Định hướng tìm tòi giải quyết vấn đề khi dạy học một số kiến thức chương các định luật bảo toàn lớp 10 ban cơ bản cho học sinh dân tộc nội trú

lÊy g=10m/s2 Chän gèc thÕ n¨ng hîp lÝ. Gèc thÕ n¨ng ë ®iÓm nÐm. Gäi H lµ ®é cao cùc ®¹i. h lµ ®é cao ë 4,6 m. Bá qua søc c¶n m«i trêng nªn ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng. W=W® +Wt= const X¸c ®Þnh c¬ n¨ng cña vËt t¹i c¸c vÞ trÝ A, B, C . W(A) = 2 2 0mv : W(B) = mgH + 2 2 Bmv W(C) = mgh + 2 2 Cmv Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 88 IV. TiÕn tr×nh d¹y häc. Ho¹t ®éng cña häc sinh Trî gióp cña gi¸o viªn Ho¹t ®éng1. (10 phót) ¤n l¹i c¸c kh¸i niÖm, c«ng thøc , ®Þnh luËt. - C«ng c¬ häc . +BiÓu thøc: A = FS cos  + §¬n vÞ (J). + C«ng cã thÓ d•¬ng, ©m hoÆc b»ng kh«ng.  >0  A > 0 ( c«ng ph¸t ®éng)  < 0  A< 0 (c«ng cña lùc c¶n)  = 0  A= 0 ( kh«ng sinh c«ng) - ViÕt biÓu thøc tÝnh c«ng, ®Æc ®iÓm cña c«ng c¬ häc? - §éng n¨ng, biÓu thøc, ®¬n vÞ cña ®éng n¨ng? Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 89 - §éng n¨ng . + §Þnh nghÜa:............... + BiÓu thøc: W®= 2 2 1 mv + §¬n vÞ: (J). - §é biÕn thiªn ®éng n¨ng. A = W®2- W®1 A > 0 th× ®éng n¨ng t¨ng. A < 0 th× ®éng n¨ng gi¶m. §éng n¨ng cña vËt biÕn thiªn khi c¸c lùc t¸c dông lªn vËt sinh c«ng. -ThÕ n¨ng. + ThÕ n¨ng träng tr•êng - §Þnh nghÜa:....... - BiÓu thøc: Wt = mgz - §¬n vÞ (J) + §é biÕn thiªn thÕ n¨ng vµ c«ng cña träng lùc. AMN= Wt(M) – Wt(N) + ThÕ n¨ng ®µn håi. 2)( 2 1 lkWt  - §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng. + VËt chuyÓn ®éng trong träng tr•êng. mgzmvW  2 2 1 ¦ = h»ng sè +VËt chÞu t¸c dông cña lùc ®µn håi. - §é biÕn thiªn ®éng n¨ng? -ThÕ n¨ng cña träng tr•êng, ®Þnh nghÜa, biÓu thøc vµ ®¬n vÞ? - Mèi quan hÖ gi÷a ®é biÕn thiªn thÕ n¨ng vµ c«ng cña träng lùc? - BiÓu thøc tÝnh thÕ n¨ng ®µn håi? - §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng: Néi dung, biÓu thøc vµ ®iÒu kiÖn ¸p dông ®Þnh luËt? - §iÒu kiÖn ¸p dông ®Þnh luËt §Ò: Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 90 22 )( 2 1 2 1 lkmvW  = h»ng sè - §iÒu kiÖn ¸p dông ®Þnh luËt: §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng chØ nghiÖm ®óng khi vËt chØ chÞu t¸c dông cña träng lùc vµ lùc ®µn håi. Ho¹t ®éng 2. Bµi tËp 1 (10 phót) Tãm t¾t ®Ò bµi. Cho: k = 200 N/m m = 400g 00 l  v0=0 TÝnh: a) ?0 l b) vc=? Chän C lµ vÞ trÝ c©n b»ng lµm gèc thÕ n¨ng träng tr•êng. - Chän vÞ trÝ lß xo kh«ng biÕn d¹ng A lµm gèc thÕ n¨ng ®µn håi. - Chän trôc to¹ ®é th¼ng ®øng chiÒu tõ trªn xuèng lµ d•¬ng. a ) x¸c ®Þnh ®é gi·n cña lß xo khi vËt ë vÞ trÝ c©n b»ng. Mét lß xo ®µn håi cã ®é cøng 200 N/m, khèi l•îng kh«ng ®¸ng kÓ, ®•îc treo th¼ng ®øng. §»u d•íi cña lß xo g¾n vµo mét vËt nhá khèi l•îng m=400g. VËt ®•îc giò t¹i vÞ trÝ lß xo kh«ng biÕn d¹ng, sau ®ã ®•îc th¶ nhÑ cho vËt chuyÓn ®éng. a ) X¸c ®Þnh ®é gi·n cña lß xo khi vËt ë vÞ trÝ c©n b»ng? b ) TÝnh vËn tèc cña vËt khi chuyÓn ®éng qua vÞ trÝ c©n b»ng? ( LÊy g = 10 m/s2). §Þnh h•íng t• duy häc sinh. 0. Chän c¸c mèc thÕ n¨ng sao cho hîp lÝ. 0.T¹i vÞ trÝ c©n b»ng C vËt chÞu t¸c dông cña nh÷ng lùc nµo, hai lùc nµy cã ®Æc ®iÓm g×? -ViÕt ph•¬ng tr×nh hîp lùc t¸c dông lªn A C B Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 91 - T¹i vÞ trÝ c©n b»ng C vËt chÞu t¸c dông cña hai lùc ®ã lµ lùc ®µn håi cña lß xo 0F  vµ träng lùc P . - VËt c©n b»ng nªn: 0F  + P = 0 mg = 0lk k mg l  0 Thay sè vµo: ml 20 10.2 200 10.4,0  b ) TÝnh vËn tèc cña vËt khi vËt chuyÓn ®éng qua vÞ trÝ c©n b»ng. - C¬ n¨ng cña vËt gåm: ®éng n¨ng, thÕ n¨ng träng tr•êng, thÕ n¨ng ®µn håi. vËt t¹i vÞ trÝ C? 0. X¸c ®Þnh c¬ n¨ng cña vËt? Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 92 - C¬ n¨ng cña vËt t¹i vÞ trÝ lß xo kh«ng biÕn d¹ng A: W(A) = W® +Wtt +Wt® = 0 + mgz + 0 ( ë ®©y Z chÝnh lµ kho¶ng c¸ch tõ vÞ trÝ lß xo kh«ng biÕn d¹ng A ®Õn vÞ trÝ c©n b»ng C, nªn Z = 0l  W(A) = mg 0l C¬ n¨ng t¹i vÞ trÝ c©n b»ng C: 0. X¸c ®Þnh c¬ n¨ng cña vËt t¹i hai vÞ trÝ A vµ C. A C B Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 93 W(C) = 2 2 1 mv + 0 + 2)( 2 1 lk  W = W(A) = W(C)  W = mg 0l = 2 2 1 mv + 2)( 2 1 lk  v2 = 2g l - 2)( l m k  Thay sè: v2 = 2.10.2.10-2- 2,0)10.2( 4,0 200 22   v= 0,44m/s Ho¹t ®éng 3 (15 phót) Bµi 2 Tãm t¾t ®Ò bµi. Cho: v0 = 16 m/s 060 . g = 10 m/s2 (bá qua søc c¶n) 0. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng viÕt cho hai vÞ trÝ A vµ C, tÝnh vËn tèc cña vËt khi ®i qua vÞ trÝ c©n b»ng?  VËn tèc cña vËt khi ®i qua vÞ trÝ c©n b»ng cã gi¸ trÞ lín nhÊt. §Ò: Tõ mÆt ®Êt mét vËt ®•îc nÐm lªn víi vËn tèc v0= 16m/s theo ph•¬ng lµm víi ®•êng n»m ngang mét gãc 060 . a ) H =? b ) h= 4,6 m  v = ? ? HS: Do kh«ng cã søc c¶n cña m«i tr•êng nªn quÜ ®¹o cã d¹ng lµ mét parabol, a) TÝnh ®é cao cùc ®¹i mµ vËt ®ã ®¹t ®•îc? b) X¸c ®Þnh vËn tèc cña vËt khi ë ®é cao h = 4,6 m. ( Bá qua søc c¶n m«i tr•êng, lÊy g=10m/s2) 0. Cã nhËn xÐt g× vÒ d¹ng quÜ ®¹o chuyÓn ®éng cña vËt? vÏ h×nh? vo v1 H h  A B C Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 94 HS: Chän gèc thÕ n¨ng lµ mÆt ®Êt. - Gäi H lµ ®é cao cña ®Ønh B. - Gäi h lµ ®é cao cña ®iÓm C. - C¬ n¨ng cña vËt t¹i A lµ: W(A) = 2 2 0mv - C¬ n¨ng cña vËt t¹i B lµ: W(B) = mgH + 2 2 Bmv Víi : vB = v0cos = 8 m/s - C¬ n¨ng cña vËt t¹i C lµ: W(C) = mgh + 2 2 Cmv a) TÝnh ®é cao cùc ®¹i mµ vËt ®¹t ®•îc. - §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng cho: W(A) = W(B) 2 2 0mv = mgH + 2 2 Bmv 2gH= 22 0 Bvv  m g vv H B 6,9 20 192 2 22 0    VËy ®é cao cùc ®¹i mµ vËt ®ã ®¹t ®•îc lµ H = 9,6 m. b) TÝnh vËn tèc cña vËt t¹i ®é cao h =4,6 m ( ®iÓm C). - §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng cho: 0.Chän gèc thÕ n¨ng cho hîp lÝ, vËn dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng viÕt cho c¸c vÞ trÝ A, B, C? - C¬ n¨ng cña vËt t¹i A? - C¬ n¨ng cña vËt t¹i B lµ? - C¬ n¨ng cña vËt t¹i C lµ? 0. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng cña vËt ë hai ®iÓm A vµ B tÝnh ®é cao cùc ®¹i mµ vËt ®¹t ®•îc? - TÝnh H tõ biÓu thøc bªn? 0. ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng cña vËt ë hai ®iÓm A vµ C tÝnh vËn tèc vËt t¹i ®é cao h = 4,6 m ? Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 95 W(A) = W(C) 2 2 0mv = mgh + 2 2 Cmv  164220 2  ghvvC  vC = 12,8 m/s. HS: T¹i hai ®iÓm trªn quÜ ®¹o cã cïng ®é cao h th× chóng cã cïng ®é lín vËn tèc, nh•ng cã h•íng kh¸c nhau 0. Em cã nhËn xÐt g× vÒ vËn tèc cña vËt t¹i hai ®iÓm trªn quÜ ®¹o cã cïng ®é cao h ? 0. H·y gi¶i bµi to¸n trªn b»ng ph•¬ng ph¸p ®éng lùc häc. Kết luận chƣơng II Trong chƣơng này chúng tôi đã vận dụng cơ sở lý luận đã trình bày ở chƣơng I về định hƣớng tìm tòi giải quyết vấn đề cho học sinh nhằm phát huy tính tích cực, tự lực của học sinh trong quá trình học tập môn Vật lí. Dựa trên cơ sở đó đó chúng tôi tiến hành soạn 3 bài trong chƣơng các định luật bảo toàn lớp 10 ban cơ bản. Trong hệ thống các bài giảng trên chúng tôi đã xây dựng liên tiếp các vấn đề học tập theo cơ sở của chƣơng I. Những ý đồ của bài soạn đã viết cho thấy tính khả thi của lý thuyết đã trình bày ở trên. Chúng tôi hy vọng khi đã vào thực nghiệm ph- ƣơng pháp dạy học đã nêu ở trên sẽ mang lại hiệu quả, nâng cao đƣợc chất lƣợng Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 96 kiến thức và khả năng giải quyết vấn đề cho học sinh. Kết quả thực nghiệm sƣ phạm sẽ đƣợc chúng tôi trình bày ở chƣơng III. Chƣơng 3 THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM 3.1- MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM 3.1.1 – Mục đích thực nghiệm - Kiểm tra, đánh giá tính hiệu quả của giải pháp định hƣớng tìm tòi giải quyết vấn đề nhằm phát huy tính tự lực học tập của học sinh dân tộc nội trú. - Phân tích kết quả thực nghiệm sƣ phạm, xử lí các số liệu từ đó đánh giá tính khả thi của đề tài . 3.1.2 – Nhiệm vụ - Khảo sát, điều tra cơ bản để lựa chọn các lớp thực nghiệm (TN) và đối chứng (ĐC) - Chuẩn bị các điều kiện cần thiết để tiến hành thực nghiệm. - Thống nhất với giáo viên dạy TN về phƣơng pháp và nội dung thực nghiệm. - Tổ chức, triển khai các bài TN đã chuẩn bị. - Đánh giá kết quả thực nghiệm, rút ra kết luận. 3.2- ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP THỰC NGHIẾM SƢ PHẠM 3.2.1- Đối tƣợng thực nghiệm Đối tƣợng TNSP là HS lớp 10 ban cơ bản thuộc các trƣờng dân tộc nội trú. Các lớp mà chúng tôi lựa chọn có sĩ số và năng lực học tập tƣơng đƣơng nhau, điều này cho phép đánh giá khách quan những kết quả thu đƣợc, sau khi thực nghiệm. * các lớp tiến hành thực nghiệm. + Trƣờng PT Vùng Cao Việt Bắc. - Lớp thực nghiệm : 10 A3 , 10 A4 - Lớp đối chứng : 10 A5 , 10 A6 + Trƣờng DTNT Tỉnh Hà Giang. - Lớp thực nghiệm : 10 A1 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 97 - Lớp đối chứng : 10 A2 Bảng 06 : Chất lƣợng học tập, đặc điểm HS lớp TN và ĐC Trƣờng PTTH Lớp Tổng số HS Chất lƣợng học tập môn Vật lí học kì I lớp 10 Khá, giỏi Trung bình Yếu, kém S L % S L % S L % PT Vùng Cao Việt Bắc TN(10A3) 40 18 45 17 42,5 5 12,5 ĐC (10A5) 40 18 45 17 42,5 5 12,5 TN (10A4) 40 18 45 17 42,5 5 12,5 ĐC (10A6) 40 18 45 17 42,5 5 12,5 DTNT Hà Giang TN (10A1) 30 6 20 20 66,67 4 13,33 ĐC (10A2) 30 6 20 20 66,67 4 13,33 3.2.2 – Phƣơng pháp thực nghiệm - Điều tra, khảo sát đặc điểm tình hình dạy và học Vật lí ở các trƣờng chọn làm thực nghiệm để tìm hiểu các thông tin cần thiết về lớp TN và ĐC ( thông qua trao đổi trực tiếp với GV chủ nhiệm, GV dạy Vật lí và trò chuyện với học sinh, sử dụng phiếu thăm dò, phỏng vấn GV và HS ) - Tổ chức giảng dạy ở lớp thực nghiệm theo phƣơng án của đề tài và ở lớp đối chứng theo phƣơng án của GV ở trƣờng sở tại. - Trực tiếp tham gia dự giờ, đánh giá hiệu quả giảng dạy ở lớp TN và ĐC. - Tổ chức cho cả hai lớp TN và ĐC làm bài kiểm tra với cùng một nội dung , trong cùng một khoảng thời gian ( Đề bài do ngƣời thực hiện đề tài chuẩn bị) - Trao đổi, thảo luận với GV cộng tác, tổng kết, phân tích, xử lí kết quả một cách khách quan. 3.3- PHƢƠNG PHÁP ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM. 3.3.1- Căn cứ để đánh giá * Thông qua việc theo dõi những biểu hiện tích cực, tự lực của học sinh . Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 98 Để đánh giá đặc trƣng này, chúng tôi căn cứ vào việc quan sát thái độ, hành động của các em trong quá trình học tập thể hiện ở : - Số lƣợt HS chăm chú nghe giảng - Số lƣợt HS tích cực xây dựng bài - Số HS chủ động trong học tập - Só HS hiểu bài ngay trên lớp - Số HS có cách thức, phƣơng pháp học tập khoa học - Số HS có khả năng vận dụng sáng tạo kiến thức * Thông qua các bài kiểm tra 3.3.2- Cách đánh giá Chúng tôi đánh giá, xếp loại điểm kiểm tra dựa vào thang điểm 10, phân loại nhƣ sau: Loại giỏi : 9,10 Loại khá : 7,8 Loại trung bình : 5,6 Loại yếu : 3,4 Loại kém : 0,1,2 Căn cứ vào kết quả kiểm tra của HS , việc đánh giá đựoc tiến hành bằng cách sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học. Dựa trên việc phân tích và xử lí kết quả thu đƣợc cho phép đánh giá chất lƣợng, hiệu quả dạy học qua đó kiểm tra giả thuyết khoa học của đề tài. 3.4 – TIẾN HÀNH THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM 3.4.1 – Công tác chuẩn bị * chọn lớp thực nghiệm Chúng tôi lựa chọn ra 6 lớp để tiến hành thực nghiệm sƣ phạm ( trong đó có 3 lớp TN và 3 lớp ĐC). Các lớp mà chúng tôi lựa chọn đều có số HS , trình độ tƣơng đƣơng nhau. * Giáo viên cộng tác thực nghiệm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 99 Chúng tôi lựa chọn đội ngũ GV dạy thực nghiệm là những ngƣời có phƣơng pháp giảng dạy, năng lực chuyên môn tốt và nhiệt tình công tác. Để đảm bảo tính khách quan của kết quả, GV cộng tác dạy cả lớp thực nghiệm và lớp đối chứng. Trƣờng PT Vùng cao Việt Bắc : GV Lê Thu Mai Trƣờng DTNT Tỉnh Hà Giang : GV Đỗ Thị Lan * Giáo án thực nghiệm Do điều kiện thời gian và khuôn khổ của đề tài, chúng tôi lựa chọn 3 giáo án trong chƣơng “ Các định luật bảo toàn” lớp 10 ban cơ bản để tiến hành thực nghiệm. Bài 1: ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƢỢNG ( tiết2) Bài 2: ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN CƠ NĂNG Bài 3: BÀI TẬP ÔN TẬP ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN CƠ NĂNG 3.4.2 Diễn biến quá trình thực nghiệm sƣ phạm Bài 1: ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN ĐỘNG LƢỢNG ( tiết2) Nhóm ĐC: Giáo viên cộng tác TNSP soạn giáo án, giảng dạy theo đúng nội dung SGK. Mặc dù GVđã cố gắng nêu ra những câu hỏi gợi mở đối với HS song phƣơng pháp giảng dạy chủ yếu vẫn là diễn giảng. - ở mục 1. Hệ cô lập. GV chủ yếu thuyết trình đƣa ra hệ cô lập và hệ đƣợc coi là cô lập và giải thích về hệ này. - ở mục 2 GV đã tiến hành xây dựng biểu thức định luật bảo toàn động lƣợng có đƣa ra một số câu hỏi mang tính tái hiện kiến thức là chủ yếu. - Đặc biệt là trong thí nghiệm tƣơng tác của hai xe lăn thì GV chủ yếu bày cho HS cách làm TN và đọc kết quả Nhóm TN: Chúng tôi tiến hành theo đúng tiến trình nhƣ đã dự kiến ở mục 1: Giáo viên nêu ra các câu hỏi định hƣớng vấn đề cần giải quyết đó là: Thế nào là hệ kín (hệ cô lập), hệ thế nào đƣợc coi là hệ kín, Tại sao phải đƣa ra khái niệm hệ đƣợc coi là kín? học sinh thảo luận nhóm, tự lực xây dựng kiến thức một Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 100 cách hồ hởi, phấn khởi, không khí lớp học cởi mở, thân thiện, HS cảm thấy mình tự xây dựng đƣợc kiến thức. ở mục 2. GV định hƣớng cho HS vận dụng kiến thức đã có về động lƣợng , độ biến thiên động lƣợng, cho từng vật và cho hệ vật từ đó tìm đƣợc mối quan hệ tổng động lƣợng của hệ vật trƣớc và sau tƣơng tác. GV giúp HS chính xác hoá, khái quát nâng lên thành định luật. Điều kiện áp dụng định luật - Định hƣớng cho HS tìm cách kiểm nghiệm định luật bằng tƣơng tác của hai xe lăn. ở mục 3. Phần va chạm mềm, định hƣớng của GV va chạm mềm khác va chạm đàn hồi ở chỗ nào? Lấy ví dụ minh họa, vận dụng định luật bảo toàn động lƣợng giải bài toán va chạm mềm. Phần chuyển động bằng phản lực bằng những định hƣớng của GV thì HS có thể tự chỉ ra những chuyển động bằng phản lực và biết giải thích cơ chế chuyển động. Vận dụng định luật bảo toàn động lƣợng giải bài toán về chuyển động bằng phản lực. *Đánh giá chung cả 3 tiết học ở 3 lớp TN đều đạt đƣợc yêu cầu của bài dạy thực nghiệm. Bài 2: ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN CƠ NĂNG Nhóm ĐC: Giáo viên cộng tác TNSP soạn giáo án, giảng dạy theo đúng nội dung SGK. Mặc dù GV đã cố gắng nêu ra những câu hỏi, nhƣng chất lƣợng các câu hỏi vẫn chƣa cao ( câu thì quá dễ, câu lại quá khó , không phát huy đƣợc năng lực học sinh), các câu hỏi vẫn mang tính chất tái hiện kiến thức, phƣơng pháp giảng dạy chủ yếu vẫn là diễn giảng. - ở mục1. Cơ năng của vật chuyển động trong trọng trƣờng. GV chủ yếu thuyết trình đƣa ra khái niệm cơ năng của vật chuyển động trong trọng trƣờng và giải thích. - ở mục 2. Sự bảo toàn cơ năng của vật chuyển động trong trọng trƣờng. GV đã tiến hành xây dựng biểu thức định luật bảo toàn cơ năng, có đƣa ra một số câu hỏi mang tính tái hiện kiến thức là chủ yếu. - ở mục 3. Cơ năng của vật chịu tác dụng của lực đàn hồi. GV đã cố gắng mô tả, minh hoạ để đƣa ra biểu thức định luật bảo toàn cơ năng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 101 - Nhìn chung GV đã có rất nhiều cố gắng nhƣng do phƣơng pháp giảng dạy chƣa phù hợp với đối tƣợng học sinh nên kết quả thu đƣợc còn nhiều hạn chế. Nhóm TN: Chúng tôi tiến hành theo đúng tiến trình nhƣ đã dự kiến. - ở mục1. Bằng một bài toán cụ thể về chuyển động của một vật đƣợc ném theo phƣơng thẳng đứng, chúng tôi đã định hƣớng vấn đề cần nghiên cứu đó là trong quá trình chuyển động thì động năng và thế năng của vật sẽ biến đổi nhƣ thế nào? Tiếp tục định hƣớng cho HS phải biết phân chia quá trình chuyển động của vật ra làm hai giai đoạn. HS tiến hành trao đổi, tranh luận, rồi đƣa ra kết luận. - ở mục 2. GV định hƣớng cho HS vận dụng kiến thức đã có về động năng, thế năng của các vật chuyển động dƣới tác dụng của lực trọng trƣờng với công của trọng lực, từ đó tìm đƣợc mối quan hệ giữa động năng và thế năng của vật (cơ năng). GV giúp HS chính xác hoá , khái quát nâng lên thành định luật. - Định hƣớng cho HS tìm cách kiểm nghiệm định luật bảo toàn cơ năng trong trƣờng hợp vật chịu tác dụng của trọng lực. HS sôi nổi bàn luận, đƣa ra nhiều phƣơng án, dƣới sự định hƣớng của GV thì một số phƣơng án khả thi đƣợc đƣa ra khảo nghiệm(Tiến hành xét phƣơng án chuyển động của con lắc đơn chỉ chịu tác dụng của trọng lực). - ở mục 3. GV định hƣớng cho HS tƣơng tự nhƣ phần chuyển động dƣới tác dụng của trọng lực, phần này vật chuyển động dƣới tác dụng của lực đàn hồi, trọng lực đƣợc thay thế bởi lực đàn hồi.HS đƣa ra đƣợc biểu thức định luật. - Trong phần bài toán củng cố thì vật chuyển động trên mặt phẳng nghiêng có lực ma sát, do đó cơ năng của vật có còn bảo toàn không?(Củng cố điều kiện áp dụng định luật) GV định hƣớng cho HS trong quá trình chuyển động thì một phần năng lƣợng của vật đã chuyển thành dạng năng lƣợng khác, thông qua công của một lực nào đó (lực ma sát). Tính phần cơ năng đã mất đi trong quá trình chuyển động. *Đánh giá chung cả 3 tiết học ở 3 lớp TN đều đạt đƣợc yêu cầu của bài dạy thực nghiệm. Bài 3 : BÀI TẬP ÔN TẬP ĐỊNH LUẬT BẢO TOÀN CƠ NĂNG Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 102 Nhóm ĐC: Giáo viên yêu cầu học sinh chuẩn bị các bài tập trong SGK và SBT. Số bài tập nhiều, kiến thức lại mới nên hầu hết học sinh chƣa chuẩn bị tốt đƣợc các bài tập đã giao, một số đối phó bằng cách chép lại lời giải trong SBT. Giờ bài tập, giáo viên gọi học sinh lên bảng chữa. Do chƣa hiểu chắc vấn đề nên các học sinh đƣợc gọi lên bảng làm bài còn nhiều sai sót, thiếu chặt chẽ. Giáo viên phải mất rất nhiều thời gian để chữa lại bài làm của học sinh, giờ học diễn ra khá căng thẳng. Nhóm TN: Trên cơ sở hệ thống lại bài tập trong SGK và SBT theo hƣớng tăng dần từ dễ đến khó, từ cơ bản đến phức tạp. số lƣợng bài tập ra về nhà đã có chọn lọc nên hầu hết các học sinh đều chuẩn bị bài tập ở nhà theo đúng yêu cầu của giáo viên. Vào giờ học, sau khi củng cố lại kiến thức lý thuyết, dƣới sự định hƣớng của GVnhững vấn đề khó khăn thƣờng gặp phải trong quá trình giải bài tập dần dần đƣợc tháo gỡ, thông qua hệ thống các câu hởi mang tính định hƣớng, học sinh hào hứng tham gia xây dựng bài. Đối chiếu với bài đã làm ở nhà, các em đều nhận ra đ- ƣợc sự thiếu chặt chẽ trong lời giải của mình, HS hiểu đƣợc bài một cách thấu đáo. *Đánh giá chung cả 3 tiết học ở 3 lớp TN đều đạt đƣợc yêu cầu của bài dạy thực nghiệm. * Nhận xét chung về diễn biến quá trình TNSP ở các lớp đối chứng, với phƣơng pháp giảng dạy của giáo viên trƣờng sở tại, giáo viên thực sự làm chủ cả về mặt thời gian lẫn nội dung kiến thức. Giờ học diễn ra suôn sẻ, song cứng nhắc, gò bó và không phát huy đƣợc khả năng của học sinh trong việc tự lực tìm tòi khám phá kiến thức. Học sinh tiếp thu thụ động, khả năng vận dụng kém. ở các lớp thực nghiệm, học sinh tỏ ra hứng thú với bài học, giờ học diễn ra sôi nổi, hào hứng. Thông qua sự định hƣớng vấn đề cần nghiên cứu, tìm tòi của GV, học sinh tự lực tìm ra kiến thức. Mặc dù hiệu quả làm việc có thể khác nhau ở các học sinh và nhóm học sinh song kết quả cuối cùng đều đạt đƣợc mục tiêu đề ra. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 103 3.5. Kết quả và xử lý kết quả thực nghiệm sƣ phạm 3.5.1. Yêu cầu chung về xử lý kết quả thực nghiệm sƣ phạm - Các bài kiểm tra đều là bài kiểm tra trắc nghiệm do chúng tôi soạn thảo và chấm theo biểu điểm chung đã đƣợc thống nhất cùng GV cộng tác TN. - Kết quả thu đƣợc xử lý theo phƣơng pháp thống kê toán học, từ đó rút ra các nhận xét, kết luận, nhằm kiểm tra, đánh giá giả thuyết khoa học của đề tài. Việc xử lý, phân tích kết quả TNSP gồm các bƣớc: - Lập bảng phân phối tần suất, vẽ đồ thị các đƣờng biểu diễn sự phân phối tần suất của lớp TN và ĐC qua mỗi lần kiểm tra để so sánh kết quả. - Lập bảng thống kê các đại lƣợng nhƣ sau: + Điểm trung bình X n Xn ii ..  ; Y n Yn ii  . + Phƣơng sai: n XXn S ii TN 2 2 )(   ; n YYn S ii DC    2 2 )( + Độ lệch chuẩn: 2S + Hệ số biến thiên: (%) 100. X V TN TN   ; (%) .100 Y V DC DC   + Hệ số Studen: 22 0 )( DCTN tt SS nYX S nX t    Trong đó: Xi: các giá trị điểm của lớp TN. Yi: các giá trị điểm của lớp ĐC n: Số HS đƣợc kiểm tra. ni: Số HS có điểm Xi (Yi) ở nhóm TN (ĐC). + Lập bảng xếp loại học tập theo 5 mức: kém, yếu, trung bình, khá, giỏi. + Vẽ biểu đồ xếp loại để so sánh kết quả học tập giữa nhóm TN và ĐC. 3.5.2. Kết quả TNSP 3.5.2.1 – Kết quả về mức độ hứng thú và tích cực học tập của học sinh Bảng 7.1- Thống kê biểu hiện tính tích cực nhận thức trên lớp qua các giờ dạy Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 104 Qua điều tra cho thấy về số lƣợt học sinh phát biểu xây dựng bài trong mỗi tiết học ở bảng trên cho thấy mức độ tính tích cực học tập của học sinh ở lớp thực nghiệm cao hơn hẳn so với lớp đối chứng. Bảng 7.2- Hứng thú, mức độ tích cực của học sinh Tổng số học sinh Hứng thú học tập Chăm chú nghe giảng trên lớp Tích cực xây dựng bài Thời gian học vật lý Có Không Bình thƣờng Có Không Không thƣờn g xuyên Thƣờng xuyên Không Đôi khi Thƣờng xuyên Theo thời khóa biểu Khi có bài kiểm tra 220 87 45 88 92 44 74 92 45 83 66 129 25 % 39,5 20,4 40,1 41,8 20 38,2 41,8 20,4 37,8 30 58,6 11,4 TN1 55 15 40 60 15 35 55 18 37 44 59 7 Giáo án Lớp Số lần HS phát biểu trong giờ Số lần HS phát biểu đúng trong giờ Số lấn HS đề xuất phƣơng án có tính sáng tạo 1 DC 7 4 0 TN 15 13 5 2 DC 6 5 0 TN 18 17 7 3 DC 8 4 0 TN 19 17 9 Tổng DC 21 13 0 TN 52 47 21 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 105 10 % 50 14,4 36,6 54,5 13,6 31,9 50 16,4 33,6 27,0 70,6 2,4 DC1 10 32 3 0 48 32 29 49 37 27 46 22 70 18 % 29,1 27,3 43,6 29,1 26,4 44,5 33,6 24,5 41,9 20 63,6 16,4 Qua điều tra cho thấy về số chăm nghe giảng, hứng thú học tâp, tích cực xây dựng bài ở lớp thực nghiệm cao hơn hẳn so với lớp đối chứng 3.5.2.2 Kết quả về cụ thể của các bài kiểm tra (Đề bài: Phần phụ lục) Bảng 8 : Kết quả kiểm tra lần 1 Điểm Nhúm TN(110 HS) Nhóm ĐC(110 HS) Vựng Cao Việt Bắc NT Hà Giang Vựng Cao Việt Bắc NT Hà Giang 10A3(40) 10A4(40) 10A1(30) 10A5(40) 10A6(40) 10A2(30) SL % SL % SL % SL % SL % SL % 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 1 3.3 0 0 1 2.5 1 3.3 2 0 0 1 2.5 1 3.3 1 2.5 1 2.5 1 3.3 3 3 7.5 3 7.5 3 10 3 7.5 3 7.5 4 13.3 4 5 12.5 5 12.5 4 13.3 5 12.5 6 15 5 16.7 5 8 20 7 17.5 7 23.3 10 25 9 22.5 7 23.3 6 8 20 9 22.5 8 26.7 8 20 8 20 6 20 7 6 15 6 15 4 13.3 6 15 5 12.5 3 10 8 6 15 6 15 2 6.7 5 12.5 5 12.5 2 6.7 9 2 5 2 5 0 0 1 2.5 1 2.5 1 3.3 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 106 10 2 5 1 2.5 0 0 1 2.5 1 2.5 0 0  40 100 40 100 30 100 40 100 40 100 30 100 Điểm trung bình cộng: Nhóm TN: X = 5.80 Nhóm ĐC: Y = 5,50 Bảng 9: Xếp loại kiểm tra lần 1 Nhúm Số HS Kộm Yếu T.Bỡnh Khỏ Giỏi 0 -->2 3 -->4 5 -->6 7-->8 9 -->10 TN 110 3 23 47 30 7 % 2.7 20.9 42.7 27.2 6.3 ĐC 110 5 26 48 26 5 % 4.5 23.6 43.6 23.6 4.5 2.7 4.5 20.9 23.6 42.7 43.6 27.2 23.6 6.3 4.5 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 KÐm YÕu T.B×nh Kh¸ Giái (%) TN §C Biểu đồ1: Xếp loại học tập lần 1 Bảng 10 : Phân phối tần suất kiểm tra lần 1 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 107 Điểm Nhúm TN ( 110 HS) Nhóm ĐC (110 HS) ni (% ni (X- X ) 2 ni  (%) ni (Y- Y ) 2 0 0 0.0 0.0 0 0.0 0.0 1 1 0.9 23.0 2 1.8 40.5 2 2 1.8 28.9 3 2.7 36.8 3 9 8.2 70.6 10 9.1 62.5 4 14 12.7 45.4 16 14.5 36.0 5 22 20.0 14.1 26 23.6 6.5 6 25 22.7 1.0 22 20.0 5.5 7 16 14.5 23.0 14 12.7 31.5 8 14 12.7 67.8 12 10.9 75.0 9 4 3.6 41.0 3 2.7 36.8 10 3 2.7 52.9 2 1.8 40.5  110 100 367.7 110 100 371.6 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 108 (%) 0 5 10 15 20 25 30 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 §iÓm TN §C Đồ thị 1: Phân phối tần suất lần 1 Tính các tham số thống kê lần 1: + Điểm trung bình X n Xn ii ..  = 5.80; Y n Yn ii  . = 5,50 + Phƣơng sai: n XXn S ii TN 2 2 )(   = 3,34; n YYn S ii DC    2 2 )( = 3,38 + Độ lệch chuẩn: 2 TNTN S = 1,83; 2 DCDC S = 1,84 + Hệ số biến thiên: (%) X V TN TN   = 31,6 %; (%) Y V DC DC   = 33,5 % + Hệ số Studen: 22 )( DCTN tt SS nYX t    = 4,04 Tra bảng phân phối Studen ta có: t(n,) = t (110, 0,005) = 2,62 ttt Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 109 * Kết luận: Giá trị của hệ số Studen theo tính toán lớn hơn giá trị cho trong bảng lý thuyết với độ tin cậy 99,5 % điều này khẳng định giá trị trung bình ( X ,Y ) đã tính đƣợc trong bảng qua kiểm tra lần 1 là có ý nghĩa. Bảng 11 : Kết quả kiểm tra lần 2 Điểm Nhúm TN Nhóm ĐC Vựng Cao Việt Bắc NT Hà Giang Vựng Cao Việt Bắc NT Hà Giang 10A3(40) 10A4(40) 10A1(30) 10A5(40) 10A6(40) 10A2(30) SL % SL % SL % SL % SL % SL % 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3.3 2 0 0 1 2.5 1 3.3 1 2.5 1 2.5 2 6.7 3 2 5 3 7.5 3 10 3 7.5 3 7.5 3 10 4 5 12.5 5 12.5 4 13.3 4 10 5 12.5 6 20 5 7 17.5 6 15 5 16.7 7 17.5 7 17.5 6 20 6 7 17.5 7 17.5 6 20 10 25 11 27.5 6 20 7 10 25 10 25 6 20 7 17.5 7 17.5 4 13.3 8 6 15 6 15 3 10 6 15 5 12.5 2 6.7 9 2 5 1 2.5 1 3.3 1 2.5 1 2.5 0 0 10 1 2.5 1 2.5 1 3.3 1 2.5 0 0 0 0  40 100 40 100 30 100 40 100 40 100 30 100 Điểm trung bình cộng: Nhóm TN: X = 6,02 Nhóm ĐC: Y = 5,60 Bảng 12: Xếp loại kiểm tra lần 2 Nhúm Số HS Kộm Yếu T.Bỡnh Khỏ Giỏi 0 -->2 3 -->4 5 -->6 7-->8 9 -->10 TN 110 2 22 38 41 7 % 1.8 20 34.6 37.2 6.3 ĐC 110 5 24 47 31 3 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 110 % 4.5 21.8 42.7 28.2 2.7 1.8 5 20 24 34.6 47 37.2 31 6.3 3 0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 KÐm YÕu T.B×nh Kh¸ Giái (%) TN §C Biểu đồ 2: Xếp loại học tập lần 2 Bảng 13 : Phân phối tần suất kiểm tra lần 2 Điểm Xi(Yi) Nhúm TN ( 110 HS) Nhóm ĐC (110 HS) ni (% ni (X- X ) 2 ni  (%) ni (Y- Y ) 2 0 0 0.0 0.0 0 0.0 0.0 1 0 0.0 0.0 1 0.9 21.2 2 2 1.8 32.3 4 3.6 51.8 3 8 7.3 73.0 9 8.2 60.8 4 14 12.7 57.1 15 13.6 38.4 5 18 16.4 18.7 20 18.2 7.2 6 20 18.2 0.0 27 24.5 4.3 7 26 23.6 25.0 18 16.4 35.3 8 15 13.6 58.8 13 11.8 74.9 9 4 3.6 35.5 2 1.8 23.1 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 111 10 3 2.7 47.5 1 0.9 19.4  110 100 347.9 110 100 336.4 (%) 0 5 10 15 20 25 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 TN §C Đồ thị 2: Phân phối tần suất lần 2 Tính các tham số thống kê lần 2: + Điểm trung bình X n Xn ii ..  = 6,02 ; Y n Yn ii  . = 5,60 + Phƣơng sai: n XXn S ii TN 2 2 )(   = 3,16; n YYn S ii DC    2 2 )( = 3,06 + Độ lệch chuẩn: 2 TNTN S = 1,78; 2 DCDC S = 1,75 + Hệ số biến thiên: (%) X V TN TN   = 29,6 %; (%) Y V DC DC   = 31,3% + Hệ số Studen: 22 )( DCTN tt SS nYX t    = 4,44 Tra bảng phân phối Studen ta có: t(n,) = t (126, 0,005) = 2,62 ttt Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 112 * Kết luận: Giá trị của hệ số Studen theo tính toán lớn hơn giá trị cho trong bảng lý thuyết với độ tin cậy 99,5 % điều này khẳng định giá trị trung bình ( X ,Y ) đã tính đƣợc trong bảng qua kiểm tra lần 2 là có ý nghĩa. Bảng 14 : Kết quả kiểm tra lần 3 Điểm trung bình cộng: Nhóm TN: X = 6,59 Nhóm ĐC: Y = 5,59 Bảng 15 : Xếp loại kiểm tra lần 3 Kộm Yếu T.Bỡnh Khỏ Giỏi Điểm Nhúm TN Nhóm ĐC Vựng Cao Việt Bắc NT Hà Giang Vựng Cao Việt Bắc NT Hà Giang 10A3(40) 10A4(40) 10A1(30) 10A5(40) 10A6(40) 10A2(30) SL % SL % SL % SL % SL % SL % 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 3.3 2 0 0 0 0 1 3.3 1 2.5 1 2.5 2 6.7 3 2 5 2 5 3 10 4 10 3 7.5 2 6.7 4 4 10 4 10 4 13.3 4 10 4 10 5 16.7 5 5 12.5 7 17.5 5 16.7 7 17.5 7 17.5 7 23.3 6 8 20 8 20 5 16.7 10 25 10 25 6 20 7 9 22.5 9 22.5 7 23.3 7 17.5 9 22.5 5 16.7 8 8 20 7 17.5 3 10 5 12.5 5 12.5 2 6.7 9 2 5 2 5 1 3.3 1 2.5 1 2.5 0 0 10 2 5 1 2.5 1 3.3 1 2.5 0 0 0 0  40 100 40 100 30 100 40 100 40 100 30 100 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 113 Nhúm Số HS 0 -->2 3 -->4 5 -->6 7-->8 9 -->10 TN 110 1 19 38 43 9 % 0.9 17.3 34.6 39.1 8.1 ĐC 110 5 22 47 33 3 % 4.5 20 42.7 30 2.7 0.9 4.5 17.3 20 34.6 42.7 39.1 30 8.1 2.7 0 5 10 5 20 25 30 35 40 45 KÐm YÕu T.B×nh Kh¸ Giái (%) TN §C Biểu đồ 3: Xếp loại học tập lần 3 Bảng 16: Phân phối tần suất kiểm tra lần 3 Điểm Xi(Yi) Nhúm TN Nhóm ĐC ni (%) ni (X- X ) 2 ni (%) ni (Y- Y ) 2 0 0 0.0 0.0 0 0.0 0.0 1 0 0.0 0.0 1 0.9 21.5 2 1 0.9 18.0 4 3.6 53.0 3 7 6.4 73.5 9 8.2 62.7 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 114 4 12 10.9 60.2 13 11.8 35.0 5 17 15.5 26.1 21 19.1 8.6 6 21 19.1 1.2 26 23.6 3.4 7 25 22.7 14.4 21 19.1 38.8 8 18 16.4 55.8 12 10.9 66.8 9 5 4.5 38.1 2 1.8 22.6 10 4 3.6 56.6 1 0.9 19.0  110 100 343.9 110 100 331.4 (%) 0 5 10 15 20 25 30 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Diem TN §C Đồ thị 3: Phân phối tần suất lần 3 Tính các tham số thống kê lần 3: + Điểm trung bình X n Xn ii ..  = 6,24 ; Y n Yn ii  . = 5,64 + Phƣơng sai: n XXn S ii TN 2 2 )(   = 3,13; n YYn S ii DC    2 2 )( = 3,01 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 115 + Độ lệch chuẩn: 2 TNTN S = 1,77; 2 DCDC S = 1,73 + Hệ số biến thiên: (%) X V TN TN   = 28,4 %; (%) Y V DC DC   = 30,7% + Hệ số Studen: 22 )( DCTN tt SS nYX t    = 4,49 Tra bảng phân phối Studen ta có: t(n,) = t (126 ; 0,005) = 2,62 ttt * Kết luận: Giá trị của hệ số Studen theo tính toán lớn hơn giá trị cho trong bảng lý thuyết với độ tin cậy 99,5 % điều này khẳng định giá trị trung bình ( X ,Y ) đã tính đƣợc trong bảng qua kiểm tra lần 3 là có ý nghĩa. Bảng 17 : Tổng hợp các tham số thống kê qua 3 bài kiểm tra Bài kiểm tra Số HS X TN Y ĐC S 2  V (%) t TN Đ C TN ĐC TN ĐC TN ĐC ttt t(n, ) Lần 1 110 11 0 5,80 5,50 3,34 3,38 1,83 1,84 31,6 33, 5 4,0 4 2,6 2 Lần 2 110 11 0 6,02 5,60 3,16 3,06 1,78 1,75 29,6 31, 3 4,4 4 Lần 3 110 11 0 6,24 5,64 3,13 3,01 1,77 1,73 28,4 30, 7 4,4 9 3.6. Đánh giá chung về TNSP Qua việc tổ chức, theo dõi và phân tích diễn biến các giờ TNSP, trao đổi với giáo viên và học sinh tại các trƣờng thực nghiệm, đánh giá kết quả lĩnh hội tri thức của học sinh qua các bài kiểm tra cho phép chúng tôi nhận định: - Mức độ hứng thú, khả năng tự lực của học sinh ở các lớp TN cao hơn lớp ĐC. Học sinh đã tỏ ra quan tâm hơn đến các giờ học vật lý, tích cực chủ động hơn trong việc giải các bài tập trong SGK, SBT và làm thêm trong các STK. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 116 - Điểm khá giỏi của lớp TN cao hơn lớp ĐC, điểm yếu kém của lớp TN nhỏ hơn lớp ĐC. Các giá trị điểm trung bình cộng của HS nhóm TN luôn lớn hơn giá trị điểm trung bình cộng của nhóm ĐC - Các tham số thống kê: Phƣơng sai(S2), độ lệch chuẩn(), hệ số biến thiên(V) của nhóm TN luôn nhỏ hơn các giá trị tƣơng ứng của nhóm ĐC. Nghĩa là độ phân tán độ phân tán về điểm số xung quanh giá trị trung bình của nhóm TN nhỏ hơn của nhóm ĐC - Hệ số student theo tính toán ttt luôn có giá trị lớn hơn các giá trị t(n,)tra cứu trong bảng phân phối student chứng tỏ kết quả chiếm lĩnh tri thức của HS ở nhóm TN cao hơn nhóm ĐC là có ý nghĩa, không phải ngẫu nhiên. - Các đƣờng biểu diễn sự phân phối tần suất trong các lần kiểm tra của nhóm TN đều nằm ở bên phải và dịch chuyển theo chiều tăng của điểm số Xi so với nhóm ĐC, chứng tỏ chất lƣợng nắm vững và vận dụng kiến thức của nhóm TN cao hơn nhóm ĐC. KÊT LUẬN CHƢƠNG 3 Việc tổ chức , hƣớng dẫn, theo dõi và phân tích diễn biến các giờ thực nghiệm, cùng với sự trao đổi giữa chúng tôi với giáo viên cộng tác, với HS sau mỗi giờ học, đặc biệt là việc phân tích, sử lí các kết quả của các bài kiểm tra theo phƣơng pháp thống kê toán học đã khẳng định: + Quá trính lựa chọn, sử dụng phƣơng pháp định hƣớng tìm tòi giải quyết vấn đề áp dụng vào việc soạn thảo một số kiến thức chƣơng các định luật bảo toàn là phù hợp, có tác dụng kích thích hứng thú, sự say mê học tập của học sinh. + Việc tổ chức dạy học theo hƣớng định hƣớng tìm tòi giải quyết vấn đề ở các giáo án soạn thảo đã đem lại hiệu quả rõ rệt trọng việc nâng cao chất lƣợng dạy và học môn Vật lí, đồng thời có tác dụng rèn luyện cho học sinh kĩ năng thực hành, năng lực suy đoán, biết cách phân tích, tổng hợp, so sánh, khái quát hoá, trừu tƣợng hoá... Từ đó giúp HS tự tin vào bản thân, việc tiếp thu lĩnh hội kiến thức mới Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 117 sẽ nhẹ nhàng hơn. Kết quả học tập đƣợc nâng cao hơn một bƣớc so với trƣớc khi thực nghiệm. Chúng tôi thấy rằng việc lựa chọn và sử dụng phƣơng pháp định hƣớng tìm tòi giải quyết vấn đề ở trên đã có khả năng tăng cƣờng và kích thích sự say mê tìm tòi, nghiên cứu của học sinh. Tuy nhiên thực tiễn dạy thực nghiệm cho thấy nếu các trƣờng học đƣợc trang bị các phƣơng tiện dạy học hiện đại, số HS trong mỗi lớp quá đông (dƣới 40 HS) thì các em sẽ có điều kiện nghiên cứu, tranh luận, trao đổi với nhau thì việc áp dụng phƣơng án dạy học trên sẽ mang lại hiệu quả cao hơn nữa. KẾT LUẬN Trong dạy học nói chung và dạy học Vật lí nói riêng hiện nay ở các trƣờng dân tộc nội trú , vấn đề phát huy tính tích cực tự lực học tập cúa HS trong học tập là vô cùng cần thiết và cấp bách. Xuất phát từ mục tiêu giáo dục là đào tạo cho đất nƣớc những con ngƣời phát triển toàn diện, ngoài việc nắm vững kiến thức, có năng lực thực hành còn phải năng động sáng tạo, có tƣ duy phát triển...Để làm đƣợc điều này đòi hỏi phải giải quyết đồng bộ nhiều mặt, phải có thời gian để làm thay đổi nếp dạy, nếp học cũ... Trong phạm vi giới hạn của đề tài, chúng tôi đã giải quyết đƣợc những vấn đề sau: + Tập trung vào phân tích làm sáng tỏ cơ sở lí luận của vấn đề định hƣớng tìm tòi giải quyết vấn đề trong dạy học môn Vật lí. Để phát huy tốt tính tích cực của HS trong học tập thì ngƣời GV phải biết tổ chức định hƣớng hành động học tập cho học sinh hoạt động chiếm lĩmh kiến thức một cách hợp lí, theo các quy trình cụ thể, từ đơn giản đến phức tạp , từ tƣ duy cụ thể đến tƣ duy trừu tƣợng. + Chúng tôi đã tiến hành TNSP theo phƣơng án mà đề tài đã xây dựng. Kết quả TNSP cho thấy đề tài có tính khả thi cao và có tác dụng nâng cao chất lƣợng học Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 118 tập môn Vật lí của HS các trƣơìng dân tộc nội trú nói riêng và của hoc sinh THPT nói chung. + Kết quả của đề tài cũng góp phần củng cố trang bị cho GV Vật lí ở các trƣờng dân tộc nội trú về cơ sở lí luận và phƣơng pháp dạy học theo hƣớng phát huy tính tích cực, tự lực cúa HS và biết vận dụng chúng trong quá trình giảng dạy. Qua nghiên cứu đề tài , chúng tôi xin có một số kiến nghị sau đây: - Trong phạm vi nghiên cứu của đề tài, chúng tôi mới chỉ vận dụng biện pháp định hƣớng tìm tòi giải quyết vấn đề trong chƣơng các định luật bảo toàn thuộc lớp 10 ban cơ bản. Theo chúng tôi có thể vận dụng biện pháp trên vào các chƣơng khác của chƣơng trình Vật lí THPT. - Tiếp tục nghiên cứu theo hƣớng của đề tài , vận dụng sao cho có hiệu quả thiết thực trong việc dạy học Vật lí ở các trƣờng dân tộc nội trú. - Cần thƣờng xuyên, kịp thời bồi dƣỡng cho GV lĩnh hội các phƣơng pháp dạy học mới để đáp ứng yêu cầu của giáo dục và đào tạo trong tình hình mới. - Biện pháp định hƣớng tìm tòi giải quyết vấn đề cho HS có thể áp dụng trong nhiều loại giờ học Vật lí. - Tăng cƣờng trang thiết bị, đồ dùng giảng dạy cho các trƣờng dân tộc nội trú để đáp ứng yêu cầu đổi mới phƣơng pháp dạy học hiện nay. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Nguyễn Ngọc Bảo, Ngô Hiệu(1997), Tổ chức hoạt động dạy học ở các trường trung học , Nxb Giáo dục 2. Nguyễn Ngọc Bảo (1995) , Phát triển tính tích cực, tự lực của học sinh trong quá trình dạy học, Bộ giáo dục và đào tạo. 3. Lƣơng Duyên Bình (2006), SGKVật lí 10, Nxb Giáo dục. 4. Lƣơng Duyên Bình (2006), Bài tập Vật lí 10, Nxb Giáo dục. 5. Lƣơng Duyên Bình (2006), SGV Vật lí 10, Nxb Giáo dục. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 119 6. Tô Văn Bình (2003), Phân tích chương trình Vật lý THPT, Đại học Thái Nguyên. 7. Bộ giáo dục và đào tạo - Vụ GV (2005), Tài liệu bồi dưỡng về chương trình thay sách lớp 10, Hà Nội - tháng 8. 8. Bộ chính trị Đảng cộng sản Việt Nam (1997), Văn kiện hội nghị lần thứ hai, Ban chấp hành trung ương khoá VIII, Nxb chính trị quốc gia, Hà Nội. 9. Bộ chính trị Đảng cộng sản Việt Nam (2006), Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X , Nxb chính trị quốc gia, Hà Nội. 10. Nguyễn Gia Cầu, Để giúp học sinh biết cách học và biết tự học, Tạp chí giáo dục 10/2005. 11. Đỗ Ngọc Đạt (2000), Bài giảng lý luận dạy học hiện đại, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội. 12. Bùi Thuý Hạnh (2006) Phối hợp các hình thức và phƣơng pháp dạy học vật lí nhằm phát triển hứng thú và năng lực tự lực của học sinh dân tộc nội trú, Luận văn thạc sĩ, ĐHSP Thái Nguyên. 13. Nguyễn Phƣơng Hồng - Trịnh Thị Hải Yến (2003), Đổi mới phương pháp dạy học V ật lý ở trường THCS, Nxb Giáo dục. 14. Trần Duy Hƣng (2000), Mô hình phƣơng pháp dạy học theo nhóm nhỏ, Nghiên cứu giáo dục (số 4). 15. Trần Duy Hƣng (2001), Tổ chức dạy học theo nhóm, Nghiên cứu giáo dục - số 21. 16. Nguyễn văn Khải (1995), Hình thành những kiến thức Vật lý cơ bản và năng lực nhận thức cho HS trong dạy học Vật lý ở trường PTTH, ĐHSP Thái Nguyên. 17. Nguyễn văn Khải (1999), Những vấn đề cơ bản của lý luận dạy học Vật lý, ĐHSP Thái Nguyên. 18. Vũ Thanh Khiết- Phạm quí Tƣ (1999), Bài tập Vật lí sơ cấp tập1, Nxb Giáo dục. 19. Phan Đình Kiển (1996), Nghiên cứu một số đặc điểm và phương pháp dạy học Vật lý ở miền núi, ĐHSP - ĐH Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 120 20. Phương pháp giảng dạy Vật lý trong các trường phổ thông ở Liên Xô và cộng hoà dân chủ Đức (1983), Nxb Giáo dục. 21. Phạm Hồng Quang (2003), Tổ chức dạy học cho HS dân tộc, miền núi, Nxb ĐHSP. 22. Phạm Hồng Quang, Ứng dụng một số biện pháp tổ chức hoạt động ngoài giờ lên lớp cho học sinh DTNT một số tỉnh miền núi phía bắc, Luận án tiến sĩ 1999. 23. Nguyễn Đức Thâm, Nguyễn Ngọc Hƣng - Phạm Xuân Quế (2002), Phương pháp dạy học Vật lý ở trường phổ thông, Nxb Giáo dục. 24. Nguyễn Đức Thâm - Nguyễn Ngọc Hƣng (1999), Tổ chức hoạt động nhận thức cho HS trong dạy học Vật lý ở trường phổ thông, Nxb Đại học quốc gia Hà Nội. 25. Lê Gia Thuận, Trắc nghiệm vật lý chuyên đề cơ học, Nxb Hải Phòng. 26. Lê Hồng Tâm, Phát huy tính tích cực, tự lực cho học sinh lớp 10 THPT khi dạy học chương “Cân băng của vật rắn”, Luận văn thạc sĩ 2003. 27. Phạm Hữu Tòng (2004), Dạy học Vật lý ở trường phổ thông theo định hướng phát triển hoạt động học tích cực, tự chủ, sáng tạo và tư duy khoa học, Nxb ĐHSP. 28. Phạm Hữu Tòng (1994), Bài tập về phương pháp phương pháp dạy bài tập vật lý , Nxb Giáo dục 29. Phạm Hữu Tòng, Tổ chức hoạt động nhận thức trong dạy học vật lý Bài giảng chuyên đề đào tạo cao học , ĐHSP- ĐHQG Hà Nội 30. Nguyễn Cảnh Toàn, Nguyễn Kỳ, Lê Khánh Bằng - Vũ văn Tảo (2002), Học và dạy cách học, Nxb ĐHSP Hà Nội. 31. Thái Duy Tuyên (1999), Những vấn đề cơ bản giáo dục hiện đại, Nxb Giáo dục. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 121 Phô lôc 1 PhiÕu pháng vÊn häc sinh C¸c em vui lßng tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: Hä vµ tªn: ………………………Nam/N÷………………D©n téc: …………… Líp …….. …Tr­êng ………………………………………………... 1. Em cã høng thó häc m«n VËt lý kh«ng? ……… T¹i sao?……………………… …………………………………………………………………………………… 2. Theo em häc m«n VËt lÝ cã t¸c dông g×?………………………………………… 3. So víi c¸c m«n häc kh¸c, em thÊy häc vËt lý : DÔ hiÓu [ ] Khã hiÓu [ ] B×nh th•êng [ ] 3. Em cã hiÓu bµi ngay trªn líp kh«ng? Cã [ ] Kh«ng [ ] HiÓu mét phÇn [ ] 4. Trong giê häc em cã hay ph¸t biÓu ý kiÕn kh«ng? Th•êng xuyªn   §«i khi   RÊt Ýt   5. Trong häc tËp, khi gÆp vÊn ®Ò khã kh¨n em th•êng lµm g×? - Sö dông c¸c s¸ch tham kh¶o [ ] - Hái b¹n bÌ, thÇy c« [ ] - Cè g¾ng tù m×nh gi¶i quyÕt [ ] 6. Em th•êng tù häc vËt lý khi nµo? - Xµo bµi ngay sau khi häc trªn líp [ ] - Häc th•êng xuyªn [ ] - Häc theo thêi khãa biÓu [ ] - ChØ häc khi chuÈn bÞ cã bµi kiÓm tra [ ] 7. Em th•êng häc VËt lý theo c¸ch nµo? (th•êng xuyªn [+], ®«i khi [-], kh«ng [0]. - Theo SGK [ ] - Theo vë ghi [ ] - Häc lý thuyÕt tr•íc khi lµm bµi tËp [ ] - Võa lµm bµi tËp võa häc lý thuyÕt [ ] - Lµm hÕt bµi tËp trong SGK vµ s¸ch bµi tËp [ ] - Lµm thªm bµi tËp trong s¸ch tham kh¶o [ ] 8. Lý do khiÕn em thÊy cÇn häc m«n vËt lý? - §ã lµ mét m«n häc hÊp dÉn [ ] - Do ch•¬ng tr×nh b¾t buéc häc [ ] - Do em thi tèt nghiÖp vµ thi ®¹i häc [ ] 9. Thêi gian dµnh cho viÖc tù häc m«n vËt lý cña em lµ: ……………giê/ ngµy………………..giê /tuÇn. 10. ý kiÕn ®ãng gãp cña em vÒ d¹y vµ häc m«n vËt lý: ........................................................................................................................................ .. .. .. .(PhiÕu nµy dïng ®Ó phôc vô nghiªn cøu khoa häc,kh«ng dïng ®Ó ®¸nh gi¸ häc sinh. RÊt mong nhËn ®•îc sù hîp t¸c cña c¸c em ) Ngµy ….. th¸ng……. n¨m 2007. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 122 Phô lôc 2 PhiÕu pháng vÊn gi¸o viªn vËt lý Xin ®ång chÝ vui lßng tr¶ lêi c¸c c©u hái sau: Hä vµ tªn …………………………. Nam/N÷ ........ tuæi……d©n téc................. §¬n vÞ c«ng t¸c:…………………………Sè n¨m trùc tiÕp gi¶ng d¹y........... 1. Sè lÇn ®· ®•îc ®i båi d•ìng vÒ ph•¬ng ph¸p gi¶ng d¹y VËt lÝ............lÇn 2. Trong c¸c giê lªn líp, ®ång chÝ sö dông nh÷ng ph•¬ng ph¸p d¹y häc nµo? - ThuyÕt tr×nh gi¶ng gi¶i [ ] - §µm tho¹i, gîi më [ ] - Ph•¬ng ph¸p trùc quan [ ] - D¹y häc ch•¬ng tr×nh ho¸ [ ] - D¹y häc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò [ ] 3. §ång chÝ cã hay sö dông ph•¬ng tiÖn d¹y häc hiÖn ®¹i kh«ng? - Th•êng xuyªn [ ] - ThØnh tho¶ng [ ] - RÊt Ýt khi [ ] 4. Theo ®ång chÝ nh÷ng nh©n tè nµo ¶nh h•ëng nhiÒu ®Õn gi¶ng d¹y kiÕn thøc míi trong vËt lý? - ThiÕu thiÕt bÞ thÝ nghiÖm [ ] - Gi¸o viªn bÞ h¹n chÕ vÒ ph•¬ng ph¸p [ ] - ý thøc häc tËp cña häc sinh [ ] - N¨ng lùc cña häc sinh [ ] 5. Nh÷ng nh©n tè nµo ¶nh h•ëng tíi chÊt l•îng hoc vËt lÝ cña häc sinh? - ThiÕu tµi liÖu häc tËp [ ] - Ph•¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña gi¸o viªn [ ] - Ph•¬ng ph¸p häc cña häc sinh [ ] - ý thøc häc tËp cña häc sinh [ ] 6. Khi d¹y häc c¸c bµi sau ®ång chÝ sö dông ph•¬ng ph¸p d¹y häc nµo? - §éng l•îng . Ph•¬ng ph¸p............................. - §Þnh luËt b¶o toµn c¬ n¨ng. Ph•¬ng ph¸p............................. - Bµi tËp «n tËp ch•¬ng IV. Ph•¬ng ph¸p............................. 7. Theo ®ång chÝ cÇn ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó häc sinh høng thó víi viÖc häc tËp bé m«n? ........................................................................................................................................ 8. Theo ®ång chÝ cÇn ph¶i lµm thÕ nµo ®Ó ph¸t huy tÝnh tÝch tù lùc cña häc sinh? ........................................................................................................................................ 9. §ång chÝ ®¸nh gi¸ thÕ nµo vÒ chÊt l•îng häc tËp bé m«n vËt lý trong nhµ tr•êng? Tèt [ ] Kh¸ [ ] TB [ ] YÕu [ ] 10. §ång chÝ cã ý kiÕn ®Ò nghÞ g× ®Ó nh»m n©ng cao chÊt l•îng häc tËp cña häc sinh …………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………… ………… (PhiÕu nµy dïng ®Ó phôc vô nghiªn cøu khoa häc, kh«ng dïng ®Ó ®¸nh gi¸. RÊt mong nhËn ®•îc sù hîp t¸c cña c¸c thÇy c«, xin tr©n träng c¶m ¬n ) Ngµy ….. th¸ng ...... n¨m 2007. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 123 Phô lôc 3 Bµi kiÓm tra lÇn 1 ( Thêi gian lµm bµi 15 phót) Hä vµ tªn.................................Líp ........ Tr•êng.......................................... M· ®Ò:......... H·y chän ®¸p ¸n ®óng cho c¸c c©u sau. Mçi c©u chän mét ph•¬ng ¸n: C©u1. (1 ®iÓm) Trong c¸c qu¸ tr×nh nµo sau ®©y, ®éng l•îng cña « t« ®•îc b¶o toµn? A. « t« t¨ng tèc. B. « t« gi¶m tèc. C. « t« chuyÓn ®éng trßn ®Òu. D. « t« chuyÓn ®éng th¼ng ®Òu trªn ®•êng cã ma s¸t. C©u 2. (1 ®iÓm) Khi vËn tèc cña mét vËt t¨ng gÊp ®«i th×: A. gia tèc cña vËt t¨ng gÊp ®«i. B. ®éng l•îng cña vËt t¨ng gÊp ®«i. B. ®éng n¨ng cña vËt t¨ng gÊp ®«i. D. ThÕ n¨ng cña vËt t¨ng gÊp ®«i. C©u 3. (1 ®iÓm) Hai vËt cã cïng ®éng l•îng nh•ng khèi l•îng kh¸c nhau , cïng b¾t ®Çu chuyÓn ®éng trªn mét mÆt ph¼ng vµ dõng l¹i do ma s¸t. H·y so s¸nh thêi gian chuyÓn ®éng cña hai vËt cho tíi khi dõng l¹i. A. Thêi gian chuyÓn ®éng cña vËt cã khèi l•îng lín h¬n dµi h¬n. B. Thêi gian chuyÓn ®éng cña vËt cã khèi l•îng nhá h¬n dµi h¬n. C. Thêi gian chuyÓn ®éng cña vËt lµ nh• nhau. D. ThiÕu d÷ kiÖn kh«ng kÕt luËn ®•îc. C©u 4. (1 ®iÓm) Mét vËt cã khèi l•îng 1kg r¬i tù do xuèng ®Êt trong kho¶ng thêi gian 0,5 s. §é biÕn thiªn ®éng l•îng cña vËt trong kho¶ng thêi gian ®ã lµ: Cho g= 9,8m/s2 A. 5,4 kg.m/s ; B. 10 kg.m/s ; C. 0,5 kg.m/s ; D.4,9 kg.m/s C©u 5. (1 ®iÓm) Mét qu¶ bãng ®ang bay ngang víi ®éng l•îng pth× ®Ëp vu«ng gãc vµo mét bøc t•êng th¼ng ®øng , bay ng•îc trë l¹i theo ph•¬ng vu«ng gãc víi bøc t•êng víi cïng ®é lín vËn tèc bvan ®Çu. §é biÕn thiªn ®éng l•îng cña bãng lµ: A. 0 ; B. P ; C. 2P ; D. –2P C©u 6 (2,5 ®iÓm) Mét toa xe khèi l•îng 10 tÊn ®ang chuyÓn ®éng trªn ®•êng ray n»m ngang víi vËn tèc kh«ng ®æi V= 54 km/h. Ng•êi ta t¸c dông lªn toa xe mét lùc h·m theo ph•¬ng ngang cã gi¸ trÞ kh«ng ®æi, biÕt r»ng xe dõng l¹i sau kho¶ng thêi gian 1phót 40 gi©y. TÝnh ®é lín cña lùc h·m . C©u 7.(2,5 ®iÓm) Mét xe chë c¸t khèi l•îng 38 kg ®ang chuyÓn ®éng trªn ®•êng n»ng ngang kh«ng ma s¸t víi vËn tèc 1m/s. Mét vËt nhá khèi l•îng 2kg bay ngang víi vËn tèc 7m/s (®èi víi mÆt ®Êt) cïng chiÒu víi xe ®Õn ®Ëp vµo xe vµ n»m yªn trong ®ã. TÝnh vËn vËn tèc cña xe sau va cham. §iÓm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 124 Phô lôc 4 Bµi kiÓm tra lÇn 2 ( Thêi gian lµm bµi 15 phót) Hä vµ tªn.................................Líp ........ Tr•êng.......................................... M· ®Ò:......... H·y chän ®¸p ¸n ®óng cho c¸c c©u sau. Mçi c©u chän mét ph•¬ng ¸n: C©u 1. (1®) C¬ n¨ng cña vËt lµ ®¹i l•îng : A. lu«n kh«ng ®æi. B. lu«n lu«n d•¬ng. C. cã thÓ ©m, d•¬ng hoÆc b»ng kh«ng. D. lu«n lu«n d•¬ng hoÆc b»ng kh«ng. C©u 2 (1®) Mét vËt r¬i tù do tõ ®é cao H = 1,8m so víi mÆt ®Êt hái ë ®é cao nµo th× thÕ n¨ng b»ng mét nöa ®éng n¨ng? LÊy g = 10m/s2 . A. 0,6 m ; B. 0,9 m ; C. 0,3 m ; D. 0,15 m C©u 3 ( 1 ® ). Khi mét vËt r¬i tù do th× : A. thÕ n¨ng cña vËt gi¶m dÇn B. ®éng n¨ng cña vËt gi¶m dÇn. C. c¬ n¨ng cña vËt gi¶m dÇn. D. ®éng l•îng cña vËt gi¶m dÇn. C©u 4 ( 1 ® ) Mét vËt cã khèi l•îng m ®•îc nÐm lªn theo ph•¬ng th¼ng ®øng víi vËn tèc ®Çu 10m/s . Bá qua søc c¶n m¬i tr•êng lÊy g = 10m/s2 . §é cao cùc ®¹i mµ vËt ®¹t ®•îc lµ: A. 5 m ; B. 10 m ; C. 15 m ; D. 2,5 m C©u 5. (1®) Mét vËt cã khèi l•îng m b¾t ®Çu tr•ît tõ ®Ønh mét mÆt ph¼ng nghiªng cao 5 m, gãc nghiªng 300 so víi mÆt ph¼ng ngang. Bá qua ma s¸t, vËn tèc cña vËt khi tíi ch©n mÆt ph¼ng nghiªng lµ: A. 5 m/s ; B. 10 m/s ; C. 15 m/s ; D. 2,5 m/s C©u 6. ( 2,5 ® ) Mét vËt cã khèi l•îng m = 100g r¬i kh«ng vËn tèc ®Çu tõ ®é cao 20 m xuèng ®Êt . TÝnh c«ng suÊt trung b×nh cña träng lùc trong qu¸ tr×nh r¬i (lÊy g = 10 m/s2). C©u 7. ( 2,5 ® ) Dèc AB cã ®Ønh A cao 50 m. Mét vËt tr•ît kh«ng vËn tèc ®Çu tõ ®Ønh A, xuèng ®Õn ch©n dèc cã vËn tèc 30m/s. C¬ n¨ng cña vËt trong qu¸ tr×nh ®ã cã b¶o toµn kh«ng? Gi¶i thÝch (lÊy g = 10 m/s2). §iÓm Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên 125 Phô lôc 5 Bµi kiÓm tra lÇn 3 ( Thêi gian lµm bµi 15 phót) Hä vµ tªn.................................Líp .........Tr•êng.......................................... M· ®Ò:......... .... H·y chän ®¸p ¸n ®óng nhÊt cho c¸c c©u sau. Mçi c©u chän mét ph•¬ng ¸n: C©u1 (2.5® ): Tæng ®éng l•îng cña mét hÖ kh«ng ®•îc b¶o toµn khi nµo? A. HÖ c« lËp. B. HÖ ®•îc coi lµ hÖ c« lËp. C. HÖ chuyÓn ®éng kh«ng cã ma s¸t. D. Tæng ngo¹i lùc t¸c dông lªn hªn b»ng kh«ng. C©u 2 ( 1®) C¬ n¨ng cña hªn ( vËt vµ tr¸i ®Êt) b¶o toµn khi: A. Kh«ng cã lùc c¶n, lùc ma s¸t. B . Lùc t¸c dông duy nhÊt lµ träng lùc (lùc hÊp dÉn) C. VËt chuyÓn ®éng theo ph•¬ng ngang. D. VËn tèc cña vËt kh«ng ®æi. C©u 3 (1 ® ). Mét vËt cã khèi l•îng 500g r¬i tù do tõ ®é cao 100m xuèng ®Êt , lÊy g = 10m/s2 .§éng n¨ng cña vËt t¹i ®é cao 50m cã gi¸ trÞ lµ: A 1000J ; B. 500j ; C. 5000j ; D. 250 J C©u 4 (1® ). §éng l•îng cña mét vËt liªn hÖ chÆt chÏ nhÊt víi: A. ®éng n¨ng ; B. thÕ n¨ng C. qu·ng ®•êng ®i ®•îc ; D. c«ng suÊt C©u 5. (1 ®) Mét vËt cã khèi l•îng m r¬i tù do tõ ®é cao h xuèng ®Êt, khi b¾t ®Çu ch¹m ®Êt th× vËt cã vËn tèc 20m/s. §é cao h cña vËt r¬i lµ: ( lÊy g = 10m/s2) A. h = 20m ; B. h = 40m ; C. h = 30m ; D. h = 500m C©u 6. (2,5®) M«t khÈu sóng ph¸o nÆng 2 tÊn nßng ®Æt n»m ngang lóc ®Çu ®óng yªn , b¾n mét viªn ®¹n cã khèi l•îng 20 kg, vËn tèc cña ®¹n khi ra khái nßng sóng lµ 200m/s.TÝnh vËn tèc giËt lïi cña sóng. C©u 7. (2,5 ®) Tõ ®Ønh mét th¸p cã chiÒu cao h =20 m , ng•êi ta nÐm mét hßn ®¸ khèi l•îng m = 50 g víi vËn tèc ®Çu v0 = 18m/s . khi r¬i tíi ®Êt , vËn tèc hßn ®¸ b»ng v= 20m/s. TÝnh c«ng cña lùc c¶n kh«ng khÝ ( lÊy g = 10m/s2) §iÓm