Đề tài Vai trò của quản trị nhân lực đối với các tổ chức ngày nay

§¹i häc kinh tÕ quèc d©n Khoa kinh tÕ lao ®éng vµ d©n sè ********** §Ò ¸n m«n häc chuyªn ngµnh qu¶n trÞ nh©n lùc §Ò tµi: vai trß cña qu¶n trÞ nh©n lùc ®èi víi c¸c tæ chøc ngµy nay Gi¸o viªn h­íng dÉn : TS. NguyÔn Ngäc Qu©n Sinh viªn thùc hiÖn : NguyÔn Träng Dòng Líp : Qu¶n trÞ nh©n lùc 41A Hµ néi 8/2003 Lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ thÕ giíi ®· b­íc vµo giai ®o¹n ®æi míi sù ph¸t triÓn. §Æc ®iÓm ®Æc tr­ng cña nã lµ hµm l­îng khoa häc cao, ­u tiªn chÊt l­îng h¬n sè l­îng ,c¬ cÊu s¶n xuÊt thay ®æi liªn tôc do ¸p dông nh÷ng c¸i míi. Qu¸ tr×nh ®æi míi, nh­ kinh nghiÖp thÕ giíi cho thÊy, kh«ng chØ h¹n chÕ ë lÜnh vùc kü thuËt mµ sù thèng nhÊt cña nh÷ng c¸i míi vÒ c«ng nghÖ tæ chøc vµ x· héi, trong tiÕn tr×nh ®ã, m« h×nh ®Ó ph¸t triÓn vµ sö dông nguån lùc con ng­êi ®· h×nh thµnh . Tõ viÖc lÊy kü thuËt lµm trung t©m ®Õn lÊy con ng­êi lµm trung t©m. Trong thêi k× khoa häc vµ c«ng nghÖ ph¸t triÓn nh­ vò b·o hiÖn nay còng nh­ sù suy gi¶m vai trß qu¶n lý vµ nh©n tè con ng­êi. Nguyªn nh©n cña mäi nguyªn nh©n thµnh c«ng hay thÊt b¹i do chÝnh con ng­êi, do chÝnh chóng ta quyÕt ®Þnh. Nguy c¬ tôt hËu vµ chËm ph¸t triÓn cã nguyªn nh©n c¬ b¶n lµ chóng ta ch­a cã mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý, ch­a biÕt sö dông ®óng con ng­êi trong c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp. ThÕ giíi ngµy nay lµ thÕ giíi bïng næ th«ng tin. ChÝnh v× vËy mµ tr×nh ®é gi¸o dôc, häc vÊn vµ kiÕn thøc cña c«ng nh©n viªn kh«ng ngõng n©ng cao. Ngay t¹i ViÖt Nam hiÖn nay, nh÷ng c«ng nh©n viªn kh«ng cã tr×nh ®é dÇn dÇn bÞ ®µo th¶i, lùc l­îng lao ®éng trÎ kh«ng cã kiÕn thøc vµ kü n¨ng chuyªn m«n sÏ khã kiÕm viÖc lµm. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng trong doanh nghiÖp th× vÊn ®Ò qu¶n trÞ nh©n sù trong tæ chøc lµ mét vÊn ®Ò ®ang quan t©m. Ngµy nay ng­ßi ta b¾t ®Çu nãi nhiÒu vÒ qu¶n trÞ nh©n sù. Khi ng­êi ta nãi ®Õn mét c«ng ty, mét gi¸m ®èc lµm ¨n thua lç, kh«ng ph¶i thiÕu vèn, thiÕu trang thiÕt bÞ, thiÕu mÆt b»ng… Mµ ng­êi ta chØ ngay ®Õn ng­êi ®ã kh«ng ®ñ n¨ng lùc ®iÒu hµnh c«ng viÖc vµ thiÕu trang bÞ vÒ kiÕn thøc qu¶n trÞ nh©n sù hoÆc thiÕu kinh nghiÖp trong chiÕn l­îc con ng­êi. Qu¶n trÞ nh©n sù lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng cña qu¸ tr×nh qu¶n trÞ. Bëi con ng­êi bao giê còng lµ yÕu tè quan träng nhÊt cña mét doanh nghiÖp. Do ®ã viÖc lùa chän, s¾p xÕp con ng­êi cã n¨ng lùc, phÈm chÊt phï hîp víi vÞ trÝ trong bé m¸y tæ chøc lµ nhiÖm vô hµng ®Çu cña nhµ qu¶n trÞ. Sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ më buéc c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i biÕt thÝch øng, do ®ã viÖc tuyÓn chän, s¾p xÕp, ®µo t¹o, ®iÒu ®éng nh©n sù trong mét bé m¸y tæ chøc nh­ thÕ nµo nh»m ®¹t hiÖu tèt nhÊt ®ang ®­îc mäi ng­êi quan t©m. NhËn thøc râ ®iÒu ®ã em m¹nh d¹n nghiªn cøu vÊn ®Ò vÒ vai trß cña qu¶n trÞ nguån nh©n lùc trong tæ chøc ngµy nay víi ý t­ëng nªu lªn ®­îc ph­¬ng ph¸p tèt nhÊt vµ hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån lao ®éng trong doanh nghiÖp – mµ ®ã chÝnh lµ vÊn ®Ò ®ang ®­îc mäi tæ chøc ngµy nay quan t©m vµ ®­a lªn hµng ®Çu nh»m n©ng cao n¨ng xuÊt, chÊt l­îng s¶n phÈm, t¹o ®­îc chç ®øng trªn th­¬ng tr­êng. KÕt cÊu cña ®Ò tµi gåm ba phÇn: PhÇn 1: Kh¸i niÖm vµ vai trß cña qu¶n trÞ nh©n lùc trong tæ chøc ngµy nay . PhÇn 2: Thùc tr¹ng vÒ vai trß cña qu¶n trÞ nh©n lùc trong viÖc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån nh©n lùc PhÇn 3: Mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao vai trß cña qu¶n trÞ nh©n lùc trong doanh nghiÖp ®Æc biÖt vÒ vÊn ®Ò sö dông hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc cña doanh nghiÖp Qua ®©y em xin ®­îc ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn cña thÇy gi¸o TS. NguyÔn Ngäc Qu©n ®· h­íng dÉn tËn t×nh ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh ®­îc bµi ®Ò ¸n m«n häc chuyªn ngµnh "Qu¶n trÞ nh©n lùc". PhÇn i Kh¸i niÖm vµ vai trß cña qu¶n trÞ nh©n lùc trong Tæ chøc ngµy nay i. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña qu¶n trÞ nguån nh©n lùc 1. Nh÷ng kh¸i niÖm vµ thùc chÊt qu¶n trÞ nh©n lùc Cã rÊt nhiÒu c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ qu¶n trÞ nh©n sù. Theo gi¸o s­ Mü Dimock: Qu¶n trÞ nh©n sù bao gåm toµn bé nh÷ng biÖn ph¸p vµ thñ tôc ¸p dông cho nh©n viªn cña mét tæ chøc vµ gi¶i quyÕt tÊt c¶ nh÷ng tr­êng hîp x¶y ra cã liªn quan tíi mét lo¹i c«ng viÖc nµo ®ã. Cßn gi¸o s­ FelÜ Møgo th× cho lµ: Qu¶n trÞ nh©n sù lµ mét nghÖ thuËt chän lùa nh÷ng nh©n viªn míi vµ sö dông nh÷ng nh©n viªn cò sao cho n¨ng xuÊt vµ chÊt l­îng c«ng viÖc cña mçi ng­êi ®Òu ®¹t tíi møc tèi ®a cã thÓ ®­îc. Víi gi¸o s­ Ph¹m Ngäc Èn: Qu¶n trÞ nh©n sù ®­îc giíi thiÖu mét c¸ch râ rµng h¬n. §ã lµ mét phÇn trong nghÖ thuËt qu¶n trÞ nãi chung nh­ng chó träng tíi c¸ nh©n ng­êi lµm viÖc, tíi c«ng viÖc mµ hä lµm víi c¸c mèi quan hÖ x· héi trong tæ chøc, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó nh©n viªn hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh, ®Ó c¶i thiÖn bÇu kh«ng khÝ t©m lý trong tËp thÓ, ®Ó tÊt c¶ cïng ®ãng gãp hÕt søc m×nh vµo môc tiªu cuèi cïng cña tæ chøc. Ta cã thÓ ®­a ra mét ®Þnh nghÜa ng¾n gän vµ ®Çy ®ñ h¬n vÒ qu¶n trÞ nh©n lùc: “Qu¶n trÞ nh©n lùc lµ mét trong nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh qu¶n trÞ, gi¶i quyÕt tÊt c¶ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi con ng­êi g¾n víi c«ng viÖc cña hä trong bÊt cø mét tæ chøc nµo”. Cã thÓ nãi, qu¶n trÞ nh©n lùc lµ mét c«ng t¸c hÕt søc khã kh¨n vµ phøc t¹p, bëi v× nã ®éng ch¹m tíi nh÷ng con ng­êi cô thÓ víi nh÷ng hoµn c¶nh, nguyÖn väng së thÝch, n¨ng lùc, c¶m xóc riªng biÖt. V× vËy, muèn l«i cuèn, ®éng viªn vµ khai th¸c kh¶ n¨ng cña hä, nhµ qu¶n trÞ ph¶i t×m hiÓu thÕ giíi néi t©m cña hä, biÕt c¸ch l¾ng nghe, nh¹y c¶m vµ tÕ nhÞ trong giao tiÕp, biÕt ®¸nh gi¸ con ng­êi mét c¸ch kh¸ch quan vµ chÝnh x¸c, biÕt ®èi xö thËt sù c«ng b»ng. Mét nhµ qu¶n trÞ cho r»ng “yÕu tè gióp ta nhËn biÕt ®­îc xÝ nghiÖp ho¹t ®éng tèt hay kh«ng, thµnh c«ng hay kh«ng chÝnh lµ lùc l­îng nh©n sù cña nã – nh÷ng con ng­êi cô thÓ víi lßng nhiÖt t×nh vµ ãc s¸ng kiÕn. Mäi sù cßn l¹i – m¸y mãc, thiÕt bÞ, cña c¶i vËt chÊt, c«ng nghÖ kü thuËt… ®Òu cã thÓ mua ®­îc ,häc hái ®­îc, sao chÐp ®­îc nh­ng con ng­êi th× kh«ng thÓ…” V× vËy cã thÓ nãi, nãi tíi qu¶n trÞ nh©n lùc lµ nãi tíi nghÖ thuËt qu¶n trÞ. Dï cã tÊt c¶ mäi thø trong tay mµ kh«ng n¾m ®­îc nghÖ thuËt qu¶n lý con ng­êi th× còng v« Ých. Kh«ng mét ho¹t ®éng nµo cña tæ chøc mang l¹i hiÖu qu¶ nÕu thiÕu “Qu¶n trÞ nh©n lùc”. Qu¶n trÞ nh©n lùc th­êng lµ nguyªn nh©n cña thµnh c«ng hay thÊt b¹i trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh. Môc tiªu c¬ b¶n cña tæ chøc nµo còng lµ sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nguån nh©n lùc cña ®Ó d¹t ®­äc môc ®Ých cña tæ chøc ®ã. Qu¶n trÞ nh©n lùc lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña qu¶n trÞ doanh nghiÖp. §óng vËy qu¶n trÞ nh©n lùc cã liªn quan tíi ho¹t ®éng cña mäi cÊp qu¶n lý, nh­ng trong mét tæ chøc nµo ®ã sÏ ph¶i cã mét bé phËn chuyªn tr¸ch vÒ nh©n sù. Bé phËn nµy cã nh÷ng chøc n¨ng nhiÖm vô cô thÓ nh­: - §Ò ra c¸c chÝnh s¸ch vÒ tuyÓn dông, sö dông vµ ph¸t triÓn nguån nh©n sù. - LËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc c¸c ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o, båi d­ìng, n©ng cao tr×nh ®é, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc. - ThiÕt kÕ hÖ thèng tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng cho ®¬n vÞ . - Tham gia vµo viÖc tuyÓn dông nh©n sù cho c¸c bé phËn trong ®¬n vÞ. - Cè vÊn cho c¸c bé phËn kh¸c vÒ c¸c vÊn ®Ò nh©n sù khi cã yªu cÇu (khen th­ëng, kû luËt, gi¶i quyÕt tranh chÊp) - Gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c«ng viÖc - L­u tr÷ vµ b¶o qu¶n hå s¬ vÒ nh©n sù. 2. Qu¶n trÞ nh©n lùc võa lµ khoa häc võa lµ nghÖ thuËt Khoa häc v×: qu¶n trÞ nh©n lùc ®· cã mét qu¸ tr×nh ph¸t triÓn l©u dµi,®­îc nhiÒu nhµ qu¶n ký ,nhµ khoa häc nghiªn cøu t×m hiÓu ®óc kÕt thµnh nhiÒu tr­êng ph¸i ®­îc thùc tiÔn chÊp nhËn, ¸p dông vµ ngµy nay ng­êi ta ®· viÕt thµnh s¸ch gi¸o khoa ®Ó gi¶ng d¹y, hoÆc chuyªn ®Ò ®¨ng trªn b¸o, chñ ®Ò tuyªn truyÒn, phæ biÕn vµ ¸p dông trong thùc tÕ s¶n xuÊt, còng nh­ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c. Nh÷ng chøc n¨ng cña nã liªn quan víi nhiÒu khoa häc lín, còng nh­ khoa häc chuyªn ngµnh. NghÖ thuËt v×: Qu¶n trÞ nh©n lùc liªn quan tíi con ng­êi, v× con ng­êi lµ ®èi t­îng cña qu¶n lý, mµ trong qu¸ khø, hiÖn t¹i còng nh­ t­¬ng lai, con ng­êi lu«n lu«n thay ®æi, lu«n lu«n ph¸t triÓn, con ng­êi cã ®­îc kiÕn thøc tõ gi¸o dôc, cã kinh nghiÖm tõ ho¹t ®éng thùc tÕ, hoÆc tõ quan s¸t thùc tÕ. Con ng­êi cã v¨n ho¸ cã kiÕn thøc, cã kinh nghiÖm thùc tÕ ®ã kh«ng chÞu ®øng yªn ®Ó nh×n ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng, kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh l¾p ®Æt nh­ cò ®i hoÆc xÊu ®i, mµ lu«n lu«n phÊn ®Êu v­¬n lªn nh÷ng ®iÒu kiÖn tèt ®Ñp h¬n. Kh«ng ngõng s¸ng t¹o c¶i tiÕn kü thuËt, c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®Êu tranh cho nh÷ng quan hÖ tù do b×nh ®¼ng gi÷a con ng­êi ®Ó lµm cho s¶n xuÊt ngµy cµng hiÖu qu¶, ®êi sèng ngµy cµng n©ng cao. Ng­êi qu¶n lý tiªn tiÕn ph¶i tÝnh ®Õn nh÷ng biÕn ®æi vÒ chÊt cña ®èi t­îng qu¶n lý, ®ång thêi còng tÝnh ®Õn nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan, b»ng trÝ t­ëng t­îng s¸ng t¹o, cã nh÷ng dù ®o¸n chÝnh x¸c ®óc kÕt thµnh lý luËn, kinh nghiÖm ®Ó ¸p dông kiÕn thøc ®ã. Mäi biÕn ®æi cña c¸c ®iÒu kiÖn; yÕu tè nãi trªn ®ßi hái ng­êi qu¶n lý ph¶i cã thay ®æi trong t­ duy, t×m nh÷ng h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p, c¬ chÕ qu¶n lý míi, nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ cao trong qu¶n trÞ nh©n lùc.tÊt c¶ ®iÒu ®ã kh«ng chØ lµ mét khoa häc mµ cßn lµ mét nghÖ thuËt cao. 3.TÇm quan träng cña vÊn ®Ò qu¶n trÞ nh©n lùc trong mçi tæ chøc Ra ®êi sau c¸c m«n qu¶n trÞ chuyªn ngµnh kh¸c nh­ qu¶n trÞ s¶n xuÊt, qu¶n trÞ tµi chÝnh, qu¶n trÞ marketing… nh­ng qu¶n trÞ nh©n lùc l¹i cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh nhÊt, ®Æc biÖt lµ trong vßng 30 n¨m trë l¹i ®©y. Nguyªn nh©n cña sù chuyÓn biÕn tÝch cùc nµy lµ ë chç qu¶n trÞ nh©n lùc chÞu søc Ðp trùc tiÕp cña nh÷ng biÕn ®æi thuéc m«i tr­êng bªn ngoµi . M«i tr­êng kü thuËt c«ng nghÖ: Kü thuËt hiÑn ®¹i vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt míi sÏ lµm xuÊt hiÖn mét sè nghÒ míi víi nh÷ng yªu cÇu moøi vÒ tr×nh ®é häc vÊn, vÒ kü n¨ng, kü x¶o. T­¬ng tù, mét sè nghÒ cò l¹i mÊt ®i, ®ßi hái ph¶i xem xÐt l¹i vÊn ®Ò ®µo t¹o, båi d­ìng, chÕ ®é lµm viÖc nghØ ng¬i, còng nh­ gi¶i quyÕt sè ng­êi d«i ra do kh«ng cã c«ng ¨n viÖc lµm. M«i tr­êng kinh tÕ: Sù c¹nh tranh trong ngµnh, trong vïng, gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng trong mét quèc gia, gi÷a c¸c quèc gia trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi; víi tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh hay chËm, vµ tû lÖ l¹m ph¸t cao hay thÊp ®Òu cã ¶nh h­ëng tíi c«ng viÖc, thu nhËp vµ ®êi sèng cña mçi ng­êi lao ®éng. M«i tr­êng x· héi v¨n ho¸ : Tr¶i qua nh÷ng thêi ®¹i kh¸c nhau, hÖ thèng c¸c nhu cÇu c¸ nh©n, c¸ch nh×n nhËn gi¸ trÞ con ng­êi, lèi sèng, phong c¸ch sèng, ®Òu cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ. §iÒu ®ã ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi t­ duy vµ c¸c chÝnh s¸ch vÒ qu¶n trÞ nh©n lùc trong xÝ nghiÖp. NÕu nh­ tr­íc kia, mong muèn cña ng­êi ®i lµm chØ gi¶n dÞ lµ cã viÖc lµm æn ®Þnh vµ møc l­¬ng ®ñ sèng th× ngµy nay, nhu cÇu cña hä ®· ®a d¹ng, phong phó h¬n nhiÒu, ®Æc biÖt lµ nh÷ng nhu cÇu vÒ tinh thÇn nh­: cã c«ng viÖc an toµn, hîp së tr­êng vµ thó vÞ, kh«ng buån ch¸n, víi c¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc thuËn lîi vµ chÕ ®é lµm viÖc hîp lý; ®­îc ®èi xö c«ng b»ng, ®­îc cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin, ®­îc t«n träng vµ l¾ng nghe ý kiÕn, ®­îc tham gia vµo mét sè quyÕt ®Þnh cña ®¬n vÞ; cã c¬ héi häc hµnh vµ th¨ng tiÕn, cã t­¬ng lai nghÒ nghiÖp. V× vËy QTNL cã hiÖu qu¶ hay kh«ng lµ tuú thuéc vµo viÖc cã n¾m b¾t vµ tho¶ m·n ®­îc nh÷ng nhu cÇu chÝnh ®¸ng cña nh©n viªn hay kh«ng, trong khi ®ã vÉn ®¶m b¶o ®­îc nh÷ng môc tiªu cña xÝ nghiÖp (chi phÝ lao ®éng trong gi¸ thµnh thÊp, n¨ng suÊt lao ®éng cao, tæ chøc lao ®éng chÆt chÏ) T¸ch ra khái chøc n¨ng qu¶n trÞ chung tõ n¨m 1850, trong suèt thêi gian dµi, qu¶n trÞ nh©n lùc chØ thi hµnh c¸c chøc n¨ng hµnh chÝnh nh­ tuyÓn dông, chÊm c«ng, tr¶ l­¬ng, kû luËt… Trong kho¶ng thêi gian tõ 1930 ®Õn 1959, víi sù xuÊt hiÖn cña tr­êng ph¸i “t­¬ng quan nh©n sù” ®øng ®Çu lµ Elton Moyo, chøc n¨ng qu¶n trÞ nh©n lùc ®­îc phó thªm ®i mét sè vÊn ®Ò nh­: gi¶i quyÕt c¸c mèi quan hÖ x· héi trong ®¬n vÞ, vÖ sinh vµ an toµn lao ®éng, th«ng tin gi÷a c¸c cÊp,vµ ®µo t¹o båi d­ìng tr×nh ®é. Vµo nh÷ng n¨m 70, lÜnh vùc ho¹t ®éng cña QTNL tiÕp tôc ®­îc më réng. C¸c ph­¬ng ph¸p míi vÒ ph©n tÝch c«ng viÖc, kü thuËt tr¾c nghiÖm trong tuyÓn chän,qu¶n lý hå s¬ nh©n viªn, lËp kÕ ho¹ch ®µo t¹o... Nh­ng ph¶i ®Õn nh÷ng n¨m 80, ng­êi ta míi ®­îc chøng kiÕn sù thay ®æi tíi tËn gèc rÔ vÒ quan niÖm còng nh­ tªn gäi m«n nµy. QTNS ®· trë thµnh qu¶n trÞ chiÕn l­îc c¸c nguån nh©n lùc. Tõ c¸ch qu¶n lý cøng nh¾c, coi con ng­êi chØ lµ lùc l­îng th­µ hµnh, phô thuéc cÇn khai th¸c tèi ®a trong ng¾n h¹n víi chi phÝ tèi thiÒu, ®· vµ ®ang chuyÓn sang mét c¸ch qu¶n lý mÒm dÎo linh ®éng h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó con ng­êi ph¸t huy tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng, s¸ng t¹o, võa khai th¸c n¨ng lùc cña hä, võa cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ cho dµi h¹n, sao cho chi phÝ ®­îc sö dông mét c¸ch tèi ­u. TÊt c¶ nh÷ng ng­êi qu¶n lý ®Òu ph©n c«ng viÖc vµ ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn c«ng viÖc, vµ trong ý nghÜ ®ã, tÊt c¶ nh÷ng ng­êi qu¶n lý ®Òu lµ nh÷ng ng­êi qu¶n lý nguån nh©n lùc. Tuy nhiªn, nh÷ng chøc n¨ng nguån nh©n lùc ®Æc biÖt th­êng ®­îc giao cho phßng qu¶n trÞ nh©n lùc - bé phËn chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc tuyÓn ng­êi vµo tæ chøc, d¹y hä c¸ch lµm viÖc, vµ lµm cho hä ®­îc tr¶ c«ng vµ ®­îc ®èi xö ë møc ®é hîp lý nhÊt . Qu¶n lý nguån nh©n lùc (HRM) tr­íc kia ®­îc gäi lµ qu¶n lý nh©n sù. Tuy nhiªn, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tªn gäi ®­îc thay ®æi bëi c¸c chøc n¨ng ®· ®­îc thay ®æi mét c¸ch nhanh chãng vµ trë nªn cùc kú quan träng sù ®Þnh h­íng chiÕn l­îc cña tæ chøc c¹nh tranh. Nh÷ng chøc n¨ng nµy s¸nh ngang víi sø mÖnh chiÕn l­îc cña tæ chøc. Xu h­íng quan träng nhÊt trong qu¶n lý nguån nh©n lùc trong hai thËp kû qua lµ sù t¨ng c­êng réng r·i cña ®Þnh chÕ vÒ luËt ph¸p. LuËt ph¸p cña n­íc vµ liªn bang, c¸c quy ®Þnh c«ng së vµ c¸c quýet ®Þnh toµ ¸n ®· phèi hîp víi nhau thµnh mét m¹ng l­íi c¸c ®Þnh chÕ vµ c¸c giíi h¹n mµ nh÷ng ng­êi qu¶n lý nguån nh©n lùc, víi sù nhÊn m¹nh c¸c bé luËt vÒ ph©n biÖt ®èi xö . C¸c tæ chøc ph¶i ®­¬ng ®Çu víi ba th¸ch thøc lín: ChÊt l­îng, ®a d¹ng ho¸, vµ thay ®æi. C¸c tæ chøc ph¶i s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm vµ dÞch vô cã chÊt l­îng, víi mét lùc l­îng lao ®éng ®a d¹ng, trong mét m«i tr­¬ng lu«n thay ®æi. C¸c tæ chøc th¾ng lîi ph¶i duy tr× mét sù cÈn träng kiªn ®Þnh ®èi víi chÊt l­îng, sù ®a d¹ng vµ sù thay ®æi, vµ hä dùa vµo qu¶n lý nguån nh©n lùc ®Ó cã th¾ng lîi. Ai nªn nghiªn cøu qu¶n lý nguån nh©n lùc? Mäi ng­êi ®Òu cÇn cã sù hiÓu biÕt c¬ së vÒ c¸c nguyªn t¾c cña qu¶n lý nguån nh©n lùc lµ cÇn thiÕt víi mçi c¸ nh©n, dï cho ng­êi ®ã dù ®Þnh trë thµnh mét ng­êi qu¶n lý nguån nh©n lùc, mét chuyªn gia qu¶n lý nguån nh©n lùc, mét ng­êi qu¶n lý hay gi¸m s¸t trùc tuyÕn chung, hay mét thµnh viªn cña lùc l­îng lao ®éng. Mäi ng­êi ®Òu cã lîi tõ nh÷ng hiÓu biÕt c¬ b¶n vÒ nh÷ng vÊn ®Ò nh­ qu¸ tr×nh thuª m­ín, kÕ ho¹ch ho¸ nghÒ nghiÖp, qu¶n lý tiÒn c«ng vµ tiÒn l­¬ng, c¸c ho¹t ®éng c«ng ®oµn ®Ó chi phèi ph¸p luËt, an toµn vµ søc khoÎ, vµ c¸c quy ®Þnh cña liªn bang vÒ c¸c c¬ héi thuª m­ín b×nh ®¼ng. Qu¶n lý nguån nh©n lùc ®ãng vai trß trung t©m trong viÖc thµnh lËp c¸c tæ chøc vµ gióp cho tæ chøc ®ã tån t¹i. Chóng ta ®­îc bao quanh bëi c¸c tæ chøc vµ chóng ta tham gia trong ®ã víi t­ c¸ch lµ thµnh viªn, lµ ng­êi lao ®éng ,lµ kh¸ch hµng hay b¹n hµng.HÇu hÕt cuéc sèng cña chóng ta lµ trong tæ chøc vµ chóng cung cÊp cho chóng ta nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô mµ nhê ®ã chóng ta cã thÓ sèng ®­îc. MÆt kh¸c, c¸c tæ chøc l¹i phô thuéc vµo con ng­êi; vµ nÕu kh«ng cã con ng­êi th× chóng còng kh«ng tån t¹i. QLNNL chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc con ng­êi ®­îc ®èi xö nh­ thÕ nµo trong tæ chøc. Nã chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®­a con ng­êi vµo tæ chøc ,gióp cho hä thùc hiÖn c«ng viÖc, thï lao cho søc lao ®éng cña hä,vµ gi¶i quyÕt c¸c nhu cÇu ph¸t sinh. 4. Môc tiªu cña qu¶n trÞ nguån nh©n lùc Môc tiªu cña Qu¶n trÞ TNNS nh»m cung cÊp cho c¸c c¬ quan mét lùc l­îng lao ®éng cã hiÖu qu¶. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i biÕt c¸ch th©u dông, ph¸t triÓn ®¸nh gi¸, vµ duy tr× nh©n viªn cña m×nh. §Ó cho c«ng ty ®­îc ph¸t triÓn, cã lêi, vµ sèng cßn, nhµ qu¶n trÞ cÇn n¾m v÷ng bèn môc tiªu c¬ b¶n sau: - Môc tiªu x· héi: C«ng ty ph¶i ®¸p øng nhu cÇu vµ th¸ch ®è cña x· héi. C«ng ty ho¹t ®éng v× lîi Ých x· héi chø kh«ng ph¶i cña riªng m×nh. - Môc tiªu thuéc vÒ tæ chøc: Qu¶n trÞ TNNS lµ lµm thÕ nµo cho c¬ quan tæ chøc cã hiÖu qu¶. Qu¶n trÞ TNNS tù nã kh«ng ph¶i lµ cøu c¸nh; nã chØ lµ ph­¬ng tiÖn gióp c¬ quan ®¹t ®­îc môc tiªu cña m×nh. - Môc tiªu c¸c bé phËn chøc n¨ng: Mçi bé phËn phßng ban ®Òu cã chøc n¨ng nhiÖm vô riªng. V× thÕ mçi bé phËn phßng ban ®Òu ph¶i ®ãng gãp phôc vô cho nhu cÇu cña c¬ quan tæ chøc. Møc phôc vô nµy ph¶i phï hîp víi c¬ quan tæ chøc. - Môc tiªu c¸ nh©n: Nhµ qu¶n trÞ ph¶i gióp nh©n viªn m×nh ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu c¸ nh©n cña hä. Nhµ qu¶n trÞ ph¶i nhËn thøc r»ng nÕu l·ng quªn môc tiªu c¸ nh©n cña nh©n viªn, n¨ng suÊt lao ®éng sÏ gi¶m, viÖc hoµn thµnh c«ng t¸c sÏ suy gi¶m, vµ nh©n viªn cã thÓ sÏ rêi bá c¬ quan. Mçi c¸ nh©n cã môc tiªu riªng cña m×nh. Tuy nhiªn trong ph¹m vi tæ chøc, môc tiªu nµy ®­îc ®o l­êng b»ng sù tho¶ m·n ®èi víi c«ng viÖc, nghÜa lµ møc ®é mµ mét c¸ nh©n c¶m thÊy tÝch cùc hay tiªu cùc ®èi víi c«ng viÖc cña ®­¬ng sù. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn bë viÖc ®­¬ng sù cã g¾n bã víi tæ chøc ®ã. TÝch cùc víi c«ng viÖc chØ vÒ viÖc mét ng­êi nµo ®ã s½n lßng lµm viÖc ch¨m chØ vµ nç lùc lµm viÖc v­ît møc trung b×nh. 5. C¸c chÝnh s¸ch nguån nh©n lùc ChÝnh s¸ch nh©n sù ®Ò cËp ®Õn nh÷ng nguyªn t¾c vµ quy chÕ mang tÝnh ®Þnh h­íng chi phèi mèi quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp vµ ®éi ngò nh©n viªn cña nã. C¸c chÝnh s¸ch nµy th­êng lµ mét phÇn trong chÝnh s¸ch chung cña tæ chøc. MÆc dï th­êng ph¶i liªn tôc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng vµ x¸c ®Þnh tiªu chuÈn cho tõng c«ng viÖc, thËm chÝ cã thÓ thay ®æi c¶ con ng­êi nh­ng kh«ng ph¶i lµ tÊt c¶ c¸c c«ng ty ®Òu cã mét tËp hîp c¸c chÝnh s¸ch thµnh v¨n. C¸c chÝnh s¸ch nguån nh©n lùc h­íng dÉn c¸c ho¹t ®éng cña tæ chøc trong viÖc ®¹t c¸c môc tiªu. Trong khi mét môc ®Ých cã xu h­íng chØ râ c¸i g× cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn th× mét chÝch s¸ch gi¶i thÝch viÖc ®ã cÇn ph¶i ®­îc thùc hiÖn nh­ thÕ nµo. V× vËy, c¸c chÝnh s¸ch nguån nh©n lùc lµ ®Ó chØ c¸c kÕ ho¹ch thùc hiÖn ®Ó h­íng dÉn c¬ b¶n vµ h­íng suy nghÜ cña nh÷ng ng­êi qu¶n lý trong c¸c vÊn ®Ò lao ®éng. Mét vµi trong sè c¸c vÊn ®Ò chung nhÊt th­êng ®­îc nãi ®Õn trong c¸c chÝnh s¸ch nguån nh©n lùclµ c¸c vÊn ®Ò vÒ: Kû luËt, ®Ò b¹t, thï lao, t¨ng l­¬ng, phóc lîi, th«i viÖc… C¸c chÝnh s¸ch nguån nh©n lùc phôc vô ba môc tiªu chung: Nh»m kh¼ng ®Þnh l¹i víi ng­êi lao ®éng r»ng hä sÏ ®­îc ®èi xö hîp lý vµ kh¸ch quan. Nh»m gióp cho nh÷ng ng­êi qu¶n lý ra quyÕt ®Þnh mét c¸ch nhanh chãng vµ nhÊt qu¸n. Nh»m t¹o cho ng­êi qu¶n lý sù tù tin khi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vµ b¶o vÖ c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh . §Ó ®¹t ®­îc c¸c môc ®Ých nµy, c¸c chÝnh s¸ch nguån nh©n lùc nªn ®­îc viÕt thµnh v¨n b¶n vµ lu«n ®­îc s½n sµng ®Ó mäi ng­êi ®Òu cã thÓ kiÓm tra. C¸c chÝnh s¸ch b»ng v¨n b¶n viÕt cã hiÖu lùc h¬n lµ b»ng lêi vµ phôc vô nh­ mét sù trî gióp cã gi¸ trØtong ®Þnh h­íng vµ ®µo t¹o nh÷ng lao ®éng míi, trong qu¶n lý c¸c hµnh ®éng vÒ kû luËt, vµ trong gi¶i quyÕt c¸c bÊt b×nh. C¸c chÝnh s¸ch nguån nh©n lùc th­êng ®­îc x©y dùng d­íi sù h­íng dÉn cña nh÷ng ng­êi qu¶n lý cÊp cao. Tuy nhiªn, v× nh÷ng ng­êi gi¸m s¸t ë cÊp qu¶n lý thÊp nhÊt ®­îc thu hót vµo viÖc qu¶n trÞ nh÷ng chÝnh s¸ch nµy, nªn c¸c th«ng tin ®Çu vao hä rÊt cã Ých trong viÖc x©y dùng c¸c chÝnh s¸ch míi. C¸c chÝnh s¸ch nguån nh©n lùc th­êng ®­îc gi¶i thÝch trong c¸c sæ tay nh©n viªn . ii. Nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu cña phßng nh©n lùc trong c¸c tæ chøc ngµy nay 1. Ph©n chia c¸c ho¹t ®éng nh©n sù C¸c ho¹t ®éng liªn quan tíi qu¶n lý con ng­êi trong mét tæ chøc ®­îc nh÷ng bé phËn hay c¸ nh©n kh¸c nhau ph©n chia vµ ®¶m nhiÖm. Trong mét doanh nghiÖp nhá, ng­êi thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n trÞ nh©n sù th­êng lµ chÝnh ng­êi chñ cña nã. Khi tæ chøc ph¸t triÓn, mét ®éi ngò nh©n viªn chuyªn tr¸ch sÏ ®­îc tuyÓn dông ®Ó ®¶m nhiÖm chøc n¨ng nµy . HÇu hÕt c¸c nhµ qu¶n trÞ trong lÜnh vùc chuyªn m«n ®Òu cã tr¸ch nhiÖm tuyÓn mé, huÊn luyÖn, ®¸nh gi¸ c«ng viÖc vµ quyÕt ®Þnh ®èi víi viÖc ®Ò b¹t vµ khen th­ëng nh©n viªn. Nh­ng nh÷ng tr¸ch nhiÖm nµy chØ lµ mét phÇn c«ng viÖc cña hä bëi hä lµ nh÷ng chuyªn gia thuéc nhiÒu bé phËn chøc n¨ng kh¸c nhau nh­ qu¶n trÞ s¶n xuÊt, qu¶n tri tµi chÝnh, qu¶n trÞ marketing… Nh÷ng nh­êi lµm viÖc trong bé phËn nh©n sù lµ nh÷ng chuyªn gia vÒ nh©n sù, hä ®­a ra nh÷ng lêi khuyªn, cã tr¸ch nhiÖm phèi hîp c¸c ho¹t ®éng nh©n sù gióp c¸c gi¸m ®èc bé phËn. Ng­êi gi¸m ®èc nh©n sù còng cã thÓ cã nh÷ng trî lý ®Ó thùc hiÖn nh÷ng ho¹t ®éng nh©n sù riªng biÖt. Trong hÇu hÕt c¸c tæ chøc, phßng nh©n sù ®Òu ®¶m nhiÖm chøc n¨ng qu¶n lý nh©n viªn. Tuú theo ®Æc ®iÓm riªng cña mçi c«ng ty, m« h×nh c¸c mèi quan hÖ vÒ qu¶n lý nh©n sù cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n trong mét sè c«ng ty, gi¸m ®èc nh©n sù cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®èi víi viÖc t¨ng l­¬ng cho mäi ng­êi. Nh­ng trong mét sè c«ng ty kh¸c, ý kiÕn cña «ng ta chØ lµ ®Ó tham kh¶o. 2. Nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu vµ vai trß cña chóng 2.1. Ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù vµ ph©n tÝch c«ng viÖc - Ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù: + Néi dung: Ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù lµ mét tiÕn tr×nh qu¶n trÞ bao gåm viÖc ph©n tÝch c¸c nhu cÇu nh©n sù cña mét tæ chøc d­íi nh÷ng ®iÒu kiÖn thay ®æi vµ sau ®ã triÓn khai c¸c chÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p lµm tho¶ m·n nhu cÇu ®ã. §©y lµ mét qóa tr×nh. TiÕn tr×nh nµy gåm 5 b­íc lµ: KÕ ho¹ch kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ c¬ së cho ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù. §Ò ra nhu cÇu vµ dù b¸o nhu cÇu §Ò ra chÝnh s¸ch vµ kÕ ho¹ch X©y dùng mét ch­¬ng tr×nh ®¸p øng nh÷ng nhu cÇu ®ã . KiÓm tra vµ®¸nh gi¸ ch­¬ng tr×nh “Ho¹ch ®Þnh cã thÓ ®­îc m« t¶ nh­ lµ mét ph¸c th¶o c¸c môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc trong t­¬ng lai vµ ph¸c th¶o nh÷ng b­íc cÇn thiÕt ®Ó ®¹t ®Õn . “Ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù cã thÓ t¹o nªn hoÆc ph¸ vì mét tæ chøc. Ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù kh«ng cã hiÖu qu¶ gièng nh­ mét tæ chøc cã mét nhµ m¸y vµ mét v¨n phßng mµ kh«ng cã ng­êi ®iÒu hµnh nã mét c¸ch cã hiÖu n¨ng.” + Vai trß: Muèn cã mét ®éi ngò c¸n bé lao ®éng hoµn thµnh ®­îc môc tiªu cña tæ chøc, ®iÒu tèi quan träng lµ ph¶i biÕt H§TNNS ®Ó biÕt nhu cÇu TNNS trong nh¾n h¹n còng nh­ trong dµi h¹n. Tõ ®ã nhµ qu¶n trÞ sÏ biÕt ph¶i lµm g×? thuyªn chuyÓn, hay ph¶i ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu trong t­¬ng lai. Nhê ho¹ch ®Þnh TNNS mµ c¸c cÊp chuÈn bÞ cho m×nh cã mét ®éi ngò ®óng ng­êi, ®óng viÖc,vµ ®óng lóc tho¶ m·n c¸c môc tiªu cña c¬ quan còng nh­ cña c¸ nh©n. Ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù lµ mét tiÕn tr×nh triÓn khai thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch vµ c¸c ch­¬ng tr×nh nh»m ®¶m b¶o r»ng c¬ quan sÏ cã ®óng sè l­îng, ®óng sè ng­êi ®­îc bè trÝ ®óng n¬i ,®óng lóc vµ ®óng chç. - Ph©n tÝch c«ng viÖc: “ Ph©n tÝch c«ng viÖc cã ý nghÜa quan träng , vµ lµ c«ng cô c¬ b¶n nhÊt trong mäi giai ®o¹n cña qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù: Ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù, tuyÓn mé ,tuyÓn chän, ®µo t¹o ph¸t triÓn, ®¸nh gi¸ hoµn thµnh c«ng viÖc, l­¬ng bæng, phóc lîi, an toµn vµ y tÕ, quan hÖ lao ®éng, quan hÖ nh©n sù, tuyÓn dông b×nh ®¼ng” Ph©n tÝch c«ng viÖc lµ mét kh¸i niÖm kh¸ míi mÎ ®èi víi c¸c n­íc chËm ph¸t triÓn hoÆc ®ang ph¸t triÓn. Nã ®­îc ¸p dông phæ biÕn trªn thÕ giíi gÇn tr¨m n¨m qua vµ lµ c«ng cô qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù c¬ b¶n nhÊt. ThiÕu nã n¨ng suÊt lao ®éng sÏ thÊp ; c«ng nh©n viªn dÉm ch©n lªn nhau hoÆc ®æ lçi cho nhau, kh«ng ai biÕt râ tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña m×nh; l­¬ng bæng th¨ng th­ëng sÏ tuú tiÖn; viÖc ®µo t¹o huÊn luyÖn sÏ khã kh¨n; vµ khã ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù. + Vai trß : §¶m b¶o cho doanh nghiÖp thµnh c«ng h¬n trong viÖc s¾p xÕp, thuyªn chuyÓn vµ th¨ng th­ëng nh©n viªn. Lo¹i bá nhiÒu bÊt b×nh ®¼ng vÒ møc l­¬ng qua viÖc x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc. T¹o kÝch thÝch lao ®éng nhiÒu h¬n th«ng qua viÖc s¾p xÕp c¸c møc l­¬ng th­ëng. TiÕt kiÖm thêi gian vµ søc lùc qua viÖc tiªu chuÈn ho¸ c¸c c«ng viÖc vµ tõ ®ã gióp nhµ qu¶n trÞ cã c¬ së ®Ó lµm kÕ ho¹ch vµ ph©n chia thêi biÓu c«ng t¸c . Gi¶m bít sè ng­êi cÇn ph¶i thay thÕ do thiÕu hiÓu biÕt vÒ c«ng viÖc hoÆc tr×nh ®ä cña hä. T¹o c¬ së ®Ó cÊp qu¶n trÞ vµ nh©n viªn hiÓu nhau h¬n . Tõ ph©n tÝch c«ng viÖc, nhµ qu¶n trÞ thiÕt kÕ ra hai b¶n M« t¶ c«ng viÖc vµ b¶n M« t¶ tiªu chuÈn c«ng viÖc. B¶ng m« t¶ c«ng viÖc lµ mét tµi liÖu cung cÊp th«ng tin liªn quan tíi c¸c c«ng t¸c cô thÓ, c¸c nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiÖm cña c«ng viÖc . B¶ng m« t¶ tiªu chuÈn c«ng viÖc lµ b¶ng tr×nh bµy c¸c ®iÒu kiÖn, tiªu chuÈn tèi thiÓu cã thÓ chÊp nhËn ®­îc mµ mét ng­êi cÇn ph¶i cã ®Ó hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh nµo ®ã. 2.2. TuyÓn mé nh©n viªn TuyÓn mé lµ tiÕn tr×nh t×m kiÕm vµ thu hót c¸c øng viªn cho c«ng ty. TÊt c¶ c¸c c«ng ty ®Òu tiÕn hµnh tuyÓn mé nh©n viªn, tuy nhiªn ph¹m vi thùc hiÖn th× kh¸c nhau. Møc ®é ph¸t triÓn cu¶ tæ chøc lµ yÕu tè quan träng quyÕt ®Þnh quy m« cña ho¹t ®éng tuyÓn mé nh©n viªn cho tæ chøc. Nh÷ng nç lùc tuyÓn mé thµnh c«ng sÏ cung cÊp cho doanh nghiÖp mét ®éi ngò ®«ng ®¶o c¸c øng viªn thÝch hîp. C¸c chøc vô cßn trèng cã thÓ ®­îc bæ sung b»ng nguån bªn trong hoÆc nguån bªn ngoµi cña tæ chøc. VËy lµm thÕ nµo ®Ó thu hót ®­îc ng­êi xin viÖc cã tr×nh ®é cao ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc. Lµm tèt tiÕn tr×nh nµy nhµ qu¶n trÞ ®· thµnh c«ng mét phÇn råi. 2.3. TuyÓn chän nh©n sù Suy cho cïng mét c«ng ty thµnh c«ng hay kh«ng chung quy còng do chÝnh s¸ch “dïng ng­êi ”, trong ®ã giai ®o¹n tuyÓn chän ng­êi ®óng kh¶ n¨ng vµo lµm viÖc lµ giai ®o¹n tuyªn khëi hÕt søc quan träng. TuyÓn chän nh©n viªn lµ ho¹t ®éng quan träng trong qu¶n trÞ. Mét c«ng ty dï cã mét khèi l­îng tµi s¶n lín, m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ban gi¸m ®èc ®Ò ra c¸c chiÕn l­îc c¹nh tranh n¨ng ®éng, nh­ng c¸c thµnh viªn trong c«ng ty l¹i ®­îc bè trÝ vµo nh÷ng c«ng viÖc kh«ng phï hîp víi kh¶ n¨ng, n¨ng khiÕu, kiÕn thøc vµ chuyªn m«n cña hä, ch¾c ch¾n c«ng ty sÏ thÊt b¹i. KÕ ho¹ch nµy kÕt hîp víi chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, ®éng viªn vµ th¨ng th­ëng sÏ lµm cho n¨ng suÊt lao ®éng cao, gi¸ thµnh h¹, tinh thÇn c«ng nh©n ®­îc n©ng cao, vµ lµ ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn c«ng ty. 2.4. §µo t¹o vµ ph¸t triÓn Ph¸t triÓn tµi nguyªn nh©n sù lµ vÊn ®Ò sèng cßn cña x· héi chóng ta. ViÖc chóng ta kh«ng chÞu ®Çu t­ cho lùc l­îng lao ®éng cho thÊy r»ng chóng ta cã rÊt nhiÒu ng­êi thÊt nghiÖp. Kinh nghiÖm cña c¸c n­íc thµnh ®¹t trªn thÕ giíi ®Òu chøng tá r»ng c«ng ty nµo cã ban l·nh ®¹o chó träng tíi ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn c«ng ty ®ã dÔ thµnh c«ng trong kinh doanh . ViÖc ®Þnh h­íng vµ l·nh ®¹o ®­îc thùc hiÖn kh«ng nh÷ng ®èi víi mäi cÊp l·nh ®¹o mµ cßn xuèng tíi c«ng nh©n cã tay nghÒ thÊp nhÊt. DÜ nhiªn , h×nh thøc huÊn luyÖn hoµn toµn kh¸c nhau. Tuy nhiªn c¸c h×nh thøc ®µo t¹o vµ huÊn luyÖn t¹i c¸c c«ng ty ViÖt Nam hiÖn nay ch­a phong phó. §µo t¹o lµ ho¹t ®éng nh»m môc ®Ých n©ng cao tay nghÒ hay kü n¨ng cña nh©n viªn ®èi víi c«ng viÖc hiÖn hµnh hay tr­íc m¾t. Ph¸t triÓn bao gåm c¸c ho¹t ®éng nh»m chuÈn bÞ cho nh©n viªn theo kÞp víi c¬ cÊu tæ chøc khi nã thay ®æi vµ ph¸t triÓn trong t­¬ng lai. Chóng ta ®ang sèng trong mét thêi ®¹i mµ nhÞp ®é thay ®æi diÔn ra víi tèc ®é chãng mÆt - ®ã lµ thêi ®¹i bïng næ c«ng nghÖ, bïng næ th«ng tin. Nh÷ng bïng næ nµy ®· t¸c ®éng m¹nh ®Õn d©y truyÒn s¶n xuÊt, ®Õn cung c¸ch qu¶n lý, ®Õn nÕp sèng vµ suy nghÜ cña mäi ng­êi xÝ nghiÖp. Vµ còng chÝnh sù bïng næ nµy mµ c¸c cÊp l·nh ®¹o thÊy cÇn ph¶i trang bÞ cho mäi ng­êi c¸c kiÕn thøc vµ kü n¨ng míi ®Ó theo kÞp víi sù thay ®æi. Nhu cÇu ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn trë nªn cÊp b¸ch h¬n bao giê hÕt. ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi bÊt kú tæ chøc nµo. Mét x· héi tån t¹i ®­îc hay kh«ng lµ do ®¸p øng ®­îc víi sù thay ®æi. 2.5. §¸nh gi¸ thµnh tÝch c«ng t¸c “ §¸nh gi¸ thµnh tÝch c«ng t¸c cña nh©n viªn lµ ch×a kho¸ gióp cho c«ng ty cã c¬ së ®Ó ho¹ch ®Þnh, tuyÓn mé, tuyÓn chän, ph¸t triÓn TNNS, còng nh­ ®Òn bï ®·i ngé, ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp, vµ t­¬ng quan nh©n sù. QTTNNS thµnh c«ng hay kh«ng phÇn lín lµ do c«ng ty biÕt ®¸nh gi¸ ®óng møc thµnh tÝch c«ng t¸c cu¶ nh©n viªn hay kh«ng.” Môc tiªu vµ còng lµ lÝ do t¹i sao c¸c c«ng ty cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ thµnh tÝch c«ng t¸c cña nh©n viªn lµ: gióp c¶i thiÖn hiÖu n¨ng c«ng t¸c vµ th«ng tin ph¶n håi; gióp ho¹ch ®Þnh TNNS ;lµ c¬ së ®Ó tuyÓn mé, tuyÓn chän; gióp ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp; lµ c¬ së ®Ó Ên ®Þnh l­¬ng bæng vµ ®·i ngé; gióp cho nhµ qu¶n trÞ cã c¸c quyÕt ®Þnh thuéc lÜnh vùc t­¬ng quan nh©n sù néi bé; gióp ®¸nh gi¸ tiÒm n¨ng cña nh©n viªn . 2.6. ThiÕt lËp vµ qu¶n trÞ hÖ thèng l­¬ng bæng “L­¬ng bæng lµ mét trong nh÷ng ®éng lùc kÝch thÝch con ng­êi lµm viÖc h¨ng h¸i, nh­ng ®ång thêi còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y sù tr× trÖ, bÊt m·n, hoÆc tõ bá c«ng ty mµ ra ®i. TÊt c¶ ®Òu phô thuéc vµo tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cña c¸c cÊp qu¶n trÞ.” L­¬ng bæng vµ ®·i ngé chØ vÒ mäi lo¹i phÇn th­ëng mµ mét c¸ nh©n nhËn ®­îc ®Ó ®æi lÊy søc lao ®éng cña m×nh. Gåm hai phÇn: phÇn l­¬ng bæng ®·i ngé vÒ mÆt tµi chÝnhvµ vÒ mÆt phi tµi chÝnh. L­¬ng bæng lµ mét phÇn ®Çu t­ vµo con ng­êi. L­¬ng bæng muèn lµ ®éng lùc kÝch thÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc tèt h¬n th× hÖ thèng l­¬ng bæng ph¶i ®­îc ®¸nh gi¸ c«ng b»ng, vµ ®­îc x©y dùng dùa trªn b¶ng ph©n tÝch c«ng viÖc vµ b¶ng miªu t¶ c«ng viÖc. PhÇn ii Thùc tr¹ng vÒ vai trß cña qu¶n trÞ nguån nh©n lùc trong vÊn ®Ò nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån lao ®éng Trong doanh nghiÖp 1. TuyÓn dông vµ bè trÝ lao ®éng Tuy c«ng t¸c ph©n tÝch c«ng viÖc ®· ®­îc quan t©m thùc hiÖn nh­ng do thiÕu chuyªn viªn, c¸n bé ph©n tÝch nªn ¶nh h­ëng lín ®Õn vÊn ®Ò tuyÓn chän lao ®éng cña trung t©m. MÆt kh¸c do tÝnh chÊt c«ng viÖc theo thêi vô nªn dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khi c«ng viÖc dån dËp th× l¹i thiÕu lao ®éng, c«ng nh©n ®­îc huy ®éng hÕt nh­ng vÉn kh«ng ®ñ, cã khi ph¶i sö dông c¶ c¸n bé ë c¸c phßng ban xuèng lµm viÖc. Ngoµi ra lóc Êy cßn ph¶i huy ®éng thªm lao ®éng thuª ngoµi reply to: nªn l¹i mÊt mét kho¶n chi phÝ n÷a. §iÒu nµy râ rµng kh«ng tèt. TÊt nhiªn lao ®éng thuª ngoµi vÉn n»m trong kÕ ho¹ch dù ®Þnh song nÕu h¹n chÕ tèi ®a lao ®éng thuª ngoµi th× tèt h¬n. Vµ mét ®iÒu h¹n chÕ n÷a trong viÖc bè trÝ lao ®éng cña trung t©m lµ lùc l­îng lao ®éng cao tuæi ®­äc bè trÝ vµo c«ng viÖc ®ßi hái tr×nh ®é tay nghÒ cao nh­ng thùc tÕ th× søc khoÎ cña hä kh«ng ®¶m b¶o mÆc dï trung t©m ®· cè g¾ng bè trÝ s¾p xÕp c«ng viÖc phï hîp song do ch­a cã ®iÒu kiÖn nªn c«ng nh©n cao tuæi vÉn ®ang lµm nh÷ng c«ng viÖc kh«ng phï hîp víi søc khoÎ cña hä. VÝ dô nh­ c«ng viÖc bèc xÕp, trung chuyÓn rÊt cÇn cã søc khoÎ, trÎ, nhanh nhÑn, c«ng viÖc khai th¸c th× cÇn m¾t tinh, còng nh­ l¸i xe yªu cÇu vÒ søc khoÎ rÊt cÇn thiÕt v× ng­êi c«ng nh©n cã khi ph¶i trªn chuyÕn xe 12 tiÕng mét ngµy. Do vËy bè trÝ lao ®éng phï hîp víi tr×nh ®é, kh¶ n¨ng, søc khoÎ, c«ng viÖc lµ mét vÊn ®Ò mµ trung t©m cÇn l­u ý. 2. §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n ViÖc ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ, trung t©m th­êng lËp ra kÕ ho¹ch ®µo t¹o cho tõng n¨m nh­ng do c«ng viÖc ph¸t sinh nhiÒu so víi kÕ ho¹ch nªn sè l­îng cÇn ®µo t¹o t¨ng lªn nhiÒu. MÆt kh¸c, do sè tr­êng ®µo t¹o ®¹i häc, cao ®¼ng, c«ng nh©n kü thuËt trong ngµnh rÊt Ýt mµ nhu cÇu ®µo t¹o cao g©y khã kh¨n cho trung t©m. Ngoµi ra trung t©m còng tù më líp ®µo t¹o, båi d­ìng n©ng bËc cho c«ng nh©n ®Ó cã thÓ kiªm nhiÒu viÖc, tuy nhiªn ®©y chØ lµ nh÷ng líp ®µo t¹o ng¾n h¹n v× thùc tÕ c«ng viÖc ë ®©y rÊt bËn rén, nÕu sè l­îng c«ng nh©n ®­îc cö ®i ®µo t¹o dµi ngµy nhiÒu sÏ g©y ø ®äng vÒ c«ng viÖc. ChÝnh v× ®iÒu ®ã mµ chÊt l­îng ®µo t¹o kh«ng cao. Do kh«ng cã thêi gian tæ chøc «n tËp nªn sè c«ng nh©n ®­îc cö ®i häc ®¹t yªu cÇu Ýt. Ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o n¨m 98 ®¹t 84% so víi kÕ ho¹ch. So víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ th× ®©y lµ tû lÖ t­¬ng ®èi cao, tuy nhiªn trung t©m cã thÓ n©ng cao h¬n n÷a tû lÖ nµy b»ng viÖc tæ chøc «n tËp tèt h¬n vµ t¹o ®ieÌu kiÖn cho ng­êi lao ®éng cã thêi gian häc tËp nhiÒu h¬n n÷a. 3. ChÕ ®é lµm viÖc nghØ ng¬i Trung t©m vÉn duy tr× chÕ ®é lµm viÖc ca, 1 ca 8 tiÕng. Víi c«ng nh©n khai th¸c thêi gian lµm viÖc cao nhÊt lóc 15h chiÒu ®Õn 4h s¸ng v× lóc nµy c¸c chuyÕn th­ ë c¸c b­u côc ®­îc chuyÓn vÒ cÇn ®­îc khai th¸c, xö lý. §Æc biÖt cã nh÷ng chuyÕn th­ vÒ ban ®ªm cÇn khai th¸c kÞp thêi cho chuyÕn vËn chuyÓn s¸ng mai. V× ®Æc thï c«ng viÖc nh­ vËy nªn c«ng nh©n khai th¸c ®­îc bè trÝ theo ca, kÝp nh­ng vÉn ®¶m b¶o ngµy 8 tiÕng, gi÷a ca nghØ 30 phót (nÕu lµm viÖc ®ªm nghØ 45 phót) Riªng c«ng nh©n l¸i xe kh«ng theo giê cè ®Þnh, hä ®­îc ph©n c«ng ch¹y theo hµnh tr×nh ®­êng th­. 4. Ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c lao ®éng Do tÝnh chÊt c«ng viÖc nªn vÊn ®Ò ph©n c«ng vµ hiÖp t¸c lao ®éng rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o thêi gian kh«ng chËm trÔ, kh«ng bÞ tiÕt lé th«ng tin, nh­ng trªn thùc tÕ c«ng t¸c nµy cßn nhiÒu h¹n chÕ. NÕu nh­ c«ng viÖc ®Òu ®Æn th× ph©n c«ng hiÖp t¸c lao ®éng ë trung t©m rÊt tèt. C«ng viÖc gi÷a c¸c kh©u trong c«ng nghÖ khai th¸c vµ qu¸ tr×nh vËn chuyÓn phèi hîp nhÞp nhµng, n¨ng suÊt lao ®éng cao. Song khi c«ng viÖc dån dËp ®Æc biÖt lµ vÒ ban ®ªm th× sù phèi hîp nµy l¹i kh«ng ¨n khíp, ng­êi c«ng nh©n ph¶i lµm viÖc víi c­êng ®é cao, kÕt thóc giai ®o¹n c«ng nghÖ nµy cã thÓ ph¶i lµm lu«n c¶ giai ®o¹n c«ng nghÖ kh¸c (c«ng nh©n khai th¸c) ®Ó kÞp thêi giao cho qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. HÇu nh­ c«ng nh©n khai th¸c ph¶i lµm toµn bé c¸c kh©u trong quy ®Þnh c«ng nghÖ, g©y t©m lý c¨ng th¼ng vµ mÖt mái. §©y lµ mét vÊn ®Ò mµ trung t©m cÇn cã biÖn ph¸p kh¾c phôc v× nh÷ng thêi gian nµy l¹i rÊt cÇn sù ph©n c«ng lao ®éng vµ hiÖp t¸c lao ®éng ®Ó kh«ng nh÷ng c«ng nh©n lµm viÖc víi c­êng ®é cao mµ cßn ®¹t ®­îc n¨ng suÊt lao ®éng cao h¬n n÷a. PhÇn iii Mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao vai trß cña qu¶n trÞ nh©n lùc trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån lao ®éng trong doanh nghiÖp 1. Ph©n tÝch c«ng viÖc §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng s¶n xuÊt cña trung t©m th× mét trong nh÷ng c«ng t¸c quan träng ®ã lµ ph©n tÝch c«ng viÖc. Ph©n tÝch c«ng viÖc sÏ lµm cho trung t©m cã nh÷ng lîi ®iÓm sau: - B¶o ®¶m thµnh c«ng h¬n trong viÖc s¾p xÕp; thuyªn chuyÓn; vµ th¨ng th­ëng cho ng­êi lao ®éng. - Lo¹i bá nhiÒu bÊt b×nh ®¼ng vÒ møc l­¬ng qua viÖc x¸c ®Þnh râ nhiÖm vô vµ tr¸ch nhiªm cña c«ng viÖc. - T¹o kÝch thÝch lao ®éng nhiÒu h¬n qua viÖc s¾p xÕp c¸c møc thang th­ëng. - TiÕt kiÖm thêi gian vµ søc lùc qua viÖc tiªu chuÈn ho¸ c«ng viÖc vµ tõ ®ã gióp c¸c cÊp l·nh ®¹o trung t©m cã c¬ së ®Ó lµm kÕ ho¹ch vµ ph©n chia thêi biÓu c«ng t¸c. - Gi¶m bít sè ng­êi ph¶i thay thÕ do thiÕu hiÓu biÕt vÒ c«ng viÖc hoÆc tr×nh ®é cña hä. - T¹o c¬ së ®Ó cÊp l·nh ®¹o vµ ng­êi c«ng nh©n hiÓu nhau h¬n. Trung t©m cã thÓ tiÕn hµnh ph©n tÝch c«ng viÖc nh­ sau: Thµnh phÇn tham gia vµo ph©n tÝch bao gåm: chuyªn viªn, c«ng nh©n vµ cÊp qu¶n trùc tiÕp nh­ ®éi tr­ëng, kiÓm so¸t viªn. Tr­íc khi ph©n tÝch c«ng viÖc, nhµ ph©n tÝch ph¶i nghiªn cøu kü c«ng viÖc cµng nhiÒu cµng tèt, b»ng c¸ch sö dông b¶ng c©u hái cho c«ng nh©n bao gåm c¸c th«ng tin sau: tªn, tuæi, chøc vô, nhiÖm vô, môc ®Ých cña c«ng viÖc, khèi l­îng c«ng viÖc hoÆc sè l­îng s¶n phÈm… Thø hai, cã thÓ quan s¸t ®Æc biÖt ®èi víi c«ng viÖc khai th¸c ë trung t©m chñ yÕu lµ lao ®éng thñ c«ng b»ng ch©n tay. Ngoµi ra cßn cã thÓ pháng vÊn ®Ó lÊy th«ng tin vÒ c«ng viÖc, pháng vÊn c¶ c«ng nh©n lÉn ®éi tr­ëng, qu¶n ®èc. Sau khi hoµn thµnh b¶n ph©n tÝch c«ng viÖc , nhµ ph©n tÝch ph¶i so¹n th¶o hai tµi liÖu c¬ b¶n ®ã lµ b¶n m« t¶ c«ng viÖc vµ b¶n m« t¶ tiªu chuÈn c«ng viÖc. B¶n m« t¶ c«ng viÖc th­êng bao gåm c¸c ®iÓm sau: C¸c nhiÖm vô chñ yÕu ph¶i hoµn thµnh . Tû lÖ thêi gian cho mçi nhiÖm vô. 3. C¸c tiªu chuÈn hoµn thµnh c«ng viÖc. 4. C¸c ®iÒu kiÖn lµm viÖc vµ c¸c rñi ro cã thÓ x¶y ra 5. Sè ng­êi lµm viÖc ®èi víi tõng c«ng viÖc vµ c¸c mèi quan hÖ t­êng tr×nh b¸o c¸o. 6. M¸y mãc vµ thiÕt bÞ ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã. Tõ b¶n m« t¶ c«ng viÖc, nhµ ph©n tÝch x©y dùng b¶n m« t¶ tiªu chuÈn c«ng viÖc: 1. D÷ liÖu tæng qu¸t: c«ng viÖc ®­îc thùc hiÖn ë bé phËn nµo, tªn c«ng viÖc, quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm. 2. B¶n chÊt c«ng viÖc: c«ng viÖc ®­îc thùc hiÖn ë ®©u, cã cùc nhäc vÒ thÓ x¸c hay kh«ng , nã ®­îc thùc hiÖn ë t­ thÕ ngåi hay ®øng… 3.Tr¶ l­¬ng: nªn tr¶ l­¬ng theo ph­¬ng ph¸p nµo? Møc l­¬ng lµ bao nhiªu? Nh÷ng kho¶n tiÒn giê lµm phô tréi, tiÒn th­ëng, tiÒn chia lêi vµ tiÒn trî cÊp lµ bao nhiªu. 4. §Òu kho¶n huÊn luyÖn: huÊn luyÖn ng­êi lao ®éng ë ®©u vµ lµm thÕ nµo ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®ã. 5. C¬ héi th¨ng th­ëng : c¸c lý do th¨ng th­ëng , thêi h¹n th¨ng th­ëng. 6. C¸c tiªu chuÈn cña ng­êi c«ng nh©n: tr×nh ®é häc vÊn, tr×nh ®é chuyªn m«n, kü n¨ng hoÆc kinh nghiÖm cÇn thiÕt, giíi tÝnh, ®Æc tÝnh c¸ nh©n, tuæi tèi ®a, tèi thiÓu, trÝ th«ng minh, tèc ®é nhanh nhÑn, sù chÝnh x¸c, trung thùc, tÝnh cÈn thËn vµ tØ mØ. C«ng t¸c ph©n tÝch c«ng viÖc ®­îc nªu ra rÊt phï hîp víi thùc tÕ cña trung t©m, c«ng t¸c nµy gióp cho trung t©m cã kÕ ho¹ch tuyÓn chän vµ bè trÝ lao ®éng ®óng ng­êi ®óng viÖc. X¸c ®Þnh ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc ®Ó t¨ng c­êng ®µo t¹o, ph¸t triÓn c«ng nh©n, cã chÝnh s¸ch tr¶ l­¬ng hîp lý… n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng. 2 . TuyÓn chän vµ bè trÝ lao ®éng TuyÓn chän vµ bè trÝ lao ®éng hîp lýlµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng trong n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña trung t©m. §Ó cã c¬ së tuyÓn chän th× ng­êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý ph¶i cã nh÷ng ®¸nh gi¸ chÊt l­îng cña c«ng nh©n th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ thùc hiÖn c«ng viÖc. Tõ ®ã míi cã ®ñ th«ng tin vÒ c«ng nh©n cña m×nh cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é hay kh«ng ®Ó bè trÝ hîp lÝ , th¨ng th­ëng ®Ò b¹t kÞp thêi hay ph¶i ®µo t¹o, thuyªn chuyÓn sang lµm viÖc kh¸c. MÆt kh¸c ng­êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng ph¶i biÕt kÕt hîp c¸c chuyªn viªn trong trung t©m ®¸nh gi¸ ®óng thùc tr¹ng s¶n xuÊt kinh doanh cña trung t©m tõ ®ã ®Ò ra nhu cÇu vÒ hiÖn t¹i vµ t­o­ng lai ®Ó tyuÓn thªm lùc l­îng lao ®éng vµo trung t©m ®¸p øng nhu cÇu më réng s¶n xuÊt kinh doanh, ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vÒ dÞch vô b­u chÝnh cña kh¸ch hµng. C«ng viÖc tuyÓn chän ®ßi hái ph¶i cã ph­¬ng ph¸p ®óng ®¾n. Ng­êi thùc hiÖn tuyÓn chän ph¶i cã ®ñ hiÓu biÕt vÒ chuyªn m«n kü thuËt øng víi vÞ trÝ tuyÓn chän. §iÒu quan träng lµ ph¶i cã ®ñ thêi gian vµ tµi chÝnh th× c«ng t¸c tuyÓn chän míi cã hiÖu qu¶. ViÖc tuyÓn chän lao ®éng lµ lùa chän nh÷ng ng­êi phï hîp víi tÝnh chÊt vµ yªu cÇu c«ng viÖc. Trung t©m nªn ®­a ra c¸c tiªu chuÈn tuyÓn chän ®èi víi tõng yªu cÇu c«ng viÖc. ë ®©y ta ®ang ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò tuyÓn chän lao ®éng s¶n xuÊt. Tr­íc tiªn trung t©m nªn lËp mét b¶ng tiªu chuÈn vÒ c«ng nh©n nãi chung: cã kh¶ n¨ng nghÒ nghiÖp phï hîp víi c«ng viÖc, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm víi c«ng viÖc ®­îc giao, cã kh¶ n¨ng tÕp tôc båi d­ìng chuyªn m«n, cã tÝnh kû luËt cao. Sau ®ã lËp yªu cÇu cho tõng c«ng viÖc cÇn tuyÓn lao ®éng: khai th¸c, kiÓm so¸t viªn, l¸i xe, hé tèng viªn…c¨n cø vµo b¶n m« t¶ c«ng viÖc vµ b¶n m« t¶ tiªu chuÈn c«ng viÖc . C«ng viÖc tuyÓn chän ®­îc tiÕn hµnh theo b­íc sau: Th«ng b¸o tuyÓn chän Ng­êi ®­îc tuyÓn nép ®¬n Pháng vÊn s¬ bé øng viªn Xem xÐt mÉu ®¬n xin viÖc bÞ b¸c bá Tr¾c nghiÖm Pháng vÊn kü Tham kh¶o vµ s­u tra lý lÞch Kh¸m søc khoÎ TuyÓn dông lao ®éng TiÕn tr×nh tuyÓn chän ®­îc b¾t ®Çu tõ cuéc pháng vÊn ®Ó chän c¸c øng cö viªn theo yªu cÇu cña trung t©m. B­íc kÕ tiÕp bao gåm viÖc yªu cÇu c¸c øng viªn ®iòn vµo mÉu ®¬n xin viÖc. Sau ®ã ®¸nh gi¸ xem c¸c øng viªn cã ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña trung t©m kh«ng. MÉu®¬n xin viÖc ®­îc thiÕt kÕ tèt vµ thÝch hîp sÏ cã hiÖu qu¶ h¬n b¶n s¬ yÕu lÝ lÞch. B­íc tiÕp theo lµ c¸c øng viªn ph¶i qua mét sè tr¾c nghiÖm vÒ: kiÕn thøc tæng qu¸t, tr¾c nghiÖm t©m lý, trÝ th«ng minh, c¸ tÝnh, tr¾c nghiÖm n¨ng khiÕu, kh¶ n¨ng chuyªn m«n, së thÝch nghÒ nghiÖp vµ sau cïng lµ tr¾c nghiÖm vÒ chuyªn m«n hay c«ng viÖc cô thÓ. Giai ®o¹n quan träng lµ giai ®o¹n pháng vÊn s©u hay pháng vÊn tuyÓn dông. Trong cuéc pháng vÊn s©u nµy th­êng th× ®Ých th©n tr­ëng ®¬n vÞ ®ang cÇn tuyÓn dông lao ®éng phô tr¸ch pháng vÊn, ph¶i t¹o ®­îc bÇu kh«ng khÝ pháng vÊn tho¶i m¸i. Môc ®Ých cña cuéc pháng vÊn nµy lµ nh»m kiÓm tra l¹i tÊt c¶ nh÷ng d÷ kiÖn mµ øng viªn ®· cung c©ps thuéc nhiÒu lÜnh vùc kh¸c nhau trong suèt c¸c giai ®o¹n lùa chän . Th«ng qua ®©y ng­êi pháng vÊn cã thÓ biÕt ®­îc øng viªn cã ®ñ kiÕn thøc hoÆc tr×nh ®é ®èi víi c«ng viÖc sau nµy hay kh«ng vµ cã quyÕt ®Þnh tuyÓn dông ®óng ®¾n. Hai giai ®o¹n cuèi cïng lµ kh¸m søc khoÎ vµ quyÕt ®Þnh tuyÓn dông. Hoµn thiÖn c«ng t¸c tuyÓn dông vµ bè trÝ sö dông lao ®éng theo ph­¬ng phÊp trªn gióp trung t©m cã h­íng gi¶i quyÕt tèt trong c«ng t¸c tyÓn chän lao ®éng thêi gian tíi sao cho trung t©m cã ®­îc mét lùc l­îng lao ®éng cã ®ñ tr×nh ®é, kh¶ n¨ng vµ søc khoÎ ®Ó gi¶i quyÕt tèt c«ng viÖc cña trung t©m. C«ng t¸c nµy thùc hiÖn tèt trung t©m cã thÓ sö dông lao ®éng cã hiÖu qu¶ h¬n gãp phÇn n©ng cao hiÖy qña s¶n xuÊt kinh doanh. 3. §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n Tõ thùc tÕ trung t©m, lao ®éng s¶n xuÊt cã sù kh«ng phï hîp vÒ tuæi t¸c vµ tr×nh ®é cÊp bËc. C«ng nh©n l¸i xe cã rÊt nhiÒu ®ang tËp sù vµ ë cÊp bËc mét do vËy vÊn ®Ò ë ®©y lµ cÇn ®µo t¹o naang bËc cho c«ng nh©n vµ båi d­ìng bæ tóc nghiÖp vô b­u chÝnh ®Ó hä cã thÓ ®¶m nhËn ®­îc nh÷ng tuyÕn ®­êng th­ dµi. V× nh÷ng hµnh tr×nh dµi cÇn cã sù an toµn cao vµ tèc ®é, yªu cÇu ng­êi l¸i xe ph¶i cã tr×nh ®é tay nghÒ v÷ng vµ søc khoÎ. MÆt kh¸c ®Ó thay thÕ cho nh÷ng ng­êi l¸i xe coa tuæi, søc khoÎ kh«ng ®¶m b¶o. Do sù thay ®æi c¬ cÊu nªn c«ng nh©n l¸i xe kiªm lu«n hé tèng viªn cho nªn trung t©m cÇn ph¶i tiªu chuÈn ho¸ c«ng nh©n l¸i xe sao cho tiªu chuÈn nµy héi tô ®­îc c¶ hai yÕu tè võa lµ l¸i xe võa lµ hé tèng viªn, tõ ®ã ®Ó cã ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o hîp lý. §èi víi c«ng nh©n khai th¸c còng vËy, cÇn ph¶i hoµn chØnh tiªu chuÈn ®Ó xem xÐt thi lªn bËc sao cho kÕt hîp ®­îc nhiÒu yÕu tè th©m niªn, tuæi t¸c, lý thuyÕt (sù hiÓu biÕt vÒ c«ng viÖc), thùc hµnh. Vµ mçi n¨m cã thÓ thi n©ng bËc mét lÇn. §Æc biÖt cã thÓ ¸p dông hÖ thèng n©ng bËc míi lµ kh«ng cÇn ph¶i hÕt thêi gian ë bËc mét míi ®­îc lªn bËc hai, mµ cã thÓ n©ng bËc cho c«ng nh©n c¨n cø vµo kh¶ n¨ng thËt sù, tr×nh ®é, ®¹o ®øc… ®Ó cã thÓ bè trÝ vµo c«ng viÖc phï hîp víi tr×nh ®é vµ søc khoÎ. VÒ ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o c«ng nh©n, trung t©m cã thÓ tù më c¸c líp nh¾n ngµy hoÆc cã thÓ cö c«ng nh©n ®i häc ë c¸c tr­êng chÝnh quy. MÆt kh¸c cã thÓ ¸p dông ph­¬ng phÊp kÌm cÆp t¹i n¬i s¶n xuÊt. Ph­¬ng ph¸p nµy thuËn lîi kh«ng l·ng phÝ lao ®éng, nh÷ng c«ng nh©n th©m niªn l©u n¨m, nhiÒu kinh nghiÖm cã thÓ kÌm cÆp c«ng nh©n míi, bËc thÊp. Ngoµi ra trung t©m cÇn më c¸c líp h­íng vÒ kh¸ch hµng ®Ó cho c«ng nh©n (giao dÞch) hiÓu biÕt h¬n vÒ phong c¸ch phôc vô, hiÓu biÕt ®­îc nhu cÇu vÒ kh¸ch hµng vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô, triÓn khai c¸c dÞch vô míi . Thêi gian häc tËp cã thÓ tæ chøc vµo nh÷ng ngµy ®Çu n¨m khi c«ng viÖc cßn Ýt hoÆc tæ chøc nhiÒu ät ng¾n ngµy xen kÏ. §Æc biÖt trong n¨n nay trung t©m sÏ ¸p dông quy tr×ng c«ng nghÖ míi kiÓm so¸t viªn, trung t©m nªn tæ chøc ®µo t¹o ngay ®Ó kÞp thêi ®­a vµo qu¸ tr×ng s¶n xuÊt. Thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o sÏ gióp cho trung t©m cã mét lùc l­îng c«ng nh©n cã tr×nh ®é tay nghÒ cao ®¶m b¶o thùc hiÖn c«ng viÖc cã hiÖu qu¶. §ã còng thÓ hiÖn hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cña trung t©m. 4. T¹o ®éng lùc vµ khuyÕn khÝch trong lao ®éng X©y dùng c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, h¨ng h¸i lµm viÖc lµ nhiÖm vô quan träng cña nh÷ng nhµ qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng. C¸c biÖn ph¸p ®ã ph¶i ®­îc x©y dùng trªn c¬ së kÕt hîp hµi hoµ c¸c yÕu tè vËt chÊt vµ tinh thÇn ng­êi lao ®éng . Nh­ chóng ta ®· biÕt, møc thu nhËp b×nh qu©n cña c«ng nh©n trong trung t©m t­¬ng ®èi cao so víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. §©y chÝnh lµ mét ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng muèn lµm viÖc trong trung t©m. TÊt nhiªn ®ã còng chÝnh lµ kÕt qu¶ cña sù nç lùclµm viÖc cña mçi ng­êi lao ®éng. Ngoµi viÖc tr¶ l­¬ng cao cho ng­êi c«ng nh©n, trung t©m cÇn cã c¸c kho¶n phô cÊp, th­ëng phï hîp. VÒ chÕ ®é khen th­ëng, môc tiªu cña xÐt th­ëng lµ c«ng cô c¬ b¶n trong viÖc qu¶n lý cña trung t©m nh»m t¨ng thu nhËp, thóc ®Èy ho¹t ®éng vµ s¸ng kiÕn cña ng­êi lao ®éng. §¸nh gi¸ c¸c ®Æc ®iÓm m¹nh yÕu vµ nguyÖn väng muèn tù hoµn thiÖn m×nh. X¸c ®Þnh vµ lùa chän ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o. KÕt luËn Víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hiÖn nay ®ßi hái ng­êi qu¶n lý ph¶i biÕt c¸ch sö dông ng­êi lao ®éng cã hiÖu qu¶, muèn cã mét ®éi ngò nh©n sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, chóng ta ph¶i biÕt tuyÓn mé vµ ph¶i chän ®óng ng­êi vµo lµm viÖc, ph¶i biÕt s¾p xÕp vµ ®µo t¹o, ®iÒu ®éng nh©n sù trong bé m¸y tæ chøc nh­ thÕ nµo nh»m ®¹t hiÖu qu¶ tèt nhÊt… ®ang ®­îc mäi tæ chøc quan t©m. Qu¶n trÞ tµi nguyªn nh©n sù lµ viÖc ho¹ch ®Þnh, tuyÓn dông, ®µo t¹o, ph¸t triÓn, ®éng viªn duy tr× TNNS ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu cña tæ chøc. Víi vai trß ®Æc biÖt quan träng vµ thËt sù cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc hiÖn nay trong sù ph¸t triÓn kh«ng ngõng cña khoa häc c«ng nghÖ vµ mét m«i tr­êng kinh doanh lu«n biÕn ®éng, th× QTTNNS lµ ph­¬ng tiÖn h÷u hiÖu nhÊt gióp cho tæ chøc nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra víi sù ho¹t ®éng linh ho¹t , hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hay ho¹t ®éng cña m×nh. Bé phËn TNNS ®ãng vai trß lµm chÝnh s¸ch, cè vÊn, cung cÊp dÞch vô vµ kiÓm tra cho cÊp qu¶n lý cao nhÊt. Bé phËn nh©n viªn gi÷ vai trß chñ yÕu trong viÖc ®Ò ra chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn TNNS trong toµn c¬ quan vµ b¶o ®¶m r»ng c¸c chÝnh s¸ch ®ã ®­îc thi hµnh trong toµn c¬ quan. C¸c chÝnh s¸ch nµy cã kh¶ n¨ng gi¶ quyÕt c¸c vÊn ®Ò khã kh¨n vµ gióp c¸c c¬ quan thùc hiÖn ®­îc môc tiªu cña tæ chøc. Bé phËn nh©n sù cßn ®ãng vai trß t­ vÊn vµ cè vÊn cho c¸c cÊp qu¶n trÞ kh¸c. Nã cßn cã vai trß cung cÊp c¸c dÞch vô nh­ tuyÓn dông, ®µo t¹o vµ phóc lîi cho c¸c bé phËn kh¸c còng nh­ nhiÖm vô cña bé phËn m×nh. Bé phËn nh©n sù cßn tham gia qu¶n trÞ c¸c ch­¬ng tr×nh l­¬ng h­u, l­¬ng bæng, b¶o hiÓm, an toµn lao ®éng…Vµ bé phËn nh©n sù cßn ®¶m nhËn c¸c chøc n¨ng kiÓn tra b»ng c¸ch gi¸m s¸t c¸c bé phËn kh¸c cã ®¶m b¶o thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch, c¸c ch­¬ng tr×nh thuéc vÒ nh©n sù ®· ®Ò ra hay kh«ng. Tµi liÖu tham kh¶o 1.Båi d­ìng vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò nh©n lùc trong ®iÒu kiÖn míi . NXB Hµ Néi 2.Nh©n lùc ch×a kho¸ cña thµnh c«ng NXB Giao Th«ng 3.Kinh tÕ lao ®éng .Tr­êng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n. NXB Gi¸o Dôc 4.Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, kinh nghiÖm thÕ giíi vµ thùc tiÔn n­íc ta NXB ChÝnh trÞ Quèc gia 5.Qu¶n trÞ nh©n sù - NguyÔn H÷u Th©n NXB Thèng kª 6.Qu¶n trÞ nh©n lùc - Ph¹m §øc Thµnh NXB Thèng kª 7.Qu¶n trÞ nh©n sù - NguyÔn Thanh Héi NXB Thèng kª 8.Tæ chøc lao ®éng khoa häc - Tr­êng §HKTQD NXB Gi¸o Dôc Môc lôc Lêi më ®Çu 1 PhÇn i: kh¸i niÖm vµ vai trß cña qu¶n trÞ nh©n lùc trong Tæ chøc ngµy nay 3 Kh¸i niÖm vµ vai trß cña Qu¶n trÞ nh©n lùc 3 1. Nh÷ng kh¸i niÖm vµ thùc chÊt Qu¶n trÞ nh©n lùc 3 2. Qu¶n trÞ nh©n lùc võa lµ khoa häc võa lµ nghÖ thuËt 4 3.TÇm quan träng cña vÊn ®Ò QTNL trong tæ chøc 5 4. Môc tiªu cña QTNL 9 5. ChÝnh s¸ch nguån nh©n lùc . 9 Nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu cña phßng nh©n lùc trong tæ chøc ngµy nay 11 Ph©n c«ng c¸c ho¹t ®éng nh©n sù 11 Nh÷ng ho¹t ®éng chñ yÕu vµ vai trß cña chóng 11 Ho¹ch ®Þnh tµi nguyªn nh©n sù vµ ph©n tÝch c«ng viÖc 11 TuyÓn mé nh©n viªn 14 TuyÓn chän nh©n sù 14 §µo t¹o vµ ph¸t triÓn 15 §¸nh gi¸ thµnh tÝch c«ng viÖc 15 ThiÕt lËp vµ qu¶n lý hÖ thèng l­¬ng bæng 16 PhÇn ii: thùc tr¹ng vÒ vai trß cña qu¶n trÞ nguån nh©n lùc trong vÊn ®Ò nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån lao ®éng trong doanh nghiÖp 17 TuyÓn dông vµ bè trÝ lao ®éng 17 §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n 17 ChÕ ®é lµm viÖc nghØ ng¬i 18 Ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng 18 PhÇn iii: Mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao vai trß cña qu¶n trÞ nh©n lùc trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông nguån lao ®éng trong doanh nghiÖp 20 1. Ph©n tÝch c«ng viÖc 20 2. TuyÓn chän vµ bè trÝ lao ®éng 22 3. §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n 24 4. T¹o ®éng lùc khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng 25 KÕt luËn 26 Tµi liÖu tham kh¶o 27