Định hướng xã hội chủ nghĩa của nền kinh tế nhiều thành phần trong thời kì quá độ ở Việt Nam

Tr­êng ®¹i häc kinh tÕ quèc d©n Khoa sau ®¹i häc TiÓu luËn kinh tÕ chÝnh trÞ §Ò tµi: §Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi k× qu¸ ®é ë viÖt nam. Gi¶ng viªn h­íng dÉn: TS §µo Ph­¬ng Liªn Ng­êi thùc hiÖn: NguyÔn V¨n §øc Líp: Cao häc QTKD Hµ néi Lêi nãi ®Çu Trong giai ®o¹n hiÖn nay, ViÖt nam ®ang héi tô ®Çy ®ñ nh÷ng yÕu tè cÇn thiÕt cho sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸. Tuy nhiªn,. nÒn kinh tÕ cña viÖt nam khi chuyÓn sang kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa vÉn ë trong giai ®o¹n s¬ khai, ch­a ®¹t ®Õn tr×nh ®é cña mét nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Do vËy, ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng cña nã. §Ó lµm râ vÊn ®Ò nµy néi dung tiÓu luËn víi ®Ò tµi “ §Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é ë ViÖt Nam “ nh­ sau: TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é. B¶n chÊt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é ë ViÖt Nam. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é ë ViÖt Nam. Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. 1. TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é. NÒn kinh tÕ thêi kú qu¸ ®é tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ lµ v× : Thø nhÊt, khoi gai cÊp c«ng nh©n vµ nh©n d©n lao ®éng giµnh ®­îc chÝnh quyÒn, tiÕp qu¶n nÒn kinh tÕ chñ yÕu dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt. Thùc tÕ cã hai lo¹i t­ h÷u: t­ h÷u lín: nhµ m¸y, hÇm má, doanh nghiÖp, ®ån ®iÒn… cña c¸c chñ t­ b¶n trong vµ ngoµi n­íc, ®ã lµ kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa, vµ t­ h÷u nhá: gåm nh÷ng ng­êi n«ng d©n c¸ thÓ, thë thñ c«ng c¸ thÓ, nh÷ng ng­êi bu«n b¸n nhá, ®ã lµ s¶n xuÊt nhá c¸ thÓ. Th¸i ®é cña chÝnh quyÒn míi ®èi víi hai lo¹i t­ h÷u trªn lµ kh¸c nhau. §èi víi t­ h÷u lín, kinh tÕ t­ b¶n t­ nh©n, chØ cã ph­¬ng ph¸p duy nhÊt lµ quèc h÷u ho¸. Lý luËn vÒ quèc h÷u ho¸ cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin kh¼ng ®Þnh, kh«ng nªn quèc h÷u ho¸ ngay mét lóc, mµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh tõ tõ theo tõng giai ®o¹n, b»ng h×nh thøc vµ ph­¬ng ph¸p nµo lµ tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ, cho nªn nh÷ng doanh nghiÖp thuéc TPKT t­ b¶n chñ nghÜa cßn tån t¹i nh­ mét tÊt yÕu kinh tÕ, ®ång thêi h­íng chñ nghÜa t­ b¶n vµo con ®­êng t­ b¶n Nhµ n­íc, h×nh thµnh TPKT t­ b¶n Nhµ n­íc. §èi víi t­ h÷u nhá th× chØ cã th«ng qua con ®­êng hîp t¸c ho¸, theo nguyªn t¾c mµ VI.Lªnin v¹ch ra lµ tù nguyÖn, qu¶n lý d©n chñ cïng cã lîi, ®ång thêi tu©n theo c¸c quy luËt kh¸ch quan, ph¶i kiªn tr× thuyÕt phôc, chê ®îi hä. Do ®ã, trong thêi kú qu¸ ®é cßn tån t¹i TPKT c¸ thÓ, tiÓu chñ. H¬n n÷a, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cò do lÞch sö ®Ó l¹i, chóng cßn cã vai trß, chøc n¨ng, nhiÖm vô, cßn cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn, do ®ã ph¶i ®Ó cho tån t¹i vµ quan träng h¬n lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho chóng tån t¹i vµ ph¸t triÓn. NhËn thøc vµ hµnh ®éng nh­ vËy lµ phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan, phï hîp víi lîi Ých kinh tÕ cña c¸c giai tÇng trong x· héi, gãp phÇn æn ®Þnh s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. V× thÕ Nhµ n­íc b»ng ®­êng lèi vµ c¸c chÝnh s¸ch, luËt ph¸p, c¬ chÕ, biÖn ph¸p… khuyÕn khÝch kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn, gãp phÇn t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. Thø hai, sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë mçi quèc gia, do ®Æc ®iÓm lÞch sö, ®iÒu kiÖn chñ quan vµ kh¸ch quan nªn tÊt yÕu cã sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu vÒ lùc l­îng s¶n xuÊt gi÷a c¸c ngµnh, c¸c vïng, c¸c doanh nghiÖp. ChÝnh sù ph¸t triÓn kh«ng ®Òu ®ã quyÕt ®Þnh quan hÖ s¶n xuÊt, tr­íc hÕt lµ h×nh thøc, quy m« vµ quan hÖ së h÷u phï hîp víi nã, nghÜa lµ tån t¹i nh÷ng quan hÖ s¶n xuÊt kh«ng gièng nhau. §ã lµ c¬ së h×nh thµnh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. Thø ba, ®Ò ph¸t triÓn vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ, cñng cè vµ ph¸t triÓn hÖ thèng chÝnh trÞ, x· héi. Nhµ n­íc x©y dùng hÖ thèng nh÷ng c¬ së kinh tÕ míi, cïng víi kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh quèc h÷u ho¸, h×nh thµnh TPKT Nhµ n­íc. Thø t­, trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ kinh tÕ, th«ng qua hîp t¸c vµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Nhµ n­íc cïng c¸c nhµ t­ b¶n, c¸c C«ng ty trong vµ ngoµi n­íc, cïng ®Çu t­, h×nh thµnh kinh tÕ t­ b¶n Nhµ n­íc. ViÖc nhËn thøc vµ tæ chøc thùc hiÖn trªn thùc tÕ c¸c TPKT trong thêi kú qu¸ ®é cã ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn to lín. 2. B¶n chÊt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é ë ViÖt Nam. §¹i héi lÇn thø IX cña §¶ng Céng s¶n ViÖt Nam x¸c ®Þnh n­íc ta hiÖn nay cã c¸c TPKT sau: 2.1.Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc (TPKTNN) lµ nh÷ng ®¬n vÞ, tæ chøec trùc tiÕp s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh mµ toµn bé nguån lùc thuéc së h÷u Nhµ n­íc, hoÆc phÇn vèn cña Nhµ n­íc chiÕm tû lÖ khèng chÕ. Kinh tÕ Nhµ n­íc (KTNN) bao gåm c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc (kinh tÕ quèc doanh), c¸c tµi s¶n thuéc së h÷u Nhµ n­íc (®Êt ®ai, tµi nguyªn, c¸c quü dù tr÷ ng©n hµng Nhµ n­íc, ng©n s¸ch, dù tr÷ quèc gia, kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi…) Nh­ vËy, c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc (kinh tÕ quèc doanh) ®ã lµ TPKTNN (tr­íc kia gäi lµ TPKT quèc doanh) chØ lµ mét bé phËn chñ yÕu nhÊt lµ KTNN. NghÜa lµ ph¹m trï KTNN réng h¬n ph¹m trï TPKTNN. CÇn ph©n biÖt së h÷u Nhµ n­íc víi TPKTNN. Ph¹m trï së h÷u Nhµ n­íc réng h¬n ph¹m trï TPKTNN. TPKTNN tr­íc hÕt ph¶i thuéc së h÷u Nhµ n­íc. Nh­ng së h÷u Nhµ n­íc cã thÓ do c¸c TPKT kh¸c sö dông. VÝ dô: ®Êt ®ai, Nhµ n­íc ®¹i biÓu cho toµn d©n së h÷u, nh­ng kinh tÕ hé, hîp t¸c x· n«ng nghiÖp, c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c TPKT kh¸c sö dông. Ng­îc l¹i, thuéc së h÷u Nhµ n­íc kh«ng ph¶i lµ TPKTNN, ch¼ng h¹n Nhµ n­íc gãp vèn cæ phÇn chiÕm tû lÖ thÊp vµo c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c TPKT kh¸c, th«ng qua liªn doanh, liªn kÕt. TPKTNN tr­íc hÕt lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp cæ phÇn ®­îc h×nh thµnh trªn c¬ së: Nhµ n­íc ®Çu t­ x©y dùng Quèc h÷u ho¸ c¸c doanh nghiÖp t­ b¶n t­ nh©n. Gãp cæ phÇn khèng chÕ víi c¸c doanh nghiÖp cña c¸c TPKT kh¸c. Ngoµi ra, víi b¶n chÊt Nhµ n­íc x· héi chñ nghÜa, Nhµ n­íc x¸c ®Þnh ®Êt ®ai, tµi nguyªn thiªn nhiªn, ng©n s¸ch, c¸c quü cña Nhµ n­íc, c¬ së h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi… do Nhµ n­íc n¾m gi÷, chi phèi, ®Ó ®iÒu tiÕt, ®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi. TPKTNN thuéc së h÷u Nhµ n­íc, s¶n xuÊt kinh doanh theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh tÕ, thùc hiÖn ph©n phèi theo lao ®éng vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Theo chñ tr­¬ng cña §¶ng ta, TPKTNN cÇn tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc träng yÕu nh­ kÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ - x· héi, nh÷ng c¬ së nh­ s¶n xuÊt kinh doanh, th­¬ng m¹i, dÞch vô quan träng, nh÷ng c¬ së kinh tÕ phôc vô an ninh quèc phßng vµ vÊn ®Ò x· héi, ®Ó ®¶m b¶o nh÷ng c©n ®èi lín, chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ vµ thùc hiÖn vai trß kinh tÕ cña m×nh. Quan niÖm vÒ vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc. Trªn thÕ giíi nãi chung còng nh­ ë n­íc ta, vai trß cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc cã tÝnh æn ®Þnh t­¬ng ®èi, tuú thêi gian vµ tuú t×nh h×nh mµ vai trß cña nã biÕn ®æi phï hîp víi b¶n chÊt cña Nhµ n­íc. D­íi ®©y, ®Ò cËp ®Õn c¸c vai trß chñ yÕu hiÖn nay cña thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ë n­íc tra. Thø nhÊt, vai trß më réng cña kinh tÕ Nhµ n­íc Më ®­êng, h­íng dÉn, hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng ph¸t triÓn. Thuéc së h÷u Nhµ n­íc vµ lµ c«ng cô ®Ó Nhµ n­íc qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ, thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc cÇn thiÕt vµ hoµn toµn cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn vai trß nµy. Më ®­êng: ®i xung kÝch, tiªn phong, khai th¸c vµ nªu tÊm g­¬ng. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc cÇn ph¶i më ®­êng c¸c lÜnh vùc sau: 1. X©y dùng míi, n©ng cÊp, c¶i t¹o, më réng c¬ së h¹ tÇng phôc vô cho s¶n xuÊt vµ cuéc sèng nh­: giao th«ng (®­êng s¸, cÇu, cèng) ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c, n­íc s¹ch, c¸c c«ng tr×nh c«ng céng kh¸c phôcvô cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸… ViÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng ®ßi hái vèn lín, thêi gian thi c«ng dµi, hiÖu qu¶ thu håi vèn thÊp hoÆc cap cÊp. V× thÕ, th«ng th­êng nhiÖm vô ®ã ®Æt lªn vai kinh tÕ Nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ®Ó kh¾c phôc sù l¹c hËu cña kÕt cÊu h¹ tÇng vµ t¹o nÒn t¶nh cho nÒn kinh tÕ. Thùc hiÖn nhiÖm vô nµy, Nhµ n­íc cÇn ph¶i x©y dùng quy ho¹ch kÕ ho¹ch mét c¸ch khoa häc vµ kh¶ thi. VÊn ®Ò ®Æt ra cÇn c©n nh¾c tÝnh to¸n, th¶o luËn d©n chñ trong khi thùc hiÖn vµ x¸c ®Þnh nh÷ng h¹ng môc c«ng tr×nh nµo cÇn ®Çu t­ døt ®iÓm b»ng kh¶ n¨ng hiÖn cã (t¨ng tû lÖ ®Çu t­n GDP vµ vèn vay), tr¸nh dµn tr¶i vèn, vèn kh«ng gi¶i ng©n ®­îc, l·ng phÝ, thÊt tho¸t, chÊt l­îng vµ hiÖu qu¶ thÊp. Tr­íc m¾t, cÇn tËp trung vèn vµ c¸c nguån lùc kh¸c, kh¾c phôc sù xuèng cÊp cña c¸c tuyÕn giao th«ng vµ c¸c c¬ së kinh tÕ hiÖn cã. §ång thêi ph©n cÊp vµ x¸c ®Þnh nhiÖm vô râ rµng trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Trong tæ chøc thùc hiÖn cÇn lùa chän c¸c ph­¬ng thøc phï hîp nh­ ®Êu thÇu, kho¸n, liªn doanh liªn kÕt víi bªn ngoµi, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm… 2. TËp trung nghiªn cøu ®Ó x©y dùng míi vµ c¶i t¹o, b« sung, vµ gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c s¶n xuÊt nh÷ng hµng ho¸ vµ c¸c ngµnh kinh tÕ mòi nhän mµ trong n­íc cã lîi thÕ, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, thÞ tr­êng cã nhu cÇu ®em l¹i thu nhËp lín, thu hót ®­îc lùc l­îng lao ®éng, t¹o ®µ cho Nhµ n­íc ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp c¸c khu vùc vµ thÕ giíi. TÊt nhiªn, Nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc cÇn x¸c ®Þnh cô thÓ nh÷ng lÜnh vùc nµo, hµng ho¸ nµo cÇn ph¶i më ®­êng ®i tr­íc. ViÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh, c¸c hµng ho¸ mòi nhän t¹o ra trô cét ®ét ph¸ cña nÒn kinh tÕ, thÓ hiÖn râ chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng tr­ëng nhanh vµ bÒn v÷ng. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh, lµm ®­îc nh­ vËy, vai trß më ®­êng, ®ßn bÈy, h­íng dÉn, gióp ®ì cña kinh tÕ Nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc cã t¸c dông m¹nh nhÊt. TÊt nhiªn, theo quy luËt chung, khi h×nh thµnh c¸c ngµnh s¶n xuÊt, c¸c hµng ho¸ cã thÕ m¹nh, thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i chiÕm lÜnh nã, mµ cã thÓ chuyÓn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c sö dông, ®Ó tiÕp tôc më ®­êng. 3. Nhµ n­íc t¹o ®iÒu kiÖn tèi ®a ®Ó khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ®i ®Çu trong cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt, trong viÖc nghiªn cøu, chÕ t¹o, triÓn khai, nhËp, chuyÓn giao c¸c lo¹i c«ng nghÖ, nh»m khai th¸c sö dông cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn, cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt viÖc lµm vµ b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i, ®ång thêi xo¸ bá dÇn t×nh tr¹ng l¹c hËu cña nÒn kinh tÕ t¹o n¨ng suÊt lao ®éng cao, lµm c¬ së n©ng cao chÊt l­îng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. CÇn kh¼ng ®Þnh r»ng ®Çu t­ khoa häc, c«ng nghÖ vµ gi¸o dôc , ®µo t¹o lµ ®Çu t­ cho ph¸t triÓn. V× thÕ, Nhµ n­íc cÇn huy ®éng mäi nguån vèn ®Çu t­ thÝch ®¸ng h¬n ®Ó cã sù biÕn chuyÓn vÒ chÊt cña lùc l­îng s¶n xuÊt trong nÒn kinh tÕ. Kinh tÕ Nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc x©m nhËp, l«i cuèn, t¸c ®éng ®Õn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c biÓu hiÖn trùc tiÕp vµ hiÖu qu¶ ë vai trß më ®­êng vµo khoa häc gi¸o dôc vµ c«ng nghÖ. 4. Cïng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, kinh tÕ Nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ®ãng vai trß quan träng trong viÖc th¨m dß, khai th¸c, b¶o qu¶n, ph¸t triÓn vµ sö dông cã hiÖu qu¶ tµi nguyªn vµ c¸c tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc. H¬n ai hÕt, khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc lµ ng­êi n¾m phÇn lín tµi s¶n quèc gia, lµ chñ thÓ quan träng chi phèi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Kinh tÕ Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®i tiªn phong, lµ ng­êi më ®­êng dÉn lèi cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, b»ng chÝnh vai trß kinh tÕ cña m×nh, trong viÖc khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån tiÒm n¨ng cã h¹n cña x· héi. Qua thùc tiÔn nh÷ng n­íc thµnh c«ng trong m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng, trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, kinh tÕ Nhµ n­íc ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong viÖc c¶i t¹o kinh tÕ c¬ cÊu kinh tÕ, trong viÖc ph¸t huy tiÒn n¨ng kinh tÕ, trong viÖc khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn, sö dông lùc l­îng lao ®éng, khai tiÒm n¨ng vÒ khoa häc kü thuËt, t¹o dùng nh÷ng ngµnh kinh tÕ c«ng nghiÖp c¬ b¶n, trong qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së h¹ tÇng cña x· héi… TÊt nhiªn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng kh«ng chØ riªng khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc mµ cßn cã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c cïng tham gia ho¹t ®éng cïng gãp phÇn khai th¸c vµ sö dông c¸c nguån tiÒm n¨ng cña x· héi. Tr­íc m¾t chÊm døt t×nh tr¹ng khai th¸c tµi nguyªn bõa b·i, l·ng phÝ, v« tæ chøc. 5. Thµnh phÇ kinh tÕ Nhµ n­íc tøc lµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc më ®­êng, ®i ®Çu trong ®æi míi tr×nh ®é vµ n¨ng lùc qu¶n lý kinh tÕ, víi trang thiÕt bÞ, c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ hiÖn ®¹i, hiÖu qu¶ vµ chÕ ®é ph©n phèi hîp lý, khuyÕn khÝch lµm giµu chÝnh ®¸ng, lµnh m¹nh ho¹t ®éng tµi chÝnh, chèng l·ng phÝ, tham nhòng. Tr­íc m¾t vµ l©u dµi, thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i lµm g­¬ng ®æi míi mét c¸ch c¨n b¶n vµ thùc chÊt lÜnh vùc nµy. Mét mÆt, ®¶m b¶o c«ng b»ng, kÝch thÝch n¨ng lùc s¸ng t¹o vµ tinh thÇn lµ chñ cña ng­êi lao ®éng; xo¸ dÇn nh÷ng nhøc nhèi trong x· héi, "quèc n¹n" tham nhòng vµ nh÷ng bÊt c«ng kh¸c. MÆt kh¸c, thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ®ãng gãp xøng ®øng cho c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch x· héi. 6. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc còng lµ ng­êi tiªn phong lµm g­¬ng cho nh÷ng thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c trong viÖc thùc hiÖn chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, ®ång thêi ®ãng vai trß quan träng trong viÖc t¹o nguån thu nhËp cho ng©n s¸ch quèc gia, t¹o ®iÒu kiÖn ®Çu t­ cho kÕt cÊu h¹ tÇng vµ c¸c c«ng tr×nh phóc lîi. Kinh tÕ Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc lµ n¬i thu hót mét lùc l­îng lao ®éng kh¸ ®«ng ®¶o, gãp phÇn gi¶i quyÕt viÖc lµm, h¹n chÕ t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, h¹n chÕ sù ph©n bo¸ giµu nghÌo, ph©n tÇng x· héi. 7. Trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, kinh tÕ Nhµ n­íc, doanh nghiÖp Nhµ n­íc b»ng vai trß më ®­êng, hç trî cña m×nh, thóc ®Èy h×nh thµnh c¸c trung t©m kinh tÕ - v¨n ho¸ - x· héi míi tiªn tiÕn, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph©n bè l¹i d©n c­ vµ h×nh thµnh c¸c côm d©n c­ míi, trªn c¬ së ®ã h×nh thµnh nh÷ng trung t©m dÞch vô hiÖn ®¹i, thuËn tiÖn ®Ó ®Èy nhanh t¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. 8. Thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc tiªu biÓu xem träng ng­êi lao ®éng, ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Ng­êi lao ®éng trong mäi chÕ ®é x· héi bao giê còng lµ yÕu tè c¬ b¶n cña sù ph¸t triÓn x· héi, nh­ng nÕu cã sù t¸ch biÖt gi÷a con ng­êi víi t­ c¸ch ®éng lùc ph¸t triÓn mµ kh«ng xem träng cong ng­êi víi t­ c¸ch môc tiªu mµ x· héi ph¶i ch¨m lo th× nhÊt ®Þnh ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ còng kh«ng thùc hiÖn ®­îc. Con ng­êi víi t­ c¸ch s¸ng t¹o lùc l­îng s¶n xuÊt, ®ång thêi trong qu¸ tr×nh ®ã còng tù hoµn thiÖn n©ng cao n¨ng lùc cña m×nh. Do ®ã, viÖc xem träng nh©n tèt con ng­êi lµ ®iÒu kiÖn quan träng, quyÕt ®Þnh viÖc t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi quèc gia. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ: Muèn t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt x· héi th× ph¶i t¨ng chÊt l­îng møc sèng cho ng­êi lao ®éng. §µo t¹o ng­êi lao ®éng n©ng cao tr×nh ®é v¨n ho¸ khoa häc, ®Çu t­ cña ChÝnh phñ cho c«ng t¸c ®µo t¹o ngµy cµng t¨ng lªn. Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÞ tr­êng víi nhiÒu h×nh thµnh kinh doanh ®a d¹ng, th× bao giê con ng­êi võa lµ môc tiªu, võa lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn. Cßn nhiÒu lÜnh vùc kh¸c n÷a mµ kinh tÕ Nhµ n­íc më ®­êng cho b¶n th©n nã vµ cho c¶ nÒn kinh tÕ vËn ®éng ®i lªn. Tãm l¹i, vai trß më ®­êng cña kinh tÕ Nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc vÒ thùc chÊt t¹o nÒn t¶ng ®Ó ®Þnh h­íng cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®óng quü ®¹o, hîp quy luËt, ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng, g¾n ngay tõ ®Çu nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ víi ph¸t triÓn x· héi vµ b¶o vÖ m«i tr­êng, nh»m môc tiªu "d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh". Thø hai, vai trß lùc l­îng vËt chÊt ®Ó Nhµ n­íc ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý vÜ m« nÒn kinh tÕ. §Ó ®iÌu tiÕt nÒn kinh tÕ, Nhµ n­íc ph¶i cã tiÒm lùc kinh tÕ m¹nh. TiÒn lùc kinh tÕ trong tay Nhµ n­íc ph¶i dùa vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i cña n­íc ta, chñ yÕu dùa vµo doanh nghiÖp Nhµ n­íc. Cho ®Õn nay, hÇu nh­ nh÷ng s¶n phÈm, hµng ho¸ cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng do doanh nghiÖp Nhµ n­íc cung cÊp nh­: ®­êng s¸, bÕn c¶ng, tr¹m, tr¹i, ®iÖn, n­íc, b­u chÝnh viÔn th«ng, gi¸o dôc, v¨n ho¸, x· héi… Bé phËn kinh tÕ phi Nhµ n­íc ®¶m nhËn nh÷ng dÞch vô chñ yÕu cho s¶n xuÊt vµ ®êi sèng: tµi chÝnh, ng©n hµng, vËn t¶i hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch. Mét x· héi m¹nh lµ x· héi cña c¸c nhµ doanh nghiÖp. Tuy vËy, DNNN - tÕ bµo cña nÒn kinh tÕ, n¬i s¶n xuÊt ra cña c¶i cho x· héi ch­a thùc hiÖn ®­îc chøc n¨ng ®¬n vÞ kinh tÕ vi m« cña m×nh, hiÖu qu¶ qu¸ thÊp so víi sù ®Çu t­ cña Nhµ n­íc vÒ nguån tµi chÝnh vµ lao ®éng. Trong nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan yÕu kÐm cña DNNN, cã lÏ c¨n nguyªn gèc dÔ lµ s¶n phÈm cña "phong trµo" quèc doanh ho¸ (®èi víi c¸c doanh nghiÖp sinh ra trong thêi bao cÊp), phÇn lín nã kh«ng cã lý do ®Ó ra ®êi, nªn kh«ng cã c¬ së ®Ó tån t¹i ngay tõ khi ra ®êi, nh­ng kh«ng "ch«n" ®­îc v× nã lµ hiÖn th©n cña CNXH. §èi víi c¸c DNNN míi ra ®êi tõ thêi kú ®æi míi ®Õn nay, trõ mét sè Ýt doanh nghiÖp ®éc quyÒn, còng chØ lµ ch¾p v¸, thay h×nh ®æi d¹ng ®ua víi c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng manh nha, vo tæ chøc. V× thÕ, cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng hÇu nh­ c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc ch­a cã "mµu cê s¾c ¸o" nghÜa lµ kh«ng cã chiÕn l­îc ph¸t triÓn râ rµng, c¬ b¶n vµ l©u dµi, mµ chñ yÕu sinh ra ®Ó lµm theo mÖnh lÖnh ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi (thêi bao cÊp) vµ ¨n chªnh lÖch gi¸ trong thêi chuyÓn ®æi. V× c¸c DNNN lµ "con ®Î" lµ chç dùa nªn Nhµ n­íc "gióp ®ì" "­u ¸i" tõ trong trøng, tõ con ng­êi ®Õn mÆt hµng, thuÕ thÊp, l·i suÊt ­u ®·i, vèn nhiÒu, sö dông v« téi v¹ ®Æt trong m«i tr­êng quan hÖ s¶n xuÊt l¹c hËu, b¶o thñ, nhÊt lµ ch­a t¸ch b¹ch quyÒn së h÷u vµ quyÒn sö dông cña nh÷ng chñ hê (gi¸m ®èc vµ ng­êi lao ®éng) ®Òu yÕu kÐm vÒ tr×nh ®é v¨n ho¸, chuyªn m«n nghiÖp vô qu¶n lý kinh tÕ lÉn søc khoÎ céng víi thiÕt bÞ, c«ng nghÖ l¹c hËu, cò kü… v× thÕ s¶n phÈm kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh v× chÊt l­îng; mÉu m· kÐm, cho nªn DNNN vµ kinh tÕ Nhµ n­íc phi doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng ®æi míi c¨n b¶n vµ ®óng h­íng. Vai trß lµ c«ng cô qu¶n lý vÜ m« cña kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i t¹o tiÒn ®Ò v÷ng ch¾c cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn æn ®Þnh, ®¶m b¶o nh÷ng c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi, còng nh­ ®ñ m¹nh ®Ó ®èi phã víi nh÷ng ®ét biÕn bÊt th­êng. Vai trß qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc th«ng qua kinh tÕ Nhµ n­íc thÓ hiÖn ë sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt (ng­êi lao ®éng, t­ liÖu s¶n xuÊt vµ khoa häc), ë sù tËn dông nguån lùc khan hiÕm ®Ó s¶n xuÊt vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ vµ ë kh¶ n¨ng qu¶n lý. Cïng víi hÖ thèng ph¸p luËt, hµnh chÝnh, Nhµ n­íc cÇn ph¶i sö dông c«ng cô kinh tÕ Nhµ n­íc lµm lùc l­îng vËt chÊt ®Ó bæ sung kÞp thêi. §Æc biÖt khi cã sù biÕn ®éng xÊu cña cung cÇu hµng ho¸ g©y nªn. Sù thõa hoÆc thiÐu nh÷ng mÆt hµng chiÕn l­îc trong ®êi sèng th× Nhµ n­íc kh«ng thÓ b»ng biÖn ph¸p hµnh chÝnh ra lÖnh tÞch thum, ®ãng cöa, b¸n h¹ gi¸.v.v… tr¸i l¹i, Nhµ n­íc ph¶i sö dông khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc ®Ó can thiÖp tøc lµ cïng tham gia mua b¸n víi c¸c chñ thÓ kh¸c ®Ó b×nh æn gi¸ thÞ tr­êng. HoÆc khi cÇn thiÕt ®Ó ph¸t triÓn mét sè ngµnh kinh tÕ nh­ng cßn qu¸ míi mÎ, l¹i ®ßi hái nguån vèn lín, thu håi vèn l©u nÕu nh©n kh«ng muèn ®Çu t­ Nhµ n­íc kh«ng thÓ b»ng mÖnh lÖnh hµnh chÝnh ra lÖnh cho hä lµm mµ ph¶i b»ng lùc l­îng vËt chÊt cña m×nh lµ kinh tÕ Nhµ n­íc ®Ó ®Çu t­. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng môc ®Ých chung cña c¸c doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn, nh­ng sù kh¸c nhau ë chç; khu vùc t­ nh©n lîi nhuËn lµ môc ®Ých c¸ nh©n v× dùa trªn chÕ ®é t­ h÷u vÒ t­ liÖu s¶n xuÊt, cßn khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc lîi nhuËn lµ phôc vô chung cho lîi Ých cña x· héi trong ®ã cã b¶n th©n ng­êi lao ®éng vµ ®iÒu quan träng h¬n n÷a lµ t¹o ra æn ®Þnh kinh tÕ, chÝnh trÞ. Kinh nghiÖm nhiÒu n­íc theo kinh tÕ thÞ tr­êng Nhµ n­íc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi æn ®Þnh, c«ng b»ng vµ hiÖu qu¶ th× ®ã lµ nh÷ng n­íc qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« tèt. ViÖc Nhµ n­íc sö dông c«ng cô cña m×nh lµ kinh tÕ Nhµ n­íc tham gia thÞ tr­êng kh«ng ph¶i ý ®å bµnh tr­íng, th«n tÝnh, bãp chÕt khu vùc kinh tÕ t­ nh©n mµ tr¸i l¹i ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho khu vùc kinh tÕ t­ nh©n ho¹t ®éng. Nh­ vËy, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i lu«n tån t¹i hai lùc l­îng: khu vùc kinh tÕ Nhµ n­íc vµ khu vùc kinh tÕ t­ nh©n, gi÷a chóng cã mèi quan hÖ t­¬ng hç bæ sung cho nhau chø kh«ng ph¶i c¶n trë triÖt tiªu nhau. Nhµ n­íc víi t­ c¸ch ng­êi träng tµi cã nhiÖm vô ®éng viªn mäi nguån tiÒm lùc cña x· héi, chø kh«ng ph¶i t¹o thuËn lîi cho khu vùc nµy g©y khã kh¨n cho khu vùc kia. Vai trß ®Þnh h­íng ®iÒu tiÕt cña kinh tÕ Nhµ n­íc vµ thµnh phÇn kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i thÓ hiÖn lµ mét ®ßn bÈy quan träng ®Ó h¹n chÕ t×nh tr¹ng c¹nh tranh qu¸ møc nh»m æn dÞnh vµ thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kinh tÕ cïng ph¸t triÓn t¹o ®µ cho viÖc t¨ng tr­ëng kinh tÕ. Kinh tÕ Nhµ n­íc lµ mét c«ng cô ®iÒu tiÕt vÜ m« quan träng ®Ó h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt tËt cña kinh tÕ thÞ tr­êng, kÞp thêi lÊp ®i nh÷ng "kho¶ng chèng" cña kinh tÕ thÞ tr­êng. Kinh tÕ Nhµ n­íc ®ãng vai trß tiªn phong ttrong s¶n xuÊt kinh doanh, vùc nh÷ng ngµnh sinh lîi thÊp nh­ng cÇn thiÕt cho quèc tÕ d©n sinh, nh÷ng ngµnh kinh tÕ mµ c¸c thµnh phÇn kh¸c kh«ng mÊy quan t©m nh­ng l¹i rÊt cÇn cho x· héi vµ kh«ng thÓ bá qua, nh÷ng ngµnh vèn lín, thu håi l©u nh­ viÖc ®Çu t­ c¬ së h¹ tÇng cña nÒn kinh tÕ, c¸c c«ng tr×nh phóc lîi, c¸c lÜnh vùc b¶o vÖ m«i sinh m«i tr­êng… Tuy nhiªn, trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i víi sù tham gia cña nhiÒu chñ thÓ, trong c¬ chÕ c¹nh tranh vµ ®µo th¶i bªn c¹nh nh÷ng mÆt tÝch cùc mµ mçi chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh ®· gãp phÇn t¹o nªn, th× còng chÝnh hä ®· lµm lé ra nh÷ng h¹n chÕ, khiÕm khuyÕt, ®ã lµ: t×nh tr¹ng c¹nh tranh vµ ®µo th¶i ®«i khi dÉn ®Õn t×nh tr¹ng "v« chÝnh phñ" viÖc ch¹y theo lîi nhuËn vµ ®éng c¬ duy nh¸t cña chñ thÓ kinh doanh hoÆc cè t×nh, hoÆc v« t×nh bÞ dÉn ®¾t bëi "bµn tay v« t×nh" ®· vi ph¹m lîi Ých chung cña x· héi, t×nh tr¹ng l·ng phÝ tµi nguyªn, c¹n kiÖt m«i sinh m«i tr­êng ph©n tÇng x· héi, ph©n ho¸ giµu nghÌo, vµ c¸c tÖ n¹n x· héi ®ang lµ nh÷ng vÊn ®Ò nan gi¶i ë c¸c n­íc theo m« h×nh kinh tÕ thÞ tr­êng. §Ó h¹n chÕ nh÷ng khuyÕt tËt trªn kinh tÕ Nhµ n­íc cïng víi c¸c c«ng cô ®ßn bÈy kinh tÕ ®Ó qu¶n lý nÒn kinh tÕ vÜ m« ®¶m b¶o æn ®Þnh, c«ng b»ng, hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ. Thø ba, kinh tÕ Nhµ n­íc lµ nguån lùc nu«i bé m¸y Nhµ n­íc. C¸c c¸n bé, viªn chøc Nhµ n­íc, ®­îc Nhµ n­íc tr¶ l­¬ng tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc, th«ng qua ph©n phèi l¹i trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. ThuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch. V× vËy, ®Ó c¶i tiÕn tiÒn l­¬ng thùc hiÖn ®­îc vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc, mét mÆt, chñ yÕu lµ gi¶m biªn chÕ trong hÖ thèng bé m¸y Nhµ n­íc, b¾t ®Çu tõ viÖc x¸c ®Þnh bé m¸y Nhµ n­íc hîp lý, hiÖu lùc vµ hiÖu qu¶, x¸c ®Þnh chøc n¨ng, nhiÖm vô cô thÓ c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ còng nh­ tõng chøc danh cô thÓ cña nã, tõ ®ã tiªu chuÈn ho¸ c¸n bé, vµ thi tuyÓn viªn chøc Nhµ n­íc. MÆt kh¸c, t¨ng thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc, tr­íc m¾t gi¶m dÇn t×nh tr¹ng khª, trèn, lËu, nî thuÕ, ®¶m b¶o thu ®óng ®èi t­îng, thu ®ñ vµ kÞp thêi. Vai trß më, vai trß lùc l­îng vËt chÊt vµ c«g cô qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña kinh tÕ Nhµ n­íc vµ nguån lùc nu«i bé m¸y Nhµ n­íc cã mèi quan hÖ g¾n bã lÉn nhau t¹o nÒn t¶ng cho x· héi míi, ®ång thêi lµ c¬ së x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng ®æi míi kinh tÕ Nhµ n­íc. TiÕp tôc ®æi míi vµ ph¸t triÓn KTNN ®Ó ®¶m b¶o nh÷ng môc tiªu kinh tÕ - x· héi. Tr­íc hÕt, cÇn hoµn thiÖn chÕ ®é, chÝnh s¸ch, luËt ph¸p ®¶m b¶o doanh nghiÖp Nhµ n­íc thËt sù lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng ho¸ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. Ph©n ®Þnh døt kho¸t quyÒn së h÷u Nhµ n­íc víi quyÒn ®¹i diÖn chñ së h÷u Nhµ n­íc; quyÒn së h÷u Nhµ n­íc víi quyÒn sö dông; qu¶n lý…; t¸ch b¹ch râ rµng chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ víi qu¶n lý tµi s¶n cña Nhµ n­íc vµ qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó ®æi míi vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ Nhµ n­íc ph¶i ph©n theo vµ s¾p xÕp l¹i hÖ thèng doanh nghiÖp Nhµ n­íc theo h­íng: Mét lµ, x¸c ®Þnh c¸c doanh nghiÖp c«ng Ých cÇn thiÕt, ho¹t ®éng kh«ng v× môc ®Ých lîi nhuËn lµ chÝnh (nh­ c¸c doanh nghiÖp phôc vô anh ninh, quèc phßng, giao th«ng c«ng céng, tr­êng häc, bÖnh viÖn…) cÇn cã chÝnh s¸ch c¬ chÕ phï hîp ®Ó qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc ®­îc ®Çu t­, ®¶m b¶o môc tiªu chÝnh trÞ - x· héi trong qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn nh»m n©ng cao ®êi s«ng nh©n d©n. Hai lµ, nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh thu lîi nhuËn, tËp trung kiÖn toµn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c doanh nghiÖp lín, nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng tèt, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ tham gia thÞ tr­êng thÕ giíi, ph¶i trë thµnh nh÷ng doanh nghiÖp m¹nh toµn diÖn, ®Çu ®µn vÒ c«ng nghiÖp - kü thuËt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm, ®i ®Çu vÒ b¶o ®¶m x· héi, ph¸t huy gióp ®ì vµ ¶nh h­ëng tèt ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi b»ng tÝnh chÊt x· héi chñ nghÜa cña m×nh, t¹o ra sù chuyÓn biÕn v÷ng ch¾c theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp Nhµ n­íc nhá vµ qu¸ nhá, nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng cã vai trß quan träng, lµm ¨n thua lç, yÕu kÐm, cÇn døt ®iÓm xö lý thÝch hîp nh­ chuyÓn h×nh thøc së h÷u, cæ phÇn ho¸, cho thuª, kho¸n, s¸p nhËp, gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n theo luËt. TriÓn khai tÝch cùc vµ v÷ng ch¾c cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp Nhµ n­íc theo c¸c møc ®é kh¸c nhau, thùc hiÖn ®a d¹ng ho¸ së h÷u, t¹o ®éng lùc cho c¸c chñ thÓ kinh tÕ, t¨ng thªm vèn më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Nh÷ng doanh nghiÖp mang tÝnh ®éc quyÒn 3. Mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é ë ViÖt Nam. 4. Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam. 4.1. TiÕp tôc ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ®· tõng ®­îc Lªnin coi lµ c¬ së cña nÒn kinh tÕ hµng hãa, ë ViÖt Nam chóng ta vÉn cÇn thiÕt ph¶i ®Èy m¹nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi. Tuy nhiªn, ®Ó qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng x· héi cña ta trong thêi gian tíi ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao cÇn ph¶i chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau ®©y: Thø nhÊt: Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¶i phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc - c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Cuéc c¸ch m¹ng khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ang lµm thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ truyÒn thèng vµ xuÊt hiÖn nhiÒu ngµnh kinh tÕ míi cã hµm l­îng khoa häc c«ng nghÖ cao. Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¶i tÝnh ®Õn quan hÖ cung cÇu vÒ lao ®éng cho c¸c ngµnh míi ®ã. Thø hai: Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¶i h­íng vµo viÖc ph¸t huy c¸c lîi thÕ so s¸nh cña ViÖt Nam. C¸c chuyªn gia kinh tÕ ®¸nh gi¸ hiÖn t¹i ViÖt Nam ®ang cã c¸c lîi thÕ so s¸nh lµ lao ®éng, tµi nguyªn vµ vÞ trÝ ®Þa lý. Song thÕ kû XXI sÏ lµ thÕ kû bïng næ cña c«ng nghÖ ®iÖn tö, th«ng tin, n¨ng l­îng míi, vËt liÖu nh©n t¹o vµ c«ng nghÖ sinh häc v.v... V× vËy, nÕu ta kh«ng ph¸t huy ®­îc ngay tõ b©y giê trong t­¬ng lai sÏ cã nguy c¬ bÞ mÊt lîi thÕ. Thø ba: Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¶i phôc vô qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa: c¬ cÊu c«ng - n«ng nghiÖp - dÞch vô. V× vËy, ph¶i trªn c¬ së n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, tõng b­íc rót bít lao ®éng n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp sang lµm viÖc ë ngµnh dÞch vô vµ c¸c lÜnh vùc phi s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c. Thø t­: Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng héi nhËp kinh tÕ cña ViÖt Nam vµo víi khu vùc vµ thÕ giíi. Thø n¨m: Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¶i h­íng vµo viÖc h×nh thµnh c¸c vïng kinh tÕ, c¸c khu c«ng nghiÖp míi. Ph¶i ®Æt ph©n c«ng lao ®éng x· héi trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp, n«ng th«n vµ qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa. 4.2. Thùc hiÖn ®a d¹ng hãa h×nh thøc së h÷u, trªn nguyªn t¾c lÊy c«ng h÷u lµm nÒn t¶ng Mét nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¶i lµ nÒn kinh tÕ tån t¹i trªn c¬ së ®a d¹ng hãa së h÷u. Cho tíi nay, trªn thÕ giíi ch­a cã n­íc nµo thµnh c«ng trong ph¸t triÓn kinh tÕ trªn c¬ së ®¬n nhÊt vÒ h×nh thøc së h÷u. KÓ c¶ CNTB, th× ë giai ®o¹n ®Çu khi mµ tù do c¹nh tranh cßn thèng trÞ còng Ýt nhÊt tån t¹i hai h×nh thøc t­ h÷u: t­ h÷u nhá cña nh÷ng ng­êi lao ®éng c¸ thÓ vµ t­ h÷u lín t­ b¶n chñ nghÜa. DÇn dÇn trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, nh÷ng bÊt cËp cña nÒn kinh tÕ tù do c¹nh tranh ngµy cµng béc lé, së h÷u nhµ n­íc ®· h×nh thµnh, g¾n liÒn víi ®ã lµ vai trß qu¶n lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« cña Nhµ n­íc. HiÖn nay, nÒn kinh tÕ ë hÇu hÕt c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu tån t¹i hai khu vùc kinh tÕ: t­ nh©n vµ nhµ n­íc trong quan hÖ bæ sung, hç trî cho nhau. Sù t­¬ng t¸c gi÷a hai khu vùc kinh tÕ t­ nh©n vµ nhµ n­íc l¹i dÉn ®Õn sù ®a d¹ng hãa vÒ h×nh thøc së h÷u: t­ h÷u nhá, t­ h÷u lín TBCN, ®ång së h÷u gi÷a nhµ n­íc vµ t­ nh©n, së h÷u cæ phÇn, së h÷u nhµ n­íc v.v... ChÝnh sù ®a d¹ng hãa vÒ h×nh thøc së h÷u nh­ vËy ®· t¹o nªn nh÷ng s¾c th¸i kh¸c nhau trong m« h×nh kinh tÕ cña mçi mét quèc gia. ViÖt Nam chñ tr­¬ng ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng XHCN còng ph¶i thùc hiÖn ®a d¹ng hãa h×nh thøc së h÷u. §Ó thùc hiÖn ®a d¹ng hãa h×nh thøc së h÷u, chóng ta ph¶i gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò sau: Mét lµ: nhÊt qu¸n víi chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Cô thÓ: · Ph¶i coi chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn lµ mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn cã ý nghÜa l©u dµi, chø kh«ng ph¶i lµ mét gi¶i ph¸p t×nh thÕ. · Ph¶i ®¶m b¶o cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, quyÒn tù chñ trong kinh doanh vµ quyÒn b×nh ®¼ng tr­íc ph¸p luËt. · Ph¶i xãa bá t©m lý kú thÞ, ph©n biÖt ®èi xö gi÷a nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc víi nh÷ng ng­êi lµm viÖc ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi nhµ n­íc. Cã nh­ vËy míi t¹o ®­îc lßng tin, khuyÕn khÝch c¸c tÇng líp d©n c­ yªn t©m bá vèn ra kinh doanh lµm giµu cho b¶n th©n vµ qua ®ã lµm giµu cho ®Êt n­íc. Hai lµ: ®æi míi vµ t¨ng c­êng vai trß chñ ®¹o cña thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc theo h­íng: · ChuyÓn c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc sang chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh vµ tù chñ vÒ mäi mÆt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. · Ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng së h÷u cña Nhµ n­íc víi chøc n¨ng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng «m ®åm vÒ chøc n¨ng, chång chÐo vÒ nhiÖm vô. · TÝch cùc triÓn khai cæ phÇn hãa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kh«ng n»m trong diÖn Nhµ n­íc nhÊt thiÕt ph¶i n¾m. · C¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc cßn l¹i chuyÓn sang h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n mét thµnh viªn (theo NghÞ ®Þnh 63/2001/N§-CP). Ba lµ: ®æi míi kinh tÕ tËp thÓ · ChuyÓn ®æi c¸c hîp t¸c x· n«ng nghiÖp kiÓu cò sang c¸c h×nh thøc hîp t¸c x· theo luËt hîp t¸c x· míi, trªn tinh thÇn lÊy hé n«ng d©n lµm ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, khuyÕn khÝch c¸c hé n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt theo m« h×nh kinh tÕ trang tr¹i. · H×nh thµnh ë n«ng th«n c¸c hîp t¸c x· dÞch vô ®Çu vµo vµ ®Çu ra cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. · KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c hîp t¸c x· cæ phÇn trong tiÓu thñ c«ng nghiÖp, th­¬ng nghiÖp vµ dÞch vô. 4.3. §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu, øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ. §Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa C¸c doanh nghiÖp chØ cã thÓ ®øng v÷ng, n©ng cao ®­îc n¨ng lùc c¹nh tranh nÕu th­êng xuyªn ®æi míi c«ng nghÖ ®Ó h¹ thÊp chi phÝ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, ®æi míi c¬ cÊu, chñng lo¹i mÆt hµng. So víi thÕ giíi tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ta cßn thÊp kÐm, kh«ng ®ång bé. V× vËy, ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu vµ øng dông khoa häc, c«ng nghÖ míi vµo s¶n xuÊt, qu¶n lý vµ l­u th«ng hµng hãa trªn thÞ tr­êng. HÖ thèng c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt cña ta hiÖn nay cßn l¹c hËu, kh«ng ®ång bé, mÊt c©n ®èi. §ã chÝnh lµ mét trë ng¹i ¶nh h­ëng lín ®Õn tÝnh kh¶ thi cña chñ tr­¬ng khuyÕn khÝch ®Çu t­ ®èi víi c¶ c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc còng nh­ ngoµi n­íc, trë ng¹i cho qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam vµo víi kinh tÕ khu vùc vµ kinh tÕ thÕ giíi. V× vËy, cÇn ph¶i ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa, ph¶i c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ x©y dùng míi hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ, ®Ó t¹o ®Þa bµn thuËn lîi cho c¸c nhµ ®Çu t­. Tr­íc m¾t, Nhµ n­íc nªn tËp trung ­u tiªn n©ng cÊp, x©y dùng cho mét sè c«ng tr×nh thiÕt yÕu, nh­ ®­êng s¸, s©n bay, bÕn c¶ng, ®iÖn, n­íc, hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c, ng©n hµng, b¶o hiÓm v.v... 4.4. H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét c¸ch ®ång bé hÖ thèng thÞ tr­êng, bao gåm c¶ thÞ tr­êng ®Çu vµo vµ thÞ tr­êng ®Çu ra Muèn cã mét hÖ thèng thÞ tr­êng ®ång bé tr­íc hÕt ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c thÞ tr­êng bé phËn, nh­ vËy lµ ph¶i ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c thÞ tr­êng vµ qu¶n lý tèt c¸c thÞ tr­êng nµy. Trong thêi gian tíi, chóng ta sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn m¹nh thÞ tr­êng hµng hãa vµ dÞch vô, kh¾c phôc t×nh tr¹ng kinh doanh tr¸i phÐp, trèn lËu thuÕ; tæ chøc vµ qu¶n lý chÆt chÏ c¸c quan hÖ thuª m­ín vµ sö dông lao ®éng, c¸c quan hÖ mua b¸n vµ kinh doanh bÊt ®éng s¶n; hoµn thiÖn thÞ tr­êng tiÒn tÖ, thÞ tr­êng chøng kho¸n v.v... VÊn ®Ò nµy l¹i cã liªn quan nhiÒu tíi viÖc hoµn thiÖn vµ bæ sung c¸c bé luËt, nh­: LuËt ®Êt ®ai, LuËt lao ®éng, LuËt doanh nghiÖp, LuËt ph¸ s¶n, LuËt ng©n hµng, LuËt thÞ tr­êng chøng kho¸n.... Nhµ n­íc hiÖn còng ®ang cã nhiÒu nç lùc ®Ó thóc ®Èy nhanh h¬n sù ph¸t triÓn cña mét sè thÞ tr­êng träng ®iÓm nh­ thÞ tr­êng chøng kho¸n, thÞ tr­êng ®Êt ®ai, thÞ tr­êng søc lao ®éng... Tuy nhiªn, ph¸t triÓn ®ång bé c¸c thÞ tr­êng kh«ng chØ ®¬n gi¶n lµ ph¸t triÓn tÊt c¶ c¸c lo¹i thÞ tr­êng, mµ ®i liÒn víi nã, viÖc t¹o ra sù liªn kÕt, c©n ®èi gi÷a c¸c thÞ tr­êng l¹i cßn quan träng h¬n, bëi v×, trong hÖ thèng thÞ tr­êng, nÕu mét lo¹i thÞ tr­êng nµo ®ã ph¸t triÓn kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc tr× trÖ ch¾c ch¾n sÏ cã ¶nh h­ëng tíi sù ph¸t huy chøc n¨ng cña c¸c thÞ tr­êng kh¸c, sÏ ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ tæng thÓ cña hÖ thèng thÞ tr­êng. VÊn ®Ò nµy ®· tõng ®­îc M¸c vµ Lªnin bµn ®Õn khi ph©n tÝch t¸i s¶n xuÊt vµ l­u th«ng t­ b¶n x· héi, c¸c nhµ kinh tÕ häc hiÖn ®¹i nh­ L.Walras, P.Samuelson còng ®· tõng ®­a ra nh÷ng lý thuyÕt vÒ sù c©n b»ng gi÷a c¸c thÞ tr­êng. 4.5. §µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ vµ c¸c nhµ kinh doanh giái, biÕt lµm giµu theo ph¸p luËt Mçi c¬ chÕ kinh tÕ cã mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh doanh t­¬ng øng. Chóng ta ph¶i ®Èy m¹nh sù nghiÖp ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ, c¸c nhµ kinh doanh sao cho ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña nÒn KT. §éi ngò ®ã ph¶i cã n¨ng lùc chuyªn m«n giái, ph¶i hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt, thÝch øng mau lÑ víi c¬ chÕ thÞ tr­êng, d¸m chÞu tr¸ch nhiÖm, chÞu rñi ro vµ trung thµnh víi con ®­êng XHCN mµ §¶ng vµ nh©n d©n ta ®· lùa chän. Song song víi ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i, cÇn ph¶i cã ph­¬ng h­íng sö dông, båi d­ìng, ®·i ngé ®óng ®¾n ®éi ngò ®ã, nh»m khuyÕn khÝch c¸c nhµ qu¶n lý kinh tÕ, c¸c doanh nh©n cèng hiÕn tµi n¨ng vµ søc lùc cho sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. C¬ cÊu cña ®éi ngò c¸n bé cÇn ®­îc chó ý ®¶m b¶o ë c¶ tÇm vi m« lÉn vÜ m«, c¶ vÒ c¸n bé qu¶n lý kinh tÕ, lÉn c¸n bé kinh doanh. 4.6. Thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cã lîi, trªn nguyªn t¾c: ph¸t huy néi lùc, gi÷ v÷ng ®éc lËp d©n téc vµ chñ quyÒn quèc gia NhiÒu n¨m, trong c¬ chÕ cò, nÒn kinh tÕ n­íc ta thùc chÊt lµ khÐp kÝn ®èi víi thÞ tr­êng thÕ giíi vµ chia c¾t thÞ tr­êng gi÷a c¸c ®Þa ph­¬ng trong ph¹m vi c¶ n­íc. Quan ®iÓm x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hoµn chØnh ®· dÉn ®Õn t×nh tr¹ng thõa th× b¸n, thiÕu th× mua trong quan hÖ víi thÞ tr­êng thÕ giíi. HËu qu¶ lµ kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¸t triÓn hÕt søc chËm ch¹p, nÒn kinh tÕ mang tÝnh chÊt tù s¶n, tù tiªu nh­ng l¹i phô thuéc vµo viÖn trî bªn ngoµi rÊt nhiÒu. ë c¸c ®Þa ph­¬ng còng vËy, mçi tØnh c¨n cø vµo nhu cÇu cña m×nh còng cã ý ®å x©y dùng mét c¬ cÊu kinh tÕ hoµn chØnh, khÐp kÝn. Giao l­u hµng hãa trong ph¹m vi c¶ n­íc bÞ ¸ch t¾c, bÞ "bÕ quan táa c¶ng", "cÊm chî, ng¨n s«ng". Sù ph¸t triÓn cña lùc l­îng s¶n xuÊt thÕ giíi ®· v­ît khái biªn giíi quèc gia, kinh tÕ hµng hãa ®· x©m nhËp vµo mäi ngâ ng¸ch cña thÞ tr­êng thÕ giíi, trong khi ®ã, sù ph¸t triÓn vµ ph©n bè kh«ng ®Òu vÒ tµi nguyªn, vÒ søc lao ®éng v.v... ®· t¹o ra "lîi thÕ so s¸nh" cho tõng vïng, tõng n­íc kh¸c nhau vµ c¸c lîi thÕ so s¸nh chØ cã thÓ ph¸t huy ®­îc hiÖu qu¶ trong mét c¬ chÕ võa hîp t¸c, võa c¹nh tranh gi÷a c¸c n­íc. ChÝnh v× vËy, më cöa vµ lµ mét tÊt yÕu, ®ãng cöa lµ tù s¸t, hay còng cã thÓ nãi: biÖt lËp trong sù ®ãng kÝn lµ cha ®Î cña sù ®ãi nghÌo. Thùc tÕ còng cho thÊy, trong thêi kú Mü bao v©y cÊm vËn, nhiÒu tËp ®oµn kinh tÕ, c«ng ty lín trªn thÕ giíi vÉn lµm ¨n víi ta, mét sè n­íc dïng nh÷ng h×nh thøc kh¸c nhau ®Ó th©m nhËp vµo thÞ tr­êng ViÖt Nam. V× vËy, nÕu biÕt kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn gi÷a ®éc lËp tù chñ víi hîp t¸c cïng cã lîi, ®ång thêi h¹n chÕ thÊp nhÊt nh÷ng thua thiÖt vÒ kinh tÕ sÏ t¹o ra mét c¬ chÕ ®Ó thu hót c¸c nguån lùc tõ bªn ngoµi. ChÝnh v× vËy, chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta lµ: ®a d¹ng hãa c¸c h×nh thøc kinh tÕ ®èi ngo¹i, ®a ph­¬ng hãa trong quan hÖ thÞ tr­êng víi mäi quèc gia, mäi tæ chøc kinh tÕ trªn thÕ giíi trªn nguyªn t¾c t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn vµ c¸c bªn cïng cã lîi. Môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc cña chÝnh s¸ch trªn lµ thu hót nguån lùc bªn ngoµi ®Ó ph¸t huy nguån lùc vµ lîi thÕ bªn trong, b¶o ®¶m sù ho¹t ®éng b×nh th­êng cña nÒn kinh tÕ trong n­íc khi ®iÒu kiÖn quèc tÕ cã thÓ cã nh÷ng biÕn ®éng. 4.7. §æi míi vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ n­íc Nhµ n­íc thùc hiÖn tèt chøc n¨ng ®Þnh h­íng sù ph¸t triÓn kinh tÕ, kiÓm kª, kiÓm so¸t mäi ho¹t ®éng kinh tÕ - x· héi, t¹o lËp khu«n khæ ph¸p luËt vµ hÖ thèng chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n, trùc tiÕp ®Çu t­ vµo mét sè lÜnh vùc thiÕt yÕu, nhÊt lµ kÕt cÊu h¹ tÇng ®Ó t¹o ra m«i tr­êng æn ®Þnh vµ thuËn lîi cho giíi kinh doanh lµm ¨n ph¸t ®¹t, h¹n chÕ c¸c hiÖn t­îng tiªu cùc. TiÕp tôc c¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó nhµ n­íc thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng qu¶n lý vÜ m« vµ chøc n¨ng chñ së h÷u tµi s¶n c«ng céng cña quèc gia, kh«ng can thiÖp vµo chøc n¨ng qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ quyÒn tù chñ h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp . KÕt luËn ViÖt Nam hiÖn ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cña qu¸ tr×nh chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, nÒn kinh tÕ vÉn cßn ®ang trong t×nh tr¹ng kÐm ph¸t triÓn, song nh÷ng thµnh c«ng mµ chóng ta ®· ®¹t ®­îc lµ kh«ng thÓ phñ nhËn. HiÖn t¹i, nhµ n­íc ViÖt nam, d­íi sù l·nh ®¹o cña §¶ng Céng S¶n ViÖt Nam còng ®· ®ang cã nhiÒu nç lùc tiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi, ®Ó t×m ra nh÷ng gi¶i ph¸p tèt nhÊt, phï hîp nhÊt, nh»m thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa trong thêi kú qu¸ ®é ë ViÖt Nam. Tµi liÖu tham kh¶o V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX §¶ng céng s¶n VIÖt Nam. Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ Quèc Gi, Hµ néi – 2001. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ Mac-Lªnin, tËp 1,2, NXB Gi¸o dôc –1998. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c- Lªnin, NXB chÝnh trÞ Quèc Gia, Hµ néi-1999. Kinh tÕ chÝnh trÞ häc- Nhµ xuÊt b¶n Thèng Kª -2002.