Đề tài Tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Xí nghiệp Than Bình Minh

ch Chªnh lÖch thùc tÕ = ®Þnh møc +(-) do thay ®æi +(-) so víi s¶n phÈm s¶n phÈm ®Þnh møc ®Þnh møc ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh ®Þnh møc ®­îc tiÕn hµnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc tiªn tiÕn hiÖn hµnh ngµy ®Çu kú (th­êng lµ ®Çu th¸ng). Tuú theo tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm mµ ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc kh¸c nhau ( theo s¶n phÈm hoµn thµnh, theo chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm råi tæng hîp l¹i . . .) . Doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, quy tr×nh c«ng nghÖ gåm nhiÒu b­íc (giai ®o¹n ) nèi tiÕp nhau theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, mçi b­íc t¹o ra mét lo¹i b¸n thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm cña b­íc tr­íc lµ ®èi t­îng (nguyªn liÖu ) chÕ biÕn cña b­íc sau th× ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ thÝch hîp nhÊt lµ h¹ch to¸n theo b­íc chÕ biÕn ( giai ®o¹n c«ng nghÖ ). Theo ph­¬ng ph¸p nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh thuéc giai ®o¹n nµo sÏ ®­îc tËp hîp cho giai ®o¹n ®ã. Riªng víi chi phÝ s¶n xuÊt chung, sau khi ®­îc tËp hîp theo ph©n x­ëng sÏ ®­îc phÈn bæ cho c¸c b­íc theo tiªu thøc phï hîp. Tuú theo tÝnh chÊt hµng ho¸ cña b¸n thµnh phÈm vµ yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý, chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ®­îc tËp hîp theo ph­¬ng ¸n cã b¸n thµnh phÈm vµ ph­¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Ph­¬ng ¸n tÝnh gi¸ thµnh th­êng lµ ph­¬ng ¸n trùc tiÕp kÕt hîp ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ hay hÖ sè ( hoÆc tû lÖ ). *TÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc theo ph­¬ng ¸n h¹ch to¸n cã b¸n thµnh phÈm Ph­¬ng ¸n h¹ch to¸n nµy th­êng ®­îc ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cao hoÆc b¸n thµnh phÈm s¶n xuÊt ë c¸c b­íc cã thÓ dïng lµm thµnh phÈm b¸n ra ngoµi. §Æc ®iÓm cña ph­¬ng ¸n h¹ch to¸n nµy lµ khi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ, gi¸ trÞ b¸n thµnh phÈm cña c¸c b­íc tr­íc chuyÓn sang b­íc sau ®­îc tÝnh theo gi¸ thµnh thùc tÕ vµ ®­îc ph¶n ¸nh theo tõng kho¶n môc chi phÝ vµ gäi lµ kÕt chuyÓn tuÇn tù. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p nµy cã thÓ ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh Gi¸ thµnh b¶n thµnh phÈm b­íc 1 Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 1 Gi¸ trÞ SP dë dang b­íc 1 + - = Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 2 Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 3 Gi¸ trÞ SP dë dang b­íc 2 Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm b­íc 2 - = + Gi¸ trÞ SP dë dang b­íc n Chi phÝ chÕ biÕn b­íc n Gi¸ thµnh s¶n phÈm G.thµnh b¸n thµnh phÈm B (n-1) Gi¸ trÞ SP dë dang b­íc 3 = + - = *TÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc theo ph­¬ng ¸n kh«ng cã b¸n thµnh phÈm Trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé kh«ng cao hoÆc b¸n thµnh phÈn chÕ biÕn ë tõng b­íc kh«ng b¸n ra ngoµi th× chi phÝ chÕ biÕn ph¸t sinh trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ ®­îc tÝnh vµo gi¸ thµnh thµnh phÈm mét c¸ch song song nªn cßn gäi lµ kÕt chuyÓn song song. Theo ph­¬ng ¸n nµy kÕ to¸n kh«ng cÇn tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh trong tõng giai ®o¹n mµ chØ tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm b»ng c¸ch tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh vµ c¸c chi phÝ chÕ biÕn kh¸c trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ, cã thÓ ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau: Tæng gi¸ thµnh thµnh phÈm Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 1 tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 2 tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ chÕ biÕn b­íc n tÝnh cho thµnh phÈm Tãm l¹i : VÒ thùc chÊt qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cã thÓ tiÕn hµnh theo c«ng viÖc hoÆc theo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trªn c¬ së c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo c«ng viÖc th­êng ®­îc ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng. §©y lµ nh÷ng s¶n phÈm th­êng cã tÝnh ®éc ®¸o, kh«ng ®ång nhÊt, gi¸ trÞ cao, kÝch th­íc lín vµ ®­îc ®Æt mua tr­íc khi s¶n xuÊt. Ng­îc l¹i viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh theo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt th­êng ®­îc ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®¹i trµ mét lo¹t s¶n phÈm. Nh÷ng s¶n phÈm nµy th­êng cã tÝnh ®ång nhÊt, kÝch th­íc nhá vµ ®­îc ®Æt mua sau khi s¶n xuÊt. Trong mét sè tr­êng hîp, mét doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông c¶ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ thµnh theo c«ng viÖc (víi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng hoÆc nh÷ng l« hµng s¶n xuÊt cã giíi h¹n) vµ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh theo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (víi c«ng viÖc s¶n xuÊt ®¹i trµ). VI. Tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n "TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm " Trong c¸c doanh nghiÖp, kÕ to¸n lµ c«ng cô quan träng ®Ó ®iÒu hµnh, qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng, tÝnh to¸n kinh tÕ vµ kiÓm tra viÖc b¶o vÖ, sö dông tµi s¶n vËt t­, tiÒn vèn nh»m ®¶m b¶o quyÒn chñ ®éng trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ tù chñ vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. KÕ to¸n lµ c«ng viÖc ghi chÐp, tÝnh to¸n b»ng con sè d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ hiÖn vËt vµ thêi gian lao ®éng, chñ yÕu d­íi h×nh thøc gi¸ ®Ó ph¶n ¸nh, kiÓm tra t×nh h×nh vËn ®éng cña c¸c lo¹i tµi s¶n, qu¸ tr×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD, sö dông nguån vèn cña c¸c doanh nghiÖp. Mçi doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo quy m«, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng SXKD, yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n, ®iÒu kiÖn trang bÞ kü thuËt tÝnh to¸n mµ lùa chän mét h×nh thøc sæ kÕ to¸n cho phï hîp vµ nhÊt thiÕt ph¶i tu©n thñ mäi nguyªn t¾c c¬ b¶n cña h×nh thøc sæ kÕ to¸n ®ã vÒ c¸c mÆt: Lo¹i sæ, kÕt cÊu c¸c lo¹i sæ, mèi quan hÖ vµ sù kÕt hîp gi÷a c¸c lo¹i sæ, tr×nh tù vµ kü thuËt ghi chÐp c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n. H×nh thøc sæ kÕ to¸n lµ h×nh thøc kÕt hîp c¸c lo¹i sæ s¸ch cã kÕt cÊu kh¸c nhau theo mét tr×nh tù h¹ch to¸n nhÊt ®Þnh nh»m hÖ thèng ho¸ vµ tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu theo yªu cÇu qu¶n lý kinh doanh. C¸c h×nh thøc sæ kÕ to¸n : - H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký chung - H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký - sæ c¸i - H×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ - H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ 1. H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký chung Sæ nhËt ký chung lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian, bªn c¹nh ®ã thùc hiÖn viÖc ph¶n ¶nh theo quan hÖ ®èi øng tµi kho¶n (®Þnh kho¶n kÕ to¸n) ®Ó ghi vµo sæ c¸i, h×nh thøc nµy gåm cã c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n: Sæ nhËt ký chung - Sæ c¸i - C¸c sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. 2. H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký - sæ c¸i NhËt ký - sæ c¸i lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian vµ hÖ thèng ho¸ theo néi dung kinh tÕ (theo tµi kho¶n kÕ to¸n). Sè liÖu ghi trªn nhËt ký - sæ c¸i dïng ®Ó lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh. H×nh thøc nµy gåm cã c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n : NhËt ký - sæ c¸i - c¸c sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. 3. H×nh thøc sæ kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian (nhËt ký). Sæ nµy võa dïng ®Ó ®¨ng ký c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, qu¶n lý chøng tõ ghi sæ, võa ®Ó kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu víi b¶ng c©n ®èi sè ph¸t sinh. H×nh thøc nµy gåm cã c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n : Sæ ®¨ng ký chøng tõ ghi sæ - sæ c¸i - c¸c sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. 4. H×nh thøc sæ kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ NhËt ký chøng tõ lµ sæ kÕ to¸n tæng hîp dïng ®Ó ph¶n ¶nh toµn bé c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh theo bªn cã cña c¸c tµi kho¶n kÕt hîp chÆt chÏ viÖc ghi chÐp c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo tr×nh tù thêi gian víi viÖc hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô theo néi dung kinh tÕ (theo tµi kho¶n) vµ kÕt hîp réng r·i viÖc h¹ch to¸n tæng hîp víi h¹ch to¸n chi tiÕt trªn cïng mét sæ kÕ to¸n vµ trong mét qu¸ tr×nh ghi chÐp. Mét nhËt ký chøng tõ cã thÓ më cho mét tµi kho¶n hoÆc më cho mét sè tµi kho¶n cã néi dung kinh tÕ gièng nhau hoÆc cã quan hÖ ®èi øng mËt thiÕt víi nhau. H×nh thøc nµy gåm cã c¸c lo¹i sæ kÕ to¸n: NhËt ký chøng tõ; b¶ng kª; sæ c¸i; sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt. Ch­¬ng II thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp than B×nh Minh I. Vµi nÐt vÒ xÝ nghiÖp than B×nh Minh XÝ nghiÖp than B×nh Minh lµ mét trong 10 ®¬n vÞ trùc thuéc C«ng ty than Qu¶ng Ninh, thµnh viªn cña Tæng C«ng ty than VN. XÝ nghiÖp ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 1295/Q§-UB ngµy 20/6/1995 cña UBND TØnh Qu¶ng Ninh. Trô së xÝ nghiÖp ®ãng t¹i ph­êng Cao Xanh Thµnh phè H¹ Long TØnh QN. Ngµnh nghÒ ®¨ng ký kinh doanh cña xÝ nghiÖp : " S¶n xuÊt, khai th¸c, dÞch vô, chÕ biÕn tiªu thô than ". XÝ nghiÖp than B×nh Minh lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh tÕ phô thuéc C«ng ty than QN, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n kh«ng ®Çy ®ñ, cã con dÊu riªng, ®­îc më tµi kho¶n ë ng©n hµng ®Ó ho¹t ®éng SXKD theo ph©n cÊp vµ uû quyÒn cña C«ng ty. V× vËy vÒ mÆt ph¸p lý XÝ nghiÖp bÞ nhiÒu h¹n chÕ trong viÖc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh, ®iÒu ®ã lµm XÝ nghiÖp mÊt ®i tÝnh n¨ng ®éng so víi c¸c ®¬n vÞ ®éc lËp. XÝ nghiÖp than B×nh Minh lµ mét ®¬n vÞ cã quy m« s¶n xuÊt lo¹i võa vµ nhá víi tæng møc vèn kinh doanh : 2.968.215.200 ® Trong ®ã : + Vèn cè ®Þnh: 1.930.763.965 ® + Vèn l­u ®éng: 1.037.451.235 ® Ph©n theo nguån vèn: + Vèn ng©n s¸ch : 1.484.593.826 ® + Vèn tù bæ sung : 1.483.621.374 ® s¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý xÝ nghiÖp than b×nh minh Gi¸m ®èc P.gi¸m ®èc Kü thuËt s¶n xuÊt P.gi¸m ®èc kinh doanh Phßng kü thuËt s¶n xuÊt Phßng kÕ to¸n thèng kª Phßng kÕ hoach vËt t­ Phßng L§TL TCHC C¶ng Kho 1 C¶ng Kho 2 C¶ng kho 3 C«ng tr­êng 1 C«ng tr­êng 2 C«ng tr­êng 3 §éi Xe M¸y 1. T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ nghiÖp Lµ mét xÝ nghiÖp khai th¸c than theo c«ng nghÖ hÇm lß vµ lé thiªn, víi sè lao ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp lµ 425 ng­êi cïng dµn « t« m¸y mãc thiÕt bÞ phï hîp. HiÖn nay XÝ nghiÖp cã mét m¸y xóc, hai m¸y g¹t, 6 « t« vËn t¶i. Hµng n¨m xÝ nghiÖp s¶n xuÊt khai th¸c tõ 50.000 ¸ 60.000 tÊn than nguyªn khai phôc vô cho c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc (Xi m¨ng, §iÖn, §¹m, DÖt, GiÊy v.v...) vµ mét phÇn xuÊt khÈu ra n­íc ngoµi. Lµ mét ®¬n vÞ trùc thuéc nªn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tuy cã mét sè ®iÓm kh«ng ®­îc thuËn lîi nh­ nh÷ng doanh nghiÖp ®éc lËp, nh­ng nh×n chung t×nh h×nh SXKD cña XÝ nghiÖp tõ khi thµnh lËp ®Õn nay t­¬ng ®èi æn ®Þnh. Hµng n¨m ®Òu hoµn thµnh chØ tiªu kÕ ho¹ch C«ng ty giao, s¶n xuÊt cã l·i, thu nhËp cña ng­êi lao ®éng ®¶m b¶o. KÕt qu¶ SXKD cña XÝ nghiÖp qua c¸c n¨m 1997 - 1998 - 1999 thÓ hiÖn ë b¶ng sau : ®¬n n¨m 1997 N¨m 1998 n¨m 1999 ChØ tiªu VT KH TH % so s¸nh KH TH % so s¸nh KH TH % so s¸nh I/ S¶n l­îng 1/ Bãc ®Êt ®¸ m3 105.000 115.738 110 235.000 258.930 110 150.000 159.000 106 2/ Than N.khai TÊn 60.000 60.015 100 45.000 47.636 106 44.000 45.835 104 3/ Than s¹ch TÊn 54.000 54.663 101 40.500 42.873 106 40.000 40.952 102 4/ Than T.thô TÊn 50.000 52.610 105 47.000 48.140 102 40.000 41.190 103 II/ Doanh thu Tr.® 9.560 9.643 101 7.550 7.895 105 7.500 7.615 102 III/ Nép N.s¸ch 1.000® 350.000 356.800 102 207.000 222.000 107 192.000 198.000 108 IV/ T. nhËp BQ 1.000® 800 817 102 800 818 102 750 769 102 ( CNV/Th¸ng) V/ Lîi nhuËn 1.000® 95.000 97.285 102 70.000 77.615 111 70.000 72.195 108 2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i XÝ nghiÖp than B×nh Minh Tuy lµ ®¬n vÞ trùc thuéc, h¹ch to¸n kinh tÕ phô thuéc nh­ng vÒ tæ chøc cña c«ng t¸c kÕ to¸n vÉn ®­îc thµnh lËp mét phßng cã ®Èy ®ñ c¸c bé phËn theo dâi h¹ch to¸n nh­ c¸c doanh nghiÖp ®éc lËp, ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¶nh t×nh h×nh lu©n chuyÓn vµ sö dông tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn. Cung cÊp c¸c tµi liÖu, sè liÖu phôc vô yªu cÇu qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng SXKD, kiÓm tra vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ gióp Gi¸m ®èc chØ ®¹o s¶n xuÊt ®­îc th­êng xuyªn, kÞp thêi vµ b¸o c¸o cÊp trªn theo quy ®Þnh ( th¸ng, quý, n¨m hay ®ét xuÊt ). 2.1. Tæ chøc phßng kÕ to¸n XÝ nghiÖp Do ®iÒu kiÖn SXKD cña XÝ nghiÖp vµ do yªu cÇu qu¶n lý tËp trung cña C«ng ty than QN nªn xÝ nghiÖp ¸p dông theo h×nh thøc kÕ to¸n tËp trung. Theo h×nh thøc nµy toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong xÝ nghiÖp ®Òu ®­îc tËp trung t¹i phßng kÕ to¸n, ë c¸c c«ng tr­êng, ph©n x­ëng, c¸c c¶ng kh«ng tæ chøc bé phËn kÕ to¸n riªng mµ chØ bè trÝ c¸c nh©n viªn kinh tÕ. HiÖn t¹i phßng kÕ to¸n ®­îc biªn chÕ 06 ng­êi do vËy mét sè ph¶i kiªm nhiÖm ( mét KÕ to¸n tr­ëng, mét Phã phßng vµ 04 nh©n viªn). NhiÖm vô cô thÓ: - KÕ to¸n tr­ëng : Lµ ng­êi tæ chøc, chØ ®¹o toµn diÖn c«ng t¸c kÕ to¸n - tµi chÝnh - thèng kª, th«ng tin kinh tÕ vµ h¹ch to¸n kinh tÕ trong toµn XÝ nghiÖp. ChÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp, KÕ to¸n tr­ëng C«ng ty vµ c¸c c¬ quan cÊp trªn vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh doanh cña XÝ nghiÖp, ®ång thêi ph¶i thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô sau: + Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý ho¹t ®éng SXKD. + Tæ chøc ghi chÐp, tÝnh to¸n, ph¶n ¶nh chÝnh x¸c, trung thùc, kÞp thêi t×nh h×nh tµi s¶n, vËt t­, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh SXKD. + TÝnh to¸n trÝch nép ®Çy ®ñ c¸c kho¶n ph¶i nép cho ng©n s¸ch vµ cÊp trªn. + LËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh - thèng kª theo quy ®Þnh. + Tæ chøc kiÓm tra kÕ to¸n trong xÝ nghiÖp, phæ biÕn h­íng dÉn c¸c quy ®Þnh, chÕ ®é, thÓ lÖ vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh. + Båi d­ìng, ®µo t¹o, n©ng cao tr×nh ®é cho ®éi ngò kÕ to¸n XÝ nghiÖp. + Tæ chøc c«ng t¸c kiÓm kª trong XÝ nghiÖp vµ thùc hiÖn kiÓm tra, kiÓm so¸t mäi kho¶n chi tiªu, chi phÝ cho ho¹t ®éng SXKD. + Ngoµi ra KÕ to¸n tr­ëng cßn gióp Gi¸m ®èc XÝ nghiÖp vÒ: tæ chøc ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ SXKD, ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p, ý kiÕn vÒ tæ chøc SXKD vµ qu¶n lý nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ trong SXKD. - Phã phßng kÕ to¸n: Lµ ng­êi gióp KÕ to¸n tr­ëng vÒ c«ng t¸c tæng hîp kÕ to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ phô tr¸ch c«ng t¸c thèng kª cña XÝ nghiÖp. - KÕ to¸n vËt liÖu - tµi s¶n cè ®Þnh: Lµ ng­êi theo dâi t×nh h×nh nhËp - xuÊt vÒ sè l­îng, gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i vËt liÖu, c«ng cô, dông cô. T×nh h×nh t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh, lËp b¶ng ®¨ng ký møc trÝch khÊu hao vµ lËp b¶ng ph©n bæ tµi s¶n, vËt liÖu, c«ng cô, dông cô vµ gi¸ thµnh. - KÕ to¸n tiÒn l­¬ng - BHXH: Lµ ng­êi tÝnh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn BHXH cho toµn bé c«ng nh©n viªn trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp cña XÝ nghiÖp. TrÝch lËp vµ lªn b¶ng ph©n bæ quü tiÒn l­¬ng, tiÒn b¶o hiÓm vµo gi¸ thµnh. Theo dâi trÝch nép, thu c¸c kho¶n b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn vµ thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn ®ã víi c¬ quan b¶o hiÓm, c¬ quan c«ng ®oµn. - KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn - thanh to¸n: Lµ ng­êi theo dâi t×nh h×nh t¨ng gi¶m c¸c quü tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng, vèn b»ng tiÒn kh¸c, c¸c kho¶n tiÒn vay ng©n hµng, vay C«ng ty, thanh to¸n c«ng nî, tæ chøc thu nép, thanh to¸n víi Ng©n s¸ch, víi CNV XÝ nghiÖp. - Thñ quü: Lµ ng­êi ®­îc biªn chÕ ®éc lËp n»m trong phßng kÕ to¸n trùc thuéc kÕ to¸n tr­ëng cã nhiÖm vô qu¶n lý vµ ph¶n ¶nh sè hiÖn cã cña quü tiÒn mÆt, qu¶n lý chøng tõ liªn quan ®Õn thu chi tiÒn mÆt. S¬ ®å tæ chøc phßng kÕ to¸n KÕ to¸n tr­ëng KÕ to¸n vËt liÖu TSC§ KÕ to¸n tiÒn l­¬ng -BHXH KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn -thanh to¸n thñ quü KÕ to¸n tæng hîp gi¸ thµnh Nh©n viªn kinh tÕ c«ng tr­êng 2.2. H×nh thøc kÕ to¸n ¸p dông Do yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ thèng nhÊt sù chØ ®¹o trong toµn C«ng ty than Qu¶ng Ninh vÒ h×nh thøc tæ chøc sæ kÕ to¸n, hiÖn nay XÝ nghiÖp ®ang ¸p dông h¹ch to¸n kÕ to¸n theo h×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký chøng tõ vµ ¸p dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. + Tr×nh tù: - Hµng ngµy c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc ®· ®­îc kiÓm tra, lÊy sè liÖu ghi trùc tiÕp vµo c¸c nhËt ký chøng tõ hoÆc b¶ng kª cã liªn quan. Tr­êng hîp ghi hµng ngµy vµo b¶ng kª th× cuèi th¸ng ph¶i chuyÓn sè liÖu cña b¶ng kª vµo nhËt ký. - §èi víi c¸c lo¹i chi phÝ ph¸t sinh nhiÒu lÇn hoÆc mang tÝnh chÊt ph©n bæ, c¸c chøng tõ gèc tr­íc hÕt ®­îc tËp hîp vµ ph©n lo¹i trong c¸c b¶ng ph©n bæ, sau ®ã lÊy sè liÖu cña c¸c b¶ng ph©n bæ ghi vµo b¶ng kª vµ c¸c nhËt ký chøng tõ cã liªn quan. - Cuèi th¸ng kho¸ sæ, kiÓm tra ®èi chiÕu c¸c sè liÖu trªn c¸c nhËt ký chøng tõ vµ lÊy sè liÖu tæng céng cña c¸c nhËt ký chøng tõ ghi trùc tiÕp vµo sæ c¸i mét lÇn, kh«ng cÇn lËp chøng tõ ghi sæ. - Riªng ®èi víi c¸c tµi kho¶n ph¶i më c¸c sæ hoÆc thÎ kÕ to¸n chi tiÕt, chøng tõ gèc sau khi vµo nhËt chøng tõ hoÆc b¶ng kª ®­îc chuyÓn sang c¸c bé phËn kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ghi vµo sæ hoÆc thÎ kÕ to¸n chi tiÕt cña c¸c tµi kho¶n liªn quan. Cuèi th¸ng céng c¸c sæ hoÆc thÎ chi tiÕt vµ c¨n cø vµo thÎ hoÆc sæ chi tiÕt lËp c¸c b¶ng tæng hîp chi tiÕt theo tõng tµi kho¶n ®Ó ®èi chiÕu víi sæ c¸i. - Sè liÖu tæng hîp ë sæ c¸i vµ mét sè chØ tiªu chi tiÕt trong nhËt ký, b¶ng kª vµ b¶ng tæng hîp chi tiÕt ®­îc dïng ®Ó lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n kh¸c. - Ai ®­îc ph©n c«ng gi÷ nhËt ký, b¶ng kª nµo th× ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm mäi mÆt vÒ néi dung vµ thêi gian, cuèi th¸ng ph¶i kho¸ sæ, ghi râ ngµy th¸ng vµ ký tªn. + Sæ nhËt ký chøng tõ: Sæ nµy ®­îc më hµng th¸ng cho mét hoÆc mét sè tµi kho¶n cã néi dung kinh tÕ gièng nhau vµ cã liªn quan víi nhau theo yªu cÇu qu¶n lý vµ lËp c¸c b¶ng tæng hîp c©n ®èi nhËt ký chøng tõ ®­îc më theo sæ ph¸t sinh bªn Cã cña tµi kho¶n ®èi øng víi c¸c tµi kho¶n Nî liªn quan, kÕt hîp gi÷a ghi theo thêi gian vµ theo hÖ thèng, gi÷a h¹ch to¸n tæng hîp vµ h¹ch to¸n ph©n tÝch. + Sæ c¸i: Më cho tõng tµi kho¶n tæng hîp vµ cho c¶ n¨m, chi tiÕt theo tõng th¸ng trong ®ã bao gåm sè d­ ®Çu kú, sè ph¸t sinh trong kú vµ sè d­ cuèi kú. Sæ c¸i ®­îc ghi theo sè ph¸t sinh bªn Nî cña tµi kho¶n ®èi øng víi c¸c tµi kho¶n Cã liªn quan, cßn sè ph¸t sinh bªn Cã cña tõng tµi kho¶n chØ ghi tæng sè trªn c¬ së tæng hîp sè liÖu tõ nhËt ký - chøng tõ cã liªn quan. + B¶ng kª: ®­îc sö dông cho mét sè ®èi t­îng cÇn bæ sung chi tiÕt nh­ b¶ng kª ghi Nî TK 111, TK 112, b¶ng kª theo dâi hµng göi b¸n, b¶ng kª chi phÝ theo ph©n x­ëng . . . Trªn c¬ së c¸c sè liÖu ph¶n ¸nh ë b¶ng kª, cuèi th¸ng ghi vµo nhËt ký - chøng tõ cã liªn quan. II. T×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp Chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp than B×nh Minh. 1. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt ë XÝ nghiÖp than B×nh Minh XÝ nghiÖp than B×nh Minh lµ doanh nghiÖp khai th¸c than hÇm lß, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra lµ c¸c lo¹i than nh­ than ®¸ (than côc) vµ than c¸m. Nh­ng s¶n phÈm chiÕm tû lÖ lín lµ c¸c lo¹i than c¸m. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh­ c¸c doanh nghiÖp khai th¸c than kh¸c, XÝ nghiÖp ph¶i bá ra nhiÒu lo¹i chi phÝ mµ ta gäi chung ®ã lµ chi phÝ khai th¸c than. C¸c chi phÝ nµy ph¸t sinh liªn tôc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt víi quy m« chi phÝ lín nhá kh¸c nhau. §ã lµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt, vÒ nh©n c«ng s¶n xuÊt vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸c chi phÝ chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt khai th¸c than cã tÝnh chÊt kinh tÕ kh¸c nhau vµ c«ng dông còng nh­ qu¸ tr×nh kÕt chuyÓn gi¸ trÞ cña mçi lo¹i chi phÝ nµy lu«n g¾n liÒn víi ®Æc ®iÓm cña nã. §Ó phôc vô cho c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp, XÝ nghiÖp than B×nh Minh ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè (theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ). Toµn bé c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cña XÝ nghiÖp ®­îc chi tiÕt thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau: 1.1. YÕu tè nguyªn vËt liÖu s¶n xuÊt Chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu lµ gi¸ trÞ c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu mµ XÝ nghiÖp sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt khai th¸c than nh­: gç chèng lß, v× chèng s¾t, vËt liÖu næ, vËt liÖu x©y dùng . . . C¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu nµy kh«ng tham gia trùc tiÕp cÊu thµnh nªn s¶n phÈm than s¶n xuÊt ra. Do vËy, thùc chÊt nã chØ lµ c¸c lo¹i vËt liÖu phô trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt khai th¸c than. §Æc ®iÓm nµy lµ ®Æc ®iÓm riªng, c¬ b¶n cña ngµnh khai th¸c má nãi chung vµ cña khai th¸c than nãi riªng. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh khi c¸c lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu ®­îc xuÊt kho vµ tiªu dïng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë c¸c c«ng tr­êng, ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. Tû lÖ chi phÝ nµy chiÕm kho¶ng tõ 21 ®Õn 23% trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt than. 1.2. YÕu tè nhiªn liÖu s¶n xuÊt Nhiªu liÖu XÝ nghiÖp sö dông ®Ó cung cÊp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chñ yÕu lµ c¸c lo¹i x¨ng, dÇu, dÇu mì ®Æc chñng, dïng ®Ó vËn hµnh c¸c lo¹i ph­¬ng tiÖn vµ thiÕt bÞ khai th¸c. Chi phÝ vÒ nhiªn liÖu s¶n xuÊt ph¸t sinh khi vËn hµnh m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn ®­îc tiÕp nhËn nhiªn liÖu tõ c¸c kho chøa hay c¸c xe cung cÊp nhiªn liÖu. Gi¸ trÞ cña nhiªn liÖu sÏ thùc hiÖn khi ph­¬ng tiÖn hay mãc mãc thiÕt bÞ vËn hµnh. Tû lÖ chi phÝ nµy chiÕm kho¶ng tõ 2,8 ®Õn 3,5 % trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt than. 1.3. YÕu tè ®éng lùc s¶n xuÊt YÕu tè ®éng lùc trong chi phÝ s¶n xuÊu kinh doanh cña XÝ nghiÖp than B×nh Minh sö dông lµ ®iÖn n¨ng mua cña Së ®iÖn lùc Qu¶ng Ninh. §éng lùc ®­îc sö dông trªn toµn XÝ nghiÖp cho c¸c ®èi t­îng : + M¸y b¬m n­íc + ChiÕu s¸ng + C¸c ph©n x­ëng söa ch÷a + M¸y xay than, m¸y sµng vµ bèc rãt than Chi phÝ vÒ ®éng lùc ph¸t sinh khi cã c¸c ®èi t­îng sö dông ®iÖn cã nghÜa lµ cã tiªu hao vÒ ®iÖn n¨ng, ®­îc thÓ hiÖn trªn c¸c chØ sè c«ng t¬ (®ång hå ®o ®iÖn). Gi¸ trÞ cña ®éng lùc ®­îc thùc hiÖn khi b¾t ®Çu cã sù tiªu thô ®iÖn n¨ng. Tû lÖ chi phÝ nµy chiÕm kho¶ng tõ 1,9 ®Õn 2,1% tæng chi phÝ s¶n xuÊt than. 1.4. YÕu tè tiÒn l­¬ng Lµ c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n cã tÝnh chÊt l­¬ng cña c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh toµn XÝ nghiÖp. C«ng nh©n lao ®éng trªn nhiÒu lÜnh vùc ngµnh nghÒ nªn tiÒn l­¬ng c«ng nh©n ph¸t sinh víi ®Æc ®iÓm kh¸c nhau. Do ®ã tiÒn l­¬ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng ë mçi lÜnh vùc ngµnh nghÒ lµ kh¸c nhau cô thÓ nh­ : + L­¬ng kho¸n s¶n phÈm. + L­¬ng theo ®Þnh møc giê c«ng. Vµ tiÒn l­¬ng c«ng nh©n l¹i bao gåm l­¬ng chÝnh vµ c¸c kho¶n phô cÊp kh¸c nh­ : - TiÒn ¨n ca theo ®Þnh l­îng. - Phô cÊp ®éc h¹i. - Phô cÊp thªm giê. - Phô cÊp khu vùc , phô cÊp tr¸ch nhiÖm - Th­ëng n¨ng suÊt , th­ëng s¸ng kiÕn Tû lÖ chi phÝ nµy chiÕm kho¶ng tõ 38 ®Õn 40% tæng chi phÝ s¶n xuÊt than. 1.5. YÕu tè B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm y tÕ, Kinh phÝ c«ng ®oµn Lµ c¸c kho¶n tiÒn trÝch vÒ B¶o hiÓm x· héi , B¶o hiÓm y tÕ , Kinh phÝ c«ng ®oµn cña c«ng nh©n vµ nh©n viªn ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong toµn xÝ nghiÖp . §èi víi c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT vµ kinh phÝ c«ng ®oµn hiÖn nay, xÝ nghiÖp trÝch theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh lµ 19%. Trong ®ã 15% BHXH, 2% BHYT vµ 2% kinh phÝ c«ng ®oµn. Tû lÖ chi phÝ nµy chiÕm kho¶ng tõ 3,8 ®Õn 4,1% tæng chi phÝ s¶n xuÊt than. 1.6. YÕu tè kh©u hao tµi s¶n cè ®Þnh Trong ho¹t ®éng SXKD, xÝ nghiÖp sö dông nhiÒu lo¹i TSC§ nh­ c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt bÞ, xe vËn t¶i, nhµ cöa, kho b·i . . . Trong qu¸ tr×nh sö dông, TSC§ cã sù hao mßn nhÊt ®Þnh vÒ gi¸ trÞ vµ chi phÝ khÊu hao TSC§ chÝnh lµ phÇn gi¸ trÞ hao mßn ®ã ®­îc kÕt chuyÓn thµnh chi phÝ SXKD. Sù ph¸t sinh chi phÝ vÒ khÊu hao TSC§ kh«ng chØ xÈy ra trong thêi gian TSC§ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp nã cßn ph¸t sinh ngay c¶ khi TSC§ kh«ng tham gia vµo SXKD nh­ : NghØ thêi vô hay l­u kho. Tû lÖ chi phÝ nµy chiÕm kho¶ng tõ 9 ®Õn 10% tæng chi phÝ s¶n xuÊt than. 1.7. YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn §©y lµ yÕu tè chi phÝ chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng thuéc vµo c¸c yÕu tè kÓ trªn nh­: chi phÝ v¨n phßng phÈm, chi phÝ ®µm tho¹i, chi phÝ n­íc dïng, chi phÝ tiÕp t©n tiÕp kh¸ch , qu¶ng c¸o , kinh phÝ nép cÊp trªn, thuª ngoµi söa ch÷a tµi s¶n, thuÕ m«n bµi, thuÕ tµi nguyªn, thuÕ sö dông ®Êt vµ c¸c kho¶n chi kh¸c.. . .. cña XÝ nghiÖp. C¸c chi phÝ nµy lµ nh÷ng chi phÝ tÊt yÕu trong qu¸ tr×nh SXKD vµ ph¸t sinh trªn ph¹m vi toµn xÝ nghiÖp. Trªn ®©y lµ c¸c yÕu tè chi phÝ xÝ nghiÖp sö dông trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng SXKD. C«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nµy g¾n liÒn víi tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ cô thÓ. Tû lÖ chi phÝ nµy chiÕm kho¶ng tõ 16 ®Õn 18,3% tæng chi phÝ s¶n xuÊt than. 2. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp Do ho¹t ®éng SXKD ®­îc tiÕn hµnh song song trªn nhiÒu c«ng tr­êng, nhiÒu ph©n x­ëng nªn c¸c chi phÝ ph¸t sinh lu«n g¾n liÒn víi tõng ho¹t ®éng s¶n xuÊt khai th¸c ë tõng c«ng tr­êng, ph©n x­ëng. MÆt kh¸c, s¶n phÈm s¶n xuÊt ra chØ cã mét lo¹i lµ s¶n phÈm than nªn ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp lµ s¶n phÈm than t¹i c¸c c«ng tr­êng, ph©n x­ëng. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp lµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng yÕu tè nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn KÕ to¸n cã nhiÖm vô thu thËp sè liÖu, ph©n tÝch tæng hîp vµ ghi chÐp ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ®ã theo s¸t ®Æc ®iÓm kinh tÕ ph¸t sinh vµ tÝnh chÊt kinh tÕ cña tõng lo¹i chi phÝ vµ g¾n liÒn víi tõng ®èi t­îng h¹ch to¸n cô thÓ nh­: C¸c c«ng tr­êng s¶n xuÊt hoÆc c¸c ph©n x­ëng chÕ biÕn tiªu thô than. 3. Ph­¬ng ph¸p vµ quy tr×nh kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i XÝ nghÖp than B×nh Minh C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ph¸t sinh cña tõng lo¹i chi phÝ (ph¹m vi vµ tÝnh chÊt chi phÝ ) mµ kÕ to¸n tËp hîp theo tõng ®èi t­îng h¹ch to¸n cô thÓ. VÝ dô : Chi phÝ ph¸t sinh ë c«ng tr­êng 1 th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh sÏ ®­îc tËp hîp ë c«ng tr­êng 1. Chi phÝ ph¸t sinh ë c«ng tr­êng 2 th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh sÏ ®­îc tËp hîp cho c«ng tr­êng 2. Nh­ vËy c¸c lo¹i chi phÝ trùc tiÕp cña c«ng tr­êng nµo sÏ ®­îc tËp hîp riªng cho c«ng tr­êng ®ã . c¸c lo¹i chi phÝ chung nh­ chi phÝ khÊu hao TSC§ , chi phÝ qu¶n lý xÝ nghiÖp sÏ ®­îc tËp hîp riªng vµ ph©n bæ cho tõng c«ng tr­êng , ph©n x­ëng vµo cuèi kú hach to¸n. C«ng t¸c h¹ch to¸n c¸c chi phÝ ph¸t sinh g¾n liÒn víi tõng c«ng tr­êng , tõng ph©n x­ëng , bé phËn cô thÓ ®­îc thùc hiÖn gièng nhau . XÝ nghiÖp than B×nh Minh thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt than theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. C¸c tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông ®Ó h¹ch to¸n c¸c chi phÝ ph¸t sinh vµ quy tr×nh c¸c b­íc kÕ to¸n tËp hîp tõng yÕu tè chi phÝ cô thÓ. *Tµi kho¶n -TK 621: "Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp" ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ vÒ nguyªn liÖu, vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt than. -TK 622: "Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" ®­îc dïng ®Ó tËp hîp vµ kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ tiÒn c«ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt than. -TK 627: "Chi phÝ s¶n xuÊt chung" dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt chung cho toµn XÝ nghiÖp vµ ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt than. -TK 154: "Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang" dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú tõ kÕt chuyÓn cña c¸c tµi kho¶n 621, 622, 627 ®Ó lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh. -TK 155: "Thµnh phÈm" dïng ®Ó kÕt chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ tõ tµi kho¶n 154 vµ lµ thµnh phÈm hoµn thµnh nhËp kho. *Quy tr×nh kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, khai th¸c than trong th¸ng 12 n¨m 1999 theo c¸c yÕu tè: . KÕ to¸n chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu Do ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh s¶n xuÊt than nªn nguyªn liÖu, vËt liÖu trong s¶n xuÊt khai th¸c than khi tham gia vµo mét kú s¶n xuÊt nµo th× gi¸ trÞ cña nã chuyÓn hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. KÕ to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng trong s¶n xuÊt than cña XÝ nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 152 "Nguyªn liÖu, vËt liÖu" ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu cña XÝ nghiÖp. Nguyªn vËt liÖu cña XÝ nghiÖp lµ nh÷ng ®èi t­îng mua ngoµi hoÆc tù chÕ biÕn dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt, chÕ biÕn s¶n phÈm. §Ó ph©n lo¹i c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n nµy, kÕ to¸n më chi tiÕt c¸c tiÓu kho¶n theo yªu cÇu qu¶n lý gåm: 1521: Nguyªn vËt liÖu chÝnh 1522: VËt liÖu phô 1523: Nhiªn liÖu 1524: Phô tïng thay thÕ 1525: VËt liÖu XDCB KÕ to¸n nhËp - xuÊt - tån kho nguyªn vËt liÖu ®­îc ph¶n ¶nh theo trÞ gi¸ thùc tÕ cña tõng lo¹i vËt liÖu. §Æc ®iÓm ®Æc thï cña ngµnh khai th¸c than phô thuéc rÊt nhiÒu vµo yÕu tè thêi tiÕt nªn XÝ nghiÖp ký hîp ®ång mua nguyªn liÖu, vËt liÖu cho c¶ n¨m nh­ng lÊy theo nhu cÇu s¶n xuÊt thùc tÕ. V× vËy kÕ to¸n ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. Theo ph­¬ng ph¸p nµy vËt liÖu nhËp vµ xuÊt ®­îc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ theo tõng lo¹i, nhãm hay tõng l« ®óng theo gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu ®ã. §©y lµ ph­¬ng ph¸p XÝ nghiÖp ®ang sö dông ®Ó h¹ch to¸n nhËp - xuÊt nguyªn liÖu, vËt liÖu. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ vËt liÖu, nhiªn liÖu ®­îc c¨n cø vµo c¸c phiÕu xuÊt kho cña tõng lo¹i vËt liÖu, nhiªn liÖu cô thÓ. KÕ to¸n vËt liÖu tËp hîp c¸c phiÕu xuÊt kho theo tõng bé phËn ( C«ng tr­êng, ph©n x­ëng ) x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ cña tõng lo¹i vËt liÖu, nhiªn liÖu ®· xuÊt dïng trong kú s¶n xuÊt ë tõng c«ng tr­êng, ph©n x­ëng vµ sö dông ph­¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó qu¶n lý l­îng, nhËp - xuÊt - tån vËt liÖu . Cuèi th¸ng c¨n cø vµo c¸c phiÕu xuÊt kho, phiÕu lÜnh vËt t­, kÕ to¸n tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh thùc tÕ cña vËt liÖu, nhiªn liÖu xuÊt dïng cho nhu cÇu, ®èi t­îng kh¸c nhau trªn b¶ng kª xuÊt vËt t­. C¨n cø vµo sè tæng céng trªn b¶ng kª xuÊt vËt t­, b¶ng ph©n bæ vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô ®Ó tËp hîp vµ ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ vËt liÖu, nhiªn liÖu ®· chi ra trong kú. Néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 152 - Nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bªn nî: -TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu nhËp kho do mua ngoµi, tù chÕ, thuª ngoµi gia c«ng, nhËn gãp vèn liªn doanh ®­îc cÊp hoÆc tõ c¸c nguån kh¸c. -TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª. Bªn cã: -TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt kho ®Ó s¶n xuÊt, ®Ó b¸n, thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn, hoÆc gãp vèn liªn doanh. -ChiÕt khÊu hµng mua ®­îc h­ëng. -TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu tr¶ l¹i ng­êi b¸n hoÆc ®­îc gi¶m gi¸. -TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thiÕu hôt ph¸t hiÖn khi kiÓm kª. Sè d­ bªn nî: -TrÞ gi¸ thùc tÕ cña nguyªn liÖu, vËt liÖu tån kho. KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621 "chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp" ®Ó tËp hîp nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt dïng cho tõng c«ng tr­êng, ph©n x­ëng. Sè liÖu cô thÓ ®­îc ph¶n ¶nh trong b¶ng sè 1 "ph©n bæ nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô" phÇn phô lôc. 3.2. KÕ to¸n chi phÝ ®éng lùc Chi phÝ vÒ ®éng lùc cña XÝ nghiÖp sö dông vµo s¶n xuÊt lµ chi phÝ ®iÖn n¨ng mua cña Së ®iÖn lùc Qu¶ng ninh. §iÖn n¨ng ®­îc sö dông trªn ph¹m vi toµn XÝ nghiÖp vµ ®­îc qu¶n lý th«ng qua sè cña ®ång hå ®o ®iÖn. Chi phÝ ®éng lùc (®iÖn n¨ng tiªu thô ) lµ mét kho¶n chi phÝ thuéc vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung cña XÝ nghiÖp ®­îc tËp hîp vµ ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n 627 " chi phÝ s¶n xuÊt chung", tµi kho¶n nµy l¹i ®­îc chi tiÕt theo tõng c«ng tr­êng, ph©n x­ëng. Cuèi th¸ng kÕ to¸n c¨n cø vµo tæng sè ®iÖn tiªu thô theo sè liÖu, ®èi chiÕu gi÷a XÝ nghiÖp vµ Së ®iÖn lùc Qu¶ng ninh ®Ó tÝnh ra tæng chi phÝ ®iÖn n¨ng tiªu thô trong th¸ng vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng sö dông. ViÖc ph©n bæ chi phÝ ®iÖn n¨ng ®­îc c¨n cø vµo chØ sè cña ®ång hå ®o ®iÖn cña tõng bé phËn sö dông. Sè liÖu tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ ®iÖn n¨ng tiªu thô ®­îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh chi tiÕt trªn: sæ chi tiÕt TK 331 "ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n" vµ ®­îc ph¶n ¸nh trªn NKCT sè 5. Sè liÖu cô thÓ ®­îc ph¶n ¶nh trong b¶ng sè 2 "B¶ng ph©n bæ ®éng lùc" phÇn phô lôc. 3.3. Chi phÝ nh©n c«ng * C¸ch tÝnh l­¬ng cho ng­êi lao ®éng: C«ng viÖc tÝnh l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng ®­îc thùc hiÖn tËp trung t¹i phßng kÕ to¸n xÝ nghiÖp, giao trùc tiÕp cho kÕ to¸n lao ®éng tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi ®¶m nhiÖm d­íi sù chØ ®¹o cña kÕ to¸n tr­ëng. Thêi gian ®Ó tÝnh l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo th¸ng. C¨n cø ®Ó tÝnh l­¬ng gåm c¸c chøng tõ: B¶ng nghiÖm thu khèi l­îng s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· lµm, b¶n x¸c nhËn c«ng thêi gian nh­: Lµm ®ªm , thªm giê , c«ng nhËt , b¶n duyÖt thanh to¸n tiÒn l­¬ng do phßng TCL§ lËp , b¶ng chÊm c«ng , b¶ng chia l­¬ng s¶n phÈm cña tõng c«ng tr­êng , ph©n x­ëng TÊt c¶ c¸c chøng tõ ph¶i ®­îc kÕ to¸n kiÓm tra tr­íc khi tÝnh l­¬ng vµ ph¶i b¶o ®¶m c¸c yªu cÇu cña chøng tõ kÕ to¸n . Sau khi ®· kiÓm tra c¸c chøng tõ tÝnh l­¬ng , tÝnh trî cÊp , kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh l­ong , tÝnh trî cÊp ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo h×nh thøc tr¶ l­¬ng cña xÝ nghiÖp vµ lËp b¶ng thanh to¸n tiªn l­¬ng cho tõng bé ph©n ( phßng ban , c«ng tr­êng , ph©n x­ëng ... ) t­¬ng øng víi b¶ng chÊm c«ng. KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621®Ó tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ tµi kho¶n 627 ®Ó tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng cña bé phËn qu¶n lý XÝ nghiÖp vµ c¸c c«ng tr­êng, ph©n x­ëng. XÝ nghiÖp ¸p dông hai h×nh thøc tr¶ l­¬ng ®ã lµ : L­¬ng thêi gian = L­¬ng tèi thiÓu x HÖ sè l­¬ng + Phô cÊp khu vùc, tr¸ch nhiÖm Quü tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cña c«ng tr­êng, ph©n x­ëng = Sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh x §¬n gi¸ tiÒn l­¬ng 1 s¶n phÈm TiÒn l­¬ng cña tõng ng­êi trong th¸ng = Tæng quü tiÒn l­¬ng s¶n phÈm cña c«ng tr­êng, ph©n x­ëng trong th¸ng Tæng sè ®iÓm cña c«ng tr­êng, ph©n x­ëng trong th¸ng x §iÓm cña tõng ng­êi §iÓm cña tõng ng­êi trong th¸ng = HÖ sè l­¬ng cÊp bËc X l­¬ng tèi thiÓu Ngµy c«ng thêi gian theo quy ®Þnh X HÖ sè l­¬ng c«ng viÖc X Ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ Ngoµi ra cßn cã l­¬ng phô cÊp lµm ®ªm, ®éc h¹i, vµ c¸c kho¶n phô cÊp kh¸c. §Ó tËp hîp kÕt qu¶ lao ®éng t¹i c¸c c«ng tr­êng ph©n x­ëng s¶n xuÊt, nh©n viªn kinh tÕ ph©n x­ëng më sæ tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng trªn c¬ së c¸c chøng tõ h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng do c¸c tæ lao ®éng göi ®Õn hµng ngµy. KÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 334 "Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn" ®Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cã tÝnh chÊt l­¬ng cho c«ng nh©n viªn cña XÝ nghiÖp. ViÖc trÝch b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cña XÝ nghiÖp ®­îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh hiÖn hµnh vµ cña c¬ quan chñ thÓ. - B¶o hiÓm x· héi ph¶i nép 20%, trong ®ã trÝch vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp 15%, cßn 5% do ng­êi lao ®éng ®ãng gãp (tÝnh theo quü l­¬ng c¬ b¶n). - B¶o hiÓm y tÕ ph¶i nép 3% , trong ®ã trÝch vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt kinh doanh 2%, cßn 1% do ng­êi lao ®éng ®ãng gãp (tÝnh theo quü l­¬ng c¬ b¶n). - Kinh phÝ c«ng ®oµn ph¶i trÝch 2% vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt kinh doanh theo tæng quü l­¬ng thùc tr¶. Cuèi th¸ng kÕ to¸n tiÒn l­¬ng c¨n cø vµo kÕ ho¹ch tiÒn l­¬ng (kÕ ho¹ch chi tiÕt ®· ®­îc duyÖt kÕt hîp víi sæ theo dâi giê c«ng vµ ®Þnh møc tiÒn l­¬ng vµ toµn bé c«ng nh©n cña XÝ nghiÖp tiÕn hµnh ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ tÝnh ra c¸c chi phÝ vÒ hiÓm x· héi, bo hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn cho tõng bé phËn s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp. Sè liÖu ®· tÝnh to¸n ®­îc vÒ chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp kh¸c ®­îc kÕ to¸n tËp hîp vµ ph¶n ¸nh trªn "b¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi", Sau ®ã ®­îc chuyÓn cho kÕ to¸n tæng hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Sè liÖu cô thÓ ph¶n ¶nh trong b¶ng sè 3 "B¶ng ph©n tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi " phÇn phô lôc. 3.4. KÕ to¸n chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh do kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh ®¶m nhiÖm ®èi víi tµi s¶n cè ®Þnh biÕn ®éng trong th¸ng, khi cã ph¸t sinh ®­îc kÕ to¸n theo dâi, thùc hiÖn trªn sè chi tiÕt sè 5 (chi tiÕt khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh). Cuèi kú c¨n cø vµo møc t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh vµ møc trÝch khÊu hao ®· ®¨ng ký víi côc qu¶n lý vèn vµ tµi s¶n doanh nghiÖp Nhµ n­íc t¹i Qu¶ng Ninh cho 3 n¨m 1997 - 1998 - 1999 kÕ to¸n tÝnh ra tæng møc khÊu hao cña toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh cña XÝ nghiÖp vµ tµi s¶n cè ®Þnh ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ khÊu hao cho c¸c ®èi t­îng sö dông theo nguyªn t¾c: - Tµi s¶n cè ®Þnh sö dông ë ®©u th× tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho bé phËn ®ã. - Tµi s¶n cè ®Þnh sö dông cho c«ng viÖc g× th× chi phÝ khÊu hao tËp hîp cho c«ng viÖc ®ã. - ViÖc tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh cña XÝ nghiÖp ®­îc tiÒn hµnh vµo cuèi th¸ng. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ khÊu hao vµo tµi kho¶n 627 ®Ó ph¶n ¸nh cho tõng ®èi t­îng, bé phËn sö dông. Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc trÝch theo møc ®¨ng ký víi côc Qu¶n lý vèn cña TØnh. Møc khÊu hao Nguyªn gi¸ TSC§ (®) trung b×nh hµng = n¨m cña TSC§ Thêi gian sö dông (n¨m) Møc trÝch khÊu hao TSC§ n¨m Møc khÊu hao TSC§ th¸ng = 12 th¸ng ViÖc tÝnh vµ ph©n bæ chi phÝ khÊu hao cho c¸c ®èi t­îng sö dông ®­îc kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh thùc hiÖn trªn "B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ”, b¶ng sè 4, phô lôc. * VÒ phÇn trÝch khÊu hao söa ch÷a lín, XÝ nghiÖp chØ thùc hiÖn khi cã söa ch÷a lín TSC§ thùc tÕ ph¸t sinh vµ h¹ch to¸n vµo TK 627 " Chi phÝ s¶n xuÊt chung". 3.5. KÕ to¸n chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn do kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn vµ thanh to¸n ®¶m nhiÖm . Hµng ngµy kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc, néi dung kinh tÕ cña tõng chi phÝ ph¸t sinh h¹ch to¸n cho c¸c ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn lµ tµi kho¶n 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung", gåm: c¸c kho¶n kinh phÝ nép cÊp trªn, thuÕ tµi nguyªn, thuÕ ®Êt, m«n bµi, tiÕp t©n, kh¸nh tiÕt, qu¶ng c¸o, héi nghÞ kh¸ch hµng, c«ng t¸c phÝ, v¨n phßng phÈm, chi phÝ hµnh chÝnh, söa ch÷a tµi s¶n thuª ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c v.v. XÝ nghiÖp than B×nh Minh lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc, chÞu sù ®iÒu hµnh chi phèi cña C«ng ty nªn mäi kho¶n vÒ chi phÝ qu¶n lý XÝ nghiÖp ®Òu h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n 627 (theo quy chÕ tµi chÝnh C«ng ty). Sè liÖu cô thÓ ®­îc ph¶n ¶nh ë b¶ng sè 5, phÇn phô lôc. 3.6. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ kinh doanh toµn XÝ nghiÖp XÝ nghiÖp than B×nh Minh ¸p dông ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn nªn viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh còng ®­îc tiÕn hµnh t­¬ng øng víi ph­¬ng ph¸p kª khai th­¬ng xuyªn... Néi dung chi phÝ kinh doanh cña XÝ nghiÖp gåm c¸c chi phÝ theo yÕu tè ®· tr×nh bµy ë trªn, ngoµi ra cßn chi phÝ phô vô cho viÖc b¸n hµng ph¸t sinh theo qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm. Mäi c«ng viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh do kÕ to¸n tæng hîp gi¸ thµnh ®¶m nhiÖm. Cuèi kú c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp sÏ ®­îc kÕt chuyÓn song song cho tõng ®èi t­îng s¶n phÈm lµ ®Êt ®¸ bãc xóc, c«ng viÖc vËn t¶i vµ than s¶n xuÊt ra theo tõng c«ng tr­êng, tõng ph©n x­ëng. §èi víi c¸c lo¹i chi phÝ thuéc lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt chung sÏ ®­îc ph©n bæ theo tõng lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hoµn thµnh ë tõng c«ng tr­êng, tõng ph©n x­ëng theo nh­ c¸c tiªu thøc ®· tr×nh bµy ë trªn. C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn sè liÖu vµo b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn XÝ nghiÖp. Trªn b¶ng nµy, sè liÖu ®­îc ph¶n ¸nh theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ c¸c c«ng tr­êng, c¸c ph©n x­ëng. Riªng chi phÝ khoan næ m×n, bãc xóc l¹i ®­îc ph©n bæ cho tõng vØa theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp riªng. §èi víi chi phÝ b¸n hµng lµ kho¶n chi phÝ mang tÝnh chÊt thêi kú ®­îc tËp hîp riªng trªn tµi kho¶n 641 "Chi phÝ b¸n hµng" ®Ó tõ ®ã h¹ch to¸n vµo chi phÝ cña kú h¹ch to¸n chø kh«ng tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh cña tõng c«ng tr­êng, cuèi kú ®­îc kÕt chuyÓn vµo gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm than. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc tËp hîp trªn tµi kho¶n 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung", chi phÝ nµy sÏ ®­îc kÕ to¸n gi¸ thµnh ph©n bæ cho c¸c s¶n phÈm c«ng viÖc hoµn thµnh trong kú, kÓ c¶ c¸c c«ng viÖc trung gian nh­ c«ng viÖc vËn t¶i hoµn thµnh, c«ng viÖc bãc xóc ®Êt ®¸. Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp nh­ sau: §èi víi c«ng viÖc ®· hoµn thµnh, chi phÝ ®­îc tÝnh ra trªn c¬ së c¸c chi phÝ ®· thùc tÕ ph¸t sinh, phÇn cßn l¹i cña chi phÝ sÏ ®­îc ph©n bæ theo tiªu thøc " Sè ph¸t sinh cña tµi kho¶n 154 " ®­îc ph¶n ¸nh ë b¶ng kª sè 4. ë XÝ nghiÖp, chi phÝ b¸n hµng ®­îc ph¶n ¸nh ë trªn b¶ng kª sè 5. Quy tr×nh kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn XÝ nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: C¨n cø vµo c¸c b¶ng ph©n bæ sè 1,2,3,4,5, c¸c nh©t ký chøng tõ, c¸c b¶ng kª cã liªn quan, kÕ to¸n lËp b¶ng kª sè 4 vµ sè 5 cïng c¸c nhËt ký chøng tõ vµ b¶ng kª kh¸c, kÕ to¸n lËp NKCT sè 7 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn XÝ nghiÖp. Sè liÖu cô thÓ ph¶n ¶nh ë b¶ng sè 6 " tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn XÝ nghiÖp", phÇn phô lôc B¶ng kª sè 4 kÕ to¸n lËp riªng cho tõng tµi kho¶n 154 , 621 , 622 , 627. 4 - §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh XÝ nghiÖp than B×nh Minh 4.1. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh Do ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh trªn nhiÒu c«ng tr­êng, ph©n x­ëng nh­ ®· tr×nh bµy ë phÇn h¹ch to¸n chi phÝ khai th¸c s¶n xuÊt than, trªn c¬ së c¸c ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ mµ ta cã ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cña XÝ nghiÖp chÝnh lµ s¶n phÈm than, cô thÓ: -Gi¸ thµnh than nguyªn khai s¶n xuÊt - Gi¸ thµnh than s¹ch nhËp kho 4.2. Kú tÝnh gi¸ thµnh Víi ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nh­ trªn kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña XÝ nghiªp ®­îc x¸c ®Þnh hµng th¸ng ®Ó phï hîp víi kú b¸o c¸o kÕ to¸n toµn C«ng ty. 4.3. Tr×nh tù vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh than cña XÝ nghiÖp Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt, bèc xóc, vËn t¶i than ®­îc tæng hîp l¹i theo tõng yÕu tè (vËt liÖu, nhiªn liÖu, ®éng lùc, tiÒn l­¬ng, khÊu hao, chi phÝ kh¸c) ®Ó tÝnh gi¸ thµnh than s¶n xuÊt. C¨n cø vµo khèi l­îng than nguyªn khai ®­îc vËn chuyÓn tõ c¸c c«ng tr­êng s¶n xuÊt hÇm lß 1,2,3 xuèng c¸c c¶ng kho (theo phiÕu nhËp kho) ®Ó tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ than nguyªn khai.Than nguyªn khai sau khi chÕ biÕn sµng tuÓn ra than s¹ch sÏ lo¹i bá mét sè ®Êt ®¸ lÉn trong than theo tõng lo¹i kho¶ng tõ 7% ®Õn 10%. C¨n cø vµo s¶n l­îng than s¹ch nhËp kho ®Ó tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ than s¹ch. Gi¸ thµnh than s¶n xuÊt ®­îc tÝnh chung cho toµn XÝ nghiÖp mµ kh«ng tÝnh riªng cho tõng c«ng tr­êng, ph©n x­ëng. XÝ nghiÖp than B×nh Minh ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp (cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¶n ®¬n). Tæng gi¸ thµnh Tæng chi phÝ than nguyªn khai = s¶n xuÊt than SX trong kú NK trong kú Nh­ vËy: Tæng gi¸ thµnh than nguyªn khai (®) Gi¸ thµnh ®¬n vÞ than NK = S¶n l­îng than NKSX trong kú (tÊn) Gi¸ thµnh Chi phÝ than Chi phÝ than s¹ch = nguyªn khai + chÕ biÕn nhËp kho xuÊt chÕ biÕn sµng tuyÓn Tæng gi¸ thµnh than s¹ch nhËp kho (®) Gi¸ thµnh ®¬n vÞ than s¹ch = S¶n l­îng than s¹ch nhËp kho (tÊn) Sè liÖu cô thÓ ph¶n ¶nh ë b¶ng sè 7 "Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm", phÇn phô lôc. Ch­¬ng III Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë xÝ nghiÖp than B×nh Minh C«ng t¸c kÕ to¸n ë XÝ nghiÖp than B×nh Minh nh×n chung ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nÒ nÕp, ®¶m b¶o tu©n thñ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña XÝ nghiÖp, ®ång thêi ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, t¹o ®iÒu kiÖn cho XÝ nghiÖp thÝch øng víi nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Tuy nhiªn trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ cã sù ®æi míi, chÕ ®é kÕ to¸n ®­îc c¶i c¸ch toµn diÖn th× c«ng t¸c nµy khã cã thÓ tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ tån t¹i nhÊt ®Þnh vµ cÇn ®­îc hoµn thiÖn. 1. Chi phÝ tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng bÊt hîp lý Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, n¨ng suÊt lao ®éng cña mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®ãng vai trß rÊt quan träng. §Ó n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, XÝ nghiÖp cÇn tiÕn hµnh ¸p dông nh÷ng kü thuËt c«ng nghÖ vµ nh÷ng thiÕt bÞ tiªn tiÕn vµo s¶n xuÊt. XÝ nghiÖp than B×nh Minh khi míi thµnh lËp ®­îc C«ng ty than Qu¶ng Ninh ®iÒu ®éng thiÕt bÞ tõ c¸c ®¬n vÞ kh¸c nh­ « t« vËn t¶i, m¸y g¹t , ®a sè lµ thiÕt bÞ giµ cçi, l¹c hËu. §Þnh møc c«ng viÖc cho tõng thiÕt bÞ xe m¸y C«ng ty giao thÊp nh­ng XÝ nghiÖp vÉn kh«ng ®¹t ®­îc. ViÖc söa ch÷a côm chi tiÕt nhiÒu lµm v­ît møc chi tiªu C«ng ty giao. Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i lµ mét yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt lao ®éng cña XÝ nghiÖp, ®ång thêi ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c m¸y mãc nµy ho¹t ®éng b×nh th­êng XÝ nghiÖp ph¶i chi ra c¸c kho¶n chi phÝ rÊt lín ®Ó söa ch÷a phôc håi. C¸c chi phÝ cho söa ch÷a c¸c lo¹i xe phô thuéc vµo chÊt l­îng xe, xe cµng l¹c hËu chÊt l­îng cµng xÊu, tõ ®ã lµm cho chi phÝ sÏ cµng t¨ng lªn. §iÒu nµy ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn n¨ng suÊt lao ®éng cña XÝ nghiÖp. V× vËy XÝ nghiÖp cÇn ®Ò nghÞ C«ng ty cho tiÕn hµnh thanh lý c¸c lo¹i xe l¹c hËu, cò (lo¹i 2, lo¹i 3) , vµ ®Çu t­ vèn b»ng nguån vay ­u ®·i ®Ó mua míi c¸c xe thuéc lo¹i 1, c¸c thiÕt bÞ phôc vô cho s¶n xuÊt nh»m ®¹t n¨ng suÊt cao h¬n. 2. VÒ chi phÝ trÝch khÊu hao TSC§ HiÖn nay ë XÝ nghiÖp chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®­îc h¹ch to¸n lµ khÊu hao c¬ b¶n (kh«ng gåm khÊu hao söa ch÷a lín). KhÊu hao c¬ b¶n lµ khÊu hao tÝnh theo tû lÖ cña nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. PhÇn chi phÝ khÊu hao c¬ b¶n ®­îc tÝnh nh­ chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh (ph¶n ¸nh trªn TK 627). Nh­ vËy, chi phÝ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh ch­a ®­îc trÝch ®Òu vµo chi phÝ gi¸ thµnh tõng kú mµ tÝnh theo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. H¹ch to¸n nh­ vËy sÏ lµm gi¸ thµnh kh«ng æn ®Þnh ë c¸c thêi ®iÓm. XÝ nghiÖp cÇn trÝch khÊu hao söa ch÷a lín theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh ®Î ph©n bæ vµo gi¸ thµnh hµng th¸ng nh­ trÝch khÊu hao c¬ b¶n ,®¶m b¶o cho chi phÝ gi¸ thµnh s¶n xuÈt than kh«ng bÞ biÕn ®éng lín qua c¸c thêi kú 3. VÒ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë ë XÝ nghiÖp Thùc tÕ nghiªn cøu ë XÝ nghiÖp than B×nh Minh, qua sè liÖu thèng kª ®­îc ë c¸c c«ng tr­êng, ph©n x­ëng cã thÓ thÊy r»ng sè l­îng thµnh phÈm tån kho vµ s¶n phÈm lµm dë kh¸ lín. Cô thÓ trong th¸ng 12 n¨m 1999 kÕ ho¹ch ®Æt ra lµ than thµnh phÈm ®Ó tån 5.000 tÊn nh­ng thùc tÕ tån ®Õn 8.000 tÊn. Sè l­îng tån kho s¶n phÈm lµm dë lín. Than nguyªn khai theo kÕ ho¹ch tån 7.000 tÊn, thùc tÕ ®Ó tån 9.000 tÊn. Sè mÐt lß chuÈn bÞ s¶n xuÊt ®Ó tån ®Çu kú theo kÕ ho¹h lµ 150m thùc tÕ lµ 187 m. Do s¶n phÈm lµm dë vµ thµnh phÈm tån kho lín, trong khi vèn vay chiÕm tû träng lín trong vèn ®Çu t­ s¶n xuÊt, lµm cho gi¸ trÞ vay vèn ng©n hµng t¨ng lªn. HÖ sè vßng quay vèn l­u ®éng chËm lµm gi¸ thµnh s¶n phÈm t¨ng lªn, lîi nhuËn gi¶m xuèng. V× vËy, XÝ nghiÖp cÇn ph¶i chó träng ®Õn viÖc më réng thÞ tr­êng, gi¶m bít l­îng hµng tån kho, thu håi vèn ®Ó tiÕp tôc ®Çu t­ s¶n xuÊt. S¶n phÈm lµm dë ë tõng c«ng tr­êng, ph©n x­ëng còng lín vµ kh«ng æn ®Þnh gi÷a c¸c thêi kú. §Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n phÈm, hµng th¸ng XÝ nghiÖp nªn tæ chøc c«ng t¸c kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. Tõ ®ã tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña XÝ nghiÖp ®­îc tiÕn hµnh theo c¸c b­íc sau: Tæng chi phÝ CPSX CPSX CPSX s¶n xuÊt = dë dang + ph¸t sinh - dë dang ( CPSX ) ®Çu kú trong kú cuèi kú Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp = Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm (®) Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm = Tæng s¶n l­îng s¶n xuÊt (t) 4. VÒ viÖc ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm HiÖn nay s¶n phÈm than cña XÝ nghiÖp bao gåm: + Than c¸m 3 + Than c¸m 4 + Than c¸m 5 + Than c¸m 6 KÕt cÊu s¶n phÈm s¶n xuÊt cña XÝ nghiÖp hiÖn nay lµ than c¸m 6 chiÕm tû träng lín nhÊt (kho¶ng 30%), than c¸m 3 chiÕm 25% cßn l¹i lµ c¸c lo¹i than kh¸c. ViÖc tiªu thô s¶n phÈm cña XÝ nghiÖp hÇu nh­ lµ tiªu thô trùc tiÕp theo hîp ®ång tiªu thô nh­ ®¬n ®Æt hµng cña c¸c ®¬n vÞ. Kh¸ch hµng chñ yÕu cña XÝ nghiÖp hiÖn nay lµ: Nhµ m¸y ®iÖn, Nhµ m¸y xi m¨ng ... vµ xuÊt khÈu. Song c¸c kh¸ch hµng nµy l¹i chñ yÕu lµ tiªu thô than c¸m 3, c¸m 4 vµ 4b. Do ®ã ®Ó ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm, XÝ nghiÖp nªn xem xÐt l¹i cã sù thay ®æi vÒ kÕt cÊu s¶n phÈm sao cho viÖc s¶n xuÊt ®¸p øng nhu cÇu tiªu thô lµ tèt nhÊt, ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, XÝ nghiÖp cÇn lu«n quan t©m theo dâi s¸t nhu cÇu thÞ tr­êng ®Ó cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt mÆt hµng phï hîp. C¸c s¶n phÈm ®¸p øng ®óng nhu cÇu thÞ tr­êng, cã kh¶ n¨ng tiªu thô ®­îc víi gi¸ b¸n cao h¬n, tõ ®ã cã ®iÒu kiÖn ®Ó h¹ gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn vµ gi¶m l­îng hµng tån kho trong kú. kÕt luËn H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò phøc t¹p kh«ng chØ trong thùc tiÔn mµ c¶ trong lý luËn thùc tÕ, nã cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña tËp thÓ ng­êi lao ®éng vµ Nhµ n­íc. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu mét c¸ch cã hÖ thèng c¸c vÊn ®Ò chñ yÕu cã liªn quan ®Õn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm than trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, luËn v¨n ®· ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò chñ yÕu sau: - Kh¼ng ®Þnh b¶n chÊt cña chi phÝ cña gi¸ thµnh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. - Kh¸i qu¸t néi dung, tr×nh tù vµ m« h×nh h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp. - §¸nh gi¸ kh¸i qu¸t thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm than ë XÝ nghiÖp than B×nh Minh trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ h¹ch to¸n tËp chung sang c¬ chÕ thÞ tr­êng, chØ ra nh÷ng tån t¹i vµ ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn. Trªn ®©y lµ nh÷ng néi dung chÝnh cña luËn v¨n " H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi viÖc t¨ng c­êng qu¶n trÞ doanh nghiÖp t¹i XÝ nghiÖp than B×nh Minh ". Víi kiÕn thøc cã h¹n vµ thêi gian thùc tËp ng¾n nªn luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, kÝnh mong sù c¶m th«ng vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c« chó, anh chÞ phßng kÕ to¸n tµi chÝnh XÝ nghiÖp than B×nh Minh ®Ó luËn v¨n cña em ®­îc hoµn thµnh tèt h¬n. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c c« chó c¸c anh chÞ phßng kÕ to¸n XÝ nghiÖp than B×nh Minh ®· nhiÖt t×nh gióp ®ì em vµ tiÕn sÜ NguyÔn Anh Thu ®· h­íng dÉn em tû mû vµ chu ®¸o ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh luËn v¨n nµy. môc lôc lêi më ®Çu ch­¬ng I : Lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt I Thùc chÊt vµ néi dung cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh giÊ thµnh s¶n phÈm H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt H¹ch to¸n chi phÝ dsd Za X AZASSZAXXXNJHFTYTEGDSSGGRTHs¶n xuÊt Gi¸ thµnh s¶n phÈm Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Sù cÇn thiÕt vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈmtrong c¸c doanh nghiÖp II Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt §èi t­îng vµ chi phÝ h¹ch to¸n s¶n xuÊt Tr×nh tù h¹ch to¸n vµ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo phu­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú III. Ph­«ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1. C¸c ph­«ng ph¸p chung 2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ th¶nh s¶n phÈm ¸p dông trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp chñ yÕu IV. Tæ chøc hÖ thèng sæ kÕ to¸n . TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm H×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký chung H×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký sæ c¸i H×nh thøc sæ kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ H×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký chøng tõ Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm æ XÝ NghiÖp than B×nh Minh I. Vµi nÐt vÒ XÝ NghiÖp than B×nh Minh 1. T×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ NghiÖp 2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i XÝ NghiÖp II. T×nh h×nh thùc tÕ vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ NghiÖp than B×nh Minh 1. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt ë XÝ NghiÖp than B×nh Minh 2. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña XÝ NghiÖp 3. Ph­¬ng ph¸p vµ quy tr×nh kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹i XÝ NghiÖp 4. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh t¹i XÝ NghiÖp Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë XÝ NghiÖp than B×nh Minh 1. Chi phÝ tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng bÊt hîp lý 2. VÒ chi phÝ trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh 3. VÒ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë ë XÝ NghiÖp 4. VÒ viÖc ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm KÕt luËn