kinh doanh phuø hôïp. Phaûi môû roäng caùc dòch vuï ngaân haøng ñeán taát caû caùc ñoái töôïng khaùch haøng thuoäc moïi thaønh phaàn kinh teá.  Beân caïnh vieäc naâng cao chaát vaø löôïng cuûa saûn phaåm dòch vuï thì Ngaân haøng Ngoaïi thöông caàn coi troïng hoaït ñoäng marketing baèng nhieàu hình thöùc nhö : - Tuyeân truyeàn caùc lôïi ích cuûa dòch vuï ñeán caùc khaùch haøng laø taäp theå nhö ñoái vôùi caùc coâng ty thì tính tieän ích qua vieäc traû löông cho coâng nhaân vieân; ñoái vôùi doanh nghieäp thì tính tieän ích cuûa theû theå hieän qua khi ñi coâng taùc xa, Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 65 - khaúng ñònh ñaúng caáp…; ñoái vôùi tröôøng hoïc theå hieän tính tieän ích qua vieäc ñoùng hoïc phí, chuyeån tieàn….Caùc hình thöùc naøy coù theå ñöôïc thöïc hieän baèng caùch tuyeån nhöõng coäng taùc vieân laøm coâng vieäc goïi ñieän thoaïi hoaëc ñeán tröïc tieáp thuyeát phuïc khaùch haøng, neáu baùn ñöôïc haøng nhöõng coäng taùc vieân naøy seõ ñöôïc höôûng hoa hoàng10% giaù trò hôïp ñoàng baùn ñöôïc, hoaëc phoøng kinh doanh dòch vuï cuûa ngaân haøng phaûi thöôøng xuyeân tìm caùc ñoái taùc vaø khaùch haøng cho ngaân haøng. - Haøng naêm, Ngaân haøng neân trích ra 10% toång doanh thu cho hoaït ñoäng marketing trong ñoù moät nöûa daønh cho caùc hoaït ñoäng taøi trôï cho caùc troø chôi truyeàn hình, moät nöûa coøn laïi daønh cho caùc hoaït ñoäng quaûng caùo 2 laàn/thaùng treân caùc ñaøi truyeàn hình TW, thaønh phoá vaø caùc baùo Tuoåi Treû, Thanh Nieân,..., hoaëc laø giôùi thieäu dòch vuï cuûa ngaân haøng loàng vaøo chöông trình thôøi söï nhö ñaøi HTV9 ñang laøm hieän nay. - Khi dòch vuï theû coù caùc chöông trình khuyeán maõi hay ngaân haøng coù saûn phaåm theû môùi thì ngaân haøng neân trích 10% toång doanh thu töø hoaït ñoäng dòch vuï cuûa saûn phaåm theû ñeå laøm caùc coâng taùc quaûng caùo, PR…ñeå giôùi thieäu veà caùc chöông trình naøy. Caùc hoaït ñoäng naøy neân ñöôïc laøm lieân tuïc trong moät thaùng vaø thöïc hieän treân nhieàu phöông tieän truyeàn thoâng. Ñieàu naøy vöøa giuùp khaùch haøng bieát ñöôïc thoâng tin veà saûn phaåm vöøa quaûng baù ñöôïc hình aûnh ngaøy caøng lôùn maïnh cuûa ngaân haøng.  Xaây döïng vaên hoaù giao dòch, vaên hoaù rieâng cuûa ngaân haøng. 4. Ñoái vôùi Ngaân haøng Ngoaïi thöông chi nhaùnh Bình Taây: * Luoân tích cöïc phaùt huy nhöõng lôïi theá cuûa moät chi nhaùnh cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam, ñoàng thôøi hoïc hoûi kinh nghieäm töø caùc ngaân haøng khaùc. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 66 - * Do soá löôïng khaùch haøng ngaøy caøng ñoâng neân caàn môû roäng cô sôû haï taàng, ñaàu tö trang thieát bò môùi vaø tuyeån duïng nhöõng nhaân vieân treû naêng noå, naâng cao nghieäp vuï cho nhaân vieân. * Khi coù nhöõng söï coá thì neân thoâng baùo ñeán khaùch haøng ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng ñaõ ñöôïc heïn laáy theû vaøo thôøi ñieåm ñoù traùnh tình traïng ñeå khaùch haøng ñeán nhaän theû thì laïi khoâng laáy ñöôïc theû. Ñieàu naøy seõ laøm giaûm uy tín vaø hình aûnh cuûa ngaân haøng ñoái vôùi khaùch haøng. * Lieân tuïc chuû ñoäng caäp nhaät caùc thoâng tin lieân quan ñeán nhöõng tranh caõi vaø ruûi ro phaùt sinh trong phaùt haønh vaø thanh toaùn theû töø TW, töø caùc Toå chöùc, töø cô quan Chính Phuû vaø töø caùc ngaân haøng baïn. * Neân coù moät boä phaän nghieân cöùu saûn phaåm theû ñeå coù nhöõng ñeà xuaát hoaøn chænh vaø caûi thieän theû toát hôn. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 67 - Keát luaän  Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam laø ngaân haøng coù thöông hieäu maïnh vôùi soá löôïng theû phaùt haønh lôùn nhaát caû nöôùc. Nhöng trong moät moâi tröôøng hoäi nhaäp vôùi söï caïnh tranh gay gaét cuûa caùc ngaân haøng trong nöôùc vaø caùc ngaân haøng nöôùc ngoaøi thì ñoøi hoûi Ngaân haøng Ngoaïi thöông caàn phaûi luoân caûi tieán vaø naâng cao chaát löôïng dòch vuï saûn phaåm theû ñeå thöông hieäu Vietcombank luoân ñöôïc cuûng coá vaø phaùt trieån hôn nöõa caû trong vaø ngoaøi nöôùc. Ñoái vôùi Ngaân haøng Ngoaïi thöông chi nhaùnh Bình Taây, laø moät chi nhaùnh cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam thì söï aûnh höôûng cuûa chi nhaùnh ñeán thöông hieäu vaø uy tín cuûa Vietcombank raát lôùn, ñaëc bieät ñaây laïi laø chi nhaùnh naèm trong khu vöïc coù soá löôïng daân cö ñoâng ñuùc, coù thu nhaäp cao. Do ñoù Ngaân haøng Ngoaïi thöông chi nhaùnh Bình Taây caàn phaûi phaùt huy, phaùt trieån hôn nöõa veà caùc saûn phaåm dòch vuï ñeå goùp phaàn ñöa thöông hieäu cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông ngaøy caøng lôùn maïnh. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 68 - Phuï luïc A  ÑÔN ÑAÊNG KYÙ PHAÙT HAØNH THEÛ Vietcombank ATM Kính göûi: Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam Chi nhaùnh:--------------------------------------------- Teân toâi laø: Sinh ngaøy:---------------------- taïi:------------------------------------------------------- Soá CMT/Hoä chieáu: Ngaøy caáp:--------------------- Nôi caáp------------------------------------------- Ñòa chæ thöôøng truù: Ngheà nghieäp: Nôi coâng taùc: Ñòa chæ:------------------------------------------------------------------------------------ Soá taøi khoaûn: Taïi: Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam. Chi nhaùnh:--------------------------------------- Thoâng tin caù nhaân Thoâng tin taøi khoaûn Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 69 - Teân chuû taøi khoaûn: Soá CIF: Phaùt haønh cho toâi theû Vietcombank ATM Soá löôïng: chieác (baèng chöõ ------------) Teân chuû theû chính:---------------------------------------------- Loaïi hình: Haïng theû: Thoâng thöôøng  Chuaån  Phaùt haønh nhanh  Vaøng  Ñaëc bieät  Teân chuû theû phuï: 1/ Soá CMT/Hoä chieáu 2/ Soá CMT/Hoä chieáu 3/ Soá CMT/Hoä chieáu Toâi ñaêng kyù söû duïng dòch vuï ruùt tieàn töï ñoäng vaø caùc dòch vuï khaùc töø maùy ATM cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam. Toâi xaùc nhaän: 1. Nhöõng thoâng tin treân ñaây laø ñuùng söï thaät vaø hoaøn toaøn chòu traùch nhieäm veà caùc thoâng tin ñaõ cung caáp. Ñeà nghò Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 70 - 2. Ñaõ ñoïc, hieåu roõ vaø ñoàng yù vôùi caùc ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn phaùt haønh vaø söû duïng theû Vietcombank ATM ôû maët sau cuûa Ñôn ñaêng kyù phaùt haønh theû Vietcombank ATM. ……………..ngaøy…………..thaùng………..naêm……. Ngöôøi ñaêng kyù (Kyù vaø ghi roõ hoï teân) Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam chaáp nhaän phaùt haønh theû Vietcombank ATM. Chuû theû chính: ---------------------------------------------------------------- Loaïi hình: Haïng theû: Thoâng thöôøng  Chuaån  Phaùt haønh nhanh  Vaøng  Ñaëc bieät  Teân chuû theû phuï: 1/ 2/ 3/ Caùn boä phaùt haønh ATM Phuï traùch phoøng Giaùm ñoác Chi nhaùnh  Ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn ñính keøm Ñôn ñaêng kyù phaùt haønh: Phaàn daønh cho Ngaân haøng Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 71 - CAÙC ÑIEÀU KIEÄN VAØ ÑIEÀU KHOAÛN PHAÙT HAØNH VAØ SÖÛ DUÏNG THEÛ VIETCOMBANK ATM ---------------------------------------------------- * Ñieàu 1: Caùc töø ngöõ söû duïng trong baûn caùc ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn naøy ñöôïc hieåu nhö sau:  “ NH “: laø Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam, toå chöùc vaø thöïc hieän hoaït ñoäng phaùt haønh vaø thanh toaùn theû.  “ Chuû theû”: laø caù nhaân ñöôïc ngaân haøng caáp theû ñeå söû duïng vaø coù teân treân theû. Ñoái vôùi theû ATM, chuû theû chính ñoàng thôøi laø chuû taøi khoaûn caù nhaân ñöôïc môû taïi ngaân haøng.  “ Theû ATM” ( theû ruùt tieàn töï ñoäng): laø coâng cuï thanh toaùn do ngaân haøng caáp cho khaùch haøng söû duïng ñeå ruùt tieàn maët vaø thöïc hieän moät soá dòch vuï khaùc taïi caùc maùy ruùt tieàn töï ñoäng.  “ Maùy ruùt tieàn töï ñoäng”(ATM): laø thieát bò cuûa ngaân haøng maø chuû theû coù theå söû duïng ñeå ruùt tieàn maët hoaëc thöïc hieän moät soá dòch vuï khaùc do ngaân haøng cung caáp.  “ Taøi khoaûn”: laø taøi khoaûn tieàn gôûi cuûa chuû theû môû taïi ngaân haøng ñeå ñöôïc phaùt haønh theû vaø phuïc vuï cho caùc giao dòch taïi maùy ATM.  “Maõ soá caù nhaân”(PIN): laø maõ soá maät caù nhaân do chuû theû töï choïn ñeå söû duïng trong caùc giao dòch taïi ATM goàm 06 (saùu) soá vaø ñöôïc töï ñoäng ñaêng kyù vaøo heä thoáng quaûn lyù ATM cuûa ngaân haøng.  “Giao dòch theû”: laø giao dòch maø chuû theû söû duïng theû, soá PIN thöïc hieän ruùt tieàn maët hoaëc caùc dòch vuï khaùc taïi maùy ATM. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 72 - * Ñieàu 2: Quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa chuû theû 1. Quyeàn cuûa chuû theû:  Ñöôïc duøng theû ATM ñeå ruùt tieàn maët vaø söû duïng caùc dòch vuï khaùc do ngaân haøng cung caáp: kieåm tra soá dö taøi khoaûn caù nhaân, ruùt tieàn maët vaø thöïc hieän caùc dòch vuï khaùc.  Ñöôïc khieáu naïi veà nhöõng sai soùt ( neáu coù ) phaùt sinh trong quaù trình söû duïng theû.  Ñöôïc chaám döùt söû duïng theû. Trong tröôøng hôïp naøy phaûi gôûi thoâng baùo baèng vaên baûn cho ngaân haøng.  Ñöôïc yeâu caàu ñoåi theû, phaùt haønh theû môùi khi theû bò maát, thaát laïc, hö hoûng, hoaëc queân soá PIN. Trong tröôøng hôïp naøy chuû theû phaûi traû phí caáp laïi theû cho ngaân haøng.  Ñöôïc nhaän sao keâ taøi khoaûn tieàn göûi haøng thaùng. 2. Traùch nhieäm cuûa chuû theû:  Tröïc tieáp ñeán ngaân haøng nhaän theû hoaëc uyû quyeàn cho ngaân haøng göûi theû vaø thoâng baùo maõ soá caù nhaân baèng ñöôøng böu ñieän cho chuû theû. Neáu theû ñöôïc göûi baèng ñöôøng böu ñieän, khi nhaän ñöôïc theû, chuû theû caàn xaùc nhaän vôùi ngaân haøng baèng vaên baûn theo maãu cuûa ngaân haøng.  Phaûi thay ñoåi soá PIN ngay sau khi nhaän ñöôïc theû ñeå theû hoaït ñoäng.  Thöïc hieän caùc bieän phaùp baûo quaûn vaø baûo maät theû.  Khoâng tieát loä maõ soá caù nhaân cho baát kyø ai trong baát kyø tröôøng hôïp naøo.  Chæ ñöôïc söû duïng theû trong laõnh thoå Vieät Nam.  Phaûi thoâng baùo ngay cho trung taâm theû cuûa ngaân haøng khi theû bò maát caép, thaát laïc, loä soá PIN hoaëc coù nghi ngôø theû ñang bò lôïi duïng. Soá ÑT: 84-4- 8243524/8245716. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 73 -  Khoâng söû duïng theû ñeå ruùt tieàn hoaëc chuyeån khoaûn khi taøi khoaûn khoâng coøn ñuû tieàn.  Khoâng ñöôïc tieáp tuïc söû duïng theû sau khi ñaõ coù thoâng baùo cuûa ngaân haøng veà vieäc huyû theû hoaëc chaám döùt söû duïng theû.  Coù traùch nhieäm kieåm tra vaø thanh toaùn ñaày ñuû caùc khoaûn phí lieân quan ñeán caùc giao dòch theû theo bieåu phí ñöôïc ngaân haøng quy ñònh theo töøng thôøi kyø.  Coâng nhaän vaø chòu traùch nhieäm ñoái vôùi caùc giao dòch vaø chöùng töø ruùt tieàn maët, yeâu caàu chuyeån khoaûn hoaëc chöùng töø lieân quan ñeán caùc giao dòch theû thöïc hieän taïi maùy ATM. * Ñieàu 3: Quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa ngaân haøng: 1. Quyeàn cuûa ngaân haøng:  Ñöôïc mieãn traùch nhieäm trong tröôøng hôïp heä thoáng xöû lyù, heä thoáng truyeàn tin… bò truïc traëc ngoaøi khaû naêng kieåm soaùt cuûa ngaân haøng.  Ñöôïc pheùp ghi nôï taøi khoaûn cuûa chuû theû caùc khoaûn phí vaø caùc khoaûn thanh toaùn lieân quan ñeán vieäc söû duïng theû.  Ñöôïc pheùp cung caáp cho caùc beân coù thaåm quyeàn caùc thoâng tin veà taøi khoaûn, caùc giao dòch vaø caùc thoâng tin khaùc cuûa chuû theû phuïc vuï cho vieäc tra soaùt, khieáu naïi caùc giao dòch theû theo ñuùng quy ñònh cuûa phaùp luaät.  Coù theå chaám döùt vieäc söû duïng theû cuûa chuû theû baèng vieäc huyû theû hoaëc thu hoài neáu chuû theû vi phaïm caùc ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn phaùt haønh vaø söû duïng theû Vietcombank ATM hoaëc söû duïng theû giaû maïo vaø/ hoaëc theû bò nghi ngôø giaû maïo. 2. Traùch nhieäm cuûa ngaân haøng:  Tuaân thuû caùc quy ñònh veà phaùt haønh vaø thanh toaùn theû.  Toân troïng caùc quyeàn cuûa chuû theû. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 74 -  Baûo maät caùc thoâng tin lieân quan ñeán chuû theû tröø khi phaùp luaät coù quy ñònh khaùc.  Chòu traùch nhieäm khoaù theû trong voøng 3 giôø ñoàng hoà keå töø khi nhaän ñöôïc thoâng baùo cuûa chuû theû veà vieäc theû bò thaát laïc, maát caép hoaëc loä soá PIN.  Chòu traùch nhieäm giaûi quyeát caùc yeâu caàu tra soaùt, khieáu naïi cuûa chuû theû lieân quan ñeán vieäc söû duïng theû. * Ñieàu 4: Söûa ñoåi noäi dung ñieàu khoaûn:  Ngaân haøng ñöôïc pheùp söû ñoåi noäi dung caùc ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn phaùt haønh vaø söû duïng theû VCB ATM baèng caùch thoâng baùo baèng vaên baûn cho chuû theû hoaëc treân caùc phöông tieän thoâng tin ñaïi chuùng.  Neáu chuû theû khoâng ñoàng yù vôùi caùc söûa ñoåi cuûa caùc ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn phaùt haønh vaø söû duïng theû VCB ATM do ngaân haøng ñöa ra, chuû theû coù quyeàn khoâng tieáp tuïc söû duïng theû cuûa ngaân haøng nöõa.  Neáu chuû theû tieáp tuïc söû duïng theû sau khi ngaân haøng söûa ñoåi caùc ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn phaùt haønh vaø söû duïng theû VCB ATM coù nghóa laø chuû theû hoaøn toaøn chaáp nhaän caùc söûa ñoåi ñoù. * Ñieàu 5: Ñieàu khoaûn thi haønh Chuû theû vaø ngaân haøng xaùc nhaän ñaõ ñoïc, hieåu roõ vaø ñoàng yù vôùi caùc ñieàu khoaûn vaø ñieàu kieän treân ñaây, cam keát thöïc hieän ñuùng caùc ñieàu khoaûn vaø ñieàu kieän ghi trong Baûn ñieàu kieän vaø ñieàu khoaûn naøy, cuõng nhö caùc quy ñònh phaùp luaät hieän haønh cuûa Vieät Nam. BIEÅU PHÍ PHAÙT HAØNH VAØ SÖÛ DUÏNG THEÛ VIETCOMBANK ATM 1. Phí phaùt haønh theû: Theû phaùt haønh thoâng thöôøng: 100.000,00VNÑ Theû phaùt haønh nhanh: 200.000,00VNÑ Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 75 - 2. Phí caáp laïi theû: (theo yeâu caàu cuûa chuû theû) 50.000,00VNÑ Bieåu phí naøy coù theå ñöôïc thay ñoåi theo thoâng baùo cuûa Ngaân haøng Ngoaïi thöông. Caùc möùc phí treân bao goàm thueá giaù trò gia taêng Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 76 - Phuï luïc B  DANH SAÙCH CAÙC NGAÂN HAØNG VIETCOMBANK COÙ TAØI KHOAÛN Kí hiệu Loại ngoại tệ Số lượng Tên ngân hàng Thành phố AUD Ðô la úc 1 COMMONWEALTH BANK OF AUSTRALIA SYDNEY CAD Ðô la Canada 1 ROYAL BANK OF CANADA TORONTO CHF Franc Thuỵ sĩ 1 CREDIT SUISSE (FIRST BOSTON) ZURICH 2 UBS AG ZURICH EUR Euro 1 DEUTSCHE BANK A.G FRANFURT DKK Kron Ðan Mạch 1 DEN DANSKE BANK COPENHAGEN EUR Euro 1 BHF BANK FRANKFURT 2 DRESDNER BANK AG FRANKFURT EUR Euro 1 MERITA BANK PLC HELSINKI EUR Euro 1 NATEXIS BANQUE (BFCE) PARIS 2 SOCIETE GENERALE PARIS GBP Bảng Anh 1 HSBC PLC (MIDLAND BANK PLC) LONDON 2 NATIONAL WESTMINSTER BANK PLC LONDON HKD Ðô la HongKong 1 HSBC, HONG KONG HONGKONG 2 VIETNAM FINANCE COMPANY LTD HONGKONG INR Rupi Ấn Độ 1 UNITED COMMERCIAL BANK LTD NEW DELHI EUR Euro 1 BANCA COMMERCIALE ITALIANA MILAN 2 BANCA NATIONALE DEL LAVORO S.P.A ROME EUR Euro 1 BANK OF TOKYO - MITSUBISHI (LTD), THE TOKYO 2 SAKURA BANK LTD, THE TOKYO MYR Ringit Malxia 1 MALAYAN BANKING BERHAD (MAY BANK) KUALA LUMPUR EUR Euro 1 ABN AMBRO BANK N.V AMSTERDAM Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 77 - NOK Kron Na Uy 1 CHRISTIANIA BANK OG KREDITKASSE OSLO SEK Kron Thuỵ điển 1 SVENSKA HANDELSBANKEN STOCKHOLM SGD Ðô la Singapore 1 STANDARD CHARTERED BANK SINGAPORE THB Bạt Thái Lan 1 BANGKOK BANK PUBLIC COMPANY LTD BANGKOK USD Ðô la Mỹ 1 AMERICAN EXPRESS BANK LTD NEW YORK Ðô la Mỹ 2 BANK OF AMERICA N.A SAN FRANCISCO Ðô la Mỹ 3 BANK OF NEW YORK NEW YORK Ðô la Mỹ 4 CHASE MANHAtTAN BANK, THE NEW YORK Ðô la Mỹ 5 CITI BANK N.A NEW YORK Ðô la Mỹ 6 FIRST UNION BANK INTERNATIONAL NEW YORK Ðô la Mỹ 7 HSBC USA NEW YORK Ðô la Mỹ 8 RIGGS BANK N.A WASHINGTON D.C Ðô la Mỹ 9 UNION BANK OF CALAFORNIA INTERNATIONAL NEW YORK DANH SAÙCH CAÙC NGAÂN HAØNG NÖÔÙC NGOAØI NGOAØI VIEÄT NAM COÙ TAØI KHOAÛN TAÏI VIETCOMBANK USD Ðô la Mỹ 1 BANQUE D'ETAT DU LAOS VIENTIANE Ðô la Mỹ 2 BANQUE POUR LE COMMERCE EXTERIEUR LAOS VIENTIANE Ðô la Mỹ 1 FOREIGN TRADE BANK OF COMBODIA PHNOMPENH Ðô la Mỹ 1 BANK FOR FOREIGN TRADE ECONOMIC AFFAIRS MOSCOW OF THE USSR Ðô la Mỹ 2 INTERNATIONAL MOSCOW BANK MOSCOW Ðô la Mỹ 3 BANK FOR FOREIGN TRADE MOSCOW Ðô la Mỹ 4 GRANIT BANK JSB MOSCOW Ðô la Mỹ 5 RUSSIAN JOINT STOCK (ROSBUSINESSBANK) MOSCOW Ðô la Mỹ 6 TECHNOBANK, MOSCOW MOSCOW Ðô la Mỹ 7 MOSTROIECONOMBANK MOSCOW Ðô la Mỹ 8 BANK " ROSSISKIY" ` Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 78 - Taøi lieäu tham khaûo  1. Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam – Vietcombank, Höôùng daãn quy trình nghieäp vuï phaùt haønh, söû duïng vaø thanh toaùn theû ATM, 2002. 2. Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam – Vietcombank, Moät soá neùt cô baûn nhaän bieát veà theû daønh cho caùc ñaïi lyù cuûa Vietcombank. 3. Ngaân haøng Ngoaïi thöông Vieät Nam: www.Vietcombank.com.vn. 4. Trung taâm thoâng tin vaø döï baùo kinh teá – xaõ hoäi quoác gia (NCEIF): www.ncseif.gov.vn. 5. Cuïc kinh teá: www.cktqp.gov.vn. 6. Baø Ròa – Vuõng Taøu: www.baria-vungtau.gov.vn. 7. Baùo ñieän töû Toå quoác: www.toquoc.gov.vn. 8. Ngaân haøng Techcombank: www.techcombank.com.vn. 9. Böu ñieän Vieät Nam: www.vnpost.dgpt.gov.vn. 10. Saøi Goøn Giaûi Phoùng: www.sggp.gov.vn. 11. Ngaân haøng Nhaø nöôùc Vieät Nam: www.sbv.gov.vn., www.centralbank.vn 12. Ngaân haøng Eximbank: www.eximbank.com.vn. 13. Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn Saøi Goøn – Haø Noäi: www.shb.com.vn. 14. Tin töùc online: 15. Vinacomm ( Viet Nam Communications Corp): www.vinacomm.com.vn. 16. Toång cuïc thueá: www.gdt.gov.vn. Chuyeân ñeà toát nghieäp GVHD: ThS.Ñinh Tieân Minh SVTH: Leâ Thò Nhö Nguyeän - 79 - 17. Baùo Khaùnh Hoaø: www.baokhanhoa.com.vn. 18. VietNamtoday: www.vietnamtoday.vn. 19. Hieäp hoäi ngaân haøng Vieät Nam: www.vnba.org.vn. 20. Info TV: www.infotv.vn. 21. ACCA: www.kiemtoan.com.vn. 22. Ngaân haøng Ñaïi döông Oceanbank: 23. www.dautuchungkhoan.com/Nganhang-taichinh. 24. Coâng ty coå phaàn chuyeån maïch taøi chính Quoác gia Vieät Nam Banknetvn: www.banknetvn.com.vn. 25. MK technology Group ( Smart Card Joint Venture Company): www.mk.com.vn. 26. Toång cuïc du lòch: 27. Ngaân haøng Ñaàu tö vaø Phaùt trieån Vieät Nam: www.bidv.com.vn. 28. Baùo Nhaân daân: www.nhandan.com.vn. 29. Baùo Daân trí: www.dantri.com.vn 30. Vietnam net: www.vnn.vn. 31. Dieãn ñaøn doanh nghieäp: www.dddn.com.vn 32. Taïp chí Echip: www.echip.com.vn 33. Boä taøi chính: www.mof.gov.vn 34. Thôøi baùo kinh teá Saøi Goøn: www.saigontimes.com.vn 35. Baùo Ñaàu tö: www.vir.com.vn 36. Taäp ñoaøn coâng ngheä CMC: www.cmc.com.vn 37. Baùo ñieän töû Ñaøi tieáng noùi Vieät Nam: www.vov.org.vn 38. Baùo Thanh Nieân: www.thanhnien.com.vn