Địa vị pháp lý của thẩm phán trong tố tụng hình sự trước yêu cầu cải cách tư pháp

du nh­ ThÈm ph¸n lµ ng­êi ®· chÞu ¬n bÞ c¸o, ng­êi bÞ h¹i hoÆc cã quan hÖ mËt thiÕt víi nh÷ng ng­êi nµy vÒ kinh tÕ, vÒ c«ng vô hoÆc ®· cã m©u thuÉn nghiªm träng víi hä... - ThÈm ph¸n vµ Héi thÈm cïng trong mét Héi ®ång xÐt xö lµ ng­êi th©n thÝch víi nhau. Mèi quan th©n thÝch ë ®©y cã thÓ lµ gi÷a ThÈm ph¸n vµ Héi thÈm hay gi÷a ThÈm ph¸n víi ThÈm ph¸n. - ThÈm ph¸n ®· tham gia xÐt xö s¬ thÈm hoÆc phóc thÈm tiÕn hµnh Tè tông trong vô ¸n ®ã víi t­ c¸ch lµ §iÒu tra viªn, KiÓm s¸t viªn, Th­ Ký Tßa ¸n. Ngoµi nh÷ng tr­êng hîp tõ chèi hoÆc bÞ thay ®æi trªn, Bé luËt Tè tông hÝnh sù cßn quy ®Þnh thay thÕ c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång xÐt xö trong tr­êng hîp ®Æc biÖt ë tr×nh tù xÐt xö s¬ thÈm vu ¸n (§iÒu 186, Bé luËt Tè tông h×nh sù). Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× c¸c thµnh viªn Héi ®ång xÐt xö ph¶i xem xÐt vô ¸n tõ khi b¾t ®Çu cho ®Õn khi kÕt thóc, quy ®Þnh nh­ vËy nh»m ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn nguyªn t¾c xÐt xö trùc tiÕp, b»ng lêi nãi, liªn tôc. Trong qu¸ tr×nh xÐt xö, nÕu cã ThÈm ph¸n kh«ng thùc hiÖn tham gia xÐt xö th× Tãa ¸n vÉn cã thÓ xÐt xö vô ¸n nÕu cã ThÈm ph¸n dù khuyÕt. Trong thùc tÕ, ®èi vøi nh÷ng vô ¸n ®Æc biÖt nghiªn träng vµ phøc t¹p cÇn ph¶i ®Ò phßng cã thanh viªn trong Héi ®ång xÐt xö kh«ng thÓ tiÕp tôc tham gia xÐt xö ®­îc v× ®iÒu kiÖn søc kháe hoÆc ph¶i thay ®æi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ThÈm ph¸n dù khuyÕt ph¶i cã mÆt t¹i phiªn tßa ngµy tõ ®Çu míi ®­îc tham gia xÐt xö chø kh«ng ph¶i khi nµo cÇn th× míi cã mÆt. Trong tr­êng hîp Héi ®ång xÐt xö cã hai ThÈm ph¸n mµ ThÈm ph¸n mµ ThÈm ph¸n Chñ t¹o kh«ng tiÕp tôc tham gia xÐt xö ®­îc th× ThÈm ph¸n dù khuÕyt ®­îc bæ sung lµ thµnh viªn héi ®ång xÐt xö. Trßn tr­êng hîp kh«ng cã ThÈm ph¸n dù khuyÕt ®Ó thay thÕ hoÆc ®Ó thay ®æi Chñ täa phiªn tßa mµ kh«ng cã ThÈm ph¸n ®Ó thay thÕ th× vô ¸n ph¶i ®­îc xÐt xö l¹i tõ ®Çu. Tr­íc hÕt, ®ã lµ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ThÈm ph¸n t¹i phiªn tßa s¬ thÓm vô ¸n h×nh sù. Trong qu¸ tr×nh xÐt xö, ThÈm ph¸n lµm nhiÖm vô Chñ täa phiªn tßa ®iÒu khiÓm vµ gi÷ kû luËt phiªn tßa. Khi b¾t ®Çu phiªn tßa, Chñ täa phiªn tßa ®äc quyÕt ®Þnh ®­a vô ¸n ra xÐt xö. ThÈm ph¸n ph¶i ®äc mét c¸ch râ rµng, chÝnh x¸c, dâng d¹c thÓ hiÖn ®­îc tÝnh uy nghiªm n¬i xÐt xö, lµm cho bÞ c¸o cïng nh÷ng ng­êi dù phiªn tßa thÊy ®­îc tÝnh chÊt nghiªm träng cña vô ¸n. ChÝnh nh÷ng ®iÒu t­ëng chõng ®¬n gi¶n ®ã nh­ng l¹i cã ý nghÜa v« cïng quan träng t¸c ®éng tíi kh«ng khÝ phiªn tßa. Th­ ký phiªn tßa b¸o c¸o cho Héi ®ång biÕt nh÷ng ai trong sè nh÷ng ng­êi ®­îc triÖu tËp v¾ng mÆt t¹i phiªn tßa. Chñ täa phiªn tßa giíi thiÖu thµnh viªn trong Héi ®ång xÐt xö, KiÓm s¸t viªn. Th­ Ký phiªn tßa, ng­êi gi¸m ®Þnh, ng­êi phiªn dÞch (nÕu cã) råi hái nh÷ng ng­êi tham gia Tè tông t¹i phiªn tßa xem cã ai cã yªu cÇu thay ®æi nh÷ng ng­êi nãi trªn. NÕu cã ng­êi tham gia Tè tông nµo ®ã yªu cÇu thay ®æi nh÷ng ng­êi nãi trªn th× ph¶i nãi râ lý do. Héi ®ång xÐt xö vµo phßng nghÞ ¸n th¶o luËn vµ ra quyÕt ®Þnh chÊp nhËn hoÆc b¸c yªu cÇu thay ®æi. QuyÕt ®Þnh nµy ph¶i ®­îc lËp thµnh v¨n b¶n vµ ph¶i ®äc tr­íc phiªn tßa. Trong tr­êng hîp chÊp nhËn yªu cÇu thay ®æi th× ph¶i cã thµnh viªn kh¸c thay thÕ ngay. NÕu kh«ng cã ng­êi thay thÕ th× ph¶i ho·n phiªn tßa. Chñ täa phiªn tßa kiÓm tra c¨n cø, phæ biÕn quyÒn vµ nghÜa vô cña ng­êi lµm chøng. Trong tr­êng hîp cã nhiÒu ng­êi lµm chøng th× Chñ täa phiªn tßa quyÕt ®Þnh cã hay kh«ng ®Ó cho ng­êi lµm chøng nghe lêi khai cña nhau hoÆc tiÕp xóc víi nh÷ng ng­êi kh¸c, c¸ch ly bÞ c¸o víi ng­êi lµm chøng tr­íc khi hái ng­êi lµm chøng. Sau khi kiÓm tra c¨n c­íc vµ hoµn thµnh thñ tôc giíi thiÖu Chñ täa phiªn tßa hái nh÷ng ng­êi tham gia Tè tông cã mÆt t¹i phiªn tßa xem cã cÇn triÖu tËp thªm ng­êi lµm chøng hoÆc ®Ò nghÞ ®­a thªm vËt chøng, tµi liÖu ra xem xÐt thªm kh«ng. NÕu cã yªu cÇu trªn mµ kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc ngay nh­ cÇn ph¶i triÖu tËp thªm ng­êi lµm chøng th× ph¶i ho·n phiªn tßa. NÕu phiªn tßa vÉn tiÕp tôc ®­îc më, th× Chñ täa phiªn tßa tuyªn bè kÕt thóc phÇn thñ tôc b¾t ®Çu phiªn tßa vµ chuyÓn sang phÇn xÐt hái. Sang phÇn thñ tôc xÐt hái t¹i phiªn tßa: Sau khi nghe KiÓm s¸t viªn ®äc b¶n c¸o tr¹ng vµ tr×nh bµy ý kiÕn bæ sung nÕu cã, Héi ®ång xÐt xö vµ ®Æc biÖt lµ ThÈm ph¸n ph¶i x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ c¸c t×nh tiÕt vÒ tõng sù viÖc vµ vÒ tõng téi cña vô ¸n theo thø tù xÐt hái hîp lý. C¨n cø vµo kÕ ho¹ch xÐt hái ®· ®­îc chuÈn bÞ, viÖc xÐt hái ®­îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù Chñ t¹o phiªn tßa hái tr­íc råi ®Õn c¸c Héi thÈm, sau ®ã ®Õn KiÓm s¸t viªn, ng­êi bµo ch÷a, ng­êi b¶o vÖ quyÒn lîi cña ®­¬ng sù. Nh÷ng ng­êi tham gia phiªn tßa còng cã quyÒn ®Ò nghÞ víi Chñ täa phiªn tßa hái thªm nh÷ng t×nh tiÕt cÇn lµm s¸ng tá. Ng­êi gi¸m ®Þnh ®­îc hái vÒ nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn viÖc gi¸m ®Þnh. Bé luËt Tè tông h×nh sù kh«ng quy ®Þnh viÖc hái ai tr­íc nªn Chñ t¹o phiªn tßa cã thÓ tïy theo mçi vô ¸n mµ ®Þnh tr×nh tù hái hîp lý. C¸c c©u hái ®­îc ®Æt ra ph¶i râ rµng, dÔ hiÓu, kh«ng ®­îc dïng c¸c lêi nãi xóc ph¹m danh dù nh©n phÈm cña ng­êi ®­îc xÐt hái. §ång thêi ph¶i ®Æt ra nhiÒu lo¹i c©u hái kh¸c nhau, hái th¼ng vµo vÊn ®Ò, hái ng­îc l¹i, t¹o ra t×nh huèng cã vÊn ®Ò... h­íng bÞ c¸o vµ nh÷ng ng­êi ®­îc hái tËp trung lµm s¸ng tá vÊn ®Ò cßn m©u thuÉn trong vô ¸n. Ng­îc l¹i nÕu c©u hái ®Æt ra qu¸ dµi, r­êm rµ, khã hiÓu, ®Æt c©u thiÕu chÝnh x¸c, dïng tõ lÊp löng, ®èi t­îng cã thÓ hiÓu theo nhiÒu nghÜa kh¸c nhau th× sÏ dÉn tíi viÖc tr¶ lêi thiÕu chÝnh x¸c, kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®Æt ra, lµm mÊt thêi gian phiªn tßa. Nh÷ng ng­êi ®­îc hái kh«ng ®­îc hái dïng giÊy tê ®· chuÈn bÞ tr­íc ®Ó ®äc lêi khai trõ tr­êng hîp vÒ nh÷ng sè liÖu khã nhí. Khi nhËn thÊy c¸c t×nh tiÕt vô ¸n ®· ®­îc xem xÐt ®Çy ®ñ th× Chñ täa phiªn tßa hái KiÓm s¸t viªn, bÞ c¸o, ng­êi bµo ch÷a vµ nh÷ng ng­êi kh¸c tham gia phiªn tßa xem hä cã yªu cÇu xÐt hái vÊn ®Ò g× n÷a kh«ng. NÕu cã ng­êi yªu cÇu vµ xÐt thÊy yªu cÇu ®ã lµ cÇn thiÕt th× Chñ täa phiªn tßa quyÕt ®Þnh tiÕp tôc viÖc xÐt hái. NÕu kh«ng cã yªu cÇu g× th× Chñ täa phiªn tßa tuyªn bè kÕt thóc phÇn xÐt hái vµ chuyÓn sang phÇn tranh luËn t¹i phiªn tßa. §Õn phÇn tranh luËn t¹i phiªn tßa. Tranh luËn t¹i phiªn tßa lµ mét trong nh÷ng thñ tôc quan träng ®Ó xem xÐt ®¸nh gi¸ chøng cø, t×nh tiÕt cã liªn quan ®Õn vô ¸n mét c¸ch kh¸ch quan, toµn diÖn. Tranh luËn t¹i phiªn tßa lµ mét trong nh÷ng b­íc tiÕn quan träng ®Ó ®­a Tè tông n­íc ta tõ Tè tông xÐt hái sang Tè tông tranh luËn theo tinh thÇn cña NghÞ quyÕt 08, nghÞ quyÕt 49 vÒ c¶i c¸ch t­ ph¸p. Trong phÇn tranh luËn, ng­êi ThÈm ph¸n víi vai trß nh­ lµ mét ng­êi träng tµi kh«ng tham gia vµo viÖc ®èi ®¸p mµ chØ l¾ng nghe ý kiÕn luËn téi cña KiÓm s¸t viªn, nghe c¸c bªn tr×nh bµy ý kiÕn lËp luËn vÒ viÖc luËn téi. Chñ täa phiªn tßa kh«ng ®­îc h¹n chÕ thêi gian tranh luËn, t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng ng­êi tham gia tranh luËn tr×nh bµy hÕt ý kiÕn nh­ng cã quyÒn c¾t nh÷ng ý kiÕn kh«ng liªn quan ®Õn vô ¸n. Chñ täa phiªn tßa cã quyÒn ®Ò nghÞ KiÓm s¸t viªn ph¶i ®¸p l¹i nh÷ng ý kiÕn cã liªn quan ®Õn vô ¸n cña ng­êi bµo ch÷a vµ nh÷ng ng­êi tham gia Tè tông kh¸c mµ nh÷ng ý kiÕn ®ã ch­a ®­îc KiÓm s¸t viªn tranh luËn. Sau khi nh÷ng ng­êi tham gia tranh luËn kh«ng tr×nh bµy g× thªm, Chñ täa phiªn tßa tuyªn bè kÕt thóc tranh luËn. bÞ c¸o ®­îc nãi lêi sau cïng. NÕu trong lêi nãi sau cïng cña bÞ c¸o cã thªm nh÷ng t×nh tiÕt míi cã ý nghÜa quan träng th× Héi ®ång xÐt xö ph¶i quyÕt ®Þnh trë l¹i viÖc xÐt hái. Sau khi bÞ c¸o nãi lêi sau cïng, Chñ täa phiªn tßa tuyÕn bã kÕt thóc tranh luËn ®Ó Héi ®ång xÐt xö nghÞ ¸n. Trong giai ®o¹n tranh luËn, víi vai trß lµ ng­êi tæ chøc, ®iÒu hµnh, lµ träng tµi cña cuéc tranh luËn c«ng khai, héi ®ång xÐt xö nãi chung vµ ThÈm ph¸n Chñ täa phiªn tßa nãi riªng ph¶i ®¶m b¶o cuéc tranh luËn kh«ng ®i chÖch h­íng träng t©m cÇn ph¶i gi¶i quyÕt cña vô ¸n, kh«ng ®Ó cuéc tranh luËn diÔn ra qu¸ tÎ nh¹t hoÆc qu¸ c¨ng th¼ng ®Õn møc c¸c bªn xóc ph¹m danh dù, uy tÝn cña nhau ngay t¹i phiªn tßa. Cuèi cïng lµ thñ tôc nghÞ ¸n vµ tuyªn ¸n: Sau khi kÕt thóc phÇn tranh luËn héi ®ång xÐt xö vµo phßng nghÞ ¸n. ChØ cã Héi ®ång xÐt xö, tøc lµ chØ cã ThÈm ph¸n vµ Héi thÈm míi ®­îc nghÞ ¸n. KiÓm s¸t viªn vµ Th­ ký kh«ng ®­îc tham gia vµo viÖc quyÕt ®Þnh b¶n ¸n. Trong phßng nghÞ ¸n, Chñ t¹o phiªn tßa nªu lªn nh÷ng vÊn ®Ò cÇn th¶o luËn vµ nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®­êng lèi xÐt xö ®Ó Héi ®ång xÐt xö th¶o luËn vµ biÓu quyÕt. Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn th¶o luËn bao gåm téi danh cña bÞ c¸o, nh÷ng t×nh tiÕt t¨ng nÆng, t×nh tiÕt gi¶m nhÑ tr¸ch nhiÖm h×nh sù cña bÞ c¸o, nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn båi th­êng thiÖt h¹i, xö lý vËt chøng, yªu cÇu c¬ quan tæ chøc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa...C¸c vÊn ®Ò th¶o luËn ®­îc chia theo tõng vÊn ®Ò mét vµ mçi vÊn ®Ò ®­îc gi¶i quyÕt b»ng c¸ch biÓu quyÕt theo ®a sè. Khi th¶o luËn, nÕu cã vÊn ®Ò kh«ng thèng nhÊt th× ng­êi cã ý kiÕn thiÓu sè cã quyÒn tr×nh bµy ý kiÕn cña m×nh b»ng v¨n b¶n vµ l­u trong hå s¬ vô ¸n. Qua viÖc nghÞ ¸n nÕu cã nh÷ng t×nh tiÕt cña vô ¸n ch­a ®­îc xÐt hái hoÆc xÐt hái ch­a ®Çy ®ñ th× Héi ®ång xÐt xö quyÕt ®Þnh trë l¹i phÇn xÐt hái vµ tranh luËn. Chñ täa phiªn tßa lËp biªn b¶n ghi c¸c ý kiÕn ®· th¶o luËn vµ quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång xÐt xö. Khi nghÞ ¸n, Héi ®ång xÐt xö c¨n cø vµo c¸c chøng cø vµ c¸c tµi liÖu ®· ®­îc ®¶m b¶o tÝnh kh¸ch quan trong viÖc ra b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh, mäi thµnh viªn trong Héi ®ång xÐt xö ph¶i biÓu quyÕt vµ ThÈm ph¸n ph¶i biÓu quyÕt sau cïng. TÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò ®­îc th¶o luËn vµ biÓu quyÕt ®­îc coi lµ bÝ mËt c«ng t¸c vµ kh«ng ®­îc tiÕt lé ra bªn ngoµi. Sau khi b¶n ¸n ®­îc th«ng qua, héi ®ång xÐt xö trë l¹i phßng xÐt xö ®Ó tuyªn ¸n. Khi tuyªn ¸n mäi ng­êi trong phßng xö ¸n ph¶i ®øng dËy. Chñ t¹o phiªn tßa hoÆc mét thµnh viªn kh¸c cña Héi ®ång xÐ xö ®äc b¶n ¸n vµ sau ®ã cã thÓ gi¶i thÝch thªm vÒ viÖc chÊp hµnh b¶n ¸n vµ quyÒn kh¸ng c¸o. Th«ng th­êng trong c¸c phiªn tßa Chñ t¹o phiªn tßa lµ ng­êi ®äc b¶n ¸n. C¸ch ®äc, giäng ®äc cña ng­êi ThÈm ph¸n cÇn ®­îc luyÖn tËp vµ trao ®æi, rót kinh nghiÖm. ViÖc ®äc b¶n ¸n khi tuyªn ¸n mang mét s¾c th¸i riªng khi “nh©n danh n­íc Céng hßa x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam”, hoµn toµn kh«ng gièng nh­ ®äc tin, ®äc truyÖn ®ªm khuya cña ph¸t thanh viªn. Chñ täa phiªn tßa khi tuyªn ¸n ph¶i thÓ hiÖn ®­îc tÝnh uy nghiªm. møc ®é quan träng cña b¶n ¸n. TiÕp theo, ®ã lµ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ThÈm ph¸n t¹i phiªn tßa xÐt xö phóc thÈm vô ¸n h×nh sù. Phiªn tßa phóc thÈm còng ®­îc tiÕn hµnh nh­ phiªn tßa s¬ thÈm bao gåm c¸c phÇn lµm thñ tôc b¾t ®Çu phiªn tßa, xÐt hái, tranh luËn, nghÞ ¸n vµ tuyªn ¸n. Tuy nhiªn, kh¸c víi nh÷ng phiªn tßa s¬ thÈm tr­íc khi xÐt hái thay v× ®äc quyÕt ®Þnh ®­a vô ¸n ra xÐt xö, Chñ täa phiªn tßa thay mÆt Héi ®ång xÐt xö tr×nh bµy tãm t¾t néi dông vô ¸n, quyÕt ®Þnh ®­a vô ¸n, quyÕt ®Þnh cña b¶n ¸n s¬ thÈm vµ néi dung kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ. Khi xÐt hái, Héi ®ång xÐt xö tËp trung lµm râ nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan tíi kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ th«ng qua viÖc thÈm vÊn chÝnh ng­êi cã kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ vµ nh÷ng ng­êi kh¸c cã quyÒn lîi, nghi· vô liªn quan tíi kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ. Trong phÇn tranh luËn t¹i phiªn tßa phóc thÈm. KiÓm s¸t viªn gi÷ quyÒn c«ng tè t¹i phiªn tßa ®­îc ph¸t biÓu ®Çu tiªn. Thay v× tr×nh bµy lêi luËn téi nh­ quy ®Þnh t¹i phiªn tßa s¬ thÈm, t¹i phiªn tßa phóc thÈm kiÓm s¸t viªn ph¸t biÓu quan ®iÓm cña ViÖn kiÓm s¸t vÒ nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn kh¸ng c¸o hoÆc kh¸ng nghÞ vµ cuèi cïng ®­a ra nh÷ng ®Ò xuÊt cô thÓ víi Héi ®ång xÐt xö h­íng gi¶i quyÕt vô ¸n. C¸c bªn ®èi ®¸p, bÞ c¸o nãi lêi sau cïng, thñ tôc nghÞ ¸n vµ tuyªn ¸n t¹i phiªn tßa phóc thÈm ®­îc tiÕn hµnh theo thñ tôc vµ nh÷ng nguyªn t¾c chung. Héi ®ång xÐt xö phóc thÈm sau khi nghÞ ¸n cã quyÒn quyÕt ®Þnh: Kh«ng chÊp nhËn kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ vµ gi÷ nguyªn b¶n ¸n s¬ thÈm; söa b¶n ¸n s¬ thÈm; hñy b¶n ¸n s¬ thÈm ®Ó ®iÒu tra l¹i hoÆc xÐt xö l¹i; hñy b¶n ¸n s¬ thÈm vµ ®×nh chØ vô ¸n. Sau cïng, ®ã lµ quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ThÈm ph¸n t¹i phiªn tßa xet xö l¹i b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh h×nh sù ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt theo thñ tôc gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm. ë phiªn tßa gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm trong mäi tr­êng hîp Héi ®ång xÐt xö chØ bao gåm c¸c ThÈm ph¸n chuyªn tr¸ch. Héi ®ång gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm ph¶i xÐt xö toµn bé vô ¸n mµ kh«ng chØ h¹n chÕ trong néi dung kh¸ng nghÞ. Phiªn tßa gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm ®­îc b¾t ®Çu b»ng viÖc mét thµnh viªn cña Héi ®ång gi¸m ®èc thÈm tr×nh bµy b¶n thuyÕt tr×nh vô ¸n, c¸c thµnh viªn cña Héi ®ång gi¸m ®èc thÈm ph¸t biÓu ý kiÕn vµ ®¹i diÖn ViÖn kiÓm s¸t ph¸t biªu quan ®iÓm cña ViÖn kiÓm s¸t vÒ viÖc gi¶i vô ¸n. Khi xÐt xö gi¸m ®èc thÈm, Héi ®ång xÐt xö cã quyÒn ®­a ra quyÕt ®Þnh: Kh«ng chÊp nhËn kh¸ng nghÞ vµ giø nguyªn b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt; hñy b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt vµ ®×nh chØ vô ¸n; hñy b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt ®Ó ®iÒu tra l¹i hoÆc xÐt xö l¹i. khi xÐt xö t¸i thÈm, Héi ®ång t¸i thÈm cã quyÒn ®øa ra quyÕt ®Þnh: Kh«ng chÊp nhËn kh¸ng nghÞ vµ giø nguyªn b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt; hñy b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh bÞ kh¸ng nghÞ ®Ó ®iÒu tra l¹i hoÆc xÐt xö l¹i; hñy b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh bÞ kh¸ng nghÞ vµ ®×nh chØ vô ¸n. QuyÕt ®Þnh cña Héi ®ång gi¸m ®èc thÈm, Héi ®ång t¸i thÈm cã hiÖu lùc ph¸p luËt kÓ tõ ngµy ra quyÕt ®Þnh. Cã thÓ nãi ThÈm ph¸n cã vai trß quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n h×nh sù. ThÈm ph¸n lµ thµnh phÇn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong bÊt kú phiªn tßa nµo. ThÈm ph¸n chuÈn bÞ cho phiªn tßa xÐt xö, ThÈm ph¸n lµ thµnh viªn trong mçi mét Héi ®ång xÐt xö ®Ó quyÕt ®Þnh mét ng­êi cã téi hay kh«ng cã téi vµ h×nh ph¹t ®èi víi ng­êi cã téi. ThÈm ph¸n còng tham gia thanh viªn xem xÐt mét quyÕt ®Þnh, b¶n ¸n ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt theo thñ tôc gi¸m ®èc thÈm, t¸i thÈm. ThÈm ph¸n chÝnh lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng ®Ó ®i ®Õn ch©t l­îng tèt cña viÖc xÐt xö, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng xÐt ö cña Tßa ¸n diÔn ra theo quy ®Þnh ph¸p luËt ®i ®Õn nh÷ng b¶n ¸n quyÕt ®Þnh s¸ng suèt, ®óng ng­êi ®óng téi, ®ung ph¸p luËt. Víi t­ c¸ch lµ nh©n vËt trung t©m trong ho¹t ®éng xÐt xö cña Tßa ¸n, Bé luËt Tè tông h×nh sù cña nhµ n­íc ta ®· cã nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ, râ rang vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý cña thÈm ph¸n trong Tè tông h×nh sù. Lµ ®¹i diÖn cho nÒn c«ng lý quèc gia, ThÈm ph¸n ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quyÒn, nghÜa vô Tè tông cña m×nh trong toµn bé qu¸ tr×nh Tè tông ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c ph¸n quyÕt cña ThÈm ph¸n ®­îc c«ng minh, ®óng ph¸p luËt. Ch­¬ng 3: Thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña thÈm ph¸n tr­íc yªu cÇu c¶i c¸ch T­ ph¸p ë ViÖt nam 3.1.Thùc tr¹ng ®éi ngò ThÈm ph¸n trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n h×nh sù. 3.1.1. Thùc tr¹ng sè l­îng vµ chÊt l­îng ®éi ngò ThÈm ph¸n. Tr­íc hÕt, ®ã lµ thùc tr¹ng vÒ sè l­îng ®éi ngò ThÈm ph¸n. N¨m 2002, Tßa ¸n nh©n d©n ®Þa ph­¬ng cã 3.270 ThÈm ph¸n trong ®ã Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh cã 915 ThÈm ph¸n, Tßa ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn cã 2.355 ThÈm ph¸n; Tßa ¸n qu©n sù c©p qu©n khu cã 48 ng­êi, ThÈm ph¸n Tßa ¸n qu©n sù khu vùc vã 64 ng­êi.(1) C¸c NghÞ quyÕt sè 353, 355 vµ 383/2003/NQ-UBTVQH11 cïng ngµy 25/2/2003 cña ñy ban th­êng vô Quèc héi ®· quy ®Þnh vÒ biªn chÕ ThÈm ph¸n Tßa ¸n c¸c cÊp n¨m 2003 nh­ sau: ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao: 120 ng­êi; ThÈm ph¸n Tßa ¸n Trung ­¬ng: 19 ng­êi; ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh: 1.118 ng­êi; ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn: 3.515 ng­êi; ThÈm ph¸n Tßa ¸n qu©n sù cÊp qu©n khu vµ khu vùc: 140 ng­êi. Qua hai nghiÖm kú thùc hiÖn chÕ ®é bæ nhiÖm ThÈm ph¸n vµ hiªn nay ®ang thùc hiÖn nhiÖm kú thø ba vÒ viÖc bæ nhiÖm ThÈm ph¸n cho thÊy sè l­înh vµ nhÊt lµ chÊt l­îng ®éi ngò ThÈm ph¸n ®· cã b­íc tiÕn dµi ®¸ng kÓ. Theo B¸o c¸o cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, tÝnh ®Õn thêi ®iÓm th¸ng 12/2004 ®éi ngò ThÈm ph¸n cña nghµnh Tßa ¸n nh©n d©n lµ 3.865 ng­êi vøi tû lÖ 100% lµ ®¶ng viªn, cô thÓ nh­ sau: - §èi vøi Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao: Tæng sè c¸n bé c«ng chøc lµ 495 ng­êi, trong ®ã cã 105 ThÈm ph¸n. NÕu so vøi biªn chÕ cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao ®­îc ph©n bæ lµ 603 ng­êi, trong ®ã cã 120 ThÈm ph¸n th× ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao cßn thiÕu 108 ng­êi, trong ®ã cã 15 (1) ThÈm ph¸n. Víi tr×nh ®é chuyªn m«n cña ThÈm ph¸n cã 15 ng­êi (14,3%) cã tr×nh ®é trªn ®¹i häc, 90 ng­êi (85,7%) tr×nh ®é ®¹i häc, tr×nh ®é lý lu©n chÝnh trÞ, 80 ng­êi tr×nh ®é cö nh©n cao cÊp, 25 ng­êi tr×nh ®é trung cÊp. - §èi víi Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh : Tæng sè c¸n bé c«ng chøc cña 64 Tßa ¸n cÊp tØnh trong tßan quèc lµ 2.931 ng­êi trong ®ã cã 943 ThÈm ph¸n. NÕu so víi biªn chÕ cña c¸c Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh ®­îc ph©n bæ lµ 3.599 ng­êi, trong ®ã cã 1.118 ThÈm ph¸n th× Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh cßn thiÕu 668 ng­êi, trong ®ã cã 175 ThÈm ph¸n. Tr×nh ®é chuyªn m«n cña ThÈm ph¸n: Cã 30 ng­êi tr×nh ®é trªn ®¹i häc (3,2%), 826 ng­¬i (87,6%) tr×nh ®é ®¹i häc LuËt, 78 ng­êi (9,2%) ch­a tèt nghiÖp ®¹i häc. VÒ tr×nh ®é chÝnh trÞ cña ThÈm ph¸n cã 416 ng­êi cã tr×nh ®é cö nh©n, cao cÊp, 397 ng­êi tr×nh ®é trung cÊp. - §èi víi Tßa ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn : Tæng sè c¸n bé c«ng chøc hiÖn cã 658 Tßa ¸n cÊp huyÖn trong toµn quèc lµ 5.997 ng­êi, trong ®ã cã 2.817 ThÈm ph¸n. NÕu so víi biªn chÕ ®­îc ph©n bæ lµ 7.822 ng­êi, trong ®ã cã 3.690 ThÈm ph¸n. VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n cña ThÈm ph¸n cã 23 ng­êi (0,8%) trªn ®¹i hoc, 2.318 ng­êi (82,3%) ®¹i häc LuËt, 476 ng­êi (16,9%) ch­a t«t nghiÖp ®¹i häc. VÒ tr×nh ®é chÝnh trÞ cña ThÈm ph¸n: Cã 230 ng­êi cã tr×nh ®é cö nh©n, cao cÊp, 2.135 ng­êi tr×nh ®é trung cÊp. - §èi víi Tßa ¸n Qu©n sù: Gåm Tßa ¸n Qu©n sù Trung ­¬ng, Tßa ¸n Qu©n sù qu©n khu vµ t­¬ng ®­¬ng vµ 17 Tßa ¸n Qu©n sù khu vùc cã ®ñ sè biªn chÕ ®­îc ph©n bæ cô thÓ: Tßa ¸n Qu©n sù Trung ­¬ng cã 54 ng­êi, trong ®ã cã 19 ThÈm ph¸n; Tßa ¸n Qu©n sù qu©n khu cã 108 ng­êi trong ®ã cã 54 ThÈm ph¸n; Tßa ¸n Qu©n sù khu vùc cã 153 ng­êi trong ®ã cã 68 ThÈm ph¸n. Ngoµi ra, sè l­îng ThÈm ph¸n Tßa ¸n c¸c cÊp ®­îc x©y dùng vµ ph©n bæ trong c¸c n¨m 2004-2005 trªn c¬ së sè l­îng c¸c lo¹i vô ¸n khi ®ã kho¶ng 180.000 vô/n¨m vµ sè l­îng c¸c lo¹i vô ¸n t¨ng mçi n¨m khaáng 15% ( n¨m 2007, Tßa ¸n c¸c cÊp ®· thu lý 256.498 vô ¸n c¸c lo¹i). Bªn c¹nh ®ã, tõ n¨m 2004 ®Õn nay ®· cã 21 Tßa ¸n cÊp huyÖn ®]îc thµnh lËp míi, n©ng tæng sè Tßa ¸n huyÖn lªn 678 ®¬n vÞ. NÕu tÝnh to¸n mét c¸ch c¬ häc, víi ®Þnh møc giao mét ThÈm ph¸n gi¶i quyÕt, xÐt xö 5 vô/th¸ng, tøc lµ 60 vô ¸n/n¨m/ThÈm ph¸n th× mçi n¨m ngµnh Tßa ¸n ph¶i bæ sung kho¶ng 1000 ng­êi, trong ®ã cã kho¶ng 450 ThÈm ph¸n vµ 550 Th­ ký vµ c¸n bé kh¸c. N¨m 2006, tßan ngµnh Tßa ¸n cã biªn chÕ lµ 100.975 ng­êi, trong ®ã cã 4.141 ThÈm ph¸n, cßn thiÕu 1.354 biªn chÕ, trong ®ã cã 928 ThÈm ph¸n. Nh­ vËy, Tßa ¸n nh©n d©n c¸c cÊp, ®Æc biÖt lµ kh«i Tßa ¸n cÊp huyÖn ch­a ®ñ sè l­îng ThÈm ph¸n ®­îc giao. Do thiÕu ThÈm ph¸n nªn nhiÒu Tßa ¸n khu vùc phÝa Nam, ®Æc biÖt lµ thµnh phè Hå ChÝ Minh ( cã sè ¸n ph¶i gi¶i quyÕt chiÕm tíi 1/6 l­îng ¸n cña toµn ngµnh) vµ c¸c tØnh nh­ B×nh D­¬ng, §ång Nai, BÕn Tre, Long An, VÜnh Long... ®ang bÞ qu¸ t¶i vÒ c«ng viÖc dÉn ®Õn sè l­îng c¸c vô ¸n tån ®äng vÉn ch­a ®­îc gi¶i quyÕt døt ®iÓm. MÆt kh¸c do søc Ðp c«ng viÖc (cã n¬i ThÈm ph¸n ®­îc giao gi¶i quyÕt trung b×nh trªn 10 vô/th¸ng) ®· dÊn ®Õn sai sãt kh«ng ®¸nh cã vÒ nghiÖp vô. T×nh tr¹ng thiÕu ThÈm ph¸n còng g©y ra nh÷ng kho kh¨n nhÊt ®Þnh ®èi víi c«ng tac quy ho¹ch, ®ßa t¹o c¸n bé cña ngµnh (do viÖc nhiÒu, ng­êi Ýt nªn nhiÒu n¬i kh«ng thÓ cö c¸n bé ®i ®µo t¹o, båi d­ìng theo kÕ ho¹ch, quy ho¹ch). Thùc tÕ còng cho thÊy ®· sè nh÷ng ®¬n vÞ cã nhu cÇu bæ sung thªm ThÈm ph¸n do ®ang bÞ qu¸ t¶i ë møc cao vÒ c«ng viÖc (víi sè l­îng ¸n ®­îc giao v­ît qu¸ 7 vô ¸n th¸ng/ThÈm ph¸n) th× l¹i th­êng r¬i vµo nh÷ng tr­êng hîp ch­a thùc hiªnh ®ñ chØ tiªu sè l­îng ThÈm ph¸n ®­îc giao v× kh«ng cã ®ñ sè nguån t¹i chç ®Ó tuyÓn dông vµ bæ nhiÖm ThÈm ph¸n, trøc c¸c ®¬n vÞ c¸c Thµnh phè lín nh­ Hµ Néi, thµnh phè Hå ChÝ Minh vµ c¸c tØnh ®ång b»ng B¾c bé. §©y chÝnh lµ m©u thuÉn, th¸ch thøc lín nhÊt ®Æt ra ®èi víi ngµnh Tßa ¸n khi xö lý, gi¶i quyÕt vÒ vÊn ®Ò sè l­îng ThÈm ph¸n cña Tßa ¸n c¸c cÊp. TiÕp theo, ®ã lµ thùc tr¹ng vÒ chÊt l­îng ®éi ngò ThÈm ph¸n. Sè ThÈm ph¸n ®­îc bæ nhiÖm lÇn ®Çu ®Òu cã tr×nh ®é ®¹i häc LuËt vµ ®Òu ®­îc ®µo t¹o nghiÖp vô xÐt xö. Tuy nhiªn vÉn cßn tån t¹i t×nh tr¹ng ThÈm ph¸n vÉn ch­a cã b»ng ®¹i häc LuËt. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy chñ yÕu do qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®éi ngò c¸n bé Tßa ¸n, ®éi ngò ThÈm ph¸n trong nh÷ng n¨m tr­íc ®©y ®­îc xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nguån kh¸c nhau, tiªu chuÈn vÒ chuyªn m«n vÉn ch­a ®­îc chó ý, quan t©m ®óng møc mµ chØ chó ý ®Õn tiªu chuÈn phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc vµ yªu cÇu cã ng­êi ®Ó gi¶i quyÕt c«ng viÖc. MÆt kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ThÈm ph¸n vµ Héi thÈm Tßa ¸n nh©n d©n n¨m 1993 th× cho phÐp c¶ nh÷ng ng­êi cã tr×nh ®é cao ®¼ng Tßa ¸n vµ t­ t­ëng cã thÓ ®­îc bæ nhiÖm lµm ThÈm ph¸n Tßa ¸n c¸c cÊp vµ thùc tÕ nÕu kh«ng bæ nhiÖm nh÷ng tr­êng hîp ®ã th× kh«ng cã nguån bæ nhiÖm ThÈm ph¸n. V× thÕ cã mét sè l­îng ®¸ng kÓ ThÈm ph¸n chØ cã b»ng cao ®¼ng Tßa ¸n, cao ®¼ng KiÓm s¸t hoÆc chøng chØ, n¨m lu©n huÊn luËt. V× vËy mµ Ph¸p lÖnh ThÈm ph¸n vµ Héi thÈm Tßa ¸n nh©n d©n n¨m 2002 quy ®Þnh c¸c ®èi t­îng nh­ trªn lµ ch­a ®ñ tiªu chuÈn chuyªn m«n vµ trong nhiÖm kú bæ nhiÖm ph¶i häc tËp ®Ó ®¹t tr×nh ®é ®¹i häc LuËt. VÒ kinh nghiÖm vµ n¨ng lùc c«ng t¸c: hiÖn nay ®a sè ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n c¸c cÊp ®· ®­îc bæ nhiÖm kú thø 2 nhiÒu tr­êng hîp ®­îc bæ nhiÖm tiÕp nhiÖm kú thø 3 cho nªn tÝch lü ®­îc nhiÒu kinh nghiÖm c«ng t¸c, sè ThÈm ph¸n míi ®­îc bæ nhiÖm lÇn ®Çu nh­ cã nhiÒu n¨m c«ng t¸c chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ ®· ®Òu ®­îc ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô xÐt xö cho nªn vÒ n¨ng lùc cã thÓ ®¶m ®­¬ng ®­îc viÖc gi¶i quyÕt, xÐt xö c¸c vô ¸n ®­îc giao. Qua rµ so¸t, ®¸nh gi¸ chÊt l­îng c«ng t¸c vµ qua c«ng t¸c bæ nhiÖm ThÈm ph¸n cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao cho thÊy cã kho¶ng trªn d­íi 10% sè ThÈm ph¸n n¨ng lùc c«ng t¸c yÕu, sè ¸n bÞ hñy hoÆc sö nghiªm träng do lçi chñ quan tõ 3%-5%, sè ThÈm ph¸n nµy chñ yÕu ë c¸c huyÖn miÒn nói, vïng cao, vïng s©u. Tuy nhiªn, trªn thùc tÕ th× n¨ng lùc c«ng t¸c xÐt xö cña ThÈm ph¸n trªn cac ®Þa bµn, gi÷a c¸c cÊp Tßa ¸n víi nhau lµ kh«ng ®ång ®Òu, ®iÒu nµy thÓ hiÖn ë chè hiÖu qu¶ chÊt l­îng xÐt xö cña ThÈm ph¸n ë c¸c thµnh phè l¬n cao h¬n c¸c ®Þa bµn kh¸c, cã ThÈm ph¸n ë c¸c thµnh phè xÐt xö 10 – 15 vô ¸n/th¸ng trong khi ®ã ThÈm ph¸n ë c¸c tØnh kh¸c chØ xÐt xö 1,5-3 vô ¸n/th¸ng. MÆt kh¸c, ThÈm ph¸n Tßa ¸n cÊp huyÖn th­êng cã sè b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh bÞ hñy bá do lçi chñ quan cao h¬n so víi ThÈm ph¸n cÊp tØnh. VÒ phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc lèi sèng: Qua c«ng t¸c qu¶n lý ®éi ngò ThÈm ph¸n cña Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, cao viÖc rµ so¸t ®éi ngò c¸n bé, ThÈm ph¸n hµng n¨m cho they ®¹i ®a sè ThÈm ph¸n Tßa ¸n c¸c cÊp gi÷ v÷ng phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc, cã lèi sèng lµnh m¹nh, chÊp hµnh tèt chñ tr­¬ng, ®­êng lèi cña §¶ng, ph¸p luËt cña Nhµ n­íc, cã tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cao trong c«ng t¸c, gi÷ g×n ®oµn kÕt néi bé, cã ý thøc kû luËt vµ tÝch cùc tu d­ìng rÌn luyÖn, trau dåi nghiÖp vô ®Ó hoµn thµnh choc tr¸ch, nhiÖm vô ®­îc giao. §¸nh gi¸ sù thiÕu sãt, khuyÕt ®iÓm cña ®éi ngò ThÈm ph¸n t¹i kÕt luËn Héi nghÞ tæng kÕt c«ng t¸c n¨m 2005 vµ triÓn khai c«ng t¸c n¨m 2006, Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao ®· nªu: “Trong mét sè tr­êng hîp tinh thÇn kiªn quyÕt b¶o vÖ ph¸p luËt cña ThÈm ph¸n cßn yÕu, kh«ng gi÷ v÷ng nguyªn t¾c ®éc lËp xÐt xö vµ chØ tu©n theo ph¸p luËt ®Ó viÖc t¸c ®éng tr¸I ph¸p luËt tõ bªn ngoµi ¶nh h­ëng ®Õn viÖc gi¶i quyÕt ®óng ®¾n vô ¸n, c¸ biÖt vÉn cßn tr­êng hîp c¸n bé, ThÈm ph¸n vi ph¹m phÈm chÊt ®¹o ®øc, vi ph¹m ph¸p luËt, ph¶i xem xøt, xö lý kû luËt hoÆc them chÝ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù, cã ®¬n vÞ x¶y ra mÊt ®oµn kÕt néi bé, lµm ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c cña ®¬n vÞ”. §èi víi vÊn ®Ò xö lý kû luËt, trong nhiÖm kú 1994- 1999 cã 107 c¸n bé Tßa ¸n vi ph¹m ph¶I xö lý kû luËt khiÓm tr¸ch ®Õn truy tè; 35 ThÈm ph¸n bÞ c¸ch choc trong ®ã cã 03 ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n cÊp tØnh vµ truy tè tr­íc ph¸p luËt 08 ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn. Trong ®ã n¨m 2002, ngµnh Tßa ¸n nh©n d©n còng ®· xö lý kû luËt vÒ mÆt §¶ng vµ chÝnh quyÒn ®èi víi 29 c¸n bé, c«ng chøc cña ngµnh cã vi ph¹m, chñ yÕu lµ vi ph¹m vÒ phÈm chÊt, ®¹o ®øc, chØ mét sè Ýt vi ph¹m ph¸p luËt(1) . N¨m 2003, toµn ngµnh Tßa ¸n cã 30 c¸n bé, c«ng chøc bÞ kû luËt, trong ®ã cã 22 ThÈm ph¸n. Ch¸nh ¸n Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao ®· ra quyÕt ®Þnh c¸ch chøc 5 ThÈm ph¸n, 22 tr­êng hîp bÞ khiÓm tr¸ch, c¶nh c¸o vÒ §¶ng hoÆc chÝnh quyÒn vµ 03 tr­êng hîp bÞ t¹m ®Ønh chØ c«ng t¸c ®Ó c¬ quan cã them quyÒn ®iÒu tra vÒ hµnh vi ph¹m ph¸p luËt(2). N¨m 2004, ngµnh Tßa ¸n ®· xö lý kû luËt 10 ThÈm ph¸n Tßa ¸n nh©n d©n ®Þa ph­¬ng, trong ®ã cã 03 tr­êng hîp bÞ c¸ch chøc ThÈm ph¸n do cã hµnh vi tiªu cùc nh­ nhËn hèi lé, vi ph¹m ®¹o ®øc, ra quyÕt ®Þnh tr¸i ph¸p luËt(3). N¨m 2005 cã 2 c¸n bé Tßa ¸n bÞ xö lý kû luËt, trong ®ã cã 09 ThÈm ph¸n(4) . N¨m 2006 ngµnh Tßa ¸n cã 09 tr­¬ng hîp bÞ xö lý kû luËt, 02 tr­êng hîp vi ph¹m ph¸p luËt bÞ xö lý h×nh sù(5). Nh×n vµo sè liÖu trªn, ta cã thÓ thÊy r»ng chÊt l­îng ®éi ngò ThÈm ph¸n ®ang tong b­íc ®­îc n©ng lªn. §iÒu nµy gãp phÇn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngµnh Tßa ¸n víi nh÷ng vô viÖc ngµy cµng nhiÒu vµ phøc t¹p h¬n. ViÖc n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò ThÈm ph¸n lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho ch©t l­îng xÐt xö c¸c vô ¸n h×nh sù, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn ViÖt Nam ®· trë thµnh thµnh viªn cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO. 3.1.2 Thùc tr¹ng qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n h×nh sù cña ThÈm ph¸n. Theo B¸o c¸o c«ng t¸c ngµnh Tßa ¸n tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2006, ta thÊy: §èi víi c«ng t¸c gi¶i quyÕt c¸c lo¹i ¸n: - N¨m 2000, tßa ¸n thô lý 191.783 vô ¸n c¸c lo¹i, ®· gi¶i quyÕt 165.048 vô, ®¹t 86,05%. - N¨m 2001, Tßa ¸n thô lý 197.584 vô ¸n c¸c lo¹i, ®· gi¶i quyÕt 167.663 vu, ®¹t 84,8%. - N¨m 2003, Tßa ¸n thô lý 203.691 vô ¸n c¸c lo¹i, gi¶i quyÕt 181.339 vô, ®¹t 89%. - N¨m 2004, Tßa ¸n thô lý 217.605 vô ¸n c¸c lo¹i, ®· gi¶i quyÕt 194.652 vô, ®¹t 89,45%. (1),(2),(3),(4),(5)TANDTC,B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c ngµnh Tßa ¸n n¨m 2002,2003,2004,2005,2006. - N¨m 2005, Tßa ¸n thô lý 233.228 vô ¸n c¸c lo¹i, ®· gi¶i quyÕt 199.998 vô, ®¹t 89,6%. - N¨m 2006, Tßa ¸n thô lý 242.854 vô ¸n c¸c lo¹i, ®· gi¶i quyÕt 222.359 vô, ®¹t 91,6%. Nh×n vµo sè liÖu trªn cã thÓ thÊy c¸c vô ¸n trong nh÷ng n¨m võa qua vÉn kh«ng ngõng t¨ng lªn. Tuy nhiªn víi nh÷ng söa ®æi trong quy ®Þnh vÒ thñ tôc Tè tông, víi bæ sung vµ n©ng cao sè l­îng vµ chÊt l­îng ®éi ngò ThÈm ph¸n nªn tû lÖ sè vô ¸n ®· gi¶i quyÕt ®­îc vÉn t¨ng cao. §èi víi c«ng t¸c gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n h×nh sù: - N¨m 2004, Tßa ¸n nh© d©n vµ Tßa ¸n qu©n sù c¸c cÊp ®· gi¶i quyÕt theo thñ tôc s¬ thÈm, phóc thÈm vµ gi¸m ®èc thÈm ®­îc 66.158 vô trong tæng sè 71.268 vô, ®¹t 94,2%. - N¨m 2005, Tßa ¸n nh©n d©n vµ Tßa ¸n qu©n sù c¸c cÊp ®· gi¶i quyÕt thep thñ tôc s¬ thÈm, phóc thÈm vµ gi¸m ®èc thÈm ®­îc 66.672 vô trong tæng sè 69.048 vô, ®¹t 97%. - N¨m 2006, Tßa ¸n nh©n d©n vµ Tßa ¸n qu©n sù c¸c cÊp ®· gi¶i quyÕt theo thñ tôc s¬ thÈm, phóc thÈm vµ gi¸m ®ãc thÈm ®­îc 74.4455 vô trong tæng sè 76.734 vô, ®¹t 97%. Nh×n vµo con sè Tßa ¸n nh©n d©n vµ Tßa ¸n qu©n sù thô lý vµ gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n h×nh sù cho thÊy c«ng t¸c xÐt xö ®· ®­îc ®Èy m¹nh, sè vô ¸n Tßa ¸n gi¶i quyÕt ®­îc lín, ®¹t 97%. §Æc biÖt, trong n¨m 2006, sè vô ¸n ®· gi¶i quyÕt ®­îc v­ît 6% so víi chØ tiªu ®Ò ra tõ ®Çu n¨m. §iÒu nµy cho thÊy viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n h×nh sù cña Tßa ¸n nãi chung vµ cña ThÈm ph¸n nãi riªng ®· phÇn nµo ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng t¸c xÐt xö vô ¸n h×nh sù lµ nhanh chãng, kÞp thêi, ®óng ph¸p luËt. Tr­íc hÕt ®ã lµ viÖc xÐt xö s¬ thÈm c¸c vô ¸n h×nh sù. 3.2. N©ng cao chÊt l­îng tranh tông trong xÐt xö vô ¸n h×nh sù . * KiÕn nghÞ, gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Þa vÞ ph¸p lý cña ThÈm ph¸n trong ho¹t ®éng xÐt xö vô ¸n h×nh sù. Thø nhÊt, ®èi víi thêi h¹n chuÈn bÞ xÐt xö: C¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn cÇn xem xÐt nghiªn cøu cô thÓ l¹i vÊn ®Ò nµy. NÕu xÐt thÊy vÉn cã thÓ gi÷ nguyªn quy ®Þnh t¹i §iÒu 176 mµ kh«ng dÉn tíi sù vi ph¹m vÒ thêi h¹n tè tông th× cÇn ph¶i ra mét v¨n b¶n cã sù h­íng dÉn cô thÓ vÒ thêi h¹n mµ bé phËn nhËn hå s¬ cña Toµ ¸n ph¶i chuyÓn hå s¬ vô ¸n ®Õn Ch¸nh ¸n ®Ó thùc hiÖn viÖc ph©n c«ng ThÈm ph¸n, thêi h¹n nµy ph¶i ®­îc quy ®Þnh lµ trong mét ngµy. Cßn nÕu thÊy viÖc quy ®Þnh nh­ vËy dÔ dÉn tíi sù vi ph¹m vÒ thñ tôc tè tông th× nªn söa ®æi ®iÒu luËt theo h­íng quy ®Þnh l¹i “kÓ tõ ngµy Toµ ¸n nhËn hå s¬” chø kh«ng nªn quy ®Þnh “kÓ tõ ngµy ThÈm ph¸n nhËn hå s¬”. Quy ®Þnh nh­ vËy còng ®Ó cho phï hîp víi thêi h¹n quyÕt ®Þnh truy tè cña ViÖn kiÓm s¸t lµ “kÓ tõ ngµy ViÖn kiÓm s¸ta nhËn hå s¬” vµ thêi gian chuÈn bÞ xÐt xö ph¶i tÝnh tõ ngµy ViÖn kiÓm s¸t nhËn hå s¬ chø kh«ng ph¶i lµ tõ ngµy ThÈm ph¸n nhËn hå s¬. Thø hai, vÒ viÖc Ch¸nh ¸n trùc tiÕp xÐt xö quy ®Þnh t¹i §iÒu 38 Bé luËt Tè tông h×nh sù, cÇn thèng nhÊt quan ®iÓm r»ng: C¨n cø vµo §iÒu 38, Bé luËt Tè tông h×nh sù th× chØ cã Ch¸nh ¸n Toµ ¸n lµ ng­êi cã nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n trong viÖc tæ chøc c«ng t¸c xÐt xö cña Toµ ¸n, do ®ã khi Ch¸nh ¸n trùc tiÕp gi¶i quyÕt, xÐt xö vô ¸n h×nh sù th× ®ã lµ lµ viÖc ®­¬ng nhiªn do luËt ®Þnh mµ kh«ng cÇn ph¶i cã quyÕt ®Þnh ph©n c«ng. Thø ba, vÒ tr×nh ®é xÐt hái t¹i Kho¶n 2, §iÒu 207, Bé luËt Tè tông h×nh sù cÇn söa ®æi, bæ sung cho ®Çy ®ñ, râ rµng: “Khi xÐt hái tõng ng­êi, chñ to¹ phiªn toµ hái råi ®Õn ThÈm ph¸n (trong tr­êng hîp Héi ®ång xÐt xö gåm 5 thµnh viªn), c¸c Héi thÈm sau ®ã ®Õn kiÓm s¸t viªn, ng­êi bµo ch÷a, ng­êi b¶o vÖ quyÒn lîi cña ®­¬ng sù...”. Thø t­, vÒ thµnh phÇn Héi ®ång xÐt xö s¬ thÈm quy ®Þnh t¹i §iÒu 85, Bé luËt Tè tông h×nh sù cÇn nh×n nhËn ®iÒu luËt quy ®Þnh râ rµng lµ: “BÞ c¸o ®­a ra xÐt xö vÒ téi theo khung h×nh ph¹t cao nhÊt lµ tö h×nh th× Héi ®ång xÐt xö gåm hai ThÈm ph¸n vµ ba Héi thÈm”. §èi víi bÞ c¸o lµ ng­êi ch­a thµnh niªn mÆc dï bÞ ph¹m vµo téi cã khung h×nh ph¹t cao nhÊt lµ tö h×nh nh­ng kh«ng ®­îc xö ph¹t b»ng h×nh ph¹t ®Êy th× ®ã lµ yÕu tè nh©n ®¹o do ®Æc ®iÓm riªng vÒ ng­êi thùc hiÖn hµnh vi ph¹m téi ch­a cã sù ph¸t triÓn t©m sinh lý, ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng nhËn thøc, nÕu xö tõ h×nh th× khã cã c¬ héi cho trÎ söa ®æi vµ lµm l¹i cuéc ®êi. Do ®ã, trong tr­êng hîp nµy, thµnh phÇn Héi ®ång xÐt xö vÉn ph¶i lµ n¨m ng­êi nh­ ®óng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. * C¸c gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n nghiÖp vô cña ThÈm ph¸n trong ho¹t ®éng xÐt xö vô ¸n h×nh sù. N¨ng lùc chuyªn m«n lµ n¨ng lùc thùc tÕ tæ chøc thùc hiÖn vµ gi¶i quyÕt c«ng viÖc. N¨ng lùc chuyªn m«n ®­îc t¹o nªn tõ qu¸ tr×nh ®µo t¹o kiÕn thøc c¬ b¶n ë c¸c c¬ së ®µo t¹o. Vµ qua qu¸ tr×nh ®­îc rÌn luyÖn båi d­ìng th­êng xuyªn trong viÖc thùc thi nhiÖm vô hµng ngµy. V× thÕ, ®Ó n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n cÇn ph¶i thùc hiÖn mét sè gi¶i ph¸p. + CÇn ph¶i cã quy ho¹ch ®Ó t¹o nguån ThÈm ph¸n. + T¨ng c­êng vµ ®æi míi c«ng t¸c ®µo t¹o nguån ThÈm ph¸n. ThÈm ph¸n ®­îc coi lµ mét nghÒ ®Æc biÖt, ®· lµ mét nghÒ th× ph¶i cÇn mét tr×nh ®é thµnh th¹o vµ cÇn ph¶i ®­îc ®µo t¹o nghÒ. TÝnh tõ ngµy thµnh lËp ®Õn th¸ng 12/2005, Häc viÖn T­ ph¸p ®· tæ chøc ®­îc 8 kho¸, ®· ®µo t¹o nguån ThÈm ph¸n cho 2.018 häc viªn, trong ®ã nam: 1.035 ng­êi; n÷: 713 ng­êi. Theo ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o cña Häc viÖn T­ ph¸p th× c«ng t¸c ®µo t¹o nguån ThÈm ph¸n ph¶i ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu: Mét lµ, trang bÞ cho thÈm ph¸n nh÷ng ph­¬ng ph¸p khoa häc, kinh nghiÖm vµ kü n¨ng ¸p dông ph¸p luËt ®Æc biÖt lµ ph¸p luËt tè tông vµo viÖc gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng cô thÓ trong lÜnh vùc c«ng t¸c ®­îc giao. Hai lµ, rÌn luyÖn phÈm chÊt chÝnh trÞ, ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp tinh thÇn “Ph­¬ng c«ng, thñ ph¸p, chÝ c«ng v« t­” cña thÈm ph¸n. Ba lµ, rÌn luyÖn b¶n lÜnh, phong c¸ch cña ThÈm ph¸n theo h­íng t«n träng lîi Ých cña mäi ng­êi, cã kh¶ n¨ng ®éc lËp trong suy nghÜ vµ hµnh ®éng ®óng ph¸p luËt, v÷ng vµng vµ kh«ng bÞ chi phèi bëi nh÷ng t¸c ®éng tr¸i ph¸p luËt. Bèn lµ, cËp nhËt, trang bÞ nh÷ng kiÕn thøc míi vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, m«i tr­êng t­ ph¸p, vai trß, vÞ trÝ cña ho¹t ®éng t­ ph¸p nãi chung vµ cña ThÈm ph¸n nãi riªng. * N©ng cao ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña ThÈm ph¸n trong ho¹t ®éng xÐt xö. Trong thùc tÕ hiÖn nay vÊn ®Ò n©ng cao ®¹o ®øc cña ng­êi c¸n bé Toµ ¸n, nhÊt lµ ®éi ngò ThÈm ph¸n lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu bøc thiÕt, trong ®ã vÊn ®Ò gi¸o dôc l­¬ng t©m vµ ý thøc vÒ uy tÝn nghÒ nghiÖp ph¶i ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. V× nh­ NghÞ quyÕt sè 49 – NQ/TW ngµy 2/6/2005 cña Bé chÝnh trÞ vÒ chiÕn l­îc c¶i c¸ch t­ ph¸p ®Õn n¨m 2020 ®· ®¸nh gi¸: ®éi ngò c¸n bé t­ ph¸p, hç trî t­ ph¸p cßn thiÕu, tr×nh ®é nghiÖp vô vµ b¶n lÜnh chÝnh trÞ cña mét sè c¸n bé cßn yÕu, thËm chÝ cã mét sè c¸n bé sa sót vÒ phÈm chÊt ®¹o ®øc vµ tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp, vÉn cßn t×nh tr¹ng oan sai trong ®iÒu tra, b¾t giam, gi÷, truy tè, xÐt xö. §¸nh gi¸ cña Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao vÒ ®éi ngò c¸n bé Toµ ¸n t¹i kÕt luËn Héi nghÞ tæng kÕt c«ng t¸c Toµ ¸n n¨m 2006 ®· nªu râ: ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc Toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp cßn bÊt cËp vÒ sè l­îng, tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ n¨ng lùc c«ng t¸c, ®Æc biÖt mét bé phËn c¸n bé c«ng chøc, kÓ c¶ mét sè ThÈm ph¸n, l·nh ®¹o Toµ ¸n thiÕu tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, l­¬ng t©m vµ ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp, th¸i ®é phôc vô nh©n d©n, ý thøc chÊp hµnh kû luËt c«ng vô ch­a tèt, ch­a nhËn thøc râ vÞ trÝ, vai trß tr¸ch nhiÖm vµ ®Æc thï c«ng t¸c cña ng­êi c¸n bé Toµ ¸n, thiÕu ý thøc cÇu thÞ, phÊn ®Êu häc tËp, nghiªn cøu ®Ó n©ng cao tr×nh ®é. Tõ nh÷ng yÕu kÐm trªn cÇn ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh­ sau: + CÇn ph¶i t¨ng c­êng gi¸o dôc chÝnh trÞ t­ t­ëng cho ThÈm ph¸n + T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, thanh tra trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña ng­êi ThÈm ph¸n. + Coi träng viÖc tù rÌn luyÖn vµ båi d­ìng ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp cña ThÈm ph¸n. * N©ng cao ®Þa vÞ ph¸p lý cña ThÈm ph¸n trong ho¹t ®éng xÐt xö ph¶i cã chÕ ®é ®·i ngé ThÈm ph¸n t­¬ng xøng víi tr¸ch nhiÖm nghÒ nghiÖp. Ngµy 25/10/2006, Thñ t­íng chÝnh phñ ®· cã QuyÕt ®Þnh sè 241/2006/Q§ - TTg, quy ®Þnh chÕ ®é båi d­ìng phiªn toµ cô thÓ nh­ sau: - ThÈm ph¸n – chñ täa phiªn tßa ®­îc båi d­ìng 50.000®ång/ngµy xÐt xö. - ThÈm ph¸n kiÓm s¸t viªn tham gia phiªn toµ ®­îc båi d­ìng 30.000®ång/mét ngµy xÐt xö. - ThÈm ph¸n Toµ ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn møc phô cÊp 30% møc l­¬ng hiÖn h­ëng céng víi phô cÊp chøc vô lao ®éng vµ phô cÊp th©m niªn v­ît khung nÕu cã. - ThÈm ph¸n Toµ ¸n nh©n d©n cÊp tØnh phô cÊp 25% møc l­¬ng hiÖn h­ëng céng víi phô cÊp chøc vô lao ®éng vµ phô cÊp th©m niªn v­ît khung nÕu cã. - ThÈm ph¸n Toµ ¸n tèi cao phô cÊp 20% møc l­îng hiÖn h­ëng céng víi phô cÊp chøc vô lao ®éng vµ phô cÊp th©m niªn v­ît khung nÕu cã. MÆc dï c¸c bËc l­¬ng cña thÈm ph¸n ®· ®­îc c¶i thiÖn mét chót nhê viÖc söa ®æi chÕ ®é tiÒn l­¬ng, nh­ng nh×n chung ®êi sèng cña ThÈm ph¸n vÉn cßn nhiÒu khã kh¨n. L­¬ng thùc tÕ ch­a ®ñ nu«i thÈm ph¸n vµ gia ®×nh, thÈm ph¸n l¹i kh«ng ®­îc bu«n b¸n, lµm dÞch vô. §iÒu nµy dÔ ph¸t sinh tiªu cùc ®èi víi nh÷ng ng­êi kh«ng v÷ng vµng. C¸c chÕ ®é ®·i ngé kh¸c còng qu¸ thÊp ch­a t­¬ng xøng víi tinh chÊt ®Æc thï c«ng viÖc vµ tr¸ch nhiÖm ngµy cµng cao cña thÈm ph¸n. Do vËy, nã v« t×nh h¹n chÕ nguån thÈm ph¸n vµ sù khuyÕn khÝch cña ®éi ngò thÈm ph¸n phÊn ®Êu v­¬n lªn. Nh÷ng bÊt hîp lý trong chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng vµ c¸c chÝnh s¸ch ®·i ngé kh¸c còng ®· khiÕn cho viÖc ®iÒu ®éng, biÖt ph¸i thÈm ph¸n gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng trªn cÇn nghiªn cøu söa ®æi mét c¸ch tæng thÓ chÕ ®é chÝnh s¸ch ®·i ngé cña thÈm ph¸n. CÇn quan t©m ®iÒu chØnh mét c¸ch c¨n b¶n tiÒn l­¬ng vµ c¸c phô cÊp kh¸c. CÇn söa b¶ng l­¬ng cña thÈm ph¸n theo h­íng c¸c møc l­¬ng cña thÈm ph¸n ph¶i ®­îc n©ng cao h¬n, ®iÒu chØnh møc l­¬ng cña thÈm ph¸n c¸c cÊp sao cho hîp lý theo h­íng møc l­¬ng khëi ®iÓm cña ng¹ch l­¬ng thÈm ph¸n cÊp d­íi Ýt nhÊt lµ b»ng møc l­¬ng khëi ®iÓm cña ng¹ch l­¬ng thÈm ph¸n cao h¬n. §èi víi c¸c phô cÊp kh¸c cÇn cã sù ®iÒu chØnh nhÊt lµ ®èi víi c¸c thÈm ph¸n ë Toµ ¸n cÊp huyÖn khi mµ thÈm quyÒn xÐt xö ®· ®­îc tÆng, thÈm ph¸n ë toµ cÊp huyÖn khi mµ thÈm quyÒn xÐt xö ®· ®­îc t¨ng, thÈm ph¸n ph¶i g¸nh v¸c nhiÒu c«ng viÖc mµ tr­íc ®©y Toµ ¸n cÊp tØnh ®· lµm. Ngoµi ra, nhµ n­íc còng nªn cã chÕ ®é vËt chÊt ­u tiªn ®ñ m¹nh ®Ó thu hót thÈm ph¸n vÒ c¸c ®¬n vÞ toµ ¸n cÊp huyÖn, vïng s©u, vïng xa... nh­ söa ®æi n©ng cao chÕ ®é phô cÊp khu vùc, phô cÊp ®Æc biÖt... t¹o ®iÒu kiÖn cho thÈm ph¸n yªn t©m c«ng t¸c l©u dµi. *T¨ng c­êng c«ng t¸c gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, tæ chøc x· héi, cña nh©n d©n ®èi víi ho¹t ®éng xÐt xö vô ¸n h×nh sù cña ThÈm ph¸n. Ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n ®èi víi ho¹t ®éng t­ ph¸p, MÆt trËn Tæ quèc vµ c¸c tæ chøc thµnh viªn tËp trung lµm tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t, ®éng viªn nh©n d©n ph¸t hiÖn nh÷ng h¹n chÕ, khuyÕt ®iÓm trong ho¹t ®éng t­ ph¸p, qua ®ã kiÕn nghÞ viÖc kh¾c phôc, söa ch÷a. T¨ng c­êng vai trß cña c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng trong viÖc tuyªn truyÒn, cung cÊp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng t­ ph¸p. Trong mét nÒn t­ ph¸p cña nh©n d©n th× nh©n d©n ph¶i tÝnh viÖc tham gia vµo viÖc theo dâi th«ng tin vÒ ho¹t ®éng xÐt xö vµ gi¸m s¸t hµnh vi cña c¸c ThÈm ph¸n. C¸c tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi cã thÓ ®ãng vai trß gi¸m s¸t t­ ph¸p ®Ó lµm t¨ng tr¸ch nhiÖm cña c¸c thÈm ph¸n. Tõng b­íc thùc hiÖn c«ng khai ho¸ b¶n ¸n cña Toµ ¸n, trõ nh÷ng b¶n ¸n h×nh sù vÒ téi ph¹m an ninh quèc gia hoÆc liªn quan ®Õn thuÇn phong mü tôc. ViÖc c«ng bè b¶n ¸n lµ viÖc chuyÓn t¶i toµn v¨n c¸c quyÕt ®Þnh vµ b¶n ¸n cña Toµ ¸n tíi c«ng chóng mét c¸ch c«ng khai. Môc ®Ých cña viÖc c«ng bè ph¸n quyÕt cña Toµ ¸n lµ nh»m lµm cho c«ng chóng thÊy râ quan ®iÓm cña toµ ¸n trong viÖc ¸p dông ph¸p luËt ®Ó xÐt xö vµ gi¸m s¸t chÊt l­îng cña ThÈm ph¸n khi tuyªn b¶n ¸n ®ã. ViÖc c«ng bè b¶n ¸n lµ h×nh thøc c«ng khai, minh b¹ch ho¸ chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt, viÖc lµm nµy ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó x©y dùng XHCN v¨n minh, ®¸p øng víi xu thÕ cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, trong ®ã ng­êi dÉn thùc sù ®­îc lµm chñ x· héi th«ng qua viÖc ®­îc biÕt, ®­îc bµn, ®­îc kiÓm tra viÖc thùc thi ph¸p luËt cña c¬ quan t­ ph¸p, cña Toµ ¸n. Còng chÝnh v× thÕ mµ b¶n th©n c¸c thÈm ph¸n ph¶i n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n ®Ó lµm sao tuyªn b¶n ¸n ®­îc chÝnh x¸c, ®óng ®­êng lèi chÝnh s¸ch, ®óng ph¸p luËt ®­îc x· héi thõa nhËn. * T¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi ho¹t ®éng xÐt xö cña ThÈm ph¸n. X©y dùng hoµn thiÖn c¬ chÕ l·nh ®¹o cña cÊp uû §¶ng trong viÖc chØ ®¹o gi¶i quyÕt nh÷ng vô viÖc quan träng, phøc t¹p. C¬ chÕ phèi hîp lµm viÖc gi÷a c¸c tæ chøc §¶ng víi c¸c c¬ quan t­ ph¸p vµ c¸c ban ngµnh cã liªn quan theo h­íng cÊp uû ®Þnh h­íng nghe b¸o c¸o vµ cho ý kiÕn ®Þnh h­íng vÒ c«ng t¸c t­ ph¸p. X¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm tËp thÓ, c¸ nh©n cÊp uû trong l·nh ®¹o, chØ ®¹o c«ng t¸c t­ ph¸p. §èi víi hÖ thèng Toµ ¸n, lµ mét bé phËn cÊu thµnh trong bé m¸y Nhµ n­íc ®­îc giao thùc hiÖn quyÒn t­ ph¸p, lµ c¬ quan xÐt xö cña n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, th× ®­¬ng nhiªn tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Toµ ¸n ph¶i chÞu sù l·nh ®¹o cña §¶ng còng gièng nh­ mäi c¬ quan nhµ n­íc kh¸c. Sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi c¬ quan Toµ ¸n lµ nh»m x©y dùng vµ b¶o ®¶m ®Ó Toµ ¸n thùc sù trë thµnh mét thiÕt chÕ b¶o vÖ c«ng lý cña mét Nhµ n­íc ph¸p quyÒn.Toµ ¸n ph¶i lµ n¬i thùc hiÖn râ nhÊt b¶n chÊt nh©n d©n vµ tÝnh c«ng b»ng, c«ng lý vµ d©n chñ trong ho¹t ®éng t­ ph¸p. §¶m b¶o viÖc xÐt xö ®óng ®­êng lèi, chÝnh s¸ch, ph¸p luËt. X©y dùng ®éi ngò c¸n bé Toµ ¸n, ®Æc biÖt lµ ®éi ngò ThÈm ph¸n cã tr×nh ®é chuyªn m«n, nghiÖp vô cao, cã phÈm chÊt chÝnh trÞ v÷ng vµng vµ ®¹o ®øc trong s¸ng. * T¨ng c­êng c«ng t¸c gi¸m s¸t cña c¸c c¬ quan nhµ n­íc, tæ chøc x· héi, cña nh©n d©n ®èi víi ho¹t ®éng xÐt xö vô ¸n h×nh sù cña ThÈm ph¸n. Ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n ®èi víi ho¹t ®éng t­ ph¸p. MÆt trËn tæ quèc thµnh viªn tËp trung lµm tèt c«ng t¸c gi¸m s¸t, ®éng viªn nh©n d©n ph¸t hiÖn nh÷ng h¹n chÕ, khuyÕt ®iÓm trong ho¹t ®éng t­ ph¸p, qua ®ã kiÕn nghÞ viÖc kh¾c phôc, söa ch÷a. T¨ng c­êng vai trß cña c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng trong viÖc tuyªn truyÒn, cung cÊp th«ng tin vÒ ho¹t ®éng t­ ph¸p. Trong mét nªn t­ ph¸p cña nh©n d©n th× nh©n d©n ph¶i tÝnh viÖc tham gia vµo viÖc theo dâi th«ng tin vÒ ho¹t ®éng xÐt xö vµ gi¸m s¸ta hµnh vi cña c¸c ThÈm ph¸n. C¸c tæ chøc chÝnh trÞ – x· héi cã thÓ ®ãng vai trß gi¸m sat t­ ph¸p ®Ó lµm t¨ng tr¸ch nhiÖm cña c¸c ThÈm ph¸n. Tõng b­íc thùc hiÖn c«ng khai ho¸ b¶n ¸n cña Toµ ¸n, trõ nh÷ng b¶n ¸n h×nh sù vÒ téi x©m ph¹m an ninh quèc gia hoÆc liªn quan ®Õn thuÇn phong mü tôc. ViÖc c«ng bè b¶n ¸n lµ viÖc chuyÓn t¶i toµn v¨n c¸c quyÕt ®Þnh vµ b¶n ¸n cña Toµ ¸n tíi c«ng chóng mét c¸ch c«ng khai. Môc ®Ých cua viÖc c«ng bè ph¸n quyÕt cña Toµ ¸n lµ nh»m lµm cho c«ng chóng thÊy râ quan ®iÓm cña Toµ ¸n trong viÖc ¸p dông ph¸p luËt ®Ó xÐt vµ gi¸m s¸t chÊt l­îng cña ThÈm ph¸n khi b¶n ¸n ®ã. ViÖc c«ng bè b¶n ¸n lµ h×nh thøc c«ng khai, minh b¹ch ho¸ chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt, viÖc lµm nµy ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu x©y dùng x· héi chñ nghÜa v¨n minh, ®¸p øng víi xu thÕ cña qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ, trong ®ã ng­êi d©n thùc sù ®­îc lµm chñ x· héi th«ng qua viÖc ®­îc biÕt, ®­îc bµn, ®­îc kiÓm tra viÖc thùc thi ph¸p luËt cña c¬ quan t­ ph¸p, cña Toµ ¸n. Còng chÝnh v× thÕ mµ b¶n th©n c¸c ThÈm ph¸n ph¶i n©ng cao n¨ng lùc chuyªn m«n ®Ó lµm sao tuyªn b¶n ¸n ®­îc chÝnh x¸c, ®óng ®­êng lèi chÝnh s¸ch, ®óng ph¸p luËt ®­îc x· héi thõa nhËn. * T¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi ho¹t ®éng xÐt xö cña ThÈm ph¸n. Vai trß l·nh ®¹o cña §¶ng ®­îc ghi nhËn t¹i §iÒu 4 HiÕn ph¸p n¨m 1992: “§¶ng Céng s¶n ViÖt Nam, ®éi tiÒn phong cña giai cÊp c«ng nh©n ViÖt Nam, ®¹i biÓu trung thµnh quyÒn lîi cña giai cÊp c«ng nh©n, nh©n d©n lao ®éng vµ cña c¶ d©n téc, theo chñ nghÜa M¸c – Lªnin vµ t­ t­ëng Hå ChÝ Minh, lµ lùc l­îng l·nh ®¹o Nhµ n­íc vµ x· héi. Mäi tæ chøc cña §¶ng ho¹t ®éng trong khu«n khæ HiÕn ph¸p vµ ph¸p luËt”. NghÞ quyÕt 08/NQ – TW ngµy 02/01/2002 ®· nªu yªu cÇu ph¶i t¨ng c­êng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ®èi víi c«ng t¸c t­ ph¸p. NghÞ quyÕt 49/NQ – TW ngµy 02/06/2005 cña Bé chÝnh trÞ vÒ chiÕn l­îc c¶i c¸ch t­ ph¸p n¨m 2020 ®· chØ râ: T¨ng c­êng c«ng t¸c x©y dùng §¶ng, gi¸o dôc, qu¶n lý, kiÓm tra ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc §¶ng, §¶ng viªn ch¨m lo c«ng t¸c quy ho¹ch, ®µo t¹o, tuyÓn chän, bè trÝ, sö dông c¸n bé trong c¸c c¬ quan t­ ph¸p. Ph©n c«ng ®ång chÝ cÊp uû viªncã tr×nh ®é n¨ng lùc, uy tÝn vµ b¶n lÜnh bæ nhiÖm lµm ViÖn tr­ëng ViÖn kiÓm s¸t vµ Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp. X©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ l·nh ®¹o cña cÊp ñy §¶ng trong viÖc chØ ®¹o gi¶i quyÕt nh÷ng vô viÖc quan träng, phøc t¹p. C¬ chÕ phèi hîp lµm viÖc gi÷a c¸c tæ chøc §¶ng víi c¸c c¬ quan t­ ph¸p vµ c¸c ban ngµnh cã liªn quan theo h­íng cÊp uû ®Þnh h­íng nghe b¸o c¸o vµ cho ý kiÕn ®Þnh h­íng vÒ c«ng t¸c t­ ph¸p. X¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm tËp thÓ, c¸ nh©n cÊp uû trong l·nh ®¹o, chØ ®¹o c«ng t¸c t­ ph¸p. 3.3 N©ng cao vai trß cña ThÈm ph¸n. Trong ho¹t ®éng xÐt xö cña Toµ ¸n, ThÈm ph¸n lµ nh©n tè c¬ b¶n. ThÈm ph¸n lµ ng­êi ®­îc bæ nhiÖm theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó lµm nhiÖm vô xÐt xö nh÷ng vô ¸n vµ gi¶i quyÕt nh÷ng viÖc kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña Toµ ¸n. ThÈm ph¸n lµ c¸n bé, c«ng chøc trong Toµ ¸n, cã vai trß chñ yÕu trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng nhiÖm vô cña Toµ ¸n. VÞ trÝ cña ThÈm ph¸n ®­îc nh×n nhËn tù sù vËn hµnh vµ ph¸t triÓn, ®¶m b¶o vai trß cña Toµ ¸n ®­îc thùc hiÖn trªn thùc tÕ. §èi víi viÖc n©ng cao vai trß cña ThÈm ph¸n trong giai ®o¹n tranh luËn, cÇn ph¶i lµm cho ThÈm ph¸n ph¶i nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña giai ®o¹n nµy, quyÕt ®Þnh, b¶n kÕt téi cña Toµ ¸n cÇn ph¶i dùa vµo giai ®o¹n nµy rÊt nhiÒu. Do ®ã, ThÈm ph¸n víi vÞ trÝ lµ träng tµi cÇn ph¶i nhËn thøc ®óng ®¾n vai trß, tr¸ch nhiÖm cña m×nh. Toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp cÇn ph¶i tiÕn hµnh tæ chøc nhiÒu phiªn toµ mÉu ®Ó ThÈm ph¸n n¾m v÷ng ®­îc vai trß còng nh­ nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña m×nh trong giai ®o¹n nµy nh­ thÕ nµo. Tr­íc t×nh h×nh sè l­îng ThÈm ph¸n ch­a phï hîp víi sè l­îng c¸c lo¹i vô ¸n ngµy cµng t¨ng, ®Æc biÖt ë c¸c Toµ ¸n ®Þa ph­¬ng. ViÖc x©y dùng kÕ ho¹ch bæ sung sè l­îng ThÈm ph¸n phô thuéc vµo kÕt qu¶ thùc hiÖn chØ tiªu sè l­îng ThÈm ph¸n ®­îc giao vµ kÕ ho¹ch nguån tuyÓn dông, bæ nhiÖm thÈm ph¸n trong thêi gian tíi. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tiÔn ®ã viÖc kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu ThÈm ph¸n cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: Thø nhÊt: §èi víi nh÷ng n¬i kh«ng cã nguån ®Ó bæ nhiÖm ThÈm ph¸n vµ sè l­îng ThÈm ph¸n cßn thiÕu trªn 10% trë lªn th× cÇn më réng nguån bæ nhiÖm ThÈm ph¸n theo h­íng lùa chän c¸c Héi thÈm nh©n d©n, tuy ch­a ®­îc ®µo t¹o vÒ nghiÖp vô xÐt xö nh­ng cã tr×nh ®é ®¹i häc luËt, ®· qua mét nhiÖm kú Héi thÈm mµ kÕt qu¶ tham gia c«ng t¸c xÐt xö tèt vµ cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nhau theo quy ®Þnh ®Ó bæ nhiÖm lµm ThÈm ph¸n. Tuy nhiªn c¸c tr­êng hîp nµy, sau khi bæ nhiÖm cÇn ®­îc tËp huÊn vÒ kinh nghiÖm gi¶i quyÕt, xÐt xö c¸c vô ¸n nh­ ®èi víi ThÈm ph¸n ®­îc bæ nhiÖm lÇn ®Çu. Thø hai: Trao ®æi víi Bé t­ ph¸p ®Ó tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o nghiÖp vô cÊp tèc víi thêi gian ®µo t¹o 6 th¸ng/ kho¸ cho c¸c tØnh phÝa Nam, T©y Nguyªn vµ miÒn nói phÝa B¾c theo nhu cÇu vµ sè l­îng ThÈm ph¸n cÇn bæ nhiÖm ë c¸c ®Þa ph­¬ng nµy. Thø ba: KÐo dµi thêi gian c«ng t¸c ®èi víi ThÈm ph¸n ®· ®Õn tuæi nghØ h­u cho ®Õn khi kÕt thóc nhiÖm kú ThÈm ph¸n ®­îc bæ nhiÖm. Bªn c¹nh c¸c gi¶i ph¸p trªn, vÒ l©u dµi, ®Ó gi¶i quyÕt c¬ b¶n nh÷ng khã kh¨n, v­íng m¾c trong viÖc thùc hiÖn t¨ng c­êng sè l­îng ThÈm ph¸n th× cÇn ph¶i cã c¬ chÕ ®Ó ngµnh Toµ ¸n chñ ®éng t¹o nguån nh©n lùc cã chÊt l­îng cho c¸c Toµ ¸n. Trong bèi c¶nh ®êi sèng kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n­íc vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn víi nhÞp ®é ngµy cµng t¨ng nhanh th× c¸c tranh chÊp vµ téi ph¹m vÉn cã xu h­íng gia t¨ng, nÕu ë møc hiÖn nay lµ 15% n¨m th× mçi n¨m Toµ ¸n c¸c cÊp cÇn ph¶i bæ sung thªm kho¶ng 1000 ng­êi trong ®ã cã 450 ThÈm ph¸n vµ 550 th­ ký toµ ¸n vµ nh©n viªn gióp viÖc kh¸c th× míi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu c«ng viÖc. Cã thÓ ThÈm ph¸n ®· thÓ hiÖn ®­îc vai trß n¨ng lùc cña m×nh trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n tè tông h×nh sù. Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt xÐt xö Toµ ¸n nãi chung vµ ThÈm ph¸n nãi riªng ®· ®¶m b¶o cho nh÷ng ng­êi tham gia tæ chøc thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña hä. C¸c ph¸n quyÕt cña Toµ ¸n c¨n cø chñ yÕu vµo kÕt qu¶ tranh tông t¹i phiªn toµ vµ trªn c¬ së xem xÐt mét c¸ch toµn diÖn kh¸ch quan c¸c chøng cø cña vô ¸n nªn ®· ®¶m b¶o ®óng ng­êi, ®óng téi, ®óng ph¸p luËt. ChÊt l­îng gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n h×nh sù ®­îc n©ng lªn. Trong n¨m 2006, kh«ng cã tr­êng hîp nµo Toµ ¸n kÕt ¸n oan ng­êi kh«ng cã téi vµ ph¶i båi th­êng theo NghÞ quyÕt sè 388 ngµy 17/03/2003 cña uû ban th­êng vô Quèc héi. KÕt LuËn Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay chóng ta ®ang tiÕp tôc thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi, tiÕn hµnh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc, ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng X· héi chñ nghÜa, më réng quan hÖ quèc tÕ, tiÕn hµnh c¶i c¸ch t­ ph¸p, x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam cña d©n, do d©n vµ v× d©n. Chøc n¨ng cña Toµ ¸n ngµy cµng ®­îc më réng, ngoµi viÖc xÐt xö c¸c vô ¸n h×nh sù, d©n sù, h«n nh©n vµ gia ®×nh. Toµ ¸n cßn xÐt xö c¸c vô ¸n tranh chÊp kinh tÕ, tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, c¸c vô ¸n hµnh chÝnh, lao ®éng vµ gi¶i quyÕt c¸c viÖc kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn x©y dùng Nhµ n­íc ph¸p quyÒn hiÖn nay th× Toµ ¸n lµ c¬ quan c«ng lý, lµ Toµ ¸n cña nh©n d©n, lµ bé phËn cÊu thµnh quan träng kh«ng thÓ thiÕu cña Nhµ n­íc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa. Nh­ NghÞ quyÕt 49/NQ – TW ngµy 02/06/2005 cña Bé chÝnh trÞ vÒ chiÕn l­îc c¶i c¸ch t­ ph¸p chØ râ: Toµ ¸n cã vai trß trung t©m cña ho¹t ®éng t­ ph¸p, mäi ho¹t ®éng tè tông cña c¬ quan §iÒu tra, ViÖn kiÓm s¸t vµ ho¹t ®éng bæ trî t­ ph¸p ®Òu chØ cã nghÜa lµ trî gióp cho ho¹t ®éng xÐt xö cña Toµ ¸n. Cïng víi viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, t¨ng c­êng héi nhËp quèc tÕ hiÖn nay, bªn c¹nh nh÷ng tiÕn bé x· héi ®ang ®­îc æn ®Þnh vµ gi÷ v÷ng, còng ph¸t sinh nhiÒu vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt. Trong ®ã cã vÊn ®Ò téi ph¹m vµ tranh chÊp x¶y ra ngµy cµng t¨ng vÒ sè l­îng, réng h¬n vÒ quy m« cã liªn quan ®Õn nh©n tè trong vµ ngoµi n­íc, vÒ tÝnh chÊt còng rÊt phøc t¹p, thñ ®o¹n tinh vi x¶o quyÖt h¬n. V× thÕ lµm c«ng t¸c xÐt xö cña Toµ ¸n ngµy cµng nÆng nÒ h¬n, khã kh¨n, phøc t¹p h¬n vµ c«ng viÖc ®ã ®Æt trªn vai ®éi ngò ThÈm ph¸n. Tr­íc nh÷ng yªu cÇu trªn th× viÖc ph¶i n©ng cao ®Þa vÞ ph¸p lý cña ThÈm ph¸n trong tè tông h×nh sù lµ yªu cÇu kh¸ch quan, lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò, lµ gi¶i ph¸p quan träng ®Ó thùc hiÖn chñ tr­¬ng c¶i c¸ch t­ ph¸p nãi chung vµ n©ng cao chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ xÐt xö cña Toµ ¸n nãi riªng. §¸p øng mäi yªu cÇu ®ßi hái cña x· héi, cña nh©n d©n trong viÖc b¶o vÖ c«ng lý, quyÒn con ng­êi. §©y lµ mét vÊn ®Ò lín vµ lµ mét qu¸ tr×nh l©u dµi, v× vËy cÇn ph¶i ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu vµ cã gi¶i ph¸p cô thÓ, cã b­íc ®i thÝch hîp, phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch t­ ph¸p. Tµi liÖu tham kh¶o * C¸c v¨n b¶n ph¸p luËt: 1. HiÕn ph¸p n­íc ViÖt Nam D©n chñ Céng hoµ n¨m 1946 vµ n¨m 1958 2. HiÕn ph¸p n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam n¨m 1980, 1992 söa ®æi, bæ sung n¨m 2001. 3. NghÞ quyÕt cña Uû ban th­êng vô Quèc héi ban hµnh quy chÕ phèi hîp gi÷a Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao vµ Héi ®ång nh©n d©n ®Þa ph­¬ng trong viÖc qu¶n lý cña Toµ ¸n nh©n d©n ®Þa ph­¬ng vÒ tæ chøc n¨m 2002. 4. Ph¸p lÖnh vÒ Tæ chøc cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao vµ Tæ chøc c¸c Toµ ¸n ®Þa ph­¬ng n¨m 1961. * V¨n kiÖn cña §¶ng 5. Bé chÝnh trÞ §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2002); NghÞ quyÕt 08/NQ/TW ngµy 02/01/2002 vÒ mét sè nhiÖm vô träng t©m c«ng t¸c t­ ph¸p trong thêi gian tíi; 6. §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam (2006) V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø X, NXB chÝnh trÞ quèc gia. * S¸ch gi¸o tr×nh: 7. Gi¸o tr×nh luËt Tæ chøc Toµ ¸n – ViÖn kiÓm s¸t – c«ng chøng – luËt s­ – NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. 8. Gi¸o tr×nh Lý luËn chung vÒ Nhµ n­íc vµ ph¸p luËt – NXB §¹i häc Quèc gia Hµ Néi. * S¸ch tham kh¶o: 9. TS §ç Gia Th­ (2006) – C¬ së khoa häc cña viÖc x©y dùng ®éi ngò ThÈm ph¸n ë n­íc ta hiÖn nay, LuËn ¸n TiÕn sÜ luËt häc; 10. TS Ph¹m V¨n Lîi chñ biªn (2004) – ChÕ ®Þnh ThÈm ph¸n mét sè vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn – NXB T­ ph¸p Hµ Néi; 11. TS. Ph¹m H÷u Th­ chñ biªn – Sæ tay ThÈm ph¸n – NXB C«ng an nh©n d©n. * C¸c tµi liÖu kh¸c. 12. Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao sè 28 (2003) – B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c n¨m 2003 vµ ph­¬ng h­íng nhiÖm vô n¨m 2004 cña ngµnh Toµ ¸n nh©n d©n. 13. Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao (2007) – B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2006 vµ ph­¬ng h­íng nhiÖm vô c«ng t¸c n¨m 2007 cña ngµnh Toµ ¸n nh©n d©n. 14. Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao (2003) ChØ thÞ cña Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao vÒ viÖc n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ThÈm ph¸n, c¸n bé, c«ng chøc ngµnh Toµ ¸n nh©n d©n. 15. Tµi liÖu 60 n¨m ngµnh Toµ ¸n nh©n d©n n¨m 2005. Môc lôc Danh môc tõ viÕt t¾t Tõ viÕt t¾t TiÕng ViÖt BLTTHS Bé luËt tè tông h×nh sù H§XX Héi ®ång xÐt xö TAND Tßa ¸n nh©n d©n TANDTC Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao TAQS Tßa ¸n qu©n sù XHCN X· héi chñ nghÜa