Đồ án Đánh giá tác dụng của chế phẩm RTK lên một số chỉ số chức năng sinh sản trên người nam trưởng thành có suy giảm chức năng sinh dục

i réng r·i lµm nguån thùc phÈm vµ nguyªn liÖu ®iÒu chÕ thuèc ch÷a bÖnh cã gi¸ trÞ cao ë Trung Quèc [62], [63]. KiÕn gai ®en Pholyrhachis Dives Smith cã c¬ thÓ mµu ®en, kÝch th­íc 5-6mm, ®Çu vµ bông bao phñ l«ng tr¾ng vµng dµy ®Æc, ngùc h¬i gï cao, u vai ph¸t triÓn thµnh gai nhän. §èt trung gian gi÷a bông vµ ngùc uèn cong thµnh gai (Nªn cã tªn lµ kiÕn gai ®en). Loµi kiÕn gai ®en sèng trªn c©y, ®¸m cá. T¹o tæ b»ng c¸ch ghÐp l¸ do t¬ cña Êu trïng tiÕt ra, kÕt c¸c m¶nh l¸ l¹i víi nhau. Loµi nµy cã rÊt nhiÒu d¹ng h×nh th¸i. Trong tæ cã kho¶ng 50 kiÕn chóa lµm nhiÖm vô sinh s¶n, chøng tá loµi nµy sinh s¶n rÊt m¹nh [62], [63]. KiÕn gai ®en Polyrhachis Dives Smith sèng nhiÒu ë nha Trang, Kh¸nh Hoµ, QuÕ Phong (NghÖ An), Cóc Ph­¬ng (Ninh B×nh) vµ L¹ng S¬n. Theo YHCT kiÕn cã vÞ h¬i nh¹t, toan vµo can thËn. C«ng n¨ng: Bæ thËn Ých tinh, th«ng kinh l¹c, gi¶i ®éc, tiªu s­ng nÒ. Chñ trÞ: ThËn h­, ®Çu v¸ng, tai ï, mÊt ngñ, mª nhiÒu, d­¬ng nuy, di tinh, phong thÊp, ch©n tay tª b×, tróng phong, hång ban, r¾n c¾n… Trøng kiÕn h¬i ®éc nh­ng dïng ®Ó bæ khÝ lùc rÊt tèt lµm cho sèng l©u trÎ ®Ñp [56]. 1.3.2 ChÕ phÈm RTK: Trøng kiÕn gai ®en ®­îc thu mua ë Nha Trang – Kh¸nh Hoµ vµ ®­îc lµm s¹ch, bµo chÕ theo ph­¬ng ph¸p bµo chÕ r­îu thuèc ®éng vËt cña D­îc ®iÓn ViÖt Nam [9]. - Xö lý nguyªn liÖu trøng kiÕn ®¹t Tiªu chuÈn c¬ së tr­íc khi ®em chiÕt. - §iÒu chÕ dÞch chiÕt b»ng ph­¬ng ph¸p ng©m l¹nh víi Ethanol 45%. Ng©m 2 lÇn, lÇn 1 lµ 30 ngµy, lÇn 2 lµ 10 ngµy. - Phèi hîp dÞch chiÕt. - Xö lý t¹p chÊt trong dÞch chiÕt, ®Ó l¾ng vµ läc. ChÕ phÈm RTK ®­îc bµo chÕ t¹i bé m«n bµo chÕ – Häc viÖn Qu©n y. §ãng chai 250ml. Hµm l­îng 0,1g/ml. Thuèc ®¹t tiªu chuÈn c¬ së Thµnh phÇn: - Ovum Polyrachis Dives. - Herba Cistanches. - Semen Cusoutaesinensis. - Radix Morindae officinalis. - Ethanolium 45%. LiÒu l­îng vµ c¸ch dïng: Ngµy uèng 2 lÇn, mçi lÇn 25ml. Uèng tr­íc b÷a ¨n. ChÕ phÈm RTK ®· ®­îc thö ®éc tÝnh cÊp vµ b¸n tr­êng diÔn t¹i BÖnh ViÖn YHCT TW [66] ChÕ phÈm RTK ®· ®­îc th«ng qua Héi ®ång ®¹o ®øc t¹i ViÖn YHCT Qu©n §éi. §­îc Héi ®ång chÊp thuËn ®­a vµo nghiªn cøu b­íc ®Çu trªn ng­êi t×nh nguyÖn tõ ngµy 16/6/2005. Ch­¬ng 2: §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 2.1. §èi t­îng nghiªn cøu: Gåm 32 nam giíi ®ang ë trong ®é tuæi ho¹t ®éng t×nh dôc tèt, cã ®é tuæi trung b×nh lµ 32,47 ± 5,99 tuæi ®· ®­îc chÈn ®o¸n cã suy gi¶m chøc n¨ng sinh dôc (Dùa vµo b¶ng “Thang ®iÓm Quèc tÕ vÒ chØ sè chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng vËt IIEF”) [50]. C¸c bÖnh nh©n ®­îc ®iÒu trÞ ngo¹i tró t¹i ViÖn Y häc cæ truyÒn Qu©n ®éi. Ng­êi nhiÒu tuæi nhÊt lµ 45 tuæi, ng­êi Ýt tuæi nhÊt lµ 25 tuæi. 2.2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: 2.2.1. Tiªu chuÈn chän bÖnh nh©n: 2.2.1.1. NhËn vµo diÖn nghiªn cøu: C¸c bÖnh nh©n ®­îc nhËn vµo diÖn nghiªn cøu ®Òu khoÎ m¹nh vµ ®ang ë trong ®é tuæi ho¹t ®éng t×nh dôc tèt, ®­îc x¸c ®Þnh cã suy gi¶m chøc n¨ng sinh dôc: * Qua Thang ®iÓm Quèc tÕ vÒ chØ sè chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng IIEF (Internation Index Erectile Function) [50]. ( Cã kÌm theo trong phÇn phô lôc) B¶ng 2.1: Ph©n ho¸ møc ®é c­¬ng d­¬ng trong lÜnh vùc chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng cña IIEF (6 c©u hái ®Çu - IIEF.1). Møc ®é §iÓm IIEF NÆng 1 - 10 Trung b×nh 11 - 16 NhÑ 17 – 25 Kh«ng rèi lo¹n 26 - 30 B¶ng 2.2: §¸nh gi¸ tæng hîp vÒ ®êi sèng t×nh dôc theo b¶ng IIEF (Cho 15 c©u hái - IIEF.2). Møc ®é §iÓm IIEF NÆng 6 - 20 Trung b×nh 21 - 30 NhÑ 31 - 59 Kh«ng rèi lo¹n 60 - 75 * Qua xÐt nghiÖm tinh dÞch ®å vµ ®­îc x¸c ®Þnh cã suy gi¶m vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng cña tinh trïng theo tiªu chuÈn ViÖt Nam [32]. C¸c bÖnh nh©n ®· ngõng sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu trÞ kh¸c. 2.2.1.2. C¸c bÖnh nh©n kh«ng nhËn vµo ®iÒu trÞ: - Nh÷ng bÖnh nh©n kh«ng ®ång ý hîp t¸c - Nh÷ng ng­êi m¾c bÖnh t©m thÇn ®ang ®iÒu trÞ - Nh÷ng bÖnh nh©n ®ang bÞ nhiÔm trïng cÊp - Nh÷ng bÖnh nh©n ®ang ®iÒu trÞ b»ng ho¸ trÞ vµ x¹ trÞ… 2.2.2. Ph­¬ng ph¸p chÈn ®o¸n, theo dâi l©m sµng, cËn l©m sµng cña YHH§: 2.2.2.1. L©m sµng: C¸c bÖnh nh©n cã suy gi¶m chøc n¨ng sinh dôc ®­îc kh¸m vµ theo dâi theo mét mÉu bÖnh ¸n thèng nhÊt. * TiÒn sö: - §· cã con lÇn nµo ch­a? cã bao l©u? - C¸c bÖnh néi khoa: Quai bÞ, giang mai, lËu, lao sinh dôc vµ tiÕt niÖu, ®¸i th¸o ®­êng, bÖnh lý vÒ gan thËn, tiÕt niÖu… - C¸c bÖnh ngo¹i khoa: tinh hoµn Èn, chÊn th­¬ng tinh hoµn, mæ tho¸t vÞ bÑn, c¸c dÞ tËt bÈm sinh cña ®­êng sinh dôc… - M«i tr­êng sèng vµ lµm viÖc: nãng, l¹nh, ho¸ chÊt, khÝ ®éc, tia X… - §· dïng thuèc ®iÒu trÞ v« sinh, RLCD lÇn nµo ch­a? thuèc g×? liÒu l­îng vµ thêi gian sö dông? - §êi sèng t×nh dôc: MËt ®é giao hîp? Kh¶ n¨ng c­¬ng d­¬ng vËt? T×nh tr¹ng xuÊt tinh (di méng tinh, xuÊt tinh sím…). * L©m sµng: - C©n nÆng: ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c©n ®ång hå Trung Quèc, §¬n vÞ ®o lµ Kilogam (Kg). - HuyÕt ¸p ®éng m¹ch: §­îc ®o b»ng huyÕt ¸p kÕ ®ång hå cña NhËt. §o ë t­ thÕ n»m, ®¬n vÞ tÝnh b»ng Milimet thuû ng©n (mmHg). - Bé phËn sinh dôc: Tinh hoµn, mµo tinh, tói tinh, vïng b×u, d­¬ng vËt. - §¸nh gi¸ møc ®é c­¬ng d­¬ng b»ng phiÕu th¨m dß IIEF (BÖnh nh©n tù chÊm ®iÓm). * Ph©n lo¹i kÕt qu¶: - Lo¹i tèt: + §iÓm sè trong b¶ng IIEF.2 t¨ng (Tæng sè ®iÓm ≥55 ®iÓm). + Giao hîp ®­îc, cuéc giao hîp trän vÑn, tinh thÇn tho¶i m¸i. - Lo¹i trung b×nh: + §iÓm sè trong b¶ng IIEF.2 t¨ng (Tæng sè ®iÓm 30 ®Õn 55 ®iÓm). + Giao hîp ®­îc, nh­ng giao hîp ch­a trän vÑn, tinh thÇn kh«ng tho¶i m¸i, cßn lo ©u. - Lo¹i kÐm: + §iÓm sè trong b¶ng IIEF.2 t¨ng Ýt (Tæng sè ®iÓm <30). + Kh«ng giao hîp ®­îc, tinh thÇn kh«ng tho¶i m¸i, bi quan. B¶ng 2.3: §¸nh gi¸ kÕt qu¶ ®iÒu trÞ b»ng ®iÓm sè cña IIEF. Møc ®é §iÓm IIEF Tèt ≥ 55 ®iÓm Trung b×nh ≥ 30; <55 ®iÓm KÐm <30 ®iÓm 2.2.2.2. CËn l©m sµng: * XÐt nhiÖm tinh dÞch ®å: C¸c tr­êng hîp suy gi¶m sinh dôc tù nguyÖn hîp t¸c, ®­îc h­íng dÉn cho chång lµm xÐt nghiÖm tinh dÞch ®å tr­íc khi ®iÒu trÞ 2 lÇn, mçi lÇn c¸ch nhau 7 ngµy. §iÒu kiÖn vµ ph­¬ng ph¸p lµm xÐt nghiÖm tinh dÞch ®å: - NghØ ng¬i, kh«ng giao hîp trong vßng 5 ngµy. - G©y xuÊt tinh t¹i n¬i xÐt nghiÖm trong buång riªng. - Tinh dÞch ®ùng trong lä v« khuÈn, ®Ó tñ Êm 37 ®é C cho ®Õn khi ho¸ láng. - §äc kÕt qu¶ trong vßng 1 giê sau khi xuÊt tinh. - Sö dông kü thuËt viªn thµnh th¹o ®Ó lµm xÐt nghiÖm cho c¸c bÖnh nh©n. - X¸c ®Þnh thÓ tÝch tinh dÞch b»ng èng ®ong. - X¸c ®Þnh ®é pH tinh dÞch b»ng giÊy quú. - X¸c ®Þnh mËt ®é (triÖu/ml), tû lÖ ho¹t ®éng (%) tinh trïng b»ng soi trªn kÝnh hiÓn vi t¹i buång ®Õm. Chóng t«i së dông ph­¬ng ph¸p “®äc mï” trong nghiªn cøu kÕt qu¶ tinh dÞch ®å. C¸c xÐt nghiÖm tinh dÞch ®å ®­îc lµm t¹i Khoa XÐt nghiÖm ViÖn YHCT Qu©n ®éi. KÕt qu¶ xÐt nghiÖm tinh dÞch ®å tr­íc ®iÒu trÞ ®­îc ph©n lµm 5 lo¹i (b¶ng 2.4) [28], [32]. B¶ng 2.4: Ph©n lo¹i tinh dÞch ®å. Ph©n lo¹i tinh dÞch ®å MËt ®é tinh trïng (triÖu/1ml) TØ lÖ ho¹t ®éng (%) B×nh th­êng > 20 x 106 > 50% YÕu > 20 x 106 ≤ 50% Ýt ≤ 20 x 106 > 50% ThÓ kÕt hîp (YÕu vµ Ýt) ≤ 20 x 106 ≤ 50% Kh«ng tinh trïng 0 0 Sau ®ît ®iÒu trÞ bÖnh nh©n ®­îc h­íng dÉn lµm xÐt nghiÖm tinh dÞch ®å nh­ ®iÒu kiÖn trªn. C¨n cø vµo sù biÕn ®æi cña c¸c chØ sè trªn xÐt nghiÖm tinh dÞch ®å sau ®iÒu trÞ ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ diÒu trÞ. * C¸c chØ sè huyÕt häc vµ sinh ho¸ m¸u. - C¸c chØ sè huyÕt häc [32]: + Sè l­îng hång cÇu (x 1012/lÝt), Sè l­îng b¹ch cÇu (x10.6/lÝt), hµm l­îng huyÕt s¾c tè toµn phÇn (g/l), ®­îc x¸c ®Þnh trªn m¸y ph©n tÝch tù ®éng HITACHI do NhËt B¶n s¶n xuÊt. - C¸c chØ sè sinh ho¸ m¸u: + C¸c chØ sè vÒ chøc n¨ng gan SGOT, SGPT (®¬n vÞ Quèc tÕ/l-U/l) ®­îc x¸c ®Þnh theo ph­¬ng ph¸p cña Reiman - Frankel, ®¬n vÞ tÝnh lµ U/lÝt (U/l) trªn m¸y ph©n tÝch tù ®éng HITACHI do NhËt B¶n s¶n xuÊt. + C¸c chØ sè vÒ chøc n¨ng thËn Urª, ®­îc x¸c ®Þnh theo ph­¬ng ph¸p cña Urease, ®¬n vÞ tÝnh lµ milimol/lÝt (mmol/l); Creatinin ®¬n vÞ tÝnh lµ micromol/lÝt, trªn m¸y HITACHI do NhËt B¶n s¶n xuÊt. C¸c xÐt nghiÖm nµy ®­îc lµm ë Khoa XÐt nghiÖm – ViÖn YHCT Qu©n ®éi tr­íc vµ sau ®ît ®iÒu trÞ 2.2.3. Ph­¬ng ph¸p kh¸m vµ chÈn ®o¸n theo YHCT: * Ph­¬ng ph¸p kh¸m: Th«ng qua tø chÈn: Väng (nh×n), v¨n (nghe, ngöi), vÊn (hái), thiÕt (sê, n¾n, xem m¹ch). * Quy n¹p c¸c héi chøng bÖnh th«ng qua b¸t c­¬ng: BiÓu, lý, hµn, nhiÖt, h­, thùc vµ ©m d­¬ng. * Quy n¹p c¸c héi chøng bÖnh theo t¹ng phñ: - T©m, can, tú, phÕ, thËn, t©m bµo. - TiÓu tr­êng, ®ëm, vÞ, ®¹i tr­êng, bµng quang. * ChÈn ®o¸n b¸t c­¬ng, t¹ng phñ. * Ph©n lo¹i c¸c thÓ bÖnh theo YHCT: - ThËn ©m h­. - MÖnh m«n ho¶ suy. - KhÝ huyÕt l­ìng h­. - KhÝ trÖ huyÕt ø. - ThÊp nhiÖt ®­a xuèng. 2.2.4 M« h×nh nghiªn cøu. BÖnh nh©n - Kh¸m l©m sµng: . YHH§ . YHCT Kh«ng ®ñ tiªu chuÈn l©m sµng Lo¹i khái nhãm nghiªn cøu ChÈn ®o¸n cã suy gi¶m chøc n¨ng sinh dôc -Kh¸m l©m sµng: YHH§ vµ YHCT. - §o c©n nÆng, m¹ch, huyÕt ¸p. - ChÊm ®iÓm IIEF. - KiÓm tra c¸c chØ sè huyÕt häc, sinh ho¸ m¸u. - KiÓm tra tinh dÞch ®å. §iÒu trÞ b»ng chÕ phÈm “RTK”. T¸c dông cña chÕ phÈm “RTK” H×nh 2.1. m« h×nh nghiªn cøu tæng qu¸t. 2.2.5 Xö lý sè liÖu: C¸c sè liÖu ®­îc xö lý theo ph­¬ng ph¸p thuËt to¸n thèng kª th­êng dïng trong Y sinh. Ch­¬ng 3 KÕt qu¶ nghiªn cøu 3.1. §Æc ®iÓm chung cña nhãm bÖnh nh©n nghiªn cøu: Ph©n bè løa tuæi cña c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.1. B¶ng 3.1: Ph©n bè tuæi cña c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu (n=32). Tuæi Sè bÖnh nh©n TØ lÖ (%) 25- 32 20 62.5 33- 40 7 21.875 41- 48 5 15.625 >49 0 0 ∑ 32 100 C¸c sè liÖu trªn b¶ng 3.1 cho thÊy, sè bÖnh nh©n cã ®é tuæi 25-32 (62.5%) chiÕm tØ lÖ cao nhÊt, sau ®ã lµ lµ ®é tuæi 33-40 (21.875%), ®é tuæi 41-48 chØ cã 15.625%. Kh«ng cã ®èi t­îng nµo 49 tuæi. NghÒ nghiÖp cña c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.2 B¶ng 3.2: NghÒ nghiÖp cña c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu (n=32). NghÒ nghiÖp Sè l­îng TØ lÖ (%) C¸n bé, c«ng chøc 23 71.87 Lao ®éng ch©n tay 4 12.5 Tù do 5 15.63 ∑ 32 100 Trªn b¶ng 3.2 cho thÊy sè ng­êi m¾c bÖnh suy gi¶m chøc n¨ng sinh dôc chiÕm tØ lÖ cao nhÊt 71.87% lµ c¸c c¸n bé, c«ng chøc. Sau ®ã lµ lao ®éng tù do (15.63%) vµ lao ®éng ch©n tay (12.5%). TiÒn sö bÖnh tËt, cña c¸c cña c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.3 B¶ng 3.3: TiÒn sö bÖnh tËt cña c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu (n=32). TiÒn sö Sè l­îng TØ lÖ (%) NghiÖn r­îu, thuèc. 7 21.87 Viªm tinh hoµn quai bÞ 4 12.5 §· sö dông c¸c lo¹i thuèc ®iÒu trÞ 2 6.25 Kh«ng cã tiÒn sö ®Æc biÖt 19 59.38 ∑ 32 100 Trªn b¶ng 3.3 thÊy r»ng, c¸c bÖnh nh©n kh«ng cã tiÒn sö g× ®Æc biÖt chiÕm tíi 59.38%, cã 21.87% cã tiÒn sö sö dông th­êng xuyªn r­îu hoÆc hót thuèc, 12.5% c¸c tr­êng hîp ®· m¾c viªm tinh hoµn quai bÞ. Cã 6.25% d· sö dông c¸c lo¹i thuèc ®iÒu trÞ. Sè n¨m m¾c bÖnh cña ®èi t­îng nghiªn cøu ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.4. B¶ng 3.4: Sè n¨m m¾c bÖnh cña ®èi t­îng nghiªn cøu (n=32). Thêi gian m¾c bÖnh Sè l­îng TØ lÖ (%) <5 n¨m 23 71.87 5-10 n¨m 8 25 >10 n¨m 1 3.13 ∑ 32 100 Qua b¶ng 4 ta thÊy sè bÖnh nh©n cã thêi gian m¾c bÖnh 10 n¨m. TØ lÖ vÒ møc ®é rèi lo¹n c­¬ng d­¬ng cña c¸c ®èi t­îng tham gia nghiªn cøu ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 3.5. B¶ng 3.5: Ph©n lo¹i møc ®é cña rèi lo¹n c­¬ng d­¬ng theo ®iÓm sè IIEF.1. Møc ®é Sè l­îng TØ lÖ (%) NÆng 2 6.25 Trung b×nh 8 25 NhÑ 22 68.75 ∑ 32 100 Trªn b¶ng 3.5 cho thÊy c¸c bÖnh nh©n m¾c bÖnh RLCD ë møc ®é nÆng lµ 6.25%, møc ®é trung b×nh lµ 25% vµ cã 68,75% ë møc ®é nhÑ. §¸nh gi¸ tæng hîp vÒ ho¹t ®éng t×nh dôc trong ®êi sèng t×nh dôc ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.6 (IIEF.2) B¶ng 3.6: §¸nh gi¸ tæng hîp vÒ ho¹t ®éng t×nh dôc trong ®êi sèng t×nh dôc (n=32). Møc ®é Sè l­îng tØ lÖ (%) NÆng 02 6.25 Trung b×nh 06 18.75 NhÑ 24 75 ∑ 32 100 Trªn b¶ng 3.6 cho ta thÊy tØ lÖ 6.25% lµ c¸c bÖnh nh©n ë møc ®é nÆng, cã 18.75% ë møc ®é trung b×nh vµ møc ®é nhÑ lµ 75%. TØ lÖ bÖnh nh©n v« sinh nguyªn ph¸t (v« sinh I), V« sinh thø ph¸t (v« sinh II) ®­îc tr×nh bµy ë b¶ng 3.7. B¶ng 3.7: TØ lÖ bÞ v« sinh I, v« sinh II cña c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu (n=19). Lo¹i bÖnh Sè l­îng TØ lÖ (%) V« sinh I 12 63.16 V« sinh II 7 36.84 ∑ 19 100 Trªn b¶ng 3.7 cho thÊy tØ lÖ bÖnh nh©n ®Õn kh¸m vµ ®iÒu trÞ cã tíi 63.16% lµ v« sinh nguyªn ph¸t, 36.84% c¸c tr­êng hîp lµ v« sinh thø ph¸t. Sè l­îng tinh trïng cã trong 1ml tinh dÞch cña c¸c bÖnh nh©n ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng 3.8 [28]. B¶ng 3.8: Sè l­îng tinh trïng cã trong 1ml tinh dÞch cña c¸c bÖnh nh©n v« sinh (n=19). Lo¹i v« sinh Sè l­îng Tinh trïng/ 1ml V« sinh I (n=12) V« sinh II (n=7) ∑ (n=19) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) RÊt Ýt (mét vµi con) 5 41,67 2 28,57 7 36,84 ≤20 triÖu 3 25,00 2 28,57 5 26,32 21-39 triÖu 1 8,33 0 0 1 5,26 ≥ 40 triÖu 3 25,00 3 42,86 6 31,58 ∑ 12 100 7 100 19 100 Trªn b¶ng 3.8 cho thÊy, sè l­îng tinh trïng rÊt Ýt trong 1ml tinh dÞch cña c¸c bÖnh nh©n chiÕm 36,84%; 26,32% cã sè l­îng < 20 triÖu/1ml; sè l­îng l­îng tinh trïng tõ 21- 39 triÖu/1ml lµ 5,26%. TØ lÖ % tinh trïng ho¹t ®éng, cña c¸c bÖnh nh©n v« sinh ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.9. B¶ng 3.9: TØ lÖ % tinh trïng ho¹t ®éng cña c¸c bÖnh nh©n v« sinh (n=19). Lo¹i v« sinh TØ lÖ % tinh trïng ho¹t ®éng V« sinh I (n=12) V« sinh II (n=7) ∑ (n=19) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) 0 3 25,00 2 28,57 5 26,32 <40 2 16,67 1 14,29 3 15,79 40-59 3 25,00 4 57,14 7 36,84 >60 4 33,33 0 0 4 21,05 ∑ 12 100 7 100 19 100 Trªn b¶ng 3.9 thÊy, 26,32% bÖnh nh©n cã 0% tinh trïng ho¹t ®éng; 36,84% bÖnh nh©n cã tØ lÖ tinh tinh trïng ho¹t ®éng tõ 40-59%; 15,79% bÖnh nh©n cã tØ lÖ ho¹t ®éng <40%. KÕt qu¶ ph©n lo¹i tinh dÞch ®å cña c¸c bÖnh nh©n v« sinh ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.10 [50]. B¶ng 3.10: KÕt qu¶ ph©n lo¹i tinh dÞch ®å cña c¸c bÖnh nh©n v« sinh (n=19).(104 sgk) Ph©n lo¹i tinh dÞch ®å V« sinh I (n=12) V« sinh II (n=7 ) ∑ (n=19) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) B×nh th­êng (tØ lÖ ho¹t ®éng >50%; Sè l­îng >20 triÖu/1ml) 1 8,33 0 0 1 5,26 YÕu (TØ lÖ ho¹t ®éng ≤50%; Sè l­îng >20 triÖu/ml) 2 16,68 3 42,86 5 26,32 Ýt (TØ lÖ ho¹t ®éng >50%; Sè l­îng ≤20 triÖu/ml) 1 8,33 0 0 1 5,26 ThÓ kÕt hîp (TØ lÖ ho¹t ®éng ≤ 50%; Sè l­îng ≤20 triÖu/ml) 7 58,33 2 28,57 9 47,37 Kh«ng cã tinh trïng (Sè l­îng =0) 1 8,33 2 28,57 3 15,79 Qua b¶ng 3.10 ta thÊy, 47,37% c¸c bÖnh nh©n cã lo¹i tinh dÞch ®å ë thÓ kÕt hîp chiÕm tØ lÖ cao nhÊt; 26,32% bÖnh nh©n cã tinh dÞch ®å yÕu; 5,26% bÖnh nh©n cã tinh dÞch ®å Ýt. 3.2. §Æc ®iÓm c¸c bÖnh nh©n suy gi¶m chøc n¨ng sinh dôc theo YHCT. Ph©n lo¹i c¸c thÓ theo YHCT trªn bÖnh nh©n v« sinh ®­îc tr×nh bµy trªn b¶ng 3.11: B¶ng 3.11: §Æc ®iÓm nhãm bÖnh nh©n v« sinh theo YHCT (n=19). ThÓ bÖnh cña YHCT V« sinh I (n=12) V« sinh II (n=7) ∑ (n=19) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) ThËn ©m h­. 4 33,33 0 0 4 21,05 MÖnh m«n ho¶ suy 5 41,67 0 0 5 26,32 KhÝ huyÕt l­ìng h­ 1 8,33 3 42,86 4 21,05 KhÝ trÖ huyÕt ø 0 0 2 28,57 2 10,53 ThÊp nhiÖt ®­a xuèng 2 16,67 2 28,57 4 21,05 ∑ 12 100 7 100 19 100 Trªn b¶ng 3.12 thÊy: 26,32% bÖnh nh©n v« sinh thuéc thÓ mÖnh m«n ho¶ suy; thÓ khÝ trÖ huyÕt ø cã 10,05%; cßn c¸c thÓ kh¸c ®Òu cã tØ lÖ t­¬ng ®­¬ng lµ 21,05%. Sù kh¸c biÖt gi÷a thÓ bÖnh vµ c¸c nhãm v« sinh kh«ng cã ý nghi· thèng kª. Ph©n lo¹i c¸c thÓ theo YHCT trªn bÖnh nh©n cã RLCD ®­îc tr×nh bµy trªn b¶ng 3.12: B¶ng 3.12: §Æc ®iÓm nhãm bÖnh nh©n RLCD theo YHCT (n=32). ThÓ bÖnh cña YHCT RLCD (n=32) Sè l­îng TØ lÖ (%) ThËn ©m h­. 7 21,875 MÖnh m«n ho¶ suy 7 21,875 KhÝ huyÕt l­ìng h­ 8 25,00 KhÝ trÖ huyÕt ø 6 18,75 ThÊp nhiÖt ®­a xuèng 4 12,50 ∑ 32 100 Trªn b¶ng 3.12 cho thÊy: BÖnh nh©n cã RLCD ë thÓ khÝ huyÕt l­ìng h­ chiÕm tØ lÖ cao nhÊt lµ 25,00%; ThÓ thËn ©m h­ vµ mÖnh m«n ho¶ suy ®Òu cã tØ lÖ lµ 21,875%; 18,75% lµ thÓ khÝ trÖ huyÕt ø; Cã 12,5% bÖnh nh©n ë thÓ thÊp nhiÖt ®­a xuèng lµ thÊp nhÊt; Sù kh¸c biÖt trªn tØ lÖ % cña c¸c thÓ bÖnh kh«ng cã ý nghÜa thèng kª. B¶ng 3.13: Sù t­¬ng quan gi÷a c¸c thÓ bÖnh cña YHCT vµ møc ®é RLCD (n=32). Møc ®é ThÓ bÖnh cña YHCT NÆng (n=2) Trung b×nh (n=6) NhÑ(n=24) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) Sè l­îng TØ lÖ (%) ThËn ©m h­. 1 50 0 0 6 25,00 MÖnh m«n ho¶ suy 0 0 2 33,33 4 16,67 KhÝ huyÕt l­ìng h­ 0 0 2 33,33 7 29,17 KhÝ trÖ huyÕt ø 0 0 1 16,67 5 20,83 ThÊp nhiÖt ®­a xuèng 1 50 1 16,67 2 8,33 ∑ 2 100 6 100 24 100 Trªn b¶ng 3.13 ta thÊy: ë møc ®é nÆng chØ cã bÖnh nh©n thuéc thÓ thËn ©m h­ vµ thÓ thÊp nhiÖt ®­a xuèng; ThÓ mÖnh m«n ho¶ suy vµ thÓ khÝ huyÕt l­ìng h­ ®Òu cã tØ lÖ 16,67% ë møc ®é trung b×nh 3.3. KÕt qu¶ nghiªn cøu t¸c dông cña chÕ phÈm RTK trªn c¸c bÖnh nh©n suy gi¶m chøc n¨ng sinh dôc. 3.3.1. BiÕn ®æi mét sè chØ sè chøc n¨ng cña c¬ thÓ trªn bÖnh nh©n suy gi¶m chøc n¨ng sinh dôc sau ®iÒu trÞ. KÕt qu¶ theo dâi l©m sµng sau ®iÒu trÞ b»ng chÕ phÈm RTK cho thÊy, c¸c bÖnh nh©n sau khi uèng thuèc cã sù c¶i thiÖn tèt vÒ giÊc ngñ, c¶m gi¸c ¨n ngon miÖng h¬n. C¸c triÖu chøng vÒ rèi lo¹n xuÊt tinh (di tinh, méng tinh, xuÊt tinh sím..) ®· ®­îc c¶i thiÖn râ rÖt. Ch­a cã bÖnh nh©n nµo cã c¸c triÖu chøng bÊt th­êng trong thêi gian uèng thuèc. Sù biÕn ®æi vÒ c©n nÆng, huyÕt ¸p t©m tr­¬ng, huyÕt ¸p t©m thu cña c¸c bÖnh nh©n ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.14. B¶ng 3.14: BiÕn ®æi vÒ c©n nÆng, huyÕt ¸p t©m tr­¬ng, huyÕt ¸p t©m thu cña c¸c bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ (n=32). C¸c chØ sè nghiªn cøu Tr­íc ®iÒu trÞ (± SD) Sau ®iÒu trÞ (±SD) p C©n nÆng (Kg) 55,7 ± 4,2 55,9 ±4,3 >0,05 HuyÕt ¸p tèi thiÓu (mmHg) 68,0 ± 5,0 66,9 ± 4,4 >0,05 HuyÕt ¸p tèi ®a (mmHg) 119,5 ±5,3 118,5±4,9 >0,05 C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu trªn b¶ng3.14 cho thÊy, sau 1 th¸ng ®iÒu trÞ b»ng thuèc “RTK”, c©n nÆng vµ huyÕt ¸p ®éng m¹ch cña c¸c bÖnh nh©n kh«ng cã sù thay ®æi cã ý nghÜa thèng kª víi p > 0,05. KÕt qu¶ nghiªn cøu mét sè chØ sè huyÕt häc sau uèng thuèc, ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.15 vµ b¶ng 3.16. B¶ng 3.15: BiÕn ®æi vÒ sè l­îng hång cÇu, b¹ch cÇu vµ hµm l­îng Hemoglobin toµn phÇn (Hb) cña c¸c bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ (n=19). C¸c chØ sè nghiªn cøu Tr­íc ®iÒu trÞ (± SD ) Sau ®iÒu trÞ (±SD) p Sè l­îng hång cÇu (x 1012/l) 4,4 ± 0,33 4,5±0,26 >0,05 Sè l­îng b¹ch cÇu (x 109/l) 6,5± 0,87 6,4± 0,77 >0,05 Hb (g/l) 132,9±12,4 134,2±8,0 >0,05 B¶ng 3.16: BiÕn ®æi vÒ c«ng thøc b¹ch cÇu cña c¸c bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ (n=19). C¸c chØ sè nghiªn cøu Tr­íc ®iÒu trÞ (±SD ) Sau ®iÒu trÞ (±SD ) p BC trung tÝnh (%) 61,1± 5,2 59,2±3,8 >0,05 BC lympho (%) 29,9± 4,0 30,0±3,0 >0,05 BC kh¸c (%) 8,8±3,6 10,8±2,0 >0,05 Trªn b¶ng 3.15 vµ b¶ng 3.16 cho thÊy, sau 1 th¸ng uèng thuèc “RTK”, sè l­îng hång cÇu, sè l­îng b¹ch cÇu vµ c«ng thøc b¹ch cÇu, hµm l­îng hemoglobin toµn phÇn kh«ng cã sù biÕn ®æi cã ý nghÜa thèng kª víi p > 0,05. Sù biÕn ®æi mét sè chØ sè sinh ho¸ ®¸nh gi¸ chøc n¨ng gan, thËn ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.17. B¶ng 3.17: BiÕn ®æi vÒ hµm l­îng men SGOT, SGPT, Ure, Creatinin cña c¸c bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ (n=19). C¸c chØ sè nghiªn cøu Tr­íc ®iÒu trÞ (±SD) Sau ®iÒu trÞ (±SD ) p SGOT (U/l) 37,9±16,5 35,3±7,2 >0,05 SGPT (U/l) 35,8±10,9 35,6±6,1 >0,05 Ure (mmol/l) 5,2+-4,6 5,3±5,2 >0,05 Creatinin (mmol/l) 73,7±9,3 72,3±7,3 >0,05 KÕt qu¶ trªn b¶ng 3.17 cho thÊy, hµm l­îng c¸c men SGOT, SGPT còng nh­ hµm l­îng Ure vµ Creatinin trong m¸u biÕn ®æi kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p > 0,05. 3.3.2. BiÕn ®æi mét sè chØ sè vÒ chøc n¨ng sinh s¶n trªn bÖnh nh©n cã suy gi¶m chøc n¨ng sinh dôc sau ®iÒu trÞ. * KÕt qu¶ tinh dÞch ®å. B¶ng 3.18: BiÕn ®æi vÒ thÓ tÝch, ®é pH, mËt ®é vµ tØ lÖ ho¹t ®éng cña tinh trïng trªn tinh dÞch ®å (n=19). C¸c chØ sè nghiªn cøu Tr­íc ®iÒu trÞ (±SD ) Sau ®iÒu trÞ (±SD ) p ThÓ tÝch tinh dÞch (ml) 1,7 ± 0,7 1,8 ± 0,7 >0,05 §é pH tinh dÞch 7,2 ± 0,3 7,3 ± 0,2 >0,05 MËt ®é (triÖu/1ml) 25,3 ± 42,8 27,9 ± 37,8 >0,05 TØ lÖ ho¹t ®éng (%) 29,8 ± 27,1 32,0 ± 27,1 >0,05 VÒ thÓ tÝch tinh dÞch trong mét lÇn xuÊt tinh cña c¸c bÖnh nh©n tr­íc vµ sau uèng thuèc lµ 1,70 ± 0,7 vµ 1,80 ± 0,7. §é pH cña tinh dÞch tr­íc vµ sau uèng thuèc lµ:7,20 ± 0,3 vµ 7,30 ± 0,2. Sù thay ®æi cña thÓ tÝch vµ ®é pH cña tinh dÞch kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p>0,05. VÒ mËt ®é tinh trïng (triÖu/1ml) tr­íc uèng thuèc (25,30), sau uèng thuèc (27,90). TØ lÖ ho¹t ®éng tinh trïng (%) tr­íc uèng thuèc (29,80) vµ sau khi uèng thuèc (32,00). Qua sè liÖu nµy ta cã thÓ thÊy c¶ mËt ®é vµ tØ lÖ ho¹t ®éng cña tinh trïng ®Òu cã xu h­íng t¨ng, nh­ng kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p>0,05). * §¸nh gi¸ kÕt qu¶ theo IIEF: KÕt qu¶ sau khi ®iÒu trÞ, ®­îc ®¸nh gi¸ qua thang ®iÓm IIEF vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng cña c¸c bÖnh nh©n ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.19. B¶ng 3.19: §¸nh gi¸ sù thay ®æi ®iÓm sè IIEF.1 vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng cña c¸c bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ (n=32). ChØ sè Tr­íc ®iÒu trÞ (±SD) Sau ®iÒu trÞ (±SD) p IIEF.1 18,3±4,9 20,8±1,7 <0,01 Trªn b¶ng 3.19 cho thÊy, ®¸nh gi¸ riªng cho lÜnh vùc c­¬ng d­¬ng vËt, cña c¸c bÖnh nh©n sau khi ®iÒu trÞ b»ng thuèc “RTK”, ®iÓm sè IIEF tr­íc ®iÒu trÞ lµ 18,3±4,9, sau khi dïng thuèc ®iÓm sè theo IIEF lµ 20,8±1,7. Sù t¨ng lªn nµy cña ®iÓm sè IIEF cã ý nghÜa thèng kª víi P<0,01. KÕt qu¶ sau khi ®iÒu trÞ, ®­îc ®¸nh gi¸ qua thang ®iÓm IIEF.2 vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng, ham muèn t×nh dôc vµ sù tho¶ m·n toµn diÖn (®¸nh gi¸ tæng hîp vÒ ho¹t ®éng t×nh dôc trong ®êi sèng t×nh dôc) cña c¸c bÖnh nh©n ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.20. B¶ng 3.20: §¸nh gi¸ tæng hîp vÒ ho¹t ®éng t×nh dôc trong ®êi sèng t×nh dôc - IIEF.2 (n=32). ChØ sè Tr­íc ®iÒu trÞ (±SD) Sau ®iÒu trÞ (±SD) p IIEF.2 39,5±10,60 46,5±10,01 <0,01 Trªn b¶ng 3.20 cho thÊy, ®¸nh gi¸ chung cho lÜnh vùc c­¬ng d­¬ng vËt, sù ham muèn t×nh dôc vµ sù tho¶ m·n toµn diÖn cña c¸c bÖnh nh©n sau khi ®iÒu trÞ b»ng thuèc “RTK”, ®iÓm sè IIEF.2 tr­íc ®iÒu trÞ lµ 39,5±10,06, sau khi dïng thuèc ®iÓm sè theo IIEF.2 lµ 46,5±10,01. Sù t¨ng lªn nµy cña ®iÓm sè IIEF.2 cho sù tho¶ m·n toµn diÖn cã ý nghÜa thèng kª víi P<0,01. KÕt qu¶ ®¸p øng cña thuèc “RTK” trªn bÖnh nh©n cã RLCD chia lµm c¸c møc ®é tèt, trung b×nh, kÐm ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.21. B¶ng 3.21: KÕt qu¶ ®¸p øng cña thuèc trªn c¸c bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ (n=32). KÕt qu¶ Sè bÖnh nh©n (n) TØ lÖ (%) Tèt 8 25,00 Trung b×nh 22 68,75 KÐm 2 6,25 ∑ 32 100 Qua b¶ng 3.21 thÊy, cã 25% bÖnh nh©n sau dïng thuèc ®¹t kÕt qu¶ tèt, sè bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ ®¹t kÕt qu¶ trung b×nh lµ 68,75%, cã 6,25% ®¹t kÕt qu¶ kÐm. B¶ng 3.22: Ph©n bè kÕt qu¶ ®iÒu trÞ theo løa tuæi (n=32). §é tuæi KÕt qu¶ <32 33-40 >41 ∑ n % n % n % n % Tèt 4 20 2 28,57 2 40 8 25,00 Trung b×nh 16 80 3 42,86 3 60 22 68,75 KÐm 0 0 2 28,57 0 0 2 6,25 ∑ 20 100 7 100 5 100 32 100 Trªn b¶ng 3.22 ta thÊy, cã 25% bÖnh nh©n sau dïng thuèc ®¹t kÕt qu¶ tèt, sè bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ ®¹t kÕt qu¶ trung b×nh lµ 68,75%, cã 6,25% ®¹t kÕt qu¶ kÐm. So s¸nh kÕt qu¶ trªn c¸c nhãm tuæi kh«ng cã sù kh¸c biÖt cã ý nghÜa thèng kª víi p>0,05. B¶ng 3.23: Ph©n bè kÕt qu¶ theo thêi gian bÞ bÖnh (n=32). Sè n¨m KÕt qu¶ <5 n¨m 5-10 n¨m >10 n¨m ∑ n % n % n % n % Tèt 6 26,09 2 25 0 0 8 25 Trung b×nh 15 65,22 6 75 1 100 22 68,75 KÐm 2 8,69 0 0 0 0 2 6,25 ∑ 23 100 8 100 1 100 32 100 Qua sè liÖu trªn b¶ng 3.23 thÊy: Sè bÖnh nh©n ®¹t kÕt qu¶ tèt trong nhãm cã thêi gian m¾c bÖnh <5 n¨m lµ 26,09%, nhãm bÖnh nh©n cã thêi gian bÞ bÖnh tõ 6-10 n¨m lµ 25%, nh­ng kÕt qu¶ nµy kh«ng cã ý nghÜa thèng kª. Møc ®é chuyÓn ®é vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng vËt theo IIEF.1 sau ®iÒu trÞ ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.24. B¶ng 3.24: §¸nh gi¸ møc ®é chuyÓn ®é vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng cña c¸c bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ (n=32). Møc ®é Tr­íc ®iÒu trÞ Sau ®iÒu trÞ p n TØ lÖ (%) n TØ lÖ (%) NÆng 2 6,25 1 3,125 >0,05 Trung b×nh 8 25 4 12,5 NhÑ 22 68,75 25 78,125 Kh«ng rèi lo¹n 0 0 2 6,25 Trªn b¶ng 3.24 thÊy, sau 1 th¸ng uèng thuèc “RTK” sè bÖnh nh©n ë møc ®é nÆng vµ trung b×nh ®· gi¶m tõ 6,25% (møc ®é nÆng tr­íc uèng thuèc) cßn 3,125% vµ 25% (møc ®é trung b×nh tr­íc uèng thuèc) cßn 12,5%. ë møc ®é nhÑ tr­íc uèng thuèc cã 68,75% sau uèng uèng thuèc lµ 78,125%. Sau ®iÒu trÞ cã 6,25% bÖnh nh©n ®· chuyÓn ®é sang møc kh«ng cã RLCD. Møc ®é chuyÓn ®é vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng vËt, ham muèn t×nh dôc vµ sù tho¶ m·n toµn diÖn theo IIEF.2 sau ®iÒu trÞ ®­îc thÓ hiÖn trªn b¶ng 3.25. B¶ng 3.25: §¸nh gi¸ møc ®é chuyÓn ®é vÒ ho¹t ®éng t×nh dôc trong ®êi sèng t×nh dôc cña c¸c bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ (n=32). Møc ®é Tr­íc ®iÒu trÞ Sau ®iÒu trÞ p n TØ lÖ (%) n TØ lÖ (%) NÆng 2 6,25 0 0 Trung b×nh 6 18,75 5 15,625 >0,05 NhÑ 24 75 26 81,25 Kh«ng rèi lo¹n 0 0 1 3,125 Trªn b¶ng 3.25 ta thÊy, tØ lÖ ë møc ®é nÆng tr­íc uèng thuèc 6,25% sau khi uèng thuèc gi¶m cßn 0% vµ møc ®é trung b×nh tr­íc uèng thuèc 18,75% sau uèng thuèc lµ 15,625%. Cã sù t¨ng lªn ë møc ®é nhÑ tr­íc uèng thuèc 75% sau uèng thuèc t¨ng lªn 81,25%. Cã 3,125% ë møc ®é kh«ng cßn rèi lo¹n. B¶ng 3.26: Ph©n bè kÕt qu¶ theo nguyªn nh©n cña YHCT (n=32). KÕt qu¶ ThÓ bÖnh Tèt Trung b×nh KÐm ∑ ThËn ©m h­ n 1 5 1 7 % 14,29 71,42 14,29 100 MÖnh m«n ho¶ suy n 2 5 0 7 % 28,57 71,43 0 100 KhÝ huyÕt h­ nh­îc n 2 5 1 8 % 25,00 62,50 12,50 100 KhÝ trÖ huyÕt ø n 2 4 0 6 % 33,33 66,67 0 100 ThÊp nhiÖt ®­a xuèng n 1 3 0 4 % 25,00 75 0 100 ∑ n 8 22 2 32 % 25,00 68,75 6,25 100 Qua sè liÖu trªn b¶ng 3.26 ta thÊy, kÕt qu¶ tèt trªn c¸c nhãm nh­ sau: KhÝ trÖ huyÕt ø lµ 33,33%, mÖnh m«n ho¶ suy lµ 28,57%, thÊp nhiÖt ®­a xuèng vµ khÝ huyÕt h­ nh­îc cïng lµ 25,00%, víi nhãm thËn ©m h­ cã 14,29% ®¹t kÕt qu¶ tèt. KÕt qu¶ kÐm chØ cã ë nhãm thËn ©m h­ (14,29%) vµ nhãm khÝ huyÕt h­ nh­îc(12,50%). Ch­¬ng 4 BµN LUËN 4.1 VÒ ®Æc ®iÓm cña nhãm nghiªn cøu. * VÒ ®Æc ®iÓm chung cña c¸c bÖnh nh©n tham gia nghiªn cøu. Chóng t«i tiÕn hµnh ph©n ®é tuæi cña c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu theo Thiªn quý (8 tuæi mét nhãm). Qua sè liÖu cña b¶ng 3.1 cho thÊy ®a sè c¸c ®èi t­îng nghiªn cøu n»m trong ®é tuæi tõ 25 -32 tuæi chiÕm tØ lÖ 62,5% lµ cao nhÊt, ®é tuæi tõ 33- 40 tuæi chiÕm 21,875%, chØ cã 15,625% sè bÖnh nh©n ë ®é tuæi 41- 48. Nh­ng sù kh¸c biÖt trong ph©n bè bÖnh nh©n gi÷a c¸c nhãm tuæi kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p>0,05). C«ng tr×nh nghiªn cøu ®Çu tiªn (1958) do Kinsey vµ céng sù ®iÒu tra trªn 15.781 nam giíi t¹i Mü ®· kÕt luËn tØ lÖ bÞ RLCD lµ 0,1% ë tuæi 20, nh­ng cã thÓ lªn cao tíi 75% ë tuæi 80; Fldman vµ céng sù (§¹i häc Massachusetts- Mü) ®iÒu tra trªn 1.290 nam giíi ë løa tuæi tõ 40-70 tuæi, ghi nhËn 52% nam giíi bÞ RLCD. Trong ®ã tØ lÖ m¾c bÖnh lµ 39% ë tuæi 40, 48% ë tuæi 50, 57% ë tuæi 60, 67% ë tuæi 70, 75% ë tuæi 80; Sato vµ céng sù (1995- NhËt) nghiªn cøu trªn 3490 nam giíi cã vî tõ 20-90 tuæi cho tØ lÖ RLCD lµ: 44,3% ë ≥70 tuæi; Ph¹m V¨n TrÞnh (1997- ViÖt Nam) ®iÒu tra trªn 764 nam giíi ®· cã vî cho tØ lÖ 10,8% ë 18-30 tuæi, 44,0% ë 40-45 tuæi, 57% ë >60 tuæi [7], [49], [50]. Qua c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu trªn thÊy r»ng tuæi cµng cao tØ lÖ m¾c bÖnh RLCD cµng lín. Nh­ng trong qu¸ tr×nh thu dung bÖnh nh©n cña chóng t«i thu ®­îc l¹i cã kÕt qu¶ ng­îc l¹i, 62,5% ë 25 -32 tuæi, 21,875% ë 33- 40 tuæi, 15,625% ë ≥41. Cã thÓ do ph¹m vi ®Ò tµi nµy cña chóng t«i kh«ng ph¶i lµ ®iÒu tra dÞch tÔ häc, sè bÖnh nh©n Ýt (n=32), h¬n n÷a do phong tôc tËp qu¸n, tr×nh ®é hiÓu biÕt, nhËn thøc cßn h¹n chÕ nªn sè liÖu mµ chóng t«i thu ®­îc kh«ng ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ t×nh tr¹ng m¾c bÖnh RLCD trong céng ®ång. Tõ c¸c sè liÖu trªn b¶ng 3.2 thÊy, trong qu¸ tr×nh chóng t«i thu dung bÖnh nh©n nghiªn cøu, th× tØ lÖ nh÷ng ng­êi bÞ m¾c bÖnh RLCD lµm c«ng t¸c nghiªn cøu, c¸n bé, c«ng chøc chiÕm tØ lÖ cao nhÊt lµ 71,87%, sau ®ã lµ lao ®éng tù do 15,63% vµ lao ®éng ch©n tay chØ chiÕm 12,5%. Theo TrÇn Qu¸n Anh (1995 – ViÖt Nam) nghiªn cøu trªn 100 bÖnh nh©n bÞ RLCD: Cã 44% lµ lao ®éng trÝ ãc, 14% lµ cùu chiÕn binh (bé ®éi cò), 24% ë thµnh phè, 14% lµ c«ng nh©n, 2% lµ n«ng d©n [tr 382-385 sgk]. KÕt qu¶ cña chóng t«i phï hîp víi nghiªn cøu nµy, ®iÒu ®ã chøng tá nh÷ng ng­êi lao ®éng trÝ ãc cã nguy c¬ bÞ m¾c RLCD cao h¬n c¸c nhãm kh¸c. Qua sè liÖu trªn b¶ng 3.3 thÊy r»ng, c¸c bÖnh nh©n kh«ng cã tiÒn sö g× ®Æc biÖt chiÕm tØ lÖ 59,38%, sè bÖnh nh©n cã tiÒn sö sö dông th­êng xuyªn r­îu vµ thuèc l¸ chiÕm tØ lÖ 21,87%, 12,5% c¸c bÖnh nh©n cã tiÒn sö viªm tinh hoµn quai bÞ, cã 6,25% bÖnh nh©n ®· sö dông c¸c lo¹i thuèc ®iÒu trÞ. VÒ thêi gian m¾c bÖnh cña c¸c bÖnh nh©n trong nhãm nghiªn cøu cña chóng t«i thÊy, nh÷ng ng­êi cã thêi gian m¾c bÖnh d­íi 5 n¨m chiÕm tØ lÖ71,87%. Sè ng­êi cã thêi gian m¾c bÖnh tõ 5- 10 n¨m lµ 25%, chØ cã 3,13% cã thêi gian m¾c bÖnh >10 n¨m. Sè bÖnh nh©n m¾c bÖnh d­íi ≤5 n¨m so víi c¸c nhãm cã ý nghi· thèng kª víi p<0,05. Sè liÖu cña chóng t«i (b¶ng 3.5 vµ b¶ng 3.6) thÊy, chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng nãi riªng vµ sù tho¶ m·n toµn diÖn (chÊt l­îng ®êi sèng t×nh dôc) nãi chung, cña c¸c bÖnh nh©n mµ chóng t«i thu dung vÒ c¸c møc ®é nÆng (6,25%), võa ( 25% vµ 18,75%) vµ nhÑ ( 68,75% vµ 75%), ®iÒu nµy cã thÓ lµ mét gîi ý nhá thèng kª cho viÖc, cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, x· héi sù quan t©m ®Õn chÊt l­îng cña ®êi sèng t×nh dôc ngµy cµng ®­îc quan t©m h¬n, sè l­îng bÖnh nh©n RLCD ë møc ®é nhÑ chiÕm tØ lÖ cao nhÊt. Trong nhãm nghiªn cøu cña chóng t«i cã 63,16% lµ nh÷ng ng­êi v« sinh nguyªn ph¸t (v« sinh I), v« sinh thø ph¸t (v« sinh II) chiÕm tØ lÖ lµ 36,84%. TØ lÖ nµy cña chóng t«i kh«ng gièng nh­ mét sè t¸c gi¶ kh¸c: TØ lÖ v« sinh I/ tØ lÖ v« sinh II lµ: 78%/22% [50]; 84,50%/15,50% [50]; 83,33%/16,67% [58]. Sù kh¸c biÖt trªn cã lÏ do sè l­îng c¸c ®èi t­îng trong nhãm v« sinh mµ chóng t«i thu dung cßn nhá (n=19) vµ n¬i chóng t«i thu dung bÖnh nh©n, lµ ®¬n vÞ ®iÒu trÞ chuyªn vÒ YHCT (ViÖn YHCT Qu©n ®éi). * KÕt qu¶ tinh dÞch ®å cña c¸c bÖnh nh©n v« sinh. Sè liÖu cña chóng t«i trong qu¸ tr×nh thu dung bÖnh nh©n cho thÊy r»ng: Sè bÖnh nh©n cã sè l­îng tinh trïng ≤ 20 triÖu, rÊt Ýt vµ kh«ng tinh trïng trong 1ml tinh dÞch chiÕm tØ lÖ 63,16% (36,84% + 26,32%); Cã 36,84% (31,58% + 5,26%) bÖnh nh©n v« sinh cã sè l­îng tinh trïng >20 triÖu/1ml. VÒ tØ lÖ ho¹t ®éng cña tinh trïng, 78,95% sè bÖnh nh©n v« sinh cã tØ lÖ ho¹t ®éng cña tinh trïng ≤ 50%, tØ lÖ ho¹t ®éng cña tinh trïng >50% chØ cã 21,05% (b¶ng 3.8 vµ b¶ng 3.9). KÕt qu¶ trªn b¶ng 3.10 cho thÊy, cã 47,37% sè bÖnh nh©n v« sinh cã lo¹i tinh dÞch ®å Ýt vµ yÕu, sè bÖnh nh©n cã ph©n lo¹i tinh dÞch ®å yÕu ®¬n thuÇn 26,32%, Ýt ®¬n thuÇn lµ 5,26%, kh«ng cã tinh trïng trong tinh dÞch ®å chiÕm tØ lÖ 15,79%, chØ cã 5,26% cã tinh dÞch ®å b×nh th­êng. §iÒu nµy còng phï hîp víi thùc tr¹ng vÒ vÊn ®Ò v« sinh, ®a sè c¸c bÖnh nh©n v« sinh nam cã gi¶m sè l­îng vµ chÊt l­îng tinh trïng trªn tinh dÞch ®å [50]. * VÒ ®Æc ®iÓm theo YHCT cña c¸c bÖnh nh©n v« sinh. Qua b¶ng 3.11 thÊy: TØ lÖ v« sinh ë thÓ mÖnh m«n ho¶ suy chiÕm tØ lÖ cao nhÊt 26,32%, 21,05% ë thÓ thËn ©m h­, ®Òu thuéc nhãm v« sinh I, ®iÒu nµy cã thÓ phï hîp víi thuyÕt cña YHCT lµ tiªn thiªn bÈm thô kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc do phßng dôc qu¸ ®é lµm thËn tinh hao tæn; ThÊp nhÊt lµ thÓ KhÝ trÖ huyÕt ø 10,53% ®Òu thuéc nhãm v« sinh II vµ cã ®é tuæi cao nhÊt trong nhãm bÖnh nh©n mµ chóng t«i thu dung (>41 tuæi); ThÓ khÝ huyÕt l­ìng h­ vµ thÓ thÊp nhiÖt ®­a xuèng cïng cã tØ lÖ lµ 21,05%, ph©n bè ë c¶ hai nhãm v« sinh nguyªn ph¸t vµ v« sinh thø ph¸t. Theo Phan Hoµi Trung (1998) [58]: Nghiªn cøu trªn c¸c bÖnh nh©n v« sinh cã suy gi¶m chÊt l­îng vµ sè l­îng tinh trïng, cho kÕt qu¶ cao nhÊt ë thÓ KhÝ huyÕt l­ìng h­ (30,56%), sau ®ã lµ thÓ MÖnh m«n ho¶ suy vµ thÓ ThÊp nhiÖt ®­a xuèng (19,44%), thÓ ThËn ©m h­ (16,67%), thÊp nhÊt lµ thÓ KhÝ trÖ huyÕt ø [58]. KÕt qu¶ cña chóng t«i thu ®­îc cã kh¸c víi kÕt qu¶ trªn, nh­ng do ph¹m vi ®Ò tµi nµy vµ sè l­îng bÖnh nh©n v« sinh mµ chóng t«i thu dung Ýt (n=19), c¸c bÖnh nh©n ®Òu kÕt hîp víi RLCD, nªn cßn nhiÒu h¹n chÕ trong viÖc ®¸nh gi¸ vµ so s¸nh gi÷a c¸c thÓ theo YHCT víi bÖnh nh©n v« sinh. * VÒ ®Æc ®iÓm theo YHCT cña c¸c bÖnh nh©n RLCD. Qua thu thËp sè liÖu vµ ph©n thÓ bÖnh theo YHCT trªn c¸c bÖnh nh©n RLCD chóng t«i thÊy; cã 25% c¸c bÖnh nh©n RLCD ë thÓ KhÝ huyÕt l­ìng h­ lµ cao nhÊt. KÕt qu¶ nµy còng phï hîp víi nhÞp sèng cña giai ®o¹n hiÖn t¹i, lo nghÜ nhiÒu, lao ®éng qu¸ søc, tinh thÇn mÖt mái lµm tæn th­¬ng t©m tú, ©m d­¬ng ®Òu h­ khÝ huyÕt suy c¹n. “Lo nghÜ lµm h¹i nÆng h¬n phßng dôc v× lo nghÜ tæn th­¬ng tú h¹i ®Õn huyÕt, phßng dôc tæn th­¬ng thËn h¹i ®Õn tinh. Nh­ng huyÕt sinh ra tinh, lo nghÜ qu¸ th× gèc tinh bÞ tæn th­¬ng, h¹i cµng nÆng” [49]. ThÓ ThËn ©m h­ vµ MÖnh m«n ho¶ suy ®Òu cã tØ lÖ 21,875%. §iÒu nµy phï hîp víi thuyÕt cña YHCT lµ tiªn thiªn bÈm thô kh«ng ®Çy ®ñ hoÆc do phßng dôc qu¸ ®é lµm thËn tinh hao tæn, sù sinh ra tinh khÝ, thiªn quý vµ toµn bé sù sinh tr­ëng, ph¸t dôc cña con ng­êi cã liªn quan mËt thiÕt víi thËn khÝ, mÖnh m«n ho¶ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn c¬ n¨ng cña bé m¸y sinh dôc [49]. ChÝnh v× vËy thËn ©m h­ hay mÖnh m«n ho¶ suy ®Òu cã thÓ g©y nªn bÖnh RLCD. ThÓ KhÝ thÖ huyÕt ø cã tØ lÖ 18,75%. ThÓ nµy cã thÓ do nguyÖn väng, t×nh c¶m kh«ng tho¶i m¸i, can khÝ uÊt kÕt, mÊt kh¶ n¨ng s¬ tiÕt, lµm gèc c©n láng mÒm, khÝ trÖ huyÕt ø, ¶nh h­ëng ®Õn thËn tinh. Chóng t«i nhËn thÊy, trong c¸c bÖnh nh©n RLCD cã ®Çy ®ñ c¸c thÓ bÖnh; ThËn ©m h­, MÖnh m«n ho¶ suy, KhÝ huyÕt l­ìng h­, KhÝ trÖ huyÕt ø, ThÊp nhiÖt ®­a xuèng. Bëi v× theo quan niÖm cña YHCT c¬ thÓ lµ mét khèi thèng nhÊt hoµn chØnh, cã sù liªn quan chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan trong c¬ thÓ. 4.2 VÒ kÕt qu¶ trªn l©m sµng. 4.2.1 ¶nh h­ëng cña chÕ phÈm “RTK” ®Õn mét sè chØ sè chøc n¨ng cña c¬ thÓ. ChÕ phÈm “RTK” ®· ®­îc kÕt luËn: Kh«ng cã liÒu ®éc cÊp, kh«ng cã liÒu ®éc b¸n tr­êng diÔn [66]. Nh»m ®¸nh gi¸ sù an toµn cña chÕ phÈm “RTK” trªn l©m sµng, chóng t«i theo dâi c¸c c¶m gi¸c chñ quan vµ kiÓm tra mét sè chØ tiªu sinh lý cña c¬ thÓ bÖnh nh©n tr­íc vµ sau ®iÒu trÞ. Qua theo dâi trªn l©m sµng chóng t«i thÊy trong qu¸ tr×nh ®iÒu trÞ kh«ng cã bÖnh nh©n nµo cã biÓu hiÖn bÊt th­êng, ®a sè c¸c bÖnh nh©n ®Òu cã sù c¶i thiÖn tèt vÒ giÊc ngñ, c¶m gi¸c ¨n ngon miÖng h¬n. C¸c triÖu chøng vÒ rèi lo¹n xuÊt tinh (di tinh, méng tinh, xuÊt tinh sím…) trªn c¸c bÖnh nh©n gi¶m bít nhiÒu. Qua b¶ng 3.14 cho thÊy, sau 1 th¸ng ®iÒu trÞ b»ng “RTK”, c©n nÆng, huyÕt ¸p tèi thiÓu, huyÕt ¸p tèi ®a cña ®éng m¹ch cã sù thay ®æi kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p>0,05. Tr­íc ®iÒu trÞ c©n nÆng, huyÕt ¸p tèi thiÓu, huyÕt ¸p tèi ®a lµ: 55,70 kg, 68,00 mmHg, 119,50 mmHg. Sau ®iÒu trÞ lµ: 55,90 kg, 66,90 mmHg, 118,0 mmHg. C¸c chØ tiªu huyÕt häc trªn b¶ng 3.15 thÊy: Tr­íc ®iÒu trÞ sè l­îng hång cÇu (4,4 ± 0,33 x1012/l); Sè l­îng b¹ch cÇu (6,5 ± 0,87 x 106/l) vµ hµm l­îng hemoglobin (132,9± 12,4 g/l). Sau ®iÒu trÞ sè l­îng hång cÇu (4,5 ± 0,26 x1012/l); Sè l­îng b¹ch cÇu (6,4 ± 0,77 x 106/l) vµ hµm l­îng hemoglobin (134,2± 8,0 g/l). Sù thay ®æi vÒ sè l­îng hång cÇu, sè l­îng b¹ch cÇu vµ hµm l­îng hemoglobin, tr­íc vµ sau ®iÒu trÞ kh«ng cã ý thèng kª víi p>0,05. Hµm l­îng men SGOT, SGPT, Ure vµ Creatinin cña c¸c bÖnh nh©n sau ®iÒu trÞ (b¶ng 3.17) còng cã sù thay ®æi nh­ng kh«ng cã ý nghi· thèng kª víi p>0,05. Nh­ vËy, sau 1 th¸ng ®iÒu trÞ b»ng chÕ phÈm “RTK” trªn ng­êi t×nh nguyÖn tham gia nghiªn cøu. Chóng t«i nhËn thÊy r»ng, kh«ng cã nh÷ng thay ®æi vÒ chøc n¨ng c¬ b¶n cña hÖ tim m¹ch, c¬ quan t¹o m¸u vµ chøc n¨ng cña gan thËn. 4.2.2 VÒ t¸c dông cña chÕ phÈm “RTK” ®Õn mét sè chØ sè chøc n¨ng sinh s¶n cña c¬ thÓ. 4.2.2.1 VÒ kÕt qu¶ tinh dÞch ®å. Trong ph¹m vi ®Ò tµi nµy chóng t«i chØ tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ cña tinh dÞch ®å vÒ: Khèi l­îng, ®é pH, sè l­îng vµ chÊt l­îng cña tinh trïng trªn bÖnh nh©n tr­íc vµ sau khi uèng thuèc (B¶ng 3.24) . VÒ thÓ tÝch tinh dÞch trong mét lÇn xuÊt tinh cña c¸c bÖnh nh©n tr­íc vµ sau uèng thuèc (1,70 vµ 1,80). §é pH cña tinh dÞch tr­íc vµ sau uèng thuèc (7,20 vµ 7,30). Sù thay ®æi cña thÓ tÝch vµ ®é pH cña tinh dÞch kh«ng cã ý nghÜa thèng kª víi p>0,05. VÒ mËt ®é tinh trïng (triÖu/1ml) tr­íc uèng thuèc (25,30), sau uèng thuèc (27,90). TØ lÖ ho¹t ®éng tinh trïng (%) tr­íc uèng thuèc (29,80) vµ sau khi uèng thuèc (32,00). Qua sè liÖu nµy ta cã thÓ thÊy c¶ mËt ®é vµ tØ lÖ ho¹t ®éng cña tinh trïng ®Òu cã xu h­íng t¨ng, nh­ng kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p>0,05). Cã thÓ trong qu¸ tr×nh thu dung bÖnh nh©n cña chóng t«i, sè bÖnh nh©n v« sinh cã sè l­îng tinh trïng thÊp (mét vµi con vµ kh«ng cã tinh trïng (36,84%); ≤20 triÖu/1ml (26,32%)), tØ lÖ ho¹t ®éng cña tinh trïng lµ 0% (26,32%) (b¶ng 3.8vµ b¶ng 3.9), trong thêi gian uèng thuèc 1 th¸ng. Tuy nhiªn qua sè liÖu trªn b¶ng 3.24 cã thÓ thÊy, chÕ phÈm “RTK” b­íc ®Çu cã ¶nh h­ëng ®Õn sè l­îng vµ chÊt l­îng cña tinh trïng theo chiÒu h­íng cã lîi trong ®iÒu trÞ cho c¸c bÖnh nh©n v« sinh. Qua kÕt qu¶ nghiªn cøu thµnh phÇn hãa häc cña kiÕn vµ trøng kiÕn gai ®en [66]. Cho kÕt qu¶ cã tíi 17 acid amin, c¸c chÊt vi l­îng nh­; Ca, K, Cu, Fe, Zn, Mn… §Æc biÖt trong ®ã cã 36,8 mg (trong mét kg vËt chÊt kh«) KÏm (Zn). KÏm tham gia vµo >200 ph¶n øng sinh ho¸, tham gia vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ glucid, protein, acid nucleic.. Nång ®é KÏm trong tinh dÞch (256,5 - 513 mmol/l) cao gÊp 200 lÇn trong huyÕt thanh (1,283 - 1,967 mmol/l) vµ chñ yÕu do tiÒn liÖt tuyÕn sinh ra. Sù thiÕu hôt Zn tong huyÕt thanh sÏ lµm tæn th­¬ng ho¹t tÝnh Adenylatecyclase enzym, lµm gi¶m ho¹t lùc cña hormon néi tiÕt tè nam, ¶nh h­ëng dÕn s¶n sinh tinh trïng cña tinh hoµn, ®ång thêi lµm gi¶m gi¶i phãng hormon h­íng sinh dôc cña c¸c tuyÕn néi tiÕt [59]. Thµnh phÇn cña trøng kiÕn trong 1 kg vËt chÊt kh« cã 7,2mg Testosteron. Testosteron ®ãng vai trß quan träng trong qua tr×nh tæng hîp, cÊu tróc, bµi tiÕt nhiÒu hormon kh¸c nh­; Insulin, hormon t¨ng tr­ëng, thymulin, gestin. [73]. Trong trøng kiÕn vµ chÕ phÈm “RTK” cßn cã c¸c acid amin quan träng nh­: A.a Arginin ®­îc xem nh­ mét d­îc phÈm hç trî ®iÒu trÞ chøng rèi lo¹n t×nh dôc. Mçi khi cã ham muèn t×nh dôc th× c¬ thÓ sÏ phãng thÝch ra Nitric Oxide (NO) vµo trong c¸c thÓ vËt hang cña d­¬ng vËt, Phosphodiesterase type 5 lµm cho NO gi¶m xuèng, ng¨n chÆn chÊt nµy sÏ lµm cho NO t¨ng lªn. NO lµ s¶n phÈm cuèi cïng cña kÝch thÝch vµ ham muèn, nã cã t¸c dông lµm gi·n c¬ vµ trong tÕ bµo sÏ lµm gia t¨ng møc cña chu tr×nh GMP, d­íi t¸c ®éng nµy, c¸c c¬ tr¬n gi·n ra vµ g©y nªn hiÖn t­îng c­¬ng cøng d­¬ng vËt. L- Arginin – chÊt mÑ cña NO lµ nguån cung cÊp NO, lµ mét hîp chÊt h÷u c¬, mét acid amine dÉn xuÊt tõ Arginin, Arginin kÝch thÝch s¶n xuÊt hormon t¨ng tr­ëng vµ tham gia qu¸ tr×nh chuyÓn ho¸ cña c¬ thÓ. L-Arginin cã t¸c dông lµm: Gia t¨ng l­îng kÝch thÝch tè t¨ng tr­ëng HCG; lµm gi¶m huyÕt ¸p; lµm nhanh qu¸ tr×nh håi phôc c¸c tæn th­¬ng phÇn mÒm; ®iÒu hoµ l­u th«ng phÇn mÒm; c¶i thiÖn c¸c rèi lo¹n chøc n¨ng t×nh dôc. Arginin cßn cã ý nghÜa quan träng trong viÖc t¹o thµnh hialuronidase lµ mét enzym cã t¸c dông xuyªn thñng mµng trøng, ®¶m b¶o thô tinh cao [21]. Ngoµi ra cßn cã c¸c acid amin kh¸c nh­: Alanin lµ nguån nguyªn liÖu t¹o nªn mét sè chÊt cã ho¹t tÝnh sinh häc cao nh­ néi tiÕt tè, Coenzym a, acide pantotenic. Valine vµ Methionine cã t¸c dông b¶o ®¶m søc bÒn vµ ho¹t ®éng nhÞp nhµng cña c¬ b¾p, Methionine cßn cã t¸c dông gi¶i ®éc, b¶o vÖ tÕ bµo gan chèng gan nhiÔm mì [47]. Isoleucine, Leucine, Lysine lµ c¸c acid amin cã t¸c dông t¨ng n¨ng l­îng, t¨ng søc bÒn, lµm gi¶m sù t¨ng ®­êng m¸u, c©n b»ng dinh d­ìng gi¶m sù ph¸t triÓn cña virus vµ t¨ng s¶n xuÊt hormon t¨ng tr­ëng [74]. V× trong thµnh phÇn cña chÕ phÈm “RTK” cã t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ c¸c acid amin, c¸c nguyªn tè vi l­îng vµ hormon sinh dôc nam quan träng. Lµm cho sè l­îng vµ chÊt l­îng tinh trïng, trªn tinh dÞch ®å ®­îc n©ng lªn. 4.2.2.2 VÒ kÕt qu¶ trªn c¸c bÖnh nh©n RLCD. * VÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng vËt theo IIEF.1 trªn b¶ng 3.18 thÊy, tr­íc ®iÒu trÞ lµ 18,30 ®iÓm, sau ®iÒu trÞ lµ 20,8 ®iÓm. Sù thay ®æi ®iÓm IIEF.1 tr­íc vµ sau khi ®iÒu trÞ cã ý nghÜa thèng kª víi p<0,01. VÒ møc ®é chuyÓn ®é trong lÜnh vùc chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng. Sau ®iÒu trÞ tØ lÖ c¸c bÖnh nh©n ë møc ®é nÆng ®· gi¶m. Møc ®é nÆng (6,25% cßn 3,125%) vµ møc ®é trung b×nh (25,00% cßn 12,25%). T¨ng lªn ë møc ®é nhÑ (68,75% lªn 78,125%). ®Æc biÖt cã 6,25% sè bÖnh nh©n kh«ng cßn RLCD. * §¸nh gi¸ tæng hîp vÒ chøc n¨ng ho¹t ®éng t×nh dôc cña c¸c bÖnh nh©n (b¶ng 3.19). Theo ®iÓm sè IIEF.2 tr­íc uèng thuèc lµ 39,5, sau khi uèng thuèc lµ 46,5. Sù t¨ng lªn nµy cña ®iÓm sè IIEF.2 cho sù tho¶ m·n toµn diÖn cã ý nghÜa thèng kª víi p<0,01. VÒ møc ®é chuyÓn ®é trong chøc n¨ng t×nh dôc theo IIEF.2. KÕt qu¶ trªn b¶ng cho thÊy: Kh«ng cßn bÖnh nh©n ë møc ®é nÆng sau ®iÒu trÞ, møc ®é trung b×nh gi¶m (18,75% cßn 15,625%), t¨ng lªn ë møc ®é nhÑ (75,00% lªn 81,25%). Sù tho¶ m·n toµn diÖn trong ®êi sèng t×nh dôc, phô thuéc hoµn toµn vµo møc ®é RLCD, v× ®é c­¬ng cøng cña d­¬ng vËt lµ mét yÕu tè quyÕt ®Þnh cho mét cuéc giao hîp cã ®­îc trän vÑn hay kh«ng. Sau thêi gian ®iÒu trÞ chóng t«i thÊy, ®a sè c¸c bÖnh nh©n ®· cã sù thay ®æi vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng nãi riªng, t¨ng ham muèn t×nh dôc, t¨ng sù tho¶ m·n toµn diÖn. §Æc biÖt lµ t¨ng sù tù tin víi b¶n th©n cña ng­êi bÖnh trong ®êi sèng t×nh dôc. Mµ sù c­¬ng cña d­¬ng vËt nhê vµo c¬ thÓ phãng thÝch Nitric Oxide (NO) lµ s¶n phÈm trung gian cuèi cïng cña kÝch thÝch vµ ham muèn, nguån cung cÊp NO l¹i lµ L-Arginine. Trong ph¹m vi Y khoa t×nh dôc th× L-Arginine lµ mét chÊt thÝch hîp, cã lîi cho søc khoÎ t×nh dôc cña nam giíi còng nh­ phô n÷, nã gi÷ vai trß chÝnh trong viÖc ®iÒu hßa chøc n¨ng t×nh dôc. Arginine lµm gia t¨ng l­îng m¸u ®Õn c¬ quan sinh dôc, t¨ng nh¹y c¶m cho c¸c m« ë d­¬ng vËt vµ ©m vËt, c¶i thiÖn chøc n¨ng c­¬ng vµ lµm cho viÖc ®¹t cùc kho¸i dÔ dµng h¬n. V× thÕ L-Arginine ®­îc xem nh­ mét d­îc phÈm hç trî ®iÒu trÞ chøng rèi lo¹n chøc n¨ng t×nh dôc, ®Æc biÖt trong bÖnh liÖt d­¬ng vµ l·nh c¶m [19]. * VÒ ph©n lo¹i kÕt qu¶ nghiªn cøu; chóng t«i dùa vµo b¶n chØ sè Quèc tÕ vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng vËt (IIEF.2) vµ c¸c dÊu hiÖu tinh thÇn, thÇn kinh cña c¸c bÖnh nh©n. Qua sè liÖu b¶ng 3.20 kÕt qu¶ nghiªn cøu cña chóng t«i lµ: Tèt 25,00%, trung b×nh 68,75%, kÐm 6,25%. * VÒ kÕt qu¶ theo løa tuæi chóng t«i nhËn thÊy: Cã 20,00% bÖnh nh©n ë ®é tuæi 41 cã 40,00% ®¹t kÕt qu¶ tèt trong ®iÒu trÞ. Víi kÕt qu¶ theo løa tuæi mµ chóng t«i thu ®­îc sau ®iÒu trÞ b»ng chÕ phÈm “RTK”, cã thÓ gîi ý r»ng ®é tuæi cµng t¨ng th× ®¸p øng cña thuèc tèt h¬n. Nh­ng so s¸nh kÕt qu¶ cña toµn bé c¸c nhãm tuæi th× sù kh¸c biÖt kh«ng cã ý nghÜa thèng kª (p>0,05). * VÒ kÕt qu¶ t¸c dông cña thuèc theo thêi gian bÞ bÖnh. Sè bÖnh nh©n ®¹t kÕt qu¶ tèt trong thêi bÞ bÖnh <5 n¨m lµ 26,09%, thêi gian bÞ bÖnh 5-10 n¨m cã kÕt qu¶ tèt lµ 25,00%. KÕt qu¶ nµy nãi lªn t¸c dông cña thuèc kh«ng phô thuéc vµo thêi gian m¾c bÖnh. Theo MC Mahon.CG, samali.K, Johnson.H [78], ®iÒu trÞ RLCD b»ng Sildenafil (Viagra) trªn tæng sè 93 bÖnh nh©n, thu ®­îc kÕt qu¶ tèt lµ 60%, trung b×nh lµ 30%, kh«ng kÕt qu¶ lµ 10%. Mét kÕt qu¶ kh¸c cña JuianHenword [77] ®iÒu trÞ RLCD b»ng viagra trªn 312 bÖnh nh©n thu ®­îc kÕt qu¶ tèt (75%), trung b×nh (20%), kh«ng kÕt qu¶ (5%). Sö dông Viagra mang l¹i kÕt qu¶ cao h¬n cña chóng t«i vµ cã t¸c dông tøc thêi ngay sau khi uèng thuèc, nh­ng kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn nh÷ng t¸c dông phô cña nã. §Æc biÖt ®èi víi nh÷ng bÖnh nh©n cã tiÒn sö m¾c bÖnh tim m¹ch, t¨ng huyÕt ¸p vµ nhìng ngêi trªnn 60 tuæi. Theo Colli-E vµ cs [75], kÕt qu¶ nghiªn cøu víi Caverject víi liÒu 10microgam PGE1 ®¹t hiÖu qu¶ 55,5%, víi liÒu 20microgam PGE1 ®¹t hiÖu qu¶ 68%. Víi ph¬ng ph¸p nµy th× hiÖu qu¶ ®¹t tøc thêi, nh­ng nã chØ cã t¸c dông t¹i thêi ®iÓm ®ã chø kh«ng cã t¸c dông l©u dµi, vµ lu«n cÇn ph¶i cã sù hç trî cña thÇy thuèc. Ngoµi ra ®©y lµ mét ph­¬ng ph¸p phøc t¹p, khã sö dông vµ còng cã thÓ gÆp tai biÕn nhåi m¸u d­¬ng vËt. Kh«ng cã t¸c dông l©u dµi vµ triÖt ®Ó. [76] Theo TrÇn Qu¸n Anh [50] ®iÒu trÞ cho 50 bÖnh nh©n b»ng Caverject kÕt qu¶ tèt lµ 80%, kÕt qu¶ trung b×nh lµ 8%, kh«ng kÕt qu¶ lµ12%. Theo TrÇn Qu¸n Anh vµ NguyÔn Quang Cõ trong nhiªn cøu ®iÒu trÞ b»ng Andriol [50]. Thu ®­îc kÕt qu¶ tèt (52%), kÕt qu¶ trung b×nh (30%), kh«ng kÕt qu¶ (18%). Theo Hoµng ®×nh Ch©u [43] sö dông ch©m cøu ®iÒu trÞ cho 28 bÖnh nh©n bÞ liÖt d­¬ng ®¹t kÕt qu¶ tèt lµ 80%, kh«ng kÕt qu¶ lµ 20%. Theo ViÖn Qu©n Y Phßng kh«ng Kh«ng qu©n [61], ®iÒu trÞ cho 16 tr­êng hîp thiÓu n¨ng sinh dôc b»ng thuèc nam kÕt qu¶ thu ®­îc tèt (65%), trung b×nh (20%), kh«ng kÕt qu¶ (15%). Theo NguyÔn ThÕ ThÞnh [43] ®iÒu trÞ bÖnh RLCD b»ng Tribelus trªn 32 bÖnh nh©n cho kÕt qu¶ tèt (53,13%), kÕt qu¶ trung b×nh (25,00%), kh«ng kÕt qu¶ (21,87%). Theo Ph¹m V¨n TrÞnh [7], [49] dïng bµi thuèc kinh nghiÖm ®iÒu trÞ 32 bÖnh nh©n RLCD cho kÕt qu¶ lo¹i A lµ 62,5%, kÕt qu¶ lo¹i B lµ 31,25%, kÕt qu¶ lo¹i C lµ 6,25%. KÕt qu¶ cña chóng t«i thu ®­îc sau ®iÒu trÞ b»ng chÕ phÈm “RTK” cã kh¸c so víi mét sè nghiªn cøu trªn. ThÊp h¬n ë møc ®é tèt (25,00%), cao h¬n ë møc ®é trung b×nh (68,75%), kh«ng kÕt qu¶ cña chóng t«i chØ cã 6,25%. Cã lÏ do thêi gian uèng thuèc cßn ng¾n (30ngµy) vµ sè l­îng bÖnh nh©n Ýt (n=32), nªn kÕt qu¶ nµy cña chóng t«i phÇn nµo ch­a ®¸nh gi¸ ®­îc hÕt t¸c dông vµ gi¸ trÞ cña chÕ phÈm trªn l©m sµng. Qua qu¸ tr×nh theo dâi ®iÒu trÞ chóng t«i nhËn thÊy, chÕ phÈm “RTK” kh«ng chØ cã t¸c dông trªn chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng, mµ cßn t¨ng lªn c¶ khèi l­îng tinh dÞch trong mét lÇn xuÊt tinh, sè l­îng vµ tØ lÖ ho¹t ®éng cña tinh trïng còng cã xu h­íng t¨ng. * VÒ kÕt qu¶ theo nguyªn nh©n cña YHCT. Ph©n lo¹i RLCD theo YHCT chóng t«i chia lµm 5 thÓ: ThÓ thËn ©m h­, thÓ mÖnh m«n ho¶ suy, thÓ khÝ huyÕt h­ nh­îc vµ thÓ thÊp nhiÖt ®­a xuèng. Qua sè liÖu trªn b¶ng 3.23 chóng t«i thÊy, kÕt qu¶ tèt trªn c¸c nhãm; KhÝ trÖ huyÕt ø lµ 33,33%, mÖnh m«n ho¶ suy lµ 28,57%, thÊp nhiÖt ®­a xuèng vµ khÝ huyÕt h­ nh­îc cïng lµ 25,00%, víi nhãm thËn ©m h­ cã 14,29%. Theo Du thËn S¬ trong cuèn “Sö dông l©m sµng c¸c con c«n trïng lµm thuèc” (1981), cho biÕt kiÕn cã t¸c dông trÊn tÜnh, tiªu viªm, ®iÒu hoµ nhu ®éng tiÓu tr­êng, thóc ®Èy tuyÕn øc t¨ng sinh, lµm cho c«ng n¨ng t¹o b¹ch cÇu, hång cÇu, kÝch thÝch t¹o kh¸ng thÓ, kÝch thÝch tuyÕn lympho gia t¨ng sù h×nh thµnh biÖt ho¸ tÕ bµo, ®ång thêi ®iÒu tiÕt hÖ miÔn dÞch. T¸c gi¶ cho biÕt dïng kiÕn cßn lµm t¨ng hµm l­îng Selem, Mangan, KÏm ë c¬ quan miÔn dÞch [86]. Ng« ChÝ Thµnh trong cuèn Trung y d­îc C¸t L©m (1986) cã viÕt kiÕn lµ thuèc t­ bæ tr¸ng kiÖn tèt, cã c«ng n¨ng phï chÝnh cè b¶n, bæ thËn, kiÕn dïng ®Ó ®iÒu trÞ viªm khíp d¹ng thÊp cã hiÖu qu¶ râ rÖt nh­ng chËm [87]. Qu¸ch Lai V­îng cho biÕt kiÕn cã t¸c dông bæ thËn, kiÖn tú, d­ìng can vinh c©n, bæ mµ kh«ng t¸o, rÊt nhiÒu ng­êi sau khi ¨n kiÕn thÊy tinh thÇn h­ng phÊn, ¨n uèng ngon miÖng [88]. Lý T©n Thµnh nghiªn cøu cho biÕt kiÕn cã t¸c dông phï chÝnh cè b¶n, cã thÓ bæ thËn, truy hµn, d­ìng can vinh c©n, tèng ø l¹c, uèng thuèc l©u cã t¸c dông phßng trÞ bÖnh viªm khíp d¹ng thÊp, liÖt d­¬ng, hoa m¾t tuæi giµ, viªm gan m¹n, mÊt ngñ… Riªng víi kiÕn gai ®en cã t¸c dông t­ bæ t­¬ng ®èi m¹nh th­êng dïng trong trÞ bÖnh l©u ngµy, phô n÷ Ýt s÷a [89]. S¸i DÞch dïng bét kiÕn 15g/ngµy x 30 ngµy, ®iÒu trÞ cho nam giíi kh«ng cã kh¶ n¨ng ho¹t ®éng t×nh dôc kÕt qu¶ lµm t¨ng sè l­îng vµ chÊt l­îng tinh trïng [94]. YHCT cho r»ng c«ng n¨ng sinh dôc cña nam giíi lµ biÓu hiÖn tæng hîp cña c«ng n¨ng t¹ng phñ, khÝ huyÕt kinh l¹c. Khi cã bÊt cø mét yÕu tè nµo xuÊt hiÖn bÊt th­êng, ®Òu cã kh¶ n¨ng ¶nh h­ëng ®Õn chøc n¨ng sinh dôc nam. Lý luËn cña YHCT cho r»ng thËn tµng tinh, thËn chñ vÒ sinh tr­ëng ph¸t dôc, nªn tinh tiªn thiªn bÊt tóc, phßng dôc qu¸ ®é, t×nh chÝ thÊt ®iÒu, cöu bÖnh lao quyÖn, Èm thùc bÊt tiÕt, ®éc tµ x©m ph¹m, ngo¹i th­¬ng ®Òu th­¬ng tæn ®Õn thËn. Suy nghÜ qu¸ ®é, lao ®éng qu¸ søc dÉn ®Õn mÖt mái, lµm th­¬ng tæn t©m tú, ©m d­¬ng ®Òu h­ khÝ huyÕt suy c¹n. H¶i Th­îng L·n ¤ng cho r»ng “lo nghÜ lµm h¹i nÆng h¬n phßng dôc v× lo nghÜ tæn th­¬ng tú lµm h¹i ®Õn huyÕt, phßng dôc tæn th­¬ng thËn h¹i ®Õn tinh. Nh­ng huyÕt sinh ra tinh, lo nghÜ qu¸ th× gèc tinh bÞ tæn th­¬ng, h¹i cµng nÆng”. Ngoµi ra, do bÖnh l©u, c¬ thÓ suy nh­îc, mÖt mái qu¸ lµm tæn th­¬ng tú, hoÆc do thËn d­¬ng kh«ng ®Çy ®ñ, mÖnh m«n suy vi, kh«ng thÓ «n Êm tú, tú thËn d­¬ng h­ kh«ng vËn ho¸ ®­îc thuû cèc, hËu thiªn mÊt ®iÒu hoµ, tinh chÊt thøc ¨n kh«ng cã ®Ó ho¸ sinh khÝ huyÕt dÉn ®Õn thËn tinh suy thiÕu. Do nguyÖn väng t×nh c¶m kh«ng tho¶i m¸i, uÊt né th­¬ng tæn can. Can khÝ uÊt kÕt, mÊt kh¶ n¨ng s¬ tiÕt, lµm g©n láng mÒm. KhÝ trÖ huyÕt ø, kinh m¹ch ng¨n trë, ¶nh h­ëng thËn tinh ho¸ sinh. ¨n nhiÒu ®å bÐo ngät, uèng qu¸ nhiÒu bia, r­îu lµm tú tæn, sinh ra ®µm trÖ. ¨n ë, sinh ho¹t kh«ng cÈn träng nhiÔm ph¶i thÊp nhiÖt, «n kÕt, ø trÖ ngoµi thËn, ng¨n trë ®­êng kinh (Quai bÞ) g©y ra bÞ “Tö ung”, “Tö ung tuy khái, nh­ng ®éc l­u l¹i ¶nh h­ëng sinh tinh”. Sau ®iÒu trÞ b»ng chÕ phÈm “RTK”, thÊy r»ng thuèc cã t¸c dông tèt nhÊt trªn thÓ KhÝ trÖ huyÕt ø lµ 33,33%, sau ®ã lµ thÓ MÖnh m«n ho¶ suy lµ 28,57%, cã t¸c dông tèt Ýt nhÊt víi nhãm ThËn ©m h­ víi 14,29%. KÕt luËn Sau 1 th¸ng ®iÒu trÞ b»ng chÕ phÈm “RTK”: Trªn kÕt qu¶ tinh dÞch ®å cña c¸c bÖnh nh©n v« sinh. Khèi l­îng tinh dÞch trong mét lÇn xuÊt tinh, mËt ®é vµ tØ lÖ ho¹t ®éng cña tinh trïng ®Òu cã xu h­íng t¨ng nh­ng ch­a cã ý nghÜa thèng kª (p > 0,05). Trªn c¸c bÖnh nh©n bÞ RLCD, theo b¶n chØ sè Quèc tÕ vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng IIEF: §¸nh gi¸ tæng hîp vÒ chøc n¨ng c­¬ng d­¬ng vËt, ham muèn t×nh dôc vµ sù tháa m·n toµn diÖn trong ®êi sèng t×nh dôc cña bÖnh nh©n ®Òu t¨ng (p<0,01). T¸c dông trªn bÖnh nh©n bÞ RLCD víi kÕt qu¶ tèt lµ 25,00%, kÕt qu¶ trung b×nh lµ 68,75%. Kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn chøc n¨ng gan, thËn, c¸c chØ tiªu: c©n nÆng, huyÕt ¸p ®éng m¹ch, sè l­îng hång cÇu, sè l­îng b¹ch cÇu, Hemoglobin toµn phÇn, còng nh­ hµm l­îng c¸c men SGOT, SGPT, Ure, Creatinin ch­a thÊy cã sù biÕn ®æi cã ý nghÜa thèng kª (p>0,05). KiÕn nghÞ - CÇn tiÕp tôc nghiªn cøu víi thêi gian l©u h¬n, sè bÖnh nh©n nhiÒu h¬n ®Ó kh¼ng ®Þnh chÝnh x¸c vµ kh¸ch quan t¸c dông cña chÕ phÈm “RTK”. - CÇn nghiªn cøu thªm t¸c dông cña chÕ phÈm “RTK” trªn hormon néi tiÕt tè (Testosteron) vµ mét sè nguyªn tè vi l­îng KÏm (Zn), Mangan (Mn), Magie (Mg). - CÇn nghiªn cøu chuyÓn ®æi sang d¹ng thuèc hoµn, ®Ó thuËn lîi cho viÖc sö dông vµ b¶o qu¶n.