Mục lục
Mục lục 1
Lời nói đầu 4
CHƯƠNG I: 6
Cơ sở lý luận của việc kiểm toán báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản trong kiểm toán nội bộ 6
11.Khại quát chung về kiểm toán 6
12 Kiểm toán nội bộ Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản 10
12.1 Kiểm toán nội bộ trong quản lý đầu tư xây dựng cơ bản. 10
12.2 Mục tiêu, yêu cầu, đối tượng của kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư XDCB do kiểm toán nội bộ thực hiện. 15
12.3 Quy trình kiểm toán 17
Chương II: 25
Thực trạng kiểm toán nội bộ Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản tại Tổng công ty Sông Đà 25
21 Tình hình sản xuất kinh doanh và hoạt động kiểm toán tại Tổng công ty Sông Đà 25
21.1 Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh tại Tổng công ty Sông Đà 25
21.2 Quá trình hoạt động của bộ máy kiểm toán nội bộ tại Tổng công ty Sông Đà. 29
22 Thực trạng kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản do kiểm toán nội bộ Tổng công ty Sông Đà thực hiện. 31
22.1 Lập kế hoạch kiểm toán. 32
22.2 Thực hiện kiểm toán. 49
22.3 Kết thúc kiểm toán. 65
23 Nhận xét về quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản do kiểm toán nội bộ Tổng công ty Sông Đà tiến hành. 68
Chương III 76
Phương hướng hoàn thiện kiểm toán nội bộ Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản qua thực tiễn hoạt động của phòng kiểm toán nội bộ Tổng công ty Sông Đà 76
31 Sự cần thiết phải hoàn thiện quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản đối với kiểm toán nội bộ Tổng công ty Sông Đà. 76
32 Một số kiến nghị nhằm khắc phục khó khăn và hoàn thiện kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản. 79
Kết luận 87
Tài liệu tham khảo 89
Danh mục sơ đồ, bảng biểu
Sơ đồ, bảng biểu Tên sơ đồ. bảng biểu
Sơ đồ số 1 Nộ dung kiểm toán Báo cáo quyết toán vốn đầu tư
Sơ đồ số 2 Tổ chức bộ máy kế toán Tổng công ty Sông Đà
Sơ đồ số 3 Đối chiếu quy trình kiểm toán hoạt động và kiểm toán báo cáo tài chính
Bảng số 1 Một số chỉ tiêu về kết quả hoạt động của Tổng công ty Sông Đà
Bảng số 2 Quyết định phê duyệt kế hoạch kiểm toán
Bảng số 3 Bảng phân công công tác
Bảng số 4 Mẫu đề cương kiểm toán
Bảng số 5 Đề cương kiểm toán nguồn vốn
Bảng số 6 Đề cương kiểm toán chi phí xây dựng và lắp đặt
Bảng số 7 Đề cương kiểm toán chi phí mua sắm trang thiết bị
Bảng số 8 Đề cương kiểm toán chi phí kiến thiết cơ bản khác
Bảng số 9 Đề cương kiểm toán Tài khoản tiền
Bảng số 10 Đề cương kiểm toán vật tư
Bảng số 11 Đề cương kiểm toán tài sản cố định
Bảng số 12 Đề cương kiểm toán thanh toán
Bảng số 13 Tổng hợp dự án đầu tư nhà G10
Bảng số 14 Chênh lệch giữa dự toán và quyết toán
Bảng số 15 Bảng kê giảm giá trị công trình
Bảng số 16 Mục tiêu và các thủ tục kiểm toán các khoản phải thu
Bảng số 17 Biên bản kiểm toán
Danh mục chữ viết tắt
KTCB : Kiến thiết cơ bản
XDCB : Xây dựng cơ bản
HĐQT : Hội đồng quản trị
Lời nói đầu
Trong những năm gần đây, hoà chung với xu thế hội nhập và mở cửa của nền kinh tế, ngành công nghiệp xây dựng đã vươn lên phát triển về mọi mặt nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng về xây dựng của các ngành, các địa phương, các doanh nghiệp cũng như các hộ dân cư trong cả nước. Sự phát triển mạnh mẽ này đòi hỏi việc quản lý công nghiệp xây dựng phải đồng bộ và ngày càng đạt hiệu quả cao. Hơn thế, do tính chất đặc thù của ngành và của sản phẩm xây dựng nên quản lý đầu tư xây dựng cơ bản đòi hỏi có sự kết hợp của nhiều bên khác nhau như chủ đầu tư, cơ quan thiết kế, đơn vị tổ chức thi công, các đơn vị cung cấp vật tư thiết bị, cơ quan quản lý Nhà nuớc, dơ đó các nhà quản lý không những phải nâng cao trình độ chuyên môn, có kinh nghiệm thực tế mà phải có sự hiểu biết trên nhiều lĩnh vực khác nhau.
Một trong những hoạt động quản lý đầu tư xây dựng cơ bản có hiệu quả và rất mới mẻ ở nước ta là hoạt động kiểm toán. Hoạt động này không những rất phát triển trong các khu vực kiểm toán nhà nước, kiểm toán độc lập, mà nó còn phát huy được sức mạnh quản lý của mình trong lĩnh vực kiểm toán nội bộ. Trong quá trình thực tập tại phòng Kiểm toán nội bộ của Tổng công ty Sông Đà, em đã được tìm hiểu về quá trình kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản. Đây là một lĩnh vực kiểm toán mang tính đặc thù, diễn ra thường xuyên trong hoạt động kiểm toán tại Tổng công ty Sông Đà và hoạt động này đã cung cấp nhiều thông tin, nhiều ý kiến cho Ban lãnh đạo Tổng công ty với mục tiêu kiểm tra tính chính xác, trung thực của báo cáo, giám sát việc tuân thủ những quy tắc, quy định do nhà nước cũng như do Tổng công ty ban hành từ đó góp phần ngăn chặn những hiện tượng gian lận, tiêu cực, phục vụ cho lợi ích của toàn công ty và giúp công ty có thể phát triển vững bền.
Nhận thức được sự mới mẻ về lý luận và những yêu cầu thiết yếu trong thực tế quản lý đầu tư xây dựng cơ bản, chuyên đề tốt nghiệp của em sẽ đề cập đến vấn đề: “Tìm hiểu về kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản tại Tổng công ty Sông Đa”`. Trong đó chuyên đề sẽ đề cập đến những lý luận cơ bản về vấn đề kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản trong kiểm toán nội bộ, tìm hiểu thực tế kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản tại Tổng công ty Sông Đà và đưa ra những ý kiến về việc vận dụng lý luận nhằm hoàn thiện quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản tại Tổng công ty Sông Đà.
Nội dung chuyên đề bao gồm các phần chính sau:
Chương I: Cơ sở lý luận của việc kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản.
Chương II: Thực trạng kiểm toán nội bộ Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản tại Tổng công ty Sông Đà
Chương III: Hoàn thiện quy trình kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản tại Tổng công ty Sông Đà.
CHƯƠNG I
CƠ Sở Lý LUậN CủA VIệC kiểm toán báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản trong kiểm toán nội bộ
11.Khại quát chung về kiểm toán
Kiểm toán là một hoạt động tuy mới xuất hiện ở nước ta khoảng 10 năm nay nhưng đã có những bước phát triển lớn và ngày càng khẳng định rõ vai trò của mình trong việc xác minh và bày tỏ ý kiến, tạo niềm tin cho những người quan tâm, củng cố nền nếp hoạt động tài chính và góp phần nâng cao hiệu quả, năng lực quản lý.
Hiện nay, trên thế giới có rất nhiều quan niệm về kiểm toán, các quan niệm đó không hoàn toàn đối lập nhau mà phản ánh quá trình phát triển của cả thực tiễn và lý luận kiểm toán đồng thời nêu lên bản chất của kiểm toán đó là việc xác minh và bày tỏ ý kiến về thực trạng hoạt động được kiểm toán bằng hệ thống phương pháp kỹ thuật của kiểm toán chứng từ và kiểm toán ngoài chứng từ do các kiểm toán viên có trình độ nghiệp vụ tương xứng thực hiện trên cơ sở hệ thống pháp lý có hiệu lực.
Như vậy, kiểm toán có chức năng cơ bản là xác minh và bày tỏ ý kiến của mình về những lĩnh vực được kiểm toán với mục đích là tạo niềm tin cho những người quan tâm về tính trung thực của thông tin, tính quy tắc trong việc thực hiện các nghiệp vụ, tính hiệu quả, tính hiệu năng của hoạt động.
Nội dung trực tiếp của kiểm toán là thực trạng hoạt động tài chính. Thực trạng này một phần được phản ánh trên các bảng khai tài chính hay những tài liệu kế toán nói chung và một phần không thể hiện trên các tài liệu kế toán hay các tài liệu khác.
Để thực hiện tốt chức năng của mình, kiểm toán phải hình thành một hệ thống phương pháp kỹ thuật hoàn chỉnh khoa học bao gồm các phương pháp kiểm toán chứng từ và các phương pháp kiểm toán ngoài chứng từ.
Phân hệ phương pháp kiểm toán chứng từ bao gồm:
- Kiểm toán các cân đối kế toán: là phương pháp dựa trên các cân đối kế toán và các cân đối khác để kiểm toán các quan hệ nội tại của các yếu tố cấu thành cân đối đó.
- Đối chiếu trực tiếp: là đối chiếu một chỉ tiêu trên các nguồn tài liệu khác nhau với nhau.
- Đối chiếu logic: là việc nghiên cứu các mối liên hệ giữa các chỉ tiêu có quan hệ với nhau.
Phân hệ phương pháp kiểm toán ngoài chứng từ bao gồm:
- Kiểm kê: là việc kiểm tra tại chỗ các đối tượng kiểm toán.
- Điều tra:là dùng các cách khác nhau để tiếp cận và đánh giá đối tượng kiểm toán.
- Trắc nghiệm : là việc tái diễn các hoạt động, nghiệp vụ để xác minh lại kết quả của một quá trình, một sự việc đi qua.
Một cuộc kiểm toán phải được thực hiện bởi những kiểm toán viên có trình độ nghiệp vụ chuyên sâu về kế toán và kiểm toán đồng thời phải có những hiểu biết nhất định về lĩnh vực mà mình kiểm toán.
Khách thể kiểm toán được xác định là một cá nhân hay một đơn vị, tổ chức cần được kiểm toán.
Trong quá trình hình thành và phát triển, ngành kiểm toán không chỉ dừng lại ở việc kiểm toán bảng khai tài chính hay tài liệu kế toán mà còn thâm nhập vào nhiều lĩnh vực khác nhau. Vì vậy theo quan điểm hiện đại, phạm vi kiểm toán rất rộng bao gồm các lĩnh vực chủ yếu sau:
Kiểm toán thông tin (information audit): hướng vào việc đánh giá tính trung thực và hợp pháp của các tài liệu làm cơ sở pháp lý cho việc giải quyết các mối quan hệ về kinh tế và tạo niềm tin cho những người quan tâm đến tài liệu kế toán.
Kiểm toán tính quy tắc (regularity audit): hướng vào việc đánh giá tình hình thực hiện các thể lệ, chế độ, luật pháp của đơn vị được kiểm toán trong quá trình hoạt động.
Kiểm toán hiệu quả (efficiency audit): hướng vào mối quan hệ giữa một bên là các sản phẩm dịch vụ làm ra với một bên là các nguồn lực đã tạo ra chúng với yêu cầu có kết quả tối đa và chi phí về nguồn lực tối thiểu.
Kiểm toán hiệu năng (effect audit): hướng vào mối quan hệ giữa mục tiêu và kết quả cụ thể của một chương trình.
Kiểm toán là một hoạt động phát sinh từ yêu cầu quản lý và phục vụ cho yêu cầu quản lý. Kiểm toán tạo niềm tin cho những người quan tâm như các nhà đầu tư, các nhà quản trị doanh nghiệp, người lao động, khách hàng, nhà cung cấp, cơ quan Nhà nước, . Kiểm toán góp phần hướng dẫn nghiệp vụ và củng cố nền nếp hoạt động tài chính kế toán nói chung và hoạt động của đơn vị được kiểm toán nói riêng. Đồng thời kiểm toán góp phần nâng cao hiệu quả và năng lực quản lý. Trong điều kiện ở nước ta hiện nay, hệ thống pháp lý chưa hoàn chỉnh, chưa có các chuyên gia giỏi, giàu kinh nghiệm về quản lý, để duy trì kỷ cương và bảo đảm phát triển đúng hướng thì việc xây dựng đồng bộ và tổ chức thực hiện tốt kiểm toán trên mọi lĩnh vực là việc làm rất cần thiết và có vai trò, ý nghĩa lớn trong hệ thống quản lý.
Hiện nay, với sự phát triển ngày càng mạnh mẽ của các hoạt động kinh tế, kiểm toán đóng vai trò to lớn. Hoạt động này là thực sự cần thiết đối với các đơn vị thuộc mọi thành phần kinh tế. Hình thức tổ chức bộ máy kiểm toán theo đó cũng được phân thành 3 loại hình: kiểm toán Nhà nước, kiểm toán độc lập, kiểm toán nội bộ.
Kiểm toán nhà nước
Kiểm toán Nhà nước là hệ thống bộ máy chuyên môn của Nhà nước thực hiện các chức năng kiểm toán tài sản của Nhà nước.
ở nước ta, kiểm toán Nhà nước được chính thức thành lập theo Nghị định 70CP/ và có chức năng “xác nhận tính đúng đắn, hợp pháp của tài liệu, số liệu kế toán, báo cáo quyết toán của các cơ quan Nhà nước, các đơn vị sự nghiệp, đơn vị kinh tế Nhà nước và các đoàn thể quần chúng, các tổ chức xã hội sử dụng kinh phí do ngân sách Nhà nước cap”(^' trích điều 1 của Nghị định 70CP/)
Theo điều 2 của Nghị định 70CP/ “kiểm toán Nhà nước có nhiệm vụ xây dựng kế hoạch kiểm toán hàng năm. Qua kiểm toán, cung cấp kết quả cho chính phủ và góp ý kiến với đơn vị được kiểm toán củng cố nền tài chính kế toán và kiến nghị với cấp có thẩm quyền xử lý những vi pham ”.
Kiểm toán độc lập
Kiểm toán độc lập là hình thức tổ chức kinh doanh dịch vụ kiểm toán và tư vấn theo yêu cầu của khách hàng do các kiểm toán viên độc lập thực hiện.
Chức năng của kiểm toán độc lập là xác minh và đưa ra ý kiến về tính trung thực, hợp lý của các thông tin tài chính tại đơn vị được kiểm toán với tạo sự tin cậy cho những người quan tâm tới các thông tin đó .
Kiểm toán nội bộ
Theo các chuẩn mực Hành nghề kiểm toán nội bộ ban hành tháng 5 năm 1978, “ Kiểm toán nội bộ là bộ máy thực hiện chức năng thẩm định độc lập được thiết lập bên trong một tổ chức để xem xét và đánh giá các hoạt động của tổ chức đó với tư cách là một sự trợ giúp đối với tổ chức đo”(Modern' internal auditing_ appraising operationand control – Victor ZBrink. and Herbert Witt).
Như vậy, kiểm toán nội bộ là bộ máy thực hiện chức năng kiểm toán trong phạm vi đơn vị, phục vụ yêu cầu quản lý nội bộ đơn vị. Do mục tiêu được giới hạn ở phạm vi nội bộ đơn vị nên bộ máy này thường chỉ bao gồm các kiểm toán viên nội bộ. Về nội dung kiểm toán, kiểm toán nội bộ không chỉ kiểm tra chất lượng thông tin kế toán, tài chính mà còn thực hiện kiểm toán hiệu quả, kiểm toán hiệu năng, kiểm toán tuân thủ, kiểm toán thông tin nhằm phục vụ các yêu cầu khác nhau của quản lý.
ở các nước phát triển như Mĩ và Pháp, kiểm toán nội bộ đã trở thành một hoạt động nghề nghiệp phức tạp đòi hỏi cả sự nghên cứu, đào tạo và tổ chức tương ứng với chức năng và lĩnh vực hoạt động trong từng thời kỳ, từ lĩnh vực xử lý thông tin đến hiệu quả kinh doanh và năng lực quản lý.
ở nước ta, kiểm toán nội bộ gắn liền với hoạt động kế toán và quản lý, chưa tách ra thành một hệ thống pháp quy riêng với những quy trình và phương pháp kỹ thuật riêng đồng thời đội ngũ kiểm toán viên nội bộ cũng chưa được quan tâm đào tạo và bồi dưỡng nghiệp vụ đúng mức.
Để đáp ứng các yêu cầu trong quản lý, Bộ Tài chính đã ban hành Quy chế kiểm toán nội bộ áp dụng đối với các doanh nghiệp nhà nước kèm theo Quyết định số 832 TCQĐ/CĐKT/ ngày 2810/1997/. Theo điều 3 của quy chế này “doanh nghiệp phải thường xuyên tổ chức kiểm toán nội bộ nhằm đánh giá về chất lượng và độ tin cậy của thông tin kinh tế, tài chính; về bảo vệ an toàn tài sản của doanh nghiệp; về chấp hành pháp luật, chính sách, chế độ của nhà nước, cũng như các nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị, của Ban giám đốc doanh nghiệp đối với hoạt động của doanh nghiệp (kể cả đối với công ty cổ phần, liên doanh mà số vốn góp của doanh nghiệp nhà nước chiếm trên 50%)”. Quy chế này là căn cứ để doanh nghiệp xây dựng và duy trì hệ thống kiểm soát nội bộ thích hợp và có hiệu quả ở doanh nghiệp và các đơn vị thành viên.
Phạm vi hoạt động của kiểm toán nội bộ là các lĩnh vực: Kiểm toán các báo cáo tài chính, các báo cáo quản trị của doanh nghiệp và của các đơn vị thành viên; Kiểm toán tuân thủ; Kiểm toán hoạt động.
Trong quá trình kiểm toán, kiểm toán nội bộ phải thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Kiểm tra tính phù hợp, hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm soát nội bộ.
- Kiểm tra và xác nhận chất lượng, độ tin cậy của thông tin kinh tế, tài chính phản ánh trên báo cáo tài chính, báo cáo kế toán quản trị trước khi trình ký duyệt.
- Kiểm tra sự tuân thủ các nguyên tắc hoạt động, quản lý kinh doanh, đặc biệt sự tuân thủ luật pháp, chính sách, nghị quyết, quyết định của Hội đồng quản trị, của Ban giám đốc doanh nghiệp.
- Phát hiện những sơ hở, yếu kém, gian lận trong quản lý, trong bảo vệ tài sản của doanh nghiệp, đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện hệ thống quản lý, điều hành kinh doanh.
88 trang |
Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2914 | Lượt tải: 1
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Đề tài Tìm hiểu về kiểm toán quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản tại Tổng công ty Sông Đà, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
®æi yªu cÇu vÒ quy c¸ch ®èi víi lo¹i thiÕt bÞ ®ã so víi thiÕt kÕ. KiÓm to¸n viªn kiÓm tra quyÕt ®Þnh phª duyÖt cña Tæng gi¸m ®èc, kiÓm tra PhiÕu thu tiÒn mÆt víi ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè ph¸p lý cïng c¸c chøng tõ chøng minh kh¸c vµ chÊp nhËn víi viÖc ghi gi¶m gi¸ trÞ c«ng tr×nh kho¶n tiÒn thu vÒ. Trªn c¬ së c¸c ph©n tÝch c¬ b¶n kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh c¸c thñ tôc kiÓm to¸n chi tiÕt ®èi víi mét sè kho¶n môc träng yÕu. Cã thÓ kh¸i qu¸t c¸c thñ tôc ®ã ®èi víi c¸c kho¶n ph¶i thu tiÒn mÆt sau:
B¶ng sè 16: Môc tiªu vµ c¸c thñ tôc kiÓm to¸n c¸c kho¶n ph¶i thu
Môc tiªu
Thñ tôc kiÓm to¸n
§¶m b¶o cho c¸c kho¶n tiÒn ghi sæ lµ ®· thùc tÕ nhËn ®îc
Xem xÐt b»ng chøng c¸c kho¶n thu tiÒn
Sè tiÒn ®· thu ®îc ghi sæ mét c¸ch ®Çy ®ñ
§èi chiÕu c¸c phiÕu thu víi sæ NhËt ký chung
C¸c kho¶n tiÒn thu ®· ®îc tÝnh to¸n vµ ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n
Xem xÐt c¸c kho¶n thu b»ng ngo¹i tÖ (Chªnh lÖch b»ng tØ gi¸), c¸c kho¶n thu b»ng vµng b¹c ®¸ quý.
Cßn víi TiÒn göi ng©n hµng c¸c thñ tôc ®Ó ¸p dông kiÓm to¸n còng nh ®èi víi tiÒn mÆt. Tuy nhiªn nh÷ng sai sè thu chi tiÒn göi ng©n hµng theo ®¸nh gi¸ cña kiÓm to¸n viªn Ýt h¬n so víi tiÒn mÆt bêi v× c¸c kho¶n thu chi vÒ tiÒn göi ng©n hµng ngoµi sù kiÓm so¸t cña ®¬n vÞ cßn cã sù kiÓm so¸t cña ng©n hµng. §ång thêi c¸c thñ tôc chøng tõ vµ sù kiÓm tra ký duyÖt c¸c kho¶n vÒ tiÒn göi ng©n hµng còng ®îc thùc hiÖn mét c¸ch chÆt chÏ qua nhiÒu kh©u, nhiÒu bé phËn cña doanh nghiÖp còng nh cña ng©n hµng. KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ c¸c kho¶n tiÒn ®îc tr×nh bµy trung thùc, hîp lý trong b¸o c¸o cña ®¬n vÞ chñ ®Çu t.
2.2.3. KÕt thóc kiÓm to¸n.
B¸o c¸o kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng nhµ G10 ®îc lËp lµ sù tæng hîp c¸c phÇn viÖc cña c¸c kiÓm to¸n viªn. Tríc khi b¸o c¸o kiÓm to¸n ®îc lËp c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé lËp c¸c biªn b¶n kiÓm to¸n. §©y lµ giai ®o¹n tæng hîp c¸c ph¸t hiÖn kiÓm to¸n tõ c¸c sæ tay kiÓm to¸n viªn néi bé. Trong sæ tay kiÓm to¸n viªn néi bé phÇn ph¸t hiÖn kiÓm to¸n ®îc tr×nh bµy víi c¬ cÊu gåm:
Thùc tr¹ng ( chªnh lÖch )
Nguyªn nh©n
HËu qu¶
KiÕn nghÞ xö lý
Cô thÓ c¸c biªn b¶n chi tiÕt ®îc c¸c kiÓm to¸n viªn lËp cho tõng phÇn viÖc mµ hä ®îc ph©n c«ng vµ ®· lµm sau ®ã trëng ®oµn tiÕn hµnh xem xÐt vµ tæng hîp l¹i trªn c¬ së ®· cã sù theo dâi gi÷a c¸c phÇn viÖc ®ã trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cu«c kiÓm to¸n. C¸c biªn b¶n kiÓm to¸n sÏ ®îc chuyÓn cho ban qu¶n lý dù ¸n ®Ó ký x¸c nhËn tríc ®ång thêi b¸o c¸o kiÓm to¸n sÏ ®îc lËp. Thùc tÕ t¹i phßng kiÓm to¸n n«i bé Tæng c«ng ty S«ng §µ biªn b¶n kiÓm to¸n ®îc hiÓu ®ång nhÊt víi b¸o c¸o kiÓm to¸n
B¶ng sè17: Biªn b¶n kiÓm to¸n
Bé x©y dùng
céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam
Tæng c«ng ty s«ng ®µ
§éc lËp - Tù do - H¹nh phóc
---------------------
---------------------
biªn b¶n kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n
Trung t©m ®iÒu hµnh s¶n xuÊt Tæng c«ng ty S«ng §µ nhµ G10 - quËn Thanh xu©n - Hµ Néi
Thùc hiÖn QuyÕt ®Þnh sè 76TCT/KTNB ngµy 04/01/2003 cña Héi ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty phßng kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty ®· tiÕn hµnh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng trung t©m ®iÒu hµnh s¶n xuÊt vµ giao dÞch cña Tæng c«ng ty - nhµ G10 QuËn Thanh Xu©n - Hµ Néi trong thêi gian võa qua (tõ ngµy 17/2/2003 ®Õn ngµy 24/2/2003).
§¹i diÖn ®oµn kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty :
§/c : NguyÔn Hång Phong – Trëngphßng KiÓm to¸n néi bé- Trëng ®oµn cïng c¸c ®ång chÝ chuyªn viªn phßng kiÓm to¸n néi bé
§¹i diÖn c«ng ty X©y l¾p vËt t vËn t¶i S«ng §µ 12
§/c : Ninh M¹nh Hïng - Gi¸m ®èc c«ng ty
§/c : TrÇn TuyÕt Hoa- KÕ to¸n trëng
Cïng c¸c ®/c kÕt to¸n trëng chi nh¸nh, xÝ nghiÖp trùc thuéc vµ mét sè c¸n bé phßng liªn quan.
Sau khi xem xÐt b¸o c¸o quyÕt to¸n sæ s¸ch chøng tõ cña chóng t«i tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n nh sau:
PhÇn I: kh¸i qu¸t vÒ c«ng tr×nh vµ qu¸ tr×nh x©y dùng trung t©m giao dÞch vµ ®iÒu hµnh nhµ G10:
……………..
PhÇn II : KÕt qu¶ kiÓm to¸n
I.KiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n
1.VÒ thanh to¸n khèi lîng c«ng tr×nh:
Gi¶m trong gi¸ trÞ c«ng tr×nh do thanh to¸n t¨ng c¶ vÒ khèi lîng vµ ®¬n gi¸ trong mét sè h¹ng môc c«ng tr×nh ®îc kiÓm tra: 341.964.223®
Gi¸ trÞ khèi lîng thanh quyÕt to¸n cha chÝnh x¸c yªu cÇu banh qu¶n lý vµ c¸c bªn thi c«ng thanh quyÕt to¸n l¹i: 15.215.455®
Gi¸ trÞ khèi lîng thanh to¸n cha hîp lý tr×nh H«i ®ång qu¶n trÞ Tæng c«ng ty xem xÐt thªm 29.235.242®
…………
II. KiÓm to¸n tu©n thñ
………
PhÇn III: NhËn xÐt vµ mét sè kiÕn nghÞ:
………
§¹i diÖn ®oµn kiÓm to¸n
Trëng ®oµn
§¹i diÖn ®¬n vÞ
Mét b¸o c¸o kiÓm to¸n còng ®îc lËp víi h×nh thøc nh trªn.
Nh vËy cã thÓ thÊy mét b¸o c¸o tæng hîp gåm 3 phÇn:
- Néi dung c¬ b¶n cña mét cuéc kiÓm to¸n
- C¸c ph¸t hiÖn
- C¸c kiÕn nghÞ vµ kÕt luËn kiÓm to¸n vµ c¸c phô lôc kiÓm to¸n
C¸c kÕt luËn vµ kiÕn nghÞ kiÓm to¸n chÝnh lµ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn ®iÒu chØnh b¸o c¸o quyÕt to¸n, thay ®æi quy chÕ qu¶n lý vµ h¹ch to¸n ®Õn c¸c ®¬n vÞ tham gia thi c«ng, ®Õn c¸c c¬ quan qu¶n lý… §ã còng lµ nh÷ng ®iÒu mµ kiÓm to¸n viªn ®· trao ®æi víi nh÷ng ngêi cã liªn quan ®Õn ®èi tîng kiÓm to¸n.
C¸ch tr×nh bµy b¸o c¸o nh trªn thêng dµi vµ mang tÝnh chÊt diÔn gi¶i toµn bé kÕt qu¶ cña cuéc kiÓm to¸n. C¨n cø ®Ó lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n trªn nh ®· tr×nh bµy lµ nh÷ng ý kiÕn nhËn xÐt vÒ b»ng chøng kiÓm to¸n ®· thu th©p ®îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n vµ lu gi÷ trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n. B¸o c¸o kiÓm to¸n nµy cßn ®îc trëng phßng kiÓm to¸n néi b« kiÓm tra xem xÐt l¹i vµ ®iÒu chØnh, bæ xung nh÷ng chi tiÕt cÇn thiÕt sau ®ã ®îc lËp thµnh 3 b¶n trong ®ã: 1 b¶n ®¬c chuyÓn cho ban qu¶n lý dù ¸n, 1 b¶n ®îc chuyÓn cho ban gi¸m ®èc Tæng c«ng ty cßn 1 b¶n ®îc lu trong phßng kiÓm to¸n n«i bé trong hå s¬ kiÓm to¸n cña phßng.
Trong quy tr×nh kiÓm to¸n néi bé B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n theo dâi sau kiÓm to¸n míi lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña mét cuéc kiÓm to¸n. Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty tiÕn hµnh xem xÐt c¸c kÕt luËnvµ c¸c kiÕn nghÞ cña kiÓm to¸n viªn tríc c¸c vÊn ®Ò cßn tån t¹i vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh cÇn thiÕt. §ång thêi ban qu¶n lý dù ¸n tiÕp tôc gi¶i tr×nh nh÷ng g× cßn “nî” phßng kiÓm to¸n néi bé trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n vµ c¶ nh÷ng vÊn ®Ò kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh vµ cã nh÷ng chøng cí cha tho¶ m·n v× chóng lµ nh÷ng vÊn ®Ò quan hÖ ®Õn lîi Ých cña chÝnh ban qu¶n lý dù ¸n.
C¸c kÕt luËn kiÓm to¸n cña kiÓm to¸n viªn néi bé cã yªu cÇu thay ®æi ®èi víi mét B¸o c¸o quyÕt to¸n nhng ®ång thêi còng lµ nh÷ng híng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶, hiÖu lùc cña nh÷ng lÇn thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n sau kÓ c¶ viÖc thùc hiÖn ®Çu t lÉn qu¸ tr×nh lËp B¸o c¸o quyÕt to¸n phï hîp víi c¸c quy ®Þnh cña Nhµ níc.
2.3. NhËn xÐt vÒ quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n do kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty S«ng §µ tiÕn hµnh.
Tuy míi ho¹t ®éng ®îc 5 n¨m kÓ tõ n¨m 1998 nhng phßng kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty x©y dùng S«ng §µ ®· kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ vai trß cña m×nh. Theo c¸c nhµ chuyªn m«n ®¸nh gi¸ phßng kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty S«ng §µ lµ mét trong nh÷ng n¬i ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ nhÊt níc ta hiÖn nay.
T¹i Tæng c«ng ty x©y dùng S«ng §µ, kiÓm to¸n néi bé lµ mét phßng chøc n¨ng ®éc lËp víi c¸c phßng ban kh¸c trong Tæng c«ng ty chÞu sù l·nh ®¹o trùc tݪp cña Tæng gi¸m ®èc, ®îc l·nh ®¹o c«ng ty nhËn thøc ®óng vÞ trÝ, vai trß vµ sù cÇn thiÕt cña kiÓm to¸n néi bé ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i Doanh nghiÖp. MÆt kh¸c do tæ chøc bé m¸y kiÓm to¸n néi bé tËp trung t¹i Tæng c«ng ty nªn kiÓm to¸n néi bé cã kh¶ n¨ng kiÓm tra ®îc tÝnh hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶ cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®iÒu hµnh qu¶n lý trong c¸c doanh nghiÖp, tæng kÕt ®¸nh gi¸ u nhîc ®iÓm cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi tõng lÜnh vùc t vÊn gióp l·nh ®¹o Tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp thnµh viªn cho phï hîp víi tõng doanh nghiÖp.
HiÖn nay, phßng kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty x©y dùng S«ng §µ tuy x¸c ®Þnh ph¹m vi kiÓm to¸n néi bé bao gåm kiÓm to¸n ho¹t ®éng, kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh, kiÓm to¸n tu©n thñ nhng trªn thùc tÕ víi tæ chøc bé m¸y kiÓm to¸n néi bé nh hiÖn nay kiÓm to¸n néi bé míi thùc hiÖn tèt ®îc néi dung kiÓm to¸n tµi chÝnh vµ kiÓm to¸n tu©n thñ mµ cha chó träng ®Õn kiÓm to¸n ho¹t ®éng.
Qua qu¸ tr×nh theo dâi thùc tÕ kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n do kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty x©y dùng S«ng §µ thùc hiÖn ®èi víi dù ¸n nhµ G10 vµ c¸c yÕu tè kh¸c nh: qua c¸c ®Ò c¬ng kiÓm to¸n c¸c phÇn viÖc ®· lËp, qua thùc tÕ kiÓm to¸n nãi chung cña phßng ¶nh hëng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®Õn kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n nh vÒ c«ng t¸c kiÓm kª trong kiÓm to¸n, viÖc thùc hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n …qua pháng vÊn c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé trong phßng ta cã thÓ kh¸i qu¸t quy tr×nh kiÓm to¸n c¸c dù ¸n ®µu t x©y dùng c¬ b¶n t¹i ®©y nh sau:
ØChuÈn bÞ kiÓm to¸n :
Chän dù ¸n hoÆc chän c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh cña dù ¸n
T×m hiÓu nh÷ng thay ®æi trong c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé cña ®¬n vÞ chñ ®Çu t.
LËp kÕ ho¹ch tæng qu¸t tr×nh Tæng gi¸m ®èc Tæng c«ng ty phª chuÈn vµ th«ng b¸o cho ban qu¶n lý dù ¸n.
LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n chi tiÕt
ØThùc hiÖn kiÓm to¸n :
KiÓm to¸n tu©n thñ
KiÓm to¸n c¸c kho¶n môc träng yÕu trong b¸o c¸o quyÕt to¸n theo ®Ò c¬ng ®· chuÈn bÞ:
+ KiÓm to¸n tµi kho¶n vèn
+ KiÓm to¸n chi phÝ ®Çu t : Chi tiÕt h¬n nh sau:
KiÓm to¸n chi phÝ ®Çu t x©y dùng vµ l¾p ®Æt
KiÓm to¸n chi phÝ trang thiÕt bÞ l¾p ®Æt c«ng tr×nh
KiÓm to¸n chi phÝ kiÕn thiÕt c¬ b¶n kh¸c
KiÓm to¸n tµi kho¶n tiÒn
KiÓm to¸n tµi kho¶n vËt t
KiÓm to¸n c¸c tµi kho¶n trong thanh to¸n
KiÓm to¸n tµi s¶n cè ®Þnh
ØLËp b¸o c¸o kiÓm to¸n :
LËp c¸c biªn b¶n kiÓm to¸n chi tiÕt sau ®ã lËp c¸c biªn b¶n kiÓm to¸n tæng hîp
LËp b¸o c¸o kiÓm to¸n
ØTheo dâi sau kiÓm to¸n
Quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t XDCB t¹i ®©y vÒ c¬ b¶n gièng víi quy tr×nh kiÓm to¸n Nhµ níc ®Æc biÖt trong phÇn lùa chän ®©u lµ kho¶n môc träng yÕu trong mét dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®Ó kiÓm to¸n. Cã thÓ lý gi¶i nh sau: XÐt trªn gãc ®é kiÓm to¸n mét c¸ch ®éc lËp ®èi víi dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n th× kiÓm to¸n néi bé vµ kiÓm to¸n Nhµ níc cã cïng mét b¶n chÊt. Tuy nhiªn ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n ë chç: môc ®Ých chÝnh cña kiÓm to¸n néi bé lµ phôc vô ban l¸nh ®¹o ®¬n vÞ. kiÓm to¸n néi bé c¸c dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Çu t hay néi dung kiÓm to¸n ho¹t ®éng trong kiÓm to¸n dù ¸n ph¶i lµ néi dung chÝnh trong khi kiÓm to¸n Nhµ níc chñ yÕu thùc hiÖn kiÓm to¸n tu©n thñ. H¬n n÷a do kiÓm to¸n néi bé cã sù hiÓu biÕt phong phó vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña dù ¸n nªn c«ng viÖc t×m hiÓu ®èi tîng kiÓm to¸n cã phÇn thuËn lîi ®ång thêi t¹i ®©y viÖc lËp ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n cßn ®îc lång ghÐp vµo trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n tøc lµ viÖc tiÕn hµnh c¸c thñ tôc kiÓm to¸n kh«ng cÇn ®îcghi chÐp l¹i thµnh v¨n b¶n mµ chñ yÕu ®îc thùc thi trùc tiÕp theo quyÕt ®Þnh cña kiÓm to¸n viªn c¨n cø trªn kü n¨ng vµ kinh nghiÖm cña hä chø kh«ng ph¶i lµ mét bíc c«ng viÖc riªng biÖt trong phÇn chuÈn bÞ kiÓm to¸n nh ®èi víi kiÓm to¸n Nhµ níc. MÆt kh¸c còng do kiÓm to¸n néi bé cßn g¾n víi ®èi tîng kiÓm to¸n cho nªn hä cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n.
KiÓm to¸n néi bé chñ yÕu vËn dông Quy chÕ kiÓm to¸n néi bé ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc do Bé Tµi ChÝnh ban hµnh cha híng tíi c¸c ChuÈn mùc kiÓm to¸n néi bé quèc tÕ.
Qua thùc tÕ quy tr×nh kiÓm to¸n trªn cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng cè g¾ng cña kiÓm to¸n néi bé trong viÖc t×m mét quy tr×nh kiÓm to¸n dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n phï hîp víi ®Æc trng riªng cña m×nh ®ång thêi còng cßn nhiÒu h¹n chÕ
Nh÷ng ®iÓm m¹nh cña kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty S«ng §µ thÓ hiÖn trªn nhiÒu mÆt.
Quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®îc m« t¶ trong phÇn trªn lµ phï hîp víi ChuÈn mùc thùc hµnh nghÒ nghiÖp cña kiÓm to¸n néi bé do ViÖn kiÓm to¸n viªn néi bé ban hµnh, ®ång thêi phï hîp víi Quy chÕ kiÓm to¸n néi bé trong doanh nghiÖp nhµ níc do Bé Tµi chÝnh ban hµnh ngµy 28/10/1997 víi 4 giai ®o¹n:
ChuÈn bÞ kiÓm to¸n
Thùc hiÖn kiÓm to¸n
B¸o c¸o kÕt qu¶ kiÓm to¸n
Theo dâi sau kiÓm to¸n
Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n dù ¸n ®Çu t nhµ G10 kÕ ho¹ch kiÓm to¸n cã Sù thay ®æi phï hîp víi kiÓm to¸n sè 520- lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n “ch¬ng tr×nh lµm viÖc ph¶i ®ñ linh ho¹t ®Ó bao qu¸t ®îc nh÷ng yªu cÇu cha ®¬c kiÓm to¸n ®èi víi kiÓm to¸n néi bé”.
Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n c¸c kiÓm to¸n viªn ®· phèi hîp c¸c kü thuËt kiÓm to¸n nh: kiÓm tra ho¸ ®¬n, chøng tõ sè liÖu, tÝnh to¸n kiÓm tra c¸c lo¹i sæ s¸ch vµ nhËt ký kÕ to¸n, kiÓm tra vµ ph¸t hiÖn c¸c trêng hîp kh«ng b×nh thêng, kiÓm tra c¸c mèi quan hÖ cña ho¸ ®¬n, chøng tõ ®Ò thu thËp b»ng chøng kiÓm to¸n.
KiÓm to¸n viªn néi bé Tæng c«ng ty cã hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé Tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn cho nªn bíc lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n kh«ng tèn thêi gian vµ c«ng søc. H¬n thÕ ®©y còng lµ mét lîi thÕ ®Ó thùc hiÖn kiÓm to¸n dù ¸n th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ triÓn khai c¸c thñ tôc kiÓm to¸n bëi v× viÖc n¾m ®îc c¬ cÊu kiÓm so¸t dù ¸n lµ ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt ®Ó thùc hiÖn kiÓm to¸n ho¹t ®éng- mét m¶ng quan träng cña kiÓm to¸n dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. §ång thêi ®©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt so víi quy tr×nh cña kiÓm to¸n nhµ níc.
Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cuéc kiÓm to¸n viÖc trao ®æi th«ng tin vµ phèi hîp c¸c phÇn viÖc trong ®oµn kiÓm to¸n ®îc thùc hiÖn tèt. C¸c kiÓm to¸n viªn ®îc ph©n c«ng thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc t¬ng ®èi ®éc lËp nhau nh»m ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o chñ ®éng tiÕn hµnh theo tr×nh tù ch¬ng tr×nh kiÓm to¸n chi tiÕt ®ång thêi tËn dông ®îc kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c kiÓm to¸n viªn. Tuy nhiªn gi÷a c¸c kiÓm to¸n viªn cã sù trao ®æi th«ng tin víi nhau ®Ó ®¶m b¶o kiÓm to¸n ®îc toµn diÖn vµ s©u s¾c, kh«ng trïng lÆp kh«ng bá sãt. VÝ dô nh kÕt hîp sö dông d÷ liÖu gi÷a kiÓm to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ víi kiÓm to¸n c¸c kho¶n vËt t, chi phÝ l¾p ®Æt thiÕt bÞ kh¸c… §ã cßn sù phèi hîp cña trëng ®oµn kiÓm to¸n - ngêi n¾m cuéc kiÓm to¸n mét c¸ch tæng hîp vµ cã hÖ thèng ®ång thêi còng lµ ngêi cã tr×nh ®é nghiÖp cao, cã nhiÒu n¨m trong lÜnh vùc kiÓm tra tµi chÝnh kÕ to¸n ®iÒu nµy ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt gi÷a c¸c yÕu tè cña mét dù ¸n v× dø ¸n theo ®Þnh nghÜa kh¸i qu¸t nhÊt lµ mét ®¬n vÞ hoµn chØnh ho¹t ®éng ®éc lËp trong mèi quan hÖ qua l¹i víi môc tiªu, lµ c«ng cô qu¶n lý cã kÕ ho¹ch nh»m ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu ®· ®Þnh.
Qu¸ tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®îc triÓn khai ®ång thêi kiÓm to¸n viªn còng lµm nhiÖm vô t vÊn vÒ tµi chÝnh kÕ to¸n cho ban qu¶n lý dù ¸n nh»m söa ch÷a nhng sai sãt kÞp thêi n©ng cao tr×nh ®é h¹ch to¸n kÕ to¸n, n¨ng cao hiÖu qu¶n qu¶n lý cho c¸c dù ¸n sau. §ång thêi qu¸ tr×nh theo dâi sau kiÓm to¸n ®îc tæ chøc tèt cã sù phèi hîp cña kiÓm to¸n néi bé, ban gi¸m ®èc vµ ban qu¶n lý dù ¸n ®¶m b¶o c¸c kÕt luËn vµ c¸c kiÕn nghÞ mang tÝnh kh¶ thi vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc
Nh÷ng mÆt cßn h¹n chÕ
VÒ néi dung cña cuéc kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n: KiÓm to¸n míi chØ tËp trung vµo kiÓm to¸n c¸c th«ng tin ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o, kiÓm to¸n tu©n thñ cßn kiÓm to¸n ho¹t ®éng cha thÓ hiÖn râ rµng.
MÆt kh¸c, kiÓm to¸n tu©n thñ cha ®¬c kh¸i qu¸t thµnh mét quy tr×nh chuÈn do tÝnh ®a d¹ng vµ b¶n chÊt phøc t¹p cña lo¹i h×nh kiÓm to¸n nµy còng nh ®èi víi lo¹i h×nh kiÓm to¸n ho¹t ®éng. Cha cã mét hÖ thèng chuÈn mùc hoÆc quy t¾c nµo chi phèi ®Õn c¸c c«ng viÖc ®ã.
Thùc tÕ trªn lµ khã kh¨n kh«ng chØ ®èi víi kiÓm to¸n néi bé mµ cßn ®èi víi c¶ kiÓm to¸n ®éc lËp vµ kiÓm to¸n nhµ níc do h¹n chÕ vÒ nh©n sù vµ thêi gian ®ång thêi do tÝnh phøc t¹p cña vÊn ®Ò.
VÒ quy tr×nh kiÓm to¸n dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n : Trong phÇn chuÈn bÞ ®éi ngò nh©n viªn cho cuéc kiÓm to¸n dù ¸n kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty vÊn cha chó träng ®Õn vÊn ®Ò x¸c nhËn nhu cÇu chuyªn gia t vÊn trong cuéc kiÓm to¸n. Trªn thùc tÕ cho thÊy tuy kiÓm to¸n néi bé ®îc tËp trung t¹i Tæng c«ng ty nªn cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi trong viÖc xin ý kiÕn c¸c chuyªn gia, xin sè liÖu t¹i c¸c phßng ban chøc n¨ng trong Tæng c«ng ty nhng cha cã sù chuÈn bÞ nªn g©y ra nhiÒu bÊt cËp vÒ sù chê ®îi lµm gi¸n ®o¹n ®Ðn tiÕn ®é vµ chÊt lîng cña cuéc kiÓm to¸n.
C¸c kiÓm to¸n viªn néi bé cã u ®iÓm lµ sù hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé Tæng c«ng ty l¹i lµ nh÷ng ngêi cã nhiÒu kinh nghiÖm trong lÜnh vùc kÕ to¸n, tµi chÝnh cho nªn bíc t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé thêng ®îc triÓn khai Ýt, c¸c kiÓm to¸n viªn chñ yÕu thu thËp th«ng tin tµi liÖu cÇn thiÕt th«ng qua hiÓu biÕt vÒ ®¬n vÞ trong c¸c cuéc kiÓm to¸n n¨m tríc, ®èi víi c¸c kho¶n môc cô thÓ kiÓm to¸n viªn chñ yÕu dùa vµo ph¬ng ph¸p pháng vÊn trùc tiÕp nh©n viªn ®¬n vÞ vµ kiÓm tra chøng tõ sæ s¸ch mµ kh«ng lËp b¶ng m« t¶, b¶ng têng thuËt hay lu ®å vèn lµ nh÷ng c«ng cô rÊt hiÖu qu¶ ®Ó ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. C¸ch thu thËp th«ng tin nh vËy cã thÓ kh«ng chÝnh x¸c do sù cung cÊp th«ng tin sai lÖch cña chÝnh ®èi tîng kiÓm to¸n. MÆt kh¸c ®èi víi mét tæng c«ng ty cã quy m« lín ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®a d¹ng trong nhiÒu lÜnh vùc cã c¬ cÊu qu¶n lý kh¸ phøc t¹p th× nh÷ng hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé kh«ng th× cha ®ñ mµ cÇn ph¶i cã sù hiÓu biÕt mét c¸ch cã hÖ thèng. NÕu viÖc t×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé tèt gióp cho viÖc thùc hiÖn hiÖu qu¶ ë c¶ m¶ng kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n, kiÓm to¸n ho¹t ®éng vµ kiÓm to¸n tu©n thñ gióp cho kiÓm to¸n viªn ®ì mÊt thêi gian trong viÖc kiÓm tra nh÷ng chç kh«ng cÇn thiÕt vµ tËp trung vµo nh÷ng chç quan träng. §iÒu quan träng h¬n lµ mét sù hiÓu biÕt ®Çy ®ñ, cã hÖ thèng vÒ c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé trong toµn Tæng c«ng ty cung cÊp c¬ së cho c«ng viÖc kiÓm to¸n ho¹t ®éng dù ¸n bëi v× viÖc kh¶o s¸t tÝnh hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh kiÓm so¸t néi bé ®èi víi dù ¸n còng lµ mét phÇn cña c«ng t¸c kiÓm to¸n hiÖu qu¶ hiÖu lùc cña dù ¸n. ChÝnh v× vËy, viÖc phßng kiÓm to¸n néi bé Ýt triÓn khai t×m hiÓu c¬ cÊu kiÓm so¸t néi bé mét c¸ch cã hÖ thèng xÐt vÒ mÆt kh¸ch quan lµ cha ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn kiÓm to¸n dù ¸n cã hiÖu qu¶ cao. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh nhµ G10, kiÓm to¸n viªn ®· vÇn dông kh¸i niÖm träng yÕu nhng chñ yÕu theo kinh nghiÖm. ViÖc quyÕt ®Þnh sai sè bao nhiªu lµ sai ph¹m träng yÕu ®èi víi mét kho¶n môc nµo ®Êy kh«ng ®îc x¸c ®Þnh râ rµng mµ chñ yÕu ®îc quyÕt ®Þnh mét c¸ch chñ quan bëi c¸c kiÓm to¸n viªn. VÝ dô mét sai sè 1 triÖu ®ång ®èi víi mét tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· ph¶i lµ sai sãt träng yÕu cha vµ còng sè tiÒn nµy nhng ®èi víi kho¶n môc hµng tån kho th× sao trong khi ®ã träng yÕu träng yÕu lµ mét kh¸i niÖm quan träng trong kiÓm to¸n cã thÓ ¶nh hëng ®Õn ph¸n xÐt cña ngêi ®äc b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ do ®ã ¶nh hëng ®Õn quyÕt ®Þnh cña hä.
Bªn c¹nh ®ã c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé ë ®©y thêng tiÕn hµnh chän mÉu theo nguyªn t¾c sè lín nghÜa lµ kho¶n môc nµo cã sè d lín sÏ cã c¬ héi ®îc chän tríc, kh«ng theo mét quy ®Þnh nµo mµ chØ dùa vµo xÐt ®o¸n chñ quan vµ kinh nghiÖm cña kiÓm to¸n viªn. ChÝnh v× vËy mÉu kiÓm to¸n kh«ng mang tÝnh ®¹i diÖn cao, kh«ng thÓ ®¶m b¶o r¨ng mäi sai sãt, gian l©n ®Òu tËp trung vµo kho¶n môc cã sè d lín. Gian lËn, sai sãt cã thÓ tËp trung vµo kho¶n môc cã sè s nhá nhng mËt ®é xÈy ra sai sãt cã thÓ rÊt lín vµ cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn chÊt lîng cña cuéc kiÓm to¸n nãi chung vµ kiÓm to¸n dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n nã riªng. §ång thêi viÖc ®¸nh gi¸ quy m« mÉu ®Ó tiÕn hµnh viÖc kiÓm to¸n kh«ng ®îc chó träng sÏ khiÕn cho khèi lîng c«ng t¸c kiÓm to¸n trë nªn rÊt lín vµ g©y l·ng phÝ vÒ thêi gian tiÒn b¹c. C«ng t¸c kiÓm kª còng chñ yÕu dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm kª do ®èi tîng kiÓm to¸n thùc hiÖn. §iÒu ®ã khiÕn cho sù tån t¹i vËt chÊt cña c¸c tµi s¶n kh«ng ®îc ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c. ViÖc sö dông c¸c kü thuËt kiÓm to¸n kh¸c nh ®iÒu tra x¸c nhËn kh«ng ®îc sö dông trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. Hay nãi mét c¸ch kh¸c kiÓm to¸n viªn néi bé vÉn chñ yÕu sö dông c¸c kü thuËt kiÓm to¸n chøng tõ mµ cha kÕt hîp víi c¸c thñ tôc kiÓm to¸n ngoµi chøng tõ. §iÒu nµy sÏ cha ®¶m b¶o cho c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n cã tÝnh tin cËy cao mÆc dï t¹i ®©y c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé cã sù hiÓu biÕt s©u s¾c vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé bëi v× thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi chÝnh cã hai phÇn riªng biÖt: mét phÇn ®îc ph¶n ¸nh trong tµi liÖu kÕ to¸n vµ phÇn kh¸c cha ®îc ph¶n ¸nh trong tµi liªu nµy. §èi víi phÇn thø nhÊt, viÖc x¸c minh vµ bµy tá ý kiÕn ®· hoµn toµn cã c¬ së chøng minh lµ c¸c th«ng tin kÕ to¸n. Do ®ã kiÓm to¸n viªn cã thÓ sö dông ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n chøng tõ ®Ó t×m b»ng chõng kiÓm to¸n. Cßn phÇn thø hai cha cã c¬ së d÷ liÖu do ®ã cÇn cã nh÷ng ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n ngoµi chøng tõ ®Ó t¹o ra b»ng chøng kiÓm to¸n nh: ®iÒu tra kiÓm kª hay thùc nghiÖm …
Khi kiÓm tra chi tiÕt c¸c kiÓm to¸n viªn ghi l¹i nh÷ng sai sãt ph¸t hiÖn ®îc díi d¹ng diÔn gi¶i b»ng lêi trong b¸o c¸o kiÓm to¸n. Cßn c¸c th«ng tin kh¸c trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n hÇu nh kh«ng ®îc gi÷ l¹i trªn giÊy tê lµm viÖc. §iÒu nµy g©y khã kh¨n cho c¸c kiÓm to¸n viªn khi muèn t×m l¹i c¸c b»ng chøng cô thÓ cña ®¬n vÞ ®îc kiÓm to¸n ®· tr×nh bµy l¹i víi ban l·nh ®¹o Tæng c«ng ty khi hä cã ®ßi hái gi¶i tr×nh cô thÓ. C¸c nhµ qu¶n lý còng khã mµ cã thÓ ®¸nh gi¸ c«ng viÖc kiÓm to¸n hiÖu qña nh thÓ nµo, ®Æc biÖt trong trêng hîp cã c¸c tranh chÊp ph¸p lý hay kiÖn tông. H¬n n÷a nÕu sè lîng ph¸t hiÖn Ýt th× viÖc tËp hîp c¸c ph¸t hiÖn trong sæ tay kiÓm to¸n cßn cã thÓ kiÓm so¸t ®îc nhng trong trêng hîp c¸c ph¸t hiÖn nhiÒu bao gåm c¶ nh÷ng sai sãt râ rµng vµ nh÷ng ph¸t hiÖn kiÓm to¸n cßn ®ang nghi vÊn mµ kh«ng ®îc hÖ thèng ho¸ th× kiÓm to¸n viªn néi bé sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc xö lý sè liÖu. VÝ dô nh trong c«ng t¸c tæng hîp kÕt qu¶ kiÓm to¸n, theo dâi vµ xö lý nh÷ng trêng hîp nghi vÊn cÇn cã nh÷ng gi¶i tr×nh ®Ó cã thÓ kÕt luËn ®Êy lµ nh÷ng sai sãt hay chøng minh ®îc s ch©n thùc cña nghiÖp vô…T¹i Tæng c«ng ty x©y dùng S«ng §µ ban l·nh ®¹o tin tëng c¸c kiÓm to¸n viªn trong viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô ®îc giao. §iÒu nµy cã thÓ lý gi¶i cho thùc tÕ trªn nh÷ng viÖc c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé kh«ng ghi chÐp l¹i nh÷ng c«ng viÖc ®· tiÕn hµnh vÒ l©u dµi sÏ ¶nh hëng cho kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n v× ngoµi viÖc lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n th× hå s¬ kiÓm to¸n cßn dïng ®Ó ®¸nh gi¸ rót kinh nghiÖm cho c¸c cuéc kiÓm to¸n sau. Kh«ng thÓ cã mét quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n hiÖu qu¶ nÕu kh«ng ®óc rót kinh nghiÖm tõ nh÷ng c«ng viÖc ®· lµm.
Qua nh÷ng nhËn xÐt trªn cã thÓ thÊy ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ vµ c¶ nh÷ng h¹n chÕ trong c«ng t¸c kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n cña phßng kiÓm to¸n néi bé. §ång thêi qua viÖc nghiªn cøu ®èi chiÕu gi÷a lÝ luËn vµ thùc tiÔn c«nng t¸c kiÓm to¸n dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cña phßng kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty ®· ®îc m« t¶ ë trªn ta cã thÓ rót ra mét sè bµi häc kinh nghiÖm dÉn ®Õn thùc tr¹ng ®ã:
Sù trao ®æi th«ng tin vµ phèi hîp gi÷a c¸c kiÓm to¸n viªn trong ®oµn kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n víi sù chØ ®¹o bao qu¸t cña trëng ®oµn. Dù ¸n ®Çu t XDCB lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt gi÷a c¸c yÕu tè cña nã cã mèi liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau. ChÝnh v× vËy tuy c¸c kiÓm to¸n viªn triÓn khai cuéc kiÓm to¸n theo c¸c kho¶n môc t¬ng ®èi ®éc lËp víi nhau nhng nhê trao ®æi th«ng tin vµ phèi hîp tèt nªn vÉn ®¶m b¶o ®îc mèi liªn hÖ qua l¹i gi÷a c¸c phÇn viÖc víi nhau nh ®· ph©n tÝch ë trªn. Thùc tÕ kiÓm to¸n nãi chung cho thÊy nÕu chØ thùc hiÖn ph©n ®o¹n kiÓm to¸n theo kho¶n môc mµ kh«ng cã sù kÕt nèi d÷ liÖu tèt th× kh«ng ®¶m b¶o chÊt lîng cña cuéc kiÓm to¸n. Nã sÏ dÉn ®Õn sù t¸ch biÖt nh÷ng tµi kho¶n vèn cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau nh vËt t tån kho vµ chi phÝ vËt t tÝnh vµo c«ng tr×nh. Nhê thùc hiÖn tèt c«ng t¸c trao ®æi th«ng tin vµ phèi hîp c«ng viÖc ®· lµm gi¶m kh¶ n¨ng nµy vµ theo ®îc dßng vËn ®éng liªn tôc cña th«ng tin tõ nghiÖp vô kinh tÕ ®îc ph¶n ¸nh vµo sæ nhËt ký chung, sæ chi tiÕt vµ tæng hîp vµo sæ c¸i vµ b¸o c¸o. Trong lóc níc ta cha thÓ tiÕp cËn ®îc víi c¸ch kiÓm to¸n theo c¸c chu kú th× ®©y lµ mét bµi häc kinh nghiÖm dÉn ®Õn sù thµnh c«ng cña mét cuéc kiÓm to¸n dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n.
HiÓu biÕt vÒ th×nh h×nh ho¹t ®éng cña dù ¸n : Víi lîi thÕ lµ nh©n viªn cña Tæng c«ng ty ®· tõng lµm viÖc nhiÒu n¨m trong c¸c lÜnh vùc kiÓm tra tµi chÝnh, kÕ to¸n c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé cña tæ chøc. Qua sù hiÓu biÕt Êy kiÓm to¸n viªn ®· lùa chän ®îc nh÷ng ph¬ng ph¸p tiÕp cËn dù ¸n, tËp trung vµo nh÷ng môc tiªu träng t©m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó triÓn khai cuéc kiÓm to¸n.
Nhu cÇu chuyªn gia vÒ nh÷ng lÜnh vùc chuyªn m«n: khi kiÓm to¸n viªn ®øng tríc t×nh huèng ®ßi hái kiÕn thøc chuyªn m«n th× cã thÓ pháng vÊn mét chuyªn gia. Ngêi nµy thêng ®îc ®iÒu ®éng tõ c¸c bé phËn kh¸c trong Tæng c«ng ty víi yªu cÇu ngêi nµy ph¶i ®éc lËp víi ®èi tîng kiÓm to¸n. Dù ®o¸n nhu cÇu cña chuyªn gia ®îc chuÈn bÞ trong qu¸ tr×nh chuÈn bÞ kiÓm to¸n. Tuy nhiªn viÖc phßng kiÓm to¸n néi bé cha chó ý ®Õn c«ng t¸c nµy cã thÓ g©y nhiÒu bÊt cËp trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cuéc kiÓm to¸n nh ®· ph©n tÝch ë trªn.
HiÓu biÕt vÒ c¸c chuÈn mùc, luËt lÖ, chÝnh s¸ch chÕ ®é cña Nhµ níc vµ Tæng c«ng ty : §iÒu nµy ®¶m b¶o cho cuéc kiÓm to¸n ®îc tiÕn hµnh nhanh vµ c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n cã gi¸ trÞ thuyÕt phôc cao.
Ch¬ng III
ph¬ng híng hoµn thiÖn kiÓm to¸n néi bé B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n qua thùc tiÔn ho¹t ®éng cña phßng kiÓm to¸n néi bé tæng c«ng ty s«ng ®µ
3.1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®èi víi kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty S«ng §µ.
Ngµy nay, trªn thÕ giíi sù ph¸t triÓn tõng ngµy cña ngµnh kiÓm to¸n nãi chung vµ cña kiÓm to¸n néi bé nãi riªng thÓ hiÖn ë sù thay ®æi vÒ b¶n chÊt vµ ph¹m vi ho¹t ®éng kiÓm to¸n. Sù ra ®êi cña kiÓm to¸n néi bé trong c¸c tæ chøc lóc ban ®Çu xuÊt ph¸t tõ nhu c©ï ®¶m b¶o sù chÝnh x¸c cña c¸c hå s¬, sè liÖu, sù tu©n thñ c¸c quy t¾c, kiÓm so¸t gian lËn vµ sai sãt. Qua thêi gian, kiÓm to¸n néi bé ®· trë thµnh mét c«ng viÖc cã ph¹m vi ngµy cµng réng ®èi víi c¸c tæ chøc thuéc tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc. KiÓm to¸n néi bé do ®ã còng gÆt h¸i ®îc rÊt nhiÒu thµnh tùu trong nghiªn cøu còng nh trong phong ph¸p tiÕp cËn. Ngµy nay, kiÓm to¸n néi bé ®îc nh×n nhËn nh mét nhiÖm vô kh«ng thÓ thiÕu trong mäi lÜnh vùc cña tæ chøc. Sù më réng vÒ lo¹i h×nh ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n néi bé ®· ®îc c¸c ®¬n vÞ t nh©n thõa nhËn. §iÒu ®ã thÓ hiÖn ë vÞ trÝ cao h¬n trong tæ chøc, ng©n s¸ch ho¹t ®éng lín h¬n, sù thõa nhËn môc tiªu nghiªn cøu réng h¬n, ®îc sö dông nhiÒu h¬n ®Ó phôc vô cho nhiÒu lo¹i h×nh ho¹t ®éng kh¸c nhau. Trong hÇu hÕt c¸c c«ng ty, chuyªn viªn kiÓm to¸n vµ c¸c nh©n viªn kh¸c ®îc nh×n nhËn nh nh÷ng céng sù quan träng trong ho¹t ®éng chung cña c«ng ty. TÊt c¶ sù thõa nhËn trªn chøng tá c«ng viÖc cña kiÓm to¸n néi bé ®ang ngµy cµng ®îc më réng vµ trë nªn ®éc lËp h¬n.
Sù ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n néi bé diÔn ra rréng kh¾p xuÊt ph¸t tõ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña c¸c bé phËn kiÓm to¸n néi bé t¹i tõng doanh nghiÖp vµ c¸c tæ chøc ChÝnh phñ. Nh÷ng ho¹t ®éng nµy lµ c¬ së thµnh c«ng cho c¸c tæ chøc ®ã. Sù tiÕn triÓn trong t¬ng lai cña kiÓm to¸n néi bé sÏ lín h¬n qua nç lùc nghÒ nghiÖp trªn mét ph¹m vi réng lín. Nhng xÐt mét c¸ch toµn diÖn, sù ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n néi bé phô thuéc vµo thµnh tùu cña mäi kiÓm to¸n viªn néi bé. Do ®ã, môc tiªu ë ®©y lµ n©ng cao chÊt lîng ho¹t ®éngcña tõng kiÓm to¸n viªn vµ mçi bé phËn kiÓm to¸n néi bé trong c¸c doanh nghiÖp, ®em l¹i sù trî gióp tÝch cùc gãp phÇn ®¸p øng nhu cÇu cña doanh nghiÖp.
Sù ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt ®Æc biÖt lµ sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ th«ng tin vµ c¸c øng dông cña nã trong mäi vÊn ®Ò cña cuéc sèng hiÖn ®¹ilµ mét trong nh÷ng søc m¹nh to lín vµ cã ý nghÜa nhÊt cña x· héi. Trong kinh doanh vµ trong ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc. m¸y tÝnh ®· trë thµnh ph¬ng tiÖn chñ yÕu ®Ó xö lý c¸c d÷ liÖu v¨n phßng vµ ®em l¹i kh¶ n¨ng míi cho mét sè lîng lín c¸c øng dông trong khoa häc qu¶n lý. Nh÷ng ph¸t triÓn nµy ®em l¹i nh÷ng thuËn lîi lín nhng ®ång thêi còng g©y ra kh«ng Ýt khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh. Môc tiªu cña kiÓm to¸n néi bé vÒ trî gióp tæ chøc ®åi hái kiÓm to¸n viªn néi bé ph¶i nhËn thøc ®îc nh÷ng c¬ héi còng nh c¸c th¸ch thøc míi nµy vµ trî gióp mäi bé phËn ®Ó sö dông mäi nguån lùc mét c¸ch cã hiÖu qu¶. Thªm vµo ®ã nh÷ng øng dông réng r·i cña m¸y tÝnh ®· t¸c ®éng trùc tiÕp nhiÒu h¬n tíi c«ng viÖc cña kiÓm to¸n viªn néi bé.
ViÖc xem xÐt c¸c d÷ liÖu ho¹t ®éng nay ®· ®îc vi tÝnh ho¸. Tríc khi cã sù x©m nhËp cña m¸y tÝnh, kiÓm to¸n viªn néi bé xö lý tµi liÖu vµ c¸c d÷ liÖu cã liªn quan b»ng c¸ch thñ c«ng. Ngµy nay c¸c d÷ liÖu c¬ b¶n ®îc in ra b»ng m¸y tÝnh ®iÖn tö qua mät lo¹t c¸c ch¬ng tr×nh vµ ph¬ng ph¸p xö lý d÷ liÖu phøc t¹p. Khi xem xÐt c¸c sè liÖu nµy kiÓm to¸n viªn néi bé cÇn tËp trung vµo c¸c xö lý c¬ b¶n cña m¸y tÝnh, c¸c ch¬ng tr×nh vµ kiÓm so¸t mµ qua ®ã sè liÖu ®îc t¹o ra.
Nh÷ng kiÓm tra vÒ qu¸ tr×nh xö lý cña m¸y tÝnh ®iÖn tö dÉn tíi viÖc sö dông ®éc lËp m¸y tÝnh. Th«ng thêng, kiÓm to¸n viªn sÏ kiÓm tra ®é chÝnh x¸c cña c¸c d÷ liÖu b»ng c¸c ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ ®ång thêi kiÓm tra sù hîp lÖ cña c¸c sè liÖu gèc tríc khi nhËp vµo cho m¸y tÝnh xö lý.
Qu¸ tr×nh xö lý d÷ liÖu cña m¸y tÝnh ®îc dùa trªn ch¬ng tr×nh ®îc ®Þnh s½n, khi ch¬ng tr×nh ®ã thuéc mét lÜnh vùc quan träng vµ cã mèi quan hÖ qua l¹i víi nhiÒu ho¹t ®éng th× chïn ®îc coi nh mét hÖ thèng.KiÓm to¸n viªn muèn trë thµnh mét bé phËn cÊu thµnh tÝch cùc cña mét hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé tèt vµ c¸c thñ tôc néi bé cã hiÖu qu¶ kiÓm to¸n viªn néi bé cÇn cã ngay nh÷ng kiÕn thøc chuyªn m«n t¬ng ®èi ®Çy ®ñ vÒ kü thuËt ®Ó cã thÓ lµm viÖc víi bé phËn ph¸t triÓn hÖ thèng. §iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ kiÓm to¸n viªn néi bé ph¶i thiÕt lËp vµ duy tr× liªn l¹c trong nh÷ng thêi ®iÓm cÇn thiÕt. Thùc hiÖn nh÷ng c«ng viÖc trªn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ còng lµ mét th¸ch thøc ®èi víi kiÓm to¸n viªn néi bé.
Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña ngµnh kiÓm to¸n néi bé trªn thÕ giíi, kiÓm to¸n néi bé ë ViÖt Nam còng ®ang dÇn trë thµnh mét ho¹t ®éng quen thuéc vµ ®ãng vai trß nhÊt ®Þnh t¹i c¸c c«ng ty, tæng c«ng ty lín vµ lµ mét yªu cÇu thiÕt yÕu mµ Bé Tµi chÝnh ®Æt ra ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc. Víi xu híng héi nhËp kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, khi ViÖt Nam ký kÕt hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i song ph¬ng ViÖt Nam - Hoa Kú, gia nhËp AFTA, ¦TO c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Æt ra ph¬ng híng hoµn thiÖn m×nh nh»m n©ng cao tÝnh c¹nh tranh trªn th¬ng trêng. HiÖn nay, ë níc ta cha cã chuÈn mùc kiÓm to¸n riªng cho kiÓm to¸n néi bé, ho¹t ®éng kiÓm to¸n néi bé hoµn toµn dùa theo Quy chÕ kiÓm to¸n néi b«l do Bé Tµi chÝnh ban hµnhvµ c¸c quy chÕ, quy ®Þnh t¹i mçi c«ng ty. Trong xu híng ph¸t triÓn hiÖn nay, kiÓm to¸n néi bé ngµy cµng trë nªn ®éc lËp do ®ã ViÖt Nam cÇn ph¶i nghiªn cøu ban hµnh mét bé chuÈn mùc cho ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n néi bé.
Víi sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t, víi xu thÕ héi nhËp m¹nh mÏ vµ sù ph¸t triÓn vît bËc cña khoa häc kü thuËt®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ th«ng tin, ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn ®îc Tæng c«ng ty S«ng §µ ngµy cµng ph¶i hoµn thiÖn ho¹t ®éng kiÓm to¸n néi bé cña m×nh. Lµ mét Tæng c«ng ty cã ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu trªn lÜnh vùc XDCB viÖc kiÓm to¸n c¸c B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t XDCB nãi riªng vµ kiÓm to¸n c¸c dù ¸n ®Çu t XDCB nãi chung lµ mét c«ng viÖc cÇn thiÕt. Trong thêi gian tíi, Tæng c«ng ty sÏ ph¸t triÓn híng kinh doanh sang c¶ c¸c ngµnh thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c do ®ã ho¹t ®éng kiÓm to¸n néi bé ph¶i cã sù thay ®æi lín ®Ó thÝch øng víi sù thay ®æi trong chiÕn lîc kinh doanh song ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®èi víi c¸c c«ng tr×nh XDCB vÉn ®ongs vai trß quan träng vµ chiÕm phÇn lín thêi gian. Víi môc tiªu më réng thÞ trêng kinh doanh vÒ XDCB, t¨ng c¸c dù ¸n ®Çu t XDCB ë c¶ trong níc vµ níc ngoµi Tæng c«ng ty yªu cÇu bé m¸y kiÓm to¸n néi bé ph¶i cã nh÷ng bíc hoµn thiÖn c¸c quy tr×nh kiÓm to¸n ®Æc biÖt lµ kiÓm to¸n c¸c c«ng tr×nh ®Çu t XDCB ®Ó b¾t kÞp nh÷ng bíc ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n n«Þ bé trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi t¹o sù hoµ nhËp vÒ mäi mÆt cña Tæng c«ng ty. §©y còng lµ yªu cÇu thiÕt yÕu nh»m lµm t¨ng søc m¹nh cña Tæng c«ng ty trªn th¬ng trêng.V× vËy, hoµn thiÖn ho¹t ®éng kiÓm to¸n néi bé nãi chung vµ hoµn thiÖn quy tr×h kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh XDCB nãi riªng lµ yªu cÇu thùc tÕ vµ bøc thiÕt ®èi víi kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty S«ng §µ.
3.2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m kh¾c phôc khã kh¨n vµ hoµn thiÖn kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n.
Trong n¨m 2003 mét sè dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®îc ®a vµo kÕ ho¹ch kiÓm to¸n chÝnh thøc theo nh÷ng chuyªn ®Ò riªng biÖt cña phßng kiÓm to¸n néi bé chøng tá sù tin cËy cña ban gi¸m ®èc Tæng c«ng ty víi hiÖu qu¶ mang l¹i cña c«ng t¸c nµy. Víi c¸c kiÕn thøc ®· ®îc tÝch luü trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn, häc tËp nghiªn cøu t¹i trêng §¹i häc Kinh tÕ quèc d©n vµ nghiªn cøu thùc tiÔn kiÓm to¸n t¹i phßng kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty em m¹nh d¹n cã mét sè ®Ò xuÊt ®Ó gãp phÇn vµo viÖc kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i trong kiÓm to¸n c¸c dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n t¹i Tæng c«ng ty S«ng §µ.
Thø nhÊt, ®Ó cã thÓ cïng mét lóc thùc hiÖn ®îc c¶ 3 néi dung kiÓm to¸n ho¹t ®éng, kiÓm to¸n tu©n thñ, kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n t¹i Tæng c«ng ty ngoµi kiÓm to¸n viªn néi bé cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao vÒ tµi chÝnh kÕ to¸n cÇn bæ sung c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé trong nh÷ng lÜnh vùc chuyªn ngµnh kh¸c ®Æc biÖt trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. Tríc m¾t, c«ng ty cÇn bæ sung thªm ngêi cã kinh nghiÖm, n¨ng lùc trong lÜnh vùc kÕ to¸n, kiÓm to¸n tõ c¸c ®¬n vÞ lªn phßng KiÓm to¸n néi bé. Vµ vÒ l©u dµi Tæng c«ng ty cÇn tæ chøc c¸c kho¸ häc båi dìng nghiÖp vô thêng xuyªn, tæ chøc c¸c cuéc tiÕp xóc trao ®æi víi c¸c chuyªn gia kiÓm to¸n thuéc c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau nh»m trau dåi vµ n©ng cao tr×nh ®é cña kiÓm to¸n viªn néi bé. Mét c¸ch kh¸c Tæng c«ng ty cã thÓ tuyÓn nh©n viªn lµ c¸c sinh viªn chuyªn nghµnh kiÓm to¸n trong c¸c trêng ®¹i häc nh»m gi¶m chi phÝ ®µo t¹o cho c«ng ty.
Thø hai, Tæng c«ng ty cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ vÒ viÖc lu©n chuyÓn th«ng tin b¸o c¸o t¹o ®iÒu kiÖn cho kiÓm to¸n néi bé n¨m b¾t kÞp thêi ®îc c¸c th«ng tin trong Tæng c«ng ty. Nh vËy phßng kiÓm to¸n néi bé víi chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh cÇn cã sù phèi hîp víi c¸c phßng ban trong viÖc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ c¸c th«ng tin kinh tÕ ®ång thêi th«ng qua viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ chÊt lîng th«ng tin kinh tÕ cña kiÓm so¸t néi bé còng nh hiÖu lùc cña hÖ thèng kتm so¸t néi bé, kiÓm to¸n néi bé ®a ra nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn chØnh quy chÕ còng nh b¸o c¸o, th«ng tin.
Thø ba, qua ph©n tÝch t×nh h×nh kiÓm to¸n c¸c dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n t¹i Tæng c«ng ty cho thÊy néi dung kiÓm to¸n ho¹t ®éng cha lµ mét néi dung chÝnh trong mét cuéc kiÓm to¸n dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. Tuy nhiªn trong ch¬ng I khi t×m hiÓu vÒ c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña kiÓm to¸n néi bé nãi chung còng nh trong phÇn II qua néi dung Quy chÕ ho¹t ®éng cña phßng kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty S«ng §µ ®Òu thÊy lÜnh vùc chñ yÕu cña kiÓm to¸n néi bé lµ kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh hay B¸o c¸o quyÕt to¸n cña dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. Nh vËy kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty nªn vµ cÇn ph¶i më réng néi dung kiÓm to¸n ho¹t ®éng. Víi t c¸ch lµ c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé, hä cã mét vÞ trÝ ®éc ®¸o ®Ó thùc hiÖn kiÓm to¸n ho¹t ®éng, ®ã lµ do hä lµ nh÷ng nh©n viªn cña Tæng c«ng ty vµ dµnh tÊt c¶ thêi gian cña hä lµm viÖc cho Tæng c«ng ty mµ hä ®ang kiÓm to¸n. V× thÕ hä cã mét kiÕn thøc ®¸ng kÓ vÒ Tæng c«ng ty vµ c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh cña nã mµ ®©y lµ ®iÒu c¬ b¶n ®Ó kiÓm to¸n ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶.
§Ó thùc hiÖn kiÓm to¸n néi bé B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t XDCB, phßng kiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty s«ng §µ cã thÓ ¸p dông quy tr×nh kiÓm to¸n ho¹t ®éng ®· nªu trong Ch¬ng I : “ C¬ së lÝ luËn cña kiÓm to¸n c¸c dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cña kiÓm to¸n néi bé”. Tuy nhiªn thùc tÕ kiÓm to¸n cho thÊy kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n lµ mét cuéc kiÓm to¸n liªn kÕt do ®ã kiÓm to¸n cã thÓ kÕt hîp kiÓm to¸n ho¹t ®éng vµ kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh mµ kiÓm to¸n viªn néi bé thùc hiÖn. Mèi quan hÖ ®ã cã thÓ thÊy th«ng qua s¬ ®å sè 3.
Tuy nhiªn Tæng c«ng ty còng ph¶i c©n nh¾c gi÷a chi phÝ ®Ó thùc hiÖn kiÓm to¸n víi nh÷ng hiÖu qu¶ ®¹t ®îc nh»m ®a ra nh÷ng quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c vµ cã lîi nhÊt cho toµn Tæng c«ng ty.
Thø t, kiÓm to¸n viªn néi bé cã thÓ hoµn thiÖn mét sè néi dung trong quy tr×nh kiÓm to¸n c¸c dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n nh hoµn thiÖn viÖc vËn dông tÝnh träng yÕu, n©ng cao c«ng t¸c ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé, vËn dông mét sè ph¬ng ph¸p chän mÉu trong kiÓm to¸n, ¸p dông mét sè kü thuËt kiÓm to¸n, hoµn thiÖn c«ng t¸c lËp biªn b¶n vµ lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n.
S¬ ®å sè 3: §èi chiÕu quy tr×nh kiÓm to¸n ho¹t ®éng vµ kiÓm to¸n b¸o c¸o quyÕt to¸n
Lùa chän ®èi tîng kiÓm to¸n
LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n
Nghiªn cøu tæng qu¸t
Xem xÐt kiÓm to¸n néi bé
Thö nghiÖm më réng
Thö nghiÖm kiÓm so¸t
Thñ tôc ph©n tÝch
Thö nghiÖm chi tiÕt
Xö lÝ c¸c ph¸t hiÖn kiÓm to¸n
B¸o c¸o kiÓm to¸n
Theo dâi sau kiÓm to¸n
Lùa chän ®èi tîng kiÓm to¸n
LËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n
Nghiªn cøu tæng qu¸t
Xem xÐt kiÓm to¸n néi bé
Xö lÝ c¸c ph¸t hiÖn kiÓm to¸n
B¸o c¸o kiÓm to¸n
Theo dâi sau kiÓm to¸n
KiÓm to¸n ho¹t ®éng kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh
TÝnh träng yÕu rÊt quan träng ®èi víi viÖc ®¶m b¶o kiÓm to¸n vµ thiÕt kÕ ph¬ng ph¸p kiÓm to¸n. §èi víi kiÓm to¸n viªn viÖc ®¶m b¶o kiÓm to¸n toµn diÖn trªn mäi mÆt cña ®èi tîng kiÓm to¸n lµ ®iÒu kh«ng thùc tÕ. T¹i Tæng c«ng ty S«ng §µ, kiÓm to¸n viªn ®· vËn dông tÝnh träng yÕu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kiÓm to¸n c¸c dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n nhng chñ yÕu theo kinh nghiÖm vµ nh÷ng ph¸n xÐt chñ quan. §Ó ®¶m b¶o cho c¸c kÕt luËn kiÓm to¸n ®îc chuÈn x¸c h¬n c¸c kiÓm to¸n viªn nªn tiÕn hµnh vËn dông tÝnh träng yÕu mét c¸ch bµi b¶n h¬n qua 5 bíc nh sau :
Bíc 1 : ¦íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu
Sù íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu lµ íc lîng tèi ®a mµ c¸c kiÓm to¸n viªn tin r»ng ë møc ®ã c¸c th«ng tin cã thÓ bÞ sai nhng vÉn cha ¶nh hëng ®Õn c¸c quyÕt ®Þnh cña ngêi sö dông hîp lÝ.
Bíc 2 : Ph©n bæ íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho c¸c bé phËn.
NÕu c¸c kiÓm to¸n viªn cã íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu ®èi víi tõng bé phËn ®iÒu nµy gióp hä x¸c ®Þnh ®îc b»ng chøng thÝch hîp ®Ó thu thËp. C¸c kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh ph©n bæ tÝnh träng yÕu cho c¸c tµi kho¶n trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. Môc tiªu cña qu¸ tr×nh ph©n bæ tÝnh träng yÕu ph¶i nh»m tèi thiÓu ho¸ chi phÝ kiÓm to¸n.
Bíc 3, 4, 5 : Khi kiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh c¸c thñ tôc kiÓm to¸n cho tõng phÇn cña cuéc kiÓm to¸n, tÊt c¶ c¸c sai sè t×m ®îc ®Òu ®îc vµo sæ. Nh÷ng sai sè nµy ®îc dïng ®Ó íc tÝnh tæng céng sai sè trong mçi phÇn. Con sè tæng céng ®îc dùa vµo nh mét íc tÝnh hoÆc thêng h¬n lµ mét dù ®o¸n v× chØ cã mét mÉu thay v× toµn bé tæn thÓ ®îc kiÓm to¸n. Mét c¸ch ®Ó tÝnh sai sè íc tÝnh lµ ®em chia tæng céng sai sè ph¸t hiÖn ®îc cho sè tiÒn cña mÉu råi nh©n kÕt qu¶ ®ã víi tæng gi¸ trÞ ghi sæ cña tæng thÓ. KÕt qu¶ tÝnh ®îc lµ tæng céng sai sè íc tÝnh. §Õn bíc 4 th× cÇn tÝnh sè íc tÝnh sai sè kÕt hîp. Nã lµ tæng cña c¸c sai sè íc tÝnh cho tõng tµi kho¶n. Sè íc tÝnh sai sè kÕt hîp nµy cã thÓ ®em so s¸nh víi íc lîng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu. §Õn ®©y kiÓm to¸n viªn cÇn cã nh÷ng ph¸n xÐt quan träng vÒ sù ¶nh hëng cña chªnh lÖch ®Õn kÕt luËn kiÓm to¸n cuèi cïng.
Trªn ®©y lµ c¸ch vËn dông tÝnh träng yÕu trong c«ng t¸c kiÓm to¸n. c«ng viÖc sÏ hiÖu qu¶ h¬n nÕu tÝnh träng yÕu ®îc bé phËn kiÓm to¸n néi bé x©y dùng thµnh nh÷ng “ BiÓu chØ ®¹o vÒ tÝnh träng yÕu “, nh»m híng dÉn cô thÓ cho nh©n viªn trong phßng vËn dông trong viÖc ®¸nh gi¸ sai sãt, chªnh lÖch mµ hä ph¸t hiÖn khi kiÓm to¸n c¸c phÇn hµnh, kho¶n môc cô thÓ.
Thø n¨m, mÆc dï kiÓm to¸n viªn ®· cã nh÷ng hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé Tæng c«ng ty nhng ®Ó thùc hiÖn kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t XDCB th× c¸c hiÓu biÕt ®ã ph¶i ®îc tæ chøc thµnh hÖ thèng vµ dÔ dµng tra cøu khi cÇn thay v× chØ ghi nhí trong ®Çu. C¸ch hiÖu qu¶ lµ kiÓm to¸n viªn lËp b¶ng vÒ ®èi tîng kiÓm to¸n hoÆc cËp nhËt b¶ng m« t¶ trong hå s¬ thêng trùc vÒ nh÷ng thay ®æi trong c¬ cÊu tæ chøc, chøc n¨ng, tr¸ch nhiÖm vµ c¸c ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. C¸c m« t¶ nµy bao gåm c¸c b¶ng têng thuËt, lu ®å vµ s¬ ®å tæ chøc còng nh c¸c th«ng tin tµi chÝnh vµ c¸c ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ. Thêng b¶ng m« t¶ bao gåm nh÷ng néi dung chÝnh sau ®©y :
+ Môc tiªu ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ
+ Nh÷ng giíi h¹n trong m«i trêng ho¹t ®éng
+ C¸c bé phËn vµ chøc n¨ng trong ®¬n vÞ
+ Nguån lùc (sè lîng vµ ph©n lo¹i nh©n viªn, t×nh h×nh lu chuyÓn tiÒn tÖ, ®Êt ®ai, nhµ xëng vµ thiÕt bÞ, c¸c hÖ thèng th«ng tin ...)
+ C¸c c¸n bé qu¶n lÝ cña ®¬n vÞ
Trong thùc tÕ c¸c b¶ng m« t¶ nµy cã thÓ cã nhiÒu néi dung vµ chi tiÕt h¬n.
Thø s¸u, do kh«ng thÓ kiÓm to¸n toµn diÖn ®èi tîng kiÓm to¸n cho nªn ph¶i thùc hiÖn c¸c ph¬ng ph¸p chän mÉu. §Ó mÉu kiÓm to¸n mang tÝnh ®¹i diÖn cao th× kiÓm to¸n viªn cã thÓ ¸p dông mét sè ph¬ng ph¸p chän mÉu c¬ b¶n chän mÉu x¸c suÊt, chän mÉu phi x¸c xuÊt vµ chän mÉu theo nhËn ®Þnh nhµ nghÒ.
Chän mÉu x¸c suÊt cßn gäi lµ chän mÉu ngÉu nhiªn lµ c¸ch chän kh¸ch quan theo ®óng ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh, b¶o ®¶m cho mäi phÇn tö cÊu thµnh ®¸m ®«ng ®Òu cã kh¶ n¨ng nh nhau trong viÖc h×nh thµnh mÉu chän.
§Æc trng c¬ b¶n cña ph¬ng ph¸p chän ngÉu nhiªn lµ kh¸ch quan, m¸y mãc c¶ trong c¸ch nh×n nhËn ®¸nh gi¸ c¸c phÇn tö cña ®¸m ®«ng lÉn trong chän mÉu.
Trong kiÓm to¸n chän mÉu ngÉu nhiªn ®îc thùc hiÖn ë 3 lo¹i h×nh cô thÓ
+ B¶ng sè ngÉu nhiªn
+ Chän mÉu ngÉu nhiªn(®Çu vµo - ®Çu ra) qua m¸y tÝnh
+ Chän hÖ thèng
B¶ng sè ngÉu nhiªn lµ mét b¶ng lËp s½n vµ ®¶m b¶o cho c¸c con sè trong mçi hµng, mçi cét ®Òu ®îc lùa chän mÉu ®¹i diÖn víi sè lîng t¬ng ®¬ng nhau. KiÓm to¸n viªn sÏ c¨n cø tõ tæng thÓ ®Ó chän mét sè mÉu bÊt kú tõ c¸c sè ngÉu nhiªn.
Chän mÉu ngÉu nhiªn qua m¸y tÝnh: kiÓm to¸n viªn n¹p sè liÖu vµ c¸c nghiÖp vô chi tiÕt vµo m¸y, sau ®ã chä mÉu bÊt kú, chän mÉu theo hÖ thèng ®Ó chän ®îc mÉu ®¹i diÖn theo nguyªn t¾c chung.
Chän mÉu theo hÖ thèng: theo ph¬ng ph¸p nµy kiÓm to¸n viªn chän mÉu kiÓm to¸n theo mét nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh ch¼ng h¹n theo mét kho¶ng c¸ch ®Òu nhau. C¸c mÉu ®¹i diÖn nµy ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu sau:
C¸c phÇn tö chän mÉu ®¹i diÖn trong tæng thÓ ph¶i cã dÆc tÝnh gièng nhau.
C¸c phÇn tö cña mÉu ®îc chän ph¶i ®ùoc s¾p xÕp cã hÖ thèng tuÇn tù
Kh«ng ®Ó mét phÇn tö nµo trong tæng thÓ bÞ sãt
C¸c bíc chän mÉu theo hÖ thèng:
X¸c ®Þnh sè tæng thÓ vµ sè lîng mÉu ®¹i diÖn cÇn chän
X¸c ®Þnh kho¶ng c¸ch c¸c phÇn tö mÉu cÇn chän
B¾t ®Çu chän mÉu ®¹i diÖn, tõ phÇn tö ®Çu tiªn cña sè liÖu hoÆc nghiÖp vô, chän c¸c phÇn tö theo mét kho¶n c¸ch b»ng nhau cho ®Õn phÇn tö cuèi cïng
VÝ dô, ®èi víi c¸c kho¶n môc chi phÝ ®Çu t x©y dông c¬ b¶n kiÓm to¸n viªn cã thÓ thùc hiÖn chän mÉu theo ph¬ng ph¸p chän mÉu ngÉu nhiªn bëi ®èi tîng mÉu phÇn lín lµ nh÷ng chøng tõ ®· ®îc ®¸nh sè tríc.
Chän mÉu phi x¸c suÊt: c¸c ph¬ng ph¸p chän mÉu phi x¸c suÊt thêng ®îc sö dông lµ chän mÉu theo khèi: lµ viÖc chän mét tËp hîp c¸c mÉu liªn tôc trong mét gi©y nh¸t ®Þnh. Trong trêng hîp nµy phÇn tö ®Çu tiªn trong khèi ®îc chän th× phÇn cßn l¹i còng ®îc chän tÊt yÕu. Méu chän cã thÓ lµ mét khèi hay nhiÒu khèi.
Chän mÉu theo nhËn ®Þnh nhµ nghÒ: trong nhiÒu trêng hîp ®Æc biÖt khi cì mÉu nhá hoÆc cã t×nh huèng kh«ng b×nh thêng... chän mÉu theo nhËn ®Þnh sÏ t¹o c¬ héi t«t cho sù xuÊt hiÖn cña mÉu ®¹i diÖn. §Ó t¨ng ®îc kh¶ n¨ngcña ph¬ng ph¸p nhËn ®Þnhthêng ph¶i tËp rung chó ý vµo ph©n bè mÉu chän theo c¸c híng kh¸c nhau:
+ Theo lo¹i nghiÖp vô kinh tÕ chñ yÕu.
+ Theo phÇn viÖc cho c¸c nh©n viªn kh¸c nhau phô tr¸ch: theo ®ã sè lîng nghiÖp vô do mçi ngêi thùc hiÖn ph¶i ®îc kiÓm to¸n. NÕu cã thay ®æi nh©n viªn hoÆc c¸c nghiÖp vô ë c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau sÏ cã mÉu chän ®¹i diÖn khi giíi h¹n ph¹m vi chän mÉu.
+ Theo quy m«: khi chän c¸c mÉu cã quy m« tiÒn tÖ kh¸c nhau th× c¸c kho¶n môc, nghiÖp vô, tµi kho¶n cã sè d lín cÇn ®îc chän ®Ó kiÓm to¸n
§èi víi c¸c kiÓm to¸n viªn néi bé th× ph¬ng ph¸p chän mÉu phi x¸c suÊt tá ra phï hîp h¬n ph¬ng ph¸p chän mÉu x¸c suÊt v× chi phÝ chän mÉu th× nhá h¬n, vµ coc sù hiÓu biÕt rÊt tèt vÒ c¸c ®èi tîng kiÓm to¸n cña m×nh.
Thø b¶y, nh»m n©ng cao tÝnh ch©n thùc cña kÕt luËn kiÓm to¸n vµ tÝnh kh¶ thi cña c¸c kiÕn nghÞ cña kiÓm to¸n viªn néi bé cÇn ¸p dông ®a d¹ng kü thuËt kiÓm to¸n ®Æc biÖt lµ viÖc kiÓm kª tµi s¶n. KiÓm to¸n viªn néi bé ph¶i chøng kiÕn trùc tiÕp viÖc kiÓm kª vµ ®Õm tµi s¶n ®Ó chøng minh sè lîng vµ t×nh tr¹ng cña tµi s¶n cã ®óng víi b¶ng kª khai hay kh«ng vµ x¸c nhËn t×nh tr¹ng ®ã.
Kü thuËt thêng ¸p dông víi kiÓm kª tiÒn mÆt., tÝn phiÕu, tµi s¶n thÕ chÊp, hµng ho¸, nguyªn vËt liÖu vµ tµi s¶n cè ®Þnh , Tuy nhiªn ®èi víi c¸c tµi s¶n thuéc lÜnh vùc x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc thï riªng vµ thêng ®Ó ngoµi trêi th× kiÓm to¸n viªn ph¶i ®Æc biÖt chó ý ®Õn quan sat c«ng t¸c b¶o qu¶n cña ®¬n vÞ ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é sö dông vµ t×nh tr¹ng cña tµi s¶n, kiÓm to¸n viªn cÇn ph¶i cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ c¸c m¸y mãc kü thuËt vèn lµ ®Æc trng cña doanh nghiÖp x©y l¾p, cÇn ph¶i hiÓu ®îc c¸c th«ng sè kü thuËtc¬ b¶n ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c t×nh h×nh ho¹t ®éng cña m¸y mãc, ph¬ng tiÖn s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp.
Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ cho phÐp ta kiÓm tra vÒ sè lîng, chÊt lîng tµi s¶n vµ b»ng chøng cã ®é tin cËy cao. Tuy nhiªn nÕu chØ sö dông ph¬ng ph¸p nµy sÏ kh«ng chøng minh ®îc quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n, ®iÒu kiÖn thùc hiÖn khã kh¨n.
Thø t¸m, trong bíc kÕt thóc kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn göi biªn b¶n kiÓm to¸n cho c¸c ®èi tîng kiÓm to¸n dÓ hä ký x¸c nhËn. Thùc tr¹ng nµy cã thÓ g©y bÊt cËp cho viÖc göi b¸o c¸o kiÓm to¸n cho ban l·nh ®¹o Tæng c«ng ty trong trêng hîp c¸cc ®èi tîng nµy tr× ho·n, Bªn c¹nh ®ã b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ biªn b¶n kiÓm to¸n cßn cha cã sù ph©n biÖt r¹ch rßi vÒ h×nh thøc vµ néi dung. Nh vËy b¸o c¸o kiÓm to¸n cha ®¶m b¶o tÝnh sóc tÝch.
§Ó kh¾c phôc c¸c h¹n chÕ trªn phßng KiÓm to¸n néi bé cã thÓ cã mét sè thay ®æi nh: ®èi víi nhîc ®iÓm thø nhÊt, kiÓm to¸n viªn cã thÓ yªu cÇu tæng gi¸m ®èc vµ hé ®ång qu¶n trÞ t¨ng cêng tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña cac ®èi tîng kiÓm to¸n trong viÖc ký biªn b¶n kiÓm to¸n; cßn ®èi víi h¹n chÕ sau th× trëng phßng KiÓm to¸n néi bé cÇn tù m×nh hoÆc uû quyÒn cho c¸c kiÓm to¸n viªn kh¸c thùc hiÖn bíc kh¸i qu¸t c¸c ph¸t hiÖn kiÓm to¸n ®Ó cung cÊp mét c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ thùc tr¹ng cña ®èi tîng kiÓm to¸n ®ång thêi bæ sung phÇn tiªu chuÈn hay lµ c¨n cø cho kÕt luËn kiÓm to¸n ®Ó lµm chç dùa ph¸p lý tr¸nh c¸c tranh chÊp sau nµy.
KÕt luËn
Qu¶n lý dù ¸n ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n nh ®· ph©n tÝch ë trªn víi nhiÒu mèi quan hÖ phøc t¹p, liªn quan ®Õn nhiÒu cÊp nhiÒu ngµnh, nhiÒu ®¬n vÞ nhiÒu c¸c nh©n qua nhiÒu kh©u. ChÝnh v× vËy ®©y lµ lÜnh vùc cã nhiÒu thÊt tho¸t. Qua thùc tÕ nhiÒu ý kiÕn cho r»ng thÊt tho¸t trong ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n chiÕm tõ 10% ®Õn 20%gi¸ trÞ c«ng tr×nh, c¸ biÖt cã c«ng tr×nh lªn ®Õn 30%gi¸ trÞ.
ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng cña nhµ níc ®· thÊy râ thùc tr¹ng trªn, v× thÕ ®· nhiÒu lÇn söa ®æi vµ ban hµnh c¸c chÕ ®é vÒ qu¶n lý ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. Do ®ã viÖc qu¶n lý ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n tõng bíc ®i vµo nÒ nÕp. Tuy nhiªn hiÖu qu¶ ®¹t ®îc vÉn cha cao, t×nh tr¹ng thÊt tho¸t trong ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n cßn lín, chÊt lîng c«ng tr×nh cha ®¶m b¶o.
Lµ mét Tæng c«ng ty ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc x©y l¾p Tæng c«ng ty S«ng §µ rÊt quan t©m ®Õn viÖc t×m kiÕm gi¶i ph¸p cho thùc tr¹ng ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n nªu trªn. Do vËy néi dung kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®îc coi lµ nh mét ho¹t ®«ng chÝnh cña phßng KiÓm to¸n néi bé. Do tÝnh míi mÎ cña vÊn ®Ò quy tr×nh kiÓm to¸n vÉn cßn trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn. Tuy nhiªn ®©y lµ viÖc lµm cÊp thiÕt v× tÝnh phøc t¹p cña c¸c dù ¸n ®ßi hái c¸c kiÓm to¸n viªn cã tr×nh ®é cao. Víi nguån lùc cã h¹n kh«ng chØ vÒ mÆt nh©n viªn mµ cßn vÒ mÆt thêi gian, chi phÝ mét quy tr×nh kiÓm to¸n hoµn thiÖn sÏ cã thÓ gi¶m bít c«ng viÖc mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng cña cuéc kiÓm to¸n.
Trong chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ®¹i häc, em ®· ®a ra ®îc nh÷ng lý luËn c¬ b¶n cho mét cuéc kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n. KÕt hîp gi÷a phÇn lý thuyÕt ®· tÝch luü ®îc víi nh÷ng kiÕn thøc vÒ thùc tÕ cã ®îc trong thêi gian thùc tËp em ®· ®a ra mét sè gi¶i ph¸p gãp phÇn hoµn thiÖn quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n t¹i Tæng c«ng ty S«ng §µ. Do sù h¹n hÑp vÒ kiÕn thøc vµ vÒ thêi gian nªn chuyªn ®Ò cßn nhiÒu h¹n chÕ : trong phÇn thùc tr¹ng kiÓm to¸n néi bé t¹i Tæng c«ng ty S«ng §µ míi chØ nªu ®îc mét vÝ dô vÒ kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n ®· hoµn thµnh vµ do Tæng c«ng ty tù thùc hiÖn do ®ã cha thÊy râ ®îc c¸c trêng hîp kh¸c nh kiÓm to¸n c¸c B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh do Nhµ níc hoÆc ®¬n vÞ kh¸c lµm chñ ®Çu t víi h×nh thøc qu¶n lý ®Çu t kh¸c; nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt cßn mang nhiÒu tÝnh chñ quan do thiÕu nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thùc tÕ mµ trong qu¸ tr×nh thùc tËp em cha cã ®ñ thêi gian ®Ó t×m hiÓu kü cµng.
Víi mong muèn cã ®îc nh÷ng kiÕn thøc s©u h¬n vÒ mÆt lý luËn, cã nh÷ng hiÓu biÕt vÒ thùc tÕ ®ång thêi gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ quy tr×nh kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n Tæng c«ng ty S«ng §µ em ®· hoµn thµnh chuyªn ®Ò “T×m hiÓu kiÓm vÒ to¸n néi bé B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n t¹i Tæng c«ng ty S«ng §µ” víi sù híng dÉn, chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy NguyÔn Quang Quynh vµ c¸c c«, c¸c chó, c¸c anh chÞ t¹i phßng KiÓm to¸n néi bé Tæng c«ng ty S«ng §µ.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy, c¸c c« chó vµ c¸c anh chÞ ®· híng dÉn vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó em hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp ®¹i häc cña m×nh.
Tµi liÖu tham kh¶o
Gi¸o tr×nh “KiÓm to¸n tµi chÝnh”
Trêng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n.
KiÓm tra, kiÓm to¸n B¸o c¸o quyÕt to¸n c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh
PGS. TS V¬ng §×nh HuÖ
TS. ThÞnh V¨n Vinh
KiÓm to¸n c¸c dù ¸n- VÊn ®Ò dÆt ra
TS.TrÇn Duy Thanh
T¹p chÝ KiÓm to¸n
HÖ thèng ChuÈn mùc kiÓm to¸n ViÖt Nam
Bé Tµi chÝnh
Quy chÕ qu¶n lý ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n
Bé Tµi chÝnh
Quy chÕ vÒ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp nhµ níc
Bé Tµi chÝnh
KiÓm to¸n néi bé hiÖn ®¹i
Victor Z. Brink and Herbert Witt
6. KiÓm to¸n
Alvin A. Arens
James K. Loebbecke
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- Tìm hiểu về kiểm toán Báo cáo quyết toán công trình đầu tư xây dựng cơ bản tại Tổng công ty Sông Đà.DOC
