Đề tài Xây dựng hệ thống kiểm soát chi phí trong điều kiện áp dụng hình thức khoán chi phí từng bộ phận trong Công ty Mekong

ï theå veà vieäc doanh nghieäp phaûi traû löông moät phaàn cho ngöôøi lao ñoäng trong moät soá tröôøng hôïp baát khaû khaùng. - Vieäc ñaùnh giaù moät trung taâm traùch nhieäm coù theå treân nhieàu maët. Tuy nhieân, neân “ñònh löôïng” caùc maët ñaùnh giaù vaø theå hieän trong haøm khoaùn chi phí luoân ñeå caùc trung taâm traùch nhieäm coù muïc tieâu phaán ñaáu taäp trung. Tröôùc ñaây, nhìn nhaän thaønh quaû cuûa moät trung taâm coù quaù nhieàu tieâu chí ñaùnh giaù laøm söï chuù yù cuûa caùc caùn boä quaûn lyù ñeán caùc muïc tieâu bò phaân taùn. Maët khaùc, Ban Laõnh ñaïo cuõng gaëp khoù khaên khi ñaùnh giaù thaønh quaû cuûa trung taâm neáu moät soá chæ tieâu ñaït vaø moät soá thì khoâng ñaït. - Haøm döï toaùn chi phí ñöôïc xaây döïng treân tinh thaàn cuõng höôùng ñeán muïc tieâu chung cuûa ñôn vò. Neáu khoâng nhaán maïnh vaán ñeà naøy thì deã naûy sinh tö töôûng cuïc boä trong toå chöùc. Hieän taïi moät muïc tieâu chung cuûa ñôn vò laø baùn haøng vaø thu ñöôïc tieàn. Do ñoù, haøm khoaùn chi phí ñoái vôùi boä phaän saûn xuaát cuõng caàn coù tham soá laø tieàn thu baùn haøng trong kyø cuûa boä phaän kinh doanh… - Trong khi thöïc hieän cheá ñoä khoaùn chi phí thì ña soá caùc ñònh möùc chi phí ôû töøng khoaûn muïc phí chæ coù tính chaát tham khaûo maø thoâi. Caùc caùn boä quaûn lyù cô sôû coù toaøn quyeàn söû duïng chi phí hieäu quaû, coù theå chuû ñoäng taêng khoaûn muïc chi phí naøy, giaûm khoaûn muïc chi phí khaùc sao cho toång chi phí cuoái cuøng laø thaáp nhaát. Maëc duø caùc ñònh möùc chi phí chæ coù giaù trò tham khaûo nhöng chuùng laø taøi lieäu caàn thieát ñeå quyeát ñònh möùc khoaùn chi phí ôû nhöõng kyø sau. - Caùn boä trieån khai khoaùn phí phaûi chöùng minh phöông aùn khoaùn phí treân laø khaû thi baèng caùch ñöa ra moät soá gôïi yù veà vieäc söû duïng chi phí hieäu quaû: thay ñoåi cô caáu nhaân söï, ñieàu chuyeån nhaân söï, thay ñoåi chính saùch maët haøng, thay ñoåi ca kíp 52 saûn xuaát, taùi boá trí saûn xuaát, thaønh laäp ñoäi xe giao nhaän… ñeå Tröôûng boä phaän yeân taâm nhaän khoaùn. - Coù moät buoåi hoïp giöõa ñaïi dieän laõnh ñaïo vaø ñaïi dieän boä phaän ñeå trao ñoåi, “traû giaù” vaø ñi ñeán thoáng nhaát haøm khoaùn chi phí cuûa boä phaän. Ñaây laø ñieàu caàn thieát vì neáu Ban Laõnh ñaïo duøng quyeàn haïn cuûa mình eùp caùc boä phaän nhaän möùc khoaùn thì caùc boä phaän thuï ñoäng, maát ñoäng löïc phaán ñaáu. - Phaûi xaây döïng ñöôïc cheá ñoä thöôûng phaït ñoái vôùi tình hình thöïc hieän keá hoaïch chi phí. Ñaây laø bieän phaùp kinh teá caàn thieát goùp phaàn laøm keá hoaïch khoaùn phí coù theå thaønh coâng. Möùc thöôûng phaït naøy theå hieän ôû phaàn xöû lyù caùc trung taâm traùch nhieäm sau khi xem xeùt vieäc thöïc hieän haøm khoaùn chi phí. - Treân cô sôû caùch khoaùn phí giöõa laõnh ñaïo coâng ty vaø boä phaän, boä phaän coù theå khoaùn phí cho caùc boä phaän nhoû hôn ñeå coù theå phaân ñònh traùch nhieäm raïch roøi ñeán töøng boä phaän nhoû hôn. Cöù nhö theá thì traùch nhieäm ñöôïc phaân chia ñeán töøng caù nhaân, giuùp vieäc ñaùnh giaù möùc ñoä ñoùng goùp cuûa töøng ngöôøi ñöôïc cuï theå, chính xaùc, traùnh tình traïng khen thöôûng caøo baèng nhö tröôùc ñaây. Qua coâng taùc naøy thì trình ñoä quaûn lyù, bao quaùt coâng vieäc cuûa caùc caùn boä quaûn lyù cô sôû cuõng naâng leân moät böôùc. ÔÛ ñaây, Ban Laõnh ñaïo coâng ty khuyeán khích chôù khoâng can thieäp ñeán hoaït ñoäng noäi boä cuûa caùc boä phaän ñeå caùc boä phaän töï chuû trong haønh xöû coâng vieäc ñöôïc giao. - Neân chuyeån caùc trung taâm chi phí, trung taâm doanh thu sang trung taâm lôïi nhuaän ñeå naâng cao tinh thaàn traùch nhieäm cuûa caùn boä quaûn lyù vaø caùc thaønh vieân trong boä phaän. Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, chuùng ta phaûi thay ñoåi quan ñieåm. + Ñoái vôùi Trung taâm chi phí töï do nhö boä phaän Keá toaùn, Haøng chính – Nhaân söï: chuùng ta xem nhö Coâng ty ñang thueâ “dòch vuï” ñeå thöïc hieän caùc coâng vieäc maø Coâng ty caàn phaûi hoaøn thaønh. Baûng moâ taû coâng vieäc töøng boä phaän coù theå ví nhö “hôïp ñoàng dòch vuï” giöõa Laõnh ñaïo coâng ty vaø caùc tröôûng boä phaän. Neáu nhö caùc boä phaän thöïc hieän ñaày ñuû caùc “ñieàu khoaûn ghi trong hôïp ñoàng” thì caùc boä phaän ñoù seõ ñöôïc traû phí dòch vuï – ñoù laø haøm khoaùn chi phí. Vaäy ñaàu ra ôû ñaây laø haøm khoaùn chi phí vaø ñaàu vaøo laø chi phí phaùt sinh thöïc teá taïi boä phaän. + Ñoái vôùi Trung taâm chi phí ñònh möùc nhö boä phaän Xöôûng saûn xuaát: thöïc teá laø giaù daàu goác bieán ñoäng raát nhieàu neân phaàn ñôn giaù nguyeân lieäu laø phaàn khoâng kieåm soaùt ñöôïc, nhöng löôïng nguyeân vaät lieäu tieâu hao trong quaù trình saûn xuaát laïi laø phaàn kieåm soaùt ñöôïc ôû boä phaän saûn xuaát. Do ñoù, chuùng ta xem nhö Coâng ty ñang thueâ caùc boä phaän saûn xuaát “gia coâng” thaønh phaåm. Ñaàu ra trong tröôøng hôïp naøy laø haøm khoaùn chi phí vaø ñaàu vaøo laø chi phí phaùt sinh thöïc teá taïi boä phaän saûn xuaát. + Ñoái vôùi Trung taâm doanh thu nhö boä phaän Kinh doanh thuoäc Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh: chuùng ta coù theå xem boä phaän naøy nhö laø moät ñaïi lyù baùn ñuùng giaù nieâm yeát, höôûng hoa hoàng. Giao dòch giöõa coâng ty vaø boä phaän baùn haøng thoâng 53 qua “hôïp ñoàng ñaïi lyù” vôùi caùc qui ñònh veà ñôn giaù baùn töøng khu vöïc, ñòa baøn cuõng nhö chæ tieâu phaùt trieån thò tröôøng. Nhö vaäy ñaàu ra trong tröôøng hôïp naøy laø haøm khoaùn chi phí vaø ñaàu vaøo laø chi phí phaùt sinh thöïc teá taïi boä phaän kinh doanh. 3.4. Xaây döïng haøm döï toaùn chi phí vaø cheá ñoä khoaùn chi phí töøng boä phaän trong Coâng ty 3.4.1. Phaân loaïi caùc chi phí phaùt sinh trong Coâng ty Phaàn thöïc traïng ñaõ moâ taû vieäc phaân loaïi chi phí trong Coâng ty khaù coâng phu vaø phuø hôïp. Tuy nhieân, trong moät vaøi tröôøng hôïp caàn coù söï thay ñoåi ñeå chi phí ñöôïc thoáng keâ chính xaùc hôn. 3.4.1.1. Chi phí bieán ñoåi, chi phí coá ñònh Trong phaàn naøy, chuùng ta caàn chuù yù ñeán chi phí toång hôïp, cuï theå laø chi phí löông, chi phí ñieän thoaïi cuûa boä phaän kinh doanh, chi phí löông cuûa boä phaän saûn xuaát vì caùc chi phí naøy coù giaù trò töông ñoái lôùn, caàn phaân ñònh chính xaùc ñeå caùc öôùc tính sau naøy ñöôïc phuø hôïp. Chi phí löông cô baûn ,baûo hieåm xaõ hoäi, baûo hieåm y teá, kinh phí coâng ñoaøn ñöôïc tính laø chi phí coá ñònh. Chi phí löông naêng suaát 10.000ñ/taán thaønh phaåm ôû Phaân xöôûng 1 hay löông doanh thu 1‰ treân doanh thu haøng thaùng ôû boä phaän baùn haøng seõ ñöôïc tính laø chi phí bieán ñoåi. 3.4.1.2. Chi phí kieåm soaùt ñöôïc vaø chi phí khoâng kieåm soaùt ñöôïc Vieäc thuyeát phuïc caùc Tröôûng boä phaän chuyeån chi phí khoâng kieåm soaùt ñöôïc sang kieåm soaùt ñöôïc laø ñieàu öu tieân vaø neân laøm. Vieäc laøm naøy chæ phaùt huy taùc duïng neáu Ban Laõnh ñaïo Coâng ty toå chöùc moät soá buoåi hoïp vôùi caùn boä quaûn lyù cô sôû ñeå hoï hieåu vaø töï nguyeän chuyeån ñoåi. Tuy nhieân, cuõng coù moät vaøi khoaûn muïc phí khoù thuyeát phuïc söï ñoàng thuaän cuûa boä phaän thì Phoøng Keá toaùn caàn taùch ra caùc chi phí naøy ñeå thuaän tieän vaø phuø hôïp trong vieäc giao khoaùn chi phí cho caùc boä phaän. 3.4.2. Phaân loaïi caùc trung taâm traùch nhieäm trong Coâng ty Vieäc phaân loaïi caùc trung taâm traùch nhieäm trong Coâng ty tröôùc ñaây laø khaù chi tieát. Tuy nhieân, theo nguyeân taéc chung caàn chuyeån caùc trung taâm doanh thu, trung taâm chi phí thaønh trung taâm lôïi nhuaän vaø nguyeân taéc caàn chia nhoû boä phaän ñeå quaûn lyù ñöôïc saâu saùt hôn, caùc trung taâm traùch nhieäm môùi ñöôïc thaønh laäp nhö sau: 54 Baûng 18: CHUYEÅN ÑOÅI CAÙC TRUNG TAÂM DOANH THU, CHI PHÍ THAØNH TRUNG TAÂM LÔÏI NHUAÄN STT Teân boä phaän Phaân loaïi cuõ Phaân loaïi môùi 1 Phoøng Keá toaùn Trung taâm chi phí töï do Trung taâm lôïi nhuaän 2 Phoøng Haønh chính – Nhaân söï Trung taâm chi phí töï do Trung taâm lôïi nhuaän 3 Phoøng Kyõ thuaät Trung taâm chi phí töï do Trung taâm lôïi nhuaän 4 Phoøng Saûn xuaát Trung taâm chi phí ñònh möùc Trung taâm lôïi nhuaän A - Xöôûng 1 Trung taâm chi phí ñònh möùc Trung taâm lôïi nhuaän B - Xöôûng 2 Trung taâm chi phí ñònh möùc Trung taâm lôïi nhuaän C - Xöôûng Cô ñieän Trung taâm chi phí töï do Trung taâm lôïi nhuaän 5 Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh Trung taâm chi phí töï do vaø trung taâm doanh thu Trung taâm lôïi nhuaän A - Keá hoaïch Trung taâm chi phí töï do Trung taâm lôïi nhuaän B - Kinh doanh Trung taâm chi phí töï do vaø trung taâm doanh thu Trung taâm lôïi nhuaän 3.4.3. Maõ hoùa chi phí, trung taâm traùch nhieäm 3.4.3.1. Maõ hoùa chi phí Moät khoaûn muïc chi phí ñöôïc maõ hoùa baèng 4 kyù soá. - Kyù soá thöù 1: kyù hieäu cho taøi khoaûn chi phí caáp 1 + “1” : TK 621 – Chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp + “2” : TK 622 – Chi phí nhaân coâng tröïc tieáp + “3” : TK 627 – Chi phí saûn xuaát chung + “4” : TK 641 – Chi phí baùn haøng + “5” : TK 642 – Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp - Kyù soá thöù 2: Kyù hieäu cho TK caáp 2 hoaëc chi tieát cuûa taøi khoaûn chi phí VD: Ñoái vôùi TK 641 ñöôïc maõ hoaù 2 kyù töï ñaàu nhö sau: + “41” : TK 641 1 – Chi phí nhaân vieân + “42” : TK 641 2 – Chi phí vaät lieäu, bao bì + “43” : TK 641 3 – Chi phí duïng cuï, ñoà duøng + “44” : TK 641 4 – Chi phí khaáu hao taøi saûn coá ñònh + “47” : TK 641 7 – Chi phí dòch vuï mua ngoaøi + “48” : TK 641 8 – Chi phí baèng tieàn khaùc VD: Ñoái vôùi TK 621 ñöôïc maõ hoaù 2 kyù töï ñaàu nhö sau: + “11” : TK 621 – chi tieát daàu goác + “12” : TK 621 – chi tieát phuï gia 55 + “13” : TK 621 – chi tieát nhieân lieäu + “14” : TK 621 – chi tieát bao bì - Kyù soá thöù 3 vaø 4: caùc chi tieát cuûa TK caáp 2 hay caùc tieåu tieát cuûa chi tieát taøi khoaûn. Chuùng ñöôïc ñaùnh soá thöù töï taêng daàn. Soá thöù töï töø 50 trôû leân laø caùc chi phí khoâng phaân boå cho caùc caáp vì ñoù laø caùc chi phí khoâng kieåm soaùt ñöôïc ôû boä phaän ñoù. VD: Ñoái vôùi TK 641 4 ñöôïc maõ hoaù 4 kyù töï nhö sau: + “4400” : TK 641 4 – Chi phí khaáu hao TSCÑ + “4401” : TK 641 4 – Khaáu hao nhaø xöôûng + “4402” : TK 641 4 – Khaáu hao maùy moùc thieát bò + “4403” : TK 641 4 – Khaáu hao phöông tieän vaän taûi + “4449” : TK 641 4 – Khaáu hao khaùc + “4451” : TK 641 4 – Khaáu hao nhaø xöôûng + “4452” : TK 641 4 – Khaáu hao maùy moùc thieát bò + “4453” : TK 641 4 – Khaáu hao phöông tieän vaän taûi + “4499” : TK 641 4 – Khaáu hao khaùc VD: Ñoái vôùi TK 621 ñöôïc maõ hoaù 4 kyù töï nhö sau: + “1100” : TK 621 – chi tieát daàu goác + “1101” : TK 621 – daàu goác nhoùm 1 + “1102” : TK 621 – daàu goác nhoùm 2 + “1103” : TK 621 – daàu goác nhoùm 3 3.4.3.2. Maõ hoùa trung taâm traùch nhieäm Moät trung taâm traùch nhieäm ñöôïc maõ hoaù goàm 2 kyù töï vaø 1 kyù soá. - 2 kyù töï ñaàu laø vieát taét cuûa teân boä phaän. - 1 kyù soá: soá 0 kyù hieäu maõ boä phaän cha, töø soá 1 trôû ñi kyù hieäu maõ boä phaän con. VD Maõ GD 0 Kyù hieäu Ban Giaùm ñoác Maõ KH 0 Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh Maõ KH 1 Boä phaän keá hoaïch thuoäc Phoøng KH-KD Maõ KH 2 Boä phaän kinh doanh thuoäc Phoøng KH-KD 3.4.4. Phaân chia caùc chi phí chung cho caùc trung taâm traùch nhieäm Phoøng Keá toaùn seõ tieán haønh thoáng keâ vaø phaân boå caùc chi phí chung treân cô sôû thoáng nhaát vôùi caùc boä phaän. Caùc tieâu thöùc phaân boå coù theå ñöôïc choïn: soá ñaàu ngöôøi cho chi phí nöôùc, coâng suaát thieát bò cho chi phí ñieän, soá m2 saøn söû duïng cho chi phí khaáu hao nhaø xöôûng, thueâ ñaát… 56 Neáu boä phaän naøo khoâng ñoàng yù thì khoaûn chi phí naøy xem nhö laø khoaûn chi phí khoâng kieåm soaùt ñöôïc. Chuùng ñöôïc ghi nhaän ñeå loaïi tröø ra khi giao khoaùn chi phí cho töøng trung taâm traùch nhieäm. Rieâng chi phí trôï caáp thoâi vieäc: chi phí naøy ñoâi khi phaùt sinh baát ngôø vaø ñoät xuaát. Tröôùc maét Coâng ty seõ chòu chi phí naøy neân khi toång hôïp chi phí boä phaän caàn loaïi tröø chuùng. 3.4.5. Öôùc tính chi phí caùc trung taâm traùch nhieäm Chuùng ta seõ thoáng keâ, xöû lyù caùc chæ tieâu quaù khöù phuø hôïp ñeå phuïc vuï chuû tröông chuyeån caùc trung taâm chi phí thaønh trung taâm lôïi nhuaän. Ñoái vôùi Xöôûng Saûn xuaát hay Phoøng Keá hoaïch - Kinh doanh laø caùc boä phaän coù chi phí bieán ñoäng theo möùc ñoä hoaït ñoäng. Caên cöù soá lieäu 6 thaùng ñaàu naêm 2004 ñeå xaùc ñònh phöông trình chi phí cuûa boä phaän. - Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh: caàn taùch thaønh 2 trung taâm rieâng bieät cho boä phaän Keá hoaïch vaø boä phaän Kinh doanh. + Boä phaän Keá hoaïch: chi phí lôùn nhaát laø chi phí nhaän haøng nhaäp khaåu thì gaàn nhö “hoøa tan” vaøo giaù trò nguyeân vaät lieäu. Do ñoù, caàn xem boä phaän Keá hoaïch nhö laø moät ñôn vò nhaän dòch vuï “uûy thaùc” nhaän haøng. Möùc ñoä hoaït ñoäng ñöôïc caên cöù treân löôïng haøng nhaäp khaåu trong kyø. Möùc ñoä hoaït ñoäng chuaån laø haøng nhaäp xaù, coøn haøng container coù heä soá 10 vaø haøng rôøi laø15. + Boä phaän Kinh doanh: ñöôïc xem nhö laø ñôn vò ñaïi lyù baùn haøng: baùn ñuùng giaù, höôûng hoa hoàng. Möùc ñoä hoaït ñoäng caên cöù vaøo doanh thu vaø tieàn thu baùn haøng trong kyø. Chi phí ôû ñaây khoâng tính giaù voán haøng baùn 632. - Xöôûng Saûn xuaát: do ñôn giaù nguyeân vaät lieäu thay ñoåi baát thöôøng, khoâng laø chi phí kieåm soaùt ñöôïc ñoái vôùi Xöôûng Saûn xuaát neân khi chuyeån Xöôûng Saûn xuaát thaønh Trung taâm lôïi nhuaän thì xem nhö Xöôûng Saûn xuaát laø ñôn vò gia coâng cho Coâng ty. Chi phí 622, 627 ñöôïc tính cho Xöôûng. Möùc ñoä hoaït ñoäng chuaån cuûa Xöôûng 1 laø gia coâng 1 taán daàu coâng nghieäp. Caùc loaïi daàu ñoäng cô, daàu chuyeân duïng coù heä soá laàn löôït laø 1,05 vaø 1,1. Möùc ñoä hoaït ñoäng chuaån cuûa Xöôûng 2 laø gia coâng 1 taán daàu thaéng. Môõ boø coù heä soá laø 3,5. Rieâng cheânh leäch tieâu hao nguyeân vaät lieäu so vôùi ñònh möùc ñöôïc coäng/tröø vaøo chi phí cuûa Xöôûng theo moät tæ leä nhaát ñònh. Tuy nhieân, ñònh möùc tieâu hao daàu goác, phuï gia xaây döïng töø ñaàu naêm ñaõ laïc haäu, coù theå ñieàu chænh giaûm töø 0,62% xuoáng coøn 0,5%. - Caùc boä phaän khaùc: coù theå xem nhö laø ñôn vò dòch vuï höôûng phí dòch vuï coá ñònh trong kyø neáu caùc yeâu caàu dòch vuï ñöôïc ñaûm baûo ñaày ñuû, chaát löôïng. 57 Caên cöù chi phí keá hoaïch, chi phí thöïc teá 6 thaùng, möùc ñoä hoaït ñoäng vaø loaïi boû moät soá chi phí phaùt sinh khoâng hieäu quaû, chuùng ta öôùc tính chi phí saép tôùi cho trung taâm traùch nhieäm ñoù, sao cho toång chi phí öôùc tính saép tôùi baèng soá thaáp nhaát cuûa chi phí keá hoaïch vaø chi phí thöïc teá. Baûng 19: THOÁNG KEÂ CHI PHÍ CAÙC TRUNG TAÂM TRAÙCH NHIEÄM STT Trung taâm traùch nhieäm Möùc ñoä hoaït ñoäng Chi phí Keá hoaïch (ngñ/thaùng) Chi phí Thöïc hieän (ngñ/thaùng) Öôùc tính chi phí saép tôùi (ngñ/thaùng) 1 Keá hoaïch Khoái löôïng nhaäp khaåu (2.240 taán) 71.872 73.539 22,31 x + 21.895 2 Kinh doanh (DThu + tieàn thu BH)/2 (13.527.200 ng ñoàng) 253.752 261.230 0,01635 x + 32.581 3 Xöôûng 1 Khoái löôïng saûn xuaát (2.015 taán) 325.886 324.750 116,11 x + 90.795 4 Xöôûng 2 Khoái löôïng saûn xuaát (198 taán) 59.575 58.845 132,74 x + 32.562 5 Phoøng Haønh chính – Nhaân söï 21.754 20.750 20.750 6 Keá toaùn 11.558 12.126 11.558 7 Kyõ thuaät 18.897 19.186 18.897 3.4.6. Xaây döïng haøm khoaùn chi phí töøng boä phaän trong Coâng ty Vieäc öôùc tính chi phí saép tôùi – ñaõ chöa tính ñeán thôøi gian ngöøng vieäc do thieáu nguyeân vaät lieäu, maát ñieän cuõng nhö chöa tính ñeán muïc tieâu chung cuûa Coâng ty laø doanh thu vaø tieàn thu baùn haøng. - Neáu ngöøng vieäc do thieáu nguyeân vaät lieäu: + Haøm khoaùn chi phí cuûa boä phaän saûn xuaát ñöôïc tính theâm tieàn löông chôø vieäc cuûa coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát coù kyù keát hôïp ñoàng lao ñoäng 70% löông cô baûn. + Haøm khoaùn chi phí cuûa cuûa boä phaän keá hoaïch bò tröø chi phí löông chôø vieäc cuûa boä phaän saûn xuaát neáu do loãi cuûa boä phaän keá hoaïch. Tröôùc ñaây Phoøng Keá hoaïch - Kinh doanh hay boû qua loãi cuûa nhaø cung caáp veà vieäc giao haøng khoâng ñuùng haïn, gaây neân thieät haïi cho Coâng ty. Vôùi caùch tính naøy seõ giuùp boä phaän Keá hoaïch quyeát lieät hôn khi xöû lyù sai phaïm cuûa nhaø cung caáp. 58 - Neáu ngöøng vieäc do cuùp ñieän coù thoâng baùo tröôùc: (vieäc naøy xaûy ra 4 laàn trong 6 thaùng ñaàu naêm, moãi laàn cuùp ñieän döôùi 8 giôø): Xöôûng chuû ñoäng thoâng baùo ngaøy nghæ haøng tuaàn truøng vôùi ngaøy cuùp ñieän ñoù. - Neáu ngöøng vieäc do cuùp ñieän ñoät xuaát treân 4 giôø: (vieäc naøy xaûy ra 2 laàn trong 6 thaùng ñaàu naêm): Haøm khoaùn chi phí cuûa boä phaän saûn xuaát ñöôïc tính theâm tieàn löông chôø vieäc cuûa coâng nhaân tröïc tieáp saûn xuaát coù kyù keát hôïp ñoàng lao ñoäng 70% löông cô baûn. - Ñoái vôùi caùc Phoøng Ban khoâng phaûi laø boä phaän Kinh doanh, caàn khuyeán khích caùc Phoøng Ban quan taâm ñeán muïc tieâu chung laø “Baùn haøng vaø thu ñöôïc nôï” baèng caùch ñöa muïc tieâu naøy [(doanh thu + tieàn thu baùnhaøng)/2 = 13,5 tyû ñoàng] vaøo trong cô caáu chi phí cuûa boä phaän – phaàn ñònh phí vôùi möùc dao ñoäng töø 1% ñeán 5% tuøy tröôøng hôïp: Xöôûng saûn xuaát 1%, boä phaän Keá hoaïch 2%, Phoøng Kyõ thuaät 2%, Phoøng Haønh chính – Nhaân söï 3%, Phoøng Keá toaùn 5%. Baûng 20: XAÂY DÖÏNG HAØM KHOAÙN CHI PHÍ CHO CAÙC TRUNG TAÂM TRAÙCH NHIEÄM STT Trung taâm traùch nhieäm Öôùc tính chi phí saép tôùi (ngñ/thaùng) Toång chi phí öôùc tính (ngñ/thaùng) Haøm khoaùn chi phí (ngñ/thaùng) 1 Keá hoaïch 22,31 x + 21.895 71.872 22,31x+0,0001063y+20.458 2 Kinh doanh 0,01635 x + 32.581 253.752 0,01635x +32.581 3 Xöôûng 1 116,11 x + 90.795 324.750 116,11x+0,0002401y+87.548 4 Xöôûng 2 132,74 x + 32.562 58.845 132,74x+0,0000435y+31.974 5 Phoøng Haønh chính – Nhaân söï 20.750 20.750 0,0000460y+20.128 6 Keá toaùn 11.558 11.558 0,0000427y+10.980 7 Kyõ thuaät 18.897 18.897 0,0000279y+18.519 Ghi chuù: x laø möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa boä phaän. y laø möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa boä phaän kinh doanh. 3.4.7. Cheá ñoä khoaùn chi phí töøng boä phaän trong Coâng ty Tieán haønh theo caùc böôùc sau: 3.4.7.1. Kyù keát “Hôïp ñoàng khoaùn phí” ñöôïc kyù keát giöõa Ban Giaùm ñoác vaø tröôûng boä phaän. Thôøi haïn thöïc hieän hôïp ñoàng: 1 quí. 59 Noäi dung hôïp ñoàng: Ban Giaùm ñoác seõ giao nhieäm vuï cho boä phaän vaø boä phaän seõ ñöôïc höôûng “thuø lao” caên cöù möùc ñoä thöïc hieän nhieäm vuï theo haøm khoaùn chi phí boä phaän. Trong hôïp ñoàng caàn ghi roõ caùc khoaûn chi phí naøo boä phaän chòu, chi phí naøo Coâng ty chòu… ñeå traùnh xung ñoät sau naøy. Ñieàu chænh hôïp ñoàng: Trong quaù trình thöïc hieän, hai beân coù theå trao ñoåi ñeå ñieàu chænh hôïp ñoàng cho phuø hôïp tình hình thöïc teá. 3.4.7.2. Sô keát thaùng: Cuoái moãi thaùng, keá toaùn tính toaùn vaø baùo cho caùc boä phaän khoaùn phí veà keá hoaïch chi phí vaø tình hình thöïc hieän chi phí. Neáu thöïc hieän < keá hoaïch: ñöôïc trích 50% cheânh leäch ñöa vaøo thu nhaäp cuûa coâng nhaân vieân trong boä phaän. Neáu thöïc hieän > keá hoaïch: ñöôïc khaáu tröø ¼ cheânh leäch vaøo thu nhaäp cuûa coâng nhaân vieân trong boä phaän. (ÔÛ ñaây coù tính ñeán luõy keá). 3.4.7.3. Thanh lyù hôïp ñoàng khoaùn phí: Cuoái quí, keá toaùn toång keát vaø baùo cho caùc boä phaän khoaùn phí veà keá hoaïch chi phí vaø tình hình thöïc hieän chi phí. Neáu thöïc hieän < keá hoaïch : ñöôïc trích ¾ cheânh leäch ñöa vaøo thu nhaäp cuûa coâng nhaân vieân trong boä phaän. Neáu nhö caùc thaùng tröôùc ñaõ trích moät phaàn thì cuoái quí naøy trích phaàn coøn laïi. Phaàn ¼ laø phaàn döï tröõ “döï phoøng” cho nhöõng baát traéc coù theå xaûy ra cho hôïp ñoàng khoaùn phí tieáp theo. Neáu thöïc hieän > keá hoaïch : ñöôïc khaáu tröø 1/2 cheânh leäch vaøo thu nhaäp cuûa coâng nhaân vieân trong boä phaän. Neáu nhö caùc thaùng tröôùc ñaõ khaáu tröø moät phaàn thì cuoái quí naøy khaáu tröø phaàn coøn laïi. Phaàn 1/2 laø phaàn “chuyeån loã” cho hôïp ñoàng khoaùn phí tieáp theo. 3.4.7.4. Xöû lyù ñoái vôùi caùc trung taâm traùch nhieäm yeáu keùm: Cöù 2 quí lieân tieáp maø boä phaän khoâng ñaït keá hoaïch chi phí thì phaûi giaùng chöùc Tröôûng boä phaän. 3.4.8. Coâng cuï thöïc hieän 3.4.8.1. Taøi khoaûn theo doõi : 621, 622, 627, 154, 155, 632, 641, 642 theo töøng boä phaän. Ngoaøi ra, coøn phaûi theo doõi phaàn chi phí mua haøng cuûa boä phaän Keá hoaïch. 3.4.8.2. Chöùng töø, Bieân baûn : - Bieân baûn hoïp phaân chia chi phí chung. - Hôïp ñoàng khoaùn phí ñoái vôùi töøng trung taâm traùch nhieäm. - Phieáu baùo ngöøng vieäc do töøng nguyeân nhaân cuï theå: Boä phaän ngöøng vieäc laäp phieáu baùo, coù söï xaùc nhaän cuûa Phoøng Haønh chính – Nhaân söï. 60 Baûng 21: PHIEÁU BAÙO NGÖØNG VIEÄC Soá :………. Ngaøy…… Thaùng…. Naêm …. Boä phaän, Ban, Phoøng: …………….. Boä phaän ngöøng vieäc: ……………………………………………….. Thôøi gian ngöøng vieäc: ………….. töø ……….h…...’ ñeán ….h…….’ 3.4.8.3. Soå saùch: - Soå doanh thu. - Soå chi phí phaùt sinh theo töøng boä phaän. - Soå thoáng keâ loãi do saûn xuaát. - Soå thoáng keâ khieáu naïi cuûa khaùch haøng vaø tæ leä giaûi quyeát… 3.4.8.4. Baùo caùo: - Quyeát toaùn löôïng tieâu hao nguyeân vaät lieäu thöïc teá so vôùi ñònh möùc: Bieåu naøy do Phoøng Keá toaùn laäp, coù xaùc nhaän cuûa boä phaän saûn xuaát. Thôøi haïn hoaøn thaønh: ngaøy 7 thaùng sau. 61 Baûng 22: QUYEÁT TOAÙN TIEÂU HAO NGUYEÂN VAÄT LIEÄU SAÛN XUAÁT Thaùng…. / Naêm …. Boä phaän : ….. STT NOÄI DUNG Daàu goác (taán) Phuï gia (taán) … I. NGUYEÂN VAÄT LIEÄU XUAÁT CHO SAÛN XUAÁT 1 Toàn ñaàu thaùng taïi Xöôûng A1 A2 2 Saûn phaåm dôû dang ñaàu thaùng B1 B2 3 Xuaát nguyeân vaät lieäu cho Xöôûng C1 C2 4 Saûn phaåm dôû dang cuoái thaùng D1 D2 5 Toàn cuoái thaùng taïi Xöôûng E1 E2 Xuaát nguyeân vaät lieäu cho saûn xuaát A = A1+B1+ C1-D1-E1 B=A2+B2+ C2-D2-E2 II. NGUYEÂN VAÄT LIEÄU TRONG THAØNH PHAÅM 1 Daàu coâng nghieäp X1 X2 2 Daàu ñoäng cô Y1 Y2 3 Daàu chuyeân duøng Z1 Z2 ….. … … Löôïng nguyeân vaät lieäu trong thaønh phaåm C = X1+Y1+ Z1+… D=X2+Y2+ Z2+… III. LÖÔÏNG HAO HUÏT NGUYEÂN VAÄT LIEÄU 1 Löôïng hao huït thöïc teá A – C B - D 2 Tæ leä hao huït theo ñònh möùc (%) x% Y% 3 Löôïng hao huït ñònh möùc x% C y% D 4 Cheânh leäch hao huït thöïc teá vaø ñònh möùc T= A–(1-x%)C U= B–(1-x%)D 5 Ñôn giaù bình quaân nguyeân vaät lieäu (ñ) t U Toång giaù trò cheânh leäch hao huït (ñ) tT + uU + ….. - Baùo caùo tình hình thöïc hieän keá hoaïch chi phí saûn xuaát cuûa boä phaän: Bieåu naøy gioáng nhö cuõ. Tuy nhieân “Phaàn I/ Chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp” ñöôïc caét boû. 62 Baûng 23: BAÙO CAÙO CHI PHÍ SAÛN XUAÁT Thaùng…. (Quyù) / Naêm …. Boä phaän : ….. Chi phí Cheânh leäch STT Noäi dung KH KH ñ/c Thöïc teá +/- % A B C D E F=E-D G=F/D I Chi phí N Coâng tröïc tieáp II Bieán phí saûn xuaát chung 1 - 627 1 2 - 627 2 … - …. III Ñònh phí saûn xuaát chung 1 - 627 1 2 - 627 2 3 - 627 3 4 - 627 4 … - … COÄNG - Baùo caùo tình hình thöïc hieän keá hoaïch chi phí ngoaøi saûn xuaát cuûa boä phaän: gioáng nhö cuõ (Baûng 16). - Baùo caùo tình hình thöïc hieän keá hoaïch doanh thu: Gioáng nhö cuõ (Baûng 17). - Quyeát toaùn khoaùn chi phí : Caùc boä phaän ñaõ coù kyù hôïp ñoàng khoaùn phí thì seõ laäp maãu quyeát toaùn chi phí naøy. Soá lieäu do Phoøng Keá toaùn toång hôïp coù Tröôûng boä phaän kyù teân. Thôøi gian thöïc hieän: ngaøy 10 taây thaùng sau. Baûng quyeát toaùn naøy phaûi coù Ban Giaùm ñoác kyù duyeät laøm cô sôû phaùp lyù cho vieäc ñieàu chænh taêng/giaûm thu nhaäp cho coâng nhaân vieân taïi boä phaän ñoù. 63 Baûng 24: QUYEÁT TOAÙN KHOAÙN CHI PHÍ Thaùng…. (Quyù) / Naêm …. Boä phaän : ….. Chæ tieâu Giaù trò I. DOANH THU: 1. Möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa boä phaän (x) X 2. Möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa Coâng ty (y) Y 3. Doanh thu boä phaän ax + by + c A = aX + bY +c 4. Ñieàu chænh doanh thu do caùc nguyeân nhaân (1) +/- do nguyeân nhaân 1 +Z (2) +/- do nguyeân nhaân 2 -T 5. Toång ñieàu chænh doanh thu B = +Z – T 6. Doanh thu quyeát toaùn C = A + B II. CHI PHÍ: 1. Chi phí boä phaän D 2. Ñieàu chænh chi phí (1) +/- do nguyeân nhaân 3 +U (2) +/- do nguyeân nhaân 4 -V 3. Toång ñieàu chænh chi phí E = +U - V 4. Chi phí quyeát toaùn F = D + E III. QUYEÁT TOAÙN LÔÏI NHUAÄN BOÄ PHAÄN D - F Chuù thích: möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa boä phaän coù theå laø soá taán thaønh phaåm ñöôïc saûn xuaát ôû Phaân xöôûng, soá taán nguyeân vaät lieäu nhaäp khaåu ôû boä phaän Keá hoaïch... Möùc ñoä hoaït ñoäng cuûa Coâng ty laø trung bình coäng cuûa doanh thu vaø tieàn thu baùn haøng trong kyø. 3.5. Trieån khai khoaùn chi phí thí ñieåm taïi moät soá boä phaän trong Coâng ty Vieäc xaây döïng heä thoáng kieåm soaùt chi phí baèng hình thöùc khoaùn chi phí laø ñieàu caàn thieát nhöng caàn phaûi trieån khai taïi moät soá boä phaän ñeå ruùt kinh nghieäm haàu trieån khai ñaïi traø, ñöa coâng taùc kieåm soaùt chi phí ñi vaøo chieàu saâu, thöïc chaát. Hai boä phaän ñöôïc choïn khoaùn thí ñieåm laø boä phaän kinh doanh thuoäc Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh vaø Phaân xöôûng 1 thuoäc Phoøng Saûn xuaát. 3.5.1. Khoaùn chi phí cho boä phaän Kinh doanh cuûa Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh Vieäc khoaùn chi phí cho boä phaän kinh doanh quí III/2004 ñaõ thöïc hieän qua caùc böôùc sau: 64 Böôùc 1: Chuaån bò cho kyù keát hôïp ñoàng khoaùn phí. - Ban Giaùm ñoác Coâng ty toå chöùc cuoäc hoïp vôùi Keá toaùn tröôûng, chuû quaûn Phoøng Keá hoaïch - Kinh doanh vaø boä phaän Kinh doanh vaøo ngaøy 04/7/2004. + Ban Giaùm ñoác Coâng ty giaûi thích chuû tröông khoaùn chi phí. Muïc tieâu cuoái cuøng maø Ban Giaùm ñoác mong muoán vieäc khoaùn chi phí naøy thaønh coâng seõ ñem laïi thu nhaäp oån ñònh cho coâng ty vaø caûi thieän ñaùng keå thu nhaäp cuûa ngöôøi lao ñoäng. Ban Giaùm ñoác cuõng thoâng baùo veà caùch nhìn môùi ñoái vôùi boä phaän Kinh doanh: boä phaän naøy khoâng coøn laø boä maùy haønh chính thuï ñoäng nhö tröôùc ñaây maø seõ bieán thaønh moät ñaïi lyù baùn haøng ñuùng giaù coâng ty, coâng ty seõ traû thuø lao töông xöùng vôùi coâng söùc maø ñaïi lyù boû ra. Ban Giaùm ñoác ñeà nghò boä phaän Kinh doanh phaûi hôïp löïc ñeå boä phaän thöïc hieän thaønh coâng hôïp ñoàng khoaùn phí. Ban Giaùm ñoác cuõng thoâng baùo neáu boä phaän khoâng ñaït keá hoaïch chi phí trong 2 quí lieàn thì Tröôûng boä phaän seõ bò caùch chöùc. + Keá toaùn tröôûng thoâng baùo tinh thaàn cuoäc hoïp caùc caùn boä tröôûng boä phaän veà vieäc phaân chia chi phí ñieän, nöôùc, möùc trích khaáu hao ñònh kyø, caùc chi phí lôùn coøn phaûi tieáp tuïc phaân boå cho boä phaän, chi phí trôï caáp thoâi vieäc do Coâng ty chòu, tieàn thöôûng, phuùc lôïi tröôùc ñaây vaãn do quyõ khen thöôûng – phuùc lôïi cuûa Coâng ty ñaøi thoï. + Keá toaùn tröôûng thoâng baùo chi phí phaùt sinh thöïc teá haøng thaùng cuûa boä phaän laø 261.230 ngaøn ñoàng. Soá lieäu naøy ñöôïc thoáng keâ trong 9 thaùng ñaàu naêm vaø khoâng tính ñeán giaù voán haøng baùn. So vôùi keá hoaïch chi phí ñieàu chænh 253.752 ngaøn ñoàng thì boä phaän Kinh doanh söû duïng vöôït chi phí laø 7.478 ngaøn ñoàng, tæ leä vöôït laø 2,9%. Keá toaùn tröôûng coù phaân tích tình hình chi phí vöôït laø do boä phaän Kinh doanh khoâng quaûn lyù chi phí ñieän thoaïi toát: coù nhöõng soá ñieän thoaïi maø coâng ty chöa heà giao dòch, thöôøng xuyeân goïi lieân tænh khoâng thoâng qua toång ñaøi 171, 178…, toå chöùc ñieàu haøng khoâng hôïp lyù, thieáu chuù yù cung ñöôøng vaän chuyeån … laøm chi phí vaän chuyeån taêng leân cao. Chæ rieâng hai chi phí naøy neáu boä phaän quaûn lyù toát thì chi phí thöïc teá seõ thaáp hôn caû chi phí keá hoaïch nöõa. Keá toaùn tröôûng coù gôïi yù neáu boä phaän ñeà xuaát thaønh laäp ñoäi xe vaän taûi thì chi phí seõ keùo xuoáng nhieàu hôn nöõa. + Keá toaùn tröôûng thoâng baùo döïa vaøo chi phí keá hoaïch vaø caùch thöùc phaân bieät ñònh phí, bieán phí ñeå xaây döïng haøm khoaùn chi phí cho boä phaän kinh doanh laø 0,01635x + 32.581 (ngaøn ñoàng). ÔÛ ñaây x ñöôïc tính baèng toång soá doanh thu baùn haøng vaø tieàn thu baùn haøng trong kyø – chia 2. Coâng ty quyeát ñònh ñöa tieàn thu baùn haøng laøm möùc ñoä hoaït ñoäng laø muoán boä phaän chuù yù nhieàu ñeán vieäc quaûn lyù coâng nôï chaët cheõ, khoâng quaù chuù troïng ñeán chæ tieâu doanh thu maø ñeå laïi nhieàu ruûi ro cho coâng ty phaûi gaùnh chòu. - Ban chuû quaûn Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh vaø boä phaän Kinh doanh hoïp vaøo saùng ngaøy 06/7/2004 ñeå thaûo luaän veà vieäc nhaän khoaùn möùc khoaùn chi phí hôïp lyù vaø caùc bieän phaùp ñeå thöïc hieän toát vieäc quaûn lyù chi phí. 65 - Ban Giaùm ñoác Coâng ty, Keá toaùn tröôûng, chuû quaûn Phoøng Keá hoaïch - Kinh doanh vaø boä phaän Kinh doanh hoïp vaøo chieàu ngaøy 06/7/2004 ñeå guùt laïi möùc khoaùn chi phí. Chuû quaûn Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh coù neâu nhöõng khoù khaên cuûa Phoøng vaø ñeà xuaát taêng ñònh möùc. Cuoái cuøng, Ban Giaùm ñoác thuaän duyeät möùc “thöôûng” khi phaùt trieån moät ñaïi lyù môùi laø 200.000 ñoàng. Nhö vaäy, haøm khoaùn chi phí cho boä phaän kinh doanh seõ laø 0,01635x + 200z + 32.581 (ngaøn ñoàng) vôùi z: soá ñaïi lyù môùi phaùt trieån trong thaùng. Böôùc 2: Kyù keát hôïp ñoàng khoaùn phí. Phoøng Keá toaùn chuyeån trình hôïp ñoàng khoaùn phí cho Ban Giaùm ñoác vaø Phoù Phoøng Keá hoaïch - Kinh doanh phuï traùch boä phaän Kinh doanh kyù. Thôøi gian hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng töø ngaøy 01/7/2004 ñeán heát 30/9/2004. Böôùc 3: Sô keát thaùng vaø quyeát toaùn quyù. - Soá lieäu quyeát toaùn: Baûng 25: SÔ KEÁT THAÙNG VAØ QUYEÁT TOAÙN QUYÙ III/04 Boä phaän: Kinh doanh Chæ tieâu Thaùng 7/04 Thaùng 8/04 Thaùng 9/04 Trung bình Quí III/04 Doanh thu (ngñ) 13.887.365 12.511.681 14.275.123 13.558.056 Tieàn thu baùn haøng (ngñ) 14.080.867 13.945.186 12.358.224 13.461.426 (Doanh thu + Tieàn thu )/ 2 (ngñ) 13.984.116 13.228.434 13.316.674 13.509.741 Soá ñaïi lyù môùi (ñieåm) 3 1 2 2 Doanh thu quyeát toaùn (ñoàng) 261.821.297 249.065.888 250.708.612 253.865.265 Chi phí quyeát toaùn (ñoàng) 258.752.100 249.576.100 253.082.765 253.803.655 Cheânh leäch doanh thu – chi phí (ñoàng) 3.069.197 - 510.212 -2.374.153 + 61.610 - Nhaän xeùt: Veà maët doanh thu, saûn löôïng baùn ra trong thaùng 08/2004 giaûm nheï laø do giaù daàu treân thò tröôøng theá giôùi bieán ñoäng, caùc ñaïi lyù mua haøng caàm chöøng ñeå ñeà phoøng baát traéc, nhöng thaùng 9/04 doanh thu coù daáu hieäu phuïc hoài goùp phaàn laøm doanh thu bình quaân thaùng cuûa quyù III vaãn töông ñöông vôùi doanh thu thaùng cuûa 6 thaùng ñaàu naêm 2004. 66 Veà maët chi phí thì theo soá lieäu thoáng keâ 6 thaùng ñaàu naêm 2004, doanh thu vaø tieàn thu bình quaân thaùng laø 13,5 tyû ñoàng thì chi phí töông öùng laø 261,2 trieäu ñoàng. Qua 1 quyù khoaùn thí ñieåm, chuùng ta nhaän thaáy doanh thu vaø tieàn thu moãi thaùng trong quyù III naêm 2004 vaãn laø 13,5 tyû ñoàng nhöng chi phí chæ coøn 253,8 trieäu ñoàng. Roõ raøng laø boä phaän kinh doanh ñaõ coù nhöõng coá gaéng tieát kieäm chi phí, thay ñoåi phöông thöùc ñieàu haøng laøm cho taàn suaát giao haøng ít hôn nhöng vaãn ñaûm baûo khoái löôïng vaän chuyeån khoâng ñoåi. Thaät ra, neáu caùc nhaø xe khoâng leân cöôùc vaän chuyeån thì ñaûm baûo boä phaän kinh doanh seõ “thaéng” lôùn chöù khoâng “hoøa voán” nhö vaäy. Chuû quaûn Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh ñang trình phöông aùn mua saém moät soá xe taûi ñeå goùp phaàn laøm giaûm chi phí, naâng cao hieäu quaû hoaït ñoäng kinh doanh. Maët khaùc, khi xem xeùt chi phí chi tieát, coù moät soá khoaûn khoâng hôïp lyù. Trong thaùng 8/2004, doanh thu suït giaûm maø boä phaän baùn haøng vaãn laøm vieäc ngoaøi giôø töông ñöông vôùi caùc thaùng coøn laïi. Chuû quaûn Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh caàn saâu saùt hôn trong quaûn lyù nhaân vieân ñeå coù theå loaïi boû nhöõng laõng phí trong chi phí thöïc teá cuûa boä phaän mình phuï traùch. Quaù trình khoaùn phí cho boä phaän Kinh doanh ñaõ phaùt sinh moät soá vaán ñeà môùi nhöng ñaõ ñöôïc Ban Laõnh ñaïo vaø boä phaän Kinh doanh thoáng nhaát caùch giaûi quyeát. Böôùc 4: Taùi kyù hôïp ñoàng khoaùn phí quyù IV/2004. Maëc duø boä phaän chæ vöøa hoaøn thaønh keá hoaïch chi phí nhöng phöông höôùng saép tôùi cuûa boä phaän veà trang bò theâm xe taûi, ñöôïc söï nhaéc nhôû veà vieäc quaûn lyù nhaân vieân chaët cheõ hôn, chaéc chaén boä phaän seõ thaønh coâng trong hôïp ñoàng khoaùn quí IV/2004. Boä phaän Kinh doanh trình Ban Giaùm ñoác giöõ nguyeân haøm khoaùn phí nhöng Ban Giaùm ñoác ñieàu chænh phaàn thöôûng cho phaùt trieån ñaïi lyù môùi. Theo soá lieäu thoáng keâ: soá ñieåm ñaïi lyù xin thanh lyù trong caùc thaùng cuûa quyù III/2004 laàn löôït laø 2, 0 vaø 2. Nhö vaäy tieáp thò taäp trung môû roäng thò tröôøng maø khoâng chuù yù giöõ vöõng thò tröôøng ñaõ coù thì cuõng khoâng oån. Do ñoù soá tieàn 200.000 ñoàng ñöôïc tính treân soá cheânh leäch ñaïi lyù môùi môû vaø ñaïi lyù xin thanh lyù. Soá tieàn naøy döông hay aâm tuøy thuoäc vaøo söï töông quan giöõa soá löôïng ñaïi lyù môùi môû nhieàu hôn hay ít hôn soá löôïng ñaïi lyù xin thanh lyù. Thaät ra soá tieàn naøy khoâng ñaùng keå nhöng Ban Giaùm ñoác muoán boä phaän Kinh doanh chuù yù hôn nöõa vaøo thöïc chaát phaùt trieån thò tröôøng, vì ñaây laø cô sôû vöõng chaéc cho vieäc taêng tröôûng doanh thu. 67 3.5.2. Khoaùn chi phí cho Phaân xöôûng 1 thuoäc Phoøng Saûn xuaát Böôùc 1: Chuaån bò cho kyù keát hôïp ñoàng khoaùn phí. - Ban Giaùm ñoác Coâng ty toå chöùc cuoäc hoïp vôùi Keá toaùn tröôûng, chuû quaûn Phoøng Saûn xuaát, Ban Quaûn ñoác Xöôûng 1 vaø toaøn theå coâng nhaân vieân cuûa Xöôûng 1 vaøo chieàu ngaøy 04/7/2004. + Ban Giaùm ñoác Coâng ty giaûi thích chuû tröông khoaùn chi phí. Ban Giaùm ñoác chuû tröông ñoái xöû vôùi Phaân xöôûng 1 nhö laø moät ñoái taùc nhaän gia coâng thaønh phaåm cuûa coâng ty. + Keá toaùn tröôûng giaûi thích theâm veà vieäc khoaùn chi phí boä phaän vaø thoâng baùo chi phí phaùt sinh thöïc teá haøng thaùng cuûa boä phaän laø 324.750 ngaøn ñoàng. Soá lieäu naøy ñöôïc thoáng keâ trong 9 thaùng ñaàu naêm vaø khoâng tính ñeán chi phí nguyeân vaät lieäu tröïc tieáp. So vôùi keá hoaïch chi phí ñieàu chænh 325.886 ngaøn ñoàng thì Xöôûng 1 hoaøn thaønh keá hoaïch chi phí. Maët khaùc, caên cöù möùc tieâu hao nguyeân vaät lieäu thöïc teá, Keá toaùn tröôûng thoâng baùo giaûm ñònh möùc tieâu hao daàu goác vaø phuï gia töø 0,62% xuoáng coøn 0,5%. Töø ñònh möùc naøy seõ quyeát ñònh möùc ñoä thöôûng phaït nhö sau: neáu tieâu hao thöïc teá nhoû hôn ñònh möùc thì ñöôïc thöôûng 50% treân giaù trò cheânh leäch; ngöôïc laïi thì bò boài thöôøng 100% giaù trò cheânh leäch. Ngoaøi ra caùc söï coá phaùt sinh trong quaù trình saûn xuaát nhö ngöøng vieäc do thieáu nguyeân vaät lieäu, cuùp ñieän… seõ ñöôïc Coâng ty giaûi quyeát theo töøng tröôøng hôïp cuï theå (Muïc 3.4.6). + Keá toaùn tröôûng thoâng baùo döïa vaøo chi phí keá hoaïch vaø caùch thöùc phaân bieät ñònh phí, bieán phí ñeå xaây döïng haøm khoaùn chi phí cho Xöôûng 1 laø 116,10x + Hh%+ 0,0002401y + 87.548 (ngaøn ñoàng) ÔÛ ñaây x ñöôïc tính baèng troïng löôïng thaønh phaåm saûn xuaát trong kyø vôùi möùc chuaån laø gia coâng 1 taán daàu coâng nghieäp. Caùc loaïi daàu ñoäng cô, daàu chuyeân duïng coù heä soá laàn löôït laø 1,05 vaø 1,1. H laø toång giaù trò cheânh leäch hao huït cuûa nguyeân vaät lieäu trong kyø. h% laø tæ leä thöôûng/ phaït neáu giaù trò hao huït laø döông hay aâm. Neáu döông thì h = 50%, neáu aâm thì h% = 100%. y laø trung bình coäng cuûa doanh thu vaø tieàn thu baùn haøng toaøn coâng ty. Chuû quaûn Phoøng Saûn xuaát, Ban Quaûn ñoác Xöôûng 1 vaø caùc coâng nhaân vieân Xöôûng 1 hoïp vaøo saùng ngaøy 06/7/2004 ñeå thaûo luaän veà vieäc nhaän khoaùn möùc khoaùn chi phí hôïp lyù. 68 Ban Giaùm ñoác Coâng ty, Keá toaùn tröôûng, chuû quaûn Phoøng Saûn xuaát vaø Xöôûng 1 hoïp vaøo saùng ngaøy 07/7/2004 ñeå guùt laïi möùc khoaùn chi phí. Quaûn ñoác Xöôûng 1 ñeà xuaát xin giöõ laïi ñònh möùc tieâu hao daàu goác vaø phuï gia nhö tröôùc ñaây 0,62% vaø möùc thöôûng do tieát kieäm vaät tö laø 100% nhöng Ban Giaùm ñoác khoâng ñoàng yù. Nhö vaäy, haøm khoaùn chi phí cho Xöôûng 1 khoâng ñoåi so vôùi döï kieán 116,10x + Hh%+ 0,0002401y + 87.548 (ngaøn ñoàng) Böôùc 2: Kyù keát hôïp ñoàng khoaùn phí. Phoøng Keá toaùn chuyeån trình hôïp ñoàng khoaùn phí cho Ban Giaùm ñoác vaø Quaûn ñoác Xöôûng 1 kyù. Thôøi gian hieäu löïc cuûa hôïp ñoàng töø ngaøy 01/7/2004 ñeán heát 30/9/2004. Böôùc 3: Sô keát thaùng vaø quyeát toaùn quyù. - Soá lieäu quyeát toaùn: Baûng 26: SÔ KEÁT THAÙNG VAØ QUYEÁT TOAÙN QUYÙ III/04 Boä phaän: Xöôûng 1 Chæ tieâu Thaùng 7/04 Thaùng 8/04 Thaùng 9/04 Trung bình Quí III/04 Löôïng saûn xuaát (taán) 1.912 1.782 1.987 1.894 Giaù trò cheânh leäch hao huït (ñ) 1.245.845 -542.485 1.318.783 674.048 Doanh thu (ngñ) 13.887.365 12.511.681 14.275.123 13.558.056 Tieàn thu baùn haøng (ngñ) 14.080.867 13.945.186 12.358.224 13.461.426 (Doanh thu + Tieàn thu )/ 2 (ngñ) 13.984.116 13.228.434 13.316.674 13.509.741 Doanh thu quyeát toaùn (ñoàng) 313.511.709 297.071.862 322.095.425 310.983.413 Chi phí quyeát toaùn (ñoàng) 311.278.156 300.578.484 313.985.702 308.614.114 Cheânh leäch doanh thu – chi phí (ñoàng) 2.233.553 -3.506.622 8.109.723 2.369.299 - Nhaän xeùt: Veà maët saûn löôïng saûn xuaát, Phaân xöôûng 1 ñaõ hoaøn thaønh khoái löôïng ñaët haøng cuûa Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh vôùi löôïng saûn xuaát haøng thaùng laø 1.894 taán. Soá löôïng naøy thaáp hôn soá saûn xuaát bình quaân trong quyù III/2004 laø 121 taán laøm “doanh thu” cuûa Phaân xöôûng 1 giaûm khoaûng 14 trieäu ñoàng/thaùng. 69 Veà maët chi phí thì Phaân xöôûng 1 cuõng ñaõ coá gaéng trong vieäc kieåm soaùt chi phí daãn ñeán lôïi nhuaän bình quaân thaùng laø 2,37 trieäu ñoàng, ñieàu naøy caøng coù yù nghóa khi saûn löôïng saûn xuaát bình quaân thaùng cuûa Quyù III/2004 thaáp hôn so vôùi saûn löôïng saûn xuaát bình quaân thaùng cuûa 6 thaùng ñaàu naêm. Trong 3 thaùng trong quyù III/2004 thì chæ coù Thaùng 8/2004 laø Xí nghieäp bò loã. Khi sô keát keát quaû kinh doanh taïi Phaân xöôûng trong thaùng naøy, chính caùc coâng nhaân laø nhöõng ngöôøi chæ ra caùc nguyeân nhaân laøm thieät haïi cho Phaân xöôûng. Ngoaøi vieäc saûn löôïng saûn xuaát khaù thaáp, Phoøng Keá hoaïch laïi thöôøng xuyeân thay ñoåi keá hoaïch saûn xuaát laøm boä phaän saûn xuaát bò ñoäng, chi phí ngoaøi giôø taêng cao baát hôïp lyù, ngoaøi ra Phaân xöôûng coøn chòu tieàn phaït do laõng phí nguyeân vaät lieäu. Coâng nhaân cho bieát theâm Quaûn ñoác Phaân xöôûng 1 ñaõ boá trí ca kíp saûn xuaát khoâng phuø hôïp laøm naûy sinh tình traïng khoâng coù nhaân söï bieát söû duïng xe naâng vaøo ca chieàu ngaøy 23/8/2004. Traùch nhieäm laùi xe naâng ñieàu chuyeån haøng hoùa trong Xöôûng ñöôïc giao cho moät coâng nhaân thôøi vuï vaø coâng nhaân naøy ñaõ voâ yù ñaâm thuûng beân hoâng moät phuy nhôùt 178kg. Ñoù laø nguyeân do laøm phaùt sinh tieàn phaït do söû duïng vöôït möùc nguyeân lieäu. Thaùng 9/2004 laø thaùng thaønh coâng cuûa Phaân xöôûng 1: saûn löôïng saûn xuaát taêng leân maø chi phí laïi ñöôïc kieåm soaùt toát. Phaân xöôûng 1 ñaõ chuû ñoäng hoïp vôùi Phoøng Keá hoaïch - Kinh doanh veà vieäc haïn cheá thay ñoåi keá hoaïch laøm Phaân xöôûng chuû ñoäng hôn trong boá trí saûn xuaát, ñaëc bieät laø phaân boå nhaân söï bieát laùi xe cho taát caû caùc ca. Phaân xöôûng cuõng thoáng nhaát vieäc qui traùch nhieäm cho töøng Tröôûng ca veà vieäc quaûn lyù saûn xuaát cuûa ca mình phuï traùch. Nhöõng loãi gaây thieät haïi ñeán quyeàn lôïi chung cuûa caû Xöôûng thì ñöôïc hoïp baøn, thaûo luaän ñeå truy traùch nhieäm ñeán töøng caù nhaân. Ñieàu naøy laøm chi phí cuûa Phaân xöôûng 1 ñöôïc quaûn lyù toát, hieäu quaû hôn caùc thaùng tröôùc ñaây. Quyù III/2004 cuõng coù moät vaøi laàn thieáu nguyeân vaät lieäu nhöng Phoøng Keá hoaïch – Kinh doanh ñaõ thoâng baùo kòp thôøi vôùi Xöôûng ñeå saép xeáp cho coâng nhaân nghæ ñònh kyø haøng tuaàn neân khoâng gaây thieät haïi cho saûn xuaát. Trong thaùng 8/2004, theo yeâu caàu cuûa Ñoaøn Thanh tra thuoäc Sôû Taøi nguyeân Moâi tröôøng Tænh Vónh Long, Phaân xöôûng 1 phaûi xaây theâm moät beå gaïn daàu ñeå xöû lyù nöôùc thaûi vôùi chi phí laø 7 trieäu ñoàng. Chi phí naøy hieän taïi chöa tính vaøo chi phí thöïc teá taïi Xöôûng 1 vì phaùt sinh ngoaøi keá hoaïch khoaùn phí. Maëc duø vieäc khoaùn phí cho boä phaän saûn xuaát coøn nhieàu yeáu toá baát ngôø do chuû quan cuûa tröôûng boä phaän laãn moät soá nguyeân nhaân khaùch quan ngoaøi taàm kieåm soaùt – nhöng Phaân xöôûng 1 ñaõ laáy laïi theá caân baèng vaøo thaùng 9/2004 ñeå doïn ñöôøng cho vieäc hoaøn thaønh keá hoaïch chi phí quyù IV naêm 2004. Böôùc 4: Taùi kyù hôïp ñoàng khoaùn phí quyù IV/2004. Ban Giaùm ñoác giöõ nguyeân haøm khoaùn phí tröôùc ñaây cho Xöôûng 1 vôùi thôøi haïn hôïp ñoàng laø 3 thaùng cuoái naêm 2004 vaø Phaân xöôûng 1 phaûi chòu chi phí phaùt sinh do 70 xaây beå gaïn daàu xöû lyù nöôùc thaûi vôùi thôøi haïn phaân boå chi phí laø 6 thaùng keå töø thaùng 10/2004. Phaân xöôûng 1 ñoàng yù vieäc taùi kyù hôïp ñoàng khoaùn phí. 3.5.3. Nhaän xeùt veà vieäc trieån khai khoaùn chi phí taïi hai boä phaän troïng taâm 3.5.3.1. Öu ñieåm Vieäc toå chöùc coâng taùc khoaùn chi phí ñöôïc chuaån bò chu ñaùo neân coâng nhaân vieân coù taâm lyù toát, saün saøng hôïp taùc vaø tieán trình thöïc hieän khoaùn phí ít gaëp nhöõng tình huoáng khoâng löôøng tröôùc. Muïc tieâu chung cuûa Coâng ñaët ra ñöôïc thoûa maõn: tæ leä taêng chi phí phaûi nhoû hôn toác ñoä taêng tröôûng doanh thu vaø Coâng ty phaûi coù laõi. Caùc boä phaän khoâng tham gia khoaùn phí trong ñôït naøy cuõng thöïc hieän töông ñoái toát keá hoaïch, coøn boä phaän Kinh doanh vaø Saûn xuaát thì thöïc hieän thaønh coâng keá hoaïch lôïi nhuaän cuûa mình. Hai boä phaän thí ñieåm laø Kinh doanh vaø Xöôûng 1 laø “xöông soáng” cuûa Coâng ty ñaõ thöïc hieän coâng taùc khoaùn phí vaø coù thaønh coâng nhaát ñònh seõ taïo söï khôûi ñaàu toát cho vieäc trieån khai khoaùn phí cho taát caû caùc boä phaän coøn laïi cuûa Coâng ty. Cuï theå laø Xöôûng 2 coù xin tham gia hôïp ñoàng khoaùn phí trong quyù IV/2004 nhöng chöa ñöôïc Ban Laõnh ñaïo Coâng ty chaáp thuaän. 3.5.3.2. Haïn cheá Maëc duø ñaõ tieân löôïng tröôùc nhöng thöïc teá quaù ña daïng, ñoøi hoûi caùc nhaø quaûn lyù phaûi xöû lyù nhanh choùng, kòp thôøi, phuø hôïp. Moät soá phaùt sinh ñoät xuaát coù theå keå ra: - Phaùt sinh môùi moät soá chi phí taïi boä phaän nhöng boä phaän khoâng chaáp nhaän chi phí naøy naèm trong haøm khoaùn chi phí: ñaây laø vieäc khoù traùnh khoûi. Tuy nhieân, caùc nhaân söï tham gia keá hoaïch khoaùn phí phaûi baùm saùt thöïc teá hôn, phaûi ruùt kinh nghieäm trong vieäc xaây döïng hôïp ñoàng caàn coù nhöõng phaân ñònh raïch roøi ñeå haïn cheá nhöõng phaùt sinh töông töï. - Chöa qui ñònh vieäc xaùc ñònh chi phí tieàn löông khi nhaân söï ñöôïc ñieàu chuyeån töø boä phaän naøy veà boä phaän khaùc: xöû lyù tính löông thôøi gian bình thöôøng vaø haïch toaùn cho töøng boä phaän theo soá ngaøy coâng thöïc teá. - Coâng nhaân vieân boä phaän coù khoaùn phí thaéc maéc caùch chia tieàn thöôûng hoaëc tieàn phaït haøng thaùng: caên cöù vaøo tieàn löông trong thaùng cuûa nhaân vieân, khoâng keå tieàn laøm theâm. - Vieäc quyeát toaùn haøng quyù cho caùc coâng nhaân vieân: caên cöù vaøo tieàn löông trong thaùng cuûa nhaân vieân, khoâng keå tieàn laøm theâm vaø nhaân vieân ñoù ñeán cuoái quyù vaãn coøn laøm vieäc taïi Coâng ty. - Tæ leä thöôûng phaït ñoái vôùi cheânh leäch ñònh möùc tieâu hao vaät lieäu: hai caùch tính daãn ñeán hai keát quaû khaùc nhau. 71 Ví duï: cheânh leäch tieâu hao vaät lieäu thöïc teá so vôùi ñònh möùc taïi Phaân xöôûng 1 qua caùc thaùng 7, 8 vaø 9/2004 laàn löôït laø +1.245.845ñ, -542.485ñ vaø 1.318.783ñ. Neáu quyeát toaùn theo töøng thaùng thì doanh thu taêng theâm cuûa Phaân xöôûng 1 do tieát kieäm chi phí seõ laø +1.245.845 x 50% - 542.485 x 100% + 1.318.783 x 50% = 739.829ñ. Neáu quyeát toaùn theo quyù thì doanh thu taêng theâm cuûa Phaân xöôûng 1 do tieát kieäm chi phí seõ laø (1.245.845 - 542.485 + 1.318.783) x 50% = 1.011.072ñ. Giöõa hai caùch tính cheânh leäch nhau 1.011.072ñ – 739.829ñ = 271.243ñ. Ban Laõnh ñaïo thoáng nhaát vôùi Phaân xöôûng 1 veà vieäc quyeát toaùn theo quyù ñoái vôùi tæ leä thöôûng phaït naøy. Maëc duø vieäc khoaùn phí ñaõ ñaùp öùng muïc tieâu ban ñaàu nhöng khoâng traùnh khoûi nhöõng baát caäp. Ban Laõnh ñaïo Coâng ty quyeát ñònh tieáp tuïc thöû nghieäm taïi 2 boä phaän Kinh doanh vaø Phaân xöôûng 1 theâm moät quyù nöõa tröôùc khi trieån khai khoaùn ñeán taát caû caùc boä phaän coøn laïi. Keát luaän Chöông III Vieäc khaûo saùt kyõ löôõng thöïc traïng kieåm soaùt chi phí cuûa Coâng ty trong thôøi gian qua giuùp chuùng ta thaáy ñöôïc söï caàn thieát phaûi xaây döïng laïi heä thoáng kieåm soaùt döôùi hình thöùc khoaùn phí. Heä thoáng môùi naøy phaûi ñaûm baûo keá thöøa ñöôïc nhöõng öu ñieåm cuûa heä thoáng cuõ cuõng nhö khaéc phuïc nhöõng haïn cheá voán coù cuûa noù. Tính keá thöøa theå hieän ôû choã heä thoáng môùi chaáp nhaän caùc thoáng keâ quaù khöù cuõng nhö caùc baùo caùo tröôùc ñaây ñeå xaùc ñònh haøm chi phí boä phaän. Heä thoáng kieåm soaùt chi phí coù quan ñieåm môùi trong vieäc xaùc ñònh caùc trung taâm traùch nhieäm: “chuyeån” caùc trung taâm chi phí vaø trung taâm doanh thu thaønh trung taâm lôïi nhuaän ñeå “ñònh löôïng” ñöôïc thaønh quaû cuûa boä phaän thoâng qua haøm khoaùn chi phí. Ngoaøi ra, ñeå taäp trung söï quan taâm cuûa moïi boä phaän ñeán vieäc hoaøn thaønh muïc tieâu chung cuûa ñôn vò thì haøm chi phí naøy ñöôïc nghieân cöùu vaø theâm vaøo bieán soá chung – ñoù laø doanh thu vaø tieàn thu baùn haøng trong kyø cuûa toaøn Coâng ty. Seõ chæ laø lyù thuyeát xuoâng neáu nhö khoâng coù thöïc teá kieåm ñònh heä thoáng kieåm soaùt chi phí naøy. Vieäc thöïc hieän khoaùn phí dieãn ra quyù III/2004 taïi hai boä phaän thí ñieåm laø kinh doanh vaø saûn xuaát – böôùc ñaàu khaù suoân seû, ñaõ mang laïi nieàm tin cho Laõnh ñaïo Coâng ty. Ñöông nhieân heä thoáng kieåm soaùt chi phí – do chính taùc giaû xaây doing vaø tröïc tieáp thöïc hieän - coøn phaûi boå sung, hoaøn thieän theâm nöõa tröôùc khi trieån khai thöïc hieän ñaïi traø nhöng tinh thaàn ñoåi môùi coâng taùc kieåm soaùt nhaán maïnh yeáu toá con ngöôøi – ñaõ ñöôïc taäp theå Coâng ty chaáp nhaän nhö moät vuõ khí ñeå cuøng Coâng ty böôùc vaøo cuoäc chieán caïnh tranh hieän taïi. 72 K eá t l u aä n Kieåm soaùt toát chi phí laø ñieàu mong muoán cuûa caùc nhaø quaûn lyù caáp cao. Tuy nhieân, bieán ñieàu mong muoán cuûa Laõnh ñaïo Coâng ty naøy thaønh söï chuù yù, quan taâm cuûa toaøn theå nhaân vieân trong moät coâng ty laïi laø moät ñieàu khoù khaên. Haøm khoaùn chi phí ñöôïc xaây döïng döïa treân muïc tieâu cuûa boä phaän vaø muïc tieâu chung cuûa ñôn vò – ñaõ ñöôïc caùc thaønh vieân trong boä phaän quan taâm. Söï quan taâm naøy theå hieän ôû möùc cao vì vieäc thöïc hieän thaønh coâng hay thaát baïi haøm khoaùn chi phí seõ aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán thu nhaäp cuûa töøng thaønh vieân trong toå chöùc. Roõ raøng haøm khoaùn chi phí laø coâng cuï höõu hieäu vaø ñaéc löïc giuùp Laõnh ñaïo Coâng ty coù theå höôùng moïi ngöôøi thöïc hieän nhieäm vuï ñöôïc giao vôùi tính töï giaùc cao cuõng nhö khoâng “voâ caûm” tröôùc nhöõng thaønh quaû chung cuûa Coâng ty. Nhö vaäy, ñeà taøi ‘Xaây döïng heä thoáng kieåm soaùt chi phí trong ñieàu kieän aùp duïng hình thöùc khoaùn chi phí töøng boä phaän trong Coâng ty coå phaàn hoùa daàu Mekong” ñaõ ñaït ñöôïc muïc tieâu ñeà ra trong vieäc taêng cöôøng vieäc kieåm soaùt chi phí neân xuaát phaùt töø cô sôû, töø caùc trung taâm traùch nhieäm doanh thu, chi phí, lôïi nhuaän. Vieäc thí ñieåm khoaùn phí taïi hai boä phaän kinh doanh vaø saûn xuaát maëc duø phaùt sinh moät soá baát caäp caàn giaûi quyeát ngay nhöng ñaõ giuùp taùc giaû caûm nhaän ñöôïc moái quan heä khaêng khích giöõa lyù luaän vaø thöïc tieãn, giuùp taùc giaû tích luõy theâm kinh nghieäm quí baùu trong coâng taùc xaây döïng keá hoaïch. Ñeà taøi seõ tieáp tuïc ñöôïc môû roäng nghieân cöùu thoâng qua vieäc xaây döïng haøm khoaùn cho caùc trung taâm lôïi nhuaän coøn laïi, xaây döïng haøm khoaùn cho trung taâm ñaàu tö – caáp Hoäi ñoàng quaûn trò, Ban Giaùm ñoác... ñeå noù coù theâm söùc soáng vaø coù theå höõu duïng cho caùc nhaø quaûn trò caùc caáp. 73 T aø i l i eä u t h a m k h aû o 1. Nguyeãn Taán Bình (2003), Keá toaùn quaûn trò, Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc quoác gia, TP. Hoà Chí Minh. 2. TS. Phaïm Vaên Döôïc, Ñaëng Kim Cöông (2003), Keá toaùn quaûn trò vaø phaân tích kinh doanh, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ, TP. Hoà Chí Minh. 3. TS. Phaïm Vaên Döôïc, TS. Ñoaøn Ngoïc Queá, Th.S Buøi Vaên Tröôøng (2002), Keá toaùn chi phí, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ, TP. Hoà Chí Minh. 4. Th.S Huyønh Lôïi (2003), Keá toaùn quaûn trò, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ, Haø Noäi. 5. PGS. TS Nguyeãn Minh Phöông chuû bieân (2002), Giaùo trình Keá toaùn quaûn trò, Nhaø xuaát baûn Lao ñoäng – Xaõ hoäi, Haø Noäi. 6. TS. Voõ Vaên Nhò, Traàn Anh Hoa, Th.S Nguyeãn Ngoïc Dung, Th.S Traàn Thò Duyeân (2003), Keá toaùn taøi chính, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ, Haø Noäi 7. PGS.TS. Ñaøo Vaên Taøi, TS. Voõ Vaên Nhò, Traàn Anh Hoa (2003), Keá toaùn quaûn trò aùp duïng cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam, Nhaø xuaát baûn taøi chính, Haø Noäi. Taäp theå taùc giaû Khoa Keá toaùn – Kieåm toaùn (2000), Keá toaùn quaûn trò, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ, TP. Hoà Chí Minh.