Đề tài Tổ chức quản lí và hạch toán kế toán tài sản cố định hữu hinh

Lêi nãi ®Çu Tµi s¶n cè ®Þnh nãi chung, tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh (TSC§HH) nãi riªng lµ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®ång thêi còng lµ mét bé phËn c¬ b¶n vµ quan träng trong nguån vèn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh n¨ng lùc s¶n xuÊt hiÖn cã, tr×nh ®é øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §èi víi doanh nghiÖp, TSC§HH cßn lµ t­ liÖu lao ®éng, cïng víi ®èi t­îng lao ®éng vµ lao ®éng cña con ng­êi trë thµnh ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. TSC§ h÷u h×nh th­êng lµ bé phËn chñ yÕu trong tæng sè tµi s¶n vµ ®ãng vai trß quan träng thÓ hiÖn t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh mét tµi s¶n cã ®­îc ghi nhËn lµ TSC§ h÷u h×nh hay lµ mét kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh trong kú sÏ cã ¶nh h­ëng ®¸ng kÓ ®Õn b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò, em ®· ®i s©u t×m hiÓu vµ chän ®Ò tµi “Tæ chøc qu¶n lÝ vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh” cho chuyªn ®Ò KÕ to¸n tr­ëng cña m×nh, trong ®ã chØ nghiªn cøu vÒ c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ. Néi dung cña chuyªn ®Ò ngoµi phÇn lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn bao gåm ba phÇn chÝnh: PhÇn I : Kh¸i qu¸t chung vÒ tæ chøc qu¶n lÝ TSC§HH. PhÇn II : H¹ch to¸n kÕ to¸n TSC§HH. PhÇn III : Mét sè nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ nh»m t¨ng c­êng hiÖu qu¶ c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lÝ, kÕ to¸n TSC§HH. Trong khu«n khæ bµi viÕt, do l­îng kiÕn thøc còng nh­ thêi gian h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò nµy sÏ kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt nhÊt ®Þnh. Do ®ã, em kÝnh mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c ThÇy, C« gi¸o còng nh­ nh÷ng ng­êi quan t©m ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. PhÇn I Kh¸i qu¸t chung vÒ tæ chøc qu¶n lÝ TSC§HH 1.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ TSC§HH §Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i cã 3 yÕu tè: t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ lao ®éng cña con ng­êi. TSC§HH lµ t­ liÖu lao ®éng, song kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c t­ liÖu lao ®éng trong doanh nghiÖp ®Òu lµ TSC§HH mµ TSC§HH chØ gåm nh÷ng t­ liÖu chñ yÕu cã ®ñ tiªu chuÈn vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông qui ®Þnh trong chÕ ®é qu¶n lÝ tµi chÝnh hiÖn hµnh cña nhµ n­íc. Tuú theo ®iÒu kiÖn, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lÝ trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ mµ Nhµ n­íc qui ®Þnh cô thÓ vÒ tiªu chuÈn gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông cña nh÷ng t­ liÖu lao ®éng ®­îc x¸c ®Þnh lµ TSC§HH. Th«ng th­êng TSC§HH lµ nh÷ng t­ liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông dµi vµ cã ®Æc ®iÓm lµ tham gia vµo nhiÒu chu k× s¶n xuÊt. Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh, TSC§HH bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã ®­îc chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh vµ gi÷ nguyªn ®­îc h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cho ®Õn lóc h­ háng. Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh th× mét tµi s¶n ®­îc ghi nhËn lµ TSC§HH ph¶i tho¶ m·n ®ång thêi tÊt c¶ 4 tiªu chuÈn ghi nhËn sau : + Ch¾c ch¾n thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ trong t­¬ng lai tõ viÖc sö dông tµi s¶n ®ã; + Nguyªn gi¸ tµi s¶n ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy; + Thêi gian sö dông ­íc tÝnh trªn 1 n¨m; + Gi¸ trÞ trªn 5.000.000 ®ång. TSC§HH lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ. KÕ to¸n TSC§HH ®­îc ph©n lo¹i theo nhãm tµi s¶n cã cïng tÝnh chÊt vµ môc ®Ých sö dông trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh cña doanh nghiÖp, gåm: + Nhµ cöa, vËt kiÕn tróc: Lµ c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n nh­ nhµ cöa, vËt kiÕn tróc, hµng rµo, bÓ th¸p n­íc, c¸c c«ng tr×nh c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh. + M¸y mãc thiÕt bÞ: Gåm c¸c lo¹i m¸y mãc thiÕt bÞ dïng cho s¶n xuÊt - kinh doanh. + ThiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn: Lµ c¸c ph­¬ng tiÖn dïng ®Ó vËn chuyÓn nh­ c¸c lo¹i ®Çu m¸y, ®­êng èng vµ ph­¬ng tiÖn kh¸c. + ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lÝ: Gåm c¸c thiÕt bÞ, dông cô phôc vô qu¶n lÝ nh­ dông cô ®o l­êng, m¸y tÝnh, m¸y ®iÒu hoµ. + C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm: Gåm c¸c lo¹i c©y l©u n¨m (chÌ, cao su, cµ phª...), sóc vËt lµm viÖc (tr©u, bß, ngùa cµy kÐo...) vµ sóc vËt nu«i ®Ó lÊy s¶n phÈm (bß s÷a, sóc vËt sinh s¶n...). + TSC§HH phóc lîi: Gåm tÊt c¶ TSC§HH sö dông cho nhu cÇu phóc lîi. + TSC§HH kh¸c: Gåm nh÷ng TSC§HH ch­a ®­îc ph¶n ¸nh vµo c¸c lo¹i trªn (t¸c phÈm nghÖ thuËt, s¸ch chuyªn m«n kÜ thuËt...). 1.2. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan ®Õn TSC§HH Theo ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam sè 03 vÒ TSC§HH th×: Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: Lµ nh÷ng tµi s¶n cã h×nh th¸i vËt chÊt do doanh nghiÖp n¾m gi÷ ®Ó sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh phï hîp víi tiªu chuÈn ghi nhËn TSC§HH. Nguyªn gi¸: Lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã ®­îc TSC§HH tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®­a tµi s¶n ®ã vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông. Nguyªn gi¸ cña TSC§HH ®­îc x¸c ®Þnh trong tõng tr­êng hîp cô thÓ nh­ sau: TSC§ h÷u h×nh mua s¾m: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh mua s¾m bao gåm gi¸ mua (trõ c¸c kho¶n ®­îc chiÕt khÊu th­¬ng m¹i, gi¶m gi¸), c¸c kho¶n thuÕ (kh«ng bao gåm c¸c kho¶n thuÕ ®­îc hoµn l¹i) vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc ®­a tµi s¶n vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông nh­ chi phÝ chuÈn bÞ mÆt b»ng, chi phÝ vËn chuyÓn vµ bèc xÕp ban ®Çu, chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö (trõ c¸c kho¶n thu håi vÒ s¶n phÈm, phÕ liÖu do ch¹y thö), chi phÝ chuyªn gia vµ c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c. TSC§ h÷u h×nh do ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n theo ph­¬ng thøc giao thÇu: §èi víi TSC§ h÷u h×nh h×nh thµnh do ®Çu t­ x©y dùng theo ph­¬ng thøc giao thÇu, nguyªn gi¸ lµ gi¸ quyÕt to¸n c«ng tr×nh ®Çu t­ x©y dùng, c¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp kh¸c vµ lÖ phÝ tr­íc b¹ (nÕu cã). TSC§ h÷u h×nh mua tr¶ chËm: Tr­êng hîp TSC§ h÷u h×nh mua s¾m ®­îc thanh to¸n theo ph­¬ng thøc tr¶ chËm, nguyªn gi¸ TSC§ ®ã ®­îc ph¶n ¸nh theo gi¸ mua tr¶ ngay t¹i thêi ®iÓm mua. Kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ mua tr¶ chËm vµ gi¸ mua tr¶ tiÒn ngay ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ theo kú h¹n thanh to¸n, trõ khi sè chªnh lÖch ®ã ®­îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh (vèn ho¸) theo quy ®Þnh cña ChuÈn mùc “Chi phÝ ®i vay”. TSC§ h÷u h×nh tù x©y dùng hoÆc tù chÕ: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh tù x©y dùng lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña TSC§ tù x©y dùng hoÆc tù chÕ céng (+) chi phÝ l¾p ®Æt, ch¹y thö. Tr­êng hîp doanh nghiÖp dïng s¶n phÈm do m×nh s¶n xuÊt ra ®Ó chuyÓn thµnh TSC§ th× nguyªn gi¸ lµ chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã céng (+) c¸c chi phÝ trùc tiÕp liªn quan ®Õn viÖc ®­a TSC§ vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông. Trong c¸c tr­êng hîp trªn, mäi kho¶n l·i néi bé kh«ng ®­îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ cña tµi s¶n ®ã. C¸c chi phÝ kh«ng hîp lý nh­ nguyªn liÖu, vËt liÖu l·ng phÝ, lao ®éng hoÆc c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c sö dông v­ît qu¸ møc b×nh th­êng trong qu¸ tr×nh tù x©y dùng hoÆc tù chÕ kh«ng ®­îc tÝnh vµo nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh. TSC§ h÷u h×nh mua d­íi h×nh thøc trao ®æi: Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh mua d­íi h×nh thøc trao ®æi víi mét TSC§ h÷u h×nh kh«ng t­¬ng tù hoÆc tµi s¶n kh¸c ®­îc x¸c ®Þnh theo gi¸ trÞ hîp lý cña TSC§ h÷u h×nh nhËn vÒ, hoÆc gi¸ trÞ hîp lý cña tµi s¶n ®em trao ®æi, sau khi ®iÒu chØnh c¸c kho¶n tiÒn hoÆc t­¬ng ®­¬ng tiÒn tr¶ thªm hoÆc thu vÒ. Nguyªn gi¸ TSC§ h÷u h×nh mua d­íi h×nh thøc trao ®æi víi mét TSC§ h÷u h×nh t­¬ng tù, hoÆc cã thÓ h×nh thµnh do ®­îc b¸n ®Ó ®æi lÊy quyÒn së h÷u mét tµi s¶n t­¬ng tù (tµi s¶n t­¬ng tù lµ tµi s¶n cã c«ng dông t­¬ng tù, trong cïng lÜnh vùc kinh doanh vµ cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng). Trong c¶ hai tr­êng hîp kh«ng cã bÊt kú kho¶n l·i hay lç nµo ®­îc ghi nhËn trong qu¸ tr×nh trao ®æi. Nguyªn gi¸ TSC§ nhËn vÒ ®­îc tÝnh b»ng gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ ®em trao ®æi. VÝ dô: viÖc trao ®æi c¸c TSC§ h÷u h×nh t­¬ng tù nh­ trao ®æi m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c c¬ së dÞch vô hoÆc TSC§ h÷u h×nh kh¸c. KhÊu hao: Lµ sù ph©n bæ mét c¸ch cã hÖ thèng gi¸ trÞ ph¶i khÊu hao cña TSC§HH trong suèt thêi gian sö dông h÷u Ých cña tµi s¶n ®ã. Gi¸ trÞ ph¶i khÊu hao: Lµ nguyªn gi¸ cña TSC§HH ghi trªn b¸o c¸o tµi chÝnh, trõ (-) gi¸ trÞ thanh lÝ ­íc tÝnh cña tµi s¶n ®ã. Thêi gian sö dông h÷u Ých : Lµ thêi gian mµ TSC§HH ph¸t huy ®­îc t¸c dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh, ®­îc tÝnh b»ng thêi gian mµ doanh nghiÖp dù tÝnh sö dông TSC§HH hoÆc sè l­îng s¶n phÈm, hoÆc c¸c ®¬n vÞ tÝnh t­¬ng tù mµ doanh nghiÖp dù tÝnh thu ®­îc tõ viÖc sö dông tµi s¶n. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§HH : TSC§HH trong doanh nghiÖp ®­îc trÝch khÊu hao theo mét trong ba ph­¬ng ph¸p sau: ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng, ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn vµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè l­îng s¶n phÈm. Gi¸ trÞ thanh lÝ: Lµ gi¸ trÞ ­íc tÝnh thu ®­îc khi hÕt thêi gian sö dông h÷u Ých cña tµi s¶n, sau khi trõ chi phÝ thanh lÝ ­íc tÝnh. Gi¸ trÞ hîp lÝ: Lµ gi¸ trÞ tµi s¶n cã thÓ ®­îc trao ®æi gi÷a c¸c bªn cã ®Çy ®ñ hiÓu biÕt trong sù trao ®æi ngang gi¸. Gi¸ trÞ cßn l¹i: Lµ nguyªn gi¸ cña TSC§HH sau khi trõ (-) sè khÊu hao lòy kÕ cña tµi s¶n ®ã. Gi¸ trÞ cã thÓ thu håi : Lµ gi¸ trÞ ­íc tÝnh thu ®­îc trong t­¬ng lai tõ viÖc sö dông tµi s¶n, bao gåm c¶ gi¸ trÞ thanh lÝ cña chóng. 1.3. Yªu cÇu qu¶n lÝ vµ nhiÖm vô h¹ch to¸n TSC§HH XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm c¬ b¶n vÒ sö dông vµ chu chuyÓn gi¸ trÞ cña TSC§HH mµ viÖc qu¶n lÝ, h¹ch to¸n TSC§HH ph¶i tu©n thñ c¸c yªu cÇu sau: VÒ chøng tõ TSC§HH : Mäi TSC§HH trong doanh nghiÖp ph¶i cã bé hå s¬ riªng vµ ®­îc theo dâi, qu¶n lÝ, sö dông vµ tÝnh hao mßn theo ®óng chÕ ®é qui ®Þnh. Bé hå s¬ riªng cña TSC§HH gåm hå s¬ kÜ thuËt vµ hå s¬ kinh tÕ. C¸c hå s¬ nµy l­u gi÷ c¸c giÊy tê nh­ : biªn b¶n giao nhËn TSC§HH, hîp ®ång mua TSC§HH vµ c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan. Nh÷ng TSC§HH ®· tÝnh hao mßn ®ñ nh­ng vÉn ®­îc sö dông vµ tham gia vµo ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp th× kh«ng ®­îc xo¸ sæ mµ vÉn ph¶i tiÕp tôc qu¶n lÝ . VÒ viÖc tæ chøc kiÓm kª TSC§HH : §Þnh k× hoÆc bÊt th­êng, doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª TSC§HH. Mäi tr­êng hîp ph¸t hiÖn thõa, thiÕu ®Òu ph¶i ghi râ trong biªn b¶n kiÓm kª. VÒ viÖc ®iÒu ®éng, nh­îng b¸n, thanh lÝ TSC§HH : ChØ ®­îc thùc hiÖn ®iÒu ®éng, nh­îng b¸n, thanh lÝ nh÷ng TSC§HH kh«ng sö dông hoÆc khi cã quyÕt ®Þnh cña cÊp cã thÈm quyÒn theo ®óng chÕ ®é qu¶n lÝ tµi s¶n hiÖn hµnh cña nhµ n­íc. Doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc cÇn thiÕt, ph¶i c¨n cø vµo biªn b¶n giao nhËn, thanh lÝ, xö lÝ TSC§HH vµ c¸c chøng tõ ®Ó ghi gi¶m TSC§HH theo qui ®Þnh t¹i chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh. VÒ viÖc ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH : Ph¶i tu©n thñ theo nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn luü kÕ, gi¸ trÞ cßn l¹i. Khi thay ®æi nguyªn gi¸ TSC§HH, doanh nghiÖp ph¶i lËp biªn b¶n ghi râ c¸c c¨n cø thay ®æi vµ x¸c ®Þnh l¹i c¸c chØ tiªu : nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn, gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§HH trªn sæ kÕ to¸n vµ tiÕn hµnh h¹ch to¸n theo qui ®Þnh hiÖn hµnh. VÒ viÖc xö lÝ mÊt m¸t, h­ háng do nguyªn nh©n chñ quan cña ng­êi qu¶n lÝ, sö dông: Doanh nghiÖp ph¶i b¸o c¸o râ cho c¬ quan tµi chÝnh trùc tiÕp qu¶n lÝ, c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn, vµ x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n, quy kÕt tr¸ch nhiÖm vËt chÊt cô thÓ cho c¸ nh©n liªn quan theo ®óng chÕ ®é cña nhµ n­íc. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lÝ TSC§HH nªu trªn, cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n TSC§HH mét c¸ch khoa häc. Tæ chøc h¹ch to¸n TSC§HH lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, lùa chän vµ cung cÊp th«ng tin (sè liÖu, tin tøc) vÒ sù hiÖn cã, t¨ng gi¶m, sö dông TSC§HH cña doanh nghiÖp trªn c¬ së thiÕt lËp mét hÖ thèng chøng tõ, sæ s¸ch vµ tr×nh tù ph¶n ¸nh, gi¸m s¸t c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh. H¹ch to¸n trong c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau: 1. Ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp chÝnh x¸c, kÞp thêi sè l­îng, gi¸ trÞ TSC§HH hiÖn cã, t×nh h×nh t¨ng gi¶m vµ hiÖn tr¹ng TSC§HH trong ph¹m vi toµn ®¬n vÞ, còng nh­ t¹i tõng bé phËn sö dông tµi s¶n, t¹o ®iÒu kiÖn cung cÊp th«ng tin ®Ó kiÓm tra, gi¸m s¸t th­êng xuyªn viÖc gi÷ g×n, b¶o qu¶n, b¶o d­ìng TSC§HH vµ kÕ ho¹ch ®Çu t­ ®æi míi TSC§HH trong tõng ®¬n vÞ. 2. TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c møc khÊu hao TSC§HH vµo chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh theo møc ®é hao mßn cña tµi s¶n vµ chÕ ®é qui ®Þnh. 3. Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§HH, gi¸m s¸t viÖc söa ch÷a TSC§HH vÒ chi phÝ vµ kÕt qu¶ cña c«ng viÖc söa ch÷a. 4. TÝnh to¸n ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh x©y dùng trang bÞ thªm, ®æi míi, n©ng cÊp hoÆc th¸o dì bít lµm t¨ng, gi¶m nguyªn gi¸ TSC§HH còng nh­ t×nh h×nh thanh lÝ, nh­îng b¸n TSC§HH. 5. H­íng dÉn, kiÓm tra c¸c ®¬n vÞ, c¸c bé phËn trùc thuéc trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ chÕ ®é ghi chÐp ban ®Çu vÒ TSC§HH: më c¸c sæ, thÎ kÕ to¸n cÇn thiÕt vµ h¹ch to¸n TSC§HH theo chÕ ®é qui ®Þnh. 6. Tham gia kiÓm tra ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH theo qui ®Þnh cña nhµ n­íc vµ yªu cÇu b¶o qu¶n vèn, tiÕn hµnh ph©n tÝch t×nh h×nh trang bÞ, huy ®éng b¶o qu¶n, sö dông TSC§HH t¹i ®¬n vÞ. PhÇn II H¹ch to¸n kÕ to¸n TSC§HH 2.1. H¹ch to¸n tæng hîp TSC§HH 2.1.1. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ h¹ch to¸n TSC§HH Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, viÖc h¹ch to¸n TSC§HH ®­îc theo dâi trªn c¸c tµi kho¶n (TK) chñ yÕu sau ®©y: (a) TK 211 – Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh : TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña toµn bé TSC§HH theo nguyªn gi¸. Bªn Nî: - Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ cña TSC§HH t¨ng do ®­îc cÊp, mua s¾m, x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh bµn giao, do c¸c ®¬n vÞ tham gia liªn doanh gãp vèn, do ®­îc biÕu tÆng, viÖn trî... - §iÒu chØnh t¨ng nguyªn gi¸ cña TSC§HH do x©y l¾p, trang bÞ thªm, do c¶i t¹o, n©ng cÊp... - §iÒu chØnh t¨ng nguyªn gi¸ TSC§HH do ®¸nh gi¸ l¹i. Bªn Cã: - Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ cña TSC§HH gi¶m do ®iÒu chuyÓn cho ®¬n vÞ kh¸c, nh­îng b¸n, thanh lÝ hoÆc ®em gãp vèn liªn doanh... - Nguyªn gi¸ gi¶m do th¸o dì bít mét sè bé phËn hoÆc do ®¸nh gi¸ l¹i. D­ Nî: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§HH hiÖn cã t¹i ®¬n vÞ. TK 211 cã 6 TK cÊp hai : 2112 - Nhµ cöa vËt kiÕn tróc 2113 - M¸y mãc, thiÕt bÞ 2114 - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i truyÒn dÉn 2115 - ThiÕt bÞ, dông cô qu¶n lÝ 2116 - C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm 2118 - TSC§HH kh¸c. (b) TK 2141 - Hao mßn TSC§HH : TK nµy lµ TK cÊp hai cña TK 214 - Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh, dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§HH trong qu¸ tr×nh sö dông do trÝch khÊu hao vµ nh÷ng kho¶n t¨ng gi¶m hao mßn kh¸c cña TSC§HH cña doanh nghiÖp . Bªn Nî: Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§HH gi¶m do c¸c lÝ do gi¶m TSC§HH (thanh lÝ, nh­îng b¸n, chuyÓn ®i n¬i kh¸c...). Bªn Cã: Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§HH t¨ng do trÝch khÊu hao TSC§HH, do ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH. D­ Cã : Gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§HH hiÖn cã t¹i ®¬n vÞ. (c) Mét sè TK kh¸c cã liªn quan nh­ : TK 411 - Nguån vèn kinh doanh, TK 111 - TiÒn mÆt, Tk 112 - TiÒn göi ng©n hµng... 2.1.2. H¹ch to¸n biÕn ®éng TSC§HH C¸c nghiÖp vô biÕn ®éng TSC§HH dï kh«ng th­êng xuyªn diÔn ra t¹i doanh nghiÖp song l¹i cã quy m« nghiÖp vô lín, néi dung c¸c nghiÖp vô th­êng phøc t¹p vµ liªn quan tíi nhiÒu tµi kho¶n. Tr­íc ®©y, c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n biÕn ®éng TSC§HH c¨n cø theo ChÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 1141TC/Q§/C§KT ngµy 1-11-1995 vµ c¸c th«ng t­ h­íng dÉn söa ®æi, bæ sung ChÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp cña Bé Tµi chÝnh. GÇn ®©y nhÊt Bé Tµi chÝnh ®· ra Th«ng t­ 89/2002/TT-BTC h­íng dÉn kÕ to¸n thùc hiÖn 4 chuÈn mùc kÕ to¸n, trong ®ã cã chuÈn mùc sè 03 vÒ TSC§HH, ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 149/2001/Q§-BTC ngµy 31/12/2001. a. H¹ch to¸n t¨ng TSC§HH TSC§HH cña doanh nghiÖp t¨ng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nh­ do ®­îc cÊp vèn, mua s¾m, x©y dùng, ®­îc viÖn trî hoÆc ®­îc biÕu tÆng... C¨n cø theo ChÕ ®é kÕ to¸n doanh nghiÖp ban hµnh theo QuyÕt ®Þnh sè 1141TC/Q§/C§KT vµ Th«ng t­ 89/2002/TT-BTC, viÖc h¹ch to¸n mét sè nghiÖp vô chñ yÕu t¨ng TSC§HH ®­îc thÓ hiÖn trong S¬ ®å 1.1. Tuy nhiªn, cÇn ®Æc biÖt l­u ý mét sè nghiÖp vô sau: Mua TSC§HH theo ph­¬ng thøc tr¶ chËm, tr¶ gãp: tr­êng hîp nµy tr­íc ®©y ch­a ®­îc ®Ò cËp ®Õn. Khi mua TSC§HH dïng ngay cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, ghi: Nî TK 211 : Nguyªn gi¸- ghi theo gi¸ mua tr¶ tiÒn ngay Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Nî TK 242 : PhÇn l·i tr¶ chËm Cã TK 331 : Tæng gi¸ thanh to¸n §Þnh k× thanh to¸n cho ng­êi b¸n, kÕ to¸n ghi: Nî TK 331 Cã TK 111, 112 : Sè tr¶ c¶ gèc vµ l·i theo ®Þnh k× §ång thêi, tÝnh vµo chi phÝ theo sè l·i tr¶ chËm, tr¶ gãp, ph¶i tr¶ cña tõng k×: Nî TK 635 Cã TK 242 2. Doanh nghiÖp ®­îc tµi trî, biÕu tÆng TSC§HH ®­a sö dông ngay cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh, ghi: Nî TK 211 Cã TK711 Tr­íc ®©y, nguyªn gi¸ TSC§HH ®­îc tµi trî, biÕu tÆng kh«ng ®­îc ghi nhËn lµ mét kho¶n thu nhËp cña doanh nghiÖp mµ ®­îc h¹ch to¸n vµo nguån vèn kinh doanh (TK 411). C¸c chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn TSC§HH ®­îc tµi trî, tÝnh vµo nguyªn gi¸, ghi: Nî TK 211 Cã TK 111, 112,331... 3. TSC§HH mua d­íi h×nh thøc trao ®æi: a) NÕu TSC§HH mua d­íi h×nh thøc trao ®æi víi TSC§HH t­¬ng tù: Nî TK 211 : Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§HH ®­a ®i trao ®æi Nî TK 214 : Gi¸ trÞ ®· khÊu hao cña TSC§HH ®­a ®i trao ®æi Cã TK 211 : Nguyªn gi¸ cña TSC§HH ®­a ®i trao ®æi b) NÕu TSC§HH mua d­íi h×nh thøc trao ®æi víi TSC§HH kh«ng t­¬ng tù: Khi giao TSC§HH cho bªn trao ®æi, kÕ to¸n ghi gi¶m TSC§HH: Nî TK 811: Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§HH ®em ®i trao ®æi Nî TK 214 : Gi¸ trÞ ®· khÊu hao cña TSC§HH ®­a ®i trao ®æi Cã TK 211: Nguyªn gi¸ cña TSC§HH ®­a ®i trao ®æi §ång thêi ghi t¨ng thu nhËp do trao ®æi TSC§HH Nî TK 131 : Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 711 : Gi¸ trÞ hîp lÝ cña TSC§HH nhËn ®­îc do trao ®æi Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ®Çu ra Khi nhËn ®­îc TSC§HH do trao ®æi, ghi: Nî TK 211 : Gi¸ trÞ hîp lÝ cña TSC§HH nhËn ®ù¬c Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ Cã TK 131 : Tæng gi¸ thanh to¸n Tr­êng hîp ph¶i thu thªm tiÒn do gi¸ trÞ hîp lÝ cña TSC§HH ®­a ®i trao ®æi lín h¬n gi¸ trÞ hîp lÝ cña TSC§HH nhËn ®­îc do trao ®æi th× khi nhËn ®­îc tiÒn cña bªn cã TSC§HH trao ®æi, ghi: Nî TK 111, 112 Cã TK 131 Tr­êng hîp ph¶i tr¶ thªm tiÒn do gi¸ trÞ hîp lÝ cña TSC§HH ®­a ®i trao ®æi nhá h¬n gi¸ trÞ hîp lÝ cña TSC§HH nhËn ®­îc do trao ®æi th× khi tr¶ tiÒn cho bªn cã TSC§HH trao ®æi , ghi: Nî TK 131 Cã TK 111, 112 S¬ ®å 1.1.Tr×nh tù h¹ch to¸n t¨ng TSC§HH TK 111, 112,331, 341 TK 211 Mua s¾m TK 411 TK 414,431... KÕt chuyÓn nguån vèn t­¬ng øng TK 241 TËp hîp chi phÝ X©y dùng hoµn thµnh XDCB bµn giao TK 411 NhËn gãp vèn liªn doanh, ®­îc cÊp ph¸t TK 111,112... Chi phÝ liªn quan TK 711 NhËn tµi trî, biÕu tÆng TK 111,112... Chi phÝ liªn quan TK 222,128 NhËn l¹i vèn gãp liªn doanh TK 2141 TK 2142 TK 212 TrÝch KH ChuyÓn quyÒn së h÷u TSC§ thuª tµi chÝnh TK 3388 TSC§HH thõa trong kiÓm kª TK 412 §¸nh gi¸ t¨ng TSC§HH TK 2141 TrÝch KHTSC§ b. H¹ch to¸n gi¶m TSC§HH TSC§HH cña doanh nghiÖp gi¶m cã thÓ do thanh lÝ, nh­îng b¸n, chuyÓn thµnh c«ng cô dông cô, hoÆc ®em gãp vèn liªn doanh... Nh×n chung tr×nh tù h¹ch to¸n gi¶m TSC§HH kh«ng cã sù thay ®æi ®¸ng kÓ c¨n cø vµo hÖ thèng c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn ®· ban hµnh. Tr×nh tù nµy ®­îc thÓ hiÖn trªn s¬ ®å 1.2. Mét sè thay ®æi ®­îc ®Ò cËp t¹i Th«ng t­ 89/2002/TT-BT, cô thÓ nh­ sau: TSC§HH thanh lÝ, nh­îng b¸n: + Ghi gi¶m TSC§HH thanh lÝ, nh­îng b¸n, ghi: Nî TK 214 : PhÇn gi¸ trÞ hao mßn Nî TK 811: PhÇn gi¸ trÞ cßn l¹i Cã TK 211: Nguyªn gi¸ + C¸c chi phÝ ph¸t sinh cho ho¹t ®éng thanh lÝ, nh­îng b¸n, ghi: Nî TK 811 Nî TK 133 : ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 141, 331: Tæng gi¸ thanh to¸n + Ph¶n ¸nh sè thu nhËp vÒ thanh lÝ, nh­îng b¸n: Nî TK 111, 112, 131... : Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 711 : Sè thu nhËp ch­a cã thuÕ GTGT Cã TK 3331 : ThuÕ GTGT ph¶i nép Tr­íc ®©y, kÕ to¸n kh«ng sö dông TK 811(Chi phÝ kh¸c) vµ TK 711 (Thu nhËp kh¸c) ®Ó h¹ch to¸n mµ ghi nhËn gi¸ trÞ cßn l¹i, c¸c kho¶n chi vÒ thanh lÝ, nh­îng b¸n vµo bªn Nî TK 821- Chi phÝ bÊt th­êng vµ ph¶n ¸nh sè thu nhËp vÒ thanh lÝ, nh­îng b¸n vµo bªn Cã TK 721- Thu nhËp bÊt th­êng. TSC§HH hiÖn ®ang ghi trªn sæ cña doanh nghiÖp, nÕu kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ghi nhËn quy ®Þnh trong chuÈn mùc TSC§HH: Nh÷ng tµi s¶n nµy ph¶i chuyÓn sang lµ c«ng cô, dông cô. KÕ to¸n ghi gi¶m TSC§HH : Nî TK 214 : Gi¸ trÞ ®· khÊu hao Nî TK 627, 641, 642 : Gi¸ trÞ cßn l¹i (NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i nhá) Nî TK 242 : Gi¸ trÞ cßn l¹i (NÕu gi¸ trÞ cßn l¹i lín ph¶i ph©n bæ dÇn) Cã TK 211 : Nguyªn gi¸ TK 242 – Chi phÝ tr¶ tr­íc dµi h¹n míi ®­îc bæ sung. PhÇn gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§HH ph¶i chuyÓn sang c«ng cô, dông cô, nÕu lín, sÏ ®­îc coi lµ chi phÝ tr¶ tr­íc dµi h¹n, vµ ®­îc ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng k×, thay v× h¹ch to¸n vµo bªn nî TK 142 nh­ tr­íc ®©y. S¬ ®å 1.2. Tr×nh tù h¹ch to¸n gi¶m TSC§HH TK 211 TK 811 Gi¶m do thanh lÝ, Gi¸ trÞ cßn l¹i nh­îng b¸n TK 2141 §· khÊu hao Gi¶m TSC§HH do khÊu hao hÕt TK 128 , 222 Gãp vèn liªn doanh TK 411 Tr¶ l¹i VGLD TK 412 §¸nh gi¸ gi¶m TSC§HH TK 1388 TSC§HH ph¸t hiÖn thiÕu khi kiÓm kª TK 627, 641, 642 GTCL nhá TSC§HH chuyÓn thµnh c«ng cô, dông cô TK 242 GTCL lín 2.1.3 . H¹ch to¸n khÊu hao TSC§HH ChuÈn mùc sè 03 vÒ TSC§HH h­íng dÉn doanh nghiÖp tù x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p khÊu hao ¸p dông cho tõng TSC§HH trong ba ph­¬ng ph¸p ®· nªu t¹i phÇn I.1.2, vµ ph­¬ng ph¸p nµy ph¶i ®­îc thùc hiÖn nhÊt qu¸n, trõ khi cã sù thay ®æi trong c¸ch thøc sö dông tµi s¶n ®ã. §©y lµ mét trong nh÷ng h­íng dÉn bæ sung cho viÖc h¹ch to¸n khÊu hao TSC§HH trong doanh nghiÖp vèn ®­îc thùc hiÖn theo QuyÕt ®Þnh 166/1999/Q§-BTC ngµy 30/12/1999 cña Bé tµi chÝnh (thay thÕ cho QuyÕt ®Þnh 1062 TC/Q§/CSTC ngµy 14/11/1996). Theo ®ã, theo ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng, sè khÊu hao hµng n¨m kh«ng thay ®æi trong suèt thêi gian sö dông h÷u Ých cña tµi s¶n. Theo ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn, sè khÊu hao hµng n¨m gi¶m dÇn trong suèt thêi gian sö dông h÷u Ých cña tµi s¶n. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè l­îng s¶n phÈm dùa trªn tæng sè ®¬n vÞ s¶n phÈm ­íc tÝnh tµi s¶n ®ã cã thÓ t¹o ra. Th«ng th­êng c¸c doanh nghiÖp tÝnh khÊu hao theo ph­¬ng ph¸p ®­êng th¼ng víi møc khÊu hao trung b×nh hµng n¨m cho TSC§HH ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Møc khÊu hao trung b×nh hµng n¨m cña TSC§HH = Nguyªn gi¸ - Gi¸ trÞ thanh lÝ ­íc tÝnh Thêi gian sö dông h÷u Ých Qu¸ tr×nh h¹ch to¸n khÊu hao TSC§HH ®­îc thÓ hiÖn nh­ sau: S¬ ®å 1.3. Tr×nh tù kÕ to¸n khÊu hao TSC§HH TK 211 TK 2141 Gi¸ trÞ khÊu hao cña TSC§HH TK 6274, TK 6414, TK 6424 ®· hÕt khÊu hao TrÝch KH vµo chi phÝ Gi¸ trÞ hao mßn s¶n xuÊt - kinh doanh Thanh lÝ TK 811 nh­îng b¸n GTCL Gi¸ trÞ hao mßn Ghi gi¶m TK liªn quan TSC§HH GTCL 2.1.4. H¹ch to¸n söa ch÷a TSC§HH S¬ ®å 1.4. Tr×nh tù h¹ch to¸n söa ch÷a TSC§HH TK 111, 112,152, 334 TK 627,641,642 Chi phÝ söa ch÷a lÆt vÆt TK 241 TK 242 Tù lµm Gi¸ trÞ lín Ph©n bæ dÇn ph¶i ph©n bæ TK 331 TK 211 Thuª ngoµi T¨ng nguyªn gi¸ (nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn) Gi¸ trÞ nhá (kh«ng ghi t¨ng nguyªn gi¸) 2.2. H¹ch to¸n chi tiÕt TSC§HH H¹ch to¸n chi tiÕt TSC§HH lµ më sæ chi tiÕt ®Ó theo dâi tõng lo¹i, tõng nhãm TSC§HH vµ theo tõng bé phËn sö dông, theo th­íc ®o gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. KÕ to¸n chi tiÕt TSC§HH ®­îc thùc hiÖn th«ng qua tæ chøc chøng tõ vµ tæ chøc h¹ch to¸n t¨ng, gi¶m, khÊu hao TSC§HH trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt. C¸c chøng tõ sö dông gåm cã: Biªn b¶n giao nhËn TSC§: Môc ®Ých cña biªn b¶n lµ x¸c nhËn viÖc giao nhËn TSC§HH sau khi hoµn thµnh x©y dùng, mua s¾m, ®­îc cÊp trªn cÊp ph¸t, ®­îc viÖn trî, biÕu tÆng, nhËn gãp vèn liªn doanh, TSC§HH cña ®¬n vÞ bµn giao cho ®¬n vÞ kh¸c theo lÖnh cña cÊp trªn, theo hîp ®ång liªn doanh... (kh«ng sö dông biªn b¶n giao nhËn TSC§ trong tr­êng hîp nh­îng b¸n, thanh lÝ, hoÆc TSC§HH thõa, thiÕu khi kiÓm kª). Biªn b¶n giao nhËn TSC§ lµ c¨n cø ®Ó giao nhËn TSC§HH vµ kÕ to¸n ghi sæ, thÎ TSC§, sæ kÕ to¸n cã liªn quan. C¸c th«ng tin vÒ TSC§HH ®­îc x¸c nhËn trªn biªn b¶n giao nhËn TSC§ gåm: tªn, m· hiÖu, qui c¸ch, sè hiÖu, n­íc s¶n xuÊt, n¨m s¶n xuÊt, n¨m b¾t ®Çu ®­a vµo sö dông, c«ng suÊt thiÕt kÕ, nguyªn gi¸, c¸c yÕu tè cÊu thµnh nguyªn gi¸, tû lÖ hao mßn... ThÎ TSC§HH: ThÎ TSC§HH ®­îc lËp nh»m theo dâi chi tiÕt tõng TSC§HH cña ®¬n vÞ, t×nh h×nh thay ®æi nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ hao mßn ®· trÝch hµng n¨m cña tõng TSC§HH. ThÎ TSC§HH gåm 4 phÇn chÝnh: + Ghi c¸c chØ tiªu chung vÒ TSC§HH nh­ : tªn, ký m· hiÖu, quy c¸ch; sè hiÖu; n­íc s¶n xuÊt; n¨m s¶n xuÊt, bé phËn qu¶n lÝ, sö dông; n¨m b¾t ®Çu ®­a vµo sö dông, c«ng suÊt thiÕt kÕ; ngµy th¸ng n¨m vµ lÝ do ®×nh chØ sö dông TSC§HH. + Ghi c¸c chØ tiªu nguyªn gi¸ TSC§HH ngay khi b¾t ®Çu h×nh thµnh TSC§HH vµ qua tõng thêi k× do ®¸nh gi¸ l¹i, x©y dùng, trang bÞ thªm hoÆc th¸o bít c¸c bé phËn... vµ gi¸ trÞ hao mßn ®· trÝch qua c¸c n¨m. + Ghi sè phô tïng, dông cô ®å nghÒ kÌm theo TSC§HH. + Ghi gi¶m TSC§HH : Ghi sè, ngµy, th¸ng, n¨m cña chøng tõ ghi gi¶m TSC§HH vµ lÝ do ghi gi¶m. Biªn b¶n thanh lÝ TSC§: Môc ®Ých cña biªn b¶n lµ x¸c nhËn viÖc thanh lÝ TSC§HH vµ lµm c¨n cø ®Ó ghi gi¶m TSC§HH trªn sæ kÕ to¸n. Néi dung cña biªn b¶n thanh lÝ gåm: + Ghi thµnh viªn ban thanh lÝ TSC§HH. + Ghi c¸c chØ tiªu chung vÒ TSC§HH cã quyÕt ®Þnh thanh lÝ. + Ghi kÕt luËn cña ban thanh lÝ. + Ghi kÕt qu¶ thanh lÝ. Biªn b¶n giao nhËn TSC§ söa ch÷a lín hoµn thµnh: Môc ®Ých cña biªn b¶n lµ x¸c nhËn viÖc giao nhËn TSC§HH sau khi hoµn thµnh viÖc söa ch÷a lín gi÷a bªn cã TSC§HH söa ch÷a vµ bªn thùc hiÖn viÖc söa ch÷a. Biªn b¶n lµ c¨n cø ghi sæ kÕ to¸n vµ thanh to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§HH. Biªn b¶n giao nhËn TSC§ söa ch÷a lín hoµn thµnh gåm 2 phÇn : + Ghi tªn, ký hiÖu, sè hiÖu TSC§HH söa ch÷a; n¬i qu¶n lÝ sö dông; thêi gian b¾t ®Çu söa ch÷a vµ hoµn thµnh viÖc söa ch÷a TSC§HH. + C¸c bé phËn söa ch÷a : Ghi tªn bé phËn cÇn ph¶i söa ch÷a, néi dung cña c«ng viÖc söa ch÷a, gi¸ dù to¸n vµ chi phÝ thùc tÕ. Biªn b¶n ®¸nh gi¸ l¹i TSC§: Môc ®Ých cña biªn b¶n lµ x¸c nhËn viÖc ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH vµ lµm c¨n cø ®Ó ghi sæ kÕ to¸n vµ c¸c tµi liÖu liªn quan sè chªnh lÖch (t¨ng, gi¶m) do ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH. Biªn b¶n ph¶i ghi râ c¸c th«ng tin sau vÒ TSC§HH ®­îc ®¸nh gi¸ l¹i : sè thø tù, tªn, ký m· hiÖu, quy c¸ch, sè hiÖu, sè thÎ; nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn , gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§HH trªn sæ kÕ to¸n t¹i thêi ®iÓm ®¸nh gi¸ vµ sau khi ®¸nh gi¸ l¹i. B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao : B¶ng nµy dïng dÓ ph¶n ¸nh sè khÊu hao TSC§HH ph¶i trÝch vµ ph©n bæ sè khÊu hao ®ã cho c¸c ®èi t­îng sö dông TSC§HH hµng th¸ng. KÕt cÊu cña b¶ng cã c¸c cét däc ph¶n ¸nh sè khÊu hao ph¶i tÝnh cho tõng ®èi t­îng sö dông TSC§HH vµ c¸c hµng ngang ph¶n ¸nh sè khÊu hao tÝnh trong th¸ng tr­íc, sè khÊu hao t¨ng, gi¶m vµ sè khÊu hao ph¶i tÝnh trong th¸ng nµy. Sè khÊu hao ph¶i tÝnh trong th¸ng nµy trªn b¶ng ®­îc sö dông ®Ó ghi vµo c¸c b¶ng kª, nhËt ký chøng tõ vµ sæ kÕ to¸n cã liªn quan, ®ång thêi ®­îc sö dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. Sæ chi tiÕt dïng ®Ó h¹ch to¸n TSC§HH lµ sæ TSC§. Sæ nµy ®­îc lËp chung cho toµn doanh nghiÖp mét quyÓn vµ cho tõng ®¬n vÞ sö dông mçi n¬i mét quyÓn. C¨n cø vµo chøng tõ t¨ng, gi¶m TSC§HH ®Ó ghi vµo sæ TSC§: sè hiÖu, ngµy th¸ng cña chøng tõ; tªn, ®Æc ®iÓm, ký hiÖu TSC§HH; tªn n­íc s¶n xuÊt TSC§HH; th¸ng n¨m ®­a TSC§HH vµo sö dông; sè hiÖu; nguyªn gi¸; tû lÖ khÊu hao n¨m; sè tiÒn khÊu hao n¨m; sè khÊu hao TSC§HH tÝnh tíi thêi ®iÓm ghi gi¶m TSC§HH; sè hiÖu, ngµy th¸ng cña chøng tõ ghi gi¶m TSC§HH vµ lÝ do ghi gi¶m TSC§HH. PhÇn III mét sè nhËn xÐt vµ kiÕn nghÞ nh»m t¨ng c­êng hiÖu qu¶ c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lÝ, kÕ to¸n TSC§HH 3.1. NhËn xÐt vÒ c«ng t¸c tæ chøc, qu¶n lÝ, kÕ to¸n TSC§HH hiÖn nay KÕ to¸n TSC§HH ®ang tu©n thñ theo QuyÕt ®Þnh 1141TC/Q§/C§KT ngµy 1/11/1995 vµ gÇn ®©y nhÊt lµ QuyÕt ®Þnh sè 149/2001/Q§-BTC ngµy 31-12-2001 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh. Tuy nhiªn, qua thêi gian thùc hiÖn vµ tr­íc sù thay ®æi to lín trong ho¹t ®éng kinh tÕ, c¸c quy ®Þnh béc lé nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, Ýt nhiÒu g©y c¶n trë cho viÖc qu¶n lÝ vµ kÕ to¸n TSC§HH trong c¸c doanh nghiÖp. 1. VÒ tiªu chuÈn nhËn biÕt TSC§HH Tµi s¶n cè ®Þnh nãi chung vµ TSC§HH nãi riªng lµ nh÷ng t­ liÖu chñ yÕu cã gi¸ trÞ lín, thêi gian sö dông l©u. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× tiªu chuÈn nhËn biÕt TSC§HH ph¶i tho¶ m·n ®ång thêi c¶ 4 ®iÒu kiÖn, trong ®ã cã ®iÒu kiÖn vÒ thêi gian sö dông lín h¬n 1 n¨m vµ gi¸ trÞ lín h¬n 5.000.000 ®ång. Giíi h¹n chi tiÕt nh­ thÕ vÒ thêi gian sö dông vµ gi¸ trÞ tèi thiÓu sÏ kh«ng thÓ phï hîp hoµn toµn víi mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ thêi ®iÓm ghi nhËn. Sù ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ qui m« ho¹t ®éng còng nh­ sù thay ®æi vÒ thêi gi¸ ®Æt ra yªu cÇu kh¸c nhau vÒ gi¸ trÞ tµi s¶n. Mét tµi s¶n cã thÓ ®­îc xem lµ nªn ghi nhËn lµ TSC§HH ë ®¬n vÞ nµy nh­ng ®èi víi mét ®¬n vÞ kh¸c cã qui m« lín h¬n th× cã thÓ chØ ®¸ng ®­îc xem lµ gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô ph©n bæ th¼ng vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Trªn thùc tÕ hiÖn nay, nhiÒu tµi s¶n do tÝnh chÊt sö dông vµ vai trß cña chóng ®èi víi s¶n xuÊt, chØ nªn xÕp vµo c«ng cô lao ®éng song do chóng cã gi¸ trÞ lín h¬n 5.000.000 ®ång nªn c¸c doanh nghiÖp vÉn xÕp vµo TSC§HH .Vµ nh­ thÕ kÕ to¸n ph¶i vµo danh môc,vµo sæ, thÎ TSC§ ®Ó theo dâi tÊt c¶ c¸c biÕn ®éng vÒ nã nh­ khÊu hao, söa ch÷a, ®iÒu chuyÓn... Sau vµi n¨m, nÕu TSC§HH ®ã hÕt khÊu hao mµ vÉn cßn ®­îc sö dông, nã l¹i ®­îc theo dâi trong danh môc c¸c TSC§HH cã gi¸ trÞ b»ng kh«ng cho tíi khi thanh lÝ, nh­ vËy kh¸ phøc t¹p cho c«ng t¸c theo dâi vµ kiÓm tra cña kÕ to¸n. 2. VÒ viÖc x¸c ®Þnh thêi gian sö dông h÷u Ých cu¶ TSC§HH ChuÈn mùc sè 03 vÒ TSC§HH cã quy ®Þnh thêi gian sö dông h÷u Ých cña TSC§HH lµ thêi gian mµ TSC§HH ph¸t huy ®ù¬c t¸c dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh, vµ ®­îc tÝnh b»ng thêi gian mµ doanh nghiÖp dù tÝnh sö dông TSC§HH hoÆc sè l­îng s¶n phÈm (hoÆc c¸c ®¬n vÞ tÝnh t­¬ng tù) mµ doanh nghiÖp dù tÝnh thu ®­îc tõ viÖc sö dông TSC§HH . Nh­ vËy, viÖc ­íc tÝnh thêi gian sö dông h÷u Ých cña TSC§HH lµ vÊn ®Ò hoµn toµn mang tÝnh xÐt ®o¸n. Do chÝnh s¸ch qu¶n lÝ TSC§HH cña doanh nghiÖp mµ thêi gian sö dông h÷u Ých TSC§HH cã thÓ ng¾n h¬n thêi gian sö dông h÷u Ých thùc tÕ cña nã. XÐt cho cïng, doanh nghiÖp sÏ dùa trªn kinh nghiÖm cña m×nh ®èi víi c¸c tµi s¶n cïng lo¹i ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian sö dông h÷u Ých cña TSC§HH. Nh÷ng quy ®Þnh ch­a cô thÓ nh­ thÕ sÏ lµ nh÷ng kÏ hë ®Ó doanh nghiÖp toµn quyÒn lùa chän c¸ch thøc tÝnh to¸n cã lîi nhÊt cho m×nh mµ kh«ng sî tr¸i víi c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n vµ c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh. 3. VÒ vÊn ®Ò ph¸t hiÖn TSC§HH thõa trong doanh nghiÖp Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, khi doanh nghiÖp ph¸t hiÖn cã TSC§HH thõa trong doanh nghiÖp mµ kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n th× tµi s¶n ®ã sÏ ®­îc ghi t¨ng TSC§HH cho doanh nghiÖp sau khi ®· th«ng b¸o cho c¬ quan chñ qu¶n biÕt. Nh­ vËy, nÕu trong tr­êng hîp doanh nghiÖp ch­a sö dông ®Õn TSC§HH thõa th× doanh nghiÖp vÉn ph¶i trÝch khÊu hao cho tµi s¶n vµ nh­ thÕ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ bÞ ¶nh h­ëng. 4. VÒ h­íng dÉn kÕ to¸n tr­êng hîp doanh nghiÖp ®­îc tµi trî, biÕu tÆng TSC§HH Th«ng t­ 89/2002/TT-BTC h­íng dÉn kÕ to¸n thùc hiÖn chuÈn mùc 03 vÒ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh vµ chuÈn mùc 04 vÒ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh ®· ®Ò cËp tíi tr­êng hîp doanh nghiÖp ®­îc tµi trî, biÕu tÆng tµi s¶n cè ®Þnh. Theo ®ã, khi tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép (nÕu cã) trªn gi¸ trÞ TSC§ v« h×nh ®­îc tµi trî, biÕu, tÆng, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi Cã TK 333 - ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép NSNN (3334). Sau khi tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép (nÕu cã) trªn gi¸ trÞ TSC§ v« h×nh ®­îc tµi trî, biÕu, tÆng ghi t¨ng vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi Cã TK 411 - Nguån vèn kinh doanh (Chi tiÕt nguån vèn KD kh¸c). Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ t×m thÊy h­íng dÉn t­¬ng tù cho TSC§HH mÆc dï h­íng dÉn kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ®­îc ®Ò cËp tr­íc h­íng dÉn kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh trong th«ng t­ nµy. Cã thÓ nhËn ®Þnh doanh nghiÖp ch­a nhËn ®­îc c¸c h­íng dÉn kÕ to¸n ®Çy ®ñ cho phÇn hµnh TSC§HH. 5. VÒ c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a lín TSC§HH HiÖn nay, doanh nghiÖp cã quyÒn lùa chän c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a lín TSC§HH: trÝch tr­íc, vèn ho¸ (ph©n bæ dÇn) hoÆc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo l·i lç trong k×. Quy ®Þnh kh«ng ®Çy ®ñ vµ cô thÓ nh­ võa nªu sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng vËn dông tuú tiÖn do cã thÓ ®­îc hiÓu theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau vµ lµm cho th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh mÊt kh¶ n¨ng so s¸nh. 6. VÒ gi¸ trÞ thu håi ­íc tÝnh cña TSC§HH Theo ChuÈn mùc sè 03 vÒ TSC§HH th× gi¸ trÞ ph¶i khÊu hao cña TSC§HH lµ nguyªn gi¸ cña TSC§HH ghi trªn b¸o c¸o tµi chÝnh, trõ (-) gi¸ trÞ thanh lÝ ­íc tÝnh cña tµi s¶n ®ã. ViÖc ®­a gi¸ trÞ thu håi vµo c«ng thøc x¸c ®Þnh møc khÊu hao lµ hîp lÝ v× nh­ thÕ sÏ tr¸nh h¹ch to¸n møc khÊu hao vµo chi phÝ s¶n xuÊt cao h¬n thùc tÕ. H¬n n÷a, gi¸ trÞ thu håi lµ c¸i vèn cã cña TSC§HH, viÖc sö dông gi¸ trÞ thu håi sÏ lµm cho TSC§HH kh«ng bao giê ®­îc phÐp khÊu hao hÕt nguyªn gi¸. §iÒu ®ã kh«ng nh÷ng hîp lÝ mµ cßn cã t¸c dông t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm qu¶n lÝ cña doanh nghiÖp ®èi víi TSC§HH , ®ång thêi nÕu cã hiÖn t­îng mÊt m¸t, lµm h­ háng... TSC§HH do c¸c yÕu tè chñ quan cña con ng­êi th× sÏ dÔ dµng cho viÖc x¸c ®Þnh møc tr¸ch nhiÖm vËt chÊt, b¾t båi th­êng ®èi víi ng­êi ph¹m lçi. Tuy nhiªn, chuÈn mùc vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn kÕ to¸n liªn quan kh«ng quy ®Þnh râ rµng vÒ c¨n cø vµ møc ®é hîp lÝ ®Ó tÝnh gi¸ trÞ thu håi ­íc tÝnh cña mçi lo¹i TSC§HH. Nh­ thÕ, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ lîi dông ®iÒu nµy ®Ó ®iÒu chØnh møc khÊu hao n¨m cña TSC§HH, qua ®ã c¬ cÊu chi phÝ gi¸ thµnh vµ lîi nhuËn còng cã thÓ ®­îc thay ®æi theo ý muèn cña doanh nghiÖp. 7. VÒ qu¶n lÝ, sö dông vµ trÝch khÊu hao TSC§HH §èi víi viÖc trÝch khÊu hao tµi s¶n, c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay cã thÓ lùa chän mét trong ba ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§HH gåm: ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng, ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè d­ gi¶m dÇn vµ ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè l­îng s¶n phÈm. Tr­íc ®©y, theo quyÕt ®Þnh 166/1999/Q§-BTC, c¸c tr­êng hîp doanh nghiÖp vay vèn ®Ó ®Çu t­ më réng, ®Çu t­ chiÒu s©u vµ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng bÞ lç th× ®­îc phÐp x¸c ®Þnh thêi gian sö dông cña tµi s¶n cè ®Þnh h×nh thµnh tõ nguån vèn vay theo thêi gian trong khÕ ­íc vay, nh­ng tèi ®a kh«ng ®­îc gi¶m qu¸ 30% so víi thêi gian sö dông tèi thiÓu cña tµi s¶n ®ã qui ®Þnh t¹i phô lôc ban hµnh kÌm theo. ChuÈn mùc 03 ®· qui ®Þnh doanh nghiÖp sö dông thêi gian sö dông h÷u Ých ®Ó tÝnh khÊu hao TSC§HH. Tuy nhiªn víi tr­êng hîp doanh nghÖp ph¶i vay nî ®Ó trang bÞ TSC§HH th× chuÈn mùc kh«ng qui ®Þnh râ doanh nghiÖp ®­îc phÐp ­íc tÝnh thêi gian sö dông h÷u Ých nh­ thÕ nµo. Thùc tÕ trong tr­êng hîp nµy, c¸c doanh nghiÖp lu«n mong muèn thêi gian sö dông TSC§HH ­íc tÝnh ®Ó trÝch khÊu hao cµng s¸t víi thêi h¹n nî cµng tèt. Bëi v× c¸c doanh nghiÖp sÏ khã t×m ra nguån tr¶ nî nÕu thêi h¹n nî qu¸ ng¾n so víi thêi gian sö dông TSC§HH ­íc tÝnh. MÆt kh¸c, theo chÕ ®é hiÖn hµnh, doanh nghiÖp cÇn qu¶n lÝ, theo dâi c¸c TSC§HH ®­îc giao qu¶n lÝ nh­ ®èi víi c¸c TSC§HH dïng trong ho¹t ®éng kinh doanh. §Ó ®¶m b¶o gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ, nÕu c¸c tµi s¶n nµy cã tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh th× trong thêi gian TSC§HH tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn tÝnh vµ trÝch khÊu hao vµo chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, hiÖn nay, chÕ ®é ch­a qui ®Þnh viÖc ph©n bæ nguån tõ sè tiÒn khÊu hao TSC§HH t¹m dïng nµy ra sao. 8. VÒ viÖc qu¶n lÝ TSC§HH ®· khÊu hao hÕt gi¸ trÞ ph¶i khÊu hao Sè l­îng còng nh­ tû träng TSC§HH ®· khÊu hao hÕt gi¸ trÞ ph¶i khÊu hao mµ vÉn sö dông ®­îc trong c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng cao, ®iÒu ®ã chøng tá r»ng ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­îc ¸p dông vµ viÖc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ®Ó x¸c ®Þnh møc khÊu hao lµ ch­a phï hîp. NhiÖm vô cña c¸c nhµ qu¶n trÞ lµ lµm sao cho thêi gian sö dông TSC§HH ­íc tÝnh ®Ó trÝch khÊu hao cµng s¸t víi thêi gian sö dông thùc cµng tèt. Trªn thùc tÕ hiÖn nay cã nh÷ng doanh nghiÖp sè TSC§HH ®· hÕt khÊu hao vÉn cßn sö dông chiÕm tíi 55-60% trong tæng sè TSC§HH (tÝnh theo nguyªn gi¸) vµ xu h­íng lµ tû träng nµy ngµy cµng lín. Vµ chÝnh trong nh÷ng doanh nghiÖp cã tû träng TSC§HH ®· hÕt khÊu hao vÉn tham gia vµo s¶n xuÊt lín mµ kh«ng ph¶i trÝch khÊu hao, th× ®­¬ng nhiªn chØ tiªu møc khÊu hao hµng n¨m sÏ nhá, ®iÒu kh«ng hîp lÝ nµy dÉn tíi c¬ cÊu chi phÝ vµ gi¸ thµnh sÏ thay ®æi, lîi nhuËn thay ®æi... g©y khã kh¨n lín cho viÖc ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ bëi v× khi tÝnh c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn TSC§HH nh­: sè vßng quay cña TSC§HH, tû suÊt lîi nhuËn tÝnh trªn tæng tµi s¶n sÏ cho kÕt qu¶ kh«ng chÝnh x¸c, sè liÖu ph©n tÝch kÐm ý nghÜa kinh tÕ. 9. VÒ viÖc tr×nh bµy b¸o c¸o tµi chÝnh ChuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ víi sù ra ®êi cña thÞ tr­êng chøng kho¸n, ®èi t­îng sö dông b¸o c¸o tµi chÝnh ngµy nay ®· më réng bao gåm: ng©n hµng, nhµ ®Çu t­, kh¸ch hµng, chñ nî, cæ ®«ng... Hä cã quyÒn ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin kÕ to¸n cã chÊt l­îng, cÇn thiÕt nh»m thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh. Sù trung thùc vµ hîp lÝ cña b¸o c¸o tµi chÝnh kh«ng chØ bao gåm yªu cÇu vÒ chÊt l­îng cña sè liÖu mµ cßn n»m ë viÖc ph¶n ¸nh nh÷ng vÊn ®Ò h¹ch to¸n quan träng, cã ¶nh h­ëng träng yÕu ®Õn quyÕt ®Þnh kinh doanh cña nhµ ®Çu t­. Theo chuÈn mùc 03, trong b¸o c¸o tµi chÝnh, doanh nghiÖp ph¶i tr×nh bµy theo tõng lo¹i TSC§HH vÒ mét sè th«ng tin chñ yÕu, trong ®ã cã “c¸c thay ®æi kh¸c vÒ TSC§HH”. Quy ®Þnh nµy lµ qu¸ chung chung, trong khi c¸c ho¹t ®éng nh­ ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH, biÕn ®éng TSC§HH do mua, thanh lÝ, s¸t nhËp doanh nghiÖp th× ch­a cã c¸c quy ®Þnh cô thÓ. C¸c th«ng tin vÒ tr­êng hîp ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH nh­: c¬ së sö dông ®¸nh gi¸, nh÷ng h¹n chÕ (nÕu cã) cña c¸c cæ ®«ng vÒ viÖc sö dông chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH... lµ rÊt cÇn thiÕt cho c¸c ®èi t­îng quan t©m ®Õn B¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 3.2. Mét sè kiÕn nghÞ nh»m t¨ng c­êng hiÖu qu¶ c«ng t¸c tæ chøc, qu¶n lÝ, kÕ to¸n TSC§HH Trªn c¬ së nh÷ng nhËn ®Þnh nªu trªn, em xin ®­îc ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ nh»m t¨ng c­êng hiÖu qu¶ c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lÝ, kÕ to¸n TSC§HH trong c¸c doanh nghiÖp: 1. Tiªu chuÈn nhËn biÕt TSC§HH vÒ mÆt gi¸ trÞ cÇn ®­îc nghiªn cøu ®Ó sím ®iÒu chØnh t¨ng lªn cho phï hîp. 2. C¨n cø vµ giíi h¹n x¸c ®Þnh thêi gian sö dông h÷u Ých ­íc tÝnh cña TSC§HH cÇn ®­îc qui ®Þnh chÆt chÏ, cô thÓ. Tõng lo¹i tµi s¶n nªn ®­îc qui ®Þnh møc thêi gian sö dông h÷u Ých nhÊt ®Þnh. 3. Nh÷ng TSC§HH ®­îc doanh nghiÖp ph¸t hiÖn thõa mµ kh«ng x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n vµ doanh nghiÖp kh«ng sö dông ®Õn TSC§HH ®ã th× doanh nghiÖp chØ nªn theo dâi TSC§HH ®ã trªn sæ s¸ch mµ kh«ng trÝch khÊu hao vµo chi phÝ, tr¸nh tr­êng hîp kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp bÞ thay ®æi. 4. H¹ch to¸n thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp khi doanh nghiÖp ®­îc viÖn trî, biÕu tÆng TSC§HH. Khi tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép (nÕu cã) trªn gi¸ trÞ TSC§HH ®­îc tµi trî, biÕu, tÆng, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi Cã TK 333 - ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép NSNN (3334). Sau khi tÝnh thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp ph¶i nép (nÕu cã) trªn gi¸ trÞ TSC§HH ®­îc tµi trî, biÕu, tÆng ghi t¨ng vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp, ghi: Nî TK 421 - Lîi nhuËn ch­a ph©n phèi Cã TK 411 - Nguån vèn kinh doanh (Chi tiÕt nguån vèn KD kh¸c). 5. Víi c¸ch thøc h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a lín TSC§HH, nªn cã qui ®Þnh râ tr­êng hîp nµo ®­îc h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a lín TSC§HH trùc tiÕp vµo l·i lç trong k×, tr­êng hîp nµo th× trÝch tr­íc. 6. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thu håi ­íc tÝnh cña TSC§HH nªn ®­îc qui ®Þnh râ, vÝ dô nh­ cã thÓ ®­a ra tû lÖ phÇn tr¨m gi¸ trÞ thu håi trªn nguyªn gi¸ ®èi víi tõng lo¹i tµi s¶n. 7. Ph©n bæ sè tiÒn khÊu hao cña nh÷ng TSC§HH mµ doanh nghiÖp ®­îc giao qu¶n lÝ mµ kh«ng tham gia vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh sao cho sè tiÒn khÊu hao cña nh÷ng TSC§HH ®ã sÏ kh«ng tham gia vµo c¬ cÊu gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp . 8. §Ó qu¶n lÝ vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ ®èi víi nh÷ng TSC§HH ®· khÊu hao hÕt gi¸ trÞ ph¶i khÊu hao mµ vÉn cßn ®ang ®­îc sö dông, c¸c doanh nghiÖp cÇn thùc hiÖn tèt c¸c néi dung sau ®©y: + Tæ chøc kiÓm kª ®¸nh gi¸ l¹i thùc tr¹ng cña nh÷ng TSC§HH thuéc d¹ng nµy. NÕu tµi s¶n nµo sö dông tèt th× doanh nghiÖp cÇn t¨ng c­êng chÕ ®é qu¶n lÝ hiÖn vËt, t¨ng c­êng c«ng suÊt sö dông vµ sím cã kÕ ho¹ch thay thÕ. + M¹nh d¹n nh­îng b¸n, thanh lÝ nh÷ng TSC§HH ®· l¹c hËu hoÆc hiÖu qu¶ sö dông kÐm. V× nÕu doanh nghiÖp cø cè kÐo dµi m·i viÖc sö dông nh÷ng tµi s¶n nµy sÏ tèn kÐm nhiÒu chi phÝ söa ch÷a, cã nguy c¬ mÊt an toµn lao ®éng, s¶n phÈm do chóng t¹o ra kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng vµ doanh nghiÖp cã thÓ bÞ tôt hËu, kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh do mÊt c¬ héi ®Ó ®Çu t­ trang thiÕt bÞ nh÷ng lo¹i TSC§HH míi cã c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, kü thuËt tiªn tiÕn. + §­a néi dung ph¶n ¸nh thùc tr¹ng vÒ mÆt kü thuËt, c«ng nghÖ, tÝnh n¨ng, t¸c dông cña nh÷ng TSC§HH hÕt khÊu hao hiÖn cã t¹i ®¬n vÞ vµo trong B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh hµng n¨m. Tæ chøc c¸c héi nghÞ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña viÖc tiÕp tôc sö dông hay kh«ng sö dông nh÷ng tµi s¶n nµy ®Ó cã quyÕt ®Þnh kÞp thêi. 9. CÇn yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp chó thÝch ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt vÒ TSC§HH trªn B¸o c¸o tµi chÝnh nh­: + B¶ng chi tiÕt tr×nh bµy TSC§HH trong k× b¸o c¸o bao gåm: TSC§HH mua, thanh lÝ, thô ®¾c tõ ho¹t ®éng s¸t nhËp doanh nghiÖp, ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH, chªnh lÖch tû gi¸ do chuyÓn ®æi B¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi vµ c¸c biÕn ®éng kh¸c. + Tµi s¶n bÞ h¹n chÕ quyÒn sö dông. + §èi víi tr­êng hîp ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH cÇn chó thÝch c¸c th«ng tin nh­: c¬ së ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n, ngµy ®¸nh gi¸, ng­êi ®¸nh gi¸ chuyªn m«n liªn quan, nh÷ng h¹n chÕ (nÕu cã) cña c¸c cæ ®«ng vÒ viÖc sö dông chªnh lÖch ®¸nh gi¸ l¹i TSC§HH... KÕt luËn Qua nh÷ng nghiªn cøu vµ ph©n tÝch trªn ®©y, ta cã thÓ mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lÝ vµ kÕ to¸n TSC§HH cã ý nghÜa ®Æc biÖt ®èi víi doanh nghiÖp. Tr­íc hÕt doanh nghiÖp h×nh thµnh ®­îc cho m×nh mét hÖ thèng chØ tiªu th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu hµnh cã hiÖu qu¶ mäi qu¸ tr×nh kinh tÕ diÔn ra. H¬n n÷a qua sè liÖu kÕ to¸n vÒ TSC§HH ®­îc thu thËp, xö lÝ chñ doanh nghiÖp cã thÓ tù chñ quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò tµi chÝnh, s¶n xuÊt, kinh doanh thÕ nµo cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. S¶n xuÊt ngµy cµng ph¸t triÓn vµ xu thÕ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ®· ®Æt doanh nghiÖp tr­íc nhu cÇu ®æi míi, hiÖn ®¹i ho¸ còng nh­ trang bÞ thªm TSC§HH. TSC§HH cßn lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp trong t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm. §Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu cña m×nh, doanh nghiÖp kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c lµ buéc ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c qu¶n lÝ vµ kÕ to¸n TSC§HH trong ®¬n vÞ m×nh. ViÖc theo dâi, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c t×nh h×nh t¨ng, gi¶m, khÊu hao, söa ch÷a vµ hiÖu qu¶ sö dông TSC§HH lµ nhiÖm vô quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n lÝ TSC§HH. V× vËy, tæ chøc h¹ch to¸n TSC§HH kh«ng chØ cã ý nghÜa gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng qu¶n lÝ vµ hiÖu qu¶ sö dông TSC§HH mµ cßn cã ý nghÜa thiÕt thùc trong viÖc viÖc ®Þnh h­íng ®Çu t­ vµ s¶n xuÊt. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh Lý thuyÕt h¹ch to¸n kÕ to¸n- Tr­êng §H Kinh tÕ Quèc D©n KÕ to¸n tµi chÝnh doanh nghiÖp- Tr­êng §H Kinh tÕ Quèc D©n KiÓm to¸n tµi chÝnh - Tr­êng §H Kinh tÕ Quèc D©n HÖ thèng ChuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam. Mét sè QuyÕt ®Þnh vµ Th«ng t­ do Bé Tµi chÝnh ban hµnh. C¸c t¹p chÝ: KÕ to¸n, KiÓm to¸n, Kinh tÕ ph¸t triÓn, Tµi chÝnh.