Đề tài Tìm hiểu tác động của ngoại thương đến phát triển kinh tế Việt Nam từ năm 1986 đến nay

iÖn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh héi nhËp sao cho cã thÓ khai th¸c tèt nhÊt lîi thÕ so s¸nh cña n­íc ta nh»m n©ng cao søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ cÇn cã hÖ thèng chÝnh s¸ch, luËt ph¸p ®Ó vèn, hµng ho¸ vµ lao ®éng cã ®­îc nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc di chuyÓn tõ trong n­íc ra n­íc ngoµi vµ ng­îc l¹i. Muèn héi nhËp, më cöa kinh tÕ ra bªn ngoµi cßn cÇn khai th«ng thÞ tr­êng trong n­íc. Kiªn quyÕt xo¸ bá t×nh tr¹ng chia c¾t thÞ tr­êng theo l·nh thæ, ®Þa ph­¬ng vµ theo thµnh phÇn kinh tÕ. Thùc hiÖn th­¬ng m¹i ho¸ tÊt c¶ c¸c yÕu tè tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh hµng ho¸. C¸c hµng ho¸ ®ã ph¶i ®­îc mua b¸n theo qui luËt cña thÞ tr­êng. Héi nhËp nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®­îc thùc hiÖn qua nhiÒu ''kªnh'' víi nh÷ng h×nh thøc nhÊt ®Þnh. ViÖc ®a d¹ng vµ ®a ph­¬ng quan hÖ th­¬ng m¹i vµ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c cho phÐp chóng ta ph¸t huy ®­îc nhiÒu lîi thÕ cña ®Êt n­íc trong ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, ®ång thêi khai th¸c ®­îc nhiÒu nguån lùc tõ nhiÒu nhµ cung cÊp n­íc ngoµi phôc vô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. §a ph­¬ng quan hÖ th­¬ng m¹i cã nghÜa lµ më réng quan hÖ bu«n b¸n vµ quan hÖ kinh tÕ kh¸c víi tÊt c¶ c¸c n­íc, víi c¸c khu vùc vµ c¸c b¹n hµng kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ - x· héi kh¸c nhau. Thùc hiÖn ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ th­¬ng m¹i sÏ gióp chóng ta kh«ng bÞ lÖ thuéc hoµn toµn vµo mét vµi quèc gia, mét vµi c«ng ty n­íc ngoµi. §iÒu nµy sÏ gióp cho nÒn kinh tÕ n­íc ta ph¸t triÓn æn ®Þnh. MÆc dï ngo¹i th­¬ng lµ mét kªnh quan träng ®Ó thùc hiÖn héi nhËp. Nh­ng ngo¹i th­¬ng chØ cã thÓ ph¸t triÓn trªn c¬ së më réng vµ g¾n kÕt víi c¸c h×nh thøc quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i kh¸c nh­ ®Çu t­, tµi chÝnh tÝn dông, ng©n hµng, giao th«ng vËn t¶i, b¶o hiÓm, gi¸o dôc, v¨n hãa v. v... §a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ th­¬ng m¹i vµ quan hÖ kinh tÕ kh¸c kh«ng cã nghÜa lµ chóng ta ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c h×nh thøc quan hÖ kinh tÕ- th­¬ng m¹i víi tÊt c¶ c¸c n­íc. Trong tõng giai ®o¹n cô thÓ, víi tõng quèc gia vµ b¹n hµng cô thÓ vÉn cÇn cã ®Þnh h­íng ­u tiªn b¹n hµng chñ yÕu. c. Më réng sù tham gia cña c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ vµo ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng d­íi sù qu¶n lý thèng nhÊt cña nhµ n­íc. §¶ng vµ nhµ n­íc ta x¸c ®Þnh rÊt râ, nÒn kinh tÕ n­íc ta kh«ng ®i theo c¬ chÕ thÞ tr­êng tù do, mµ theo c¬ chÕ thÞ tr­êng do Nhµ n­íc thèng nhÊt qu¶n lý, theo ®Þnh h­íng XHCN. Chñ thÓ trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt vµ trao ®æi s¶n phÈm, hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc lµ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. Ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn lµ chñ tr­¬ng chiÕn l­îc l©u dµi trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi ë n­íc ta. Trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta, chÕ ®é së h÷u t­ liÖu s¶n xuÊt bao gåm hai lo¹i h×nh c¬ b¶n: së h÷u toµn d©n, së h÷u t­ nh©n. Tõ c¸c lo¹i së h÷u ®ã, h×nh thµnh nhiÒu h×nh thøc tæ chøc kinh tÕ ®a d¹ng trong ®ã ngµy cµng ph¸t triÓn c¸c tæ chøc kinh doanh dùa trªn sù hçn hîp nhiÒu lo¹i së h÷u. Quan ®iÓm míi nh»m ph¸t huy thÕ m¹nh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, võa c¹nh tranh, võa hîp t¸c bæ xung cho nhau trong nÒn kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt. §ång thêi, h×nh thµnh vÒ c¬ b¶n thÞ tr­êng d­íi sù qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ n­íc. §¶m b¶o sù qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ n­íc trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp, c¸c chñ thÓ khi tham gia ho¹t ®éng nµy ph¶i ®i ®óng ®­êng lèi, quan ®iÓm cña §¶ng. §ã lµ tiÕp tôc thùc hiÖn ®­êng lèi ®èi ngo¹i víi tinh thÇn ViÖt Nam muèn lµ b¹n cña tÊt c¶ c¸c n­íc; hîp t¸c vµ ph¸t triÓn nhiÒu mÆt víi c¸c n­íc, c¸c tæ chøc quèc tÕ vµ khu vùc trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn, toµn vÑn l·nh thæ cña nhau, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi. Cã ®øng v÷ng trªn quan ®iÓm ®ã, c¸c doanh nghiÖp tham gia ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c míi h­íng ho¹t ®éng cña m×nh ®i ®óng h­íng, tiÕn b­íc v÷ng ch¾c trong t¸c ®éng hµng ngµy, hµng giê cña nhiÒu nh©n tè phøc t¹p, kÓ c¶ sù tiÕn c«ng b»ng nhiÒu thñ ®o¹n tinh vi vµ th©m ®éc cña c¸c thÕ lùc thï ®Þch. §¶m b¶o sù qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ n­íc, tr­íc hÕt ph¶i lµm cho hÖ thèng ph¸p luËt trong lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng vµ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c cña n­íc ta ®­îc ®æi míi thùc sù, trªn c¬ së cô thÓ ho¸ ®­êng lèi vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña n­íc ta, thÝch øng víi th«ng lÖ vµ hîp t¸c quèc tÕ. §ã lµ mét hµnh lang ph¸p lý v« cïng quan träng trong viÖc t¹o lËp mét m«i tr­êng an toµn, an ninh vÒ kinh tÕ nh»m t¨ng c­êng c¹nh tranh ®Ó ph¸t triÓn. Song qu¶n lý mét nÒn kinh tÕ vµ ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®iÒu quan träng lµ ph¶i lµm cho c«ng cô luËt ph¸p ®i vµo cuéc sèng, ®ång thêi ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ chøc n¨ng kiÓm so¸t ®Ó qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng kh«ng bÞ rèi lo¹n. d. Coi träng hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña kinh tÕ häc. HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña kinh tÕ häc. HiÖu qu¶ kinh tÕ lµ mét tiªu chuÈn quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng. Kinh tÕ vµ x· héi lµ hai vÊn ®Ò cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. NÕu më réng bu«n b¸n víi n­íc ngoµi mµ lµm cho ®Êt n­íc nghÌo ®i, thÊt nghiÖp gia t¨ng, kho¶ng c¸ch giµu nghÌo trong x· héi ngµy cµng lín vµ c«ng b»ng x· héi kh«ng ®­îc thùc hiÖn, th× viÖc më réng bu«n b¸n ®ã còng kh«ng hÒ cã ý nghÜa g×. V× vËy, hiÖu qu¶ kinh tÕ trong ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng kh«ng chØ cã nghÜa lµ lîi nhuËn b»ng tiÒn t¨ng lªn. Tuy r»ng kinh doanh cã lîi nhuËn lµ lý do tån t¹i cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo. HiÖu qu¶ kinh tÕ cïng víi hiÖu qu¶ x· héi cña ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ph¶i thÓ hiÖn ë møc ®é ®ãng gãp vµo viÖc thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu cña ®­êng lèi vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi cña n­íc ta trong tõng thêi kú. VÝ dô nh­: tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, ph©n phèi hîp lý thu nhËp quèc d©n, t¹o nªn nhiÒu viÖc lµm míi, sö dông tèt mäi tiÒm n¨ng s¶n xuÊt trong n­íc, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i tr­êng, n©ng cao vÞ thÕ kinh tÕ, chÝnh trÞ cña n­íc ta trªn thÞ tr­êng... 2.2 ChiÕn l­îc ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam thêi kú 2001-2010. C¨n cø vµo ®­êng lèi kinh tÕ, chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m 2001- 2010, xu h­íng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ vµ thÞ tr­êng thÕ giíi thËp niªn ®Çu thÕ kû XXI, còng nh­ tõ thùc tiÔn cña c¸c n­íc vµ cña b¶n th©n, §¹i héi §¶ng lÇn thø IX ®· ®Ò ra nh÷ng ®Þnh h­íng lín cho ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cho thêi kú n¨m 2001-2010 nh­ sau: - TiÕp tôc më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i theo h­íng ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸; chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ theo lé tr×nh phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña n­íc ta vµ ®¶m b¶o thùc hiÖn nh÷ng cam kÕt trong quan hÖ song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng nh­ AFTA, APEC, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü, tiÕn tíi ra nhËp WTO. - Nhµ n­íc cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch m¹nh mÏ mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng quèc tÕ; gi¶m m¹nh xuÊt khÈu s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ, t¨ng nhanh tû träng s¶n phÈm chÕ biÕn vµ tû lÖ néi ®Þa ho¸ trong s¶n phÈm; n©ng cao dÇn tû träng s¶n phÈm cã hµm l­îng trÝ tuÖ, hµm l­îng c«ng nghÖ cao. X©y dùng c¸c quü hç trî xuÊt khÈu, nhÊt lµ ®èi víi hµng n«ng s¶n. KhuyÕn khÝch sö dông thiÕt bÞ, hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n­íc. T¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu tiÕn tíi c©n b»ng xuÊt nhËp. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch b¶o hé cã lùa chän, cã thêi h¹n ®èi víi s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc. - §Èy m¹nh c¸c lÜnh vùc dÞch vô thu ngo¹i tÖ: du lÞch, xuÊt khÈu lao ®éng, vËn t¶i, b­u chÝnh - viÔn th«ng, tµi chÝnh - tiÒn tÖ, dÞch vô kü thuËt, t­ vÊn, thu hót kiÒu hèi. - Chñ ®éng vµ tÝch cùc th©m nhËp thÞ tr­êng quèc tÕ, chó träng thÞ tr­êng c¸c trung t©m kinh tÕ thÕ giíi, duy tr× vµ më réng thÞ phÇn trªn c¸c thÞ tr­êng quen thuéc, tranh thñ mäi c¬ héi më thÞ tr­êng míi. - §Èy m¹nh ho¹t ®éng tiÕp thÞ, xóc tiÕn th­¬ng m¹i, th«ng tin thÞ tr­êng b»ng nhiÒu ph­¬ng tiÖn vµ tæ chøc thÝch hîp, kÓ c¶ c¸c c¬ quan ®¹i diÖn ngo¹i giao ë n­íc ngoµi. KhuyÕn khÝch c¸c tæ chøc, c¸ nh©n trong vµ ngoµi n­íc tham gia c¸c ho¹t ®éng m«i giíi, khai th¸c thÞ tr­êng quèc tÕ. §iÓm ®¸ng l­u ý nhÊt trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng cña ta lµ: - Coi xuÊt nhËp khÈu cïng c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c kh«ng chØ lµ nh©n tè hç trî cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ quèc d©n mµ cßn ®­îc xem lµ ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng lµ ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng tù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n chø kh«ng chØ lµ t¨ng thu nhËp thuÇn tuý mÆc dï kh«ng coi nhÑ viÖc t¨ng thu nhËp. - §èi víi n­íc ta, mét n­íc tr×nh ®é ph¸t triÓn cßn thÊp, thiÕu vèn vµ kü thuËt, nh­ng l¹i cã "lîi thÕ' vÒ tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ lao ®éng, viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu, b¶o hé cã chän läc, cã thêi h¹n ®èi víi s¶n phÈm s¶n xuÊt trong n­íc. - Coi träng viÖc xuÊt khÈu cã hµm l­îng chÕ biÕn, s¶n phÈm cã hµm l­îng trÝ tuÖ vµ c«ng nghÖ cao, chó träng xuÊt khÈu dÞch vô. Chñ tr­¬ng nµy t¹o ®µ cho xuÊt khÈu t¨ng tèc vµ ®¹t hiÖu qu¶. Thùc hiÖn chiÕn l­îc nµy lµ gi¶i ph¸p "më cöa" nÒn kinh tÕ ®Ó thu hót c¸c nguån lùc bªn ngoµi vµ khai th¸c tiÒm n¨ng lao ®éng vµ tµi nguyªn ®Êt n­íc. 2.3 Môc tiªu cô thÓ cña chiÕn l­îc xuÊt nhËp khÈu thêi kú 2001- 2010. Quy m« vµ tèc ®é t¨ng tr­ëng: - GDP n¨m 2010 t¨ng gÊp 2 lÇn so víi n¨m 2000, b×nh qu©n t¨ng kho¶ng 7,2%/n¨m. - Tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu gÊp 2 lÇn tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP, tøc lµ kho¶ng 14%/n¨m. VÒ xuÊt khÈu: - XuÊt khÈu hµng ho¸: Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n 2001- 2010: 15%/ n¨m. Gi¸ trÞ n¨m 2010 ®¹t 54,6 tû USD tøc gÊp 4 lÇn n¨m 2000. Tû träng xuÊt khÈu so víi GDP: 71.1% cho toµn thêi kú 2001- 2010. - XuÊt khÈu dÞch vô: Tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n n¨m 2001- 2010: 15%/n¨m. Gi¸ trÞ n¨m 2010 ®¹t 8,1 tû USD, tøc t¨ng gÊp 4 lÇn n¨m 2000. Tû träng so víi GDP tÝnh chung cho c¶ thêi kú 2001- 2010 lµ 10,3%. - Tæng kim xuÊt khÈu hµng ho¸, dÞch vô: Gi¸ trÞ ®¹t 62,68 tû USD vµo n¨m 2010 (t¨ng gÊp 4 lÇn so víi n¨m 2000). Tû träng xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô so víi GDP tÝnh chung cho c¶ thêi kú 2001- 2010 kho¶ng 80%. VÒ nhËp khÈu: - NhËp khÈu hµng ho¸ Tèc ®é t¨ng tr­ëng b×nh qu©n (2001- 2010): 14%/n¨m. Gi¸ trÞ nhËp khÈu n¨m 2010: 53,7 tû USD - NhËp khÈu dÞch vô Tèc ®é t¨ng b×nh qu©n (2001- 2010): 11%/ n¨m. Gi¸ trÞ nhËp khÈu n¨m 2010: 3,4 tû USD. - Tæng kim ng¹ch nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô vµo n¨m 2010 lµ 57,1 tû USD. - C¸n c©n xuÊt nhËp khÈu: 2001-2005: nhËp siªu vÒ hµng ho¸ gi¶m dÇn, mçi n¨m b×nh qu©n nhËp siªu 900 triÖu USD, c¶ thêi kú lµ 4,73 tû USD. 2006-2010: nhËp siªu tiÕp tôc gi¶m, ®Õn n¨m 2008 c©n b»ng xuÊt – nhËp hµng ho¸ vµ b¾t ®Çu xuÊt siªu, vµ sÏ xuÊt siªu kho¶ng 1 tû USD vµo n¨m 2010. NÕu tÝnh c¶ xuÊt khÈu dÞch vô th× tíi n¨m 2002 ®· c©n b»ng xuÊt – nhËp vµ b¾t ®Çu xuÊt siªu, n¨m 2010 xuÊt siªu 5,5 tû USD. II. Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®èi víi ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. 1. Gi¶i ph¸p. 1.1 Hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý, ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ xuÊt nhËp khÈu. Tr­íc hÕt, cÇn ph¶i ®æi míi quan ®iÓm, luËn cø khi x©y dùng c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu: Thèng nhÊt néi dung qu¶n lý Nhµ n­íc b»ng c¸ch chuÈn ho¸ c¸c néi dung vÒ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ theo quy ®Þnh quèc tÕ; thèng nhÊt qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu b»ng ph¸p luËt; hoµn thiÖn luËn cø khoa häc cña viÖc ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸; ®æi míi sù ph©n c«ng vµ phèi hîp gi÷a c¬ quan liªn quan ®Õn nghiªn cøu, x©y dùng, ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt (ChÝnh phñ - Bé th­¬ng m¹i vµ c¸c bé ngµnh liªn quan). §Ó thóc ®Èy ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam, Nhµ n­íc cÇn ph¶i tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng chÝnh s¸ch, c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu. §ã lµ x©y dùng chÝnh s¸ch vÒ xuÊt nhËp khÈu æn ®Þnh cho nhiÒu n¨m, tõ ®ã cô thÓ ho¸ cho ®iÒu hµnh tõng thêi kú, ®¶m b¶o sù thèng nhÊt theo c¸c ch­¬ng tr×nh môc tiªu dµi h¹n ®· ®Þnh cña Nhµ n­íc; cÇn nhanh chãng tù do ho¸ xuÊt khÈu tÊt c¶ nh÷ng mÆt hµng kh«ng ph¶i lµ quèc cÇm; chØ tù do ho¸ nhËp khÈu ®èi víi nh÷ng mÆt hµng trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc, hoÆc s¶n xuÊt ®­îc nh­ng hiÖu qu¶ kinh tÕ thÊp; ­u tiªn nhËp nh÷ng lo¹i hµng cã t¸c dông ®Èy nhanh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc; x©y dùng c¬ cÊu mÆt hµng xuÊt-nhËp khÈu chuyÓn dÞch theo h­íng gia t¨ng xuÊt khÈu s¶n phÈm chÕ biÕn vµ chÕ t¹o, nhÊt lµ s¶n phÈm cã hµm l­îng c«ng nghÖ vµ trÝ tuÖ cao, gi¶m dÇn xuÊt khÈu hµng th«, n©ng cao tû träng dÞch vô;; kh«ng nªn qu¶n lý gi¸ víi hµng xuÊt khÈu; x©y dùng c¬ cÊu thÞ tr­êng ph¸t triÓn theo môc tiªu ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ trªn c¬ së c©n b»ng lîi Ých gi÷a c¸c ®èi t¸c. Hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lý lµ mét gi¶i ph¸p quan träng t¹o tiÒn ®Ò cho ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy Nhµ n­íc cÇn ph¶i: Rµ so¸t l¹i hÖ thèng LuËt th­¬ng m¹i, LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc. NÕu cÇn cã lé tr×nh thèng nhÊt 2 luËt ®Çu t­ nµy thµnh mét bé luËt chung vÒ khuyÕn khÝch ®Çu t­. Ban hµnh c¸c v¨n b¶n míi phï hîp víi t×nh h×nh nh­: LuËt vÒ Tèi huÖ quèc (MFN) vµ §èi xö quèc gia (NGO¹I TH­¬NG); LuËt C¹nh tranh vµ chèng ®éc quyÒn; LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng trî cÊp, LuËt Phßng vÖ khÈn cÊp; LuËt chèng chuyÓn gi¸ - mét chÝnh s¸ch rÊt quan träng ®èi víi viÖc thu hót cã hiÖu qu¶ nguån vèn ®Çu t­ cña c¸c tËp ®oµn xuyªn quèc gia. X©y dùng hÖ thèng c¸c tiªu chuÈn hµng ho¸ - dÞch vô xuÊt khÈu phï hîp víi ®ßi hái cña thÞ tr­êng, n©ng dÇn søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam. §©y lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt nh»m kh¾c phôc h¹n chÕ cña hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam vÒ chÊt l­îng. TiÕp tôc c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i theo h­íng xo¸ bá c¸c thñ tôc phiÒn hµ, æn ®Þnh m«i tr­êng ph¸p lý. Nghiªn cøu ®­a ra c¸c chÝnh s¸ch thuÕ xuÊt nhËp khÈu cã tÝnh nhÊt qu¸n æn ®Þnh gióp c¸c doanh nghiÖp yªn t©m kinh doanh. §iÒu hµnh l·i suÊt, tû gi¸ hèi ®o¸i mét c¸ch linh ho¹t ®Ó võa ®¶m b¶o sù æn ®Þnh kinh tÕ - x· héi trong n­íc, võa cã lîi cho xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu, tiÕn tíi biÕn ®ång tiÒn ViÖt Nam thµnh ®ång tiÒn cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi. 1.2. TiÕp tôc ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®a ph­¬ng ho¸ thÞ tr­êng vµ n¨ng ®éng t×m kiÕm b¹n hµng. Tr­íc hÕt cÇn ph¶i chó ý tíi c¸c thÞ tr­êng träng ®iÓm, b¹n hµng lín, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng, b¹n hµng c¸c n­íc khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng, trong ®ã víi thÞ tr­êng ASEAN ®ang næi lªn vÊn ®Ò tham gia Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA) víi viÖc tõng b­íc vµ tiÕn tíi sÏ thùc hiÖn hoµn toµn HiÖp ®Þnh vÒ ­u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung (CEPT). Xóc tiÕn nhanh qu¸ tr×nh tham gia vµo Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO), DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng (APEC), vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ, tµi chÝnh, ng©n hµng th­¬ng m¹i quèc tÕ kh¸c, v× ®ã lµ mét ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn m¹nh nÒn kinh tÕ më cöa, nhanh chãng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. §­¬ng nhiªn, muèn hoµ nhËp vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ vµ c¸c khu vùc trªn ®©y, ViÖt Nam ph¶i ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt ngo¹i th­¬ng cho phï hîp, x©y dùng mét lé tr×nh hîp lý, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam vµ víi cam kÕt quèc tÕ vÒ gi¶m thuÕ quan, thuÕ ho¸ ®i ®«i víi viÖc xo¸ bá hµng rµo phi thuÕ quan, ¸p dông chÕ ®é ®·i ngé quèc gia, lÞch tr×nh b¶o hé, c«ng bè c«ng khai ®Ó c¸c ngµnh cã h­íng s¾p xÕp s¶n xuÊt, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh. Chñ ®éng thay ®æi vÒ c¨n b¶n ph­¬ng thøc qu¶n lý nhËp khÈu. T¨ng c­êng sö dông c¸c c«ng cô phi thuÕ “hîp lÖ” nh­ c¸c hµng rµo tiªu chuÈn kü thuËt, vÖ sinh, m«i tr­êng, h¹n ng¹ch thuÕ quan, thuÕ tuyÖt ®èi, thuÕ mïa vô, thuÕ chèng ph¸ gi¸, chèng trî cÊp. 1.3.C¸c biÖn ph¸p chÝnh s¸ch tµi chÝnh - tÝn dông. T¹o vèn: Vèn lu«n lµ vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó t¨ng n¨ng lùc s¶n xuÊt, kinh doanh ®æi míi c«ng nghÖ vµ c¶i tiÕn c«ng t¸c qu¶n lý. Do vËy cÇn ph¶i huy ®éng c¶ nguån vèn trong n­íc b»ng nguån vèn tù cã, gãp vèn, vay vµ hç trî cña ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh kh¸c. MÆt kh¸c, c¸c doanh nghiÖp chñ déng t×m nguån vèn tõ bªn ngoµi ®Ó ®Çu t­ cho s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu. ChÝnh s¸ch l·i suÊt ­u ®·i: §Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu ®ång thêi h¹n chÕ nhËp khÈu nh÷ng mÆt hµng trong n­íc s¶n xuÊt ®­îc, l·i suÊt ®èi víi vèn vay ®Ó s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu nªn chØ b»ng 50% møc l·i suÊt cho vay nhËp khÈu. MÆt kh¸c, l·i suÊt còng cÇn cã nhiÒu møc kh¸c nhau ®Ó ¸p dông cho tõng ngµnh hµng, mÆt hµng theo møc ®é ­u ®·i riªng. LËp “Quü th­ëng xuÊt khÈu”: §Ó khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu cÇn trÝch mét phÇn ng©n s¸ch tõ c¸c kho¶n thuÕ ®Ó b×nh æn gi¸ c¶ vµ th­ëng cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt khÈu tèt nh­: xuÊt khÈu ®­îc s¶n phÈm míi, më ®­îc thÞ tr­êng míi ®èi víi s¶n phÈm xuÊt khÈu quan träng; xuÊt khÈu ®­îc nhiÒu s¶n phÈm khã xuÊt; s¶n phÈm xuÊt khÈu cã chÊt l­îng cao, hiÖu qu¶ lín. H×nh thøc th­ëng cã nhiÒu lo¹i, cã thÓ trùc tiÕp, cã thÓ gi¸n tiÕp. X©y dùng vµ sö dông: “Quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu”: Ho¹t ®éng nµy ®èi víi c¸c n­íc trong khu vùc ®· ®­îc ¸p dông tõ l©u. Song ViÖt Nam n¨m 1997 b¾t ®Çu x©y dùng “quü b¶o hiÓm”. §©y lµ mét ho¹t ®éng rÊt cã ý nghÜa ®èi víi xuÊt khÈu, ®Æc biÖt ®èi víi mÆt hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu v× ®©y lµ nh÷ng s¶n phÈm chÞu ¶nh h­ëng nhiÒu c¸c yÕu tè kh¸ch quan. Ho¹t ®éng nµy t¹o ®iÒu kiÖn gi÷ v÷ng vµ æn ®Þnh s¶n xuÊt, chÕ biÕn xuÊt khÈu. LËp c«ng ty b¶o hiÓm tÝn dông xuÊt khÈu: C«ng ty d¹ng nµy nªn lµ c«ng ty Nhµ n­íc hay nãi mét c¸ch kh¸c lµ Nhµ n­íc th«ng qua c«ng ty ®øng ra ®¶m b¶o quyÒn lîi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu theo h×nh thøc tÝn dông th­¬ng m¹i nh­: b¸n chÞu, tr¶ chËm do yªu cÇu cña kh¸ch hµng mµ ta tranh thñ ®­îc gi¸ cao, x©m nhËp ®­îc thÞ tr­êng míi, khuyÕn khÝch xuÊt ®­îc c¸c s¶n phÈm khã b¸n. MÆc kh¸c cÇn b¶o l·nh c¶ nhËp khÈu khi ta Ýt vèn ph¶i tr¶ chËm ®èi víi c¸c lo¹i vËt t­, thiÕt bÞ ®Çu t­ cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Sö dông, ®iÒu chØnh chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i hîp lý: Trong mÊy n¨m gÇn ®©y, ®ång tiÒn ViÖt Nam thùc tÕ mÊt gi¸ trung b×nh trªn d­íi 10%/n¨m nh­ng tû gi¸ gi÷a VND/USD hÇu nh­ kh«ng thay ®æi, lµm cho gi¸ xuÊt khÈu t¨ng, gi¸ nhËp khÈu gi¶m m¹nh, khiÕn cho c¸c doanh nghiÖp coi nhÑ xuÊt khÈu mµ chØ chó t©m ®Õn nhËp khÈu kiÕm lêi. §©y còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n nhËp siªu t¨ng trong nh÷ng n¨m qua. Do vËy ®Ò nghÞ Nhµ n­íc kh«ng nh÷ng cÇn ®iÒu chØnh tû gi¸ mét c¸ch hîp lý, cã lîi cho xuÊt khÈu, mµ cßn ¸p dông c¶ chÝnh s¸ch tû gi¸ cã th­ëng ®èi víi xuÊt khÈu (cã phÇn tr¨m th­ëng céng víi tû gi¸ cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶, xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng míi.) 1.4 C¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ Trong nh÷ng n¨m ®æi míi, chóng ta ®· cã rÊt nhiÒu cè g¾ng trong viÖc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch thuÕ néi ®Þa vµ thuÕ quan. ChÝnh s¸ch thuÕ ®· gãp phÇn rÊt quan träng trong viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, thóc ®Èy xuÊt khÈu vµ b¶o hé s¶n xuÊt néi ®Þa. Tuy nhiªn hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ hiÖn hµnh cßn tån t¹i mét sè nh­îc ®iÓm. Thø nhÊt lµ ph¹m vi ®iÒu tiÕt vÜ m« cña thuÕ cßn hÑp, ch­a bao qu¸t hÕt c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña nÒn kinh tÕ quèc d©n ®· vµ ®ang ph¸t sinh, ph¸t triÓn ®a d¹ng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Thø hai, sö dông lo¹i thuÕ nµy thay cho lo¹i thuÕ kh¸c, lµm h¹n chÕ t¸c dông ®iÒu tiÕt vÜ m« cña c¶ hÖ thèng thuÕ. Thø ba, dµn ®Òu cho c¸c s¾c thuÕ cïng thùc hiÖn môc tiªu gièng nhau lµ h­íng dÉn s¶n xuÊt vµ h­íng dÉn tiªu dïng nªn mçi s¾c thuÕ ®Òu cã nhiÒu thuÕ suÊt, dÉn ®Õn kh«ng thùc tÕ, khã thùc hiÖn. Thø t­, chÝnh s¸ch thuÕ cßn cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a hµng s¶n xuÊt trong n­íc vµ hµng nhËp khÈu, viÖc quy ®Þnh vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c lo¹i thuÕ ch­a phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, ch­a t­¬ng ®ång víi hÖ thèng thuÕ c¸c n­íc. HÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ thiÕu râ rµng, thiÕu c«ng b»ng, hay thay ®æi g©y bÊt lîi cho nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ nhµ ®Çu t­ trong n­íc. §Ó kh¾c phôc nh÷ng nh­îc ®iÓm trªn nh»m lµm cho hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ ViÖt Nam gãp phÇn thóc ®Èy ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn, ®ång thêi thóc ®Èy tù do ho¸ vµ héi nhËp, c¶i c¸ch hÖ thèng chÝnh s¸ch thuÕ hiÖn hµnh cÇn thùc hiÖn theo h­íng: gi¶m bít sè møc thuÕ suÊt trong tõng s¾c thuÕ; h¹ thÊp møc thuÕ suÊt ®i ®«i víi më réng diÖn chÞu thuÕ nh»m ®¶m b¶o võa t¨ng thu cho ng©n s¸ch võa khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn, ®¬n gi¶n h¸o biÓu thuÕ vµ gi¶m sù chªnh lÖch gi÷a c¸c møc thuÕ. Cô thÓ lµ: - Gi¶m møc thuÕ xuÊt khÈu tõ 12 møc xuèng cßn 3 mùc (0%, 10%, vµ 20%). Møc 0% ¸p dông ®èi víi hµng ho¸ ®· qua chÕ biÕn, møc 10% ®èi víi hµng xuÊt khÈu ch­a qua chÕ biÕn vµ møc 20% ®èi víi hµng kh«ng khuyÕn khÝch xuÊt khÈu. - §èi víi hµng nhËp khÈu, võa gi¶m møc thuÕ võa gi¶m dÇn thuÕ suÊt. VÒ møc thuÕ, chØ nªn ¸p dông 5 - 6 møc: 0%, 5%, 10%, 20% vµ 30%. ThuÕ suÊt cao nhÊt ®¸nh vµo hµng nhËp khÈu chØ nªn lµ 50%. Ngoµi ra, ®èi víi thuÕ nhËp khÈu cÇn hoµn thiÖn viÖc x©y dùng biÓu thuÕ theo hÖ thèng HS, gåm 3 lo¹i thuÕ suÊt: thuÕ suÊt th«ng th­êng, thuÕ suÊt ­u ®·i (MFN) vµ thuÕ suÊt ­u ®·i ®Æc biÖt. §ång thêi ban hµnh luËt thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, chèng trî cÊp vµ chèng ph©n biÖt ®èi xö. - ¸p dông gi¸ tÝnh thuÕ h¶i quan c¨n cø vµo gi¸ nhËp khÈu cña hµng ho¸. - ChÊm døt sù ph©n biÖt ®èi xö vÒ thuÕ gi÷a hµng ho¸, dÞch vô nhËp khÈu víi hµng ho¸, dÞch vô s¶n xuÊt trong n­íc. ViÖc gi¶m vµ miÔn thuÕ xuÊt khÈu nªn ¸p dông réng r·i h¬n cho c¸c lo¹i hµng xuÊt khÈu cña ta. Kinh nghiÖm mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn cho thÊy, nh×n chung sè miÔn gi¶m th­êng chiÕm kho¶ng gÇn 20% tæng gi¸ trÞ thuÕ cña mét n­íc. Ngoµi ra mét h×nh thøc kh¸c còng ®­îc ¸p dông lµ lo¹i bá nhµ xuÊt khÈu khái ph¹m vi ®¸nh thuÕ b»ng c¸ch hoµn l¹i thuÕ, cho phÐp nhµ xuÊt khÈu hoµn l¹i thuÕ bao gåm c¶ thuÕ gi¸n tiÕp vµ trùc tiÕp ®· nép, miÔn gi¶m thuÕ, kh«ng ¸p dông hµng rµo phi thuÕ ®èi víi hµng xuÊt khÈu, x©y dùng c¸c nhµ m¸y trong ®ã kh«ng ®¸nh thuÕ nguyªn vËt liÖu, thµnh phÈm, x©y dùng khu chÕ xuÊt vµ trªn thùc tÕ lµ x©y dùng mét èc ®¶o dµnh riªng cho viÖc chÕ biÕn, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. §èi víi thuÕ nhËp khÈu, chóng ta sÏ theo th«ng lÖ quèc tÕ, gi¶m thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu xuèng møc cao nhÊt, thu hÑp diÖn chÞu thuÕ suÊt 0% (chØ ¸p dông cho thiÕt bÞ toµn bé, nguyªn vËt liÖu thiÕt yÕu phôc vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp), më réng diÖn hµng chÞu thuÕ tèi thiÓu lµ 3%, sau ®ã n©ng dÇn lªn 5%, ¸p dông cho c¶ hµng ho¸ nhËp khÈu vµ c¶ hµng ho¸ s¶n xuÊt trong n­íc víi thuÕ suÊt trong kho¶ng 5 - 15%. Më réng diÖn thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu víi khung thuÕ suÊt kho¶ng tõ 20% ®Õn 140% trªn gi¸ nhËp khÈu CIF. 1.5. ChuyÓn dÞch c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu. ViÖt nam ph¶i khuyÕn khÝch nhËp khÈu theo h­íng ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ, phôc vô c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc, b»ng c¸ch chuyÓn nhanh sang nhËp khÈu thiÕt bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn nh­ NhËt B¶n, Mü, T©y ¢u. B¶o ®¶m vËt t­ hµng ho¸ thiÕt yÕu cho x©y dùng, s¶n xuÊt vµ ®êi sèng mµ nÒn kinh tÕ quèc d©n ch­a cã ®iÒu kiÖn ®¸p øng; gãp phÇn æn ®Þnh thÞ tr­êng, æn ®Þnh nÒn kinh tÕ vµ ®êi sèng x· héi. B¶o hé mét c¸ch hîp lý nÒn s¶n xuÊt trong n­íc. Kiªn quyÕt kh«ng b¶o hé nh÷ng mÆt hµng vµ nh÷ng c¬ së kh«ng chÞu ®æi míi c«ng nghÖ vµ cung c¸ch qu¶n lý ®Ó v­¬n lªn, trong chê vµo bao cÊp bï lç. Chóng ta cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu theo h­íng gi¶m tû träng s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ, t¨ng tû träng s¶n phÈm chÕ biÕn s©u vµ tinh. §Ó thùc hiÖn chÝnh s¸ch chuyÓn dÞch c¬ cÊu theo h­íng trªn cÇn cã chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc, chÝnh s¸ch ­u tiªn, ­u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu theo h­íng ®ã. MÆt kh¸c, viÖc thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, bao gåm c¶ ®Çu t­ trùc tiÕp vµ vay nî, viÖn trî ®Òu ­u tiªn cho ®Çu t­ phôc vô cho xuÊt khÈu. TrÞ gi¸ gia t¨ng xuÊt khÈu vµ lîi nhuËn thu ®­îc tõ xuÊt khÈu coi lµ mét chØ tiªu quan träng (cã thÓ lµ quan träng nhÊt) cho c¸c kho¶n ®Çu t­ vµo c¸c c«ng tr×nh s¶n xuÊt. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn tËp trung sù cè g¾ng vµo xuÊt khÈu mét sè s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ dùa trªn lîi thÕ so s¸nh s½n cã do ®iÒu kiÖn tù nhiªn mang l¹i. §èi víi ho¹t ®éng nhËp khÈu, cÇn ph¶i nh»m vµo thùc hiÖn c¸c yªu cÇu vµ môc tiªu c¬ b¶n: trang bÞ cho nÒn kinh tÕ quèc d©n c¸c thiÕt bÞ, m¸y mãc vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i; bæ sung c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ hµng ho¸ mµ nÒn kinh tÕ quèc d©n thiÕu hoÆc ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu (cña s¶n xuÊt vµ tiªu dïng); nhËp khÈu ph¶i b¶o hé hîp lý s¶n xuÊt néi ®Þa ®Ó gióp c¸c ngµnh cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn c¹nh tranh ®­îc trªn thÞ tr­êng néi ®Þa vµ thÞ tr­êng quèc tÕ; nhËp khÈu phôc vô cho s¶n xuÊt. Thùc hiÖn yªu cÇu môc tiªu trªn, biÖn ph¸p qu¶n lý nhËp khÈu cÇn hoµn thiÖn theo h­íng: KhuyÕn khÝch nhËp khÈu thiÕt bÞ m¸y mãc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña thÕ giíi, kiªn quyÕt kh«ng nhËp thiÕt bÞ cò, l¹c hËu ®i ®«i víi viÖc t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi nhÊt vÒ vèn, vÒ con ng­êi sö dông vµ qu¶n lý, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt c¸c thiÖt bÞ, m¸y mãc, c«ng nghÖ nµy. §èi víi viÖc nhËp khÈu c¸c yÕu tè bæ sung cho s¶n xuÊt vµ hµng tiªu dïng cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc nhËp khÈu c¸c yÕu tè s¶n xuÊt lµ ®Çu vµo cho s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu vµ g©y c¶n trë nhÊt ®Þnh cho viÖc nhËp khÈu c¸c ®Çu vµo mµ trong n­íc cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. 1.6. Huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®Çu t­. Gi¶i ph¸p huy ®éng c¸c nguån vèn ®Çu t­ ®Ó ph¸t triÓn m¹nh nÒn ngo¹i th­¬ng më cöa ë ViÖt Nam lµ t¹o ra m«i tr­êng chÝnh trÞ - kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh; ®æi míi, hoµn thiÖn c¬ së ph¸p lý, biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch kinh tÕ theo h­íng ­u tiªn, khuyÕn khÝch mäi c¸ nh©n, tæ chøc thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong n­íc, c¸c chñ ®Çu t­ n­íc ngoµi yªn t©m, m¹nh d¹n bá vèn ®Çu t­ d­íi mäi h×nh thøc ®Ó thµnh lËp c¸c khu c«ng nghiÖp liªn doanh, liªn kÕt h­íng vÒ xuÊt khÈu, c¸c khu c«ng nghiÖp chÕ xuÊt, c¸c c«ng ty cæ phÇn chuyªn s¶n xuÊt - kinh doanh xuÊt nhËp khÈu phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ ph¸p luËt Nhµ n­íc ViÖt Nam. Nh»m huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®Çu t­, cÇn ph¶i c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, x¸c lËp tiÒn ®Ó ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp, thóc ®Èy ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ. a. C¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh, t¹o ra c¸c s¶n phÈm phï hîp víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng thÕ giíi th× viÖc c¶i thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­ lµ mét kh©u cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh, nhÊt lµ trong thêi kú trung vµ dµi h¹n. M«i tr­êng ®Çu t­ lµ tæng hoµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi quy m«, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ cña ®Çu t­ trong n­íc vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi bao gåm c¸c yÕu tè kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, khoa häc kü thuËt, ph¸p lý, c¬ së h¹ tÇng... Trong sè c¸c yÕu tè trªn, ®¸ng quan t©m nhÊt lµ m«i tr­êng ph¸p lý vµ c¬ së h¹ tÇng. VÒ m«i tr­êng ph¸p lý, víi viÖc ban hµnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi söa ®æi, LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc söa ®æi vµ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt liªn quan, vÒ c¬ b¶n ®· x©y dùng ®­îc khung ph¸p lý ®iÒu chØnh vµ x¸c lËp c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®èi víi c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­. Nh÷ng chÝnh s¸ch nµy ®· t¹o ra tiÒn ®Ò thu hót mét l­îng ®¸ng kÓ vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ vèn ®Çu t­ trong n­íc, gãp phÇn kh«ng nhá ®èi víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ nãi chung vµ t¨ng tr­ëng ngo¹i th­¬ng nãi riªng. Tuy nhiªn, theo c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh, vÉn tån t¹i mét sè bÊt b×nh ®¼ng gi÷a hai khèi trong n­íc vµ khèi FDI. Ch¼ng h¹n, tuy vÞ trÝ cña ®Çu t­ trong n­íc ®· ®­îc n©ng cao nh­ng vÉn cßn mét sè lÜnh vùc mµ doanh nghiÖp trong n­íc ch­a ®­îc ®èi xö b»ng doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ theo h­íng t¹o ra m«i tr­êng kinh doanh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp. TÝch cùc, chñ ®éng ®iÒu chØnh LuËt §Çu t­ n­íc ngoµi theo quy ®Þnh cña WTO vÒ TRIMS, gi¶m dÇn, tiÕn tíi xo¸ bá sù ph©n biÖt vÒ chÝnh s¸ch gi÷a c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc vµ n­íc ngoµi. Duy tr× m«i tr­êng ®Çu t­ æn ®Þnh ®Ó t¹o t©m lý tin t­ëng cho c¸c nhµ ®Çu t­. ViÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng (®­êng x¸, c¶ng, kho tµng...) cã ý nghÜa quan träng ®èi víi ho¹t ®éng ®Çu t­. Thùc tÕ cho thÊy tÝnh hÊp dÉn vµ hiÖu qu¶ cña nhiÒu dù ¸n ®Çu t­ vÉn cßn bÞ h¹n chÕ do c¬ së h¹ tÇng cña ta ch­a ®­îc ®Çu t­ ®ång bé. C¸c khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp tËp trung ®­îc x©y dùng víi h¹ tÇng ®Çy ®ñ sÏ lµ t¸c nh©n kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp bá vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn s¶n xuÊt (thùc tÕ c¸c khu T©n ThuËn, Linh Trung vµ c¸c khu c«ng nghiÖp kh¸c ®· chøng minh). Tuy nhiªn, ®Ó n©ng cao h¬n n÷a sù hÊp dÉn cña c¸c khu nµy, cÇn nghiªm tóc triÓn khai c¬ chÕ "thñ tôc vµ dÞch vô mét cöa" cho mét sè khu chÕ xuÊt vµ khu c«ng nghiÖp nh­ ChÝnh phñ ®· quy ®Þnh. b. X¸c lËp tiÒn ®Ò thu hót vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp : Bªn c¹nh nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp cña n­íc ngoµi, cÇn tiÕn tíi thu hót m¹nh mÏ nguån vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp ®Ó phôc vô cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Ngµy 20/07/2000, tr¶i qua gÇn 10 n¨m t×m tßi, häc hái, nghiªn cøu kinh nghiÖm vËn hµnh thÞ tr­êng chøng kho¸n (TTCK) trªn thÕ giíi, Trung t©m Giao dÞch Chøng kho¸n thµnh phè Hå ChÝ Minh ®· chÝnh thøc ®i vµo ho¹t ®éng. §©y lµ mét sù kiÖn ®¸ng ghi nhËn trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn c¸c thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta, lµ tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó tiÕn tíi thu hót m¹nh mÏ nguån vèn ®Çu t­ gi¸n tiÕp trong vµ ngoµi n­íc. Bªn c¹nh nh÷ng nç lùc ban ®Çu ®ã, ho¹t ®éng thùc tÕ cña thÞ tr­êng cho ®Õn nay vÉn ch­a ®¹t ®­îc kÕt qu¶ mong ®îi trong ®ã mét sè vÊn ®Ò næi cém lµ: tÝnh ®ång bé cña hÖ thèng ph¸p lý ®iÒu chØnh (ch­a cã LuËt chøng kho¸n; sù ®ång bé gi÷a c¸c lo¹i v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ CK, TTCK víi c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c cã liªn quan); sù kÕt hîp gi÷a m« h×nh tËp trung vµ phi tËp trung; vÒ sù ®a d¹ng ho¸ c¸c chñ thÓ tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n; viÖc t¹o nguån hµng ho¸ cho TTCK; c¬ chÕ tham gia TTCK ViÖt Nam cña c¸c tæ chøc c¸ nh©n n­íc ngoµi,.... TÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò nµy cÇn ph¶i ®­îc xö lý ®ång bé, theo mét tiÕn tr×nh phï hîp víi t×nh h×nh vµ ®iÒu kiÖn thùc tiÔn ®Ó thÞ tr­êng chøng kho¸n sím trë thµnh mét ®éng lùc ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam. c. Thóc ®Èy ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ. Thùc tr¹ng c«ng nghÖ yÕu kÐm vµ l¹c hËu ®· ®­îc nªu t¹i nhiÒu diÔn ®µn. T×nh h×nh chËm ®­îc c¶i thiÖn nªn ®· ¶nh h­ëng rÊt m¹nh ®Õn chÊt l­îng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt nam trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Tr­íc hÕt, viÖc ®Çu t­, nhÊt lµ cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt võa vµ nhá, ph¶i ®­îc ®Æt trong chiÕn l­îc kinh doanh tæng thÓ, ®¶m b¶o c©n ®èi hµi hoµ gi÷a ®ång vèn, tr×nh ®é c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng kÕt hîp víi c¸c yÕu tè ®Çu vµo kh¸c (nh­ sö dông lao ®éng), kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm, thu håi vèn. Nãi c¸ch kh¸c, ®Çu t­ ph¶i ®i ®«i víi hiÖu qu¶ kinh doanh. Do vËy, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i nhËp khÈu thiÕt bÞ tiªn tiÕn vµ hiÖn ®¹i nhÊt cho mäi ngµnh s¶n xuÊt, bÊt kÓ hiÖu qu¶, bÊt kÓ kh¶ n¨ng qu¶n lý vµ vËn hµnh cña c¬ së. Trong chõng mùc nhÊt ®Þnh, viÖc ®Çu t­ v­ît qu¸ yªu cÇu cÇn thiÕt còng cã t¸c h¹i t­¬ng tù nh­ viÖc ®Çu t­ c«ng nghÖ thiÕt bÞ l¹c hËu. Tuy nhiªn, trong mét sè ngµnh then chèt nh­ n¨ng l­îng, tin häc, ®iÖn tö, viÔn th«ng, c«ng nghÖ sinh häc vµ vËt liÖu míi th× nhÊt thiÕt ph¶i chó träng nhËp khÈu thiÕt bÞ tiªn tiÕn nh»m kiÕn t¹o c¬ së h¹ tÇng v÷ng ch¾c vµ gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh t¹o ra c¸c mÆt hµng míi cho xuÊt khÈu. Mét phÇn vèn ®Çu t­ cho khoa häc c«ng nghÖ nªn ®­îc dµnh ®Ó thµnh lËp Ng©n hµng D÷ liÖu nh»m cung cÊp cho doanh nghiÖp nh÷ng th«ng tin cËp nhËt nhÊt vÒ lÜnh vùc c«ng nghÖ mµ hä quan t©m. ViÖc nµy ®· ®­îc lµm nh­ng quy m« cßn nhá, l¹i thiÕu qu¶ng c¸o nªn rÊt Ýt doanh nghiÖp biÕt vÒ sù tån t¹i cña mét trung t©m nh­ vËy. Tíi ®©y nªn tiÕn hµnh ®Çu t­ mét c¸ch bµi b¶n h¬n cho lÜnh vùc nµy, ®ång thêi t¨ng c­êng phæ biÕn ®Õn c¸c doanh nh©n ®Ó hä biÕt vµ cã ®iÒu kiÖn tham kh¶o d÷ liÖu tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­. Nhµ n­íc cÇn t¹o lËp thÞ tr­êng c«ng nghÖ ®Ó c¸c s¶n phÈm khoa häc c«ng nghÖ ®­îc tr¶ gi¸ ®óng møc vµ l­u th«ng b×nh th­êng nh­ mét d¹ng hµng ho¸ ®Æc biÖt. §©y lµ biÖn ph¸p cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thóc ®Èy c¸c nghiªn cøu khoa häc g¾n bã h¬n víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn, ®ång thêi rót ng¾n ®­îc kho¶ng thêi gian gi÷a nghiªn cøu vµ øng dông. §Ó t¹o lËp thÞ tr­êng c«ng nghÖ, nªn khuyÕn khÝch viÖc ký hîp ®ång gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi c¸c c¬ së nghiªn cøu khoa häc b»ng c¸ch thiÕt lËp Quü Hç trî §Çu t­ Ph¸t triÓn C«ng nghÖ Quèc gia. Cô thÓ, thay v× cung cÊp vèn ng©n s¸ch cho nghiªn cøu khoa häc theo kiÓu bao cÊp, nªn thµnh lËp mét Quü riªng cho c¸c doanh nghiÖp vay trong tr­êng hîp hä cã nhu cÇu ®Æt hµng víi c¸c ViÖn nghiªn cøu. Lµm nh­ vËy võa g¾n ®­îc nghiªn cøu víi nhu cÇu thùc tiÔn cña s¶n xuÊt, võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ khoa häc giái ph¸t huy tµi n¨ng, võa kh«ng phÝ ph¹m nguån vèn Ýt ái cña ng©n s¸ch. 1.7. §æi míi c«ng t¸c gi¸o dôc, ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i c¸n bé kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong giai ®o¹n míi. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc trong giai ®o¹n míi ®ßi hái ph¶i phï hîp víi c¬ chÕ thÞ tr­êng vµ th«ng lÖ quèc tÕ vÒ tr×nh ®é kü thuËt, ngo¹i ng÷, chuyªn m«n nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng vµ c¸c lÜnh vùc kh¸c cña kinh tÕ ®èi ngo¹i, trong ®ã cã ngo¹i giao kinh tÕ lµ mét ho¹t ®éng rÊt quan träng mµ ViÖt Nam cÇn quan t©m. Gi¶i ph¸p nµy thÓ hiÖn vÊn ®Ò chiÕn l­îc con ng­êi trong ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®èi ngo¹i mµ träng t©m lµ h­íng vµo sù t¨ng tr­ëng ngo¹i th­¬ng, ®Æc biÖt lµ t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu. Do vËy ChÝnh phñ ph¶i cã quy ho¹ch vÒ ®¹o t¹o vµ ®µo t¹o l¹i c¸n bé theo h­íng: - Cã chñ tr­¬ng vµ tæ chøc viÖc ®µo t¹o chÝnh quy, kÓ c¶ ë n­íc ngoµi nh×n vµo ®èi t­îng trÎ lµ chÝnh. Nguån vèn ®Çu t­ cña viÖc nµy cÇn ®­îc huy ®éng tõ mäi nguån (ng©n s¸ch, tµi trî quèc tÕ). - KhuyÕn khÝch mäi h×nh thøc ®µo t¹o vµ tù ®µo t¹o, m¹nh d¹n cho phÐp häc sinh, sinh viªn tù lo kinh phÝ ®i du häc vµ tu nghiÖp ë n­íc ngoµi. - Më réng giao l­u v¨n ho¸ vµ kiÕn thøc gi÷a trong n­íc vµ n­íc ngoµi ®Ó cã thÓ tiÕp thu ®­îc c¸c kinh nghiÖm ph¸t triÓn cña c¸c n­íc tiªn tiÕn. 2. Mét sè kiÕn nghÞ. 2.1. §Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i. * ë tÇm vÜ m«: C«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ thóc ®Èy ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn. Trong thêi gian tíi, Nhµ n­íc cÇn t¨ng c­êng m¹nh mÏ c«ng t¸c thu thËp vµ phæ biÕn th«ng tin vÒ thÞ tr­êng ngoµi, tõ t×nh h×nh chung cho tíi c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña c¸c n­íc, dù b¸o c¸c chiÒu h­íng cung-cÇu hµng hãa vµ dÞch vô ... §Ó th«ng tin cã thÓ ®Õn víi mäi doanh nghiÖp quan t©m theo con ®­êng ng¾n nhÊt, tiÕt kiÖm nhÊt, Bé Th­¬ng m¹i cÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ së d÷ liÖu vµ trang chñ (trang Web) cña Bé, t¨ng c­êng ph¸t hµnh c¸c tµi liÖu theo chuyªn ®Ò, ph¸t huy tèi ®a vai trß cña c¸c tham t¸n th­¬ng m¹i. T¹i thÞ tr­êng ngoµi, c¸c tham t¸n ph¶i lµ t¸c nh©n g¾n kÕt doanh nghiÖp trong n­íc víi c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng mµ tham t¸n ho¹t ®éng. C¸c tham t¸n th­¬ng m¹i, c¸c ph¸i ®oµn ngo¹i giao, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn vµ hiÖp héi kinh doanh ë n­íc ngoµi sÏ thu thËp vµ cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ nghiªn cøu, c¸c doanh nghiÖp nµo quan t©m ®Õn luËt ph¸p quèc tÕ, ®Æc ®iÓm riªng cña tõng thÞ tr­êng thµnh viªn. Th¸ng 6 - 2000, ChÝnh phñ ®· cho phÐp thµnh lËp Côc Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i t¹i Bé Th­¬ng m¹i víi nhiÖm vô chÝnh lµ phæ biÕn th«ng tin vµ tæ chøc xóc tiÕn c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Trªn c¬ së chiÕn l­îc th©m nhËp thÞ tr­êng ®· ®­îc ho¹ch ®Þnh, Côc Xóc tiÕn cã nhiÖm vô x©y dùng lé tr×nh hµnh ®éng cô thÓ ®Ó ®­a ®­îc hµng ho¸ ViÖt Nam ra thÞ tr­êng ngoµi. Côc sÏ qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu cña Bé Th­¬ng m¹i vµ c¸c vÊn ®Ò kü thuËt nh­ t¹o dùng c¬ së d÷ liÖu, t¹o dùng trang Web ... . §Ó thùc hiÖn tèt chøc n¨ng cña m×nh, Côc Xóc tiÕn Th­¬ng m¹i cÇn ®­îc trang bÞ ®Çy ®ñ h¬n n÷a vÒ c¬ së vËt chÊt vµ ®éi ngò. Ngoµi ra, Nhµ n­íc cÇn chó träng ®Õn ho¹t ®éng marketing, nghiªn cøu øng dông c¸c nghiÖp vô marketing ®Ó ph¸t hiÖn nh÷ng mÆt hµng cã kh¶ n¨ng tiªu thô trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Hç trî c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng ®ã vµ thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng khuyÕch tr­¬ng cÇn thiÕt gióp mÆt hµng míi t×m ®­îc vµ duy tr× chç ®øng trªn thÞ tr­êng nµy. Ngoµi ra cÇn tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cô thÓ nh­ thiÕt lËp c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn cña ViÖt Nam t¹i c¸c n­íc; tæ chøc c¸c héi chî triÓn l·m nh»m gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶n c¸o, khuyÕch tr­¬ng ho¹t ®éng kinh doanh th­¬ng m¹i, tiÕp xóc víi b¹n hµng, trao ®æi häc tËp kinh nghiÖm kinh doanh trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ; tæ chøc c¸c ®oµn doanh nghiÖp ViÖt Nam ®i nghiªn cøu th¨m dß chµo hµng ë thÞ tr­êng ngoµi n­íc, ®ång thêi mêi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi vµo lµm viÖc, t×m hiÓu c¸c c¬ héi kinh doanh vµ ®Çu t­ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ë ViÖt Nam... Nhµ n­íc cÇn ph¶i x©y dùng hÖ thèng chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p ®Ó ®Èy m¹nh c«ng t¸c thÞ tr­êng ngoµi n­íc bao gåm: KhuyÕn khÝch hç trî c¸c doanh nghiÖp x©y dùng ë n­íc ngoµi ®¹i lý, ph©n phèi hµng ho¸, kho ngo¹i quan, trung t©m tr­ng bµy s¶n phÈm, ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc mua b¸n linh ho¹t nh­ giao hµng thanh to¸n chËm, ®æi hµng, lËp c«ng ty ph¸p nh©n n­íc së t¹i ®Ó nhËp hµng tõ ViÖt Nam; khuyÕn khÝch vµ hç trî céng ®ång ng­êi ViÖt Nam ®Ó ph¸t triÓn quan hÖ bu«n b¸n víi n­íc së t¹i; hîp t¸c víi n­íc ngoµi trong lÜnh vùc qu¶ng c¸o, giíi thiÖu hµng ho¸ th«ng qua b¸o chÝ, truyÒn h×nh vµ xuÊt b¶n Ên phÈm, cã biÖn ph¸p vµ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng thÝch hîp nh»m t¹o mèi quan hÖ g¾n bã gi÷a c¸c tham t¸n th­¬ng m¹i víi c¸c hiÖp héi ngµnh hµng, c¸c tæng c«ng ty trong n­íc, tr­íc hÕt lµ ®èi víi ho¹t ®éng XTTM; nghiªn cøu h×nh thøc vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng cña ®¹i diÖn uû th¸c cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ë n­íc ngoµi; * ë tÇm vi m«: Bªn c¹nh sù hç trî cña Nhµ n­íc trong ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i chó träng h¬n trong ho¹t ®éng nµy. Thø nhÊt, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i t¨ng c­êng tiÕp cËn, ph©n tÝch th«ng tin: ViÖc thu thËp vµ xö lý th«ng tin cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. HiÖn nay, nhiÒu doanh nghiÖp cña ta r¬i vµo t×nh tr¹ng võa thõa l¹i võa thiÕu th«ng tin. Cã hai m¶ng th«ng tin mµ c¸c doanh nghiÖp cña ta cßn lóng tóng : thø nhÊt lµ khã n¾m b¾t kÞp nh÷ng thay ®æi trong chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, nhÊt lµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ thuÕ; thø hai lµ thiÕu nh÷ng th«ng tin chiÒu s©u vÒ thÞ tr­êng ngoµi n­íc (hµng rµo phi thuÕ, tiªu chuÈn kü thuËt, kiÓm dÞch ....). Ng­îc l¹i, mét sè doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn víi nhiÒu nguån tin kh¸c nhau, kÓ c¶ c¸c m¹ng tin cña n­íc ngoµi th× l¹i gÆp ph¶i vÊn ®Ò trong xö lý vµ nhËn ®Þnh th«ng tin. §Ó th©m nhËp thµnh c«ng vµo thÞ tr­êng c¸c n­íc, doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i lu«n lu«n cËp nhËt c¸c th«ng tin vÒ sù biÕn ®éng cña tõng n­íc thµnh viªn, c¸c th«ng tin nµy cã thÓ lÊy trªn c¸c trang web, t×m hiÓu c¸c th«ng tin qua c¸c l·nh sù qu¸n, hiÖp héi doanh nh©n, Côc xóc tiÕn th­¬ng m¹i cña Bé th­¬ng m¹i hay Phßng th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp c¸c n­íc ë ViÖt Nam nh­ Phßng th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp §øc, Phßng th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp Ph¸p... Thø hai, ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU c¸c doanh nghiÖp cÇn t¨ng c­êng tiÕp xóc víi thÞ tr­êng ngoµi: Cã nhiÒu c¸ch ®Ó tiÕp xóc víi thÞ tr­êng ngoµi nh­ tæ chøc ®i nghiªn cøu thÞ tr­êng, tham gia triÓn l·m trong vµ ngoµi n­íc, tham dù c¸c héi th¶o, ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o ë n­íc ngoµi, qua ®ã t×m kiÕm c¸c c¬ héi hîp t¸c vµ ®Çu t­, ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm. §Ó nh÷ng ho¹t ®éng nµy ®em l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt th× doanh nghiÖp ph¶i cã sù chuÈn bÞ hÕt søc chu ®¸o, kü l­ìng ®èi víi tõng ho¹t ®éng, tr¸nh biÓu hiÖn tham gia mét c¸ch hêi hît. Tuy nhiªn vÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c chi phÝ cho c¸c ho¹t ®éng trªn lµ rÊt lín trong khi ®a sè c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cã quy m« nhá, h¹n chÕ vÒ tµi chÝnh. §Ó kh¾c phôc thùc tr¹ng trªn, doanh nghiÖp nªn tËn dông c¸c c¬ héi nh­ tham gia c¸c héi chî triÓn l·m quèc tÕ trong n­íc, c¸c héi chî triÓn l·m ë n­íc ngoµi víi sù hç trî tµi chÝnh cña Nhµ n­íc, tranh thñ nh÷ng ­u ®·i cña b¹n hµng trong viÖc më c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o, c¸c héi th¶o, héi nghÞ kh¸ch hµng gióp ®ì doanh nghiÖp ViÖt Nam... C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i chó träng ®Õn c«ng t¸c thÞ tr­êng, x©y dùng chiÕn l­îc marketing phï hîp ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr­êng thÕ giíi. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé nghiªn cøu thÞ tr­êng cã tr×nh ®é, kiÕn thøc, cã ph­¬ng ph¸p t­ duy tèt ®Ó tæng hîp, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc vµ ®­a ra c¸c dù b¸o vÒ thÞ tr­êng sao cho s¸t sao víi thùc tÕ. §ång thêi nÕu cã thÓ doanh nghiÖp cÇn lËp ra c¸c phßng marketing chuyªn tr¸ch viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó ®Ò ra c¸c ph­¬ng ¸n qu¶ng c¸o, khuyÕch tr­¬ng s¶n phÈm. Doanh nghiÖp cÇn ®Çu t­ chÝnh ®¸ng cho ho¹t ®éng xóc tiÕn xuÊt khÈu, cÇn x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch cô thÓ cho c«ng t¸c xóc tiÕn xuÊt khÈu, tiÕn hµnh tuyªn truyÒn, qu¶ng c¸o hµng b»ng nhiÒu h×nh thøc, thiÕt lËp trang web trªn m¹ng còng lµ h×nh thøc xóc tiÕn h÷u hiÖu mµ nhiÒu c«ng ty gÇn ®©y thùc hiªn, tæ chøc nh÷ng trung t©m th­¬ng m¹i l©u dµi ë n­íc ngoµi, x©y dùng c¸c phßng tr­ng bµy s¶n phÈm, chuyªn vÒ mét ngµnh hµng cô thÓ. N©ng cao n¨ng lùc, tr×nh ®é cña c¸n bé lµm c«ng t¸c xóc tiÕn xuÊt khÈu v× ®©y lµ mét lÜnh vùc míi nªn c«ng t¸c chuyªn m«n cßn h¹n chÕ, tr×nh ®é ngo¹i ng÷ yÕu kÐm, gÆp khã kh¨n trong giao tiÕp n­íc ngoµi, víi c¸c chuyªn gia giái vµ h¹n chÕ vÒ viÖc ®äc tµi liÖu, c¸c s¸ch b¸o nãi vÒ kinh nghiÖm xóc tiÕn xuÊt khÈu ë c¸c n­íc tiªn tiÕn. 2.2. N©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸ vµ ph¸t triÓn h×nh ¶nh hµng ho¸ ViÖt Nam. §Ó hµng ho¸ ViÖt Nam cã chç ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng thÕ giíi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i chó träng h¬n n÷a ®Õn chiÕn l­îc hµng ho¸. Tr­íc hÕt, cÇn ph¶i ®Çu t­ thiÕt bÞ m¸y mãc, c«ng nghÖ tiªn tiÕn hiÖn ®¹i ®ång bé, ¸p dông c«ng nghÖ míi ®Ó n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn, ®Ó ®Çu t­ ®­îc c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã vèn lín, nh­ng thùc tÕ hiÖn nay hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu hµng ho¸ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. V× vËy c¸c doanh nghiÖp nªn tù m×nh cã nh÷ng kÕ ho¹ch thay thÕ vµ ®Çu t­ ®æi míi thiÕt bÞ phï hîp víi yªu cÇu s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña m×nh. Song song víi viÖc c¶i tiÕn vµ ®Çu t­ míi m¸y mãc th× doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®µo t¹o mét ®éi ngò c«ng nh©n cã tay nghÒ kü thuËt cao, ®ñ tr×nh ®é tiÕp thu c«ng nghÖ míi ®Ó s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao. Chó ý chÆt chÏ khÈu kiÓm tra chÊt l­îng, kh«ng chØ ë kh©u cuèi mµ ngay ë kh©u ®Çu, kiÓm tra nghiªm ngÆt thµnh phÈm tr­íc khi ®ãng gãi vµ xuÊt khÈu trªn c¬ së tµi liÖu kü thuËt vµ mÉu hµng. §ång thêi nghiªn cøu ¸p dông c¸c tiªu chuÈn HACCP, ISO14000, vµ ISO 9000. C¸c tiªu chuÈn nµy ®­îc coi nh­ yÕu tè quyÕt ®Þnh x¸c ®Þnh ch÷ tÝn gi÷a doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng, gi÷a doanh nghiÖp vµ doanh nghiÖp, lµ con ®­êng héi nhËp khi c¸c nhµ s¶n xuÊt th©m nhËp vµo c¸c khu vùc mËu dÞch còng nh­ sù kh¼ng ddÞnh cam kÕt cung øng s¶n phÈm cã chÊt l­îng tin cËy. 2.3. VÒ phÝa c¸c HiÖp héi ngµnh hµng. C¸c HiÖp héi ngµnh hµng lµ c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ, tËp hîp vµ ®¹i diÖn cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chÕ biÕn, kinh doanh trong tõng ngµnh hµng, ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së tù nguyÖn nh»m phèi hîp cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc. Thùc tiÔn cho thÊy trong xu thÕ héi nhËp hiÖn nay, khi Nhµ n­íc hÇu nh­ kh«ng can thiÖp vµo ho¹t ®éng kinh doanh th× vai trß cña HiÖp héi lµ rÊt quan träng vµ cÇn thiÕt trong viÖc ®Þnh h­íng cho c¸c doanh nghiÖp. Thêi gian qua, c¸c HiÖp héi ngµnh hµng ®· ph¸t triÓn kh¸ nhanh vÒ sè l­îng, ho¹t ®éng ®ang dÇn ®i vµo chiÒu s©u. Tõ chç chØ cã 10 HiÖp héi ngµnh hµng tr­íc n¨m 1998, tíi nay c¶ n­íc ®· cã h¬n 30 HiÖp héi ngµnh hµng trong c¸c lÜnh vùc n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, dÞch vô. Mét sè HiÖp héi ®· thùc hiÖn kh¸ tèt c¸c chøc n¨ng c¬ b¶n cña m×nh trong viÖc tËp hîp vµ ®¹i diÖn cho c¸c héi viªn trong c¸c quan hÖ ®èi néi vµ ®èi ngo¹i, lµ cÇu nèi gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ Nhµ n­íc. Tuy nhiªn, còng cã kh«ng Ýt HiÖp héi chØ tån t¹i vÒ h×nh thøc. C¸c biÖt cã n¬i cßn nÆng t­ duy “quèc doanh ho¸” vµ “nhµ n­íc ho¸” HiÖp héi khiÕn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cßn h¹n chÕ. Trong thêi gian tíi, cÇn tiÕp tôc n©ng cao h¬n n÷a vai trß cña c¸c HiÖp héi trong lÜnh vùc hîp t¸c quèc tÕ, thèng nhÊt hµnh ®éng trong c¸c doanh nghiÖp héi viªn nh»m tæ chøc s¶n xuÊt, chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, b¶o ®¶m lîi Ých cña toµn ngµnh. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, bªn c¹nh nç lùc tù th©n cña HiÖp héi, tr­íc hÕt Nhµ n­íc cÇn sím ban hµnh hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng vµ quy ®Þnh chøc râ chøc n¨ng, quyÒn h¹n cña c¸c HiÖp héi, kh¾c phôc ®ång thêi c¶ hai biÓu hiÖn “quèc doanh hãa’ vµ “Nhµ n­íc hãa” HiÖp héi. §èi víi c¸c ngµnh hµng n«ng s¶n, cÇn sím thµnh lËp Quü b¶o hiÓm xuÊt khÈu ngµnh hµng vµ giao cho c¸c HiÖp héi qu¶n lý theo tinh thÇn NghÞ quyÕt sè 09/2000/NQ-CP ngµy 15/06/2000 cña ChÝnh phñ. 2.4. VÒ sù phèi hîp gi÷a Nhµ n­íc, HiÖp héi, doanh nghiÖp trong viÖc tiÕp cËn vµ më réng thÞ tr­êng. Bªn c¹nh viÖc ph©n ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña Nhµ n­íc, HiÖp héi vµ doanh nghiÖp, cÇn chó träng x©y dùng c¬ chÕ phèi hîp gi÷a c¸c nhãm chñ thÓ trªn ®Ó ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c tiÕp cËn vµ më réng thÞ tr­êng. Nh­ ®· ph©n tÝch, vai trß chñ yÕu cña Nhµ n­íc sÏ lµ t¹o hµnh lang ph¸p lý vµ m«i truêng kinh doanh thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp chñ ®éng tiÕp cËn vµ th©m nhËp thÞ tr­êng. Trong mèi liªn hÖ ®ã, chøc n¨ng cña HiÖp héi trong viÖc lµm cÇu nèi gi÷a Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp lµ hÕt søc quan träng. Th«ng qua HiÖp héi, c¸c kiÕn nghÞ, khã kh¨n cña doanh nghiÖp sÏ ®­îc ph¶n ¶nh chÝnh x¸c vµ nhanh chãng tíi c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, ®ång thêi HiÖp héi còng cã thÓ ®Ò xuÊt, tham m­u cho Nhµ n­íc trong viÖc ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch, quy ®Þnh phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña ngµnh. KÕt luËn Cïng víi qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ vµ tù do ho¸ th­¬ng m¹i ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi, kh«ng mét quèc gia nµo kh«ng nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña ngo¹i th­¬ng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. ë ViÖt Nam, tõ n¨m 1986 chóng ta thu ®­îc nh÷ng thµnh tùu hÕt søc to lín vÒ ngo¹i th­¬ng so víi nh÷ng giai ®o¹n tr­íc ®ã. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ngo¹i th­¬ng lµ sù tiÕn bé tr«ng thÊy vÒ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta, mét n­íc ®ang ph¸t triÓn vµ ®ang trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Nh÷ng tiÕn bé ®ã ®­îc thÓ hiÖn ë tèc ®é t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ, møc sèng ngµy cµng ®­îc c¶i thiÖn cña ng­êi d©n, ë c¬ cÊu kinh tÕ ®ang ngµy cµng phï hîp víi yªu cÇu CNH - H§H, vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi còng nh­ vèn ®Çu t­ toµn x· héi t¨ng lªn c¶ vÒ quy m« vµ chÊt l­îng, c¸c nguån lùc trong n­íc ®ang ®­îc khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¶ vÒ nguån nh©n lùc lÉn tµi nguyªn thiªn nhiªn,… §©y chÝnh lµ nh÷ng hÖ qu¶ mµ sù ph¸t triÓn cña ngo¹i th­¬ng ®· ®em l¹i cho nÒn kinh tÕ n­íc ta tõ sau ®æi míi ®Õn nay. Do vËy, chóng ta cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ph¸t triÓn ngo¹i th­¬ng nh»m phôc vô cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc vµ phï hîp víi môc tiªu vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020. T¸c ®éng cña ngo¹i th­¬ng ®Õn nh÷ng tiÕn bé trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ ®· phÇn nµo ®­îc chøng minh qua kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy. tuy nhiªn, t×m hiÓu vÒ t¸c ®éng cña ngo¹i th­¬ng ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ lµ mét vÊn ®Ò cã néi dung v« cïng réng lín vµ còng kh¸ phøc t¹p mµ kh«ng chØ m×nh t¸c gi¶ quan t©m. cho ®Õn nay, ®· cã nhiÒu t¸c gi¶ lÊy sù ph¸t triÓn cña ngo¹i th­¬ng trong nh÷ng n¨m sau ®æi míi ®Æc biÖt lµ trong thËp kû 90 lµm ®èi t­îng nghiªn cøu; còng cã kh«ng Ýt nh÷ng c«ng tr×nh khoa häc nghiªn cøu vÒ t¸c ®éng cña ngo¹i th­¬ng ®Õn t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Nãi chung, ®©y lµ mét vÊn ®Ò thu hót ®­îc sù chó ý vµ quan t©m cña nhiÒu ng­êi vµ nhiÒu c¬ quan chøc n¨ng. Do h¹n chÕ vÒ thêi gian, nguån th«ng tin t­ liÖu còng nh­ kinh nghiÖm thùc tiÔn cña t¸c gi¶ vÒ vÊn ®Ò ®­îc nghiªn cøu, nh÷ng néi dung ®­îc ®Ò cËp trong kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy ch¾c ch¾n kh«ng tro¸nh khæi nh÷ng thiªó sãt, cßn nhiÒu vÊn ®Ò ph¶i tiÕp tôc hoµn chØnh vµ bæ sung thªm. do vËy, t¸c gi¶ mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ nh÷ng ng­êi quan t©m ®Ó ®Ò tµi nµy ®­îc hoµn thiÖn h¬n vµ cã thÓ ®­îc nghiªn cøu tiÕp sau nµy./ Tµi liÖu tham kh¶o. V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu Toµn quèc lÇn thø VI, VIII, IX. Niªn gi¸m thèng kª, Tæng côc Thèng kª, NXB Thèng kª tõ n¨m 1995 - 2000 “ChÝnh s¸ch ngo¹i th­¬ng NhËt B¶n thêi kú t¨ng tr­ëng cao vµ toµn cÇu ho¸ kinh tÕ” - GS.TS Bïi Xu©n L­u, NXB Gi¸o dôc “Nh÷ng xu h­íng ph¸t triÓn cña thÕ giíi vµ sù lùa chän m« h×nh c«ng ho¸ cña n­íc ta” - TS Vâ §¹i L­îc, NXB Khoa häc X· héi. “§¸nh thøc con rång ngñ quªn - kinh tÕ ViÖt Nam ®i vµo thÕ kû 21” - TËp thÓ t¸c gi¶, NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh. “Nh÷ng con rång l©m bÖnh: Khñng ho¶ng tµi chÝnh ë c¸c n­íc §«ng Nam ¸” - Vò Anh TuÊn (Chñ biªn), NXB Khoa häc X· héi. “C«ng nghiÖp ho¸ vµ chiÕn l­îc t¨ng tr­ëng dùa trªn xuÊt khÈu “ NXB ChÝnh trÞ Quèc gia. “C«ng nghiÖp ho¸ ViÖt Nam trong thêi ®¹i Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng” - TrÇn V¨n Thä, NXB Thµnh phè Hå ChÝ Minh. “Quan hÖ gi÷a ngo¹i th­¬ng víi t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ më” - TrÇn Anh Ph­¬ng, NXB Khoa häc X· héi. Gi¸o tr×nh “Kinh tÕ ngo¹i th­¬ng“ - Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng. Gi¸o tr×nh “Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ” - Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng. Kû yÕu Héi nghÞ khoa häc Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng 1998 - 1999 Kû yÕu Héi nghÞ khoa häc chµo mõng Tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng Mét sè s¶n phÈm khoa häc n¨m 2000 - Trung t©m Nghiªn cøu kinh tÕ thÕ giíi. B¸o c¸o tæng hîp “Bèi c¶nh quèc tÕ vµ sù lùa chän chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010” - TS Vâ §¹i L­îc “T¨ng tr­ëng víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn: VÊn ®Ò vµ gi¶i ph¸p” - ViÖn Th«ng tin Khoa häc X· héi B¸o c¸o kinh tÕ ViÖt Nam n¨m 2000 - ViÖn Nghiªn cøu Qu¶n lý Kinh tÕ Trung ¦¬ng. T¹p chÝ Ngo¹i th­¬ng : sè 11, 12, 15, 19, 22, 23, 26 n¨m 2001 T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ: sè 244 - th¸ng 9/1998 Sè 266 - th¸ng 7/2000 Sè 270 - th¸ng 11/2000 Sè 271 - th¸ng 12/2000 Sè 285 - th¸ng 2/2000 Sè 287 - th¸ng 4/2000 Sè 289 - th¸ng 6/2000 Sè 290 - th¸ng 7/2000 Sè 291 - th¸ng 8/2000 T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Ph¸t triÓn: sè 5/2002 T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o: sè 4/2002, sè 6/2002, T¹p chÝ Ch©u Mü ngµy nay: sè 6/2002 T¹p chÝ Ch©u ¸ - Th¸i b×nh D­¬ng:sè 1(22) n¨m 2000 T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi: sè 6 (44) n¨m 1996 sè 6 (74) n¨m 2001 sè 2 (76) n¨m 2002 sè 3 (77) n¨m 2002 Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam: Kinh tÕ ViÖt Nam 1999 - 2000 Kinh tÕ ViÖt Nam 2000 - 2001 Kinh tÕ ViÖt Nam 2001- 2002 Thêi b¸o kinh tÕ Sµi Gßn: sè 15, 16, 18, 19, 20 n¨m 2001 T¹p chÝ Chøng kho¸n ViÖt Nam: sè 11 th¸ng 11/2002 Vietnam’s Socio - economic development: No 31 Autumn 2002