Đề tài Về trung tâm quản lí và khai thác công trình công cộng huyện Đạ Tẻh Lâm Đồng

, Đạ Lây, Đạ Kho. 3.Điều kiện tự nhiên. Huyện Đạ Tẻh nằm trong khu vực nhiệt đới gió mùa cao nguyên, các yếu tố đặc trưng về đặc điểm khí hậu trong khu vực như sau: Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 7 *Nhiệt độ không khí tại huyện Đạ Tẻh khá cao và sự chênh lệch nhiệt độ trung bình giữa các tháng cũng khá rõ ràng. _Nhiệt độ trung bình năm là 260C. _Nhiệt độ trung bình tháng cao nhất (tháng 4) là 300C. _Nhiệt độ trung bình tháng thấp nhất (tháng 12) là 190C. *Độ ẩm không khí tại huyện Đạ Tẻh thuộc loại trung bình và ít biến đổi theo mùa. _Độ ẩm trung bình vào khoảng 79-85%. _Độ ẩm cao nhất vào các tháng mùa mưa từ 80-90%. _Độ ẩm thấp nhất vào các tháng mùa khô từ 70-80%. *Lượng mưa Mưa có tác dụng thanh lọc các chất ô nhiễm trong không khí và pha loãng các chất ô nhiễm trong nước. Tuy nhiên đối với bãi chôn lấp chất thải thì mưa là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự vận chuyển các chất thải tới các nguồn nước. Lượng mưa lớn làm tăng lượng nước thấm qua và tăng chi phí xử lý nước thải. Tại huyện Đạ Tẻh lượng mưa tương đối lớn, lượng mưa trung bình năm vào khoảng 2600-2700mm chủ yếu tập trung vào mùa mưa. Lượng mưa cao nhất vào các tháng mùa mưa(tháng 4- tháng 10) lượng mưa 2500-2600mm. Lượng mưa thấp nhất vào các tháng mùa khô (tháng 11- tháng 3) lượng mưa 100mm. *Chế độ nắng:tại khu vực huyện số giờ nắng tương đối lớn, số giờ nắng trung bình cả năm vào khoảng 2200 giờ và tổng lượng bức xạ khoảng 0,3 cal/cm2/ngày. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 8 *Chế độ gió Gió là một yếu tố quan trọng trong quá trình phát tán và lan truyền các chất ô nhiễm trong không khí. Tốc độ gió càng cao thì chất ô nhiễm được vận chuyển đi càng xa. Hường gió chính ở huyện Đạ Tẻh là hướng Tây – Tây Bắc. Tốc độ gió trung bình khoảng 3,3m/s và cao nhất là 3,8m/s. 4. Điều kiện KT-XH và sự phát triển dân số của huyện Đạ Tẻh. Huyện Đạ Tẻh là một huyện được thành lập cách đây 20 năm trên cơ sở vật chất kỹ thuật, cơ sở hạ tầng cũng như đời sống của nhân dân trong huyện còn gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên huyện có lợi điểm là vùng đệm của vùng quốc gia Cát Tiên, với diện tích tự nhiên là 523 km2 cộng với tính đa dạng sinh học hiện có, huyện có điều kiện vô cùng thuận lợi để phát triển kinh tế xã hội theo phát triển mô hình du lịch sinh thái. 4.1. Điều kiện kinh tế. * Tăng trưởng kinh tế Tăng trưởng kinh tế phụ thuộc vào nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, nhưng yếu tố quan trọng và mang tính chất quyết định vẫn là nguồn lực phát triển, thị trường sản xuất và vốn đầu tư. Tốc độ tăng trưởng GDP năm 2009 tăng 9,97% kế hoạch đề ra. Tổng giá trị sản xuất đạt 332,5 tỷ đồng, tăng 0,4% so với kế hoạch và 0,7% so với năm 2008. *Sản xuất nông nghiệp Năm 2008 tuy huyện gặp một số những biến cố về thời tiết nhưng đã nhanh chóng khắc phục và vẫn duy trì sản xuất để đạt các chỉ tiêu đề ra: tổng diện tích gieo trồng 13.943 ha đạt 104% kế hoạch, tổng sản lượng lương thực quy ra thóc đạt 29.081 tấn, đạt 94% kế hoạch. *Phát triển lâm nghiệp Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 9 Trong năm 2008 không có chảy rừng xảy ra, việc trồng rừng trong những diện tích nghèo kiệt là một trong những nhiệm vụ quan trọng để phát triển KT-XH trong giai đoạn 2006-2010. *Ngành công nghiệp và tiểu thủ công nghiệp Ngành CN-TTCN đạt 51.322 triệu đồng đạt 105,2% kế hoạch, tăng 38,4% so với năm 2008. Trong đó, 90% giá trị sản xuất của ngành là từ sản xuất kinh doanh cá thể. 4.2. Điều kiện về xã hội *Tình trạng dân số, lao động Huyện Đạ Tẻh có số dân trung bình 44.000 người với mật độ trung bình vào khoảng 92 người/km2. Tỉ lệ tăng dân số tự nhiên của huyện luôn duy trì ở mức 1,2%. Tổng số dân trong độ tuổi lao động chiếm 72,3%. Cơ cấu dân số của huyện khá trẻ đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển nguồn nhân lực phục vụ chiến lược phát triển trong giai đoạn tới. Bảng 1: Dân số Huyện Đạ Tẻh. STT Tên xã/thôn xóm Số dân (người) Diện tích (ha) 1 Thị trấn Đạ Tẻh 16.718 24,96 2 Xã Đạ Kho 4843 38,41 3 Xã Triệu Hải 2653 32,19 4 Xã Đạ Pal 2788 52,02 5 Xã Quảng Trị 2708 62,88 Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 10 6 Xã Hà Đông 1687 4,11 7 Xã Mỹ Đức 3902 103,91 8 Xã Quốc Oai 3502 85,98 9 Xã An Nhơn 4043 69,08 10 Xã Đạ Lây 3142 27,47 11 Xã Hương Lâm 1841 23,18 47.827 524,19 Nguồn: Uỷ Ban Nhân Dân Huyện Đạ Tẻh_2010. 4.3.Kết luận về điều kiện tự nhiên,KT-XH đến lượng rác thải phát sinh trong thời gian tới. Qua quá trình khảo sát và tìm hiểu thực tế lượng rác thải từ các năm 2004 đến 2007 được thu gom: Năm 2004:2.500m3/năm Năm 2005:3.200m3/năm Năm 2006:3.800m3/năm Năm 2007:4.500m3/năm Bảng 2:Lượng rác thu gom hàng năm (m3/năm) Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 11 Nguồn:Tài liệu tổng hợp của Uỷ Ban Nhân Dân huyện Đạ Tẻh_Đội QLĐT&CTCC Theo dự kiến lượng rác thải gia tăng hàng năm khoảng từ 15-20% căn cứ vào khả năng đô thị hóa, tốc độ tăng dân số. Giả sử lượng rác thải gia tăng đều nhau từ 2007-2020 là 20%. Hiện nay, lượng rác được thu gom hàng ngày khoảng 12,3m3/ngày(năm 2007). II.Quyết Định Thành Lập Trung tâm quản lí và khai thác công trình công cộng huyện Đạ Tẻh được thành lập : Căn cứ luật tổ chức HĐND và UBND ngày 26/11/2003; Căn cứ Nghị định số 112/2006/NĐ-CP ngày 29/9/2006 của chính phủ về sữa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 16/2005/NĐ-CP ngày 07/02/2005 về quản lí dự án đầu tư xây dựng công trình; Căn cứ Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 của Chính phủ, Quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập; Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 12 Căn cứ thông tư số 71/2006/TT-BTC ngày 09/8/2006 của Bộ tài chính, hướng dẫn thực hiện Nghị định số 43/2006/NĐ-CP ngày 25/04/2006 của Chính phủ; Xét đề nghị của UBND huyện Đạ Tẻh tại Tờ trình số 13/TT-UBND ngày 14/03/2007, V/v Thành lập Trung tâm quản lí và khai thác cộng trình công cộng huyện Đạ Tẻh; III.Tổ Chức Sơ đồ 1 : Sơ đồ tổ chức của Trung Tâm Quản Lí và Khai Thác Công Trình Công Cộng huyện Đạ Tẻh. Trung tâm là đơn vị sự nghiệp có thể đảm bảo toàn bộ chi phí hoạt động và thực hiện chế độ quản lí tài chính theo quy định hiện hành. Trung tâm có tư cách pháp nhân, có con dấu và được mở tài khoản riêng tại Kho bạc Nhà nước để hoạt động theo quy định hiện hành. Trụ sở của Trung tâm đặt tại thị trấn Đạ Tẻh, huyện Đạ Tẻh. Trung tâm có 1 Giám đốc, 1 phó Giám đốc và 11 phòng ban. _Giám đốc: Nguyễn Văn Hiếu – Phụ trách chung, quản lý trực tiếp tổ hành chính, xây dựng cơ bản và thủy nông. _ Phó giám đốc: Nguyễn Văn Trình – Phụ trách tổ điện, tổ vệ sinh môi trường GIÁM ĐỐC PHÓ GIÁM Kỹ thuật xây dựng cơ bản Thủy nông Tổ hành chính ( kế toán, văn thư). Tổ vệ sinh mội trường đô thị. Tổ điện Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 13 và điều hành các tổ khác khi giám đốc ủy quyền. _Tổ kỹ thuật xây dựng cơ bản có quyền hạn và nhiệm vụ: thực hiện quản lý, giám sát các công trình xây dựng cơ bản trên địa bàn huyện như xây dựng, giao thông, thủy lợi. Tổ chức giám sát chặt chẽ các đơn vị thi công các công trình. _Tổ kỹ thuật điện cây xanh hệ thống thát nước vỉa hè nội thị có trách nhiệm quản lý hệ thống đèn chiếu sáng công cộng và hệ thống thoát nước trên địa bàn thị trấn. _Tổ hành chính văn phòng: +Xây dựng kinh phí hoạt động hàng năm, lập dự toán sử dụng kinh phí có trách nhệm căn cứ tình hình phân bố vốn hàng năm và hồ sơ thanh quyết toán do bộ phận kỹ thuật XDCB đưa lên để thanh toán tiền cho đơn vị thi công đúng quy định. +Tổng hợp các thông tin về chế độ, chính sách liên quan đến quyền lợi và nghĩa vụ của cán bộ công chức và người lao động để thông báo trong các buổi họp thường kỳ của cơ quan. +Chịu trách nhiệm lưu trữ, bảo quản công văn, tài liệu của cơ quan theo đúng quy định của Nhà nước và cơ quan. +Tiếp nhận hồ sơ XDCB từ tổ kỹ thuật XDCB để hoàn tất thủ tục bước đầu thực hiện dự án. Thực hiện các công tác thi đua khen thưởng của đơn vị và các công việc khác do lãnh đạo trung tâm phân công. _Tổ vệ sinh môi trường đô thị: tiến hành thu gom rác thải và quét rác từ các trục đường chính, đường hẻm ra xe và đưa vào bãi rác tập trung tại bãi rác xã Đạ Kho. _Tổ thủy nông: quản lý các hồ nước thủy lợi được UBND huyện giao cho Trung tâm quản lý. Quản lý điều tiết nước, lập kế hoạch sửa chữa để đảm bảo an toàn nước. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 14 IV. Chức Năng và Nhiệm Vụ _Quản lí và khai thác công trình công cộng trên địa bàn huyện: đường nội thị, đường liên xã, hệ thống thoát nước, các công trình thủy lợi, đèn đường, vỉa hè, cây xanh và các công trình công cộng khác được UBND huyện giao. _Thu gom xử lí rác, chất thải sinh hoạt, vệ sinh công cộng. _Sửa chữa, duy tu các công trình công cộng do đơn vị quản lý, khai thác. _Thu phí dịch vụ theo quy định hiện hành. _Làm chủ đầu tư các công trình do đơn vị trực tiếp quản lý, khai thác công trình xây dựng cơ bản được cấp có thẩm quyền giao và thực hiện các nhiệm vụ của chủ đầu tư theo quy định hiện hành. _Lập dự án đầu tư xây dựng công trình; tư vấn quản lý dự án; tư vấn khảo sát thiết kế, tư vấn lập hồ sơ mời thầu, đấu thầu; tư vấn giám sát thi công xây dựng; tư vấn thẩm tra thiết kế, dự toán, quyết toán công trình xây dựng. _Thi công các công trình xây dựng cơ bản vừa và nhỏ; _Tổ chức khai thác vật liệu xây dựng (cát, đá…) phục vụ nhu cầu đơn vị. _Chịu trách nhiệm quản lý và sử dụng có hiệu quả, tiết kiệm toàn bộ tài sản, phương tiện, máy móc thiết bị và các vật dụng khác được Nhà nước giao cho. _Xây dựng cơ quan có nếp sống văn hóa, thực hiện tốt Quy chế dân chủ ở cơ quan, lao động có kỷ luật và hiệu quả. V.Phỏng vấn Trung Tâm Quản lí Và Khai Thác Công Trình Công Cộng Huyện Đạ Tẻh về một số vấn đề liên quan. ST T Câu hỏi Trả lời 1 Bãi rác giống như đống rác Hiện tại chỉ có 3 công nhân trực tiếp Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 15 vứt bừa bãi chưa được xử lí,làm thế nào để khắc phục tình trạng trên? quản lí bãi rác, lượng rác hàng ngày gia tăng không ngừng, quy trình làm việc còn thủ công, không đảm bảo năng suất lao động. Cần bổ sung thêm nhân công, tăng cường thêm máy móc thiết bị, cho người thường xuyên kiểm tra, giám sát để xử lí, đưa bãi rác vào quy cũ hơn. 2 Xử lí rác bằng chôn lấp, đốt, tiêu hủy…biện pháp nào tối ưu nhất? Sao không áp dụng các biện pháp khác mà chọn biện pháp chôn lấp? Do bãi rác cách khu dân cư chỉ khoảng trên 100m, điều kiện chưa đảm bảo, nên không thể áp dụng biện pháp đốt cháy hoặc tiêu hủy, gây ô nhiễm không khí ảnh hưởng xấu tới sức khỏe người dân sinh sống xung quanh bãi rác. Nên áp dụng biện pháp chôn lấp để hạn chế nguồn ô nhiễm mà người dân phải gánh chịu. 3 Khoảng cách tối thiểu từ bãi rác tới Trung Tâm Thị Trấn và khu dân cư là bao nhiêu?đã đủ an toàn không? Khoảng cách tối thiểu là 4km về hướng Đông. Nếu xét mức độ an toàn so với Trung Tâm Thị Trấn thì đó có thể là phạm vi an toàn nhưng so với khu dân cư gần bãi rác nhất thì chưa đủ an toàn. 4 Người dân sinh sống gần bãi rác trong vòng bán kính từ 2km có được đền bù gì về Hiện tại vẫn chưa có chính sách đền bù gì cho người dân sống gần bãi rác. Các cấp lãnh đạo đang xin cấp duyệt Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 16 tổn hại sức khỏe không? Nếu có thì đền bù như thế nào? chính sách đền bù cho những hộ dân sống gần bãi rác, đền bù tổn hại sức khỏe như phát phiếu khám chữa bệnh miễn phí, tổ chức kiểm tra sức khỏe định kì 3 tháng một lần cho người dân. VI.Phỏng vấn nhân lực vận hành trong quá trình thu gom rác. ST T Câu hỏi Trả lời 1 Hàng ngày công việc bắt đầu từ mấy giờ? Kéo dài trong bao lâu? Công việc bắt đầu từ 4h sáng, kéo dài trong vòng 3h là kết thúc công việc thu gom. 2 Công việc được phân công như thế nào? Có bao nhiêu công nhân tham gia công việc hàng ngày? Có chia ca ra làm việc không? Một tuần được nghỉ mấy ngày? Có 17 công nhân tham gia thu gom rác thải. Tất cả công nhân cùng tham gia, bao gồm công nhân vận hành 4 xe đẩy tay, công nhân thu gom rác, công nhân vận chuyển rác và lái xe chuyên chở rác. Một tuần được nghỉ 1 ngày chia theo ca. 2 người được nghỉ một ngày để đảm bảo năng suất làm việc. 3 Lương một tháng được bao nhiêu? Có phụ cấp gì không? Ngoài ra có làm thêm công việc gì sau khi kết thúc công Lương tháng là 1600000 VND đã bao gồm phụ cấp: tiền độc hại là 0.2% và tiền khu vực là 0.4%. Sau giờ làm công nhân có thể làm thêm việc bên ngoài Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 17 việc thu gom không? nhưng vẫn phải đảm bảo năng suất lao động đã kí kết với Trung Tâm. 4 Có tiến hành phân loại rác thải để tận dụng lượng rác thải tái sử dụng cho các cơ sở phế liệu không? Có tiến hành phân loại rác trước khi đưa rác tới bãi rác(chỉ tận dụng rác có thể bán cho các cơ sở phế liệu: giấy, lon thiếc, nhựa…) 5 Trong công việc hàng ngày có những thuận lợi và khó khăn gì? Thuận lợi: công việc bắt đầu từ sáng sớm ít người lưu thông trên đường không gây cản trở cho công việc thu gom, ít hao công sức lao động. Lượng rác thải thu gom hàng ngày nên không quá tải, chỉ tiến hành một lần/ngày. Khó khăn: công việc tiến hành bằng phương thức thủ công, không có phương tiện máy móc hỗ trợ, công cụ làm việc còn thô sơ. 6 Có đề xuất gì với ban lãnh đạo nhằm nâng cao năng suất lao động? Rác thải ngày càng gia tăng, cần cải tiến phương tiện thu gom để công nhân đỡ vất vả. Đặt các thùng rác cơ động tại những nơi tập trung để thu gom được dễ dàng hơn. B.NỘI DUNG THỰC TẬP. I. Khái niệm chất thải rắn. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 18 1.Khái niệm. Chất thải rắn được hiểu là những vật ở dạng rắn do hoạt động của con người (sinh hoạt, sản xuất, tiêu dùng…) và động vật gây ra. Đó là những vật đã bỏ đi, thường ít được sử dụng hoặc ít có ích và không có lợi cho con người. 2.Nguồn gốc phát sinh chất thải rắn. _Từ mỗi cơ thể. _Từ các khu dân cư (một hộ, nhiều hộ…), phần lớn do sinh hoạt. _Từ thương mại (các cửa hàng, chợ…). _Từ các khu trống của đô thị (bến xe, công viên…). _Từ nông nghiệp. _Từ các nhà máy xử lý rác. Bảng 3. Các nguồn phát sinh chất thải rắn. Nguồn Nơi sinh ra chất thải rắn Loại chất thải rắn Dân cư Nhà riêng, nhà tập thể, nhà cao tầng, khu tập thể… Rác thực phẩm, giấy thải, các loại chất thải khác Thương mại Nhà hàng, khách sạn, nhà nghỉ, các cơ sở buôn bán, sửa chữa… Rác thực phẩm, giấy thải, các loại chất thải khác Công nghiệp,xây dựng Từ các nhà máy, xí nghiệp, các công trình xây dựng… Rác thực phẩm, xỉ than, giấy thải, vải, đồ nhựa, chất thải độc hại Khu trống Công viên, đường phố, xa lộ, Các loại chất thải bình thường Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 19 sân chơi, bãi tắm, khu giải trí… Nông nghiệp Đồng ruộng, vườn ao, chuồng trại… Phân rác, rơm rạ, thức ăn, chất thải nguy hiểm. Khu vực xử lý chất thải Từ các quá trình xử lý nước thải, xử lý công nghiệp Các chất thải, chủ yếu là bùn, cát đất… Nguồn: Nhóm thực tập_2/2011. Nhờ việc đánh giá tìm hiểu các nguồn phát sinh ra chất thải rắn, góp phần cho việc ứng dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật giảm thiểu ảnh hưởng của chất thải rắn đến môi trường. II.Nguồn phát sinh chất thải rắn (CTR) trên địa bàn Huyện Đạ Tẻh. Bảng4: Phát sinh chất thải rắn sinh hoạt theo khu vực. Khu vực Lượng phát thải theo đầu người (kg/người/ngày) % so với tổng lượng chất thải Thành phần hữu cơ Đô thị (toàn quốc) 0,7 50 55 Tp. Hồ Chí Minh 1,3 9 Hà Nội 1,0 6 Đà Nẵng 0,9 2 Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 20 Nông thôn (toàn quốc ) 0,3 50 60 - 65 Nguồn: Tổng cục Bảo Vệ Môi Trường,2009 Bảng 5. Các nguồn phát sinh chất thải rắn trên địa bàn huyện Đạ Tẻh. Nguồn Nơi sinh ra chất thải rắn Loại CTR Rác thải sinh hoạt Nhà riêng, chợ, bệnh viện, trường học. Rác thực phẩm, giấy thải, các chất thải khác rác hữu cơ, thực phẩm thừa, giấy cacton, nilon, lon thiếc. Rác thải sản xuất Đồng ruộng, vườn ao, chuồng trại. Vỏ bã mía, thân cây, vỏ chai thuốc, bao nilon, găng tay, đồ bảo hộ lao động. Rác thải nguy hại Trung tâm Y tế, trạm Y tế các xã. Bông băng, gạc y tế, kim tiêm… Nguồn: Nhóm thực tập_2/2011 So với các địa phương khác như TP.HCM hay Hà Nội lượng rác thải còn bao gồm của các khu công nghiệp, khu chế xuất, các xí nghiệp…chất thải không chỉ có chất thải sinh hoạt, chất thải sản xuất mà còn có cả nước thải ô nhiễm, thải ra từ quá trình sản xuất hay thu gom, các chất cặn lơ lửng vô cơ và hữu cơ, một số kim loại nặng và các thành phần khác. Huyện Đạ Tẻh là địa bàn nhỏ không có các khu công nghiệp hay chế xuất, người dân chủ yếu sinh sống bằng hoạt động Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 21 nông nghiệp, chăn nuôi nên chất thải chủ yếu là loại rác hữu cơ với thành phần không lớn lắm, một lượng thành phần vô cơ không đáng kể do đó quá trình xử lí không quá phức tạp. III.Tác hại của chất thải rắn. 1.Tác hại của chất thải rắn đối với sức khỏe cộng đồng. Việt Nam đang đối mặt với nhiều nguy cơ lây lan bệnh truyền nhiễm, gây dịch nguy hiểm do môi trường đang bị ô nhiễm. Ô nhiễm môi trường ở nước ta đã gia tăng tới mức độ ảnh hưởng tới sức khoẻ người dân. Ngày càng có nhiều vấn đề về sức khoẻ liên quan tới yếu tố môi trường bị ô nhiễm. Theo đánh giá của chuyên gia, chất thải rắn đã ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ cộng đồng, nghiêm trọng nhất là đối với dân cư khu vực làng nghề, khu công nghiệp, bãi chôn lấp chất thải và vùng nông thôn ô nhiễm chất thải rắn đến mức báo động. Nhiều bệnh như đau mắt, bệnh đường hô hấp, bệnh ngoài da, tiêu chảy, dịch tả, thương hàn…do chất thải rắn gây ra. Đội ngũ lao động của các đơn vị làm vệ sinh đô thị phải làm việc trong điều kiện nặng nhọc, ô nhiễm nặng, cụ thể: nồng độ bụi vượt quá tiêu chuẩn cho phép từ 1,5 đến 1,9 lần, khí độc vượt tiêu chuẩn cho phép từ 0,5 đến 0,9 lần, các loại vi trùng, siêu vi trùng, nhất là trứng giun, trực tiếp ảnh hưởng đến sức khoẻ của họ. 2. Chất thải rắn làm giảm mỹ quan đô thị. Nếu việc thu gom và vận chuyển rác thải không hết sẽ dẫn đến tình trạng tồn đọng chất thải trong các đô thị, làm mất mỹ quan, gây cảm giác khó chịu cho cả dân cư trong đô thị. Không thu hồi và tái chế được các thành phần có ích trong chất thải gây ra Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 22 sự lãng phí về của cải, vật chất cho xã hội. 3. Chất thải rắn làm ô nhiễm môi trường. Chất thải rắn đổ bừa bãi xuống cống rãnh, ao, hồ, kênh, rạch làm quá tải thêm hệ thống thoát nước đô thị, là nguồn gây ô nhiễm cho nguồn nước mặt và nước ngầm. Khi có mưa lớn sẽ gây ô nhiễm trên diện rộng đối với các đường phố bị ngập. Trong môi trường khí hậu nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm, mưa nhiều, chất thải bị thối rữa nhanh là nguyên nhân gây ra dịch bệnh, nhất là chất thải độc hại, chất thải bệnh viện. Các bãi rác không hợp vệ sinh là các nguồn gây ô nhiễm nặng cho cả đất, nước, không khí. IV.CÁC PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ CHẤT THẢI RẮN. Để hạn chế việc ô nhiễm do thải các chất thải rắn, hiện nay ở nhiều nước đã có các biện pháp xử lý chất thải rắn rất nghiêm ngặt như: phân loại các chất thải, tận dụng và thu hồi lại các chất thải, xử lý các chất thải độc hại nguy hiểm bằng phương pháp thiêu đốt hoặc chôn chất thải ở hố chôn có kĩ thuật, có lớp ngăn cách với đất, có lớp bao phủ bề mặt, có đường thoát và tiêu nước bề mặt và sử dụng hợp lí các vùng mỏ đã khai thác nhằm hạn chế ô nhiễm. Để xử lý chất thải rắn đang là vấn đề mà các tỉnh trong cả nước hết sức quan tâm. Lâu nay rác thải thường được chôn lấp tại các khu rác thải hở theo hình thức tự phát, hầu hết các bãi rác thải này đều được chôn lấp rất thiếu vệ sinh, và do diện tích chôn lấp hẹp và gần khu vực dân cư nên gây ô nhiễm và những tác động đến môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ của người Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 23 dân. Không những thế tốc độ đô thị hoá và sự tăng dân số càng làm cho việc quản lý chất thải rắn ngày càng khó khăn hơn. Chính vì vậy việc lựa chọn công nghệ xử lý và quy hoạch bãi chôn lấp hợp lý có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với việc bảo vệ môi trường. Công nghệ xử lý chất thải rắn thường được phối hợp giữa chôn lấp và đốt hay sản xuất phân vi sinh. Việc lựa chọn công nghệ phù hợp cần được xem xét trên cả hai phương diện kinh tế lẫn môi trường. Có 4 phương pháp chính thường được ứng dụng kết hợp trong các mô hình xử lý chất thải rắn hiện nay. 1. Phân loại và xử lý cơ học. Đây là khâu ban đầu không thể thiếu trong quy trình xử lý chất thải. Biện pháp này sẽ làm tăng hiệu quả tái chế và xử lý ở các bước tiếp theo. Các công nghệ dùng để phân loại, xử lý cơ học chất thải bao gồm: cắt, nghiền, sang, tuyển từ, truyền khí nén….Ví dụ: các loại chất thải có kích thước lớn và thành phần khác nhau phải được phân loại ngay khi tiếp nhận. Các chất thải hữu cơ dạng rắn có kích thước lớn phải được băm và nghiền nhỏ đến kích thước nhất định, rồi trộn với các chất thải hữu cơ khác để đốt. 2.Công nghệ thiêu đốt. Đốt là quá trình oxy hoá chất thải ở nhiệt độ cao. Công nghệ này rất phù hợp để xử lý CTRCN và CTNH hữu cơ như cao su, nhựa, giấy, da, cặn dầu, dung môi, thuốc bảo vệ thực vật và đặc biệt là chất thải y tế trong những lò đốt chuyên dụng hoặc công nghiệp như lò nung xi măng. Theo các tài liệu kĩ thuật thì khi thiết kế lò đốt chất thải phải đảm bảo 4 yêu cầu cơ bản: cung cấp đủ oxy cho quá trình nhiệt phân bằng cách đưa vào buồng đốt một lượng không khí dư; khí dư sinh ra trong quá trình cháy phải được duy trì lâu trong lò đốt đủ để đốt cháy hoàn toàn (thông thường ít nhất là 4 giây); nhiệt độ phải đủ cao (thông thường cao hơn 10.0000C); yêu cầu trộn lẫn tốt các khí cháy-xoáy. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 24 Công nghệ này có nhiều ưu điểm: khả năng tận dụng nhiệt, xử lý triệt để khối lượng, sạch sẽ, không tốn đất để chôn lấp nhưng cũng có một số hạn chế như chi phí đầu tư, vận hành, xử lý khí thải lớn, dễ tạo ra các sản phẩm phụ nguy hiểm. 3.Công nghệ xử lý hoá-lý. Công nghệ này là sử dụng các quá trình biến đổi vật lý, hoá học để làm thay đổi tính chất của chất thải nhằm mục đích chính là giảm thiểu khả năng nguy hại của chất thải đối với môi trường. Công nghệ này rất phổ biến để thu hồi, tái chế chất thải, đặc biệt là một số loại chất thải nguy hại như: dầu, mỡ, kim loại nặng, dung môi… Biện pháp này chỉ thực sự có hiệu quả cao về kinh tế và môi trường đối với những nhà máy xử lý chất thải quy mô lớn, đầu tư công nghệ hiện đại để có thể thu hồi sản phẩm từ chất thải. Một số biện pháp hoá-lý thông dụng trong xử lý chất thải như sau: _Trích ly: Là quá trình tách các cấu tử ra khỏi hỗn hợp nhờ một dung môi có khả năng hoà tan chọn lọc một số chất trong hỗn hợp đó. Trong xử lý chất thải, quá trình trích ly thường được ứng dụng để tách hoặc thu hồi các chất hữu cơ có lẫn trong chất thải dầu mỡ, dung môi, hoá chất bảo vệ thực vật. _Chưng cất: Là quá trình tách hỗn hợp chất lỏng bay hơi thành những cấu tử riêng biệt dựa vào độ bay hơi khác nhau, ở những nhiệt độ sôi khác nhau của mỗi cấu tử chứa trong hỗn hợp đó, bằng cách lặp đi lặp lại bay hơi và ngưng tụ. Quá trình chưng cất dựa trên cơ sở là các cấu tử của hỗn hợp lỏng có áp suất hơi khác nhau, khi đun nóng, những chất có nhiệt độ sôi thấp hơn sẽ bay hơi trước và được tách riêng ra khỏi hỗn hợp. _Kết tủa, trung hoà: dựa trên phản ứng tạo sản phẩm kết tủa lắng giữa chất bẩn và hoá chất để tách kết tủa ra khỏi dung dịch. Quá trình này thường được ứng dụng để tách các kim loại nặng trong chất thải lỏng ở dạng Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 25 hydroxit kết tủa hoặc muối không tan. _Oxi hoá-khử: là quá trình sử dụng các tác nhân oxy hoá-khử để tiến hành phản ứng oxy hoá-khử, chuyển chất hại độc hại thành không độc hại hoặc ít độc hại hơn. 4.Công nghệ chôn lấp hợp vệ sinh. Chôn lấp hợp vệ sinh là biện pháp tiêu huỷ chất thải được áp dụng rất rộng rãi trên thế giới. Theo công nghệ này, chất thải rắn công nghiệp và chất thải nguy hại dạng rắn hoặc sau khi đã cố định ở dạng viên được đưa vào các hố chôn lấp có ít nhất hai lớp lót chống thấm,có hệ thống thu gom nước rò rỉ để xử lý, có hệ thống thoát khí, có giếng khoan để giám sát khả năng ảnh hưởng đến nước ngầm. Địa điểm xây dựng bãi chôn lấp chất thải rắn công nghiệp và chất thải nguy hại phải cách xa khu dân cư lớn hơn 5 km; giao thông thuận lợi, nền đất phải ổn định, chống thấm tốt, mực nước ngầm thấp… Việc xây dựng hố chôn lấp phải theo đúng các quy chuẩn thiết kế về kích thước, độ dốc, các lớp chống thấm đáy và vách, xử lý nước rò rỉ, khí gas… Để tăng cường hiệu quả sử dụng hố chôn việc chôn lấp chất thải rắn công nghiệp và chất thải nguy hại thường kết hợp với cố định và hoá rắn chất thải trước khi chôn thông qua việc đưa thêm những chất liệu khác vào chất thải để làm thay đổi tính chất vật lý, tăng sức bền, giảm độ hoà tan…. Biện pháp này cũng thường được áp dụng trong trường hợp không thể sử dụng các biện pháp cải tạo sinh học hay đốt chất thải. Vật liệu để đóng rắn phổ biến là ximăng, hoặc có thể trộn thêm vào đó một vài chất vô cơ khác để tăng độ ổn định và kết cấu. Tỷ lệ ximăng trộn nhiều hay ít tuỳ thuộc vào từng loại chất thải nguy hại cụ thể. Trên đây là các giải pháp công nghệ có tính chọn lọc nhằm mục đích hỗ Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 26 trợ các hoạt động xử lý chất thải ngay tại nguồn, đáp ứng nhu cầu thực tiễn, hoặc cũng có thể áp dụng ở những quy mô lớn hơn trong vùng khi điều kiện cho phép. V.Hiện trạng quản lí chất thải rắn trên địa bàn Huyện Đạ Tẻh. 1. Đạ Tẻh với vấn đề quản lí rác thải hiện nay. Huyện Đạ Tẻh với số dân khoảng 44.000 người và lượng chất thải rắn tạo ra năm 2007 vào khoảng 4.500m3/năm. Tính bình quân lượng chất thải tạo ra trên điạ bàn Huyện là 12.3m3/ngày. Với sự phát triển kinh tế và chất lượng cuộc sống được nâng cao, lượng chất thải rắn tạo ra cũng sẽ tăng tương ứng. Lấy ví dụ, tính từ năm 2004 đến năm 2007, tỉ lệ chất thải rắn tại Huyện Đạ Tẻh tăng 8%. Chất thải hữu cơ tại Huyện Đạ Tẻh chiếm khoảng 75 đến 85% lượng chất thải rắn. Nếu lượng chất thải hữu cơ được dùng để sản xuất compost thì lượng chất thải đổ ra các bãi chôn lấp sẽ giảm đáng kể và giảm chi phí xử lý nước rác tạo ra từ chất thải hữu cơ tại các bãi chôn lấp. Đồng thời đây cũng là một mô hình cho một hệ thống và cơ cấu quản lý chất thải rắn một cách hiệu quả. Việc thu thập và tái chế các loại chất thải có thể bán được như giấy, bìa carton, nhựa, nhôm và các kim loại thải khác được thu gom và tái chế. Tuy nhiên, các chất thải hữu cơ không được tái chế, đồng thời cũng không có biện pháp nào để giải quyết được vấn đề này một cách kinh tế hơn là đem chôn lấp hoặc đem thiêu đốt. Việc đề xuất một công nghệ thích hợp để xử lý các chất hữu cơ thành thức ăn hữu cơ hoặc phân bón sinh học chất lượng cao, thay thế được phân bón hóa học, nâng cao năng suất cây trồng là một trong những vấn đề cần phải quan tâm và triển khai trong tương lai. 2.Dự báo lượng rác phát sinh đến năm 2020. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 27 Huyện Đạ Tẻh có số dân trung bình 44.000 người, tỉ lệ tăng dân số tự nhiên của huyện luôn duy trì ở mức 1,2%.Giả sử lượng rác thải gia tăng đều nhau từ 2007-2020 là 20%. Dự báo lượng rác phát sinh đến năm 2020 như sau: Bảng 6: Dự báo lượng rác phát sinh đến năm 2020. Năm Tăng trưởn g(%/ năm) Lượng rác phát sinh(m3/ngày) Lượng rác thu gom(m3/n gày) Lượng rác thu gom(m3/nă m) Tổng rác thu gom(m3/n ăm) Thể tích rác nén đổ tại bãi chôn(m3/năm) 2007 20 12,3 12,3 4.500 14.000 9.800 2008 20 14,8 14,8 5.400 19.400 3.580 2009 20 17,8 17,8 6.480 25.880 18.116 2010 20 21,3 21,3 7.776 33.656 23.559 Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 28 2011 20 25,6 25,6 9.331,2 42.987 30.091 2012 20 30,7 30,7 11.197,44 54.185 37.929 2013 20 36,8 36,8 13.436,93 67.622 47.335 2014 20 44,2 44,2 16.124,31 83.746 58.622 2015 20 53,0 53,0 19.349,18 103.095 72.166 2016 20 63,6 63,6 23.219,01 126.314 88.419 2017 20 76,3 76,3 27.862,81 154.177 107.923 2018 20 91,6 91,6 33.435,38 187.612 131.328 2019 20 109,9 109,9 40.122,45 22.735 159.414 2020 20 131,9 131,9 48.146,94 275.882 193.117 Nguồn:Tài liệu tổng hợp của Uỷ Ban Nhân Dân huyện Đạ Tẻh_Đội QLĐT&CTCC Bảng 7: Lượng rác thải phát sinh đến năm 2020 Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 29 Nguồn:Tài liệu tổng hợp của Uỷ Ban Nhân Dân huyện Đạ Tẻh_Đội QLĐT&CTCC Với lượng rác thải gia tăng như dự báo trong những năm tới, cần phải áp dụng những tiến bộ khoa học kĩ thuật, có quy trình xử lí, phương pháp thu gom,…hiệu quả để nâng cao năng suất xử lí. 3.Khu vực thu gom rác. 3.1. Thành phần chất thải rắn tại Huyện Đạ Tẻh. Thành phần chất thải rắn tại Huyện Đạ Tẻh được chia ra chất hữu cơ và chất vô cơ. Trong đó, thành phần chất hữu cơ chiếm tỉ lệ nhiều hơn chất vô cơ. Sau đây là bảng thành phần chất thải tại Huyện Đạ Tẻh: Bảng 8 : Thành phần chất thải rắn tại Huyện Đạ Tẻh. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 30 Nguồn:Nhóm thực tập_4h30’ ngày 26/2/2011. Bảng 9: Thành phần chất thải rắn tại Huyện Đạ Tẻh. Nguồn: Trung Tâm Quản Lý Và Khai Thác Công Trình Công Cộng Huyện Đạ Tẻh-10/2010. Từ bảng biểu trên đã cho thấy sự thay đổi về thành phần chất thải rắn tại Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 31 Huyện Đạ Tẻh. Khi nhóm thực tập tiến hành khảo sát lượng rác vào 2/2011 đã cho thấy lượng rác thải tăng lên đáng kể so với thời điểm Trung Tâm Quản Lý Và Khai Thác Công Trình Công Cộng Huyện Đạ Tẻh khảo sát 10/2010. Bảng 10 :Thành phần rác thải tại bãi rác Huyện Đạ Tẻh. STT Thành phần % khối lượng Độ ẩm (% khối lượng) Khối lượng khô(kg) I Chất hữu cơ 1 Thực phẩm thừa 34 70 32 2 Giấy 9 6 2.7 3 Giấy cacton 6 5 5.7 4 Nhựa 7 2 6.9 5 Vải vụn 2 10 1.8 6 Cao su 1 2 1 7 Rác vườn 19 60 7.5 8 Da 0.5 10 0.4 9 Gỗ 7 20 1.6 II Chất vô cơ 10 Thủy tinh 8 2 7.8 11 Nhôm 0.5 2 0.5 Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 32 13 Kim loại khác 3 3 2.9 14 Bụi tro 3 8 2.8 Tổng cộng 100 73.6 Nguồn:Nhóm thực tập_4h30’ ngày 26/2/2011. Thành phần rác thải có ý nghĩa rất quan trọng trong việc lựa chọn các thiết bị xử lý, các quá trình xử lý, cũng như hoạch định chương trình quản lý đối với hệ thống quản lý tổng hợp chất thải rắn. Kết quả phân tích thành phần rác thải tại bãi rác đã cho thấy lượng rác thải chủ yếu là rác hữu cơ, một lượng nhỏ rác vô cơ. So với lượng rác phân tích tại nơi thu gom cho thấy rác thải tại Huyện Đạ Tẻh sau khi thu gom được đưa tới bãi rác để xử lí mà không cần qua trạm xử lí khác. Rác sau khi được đưa tới bãi rác theo phân tích và so sánh với số liệu phân tích trực tiếp tại nguồn thu gom đã giảm đi một lượng nhỏ các thành phấn khác có trong rác vô cơ (như nhôm, giấy,lon thiếc, gỗ) do trong qúa trình vận chuyển rác đến nơi xe chuyên chở các công nhân đã phân loại ra để bán cho các sở phế liệu hoặc hoặc tận dụng lại. 3.2.Khu vực thu gom rác. Bãi rác cách Trung Tâm Thị Trấn 4000m về hướng Đông, có vành đai cây xanh bao quanh. Lượng rác thải hàng ngày dao động không lớn lắm, vào mùa khô lượng rác tăng nhiều so với mùa mưa. Thời gian thu gom: bắt đầu từ 4h sáng. Khu vực thu gom rác: trải dàn khắp khu vực Thị Trấn bao gồm chợ, khu dân cư, bệnh viện. Phương tiện thu gom rác gồm 4 xe thu gom rác chuyên dùng và 1 xe Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 33 chuyên dùng để vận chuyển rác tới bãi chôn lấp. Hình 2.Tiến hành thu gom rác. Hàng ngày lượng rác thải ước lượng khoảng 16 khối được chia làm 2 lần chuyên chở tới bãi rác. Vào những ngày rằm hay lễ hội lượng rác thải tăng đột biến thường được gia tăng số lần chuyên chở để đảm bảo thu gom hết rác vô bãi rác. 4.Quy trình thu gom rác. Có 17 công nhân tiến hành thu gom rác mỗi ngày. Công việc thường được chia ca, cứ 2 người được nghỉ 1 ngày để đảm bảo năng suất làm việc. Trong quá trình thu gom rác xe đẩy tay sẽ thu gom rác, vận chuyển ra xe chuyên chở sau đó đưa vào bãi rác để xử lý. Hàng ngày, công nhân tiến hành thu gom từ Trung Tâm Văn Hóa Thị Trấn Đạ Tẻh, sau đó sẽ chuyển dần đến chợ, trường học, ngân hàng,…các tuyến phố và các khu dân cư trong Thị Trấn. Riêng bệnh viện rác sẽ được thu gom 2 ngày Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 34 1 lần. Rác thải trong bệnh viện chủ yếu là rác thải sinh hoạt do bệnh nhân thải ra, rác thải y tế sẽ được bệnh viện trực tiếp xử lí. Do đặc thù về dân cư, dân số, lãnh thổ nên rác thải trên địa bàn Huyện Đạ Tẻh chủ yếu là rác thải sinh hoạt được thu gom chủ yếu ở chợ và tại các khu dân cư. Bao gồm : sành, nhựa, thực phẩm thừa, cao su, nilon, lá cây, rác vườn. Trong quá trình thu gom, rác sẽ được phân loại ra loại dễ phân hủy và khó phân hủy, những rác có thể tái chế được sau đó được chở thẳng tới bãi rác. Hình 3.Quy trình thu gom rác. Riêng khu vực nông thôn, sâu trong các thôn xóm, các xã thì người dân tự tiến hành thu gom sau khi sử dụng. Thành phần rác thải chủ yếu là thực phẩm thừa trong quá trình sinh hoạt hàng ngày, rác hữu cơ từ quá trình chăn nuôi heo, Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 35 bò,…trồng trọt nên người dân tự tiến hành xử lí bằng biện pháp đốt tiêu huỷ hay tận dụng lại để bón cây. _Hiện nay Trung Tâm tiến hành thu phí rác là 6000 VND/tháng. Người dân có thể nộp theo tháng, quý hay nộp một năm một lần. *Đánh giá hiệu quả thu gom rác: Lượng rác phát sinh trong ngày trên địa bàn huyện không lớn lắm, hàng ngày luôn có xe chở rác thu gom vào bãi chôn lấp nên hiệu suất thu gom có thế đạt từ 70- 85% . 5.Xử lý rác thải. _Do đặc trưng về quy mô dân số, đặc tính canh tác, sản xuất …rác thải tại Huyện Đạ Tẻh từ các xe thu gom được tập kết tại các tuyến phố chính sau đó được vận chuyển lên xe chuyên chở và chở tới bãi rác không cần qua trạm trung chuyển. _Tại bãi rác, rác được phân loại một lần nữa loại ra rác có thể tái chế và không thể tái chế, rác có thể thu hồi để bán lại như đồ nhựa,đồ gỗ…. Hình 4.Bãi rác Huyện Đạ Tẻh. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 36 _Sau khi được phân loại công nhân quản lí bãi rác sẽ tiến hành xử lí rác thải bằng biện pháp chôn lấp. Rác được máy ủi cào thẳng xuống bãi chôn lấp có sẵn lớp chống thấm. Tuy lượng rác thải hàng ngày tương đối lớn nhưng hiện nay điều kiện của Huyện vẫn chưa cho phép Huyện sản xuất compost từ nguồn rác hữu cơ này. Để sản xuất compost cần rất nhiều yếu tố để phân hủy rác hữu cơ như nhiệt độ, pH, vi sinh vật…Hiện nay Huyện chỉ xây dựng hệ thống chôn lấp để xử lí trực tiếp rác thải, còn sản xuất compost thì vẫn chưa có khả năng. 6.Chôn lấp. 6.1.Vị trí địa lí của bãi rác: Vị trí khảo sát để xây dựng bãi chôn lấp chất thải rắn sinh hoạt huyện Đạ Tẻh thuộc thôn 1, xã Đạ Kho có tọa độ góc vuông vào khoảng : X=1272.751,00 Y=18774.028,00 Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 37 Là một thung lũng trước núi, xung quanh là dãy đồi, trên bề mặt địa hình do đá uốn nếp tạo thành nên bề mặt địa hình có dạng uốn lượn. Các đồi có dạng đỉnh tù, sườn thoải, độ dốc của sườn 10-150. Trên toàn bộ diện tích lô đất (khoảng 20 ha) có khoảng 1000m2 lúa nước, 500m2 là rừng bạch đàn nhỏ(ø gốc 3-5cm), còn lại là rừng chồi nhỏ, lau sậy, cỏ tranh rậm rạp. Vị trí địa lí, đặc điểm địa hình, địa mạo của lô đất thuộc loại thuận tiện để tiến hành bãi chôn lấp. Hình 5.Toàn cảnh bãi rác Huyện Đạ Tẻh. 6.2.Phạm vi hoạt động và thời gian sử dụng Dự án xây dựng nhằm chôn lấp chất thải hợp vệ sinh. Các chất thải được chôn lấp gồm rác thải sinh hoạt của thị trấn Đạ Tẻh, một số xã lân cận của huyện và Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 38 chất thải của các nhà máy có thành phần rác chủ yếu là hữu cơ. Ngoài ra, bãi chôn lấp này còn đầu tư xây dựng khu vực chôn lấp chất thải rắn nguy hại. Thời gian hoạt động của bãi chôn lấp dự tính khoảng 20 năm. 6.3.Mô hình bãi chôn lấp Chất thải rắn sau khi được công nhân thu gom, trước khi đưa chất thải ra bãi chôn lấp ta cần phân loại để có thể thu hồi các loại phế phẩm có thể tái sử dụng lại. Các công đoạn thực hiện được tiến hành theo sơ đồ sau: Sơ đồ 2: Quá trình phân loại và xử lí chất thải. Được lựa chọn là chôn lấp theo kiểu bán chìm - nổi. Bãi được chia thành 3 đơn nguyên, nền đáy bãi chôn sẽ được đào sâu 2m để làm chân tựa, tránh sự cố trượt rác do địa hình dốc của khu vực. Chất thải được đổ xuống sau đó dùng máy để san ủi, đầm nén chất thải. Sau khi đã lấp hết độ sâu của hố chất thải tiếp tục đổ và chôn lấp để tạo thành gò rác cao 12m. Mô hình này được lựa chọn dựa trên cơ sở sau: _Tận dụng được đặc điểm địa hình của khu vực. Chất thải rắn sinh hoạt Sàn phân loại Đựng phế liệu Bãi chôn lấp Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 39 _Phương pháp này kiểm soát vào mùa mưa thuận tiện hơn. _Biện pháp vận hành chôn lấp chất thải đơn giản, dễ kiểm soát. _Tạo ra sự ổn định vững chắc của bãi. _Tận dụng được nguồn đất đào lên. 6.4. Thiết kế bãi chôn lấp *Bố trí mặt bằng Trên khu đất rộng 10ha của bãi chôn lấp sẽ được bố trí các công trình sau: _3 đơn nguyên chôn rác sinh hoạt với kích thước: 142x72m(khoảng 30%). _Hệ thống đê bao khuôn viên bãi chôn lấp dài 1100m. _Khu chứa phế thải thu hồi. _Khu vực xử lí nước thải. _Khu vực chứa đất dự trữ. *Các đơn nguyên chôn rác Hoạt động chôn rác bắt đầu từ đơn nguyên 1. Trên đơn nguyên 1 bố trí xây dựng 4 luống đổ rác với 4 ống thu gom nước rỉ rác lắp đặt giữa 4 luống. Dựa vào đặc điểm địa hình của khu đất hố chôn rác được xây dựng xuôi theo chiều dốc tự nhiên của khu đất (nghiêng từ Tây sang Đông và từ cao trình 139 xuống 134). Các đơn nguyên được đào sâu khoảng 2m. Sau đó san ủi và đầm nén sẽ tạo ra độ dốc khoảng 3% về phía ống thu nước rác kích thước hố chôn rác được thiết kế như sau: _Độ sâu : 2m. _Chiều rộng : 72m. _Chiều dài : 140m. _Số luống đổ rác : 4 luống. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 40 _Số ống thu nước : 4 ống. *Lớp chống thấm Theo kết quả khảo sát thâm dò địa chất công trình và địa chất thủy văn của khu vực thì các tầng đất trong khu vực này có hệ số thấm >10-7 mm/s nên theo quy định là cần phải có lớp chống thấm bằng nhựa. Lớp chống thấm được sử dụng nhiều hiện nay là loại nhựa HDPE dày 2mm. *Lớp che phủ Lớp phủ tạm thời và lớp phủ cuối cùng được thực hiện bằng đất đào lên từ các đơng nguyên hoặc từ nơi khác đến, lớp phủ tạm thời có chiều dày là 0,2m và lớp phủ cuối cùng dày 0,6m. Lớp phủ được thực hiện có độ dốc khoảng 300 tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiêu thoát nước mưa. Sau khi tạo lớp phủ, tiến hành trồng cây trên các đơn nguyên. *Đường ra vào bãi Đường ra vào bãi cần được xây dựng mới nhằm đảm bảo xe rác có thể vào trong mùa mưa. Đường cần được sửa chữa đạt tiêu chuẩn sau: _Chiều rộng nền đường:10m. _Chiều rộng bề mặt đường:6m. _Kết cấu lớp áo đường : bê tông nhựa nóng. _Chiều dài đường vào cần phải làm mới:1500m. Đường nội bộ dùng để vận chuyển rác vào bãi đổ ở các hố chôn là đường đất tạm. Đường nội bộ ước tính dài khoảng 500m được xây dựng theo tiêu chuẩn sau: Đường cấp V đồng bằng. _Chiều rộng nền đường :7m. _Chiều rộng bề mặt đường :4m. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 41 _Kết cấu lớp áo đường : sỏi đỏ. *Thu nước rỉ rác Nước rác trong hố chôn sẽ được thu gom bằng hệ thống ống thu nước ø 150mm. Các ống thu nước được lắp đặt trong các rãnh có chiều rộng miệng là 0,4m và chiều rộng đáy là 0,2m, với độ sâu thấp hơn đáy bãi chôn lấp là 0,3m. Ống thu gom nước rỉ rác được bố trí trên lớp chống thấm nền đáy và nằm trong tầng thu nước có chiều dày 0,5m. Một đơn nguyên sẽ được lắp đặt 4 ống thu nước chạy song song suốt chiều dài của đơn nguyên. Độ dốc đáy bãi để thu nước vào ống thu là 5%. Độ dốc đáy để thu gom nước từ ống thu của các luống đổ đến hố ga là 3%(độ dốc này được xử lí dựa trên độ dốc tự nhiên của địa hình trong khu vực). *Trạm xử lí nước rác Trạm xử lí nước rác sẽ được xây dựng trong khuôn viên bãi rác. Phương pháp sinh học được sử dụng để xử lí nước thải giàu chất hữu cơ. Bản chất của phương pháp sinh học là sử dụng khả năng sống – hoạt động của hệ vi sinh vật trong nước thải để phân hủy các chất hữu cơ. Xử lí sinh học có thể thực hiện bằng 2 nhóm phương pháp chính : Phương pháp kị khí - không oxy: Vi khuẩn kị khí Các chất hữu cơ Biogas + vi khuẩn (sinh khối) Các chất dinh dưỡng Phương pháp hiếu khí – có oxy: Vi khuẩn hiếu khí Các chất hữu cơ + O2 CO2 + H2O + vi khuẩn (sinh khối) Các chất dinh dưỡng Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 42 Phương pháp xử lý kỵ khí được lựa chọn do sự thông dụng và đơn giản của nó. Xây dựng bể chứa và xử lý nước thải 3 ngăn theo tiêu chuẩn để xử lý nước thải sinh hoạt thể tích bể là 500m3. Nước thải sau khi qua bể xử lý cho chảy vào hồ sinh học bên cạnh, sau khi qua hồ sinh học thì thoát tự nhiên vào suối Cạn ở phía Đông khu đất. Sơ đồ 3: Quá trình xử lý nước rỉ rác Trường hợp vào mùa khô nước rỉ rác từ ô chôn chất thải rắn sinh hoạt sinh ra tương đối thấp, áp dụng phương pháp xử lý nước bằng cách cho nước tự bốc hơi từ các hố ga thu nước hoặc phun nước rò rỉ lên các lớp đất phủ cuối cùng để làm bay hơi nước. Phương pháp cho bay hơi nước rò rỉ là một trong những phương pháp đơn giản nhất. Bùn đem phơi và cho vào hố chôn chất thải rắn. Hồ sinh học có diện tích 50x60m, chiều sâu trung bình của hồ khoảng 2m hoạt động theo nguyên tắc hồ tùy tiện. Trường hợp vào mùa mưa nước rỉ rác từ bãi rác ít, áp dụng phương pháp xử lý nước bằng cách bơm nước từ hố ga qua sân phơi bùn cho bốc hơi. Bùn tiếp Nước rỉ rác Ống thu nước Hố gas Bể tự hoại Hồ sinh học Sân phơi bùn Bãi chôn lấp Nguồn Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 43 tục cho vào hố để chôn. 6.5.Nhân lực vận hành bãi chôn lấp Nhu cầu nhân lực cho bãi chôn lấp rác như sau: _Điều hành:1 người _Lái xe:1 người _Nhân viên kỹ thuật:1 người _Công nhân phân loại rác:3 người 6.6. Vận hành bãi chôn lấp *Phương pháp chôn rác Rác sau khi thu gom được vận chuyển đến sàn trung chuyển. Tại đây, công nhân sẽ thực hiện công đoạn phân loại rác. Các phế phẩm kim loại như: nhựa, giấy, thủy tinh sẽ được thu hồi bán cho các cơ sở thu mua phế liệu. Phần chất thải rắn còn lại không có khả năng tái sử dụng sẽ được chở đến các đơn nguyên chôn rác đã được xử lý nền đáy và lắp đặt hệ thống thu nước rỉ rác. Chất thải rắn sẽ được đổ lên từng luống trong đơn nguyên, mỗi đơn nguyên có 4 luống ( chiều ngang mỗi luống khoảng 18m và có 1 hệ thống thu gom nước rỉ rác). Rác sau khi đổ vào hố chôn được xe san ủi và đầm nén, sau mỗi ngày phủ lên một lớp đất dày khoảng 0,2m. Sau khi độ cao của luống đạt đến mặt đê ngăn (4m) thì được phủ một lớp đất dày khoảng 0,4m. Hình 6.Quy trình xử lí rác tại Huyện Đạ Tẻh. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 44 Sau khi đủ đất của một luống sẽ tiếp tục đổ vào luống thứ 2, đổ rác trong luống thứ 2 sẽ tựa lưng và luống 1. Khi rác đổ đầy các luống trong đơn nguyên đến cao trình 4m thì sẽ tiến hành đổ rác theo phương thức đổ bề mặt. Rác đổ xuống sẽ được cào bằng và đầm nén thành từng lớp có chiều dày 0,5m sau đó phủ một lớp đất mỏng. Tiếp tục đổ rác trên bề mặt của hố chôn để tạo thành gò rác cao 12m. Lớp phù cuối cùng của hố chôn rác là lớp đất được đào lên từ hố chôn, lớp phủ có chiều dày khoảng 0,6m. 6.7. Phục hồi và sử dụng lại bãi chôn lấp Bãi chôn lấp khi kết thúc vận hành tạo thành các đồi rác cao trung bình 8-10m có lớp đất che phủ dày 0,6m có thể sử dụng vào mục đích trồng cây. Bãi còn có thể sử dụng cho các cộng trình xây dựng nhưng phải chú ý đến độ lún và khí ga còn lại để không ảnh hưởng nguy hiểm đến công trình. Việc kiểm soát nước mặt, nước ngầm, khí ga và theo dõi độ sụt lún của bãi Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 45 được tiếp tục thực hiện sau khi đóng bãi và duy trì ít nhất 10 năm. Việc kiểm tra ô nhiễm nước ngầm và độ sụt lún được tiến hành 1 năm/lần. Hiện bãi chôn lấp đã sử dụng được khoảng 16% tổng diện tích. Trong thời gian tới bãi chôn lấp sẽ tiếp tục được hoàn thiện hơn nữa đáp ứng xử lí lượng rác ngày càng gia tăng. VI. Kết luận, kiến nghị. 1.Kết luận. Từ các kết quả khảo sát, nghiên cứu, đánh giá, về thành phần, tính chất rác thải có thể rút ra một số kết luận sau: _Đa số nguồn gốc phát sinh chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn huyện Đạ Tẻh đều nằm trong danh mục các nguồn gốc phát sinh chất thải rắn sinh hoạt nói chung. Tuy nhiên, do địa bàn Huyện mới phát triển, một số chất thải rắn có độ thu gom không được nhiều, đa số người dân tại các thôn, xóm nằm cách xa Trung Tâm Thị Trấn tự xử lý bằng cách đốt hay ủ phân và bón cho cây trồng . _Một số trường hợp chất thải rắn sinh hoạt tại các hộ gia đình được đổ trực tiếp ra sông suối, vườn nhà ( đối với các hộ gia đình có diện tích đất sử dụng rộng ) hoặc khu đất trống, gây ảnh hưởng xấu đến môi trường đất, nước.Một số hộ gần với chợ của xã thì thường đổ vào các bô rác của chợ có thể gây quá tải tại các bô rác này trong các dịp lễ tết gây ô nhiễm do không thu gom triệt để lượng rác này. _Một số phương tiện thu gom chất thải rắn sinh hoạt vẫn chưa thật sự đảm bảo tốt hiệu quả gây rơi vãi chất thải rắn, không đảm bảo an toàn cho người thu gom, vận chuyển. Tuyến thu gom còn hạn chế, chưa bao quát hết địa bàn huyện. Thiết bị thu gom còn thô sơ. _ Khu vực thu gom rác chưa thực sự đạt hiệu quả cao, chưa mở rộng được địa bàn thu gom vào sâu trong các hẻm của thị trấn, các tuyến đường phụ cũng chưa được thu gom hết. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 46 _ Dân số ngày càng tăng cao, kinh tế ngày càng phát triển, lượng rác thải ra ngày càng lớn nếu vẫn giữ quy trình thu gom cũ sẽ không đạt hiệu quả. _ Bãi rác vẫn còn thô sơ, chưa xây dựng để trở thành bãi rác hợp vệ sinh, số công nhân vận hành bãi rác chưa đủ. Hố chôn lấp chưa đảm bảo an toàn gây ảnh hưởng tới nguồn nước ngầm. _Công tác vận động người dân tham gia vào chương trình phân loại tại nguồn và đóng phí thu gom vẫn còn rất khó khăn, khó vận động, không thể áp dụng chế tài được do thói quen hình thành lâu, tạp quán nông thôn vẫn còn cao. Người dân vẫn muốn tận dụng nguồn rác hữu cơ để bón cho cây trồng. _Sẽ có một số tác động tiêu cực ảnh hưởng đến môi trường như: làm suy giảm chất lượng nguồn nước mặt, nước ngầm, ô nhiễm không khí, cơ sở hạ tầng cũng như đời sống nhân dân. Các ảnh hưởng đó sẽ được khống chế bằng các biện pháp xử lý, để chất lượng bãi chôn lấp luôn ở mức an toàn. 2.Kiến nghị. _ Lắp đặt thêm những thùng rác trong hẻm để người dân tự thu gom rác, tại chợ, trường học… _ Cải tiến quy trình thu gom bằng cách tăng thêm số xe đẩy tay, số công nhân, số xe chuyên chở đúng quy chuẩn vệ sinh để nâng cao năng suất. Để nâng cao hiệu suất thu gom cần tăng thêm 1 xe chuyên chở, 4 xe đẩy tay, tăng thêm 8 công nhân quét rác. _ Nên tăng cường 5 công nhân để có thể quy hoạch lại bãi rác, tăng cường cho người vào kiểm tra, đôn đốc quá trình xử lí rác. Tăng cường công tác kiểm tra giám sát lực lượng thu gom, có biện pháp xử lí kịp thời đối với các đơn vị thu gom không đúng lộ trình, lịch đã đăng kí. Tăng thêm lớp chống thấm để nước rỉ rác không rò rỉ ra ngoài. _Xây thêm các bô rác tại các chợ, mở rộng thêm diện tích các bô rác để tránh tình trạng quá tải tràn ra ngoài bô. Trường Đại Học Công Nghiệp TP.HCM Báo Cáo Thực Tập GVHD : Lê Hùng Anh Page 47 _Tăng cường công tác tuyên truyền vận động người dân thực hiện công tác bảo vệ môi trường, không xã rác bừa bãi. _Có chính sách hỗ trợ, giúp đỡ các đơn vị gặp khó khăn ( hỗ trợ vốn, phương tiện…), côn nhân vệ sinh môi trường như cải thiện mức lương, trợ cấp, phụ cấp, bảo hiểm…Hỗ trợ các hộ dân sinh sống gần bãi rác bằng các biện pháp thiết thực như tổ chức kiểm tra sức khỏe định kì 3 tháng một lần, cấp phát thuốc miễn phí.