Đồ án Kết cấu tính toán động cơ đốt trong

nh­ vËy. R«to cña bÇu läc quay víi w = 5000 v/ph. Ng­êi ta sö dông hai bÇu läc tinh lµm viÖc song song víi nhau. Khi bÇu läc tinh bÞ t¾c bÈn th× van 14 më ®­a t¾t dÇu ®Õn ®­êng dÇu chÝnh 18. Van 14 më ë 700..800 Kpa vµ khi van 14 më th× ®Ìn 13 s¸ng b¸o cho ta biÕt bÇu läc tinh bÞ bÈn t¾c. Van 3 lµ van ®iÒu khiÓn tù ®éng qu¹t giã, lµm viÖc theo tÝn hiÖu nhiÖt ®é cña ®éng c¬. Khi nhiÖt ®é chÊt láng lµm m¸t cña ®éng c¬ lín h¬n 850C c¬ cÊu chÊp hµnh d¹ng èng xÕp gi·n në ®Èy pÝt t«ng van nÐn lß xo l¹i nèi th«ng ®­êng dÇu chÝnh trªn th©n ®éng c¬ víi khoan dÇu cña khíp nèi thuû lùc, lµm cho qu¹t giã quay duy tr× nhiÖt ®é lµm viÖc æn ®Þng cho ®«ng c¬. NhiÖt ®é n­íc lµm m¸t cµng cao th× van 3 më cµng lín vµ dÇu ®­a vµo khíp thñy lùc cµng nhiÒu dÉn ®Õn sî tr­îc cña khíp cµng thÊp lµm c¸nh qu¹t quay nhanh h¬n, (xÊp xØ tèc ®é quay trôc khuûu ®«ng c¬) a) B¬m dÇu: B¬m dÇu lµ kiÓu b¬m b¸nh r¨ng cã hai cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp l¾p trong hai ng¨n b¬m ®Ó thùc hiÖn hai chøc n¨ng kh¸c nhau. CÆp b¸nh r¨ng 7-33 ®Ó b¬m dÇu b«i tr¬n ®éng c¬.cÆp b¸nh r¨ng 12-30 ®Ó b¬m dÇu ®i läc li t©m vµ tíi kÐt lµm m¸t dÇu. B¬m dÇu b¾t cè ®Þnh víi mÆt bÝch d­íi cña th©n m¸y. DÇu ®­îc hót vµo b¬m qua phÔu läc th« bè trÝ ë ®Êy dÇu. Vá b¬m ®­îc chia lµm hai nöa t¹o thµnh hai ng¨n b¬m vµ hai nöa b¾t chÆt víi nhau th«ng qua ®Öm lµm kÝn b»ng c¸c bu l«ng. Trªn vá gia c«ng c¸c ®­êng dÇu vµo,ra c¸c vÞ trÝ l¾p c¸c van æn ¸p (van trµn) vµ van cña hÖ thèng b«i tr¬n. Trôc chñ ®éng 31 chung cho c¶ hai khoan, trªn trôc cã l¾p hai b¸nh r¨ng chñ ®éng lµ 30 vµ 33 b»ng then b¸n nguyÖt. B¸nh r¨ng dÉn ®éng b¬m dÇu l¾p trªn ®Çu trôc chñ ®éng b»ng then b¸n nguyÖt 2 vµ ®­îc cè ®Þng nhê ®ai èc vÆn trªn ®Çu trôc. Trôc ®­îc quay trªn vá b¬m qua hai b¹c tr­ît 29 vµ 37. Trôc bÞ ®éng 11 l¾p trªn vá b¬m, cã hai b¸nh r¨ng bÞ ®éng lµ 7 vµ 12 cña b¬m dÇu quay tr¬n trªn trôc qua b¹c 8 vµ 10. C¸c van ®Þnh ¸p cña b¬m kiÓu pit t«ng-lß xo: viÖc ®iÒu chØnh ¸p suÊt lµm viÖc cña c¸c van nµy b»ng c¸ch thay ®æi c¸c ®Öm ®iÒu chØnh søc c¨n lß xo cña van. Van cña hÖ thèng b«i tr¬n còng cã d¹ng pÝt t«ng-lß xo, pÝt t«ng 22 cã kÕt cÊu kiÓu r·nh tiÕt l­u, khi ¸p suÊt trªn ®­êng dÇu chÝnh v­ît qu¸ quy ®Þnh, dÇu theo ®­êng èng dÉn t¸c ®éng vµo pit t«ng 22 lµm nã dÞch chuyÓn (vÒ phÝa b¸nh r¨ng dÉn ®éng b¬m dÇu) më th«ng ®­êng ra víi ®­êng cña b¬m lµm cho ¸p suÊt b¬m gi¶m, do vËy gi÷ cho ¸p suÊt dÇu trªn ®­êng dÇu chÝnh kh«ng cao qu¸ quy ®Þnh. ¸p suÊt lµm viÖc cña van nµy còng ®­îc ®iÒu chØnh b»ng c¸c ®Öm ®Ó thay ®æi søc c¨n cña lß xo van. b) BÇu läc thÊm: Hai bÇu läc thÊm cña hÖ thèng b«i tr¬n trªn cïng mét gi¸ b¾t chÆt vµo th©n ®éng c¬ vµ lµm viÖc song song víi nhau. Trªn gi¸ bè trÝ ®­êng vµo (II) vµ ®­êng ra (I) cña dÇu b«i tr¬n, van trµn (IV), ®ång thêi bè trÝ c«ng t¾c tù ®éng b¸o hiÖu ®é t¾c bÈn cña bÇu läc. Trªn gi¸ cßn l¾p bé c¶m biÕn ®Ó b¸o ¸p suÊt dÇu cña hÖ thèng b«i tr¬n. ViÖc bè trÝ hai bÇu läc thÊm lµm viÖc song song víi nhau nh»m gi¶m c¶n trë thuû ®éng, t¨ng ®­îc l­u l­îng dÇu ®i qua chóng. Lâi cña bÇu läc ®­îc cè ®Þnh nhê lß xo ë bu l«ng liªn kÕt cèc läc víi gi¸ bÇu läc. §­êng vµo vµ ®­êng ra cña dÇu b«i tr¬n ®­îc c¸ch li nhau bëi c¸c ®Öm lµm kÝn b»ng cao su chÞu dÇu. c) BÇu läc li t©m: §éng c¬ KAMAZ-740 dïng bÇu läc li t©m kh«ng toµn phÇn, bÇu läc ®­îc l¾p ë n¾p tr­íc cña th©n m¸y, n»m ë bªn tr¸i ®éng c¬ nh×n tõ phÝa qu¹t giã. §­îc gäi lµ bÇu läc li t©m kh«ng toµn phÇn nghÜa lµ trong qu¸ tr×nh lµm viÖc chØ cã kho¶ng 10% l­îng dÇu do b¬m cung cÊp ®­îc ®i qua bÇu läc nµy. Nguyªn lý lµm viÖc: Mét phÇn dÇu tõ b¬m theo r·nh trªn th©n 5 vµ r·nh trªn trôc r«to qua c¸c lç h­íng t©m trªn trôc vµo khoan gi÷a r«to 4 vµ n¾p chôp r«to ch¶y xuèng èng rçng vµ phun ra c¸c lç phun 8 theo h­íng ng­îc nhau ®Ó t¹o thµnh ph¶n lùc quay dÉn ®éng cho r«to 4. Khi r«to quay d­íi t¸c dông cña lùc li t©m, c¸c t¹p chÊt trong dÇu chøa trong khoang n¾p chôp sÏ v¨ng ra b¸m lªn thµnh cña n¾p chôp. DÇu s¹ch sÏ qua èng dÉn vµo r·nh trªn th©n ®Õn hép ph©n phèi dÇu. d) KÐt lµm m¸t dÇu KÐt lµm m¸t dÇu ®­îc chÕ t¹o theo d¹ng èng-tÊm, hai hµng, lµm m¸t b»ng kh«ng khÝ, ®­îc ®Æt phÝa tr­íc kÐt n­íc lµm m¸t cña hÖ thèng lµm m¸t ®éng c¬. §­êng dÇu vµo kÐt nèi víi ®­êng ra ë bÇu läc li t©m qua kho¸ kÐt lµm m¸t dÇu. ChØ sö dông kÐt lµm m¸t dÇu khi nhiÖt ®é m«i tr­êng cao h¬n 0oC vµ khi xe ph¶i ho¹t ®éng th­êng xuyªn trªn ®­êng xÊu, ®Þa h×nh phøc t¹p. 2.2.2. HÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu Nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng: Nhiªn liÖu tõ thïng chøa 15 qua bÇu läc th« 18 ®i vµo b¬m thÊp ¸p. Tõ b¬m thÊp ¸p nhiªn liÖu ®­îc ®Èy qua bÇu läc tinh 11 vµ theo c¸c ®­êng thÊp ¸p vµo b¬m cao ¸p 5. Theo thø tù c«ng t¸c xilanh b¬m cao ¸p sÏ ph©n phèi nhiªn liÖu vµo c¸c vßi phun theo c¸c ®­êng dÉn cao ¸p. Nhiªn liÖu thõa vµ kh«ng khÝ lät vµo hÖ thèng n¹p sÏ ®i qua van ë b¬m cao ¸p vµo vµo van t¸ch khÝ ë bÇu läc tinh råi theo ®­êng èng vÒ thïng nhiªn liÖu. Nhiªn liÖu lät ë vßi phun còng ®­îc dÉn trë vÒ thïng chøa nhiªn liÖu. a) Thïng nhiªn liÖu Xe KAMAZ ®­îc trang bÞ 2 thïng nhiªn liÖu cã dung tÝch lµ 170 lÝt vµ 200 lÝt bè trÝ 2 bªn.MiÖng rãt cã n¾p kÝn, bè trÝ èng läc s¬ bé b»ng l­íi, van x¶ cÆn ®Æt ë ®¸y thïng, møc nhiªn liÖu kiÓm tra nhê bé c¶m biÕn vµ ®ång hå b¸o. b) BÇu läc th« nhiªn liÖu: Cã chøc n¨ng lµm s¹ch s¬ bé nhiªn liÖu tr­íc khi vµo b¬m thÊp ¸p. BÇu läc bè trÝ trªn ®­êng hót nhiªn liÖu lµ lo¹i läc l¾ng. Th©n bÇu läc cã 2 tai bÇu läc 8 nhê v¹y mµ th©n ®­¬c b¾t chÆc víi ®Õ b»ng bu l«ng 7 vµ lµm kÝn b»ng ®Öm 9. Trong bÇu läc th« ®Æt 2 phÔu 3 vµ 5 vµ trong phÔu 5 cã ®Æt l­íi läc 4. Khi lµm viÖc nhiªn liÖu ®­îc ®­a ®Õn r·nh vßng trªn ®Õ qua l­íi 6 tr­ît trªn bÒ mÆt ngoµi cña hai phÔu qua l­íi läc 4, ®Õn b¬m thÊp ¸p. N­îc vµ cÆn bÈn ®­îc l¾ng l¹i ë ®Êy bÇu läc. Trong sö dông ph¶i th­êng xuyªn x¶ n­íc vµ cÆn bÈn qua nót 1. c)BÇu läc tinh nhiªn liÖu: BÇu läc tinh cã chøc n¨ng lµm s¹ch mét lÇn n÷a nhiªn liÖu tr­íc khi vµo b¬m cao ¸p. Nã ®­îc bè trÝ ë ®iÓm cao nhÊt cña hÖ thèng nhiªn liÖu, cã hai bÇu läc l¾p song song víi nhau vµ lµm viÖc theo ph­¬ng ph¸p läc thÊm. Trªn bÇu läc cã bè trÝ van t¸ch khÝ ®Ó lo¹i trõ kh«ng khÝ lät vµo hÖ th«ng nhiªn liÖu,¸p suÊt më van tõ 2..2,4 KG/cm2. Khi nhiªn liÖu qua bÇu läc th« tíi ®Êy vµo khoang ngoµi cña phÇn tö läc 7 nhiªn liÖu thÊm qua phÇn tö läc vµo lâi, sau ®ã theo ®­êng èng tíi b¬m cao ¸p. Nh­ vËy cÆn bÈn ®­îc gi÷ l¹i bªn ngoµi phÇn tö läc. Qu¸ tr×nh sö dông ph¶i b¶o d­ìng ®Þnh kú. KÕt cÊu cña bÇu läc tinh d¬n gi¶n, dÔ th¸o l¾p. d)èng dÉn nhiªn liÖu èng dÉn thÊp ¸p chÞu ¸p suÊt tõ 4..20 KG/cm2. èng dÉn cao ¸p chÞu ¸p suÊt 250 KG/cm2. èng dÉn cao ¸p chÕ t¹o b»ng thÐp cã ®­êng kÝnh vµ chiÒu dµi thÝch hîp, ®Çu èng dËp mÆt c«n vµ ®­îc Ðp chÆt b»ng ecu th«ng qua vßng ®Öm ®Ó l¾p nèi víi b¬m cao ¸p,vßi phun, ®Ó tr¸nh g·y do rung ®éng c¸c èng ®­îc kÑp chÆt vµo c¸c vÞ trÝ nhê c¸c miÕng kÑp. e) B¬m nhiªn liÖu thÊp ¸p: B¬m nhiªn liÖu thÊp ¸p hót nhiªn liÖu tõ thïng chøa ®­a ®Õn b¬m cao ¸p ®Ó cung cÊp cho ®éng c¬ lµm viÖc. ¸p suÊt ra (trªn ®­êng ra) cña b¬m kh«ng nhá h¬n 4KG/cm2, ë tèc ®é cña trôc b¬m tõ 1290..1310 v/ph. B¬m thÊp ¸p kiÓu pÝt t«ng. Th©n b¬m ®óc b»ng gang x¸m, cã mÆt bÝch l¾p chÆt víi n¾p tr­íc cña b¬m cao ¸p nhê 2 bu l«ng. Trªn th©n b¬m gia c«ng xy lanh, bè trÝ c¸c van n¹p, x¶. N¾p xy lanh b¬m d¹ng mò èc b¾t ren vµo ®Çu trªn qua ®Öm lµm kÝn. Th©n b¬m tay b¾t chÆt th©n b¬m m¸y b»ng bu l«ng, bu l«ng nµy ®ång thêi lµ bé phËn cña van n¹p. Con ®éi cña b¬m m¸y lµ con ®éi con l¨n dÉn ®éng nhê b¸nh lÖch t©m ë ®Çu trôc b¬m cao ¸p, con ®éi ®­îc chèng xoay nhê hai ®Çu trôc con l¨n tr­ît trªn r·nh cña phÇn dÉn h­íng. Con ®éi lu«n t× s¸t b¸nh lÖch t©m nhê lß xo con ®éi. §©y lµ lo¹i t¸c dông hai chiÒu, b×nh th­êng pÝt t«ng bÞ lß xo b¬m Ðp s¸t xuèng ®Çu thanh ®Èy, ®Çu kia cña thanh ®Èy t× vµo con ®éi. B¬m tay còng lµ lo¹i b¬m pit t«ng t¸c dông hai chiÒu, pit t«ng liªn hÖ víi tay cÇm qua cÇn pÝt t«ng, khi kh«ng sö dông th× tay cÇm vÆn chÆt vµo vá xy lanh b¬m tay b»ng d©y ChÕ ®é: Khi sö dông b¬m thÊp ¸p. Khi trôc cam b¬m cao ¸p quay, b¸nh lÖch t©m 10 th«ng qua con ®éi vµ thanh ®Èy 9 t¸c dông vµo pit t«ng. Khi pit t«ng 3 ®i tõ d­íi lªn th× thÓ tÝch khoang A gi¶m. Van 6 ®ãng l¹i van x¶ 1 më ra, nhiªn liÖu tõ khoang A dån vµo khoang B. Khi pit t«ng 3 ®i xuèng do lß xo b¬m 7 d·n ra thÓ tÝch khoang A t¨ng, van hót 6 më hót nhiªn liÖu vµo khoang A. ThÓ tÝch khoang B gi¶m dån nhiªn liÖu ra cöa x¶ D ®Ó cÊp cho b¬m cao ¸p. Tuú thuéc tèc ®é cña ®éng c¬ vµ l­îng nhiªn liÖu tiªu thô ë b¬m cao ¸p, b¬m m¸y lu«n duy tr× ¸p suÊt nhiªn liÖu ë ®­êng ra æn ®Þnh theo nguyªn lý sau: Gi¶ sö l­îng tiªu thô nhiªn liÖu gi¶m xuèng lµm cho ¸p suÊt dÇu ë cöa D t¨ng lªn, v× cöa ra D ¨n th«ng víi khoang d­íi B cña pÝt t«ng vµ ¸p suÊt cña nhiªn liÖu cña khoang nµy lu«n c©n b»ng víi lùc ®Èy cña lß xo b¬m khi ¸p suÊt t¨ng lµm cho lß xo b¬m kh«ng thÓ d·n hÕt hµnh tr×nh. Nh­ vËy mÆt dï con ®éi vÉn chuyÔn ®éng tÞnh tiÕn, nh­ng hµnh tr×nh t¸c dông vµo pÝt t«ng gi¶m hoÆc cã thÓ kh«ng t¸c dông, tuú thuéc vµo ¸p suÊt ®­êng ra, ¸p suÊt ®Þnh møc ë ®­êng ra ®­îc x¸c ®Þnh bëi søc nÐn cña lß xo b¬m. ChÕ ®é khi sö dông b¬m tay: Khi ®éng c¬ kh«ng ho¹t ®éng l©u ngµy, muèn khëi ®éng ®éng c¬ dÔ dµng ta ph¶i dïng b¬m tay ®iÒn ®Çy nhiªn liÖu vµo hÖ thèng ®ång thêi x¶ khÝ ra khái hÖ thèng. Thao t¸c nh­ sau: xoay tay cÇm ng­îc chiÒu kim ®ång hå ®Ó th¸o tay cÇm ra khái vá xy lanh vµ kÐo lªn, Ên xuèng tay cÇm hÕt hµnh tr×nh nhiÒu lÇn. Khi kÐo lªn thÓ tÝch khoang A t¨ng, van n¹p më ra vµ nhiªn liÖu hót vµo khoang A (van x¶ 1 ®ãng l¹i) khi Ên xuèng thÓ tÝch khoang A gi¶m, van n¹p 6 ®ãng, nhiªn liÖu ®Èy më van n¹p ®Õn ®­êng ra, khi cÇn x¶ khÝ th× níi láng vÝt x¶ khÝ, kh«ng khÝ lät vµo hÖ thèng ®­îc x¶ qua van t¸ch khÝ l¾p ë trªn ®Õ bÇu läc tinh nhiªn liÖu. f) Vßi phun: Vßi phun lµ lo¹i vßi phun kón cã 4 lç phun cã ®­êng kÝnh 0,3..0,308 mm. Vßi phun ®­îc b¾t chÆt trªn n¾p xy lanh nhê bu l«ng vµ m¶nh h·m. Th©n gåm hai phÇn 2 vµ 6 l¾p chÆt víi nhau b»ng mèi ghÐp ren. PhÇn ®u«i bè trÝ ®­êng dÇu vµo vµ ®­êng dÇu håi. §­êng dÇu vµo theo lç khoan däc th©n ®Õn khoang phun. Khoang rçng ë ®u«i lµ n¬i bè trÝ lß xo kim phun vµ c¸c ®Öm ®iÒu chØnh ¸p suÊt phun, ®ång thêi khoang rçng nµy nèi th«ng víi ®­êng håi dÇu. MÆt ngoµi bè trÝ vai tùa vµ ®Öm lµm kÝn víi n¾p m¸y. Thít c¨n 3 lµ bé phËn ®Þnh vÞ chÝnh x¸c khi l¾p phÇn ®Çu phun víi th©n nhê chèt ®Þnh vÞ.§Çu phun 1 chøa kim phun 14, kim phun vµ ®Çu phun ®­îc chÕ t¹o theo bé, kh«ng l¾p lÉn. Kim phun ®­îc lß xo 13 Ðp chÆt xuèng vµ mÆt c«n d­íi ®Ëy kÝn c¸c lç phun, mÆt c«n trªn lµ mÆt n©ng kim phun. Khi ¸p suÊt nhiªn liÖu do b¬m cao ¸p cÊp ®Õn ®¹t gi¸ trÞ ®ñ lín t¸c ®éng vµo mÆt c«n trªn cña kim phun th¾ng søc c¨ng cña lß xo 13 kim phun ®­îc n©ng lªn nÐn lß xo 13 l¹i, lóc nµy mÆt c«n phÝa d­íi më c¸c lç phun vµ nhiªn liÖu ®­îc phun vµo buång ®èt cña ®éng c¬. Khi b¬m cao ¸p ngõng cÊp nhiªn liÖu ¸p suÊt ë ®­êng vµo vßi phun gi¶m xuèng, lß xo 13 gi·n ra vµ ®Èy kim phun ®i xuèng ®ãng kÝn c¸c lç phun ë ®Çu vßi phun. ViÖc cÊp nhiªn liÖu vµo buång ®èt kÕt thóc. ¸p suÊt b¾t ®Çu n©ng kim phun: 180..185 KG/cm2. Víi kiÓu kÕt cÊu nh­ vßi phun kÝn nªn tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng nhá giät khi kÕt thóc qu¸ tr×nh phun. Cã thÓ ®iÒu chØnh ®­îc ¸p suÊt phun. Nh­îc ®iÓm: CÊu t¹o phøc t¹p, ®­êng kÝnh c¸c lç phun nhá nªn dÔ bÞ t¾c kim chèt, van mßn dÔ bÞ hë. g) B¬m cao ¸p: B¬m cao ¸p cã nhiÖm vô cung cÊp nhiªn liÖu víi ¸p suÊt cao ®Õn vßi phun ®Ó phun vµo buång ch¸y theo thø tù lµm viÖc cña ®éng c¬ ®óng thêi ®iÓm, ®óng ®Þnh l­îng phun vµ phï hîp víi c¸c chÕ ®é t¶i, ®ång thêi dÉn ®éng cho b¬m thÊp ¸p vµ bé ®iÒu tèc ®a chÕ ®é. Thø tù c«ng t¸c: 8-4-5-7-3-6-2-1. §­êng kÝnh pit t«ng: 0,9 mm. Hµnh tr×nh pit t«ng: 10 mm. L­îng cung cÊp nhiªn liÖu ë tèc ®é 1300 v/ph cña trôc b¬m lµ; 78,5..80cm3/100 hµnh tr×nh. lín nhÊt cña trôc b¬m khi ®iÒu tèc h¹n chÕ c¾t hoµn toµn nhiªn liÖu ë 1480..1550 v/ph. Khi b¾t ®Çu c¾t nhiªn liÖu ë 1335..1355v/ph gãc b¾t ®Çu cung cÊp nhiªn liÖu cña ph©n b¬m thø 8 lµ 42o..43o tr­íc ®Ønh cam. Lùc lín nhÊt t¸c dông lªn cÇn bé ®iÒu tèc ë chÕ ®é lµm viÖc b×nh 13KG/cm2. Thø tù cung cÊp nhiªn liÖu theo gãc quay: 0o-45o-90o-135o-18o225o-270o-315o §Æc ®iÓm kÕt cÊu cña b¬m. Th©n b¬m ®­îc ®óc b»ng hîp kim nh«m liÒn khèi h×nh ch÷ V. PhÇn ®¸y bè trÝ trôc b¬m vµ cã dÇu b«i tr¬n. Hai d·y th©n b¬m ®­îc gia c«ng c¸c lç dÓ bè trÝ c¸c ph©n b¬m, thanh ®iÒu khiÓn ®­îc cung cÊp nhiªn liÖu gi÷a hai hµng ph©n b¬m vÒ phÝa ®u«i bè trÝ bé ®iÒu tèc ®a chÕ ®é. MÆt tr­íc cña b¬m cã mÆt bÝch ®Ó l¾p víi n¾p tr­íc, trong n¾p bè trÝ hép b¸nh r¨ng khuyÕch ®¹i tÝn hiÖu vßng quay ®iÒu tèc, côm b¬m nhiªn liÖu thÊp ¸p, b¬m tay. Bé ®iÒu tèc ®­îc ®Ëy kÝn b»ng n¾p trªn nhê bu l«ng cè ®Þnh víi th©n b¬m. Trªn n¾p còng lµ n¬i bè trÝ c¬ cÊu ®iÒu khiÓn liªn quan ®Õn bµn ®¹p ga. Trôc cam cÊu t¹o kiÓu liÒn cã 8 cam dÉn ®éng cho 8 ph©n b¬m, trôc ®­îc gèi lªn 2 æ bi c«n ®ì chÆn 2 ®Çu. §Çu tr­íc trôc cam ®­îc gia c«ng bËc vµ cã ren ®Ó l¾p b¸nh r¨ng dÉn ®éng bé ®iÒu tèc vµ cam dÉn ®éng b¬m thÊp ¸p. B¸nh r¨ng dÉn ®éng bé ®iÒu tèc l¾p tr¬n trªn trôc cam vµ ®­îc trôc cam truyÒn ®éng qua khíp nèi mÒm. MÆt bÝch chñ ®éng cña khíp nèi nµy l¾p víi trôc b»ng c¸c then vµ ®­îc Ðp chÆt do moay¬ cña b¸nh dÉn ®éng b¬m thÊp ¸p vµ ®ai èc vÆn chÆt vµo ®Çu trôc, vµ cã bé phËn lµm kÝn dÇu sau trôc cam. PhÇn bÞ ®éng cña khíp nèi b¬m cao ¸p l¾p víi mÆt c«n ë ®u«i trôc nhê then b¸n nguyÖt vµ ®ai èc vÆn ren. 2 æ bi ®ì chÆn l¾p ë 2 ®Çu trôc cam ®­îc l¾p trong æ ®ì, cã vai ®Ó vÆn vÝt víi th©n b¬m. KÕt cÊu cña ph©n b¬m cao ¸p: Con ®éi dÉn ®éng pÝt t«ng cña ph©n b¬m cao ¸p lµ lo¹i con ®éi con l¨n. Con ®éi chuyÓn ®éng trong èng dÉn cña nã vµ ®­îc chèng xoay nhê vÊu trªn th©n ¨n khíp víi r·nh trªn èng dÉn h­íng. Lß xo ph©n b¬m h×nh trô, mét ®Çu t× lªn ®Üa lß xo l¾p ë ®u«i pÝt t«ng, mét ®Çu t× vµo vai xi lanh. §u«i pÝt t«ng t× vµo con ®éi qua c¸c ®Öm ph¼ng, lß xo b¶o ®¶m cho pÝt t«ng, con ®éi chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn ®óng nh­ qui luËt biªn d¹ng cam. PÝt t«ng lµ chi tiÕt chÕ t¹o rÊt chÝnh x¸c, ®Ønh h×nh trô trßn cã khoan lç ë t©m ¨n th«ng víi r·nh nghiªng ë phÇn ®Çu. PhÇn ®u«i pÝt t«ng cã tai ¨n khíp víi èng r·nh xÎ trªn èng xoay. §Çu mót cña ®u«i gia c«ng r·nh vßng ®Ó l¾p ®Üa lß xo ph©n b¬m. èng xoay cã d¹ng h×nh trô rçng, xÎ 2 r·nh bªn trong däc theo ®­êng sinh ®Ó ¨n khíp víi tai cña pÝt t«ng. Vai cña èng xoay cã liªn hÖ víi thanh ®iÒu khiÓn l­îng cung cÊp nhiªn liÖu. Xi lanh cña ph©n b¬m ®­îc l¾p cïng víi vá cña côm van cao ¸p, vá cã vai ®Ó l¾p chÆt trªn th©n b¬m. Trªn th©n xi lanh cã gia c«ng 2 lç ¨n th«ng víi ®­êng nhiªn liÖu trªn th©n b¬m. CÆp pÝt t«ng-xilanh ®­îc chÕ t¹o chÝnh x¸c nªn ®­îc gäi lµ bé ®«i pÝt t«ng-xilanh, khi l¾p ph¶i theo bé. Khi trôc khuûu ®éng c¬ quay, th«ng qua c¸c b¸nh r¨ng truyÒn ®éng lµm trôc cam b¬m cao ¸p quay, b¬m thÊp ¸p lµm viÖc ®­a nhiªn liÖu tíi c¸c ph©n b¬m cao ¸p. Trôc b¬m cao ¸p quay, cam quay theo, t¸c ®éng vµo con ®éi 2 ®Èy pÝt t«ng 8 ®i lªn, bÞt kÝn r·nh nhiªn liÖu vµo khoang A vµ r·nh cÊp nhiªn liÖu B do ®ã ¸p suÊt trªn ®Ønh pÝt t«ng t¨ng ®ét ngét, gê cao cña cam vÉn ®i lªn lµm con ®éi 2 vµ pÝt t«ng 8 tiÕp tôc ®i lªn do ®ã ¸p suÊt trªn ®Ønh pÝt t«ng 8 t¨ng ®Õn khi ¸p suÊt ®¹t 180..185 KG/cm2 th× van cao ¸p më ®­a nhiªn liÖu tíi vßi phun. PÝt t«ng tiÕp tôc dÞch chuyÓn ®i lªn cho ®Õn khi r·nh xo¾n C trªn pÝt t«ng më r·nh c¾t th× ¸p suÊt trªn ®Ønh pÝt t«ng gi¶m ®ét ngét (kÕt thóc qu¸ tr×nh cung cÊp nhiªn liÖu cho vßi phun) do ®ã d­íi t¸c dông cña lß xo van cao ¸p ®ãng l¹i. Khi cam quay xuèng d­íi lß xo con ®éi 5 ®Èy pÝt t«ng ®i xuèng më ®­êng nhiªn liÖu vµo r·nh n¹p vµ r·nh c¾t, l­îng nhiªn liÖu tõ b¬m thÊp ¸p cung cÊp tíi tiÕp tôc n¹p vµo chuÈn bÞ cho hµnh tr×nh sau. L­îng nhiªn liÖu vµo xi lanh ®éng c¬ ®­îc thay ®æi b»ng c¸ch xoay pÝt t«ng trong xi lanh (thay ®æi hµnh tr×nh lµm viÖc cã Ých cña pÝt t«ng). ViÖc xoay pÝt t«ng trong xi lanh nhê thanh r¨ng vµ c¸c èng lång xoay 18 cïng víi vµnh r¨ng rÏ qu¹t. Khíp nèi tù ®éng ®iÒu chØnh gãc phun sím nhiªn liÖu: Khíp nèi b¬m cao ¸p cã nhiÖm vô dÉn ®éng cho trôc b¬m cao ¸p ®ång thêi tù ®éng ®iÒu chØnh gãc phun sím cho phï hîp víi tèc ®é vßng quay trôc khuûu ®éng c¬. PhÇn chñ ®éng gåm cã b¸n khíp chñ ®éng, trªn nã cã g¾n 2 vÊu h×nh trô truyÒn ®éng vµ 2 èng phÝp l¾p vµo 2 vÊu lµm chi tiÕt trung gian truyÒn ®éng gi÷a b¸n khíp chñ ®éng sang b¸n khíp bÞ ®éng, ë ®Çu ngoµi l¾p khíp lµm kÝn víi moay¬ cña b¸n khíp bÞ ®éng, gi÷a 2 b¸n khíp cã èng c¸ch 3 l¾p lång trªn moay¬ b¸n khíp bÞ ®éng 13. MÆt ngoµi b¸n khíp chñ ®éng cã mÆt bÝch víi 6 lç ren xung quanh ®Ó l¾p víi mÆt bÝch cña trôc truyÒn ®éng. PhÇn bÞ ®éng gåm b¸n khíp bÞ ®éng 13, 2 qu¶ v¨ng 11 vµ lß xo qu¶ v¨ng, vá khíp nèi vµ khíp lµm kÝn moay¬. B¸n khíp bÞ ®éng cã lç c«n ë t©m, r·nh ¨n khíp víi mÆt c«n vµ then b¸n nguyÖt cña trôc cam b¬m cao ¸p. PhÇn ®Çu ngoµi lç moay¬ gia c«ng ren dïng ®Ó th¸o l¾p khi cÇn thiÕt. MÆt trô ngoµi cã ren ®Ó l¾p víi khíp nèi 5, trªn b¸n khíp bÞ ®éng cã 2 chèt trô 16 ®Ó l¶m chèt quay cña qu¶ v¨ng. Hai qu¶ v¨ng cã h×nh d¹ng b¸n nguyÖt, 1 ®Çu cã lç l¾p vµo chèt 16 cña b¸n khíp bÞ ®éng, ®Çu kia dµi h¬n t¹o thµnh khèi nÆng, phÇn bËc ®­îc gia c«ng theo biªn d¹ng lÊy chèt trô trªn qu¶ v¨ng ®ång t©m. Do ®ã cµng vÒ phÝa trong cña bËc th× kho¶ng c¸ch tõ bËc ®Õn chèt trô trªn b¸n khíp bÞ ®éng cµng gÇn l¹i. Hai lß xo qu¶ v¨ng n»m trong cèc lß xo 8 tú vµo vßng h·m 9 ë phÇn ®¸y lç ®Çu ngoµi tú vµo ®¸y cèc cña lß xo. §Çu ngoµi cèc lß xo tú vµo mÆt trô trong cña vá khíp nèi. MÆt ®Çu cña vá khíp nèi l¾p phít lµm kÝn gi÷a phÇn chñ ®«ng vµ phÇn bÞ ®éng. Nguyªn lý lµm viÖc cña khíp nèi Khi ®éng c¬ lµm viÖc cña trôc khuûu æn ®Þnh b¸n khíp chñ ®éng ®­îc dÉn ®éng tõ trôc chñ ®éng, quay víi x¸c ®Þnh th«ng qua chèt vµ tÊm phÝp t× lªn bËc cña c¸c qu¶ v¨ng trong b¸n khíp bÞ ®éng vµ trôc cam b¬m cao ¸p quay, lóc nµy qu¶ v¨ng n»m ë vÞ trÝ x¸c ®Þnh, v× lùc li t©m cña khèi nÆng c©n b»ng víi lùc c¨ng lß xo cña qu¶ v¨ng. Khi ng­êi ®iÒu khiÓn t¨ng ga hay v× mét lÝ do nµo ®ã mµ tèc ®é cña ®éng c¬ t¨ng lªn sÏ lµm cho lùc li t©m cña qu¶ v¨ng t¨ng lªn vµ nÐn c¸c lß xo qu¶ v¨ng l¹i, hai ®Çu cña khèi nÆng v¨ng ra xa h¬n. Khi ®ã èng phÝp l¾p trªn chèt chñ ®éng tr­ît trªn bÒ mÆt cong cña bËc khèi nÆng vµ tiÕp xóc víi phÇn phÝa trong cña qu¶ v¨ng. Nh­ vËy kÕt cÊu ®· nªu coi nh­ chèt trô cña b¸n khíp bÞ ®éng xoay b¸n khíp bÞ ®éng ®i mét gãc tiÕn l¹i gÇn chèt trô cña b¸n khíp chñ ®éng lµm t¨ng gãc phun sím mét c¸ch tù theo sù t¨ng tèc cña ®éng c¬. Ng­îc l¹i khi tèc ®é ®éng c¬ gi¶m, c¸c lß xo cña qu¶ v¨ng d·n ra ®Èy c¸c khèi nÆng cña qu¶ v¨ng ®i vµo miÕng phÝp lóc nµy t¸c dông ra phÝa ngoµi xa t©m chèt qu¶ v¨ng. KÕt qu¶ lµm cho b¸n khíp bÞ ®éng cïng víi trôc cam xoay ng­îc t­¬ng ®èi theo chiÒu chuyÓn ®éng cña khíp lµm gãc phun sím gi¶m ®i t­¬ng øng víi tèc ®é cña ®éng c¬. Bé ®iÒu tèc: Bé ®iÒu tèc lµm viÖc víi b¬m cao ¸p cña ®éng c¬ KAMAZ-740 lµ lo¹i ®iÒu tèc c¬ khÝ ®a chÕ ®é. Ph­¬ng ph¸p ®iÒu tèc lµ lµm thay ®æi l­îng nhiªn liÖu cung cÊp cho c¸c xy lanh ®éng c¬ tuú thuéc vµo t¶i ®¶m b¶o cho trôc khuûu ®éng c¬ kh«ng thay ®æi so víi gi¸ trÞ ®Þnh tr­íc cña ch©n ga. Qua hai cÆp b¸nh r¨ng ¨n khíp gi¸ qu¶ v¨ng 9 quay, qu¶ v¨ng 13 l¾p trªn gi¸ 9 qua chèt 10 c¸c qu¶ v¨ng khi quay li t©m t× vµo æ bi chÆn 11 lµm dÞch chuyÓn èng 12 tùa vµo chèt 14 lµm quay cÇn 33. CÇn khíp qu¶ v¨ng nµy mét ®Çu liªn hÖ víi chèt cña cÇn g¸nh bé ®iÒu tèc 34 ®Çu kia liªn hÖ víi thanh r¨ng 28. Trªn b¬m cao ¸p ®u«i l¾p bé hiÖu chØnh l­îng cung cÊp nhiªn liÖu tèi ®a cho phÐp gi¶m hiÖn t­îng khãi ®en cña ®éng c¬ ë thÊp 1100..1400 v/ph. Bé hiÖu chØnh 15 nµy cho phÐp t¨ng cung cÊp nhiªn liÖu cho mét chu kú khi ®éng c¬ qu¸ t¶i, lµm cho ®éng cã kh¶ n¨ng v­ît qu¸ t¶i tøc th×. Trªn chèt cña cÇn g¸nh bé ®iÒu tèc 14 cè ®Þnh cÇn bé ®iÒu tèc 32 ®Çu kia cña cÇn bé ®iÒu tèc 32 dÞch chuûen ®Õn vÞ trÝ biªn cña bu l«ng ®iÒu chØnh 25, cÇn khíp qu¶ v¨ng 33 truyÒn lùc cho cÇn bé ®iÒu tèc 32 qua bé hiÖu chØnh l­îng cung cÊp nhiªn liÖu 15. CÇn ®iÒu chØnh l­îng cung cÊp nhiªn liÖu 1 g¾n chÆt víi cÇn liªn ®éng 20 lß xo chÝnh bé ®iÒu tèc 27 g¾n víi cÇn liªn ®éng 20 vµ cµn bé ®iÒu tèc 32 lß xo khëi ®éng 29 g¾n víi cÇn lß xo khëi ®éng 26 vµ cÇn thanh r¨ng 31. Khi ®éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é ®Þnh s½n(ë vÞ trÝ ga nhÊt ®Þnh) lùc li t©m c¸c qu¶ v¨ng c©n b»ng víi lùc cña lß xo chÝnh bé ®iÒu tèc 27. NÕu v× mét lÝ do nµo ®ã (gi¶m t¶i hay xuèng dèc) vßng quay trôc khuûu t¨ng lªn. C¸c qu¶ v¨n cã lùc li t©m lín th¾ng søc c¨ng lß xo cña bé ®iÒu tèc 27 dÞch chuyÓn cÇn khíp qu¶ v¨ng 33 vµ thanh r¨ng 28 b¬m cao ¸p vÒ phÝa gi¶m cung cÊp nhiªn liÖu lµm cho tèc ®é ®éng c¬ gi¶m.Vµ ng­îc l¹i. Khi quay cÇn dõng m¸y 3 ch¹m vµo bu l«ng 4 nhiªn liÖu bÞ c¾t khi ®ã cÇn dõng m¸y 3 th¾ng søc c¨ng lß xo chÝnh cña bé ®iÒu tèc 27 qua chèt quay 30 quay cÇn bé ®iÒu tèc 32 vµ cÇn khíp qu¶ v¨ng 33 cïng thanh r¨ng 28 vÒ phÝa c¾t nhiªn liÖu hoµn toµn. Khi th«i t¸c dông vµo cÇn dõng m¸y 38 lß xo kÐo cÇn vµo vÞ trÝ lµm viÖc, lß xo khëi ®éng 29 qua cÇn thanh r¨ng 31 chuyÓn dÞch thanh r¨ng vÒ vÞ trÝ cung cÊp nhiªn liÖu lín nhÊt phï hîp víi ®iÒu kiÖn khëi ®éng ®éng c¬ vµo lµm viÖc lÇn sau. ¦u ®iÓm: B¬m cao ¸p sö dông b«i tr¬n c­ìng bøc vung toÐ nªn chÊt l­îng b«i tr¬n cao, trªn b¬m sö dông nhiÒu ph©n b¬m mçi ph©n b¬m phôc vô mét xy lanh nªn rót ng¾n ®­îc sè chu kú lµm viÖc cña ph©n b¬m t¨ng tuæi thä cho b¬m cao ¸p. ViÖc sö dông van triÖt håi cã vµnh gi¶m t¶i nh»m lµm cho qu¸ tr×nh kÕt thóc døt kho¸t t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho lÇn phun tiÕp theo ë nh¸nh phun ®ã b»ng c¸ch ®ãng kÝn ®­êng nhiªn liÖu vÒ gi÷ trªn ®­êng cao ¸p mét ¸p suÊt d­ nµo ®ã. Nh­îc ®iÓm: ViÖc bè trÝ c¸c ph©n b¬m thµnh hµng ch÷ V, c¬ cÊu dÉn ®éng ®iÒu khiÓn th«ng qua nhiªu tay ®ßn nªn rÊt phøc t¹p, viÖc sö dông nhiÒu ph©n b¬m nªn viÖc ®iÒu chØnh ¸p suÊt cÊp nhiªn liÖu ®Õn c¸c vßi phun khã ®ång ®iÒu dÉn ®Õn qu¸ t¶i tõng xy lanh, gi¶m hiÖu suÊt ®éng c¬. 2.2.3 HÖ thèng lµm m¸t: a) S¬ ®å hÖ thèng vµ nguyªn lý lµm viÖc: HÖ thèng lµm m¸t b»ng n­íc (chÊt láng lµm m¸t) lo¹i kÝn, n­íc lµm m¸t tuÇn hoµn c­ìng bøc Nguyªn lý lµm viÖc cña hÖ thèng: Khi ®éng c¬ lµm viÖc, n­íc tuÇn hoµn c­ìng bøc trong hÖ thèng nhê b¬m ly t©m, tõ ®­êng ra cña b¬m, n­íc ®­íc ®­¬c ®Èy vµo 2 ®­êng n­íc trong th©n ®éng c¬ ®Èy vµo ¸o n­íc ë thïng m¸y vµ theo ®­êng dÉn n­íc lªn lµm m¸t n¾p m¸y. N­íc ra khái 2 d·y xi lanh theo 2 ®­êng n­íc ngoµi th©n m¸y vÒ van b»ng nhiÖt.ë ®©y tuú theo nhiÖt ®é n­íc mµ van h»ng nhiÖt sÏ më hoµn toµn cho n­íc ra kÐt m¸t (khi nhiÖt ®é >93oC) hoÆc ®ãng hoµn toµn ®­êng ra kÐt m¸t (khi nhiÖt ®é n­íc <80oC) ®Ó n­íc trë l¹i ®­êng vµo cña b¬m n­íc ®¶m b¶o nhanh chãng ®­a ®éng c¬ ®Õn nhiÖt ®é lµm viÖc æn ®Þnh. M¸y nÐn khÝ ®­îc lµm m¸t nhê ®­êng n­íc nèi víi ®­êng n­íc ë d·y xi lanh bªn tr¸i. Qu¹t giã tham gia vµo hÖ thèng lµm m¸t tuú theo chÕ ®é nhiÖt cña ®éng c¬, do sù ®iÒu khiÓn cña bé ng¾t thuû lùc. Khi bé ng¾t thuû lùc ®Æt ë vÞ trÝ lµm viÖc tù ®éng th× khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t cao h¬n gi¸ trÞ 85oC th× van ë bé ng¾t thuû lùc sÏ tù ®éng më ®Ó cÊp dÇu ®Õn khíp nèi thuû lùc lµm quay qu¹t giã. B¬m n­íc: B¬m n­íc kiÓu li t©m ®Æt tr­íc cña th©n m¸y bªn ph¶i ®éng c¬ (nh×n tõ phÝa qu¹t giã). Puli 1 dÉn ®éng b¬m n­íc l¾p vµo ®Çu trôc b¬m th«ng qua then b¸n nguyÖt vµ ®­îc b¾t chÆt vµo ®Çu trôc b¬m b»ng bu l«ng 2. Trôc b¬m gèi lªn vá b¬m qua 2 æ bi cÇu 4 vµ 6 ®­îc ®Þnh vÞ trªn vá nhê vßng h·m 15 ë æ ngoµi vµ gê vai cña b¬m ë æ trong. Gi÷a khoang n­íc cña b¬m vµ c¸c æ bi bè trÝ tæ chøc lµm kÝn ®¶m b¶o n­íc kh«ng lät vµo lµm h­ háng c¸c æ bi. C¸nh b¬m ®­¬c l¾p vµo ®Çu trôc b¬m b»ng ¨n khíp mÆt v¸t ë trªn trôc víi gê låi trªn lç moay ¬ c¸nh b¬m, c¸nh b¬m ®­îc cè ®Þnh trªn ®Çu trôc b»ng ®ai èc vÆn chÆt trªn ®Çu trôc. b)KÐt n­íc: KÐt n­íc cÊu t¹o theo kiÓu d¶i-èng, ba hµng èng cña kÐt n­íc cã tiÕt diÖn h×nh « van, ®Æt ë phÝa tr­íc cña ®éng c¬. C¸c èng ®­îc hµn víi c¸c tÊm (d¶i) t¶n nhiÖt. C¸c èng cña kÐt n­íc ®­îc nèi víi 2 khoang n­íc: Mét khoang ë phÝa trªn vµ mét khoang ë phÝa d­íi. Khung kÐt n­íc vµ c¸c thanh chèng ®­îc bè trÝ ë hai bªn thµnh kÐt. KÐt n­íc ®­îc b¾t chÆt gi¸ xe nhê 3 gèi ®ì cao su. Møc c¨ng cña c¸c gèi cao su ®­îc h¹n chÕ bëi c¸c èng c¸ch. §Ó rót ng¾n qu¸ tr×nh sÊy nãng ®éng c¬ còng nh­ ®Ó duy tr× chÕ ®é nhiÖt trong mïa l¹nh, ng­êi ta l¾p cöa giã ë phÝa tr­íc kÐt n­íc. Cöa giã lµ kiÓu cöa khíp ®­îc ®iÒu khiÓn ®ãng hoÆc më b»ng tay, ®iÒu khiÓn ®Æt ë d­íi b¶n ®ång hå ë bªn ph¶i tay l¸i. c) Qu¹t giã: Qu¹t giã cã 5 c¸nh dËp b»ng l¸ thÐp. C¸c c¸nh qu¹t ®­îc t¸n chÆt trªn phiÕn qu¹t b»ng ®inh t¸n. PhiÕn qu¹t l¾p víi moay ¬ b»ng 4 bu l«ng. Moay ¬ qu¹t l¾p víi trôc bÞ ®éng cña khíp nèi thuû lùc b»ng then hoa vµ b¾t chÆt b»ng ®ai èc h·m trªn ®Çu trôc. Qu¹t giã quay ë trong häng khuyÕch t¸n cña kÐt n­íc, häng khuyÕch t¸n cã t¸c dông lµm gi¶m bít tæn thÊt ë ngoµi ®Çu c¸nh qu¹t vµ do vËy tËp trung ®­îc dßng khÝ hót vµo qu¹t qua kÐt n­íc, n©ng cao hiÖu suÊt cña qu¹t. d) B×nh d·n në B×nh d·n në l¾p trong hÖ thèng lµm m¸t ®Ó bï l¹i sù thay ®æi thÓ tÝch chÊt láng lµm m¸t do nhiÖt ®é cña ®éng c¬ thay ®æi vµ tÝch tô kh«ng khÝ trong hÖ thèng lµm m¸t. Ngoµi ra nã cho phÐp kiÓm tra sù ®iÒn ®Çy cña chÊt láng lµm m¸t trong hÖ thèng,®ång thêi nã cã thªm chøc n¨ng x¶ kh«ng khÝ vµ h¬i n­íc ë c¸c khoan lµm m¸t ra ngoµi hÖ thèng, tr¸nh hiÖn t­îng qu¸ ¸p trong hÖ thèng ®¶m b¶o hiÖu qu¶ lµm m¸t ®ång ®Òu. Van kh«ng khÝ ë phÇn n¾p b×nh d·n në ®¶m b¶o ®é ch©n kh«ng trong hÖ thèng kh«ng qu¸ lín hoÆc qu¸ nhá ®Ó tr¸nh lµm mãp hoÆc phång kÐt m¸t. B×nh d·n në ®­îc ®Æc ë bªn tr¸i ®éng c¬(nh×n tõ phÝa qu¹t giã)b×nh ®­îc nèi th«ng víi khoang n­íc trªn cña kÐt n­íc víi hép van h»ng nhiÖt víi ¸o n­íc ë th©n m¸y vµ m¸y nÐn khÝ. ChÊt láng lµm m¸t ®­îc n¹p vµo hÖ thèng qua phÔu rãt cña b×nh d·n në. Møc chÊt láng ®­îc kiÓm tra qua van kiÓm tra l¾p trªn b×nh. Khi hÖ thèng ®­îc n¹p ®Çy th× møc chÊt láng lµm m¸t ph¶i chiÕm 1/2 ®Õn 2/3 thÓ tÝch cña b×nh d·n në. e) Khíp thuû lùc: PhÇn chñ ®éng cña khíp thuû lùc: PhÇn chñ ®éng ®­îc dÉn ®éng quay cïng víi trôc khuûu ®éng c¬ nhê trôc chñ ®éng 7 ¨n khíp then hoa víi moay ¬ 6 cña phÇn chñ ®éng.B¸nh chñ ®éng 10 b¾t chÆt víi phÇn chñ ®éng b»ng c¸c bu l«ng ®ai èc. §Çu ngoµi cña moay ¬ chñ ®éng 12 b¾t chÆt víi puli dÉn ®éng. PhÇn chñ ®éng quay tr¬n trªn th©n m¸y vµ n¾p tr­íc trªn hai æ bi cÇu 8 vµ 19. Trªn moay ¬ 6 cña phÇn chñ ®éng cã gia c«ng r·nh vßng vµ c¸c læ khoang ®Ó nèi th«ng ®­êng dÉn dÇu tõ bé ng¾t thuû lùc ®Õn khoang c«ng t¸c cña c¸nh b¬m(b¸nh chñ ®éng 10). Vµ c¸nh tuabin (c¸nh bÞ ®éng 9), r·nh vßng ®­îc lµm kÝn nhê hai vßng ®Öm ë hai bªn r·nh. ViÖc lµm kÝn gi÷a moay ¬ phÇn chñ ®éng vµ n¾p tr­íc lµ nhê phít lµm kÝn 20. PhÇn bÞ ®éng cña khíp thuû lùc Gåm trôc bÞ ®éng 16, b¸nh bÞ ®éng 9 vµ c¸c chi tiÕt liªn kÕt chóng. B¸nh 9 b¾t chÆt vµo vai trôc 16 b»ng c¸c bu l«ng. Trôc bÞ ®éng quay tr¬n trªn moay ¬ chñ ®éng qua hai æ bi cÇu 4 vµ 13. Gi÷a trôc bÞ ®éng vµ puli dÉn ®éng ®­îc lµm kÝn nhê phít 17. Nguyªn lý lµm viÖc cña khíp thuû lùc: Khi van cña bé ng¾t thuû lùc nèi th«ng ®­êng dÇu chÝnh trªn th©n ®éng c¬ víi ®­êng dÇu vµo khíp dÇu ®­îc dÉn vµo vµ ®iÒn ®Çy khoang c«ng t¸c cña khíp nèi. Do b¸nh b¬m ®­îc dÉn ®éng quay cïng tèc ®é gãc víi trôc khuûu ®éng c¬, nã cuèn dÇu chuyÓn ®éng theo, dÇu trong khoang c«ng t¸c sÏ truyÒn ®éng n¨ng tõ c¸nh b¬m sang c¸nh tuèc bin lµm cho c¸nh tuèc bin quay theo. C¸nh tuèc bin quay sÏ kÐo thao trôc bÞ ®éng vµ qu¹t giã quay theo,thùc hiÖn viÖc lµm m¸t kÐt m¸t ®éng c¬.Tèc ®é quay cña qu¹t giã tuú thuéc vµo l­îng dÇu cÊp vµo khíp thuû lùc, dÇu cÊp vµo cµng nhiÒu th× qu¹t giã quay cµng nhanh,gÇn víi tèc ®é quay cña trôc khuûu vµ ng­îc lai.ViÖc ®iÒu khiÓn l­îng dÇu cÊp vµo khíp lµ chøc n¨ng cûa bä ng¾t thuû lùc l¾p ë n¾p tr­íc cña ®éng c¬. Bé ng¾t: Khi bé ng¾t thuû lùc ng¾t ®­êng dÇu chÝnh cña ®éng c¬ ra khái ®­êng dÇu vµo khíp dÇu kh«ng ®­îc cÊp vµo khoang c«ng t¸c n÷a,mÆt kh¸c l­îng dÇu cßn l¹i trong khoang sÏ v¨ng ra vµ r¬i vÒ ®¸y dÇu cña ®éng c¬. Khi khoang c«ng t¸c kh«ng cßn ®­îc ®iÒn ®Çy dÇu n÷a th× dßng ®éng n¨ng truyÒn tõ c¸nh b¬m sang c¸nh tuèt bin bÞ ng¾t, qu¹t giã quay rÊt chËm do ma s¸t gi÷a c¸c chi tiÕt cña phÇn chñ ®éng víi phÇn bÞ ®éng. Nhê ho¹t ®éng cña khíp thuû lùc vµ bé ng¾t thuû lùc mµ ®éng c¬ nhanh chãng ®­îc s¸y nãng ®Õn nhiÖt ®é lµm viÖc, n©ng cao hiÖu suÊt cña ®éng c¬ khi ®éng c¬ lµm viÖc ë chÕ ®é t¶i nhá hoÆc khi nhiÖt ®é trong hÖ thèng lµm m¸t thÊp h¬n 85oC. Khíp thuû lùc l¾p ë ®Çu trôc khuûu cã thªm chøc n¨ng cña bé gi¶m chÊn ®Ó gi¶m dao ®éng cho hÖ trôc kuûu. f) Bé ng¾t thuû lùc. Bé ng¾t thuû lùc dïng ®Ó ®iÒu khiÓn sù lµm viÖc cña khíp nèi dÉn ®éng qu¹t giã.Nã ®­îc l¾p trªn th©n m¸y ë cuèi ®­êng n­íc vµo d·y xy lanh bªn tr¸i. Tuú theo ®iÒu kiÖn vËn hµnh ®éng c¬,ta ®Ó tay ®iÒu khiÓn cña bé ng¾t thuû lùc ë mét trong 3 vÞ trÝ sau. ChÕ ®é lµm viÖc tù ®éng: Tay ®iÒu khiÓn ®Æt ë vÞ trÝ B lóc nµy khíp nèi thuû lùc ®­îc ®iÒu khiÓn tù ®éng theo nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t. Khi nhiÖt ®é n­íc lµm m¸t cµng cao th× van ®iÒu khiÓn cña bé ng¾t cµng më nhiÒu dÇu vµo khíp thuû lùc vµ ng­îc l¹i. ChÕ ®é ng¾t: Tay ®iÒu khiÓn ë vÞ trÝ 0 lóc nµy ®­êng dÇu chÝnh cña ®éng c¬ bÞ ng¾t khái khíp nèi. Tr­êng hîp nµy qu¹t quay rÊt chËm vµ chØ do lùc ma s¸t ë c¸c æ bi vµ vßng ®Öm trong c¬ cÊu. ChÕ ®é lµm viÖc th­êng xuyªn: Tay ®iÒu khiÓn ®Ó ë vÞ trÝ P lóc nµy dÇu lu«n ®­îc cÊp ®ñ vµo khíp thuû lùc, kh«ng phô thuéc vµo nhiÖt ®é cña ®éng c¬ do ®ã qu¹t giã lu«n quay víi vËn tèc gãc gÇn b»ng víi vËn tèc gãc trôc khuûu ®éng c¬. HÖ thèng khëi ®éng: HÖ thèng ®iÖn khëi ®éng ®éng c¬ KAMAZ-740 bao gåm: M¸y khëi ®éng CT-142 víi r¬ le kÐo b»ng ®iÖn tö. R¬ le khëi ®éng PC-350 kiÓu ®iÖn tõ. C«ng t¾c m¸y khëi ®éng BK-853 víi c¬ cÊu kho¸ vµ c«ng t¾c phô BK- 317-A3. M¸y khëi ®éng ®­îc lµm kiÓu kÝnh vµ ®­îc g¾n víi vâ ly hîp b»ng 3 bu l«ng. ¾c quy 6CT-190Ah, 2 b×nh ®Êu nèi tiÕp t¹o thµnh nguån ®iÖn 1 chiÒu 24V. m¸y ph¸t xoay chiÒu T-288 cã ®iÖn ¸p ®Þnh møc 24V. c­êng ®é dßng ®iÖn ®Þnh møc. I®m = 47A; C«ng suÊt 1000w. PhÇn ii tÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c I. Chän c¸c sè liÖu ban ®Çu. 2- M« men xo¾n cã Ých lín nhÊt Memax. Memax= 637 N.m 3- trong mét phót cña trôc khuûu n n=1500 v/ph 4- Tèc ®é trung b×nh cña pÝt t«ng CTB. Gi¸ trÞ cña CTB ®­îc x¸c ®Þnh th«ng qua hai th«ng sè ®· biÕt theo biÓu thøc sau: Trong ®ã: S: Hµnh tr×nh cña pÝt t«ng [m]. S = 120 mm =0,12 m n: cña trôc khuûu ®éng c¬ . Þ Ctb 5- Sè xy lanh cña ®éng c¬ i. i = 8 ThÓ tÝch c«ng t¸c dm3 6- Tû sè gi÷a hµnh tr×nh cña pÝt t«ng vµ ®­êng kÝnh xy lanh a= 120/120 7- HÖ sè kÕt cÊu l:lµ tû sè gi÷a b¸n kÝnh quay cña trôc khuûu R vµ chiÒu dµi thanh truyÒn Gi¸ trÞ cña l th­êng n»m trong kho¶ng 8- Tû sè nÐn e: e = 17 9- HÖ sè d­ l­îng kh«ng khÝ a. - §éng c¬ diesel: + Víi buång ch¸y kh«ng ph©n chia: a = 1,4¸1,9 chän a = 1,5 10- NhiÖt ®é m«i tr­êng T0. Gi¸ trÞ trung b×nh cña T0 ë n­íc ta theo thèng kª cña nha khÝ t­îng lµ 240C, tøc lµ 2970K. 11- ¸p suÊt cña m«i tr­êng p0. §Ó tiÖn sö dông trong tÝnh to¸n, ng­êi ta th­êng lÊy gi¸ trÞ cña p0 ë ®é cao cña møc n­íc biÓn lµ: 12- HÖ sè n¹p hv vµ ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh n¹p pa. §éng c¬ 4 kú: víi xu p¸p treo hv = 0,75 ¸ 0,83. Chän hv = 0.83 13- ¸p suÊt khÝ thÓ cuèi qóa tr×nh th¶i c­ìng bøc pr. §éng c¬ diesel bèn kú kh«ng t¨ng ¸p: pr = 0,106¸ 0,115 [MPa] chän pr= 0,114 14- NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh th¶i Tr. Gi¸ trÞ cña Tr cã thÓ chän trong c¸c ph¹m vi sau: §éng c¬ diesel bèn kú: Tr = 700¸900 0K; Tr = 840oK 15- §é sÊy nãng khÝ n¹p DT. §éng c¬ diesel bèn kú kh«ng t¨ng ¸p DT = 10¸25 0K; chän DT = 20oK 16- ChØ sè nÐn ®a biÕn trung b×nh n1. §éng c¬ diesel: n1 = 1,34¸1,39 (®Õn 1,41). Gi¸ trÞ cña n1 cßn cã thÓ x¸c ®Þnh theo c«ng thøc kinh nghiÖm cña Pªtrèp. Trong ®ã: n lµ cña ®éng c¬ ë chÕ ®é tÝnh to¸n. 17- HÖ sè sö dông nhiÖt xz. §éng c¬ diesel xz = 0,65¸0,85. Chän xz = 0,70 18- NhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu QT. QT th­êng ®­îc tÝnh víi 1 kg nhiªn liÖu. §èi víi nhiªn liÖu diesel: QT = 42,5.103 [KJ/kg.nl] 20- ChØ sè d·n në ®a biÕn trung b×nh n2. Kho¶ng thay ®æi cña n2 ®èi víi c¸c lo¹i ®éng c¬ nh­ sau: §éng c¬ diesel cã buång ch¸y kh«ng ph©n chia: n2 =1,14¸1,22. Chän n2 = 1,2 II . TÝnh to¸n chu tr×nh c«ng t¸c. 2.1. TÝnh to¸n qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ. a- ë ®éng c¬ bèn kú kh«ng t¨ng ¸p. - HÖ sè khÝ sãt gr.: Khi tÝnh to¸n, gi¸ trÞ cña gr ®­îc x¸c ®Þnh theo biÓu thøc: ë ®éng c¬ diesel bèn kú: gr = 0,03 ¸ 0,07 - NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh n¹p Ta: Gi¸ trÞ cña Ta ®­îc x¸c ®Þnh theo biÓu thøc: Mpa 2.2. TÝnh to¸n qu¸ tr×nh nÐn. Môc ®Ých cña viÖc tÝnh to¸n qu¸ tr×nh nÐn lµ x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè nh­ ¸p suÊt pc vµ nhiÖt ®é Tc ë cuèi qu¸ tr×nh nÐn. Thø tù tÝnh to¸n: + §èi víi ®éng c¬ bèn kú: - ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh nÐn: Pc = pa =0,089589. 171,3433=4,028275 MPa - NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh nÐn: Tc = Ta. = 327,4041. 171,3433-1=865,9589 oK 2.3. TÝnh to¸n qu¸ tr×nh ch¸y. - Thø tù tÝnh to¸n: + TÝnh to¸n t­¬ng quan nhiÖt ho¸ - L­îng kh«ng khÝ lý thuyÕt cÇn thiÕt ®Ó ®èt ch¸y hoµn toµn 1 kg nhiªn liÖu thÓ láng: Trong ®ã: gC, gH vµ g0: lµ thµnh phÇn nguyªn tè tÝnh theo khèi l­îng cña c¸cbon, hy®r« vµ « xy t­¬ng øng chøa trong 1 kg nhiªn liÖu. TrÞ sè c¸c thµnh phÇn Êy ®èi víi nhiªn liÖu diesel: gc = 0,86; gH = 0,13; gO = 0,01. - L­îng kh«ng khÝ thùc tÕ n¹p vµo xy lanh ®éng c¬ øng víi 1 kg nhiªn liÖu Mt: Mt = aMo =1,5.0,494544=0.741816 [Kmol/kg.nl] - L­îng hçn hîp ch¸y M1 t­¬ng øng víi l­îng kh«ng khÝ thùc tÕ Mt ®èi víi ®éng c¬ diesel: M1 = Mt = aMo =1,5.0,494544 = 0,741816 [Kmol/kg.nl] - Sè mol cña s¶n vËt ch¸y M2: a = 1,5³ 1: =1,5.0,494544 + =0,774629 [Kmol/kg.nl] - HÖ sè thay ®æi ph©n tö lý thuyÕt bo: =1,04423 - HÖ sè thay ®æi ph©n tö thùc tÕ: b + TÝnh to¸n t­¬ng quan nhiÖt ®éng. * §èi víi ®éng c¬ diesel Thø tù tÝnh c¸c th«ng sè nh­ sau: - NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch trung b×nh cña hçn hîp c«ng t¸c ë cuèi qu¸ tr×nh nÐn mcvc. mcvc = 20,223 + 1,742.10-3 Tc =20,223 + 1,742.10-3. 887,96 =21,7315 [KJ/Kmol.®é] - NhiÖt dung mol ®¼ng tÝch trung b×nh cña khÝ thÓ t¹i ®iÓm z. = 20,098 + Tz = 20,712 +2,42.10-3.Tz - NhiÖt dung mol ®¼ng ¸p trung b×nh t¹i ®iÓm z: mcpz = mcvz + 8,314 = 20,712 + 8,314 + 2,42.10-3.Tz Þmcpz = 29,026 + 2,42.10-3.Tz (1) - NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh ch¸y Tz ®­îc x¸c ®Þnh theo ph­¬ng tr×nh nhiÖt ®éng cña qu¸ tr×nh ch¸y sau: 57752,85 =0,002524.Tz2 +23,20523. Tz Gi¶i ph­¬ng tr×nh ta ®­îc: Tz1= 2037,333 oK Tz2= -11206,8 oK Chän Tz1 Gi¸ trÞ cña Tz ®èi víi c¸c lo¹i ®éng c¬ kh¸c nhau n»m trong c¸c kho¶ng sau: ë ®éng c¬ diesel cã buång ch¸y kh«ng ph©n chia: Tz = 1950 ¸2100 [0K] Tû sè d·n në sím r:r=1,2 Gi¸ trÞ cña r th­êng n»m trong kho¶ng sau: r = 1,2¸1,7 Tû sè t¨ng ¸p suÊt ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh ch¸y pz=lp.pc=2,044761.4,02828=8,23686 2.4. TÝnh to¸n qu¸ tr×nh d·n në. ë ®éng c¬ diesel, qu¸ tr×nh ch¸y kÕt thóc trªn hµnh tr×nh d·n në vµ qóa tr×nh d·n në cßn l¹i ®­îc tÝnh trªn mét phÇn cña hµnh tr×nh pÝt t«ng øng víi tû sè d·n në muén d=Vb/Vz . Do ®ã c¸c th«ng sè cña qu¸ tr×nh d·n në ®­îc tÝnh víi d. - ¸p suÊt cuèi qu¸ tr×nh d·n në: [MPa] Trong ®ã: => - NhiÖt ®é cuèi qu¸ tr×nh d·n në: Gi¸ trÞ cña pb vµ Tb ®èi víi c¸c lo¹i ®éng c¬ kh¸c nhau nh­ sau: §èi víi ®éng c¬ disel: pb = 0,2¸0,4 [MPa] Tb = 1000¸1400 [0K] 2.5. KiÓm tra kÕt qu¶ tÝnh to¸n. ta cã thÓ dïng c«ng thøc kinh nghiÖm sau ®©y ®Ó kiÓm tra kÕt qu¶ viÖc chän vµ tÝnh c¸c th«ng sè. Sai sè D = So s¸nh gi÷a gi¸ trÞ ®· chän cña Tr vµ kÕt qu¶ thu ®­îc theo c¸c biÓu thøc kiÓm tra Ta thÊy sai sè nhá h¬n 3% nªn c¸c th«ng sè ®· chän tháa m¶n yªu cÇu III. X¸c ®Þnh c¸c th«ng sè ®¸nh gi¸ chu tr×nhc«ng t¸c vµ sù lµm viÖc cña ®éng c¬ 3.1. C¸c th«ng sè chØ thÞ. §ã lµ nh÷ng th«ng sè ®Æc tr­ng cho chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬. a- ¸p suÊt chØ thÞ trung b×nh lý thuyÕt pi': + §èi víi ®éng c¬ diesel: p'i b- ¸p suÊt chØ thÞ trung b×nh thùc tÕ pi , [MPa]: + §èi víi ®éng c¬ 4 kú: pi = p'i j® [MPa] Trong ®ã: j® lµ hÖ sè ®iÒn ®Çy ®å thÞ c«ng. §éng c¬ diesel bèn kú j® = 0,93¸0,96 chän j® =0,96 Pi = 0,917913.0,96 =0,881197 Mpa c- SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu chØ thÞ: + §èi víi ®éng c¬ bèn kú: = d- HiÖu suÊt chØ thÞ. Trong ®ã: QT ®­îc tÝnh b»ng [KJ/kgnl] vµ gi [kg/KWh]. 3.2. C¸c th«ng sè cã Ých. C¸c th«ng cã Ých lµ nh÷ng th«ng sè ®Æc tr­ng cho sù lµm viÖc cña ®éng c¬. x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña ¸p suÊt tæn hao c¬ khÝ trung b×nh pc¬. Thø tù tÝnh to¸n c¸c th«ng sè cã Ých nh­ sau: + ¸p suÊt tæn hao c¬ khÝ trung b×nh pc¬ ®­îc x¸c ®Þnh pc¬ =0,09 + 0,012.CTB =0,09 + 0,012.6 = 0,162 Mpa + ¸p suÊt cã Ých trung b×nh: Pe = pi -pc¬ [MPa] Þ Pe =0,881197– 0,162 =0,719197 MPa + HiÖu suÊt c¬ khÝ: hc¬ Gi¸ trÞ thùc nghiÖm cña hc¬ §éng c¬ diesel bèn kú: hc¬ = 0,70¸0,80; * X¸c ®Þnh ¸p suÊt c¬ khÝ trung b×nh [MPa] ¸p suÊt cã Ých trung b×nh pe cßn ®­îc x¸c ®Þnh theo biÓu thøc: - SuÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých: - HiÖu suÊt cã Ých: he = hi hc¬=0,4823.0,81= 0,39 Gi¸ trÞ cña he ®èi víi c¸c lo¹i ®éng c¬ ®­îc giíi thiÖu ë b¶ng 21. - C«ng suÊt cã Ých cña ®éng c¬ ë tÝnh to¸n: [KW] [Nm] Trong ®ã: Ne ®­îc tÝnh b»ng [KW] vµ n: Sai sè 3.3. X¸c ®Þnh c¸c kÝch th­íc c¬ b¶n cña ®éng c¬. - ThÓ tÝch c«ng t¸c cña xy lanh; = [dm3] Trong ®ã thø nguyªn cña c¸c th«ng sè nh­ sau: - §­êng kÝnh xy lanh D ®­îc tÝnh theo mét trong hai ph­¬ng ph¸p sau: D vµ S ®­îc x¸c ®Þnh theo biÓu thøc: 3.4. Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ cña chu tr×nh c«ng t¸c. a- Kh¸i qu¸t: b- Dùng ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt * §èi víi ®éng c¬ diesel bèn kú: ë ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt, ta thay chu tr×nh thùc tÕ b»ng chu tr×nh kÝn a-c-y-z-b-a Trong ®ã qu¸ tr×nh ch¸y nhiªn liÖu ®­îc thay b»ng qu¸ tr×nh cÊp nhiÖt ®¼ng tÝch c-y vµ cÊp nhiÖt ®¼ng ¸p y-z, qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ ®­îc thay b»ng qu¸ tr×nh rót nhiÖt ®¼ng tÝch b-a. Ta cã : Vc= Vc = vµ Vz = r.Vc. =1,2.0,085 = 0,102 dm3 Ph­¬ng ph¸p lËp b¶ng dùa vµo ph­¬ng tr×nh cña qu¸ tr×nh nÐn vµ d·n në ®a biÕn. Víi qu¸ tr×nh nÐn ®a biÕn, ta cã: Víi qu¸ tr×nh d·n në ®a biÕn, ta cã: Trong ®ã: pn, pd, Vn vµ Vd lµ c¸c gi¸ trÞ biÕn thiªn cña ¸p suÊt vµ thÓ tÝch trªn ®­êng nÐn vµ d·n në. Ta cã thÓ ®­a c¸c ph­¬ng tr×nh trªn vÒ d¹ng: vµ Trong ®ã: vµ lµ nh÷ng tû sè biÕn thiªn (tû sè nÐn tøc thêi). X¸c ®Þnh c¸c ®iÓm trªn ®­êng nÐn vµ d·n në ®a biÕn. B¶ng 23 vÞ trÝ e Vn OB' Pn vÞ trÝ d Vd OB' Pd 1 1 1.445 191.25 0.08836 1.7671 1 1 1.445 191.25 0.3378 6.757 2 1.0552 1.3694 181.25 0.09497 1.8993 2 1.0552 1.36944 181.25 0.3603 7.207 3 1.1168 1.2939 171.25 0.10249 2.0498 3 1.1168 1.29389 171.25 0.3857 7.715 4 1.186 1.2183 161.25 0.11112 2.2223 4 1.186 1.21833 161.25 0.4146 8.292 5 1.2645 1.1428 151.25 0.12109 2.4219 5 1.2645 1.14278 151.25 0.4477 8.954 6 1.354 1.0672 141.25 0.13275 2.655 6 1.354 1.06722 141.25 0.486 9.72 7 1.4571 0.9917 131.25 0.14651 2.9302 7 1.4571 0.99167 131.25 0.5308 10.62 8 1.5773 0.9161 121.25 0.16297 3.2593 8 1.5773 0.91611 121.25 0.5837 11.67 9 1.7191 0.8406 111.25 0.18294 3.6588 9 1.7191 0.84056 111.25 0.6473 12.95 10 1.8889 0.765 101.25 0.20762 4.1523 10 1.8889 0.765 101.25 0.7247 14.49 11 2.0959 0.6894 91.25 0.23874 4.7748 11 2.0959 0.68944 91.25 0.821 16.42 12 2.3538 0.6139 81.25 0.27903 5.5805 12 2.3538 0.61389 81.25 0.9437 18.87 13 2.6842 0.5383 71.25 0.33286 6.6572 13 2.6842 0.53833 71.25 1.1048 22.1 14 3.1224 0.4628 61.25 0.40784 8.1568 14 3.1224 0.46278 61.25 1.3247 26.49 15 3.7317 0.3872 51.25 0.51818 10.364 15 3.7317 0.38722 51.25 1.6406 32.81 16 4.6364 0.3117 41.25 0.6936 13.872 16 4.6364 0.31167 41.25 2.1288 42.58 17 6.12 0.2361 31.25 1.00711 20.142 17 6.12 0.23611 31.25 2.9704 59.41 18 9 0.1606 21.25 1.69071 33.814 18 9 0.16056 21.25 4.7185 94.37 19 17 0.085 11.25 3.97279 79.456 19 11.769 0.12278 16.25 6.5105 130.2 20 14.167 0.102 13.5 8.1327 162.7 * §å thÞ c«ng lý thuyÕt: c- HiÖu chØnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ lý thuyÕt hµnh thµnh ®å thÞ c«ng chØ thÞ thùc tÕ. X¸c ®Þnh ®iÓm c’(Pc’ ,Vc’) Vc’ = Vc = 0,085 dm3 Pv’ = 1,5.Pc = 1,5. 3,84695= 5,7704 MPa * §å thÞ c«ng thùc tÕ: IV. Dùng ®Æc tÝnh ngoµi cña ®éng c¬. 4.1. Thø tù dùng c¸c ®­êng ®Æc tÝnh. -- §èi víi ®éng c¬ diesel * §èi víi ®éng c¬ diesel cã buång ch¸y thèng nhÊt (kh«ng ph©n chia) [KW] [MNm] [g/KWh] Trong ®ã: Ne®m: c«ng suÊt ®Þnh møc thu ®­îc trong tÝnh to¸n n®m: øng víi c«ng suÊt ®Þnh møc : m« men xo¾n cã Ých [MNm] vµ suÊt tiªu hao nhiªn liÖu cã Ých [g/KWh] ë ®Þnh møc (n®m). Vµ: kÕt qu¶ tÝnh to¸n chØ tiªu c¸c th«ng sè 600 700 800 900 1000 1100 Ne 46.74832 57.18529 68.1455648 79.54192 91.287147 103.2940238 Me 744.0227 780.1133 813.427762 843.966 871.72805 896.713881 ge 288.2245 278.8794 270.219014 262.2432 254.95202 248.3454451 Gnl 13.47401 15.9478 18.4142273 20.85933 23.273842 25.65260033 c¸c th«ng sè 1200 1300 1400 1500 1600 1700 Ne 115.475334 127.7438617 140.0123892 152.1937 164.2006 175.9458 Me 918.923513 938.3569405 955.0141643 968.8952 980 988.3286 ge 242.423493 237.1861598 232.6334452 228.7653 225.5819 223.083 Gnl 27.9939339 30.299076 32.57156447 34.81664 37.04067 39.25052 c¸c th«ng sè 1800 1900 2000 2100 2200 2300 Ne 115.475334 127.7438617 140.0123892 152.1937 164.2006 175.9458 Me 918.923513 938.3569405 955.0141643 968.8952 980 988.3286 ge 242.423493 237.1861598 232.6334452 228.7653 225.5819 223.083 Gnl 27.9939339 30.299076 32.57156447 34.81664 37.04067 39.25052 VÏ ®å thÞ ®¨c tÝnh ngoµi víi ®å thÞ biÓu diÔn Me, ge, Gnl ta lÇn l­ît nh©n víi tØ lÖ xÝch 4.2. Dùng ®å thÞ Pk: Dïng ph­¬ng ph¸p vßng trßn BrÝch dùng ®å thÞ Pk Ph­¬ng ph¸p vßng trßn BrÝch, víi: 00’= 18 [mm] ta ®­îc V. quy dÉn khèi l­îng chuyÓn ®éng 5.1. Khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn mj. Khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn mj ®­îc x¸c ®Þnh theo biÓu thøc: mj = mp + mc + mg + m1+mx [kg] Trong ®ã: mp: khèi l­îng toµn bé pÝt t«ng, [kg]; mx: khèi l­îng c¸c xÐc m¨ng, [kg]; mc: khèi l­îng chèt pÝtt«ng vµ kho¸ h·m, [kg]; mg: khèi l­îng guèc tr­ît (nÕu cã), [kg].; m1: khèi l­îng thanh truyÒn quy dÉn vÒ ®­êng t©m chèt pÝt t«ng, [kg]. Ta cã mj = 3,82 kg 5.2. Lùc qu¸n tÝnh vµ tæng lùc, lùc tiÕp tuyÕn vµ ph¸p tuyÕn a) Lùc qu¸n tÝnh do khèi l­îng chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn mj g©y nªn th­êng ®­îc gäi t¾t lµ lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn vµ ký hiÖu lµ Pj. Pj = - mj. Rw2 (cosa + l cos 2a).10-6 [MN] Trong ®ã: R: b¸n kÝnh quay cña khuûu trôc, [m]; w: vËn tèc gãc trôc khuûu, []; l: hÖ sè kÕt cÊu cña ®éng c¬. Ta cã: R = S/2 = 0,06 m Mj = 3,82 kg w = b) Lùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng quay Pr do c¸c khèi l­îng chuyÓn ®éng quay víi vËn tèc w, b¸n kÝnh R g©y nªn, ta cã: Pr2 = m2 Rw2.10-6 [MN] Cã m2= 2,83 (kg) Þ Pr2=2,83.0,06.157,082.10-6 = 0,00453 MN Prk = mkh Rw2.10-6 [MN] Pr = Pr2 + Prk [MN] mkh gåm cã khèi l­îng mck vµ c¸c khèi l­îng quy dÉn cña m¸ khuûu mr. mkh = mck + mr [kg] 2mm- phÇn khèi l­îng kh«ng c©n b»ng cña hai m¸ khuûu coi nh­ ®­îc tËp trung t¹i träng t©m c¸ch ®­êng t©m trôc khuûu víi b¸n kÝnh r. c) Tæng lùc khÝ thÓ vµlùc qu¸n tÝnh chuyÓn ®éng tÞnh tiÕn. PS = Pk + Pj [MN] Tra gi¸ trÞ vµ theo b¶ng 3 vµ b¶ng 7 s¸ch kÕt cÊu vµ tÝnh to¸n ®éng c¬ ®èt trong d) T×m lùc tiÕp tuyÕn T vµ lùc ph¸p tuyÕn Z C¸c gi¸ trÞ ®­îc thÓ hiÖn trong b¶ng d­íi ®©y a p Pk Pj Pk2 PS b cosb T Z 0 0,11 0,0001 -0,008 0,0001 -0,00744 0 1 0 1 0 -0,00744 15 0,088 -0,0001 -0,007 -0,0001 -0,00724 4,95 0,996 0,34 0,94 -0,002 -0,00683 30 0,088 -0,0001 -0,006 -0,0001 -0,00598 9,59 0,986 0,65 0,78 -0,004 -0,00468 45 0,088 -0,0001 -0,004 -0,0001 -0,00414 13,6 0,972 0,88 0,54 -0,004 -0,00222 60 0,088 -0,0001 -0,002 -0,0001 -0,00203 16,8 0,957 1,02 0,24 -0,002 -0,00048 75 0,088 -0,0001 0,0002 -0,0001 2,6E-05 18,8 0,947 1,05 -0,1 3E-05 -1,8E-06 90 0,088 -0,0001 0,0019 -0,0001 0,00174 19,5 0,943 1 -0,4 0,0017 -0,00062 105 0,088 -0,0001 0,0031 -0,0001 0,00295 18,8 0,947 0,88 -0,6 0,0026 -0,00173 120 0,088 -0,0001 0,0038 -0,0001 0,00363 16,8 0,957 0,72 -0,8 0,0026 -0,00276 135 0,088 -0,0001 0,004 -0,0001 0,00386 13,6 0,972 0,54 -0,9 0,0021 -0,00339 150 0,088 -0,0001 0,004 -0,0001 0,00381 9,59 0,986 0,35 -1 0,0013 -0,00362 165 0,088 -0,0001 0,0038 -0,0001 0,00369 4,95 0,996 0,18 -1 0,0006 -0,00364 180 0,088 -0,0001 0,0038 -0,0001 0,00363 0 1 0 -1 6E-09 -0,00363 195 0,09 -0,0001 0,0038 -0,0001 0,0037 -4,9 0,996 -0,2 -1 -6E-04 -0,00366 210 0,094 -8E-05 0,004 -8E-05 0,00387 -9,6 0,986 -0,4 -1 -0,001 -0,00368 225 0,099 -2E-05 0,004 -2E-05 0,00398 -14 0,972 -0,5 -0,9 -0,002 -0,0035 240 0,117 0,00018 0,0038 0,00018 0,00395 -17 0,957 -0,7 -0,8 -0,003 -0,00301 255 0,139 0,00043 0,0031 0,00043 0,00353 -19 0,947 -0,9 -0,6 -0,003 -0,00207 270 0,169 0,00077 0,0019 0,00077 0,00265 -19 0,943 -1 -0,4 -0,003 -0,00094 285 0,232 0,00149 0,0002 0,00149 0,00165 -19 0,947 -1,1 -0,1 -0,002 -0,00012 300 0,361 0,00295 -0,002 0,00294 0,00106 -17 0,957 -1 0,24 -0,001 0,000253 315 0,611 0,00577 -0,004 0,00577 0,00177 -14 0,972 -0,9 0,54 -0,002 0,000948 330 1,219 0,01265 -0,006 0,01265 0,00681 -9,6 0,986 -0,6 0,78 -0,004 0,005319 345 2,545 0,02764 -0,007 0,02764 0,02055 -4,9 0,996 -0,3 0,94 -0,007 0,019385 360 5,436 0,06033 -0,008 0,06033 0,05279 -0 1 -0 1 -4E-07 0,052793 367 8,227 0,09182 -0,007 0,0919 0,08438 2,33 0,999 0,16 0,99 0,0137 0,083329 375 7,08 0,07892 -0,007 0,07893 0,07183 4,95 0,996 0,34 0,94 0,0246 0,067773 390 3,519 0,03865 -0,006 0,03865 0,03281 9,59 0,986 0,65 0,78 0,0212 0,025644 405 1,914 0,02051 -0,004 0,02051 0,01651 13,6 0,972 0,88 0,54 0,0145 0,008841 420 1,179 0,01219 -0,002 0,01219 0,01031 16,8 0,957 1,02 0,24 0,0105 0,002463 435 0,819 0,00812 0,0002 0,00812 0,00828 18,8 0,947 1,05 -0,1 0,0087 -0,00058 450 0,619 0,00586 0,0019 0,00586 0,00775 19,5 0,943 1 -0,4 0,0077 -0,00274 465 0,496 0,00447 0,0031 0,00447 0,00756 18,8 0,947 0,88 -0,6 0,0066 -0,00444 480 0,435 0,00377 0,0038 0,00377 0,00754 16,8 0,957 0,72 -0,8 0,0054 -0,00574 495 0,383 0,00318 0,004 0,00318 0,00718 13,6 0,972 0,54 -0,9 0,0038 -0,00631 510 0,316 0,00243 0,004 0,00243 0,00639 9,59 0,986 0,35 -1 0,0023 -0,00607 525 0,248 0,00169 0,0038 0,00167 0,00552 4,95 0,996 0,18 -1 0,001 -0,00546 540 0,211 0,00124 0,0038 0,00124 0,00501 0 1 0 -1 3E-08 -0,00501 555 0,174 0,0008 0,0038 0,00082 0,00463 -4,9 0,996 -0,2 -1 -8E-04 -0,00458 570 0,138 0,00042 0,004 0,00042 0,00438 -9,6 0,986 -0,4 -1 -0,002 -0,00416 585 0,118 0,0002 0,004 0,0002 0,0042 -14 0,972 -0,5 -0,9 -0,002 -0,00369 600 0,11 0,0001 0,0038 0,0001 0,00387 -17 0,957 -0,7 -0,8 -0,003 -0,00295 615 0,11 0,0001 0,0031 0,0001 0,0032 -19 0,947 -0,9 -0,6 -0,003 -0,00188 630 0,11 0,0001 0,0019 0,0001 0,00199 -19 0,943 -1 -0,4 -0,002 -0,0007 645 0,11 0,0001 0,0002 0,0001 0,00027 -19 0,947 -1,1 -0,1 -3E-04 -1,9E-05 660 0,11 0,0001 -0,002 0,0001 -0,00178 -17 0,957 -1 0,24 0,0018 -0,00043 675 0,11 0,0001 -0,004 0,0001 -0,0039 -14 0,972 -0,9 0,54 0,0034 -0,00209 690 0,11 0,0001 -0,006 0,0001 -0,00574 -9,6 0,986 -0,6 0,78 0,0037 -0,00448 705 0,11 0,0001 -0,007 0,0001 -0,00699 -4,9 0,996 -0,3 0,94 0,0024 -0,0066 720 0,11 0,0001 -0,008 0,0001 -0,00744 -0 1 -0 1 1E-07 -0,00744 * §å thÞ PS * §å thÞ vect¬ phô t¶i cæ khuûu. Gi¸ trÞ Qck a Qck a Qck a Qck a Qck 0 -0.0032 195 -0.0001 375 0.09656 555 -0.0012 15 -0.0051 210 -0.0009 390 0.05104 570 -0.0015 30 -0.0044 225 -0.0014 405 0.02753 585 -0.0017 45 -0.0017 240 -0.0016 420 0.01713 600 -0.0015 60 0.00164 255 -0.001 435 0.01234 615 -0.0005 75 0.00421 270 0.0006 450 0.0092 630 0.0015 90 0.00532 285 0.00233 465 0.00639 645 0.00389 105 0.00505 300 0.00336 480 0.00384 660 0.00558 120 0.00402 315 0.00358 495 0.00173 675 0.00553 135 0.00287 330 0.00511 510 0.00038 690 0.00341 150 0.00191 345 0.01654 525 -0.0003 705 -1E-05 165 0.00119 360 0.05698 540 -0.0008 720 -0.0032 180 0.00056 368 0.10121 * §« thÞ vtpt triÓn khai: Ta cã : Qckmax=008038 (MN) Qcktb= 0,01225(MN) Qckmin=0,0033(MN) Þ HÖ sè va ®Ëp: c =Qckmax/Qcktb = 6,5616 + X¸c ®Þnh t¶i träng riªng: . *§å thÞ mµi mßn cæ khuûu. B¶ng gi¸ trÞ c¸c lùc Q tæng *§å thÞ mµi mßn §å thÞ lùc tiÕp tuyÕn vµ m«men tæng §éng c¬ KAMAZ 740 lµ ®éng c¬ ch÷ “V” 4k×, 8 xilanh, gãc g =90, d=900 Thø tù c«ng t¸c:1-5-4-2-6-3-7-8Û00 - 6300 - 5400 - 4500 – 3600 - 2700 – 1800 – 900 a1 T1 a2 T2 a3 T3 a4 T4 a5 T5 0 0 450 0.0087 270 -0.003 540 2.66E-1 630 -0.00199 15 -0.002479 465 0.0078 285 -0.002 555 -0.00081 645 -0.00029 30 -0.003867 480 0.0066 300 -0.001 570 -0.00154 660 0.00181 45 -0.003639 495 0.0054 315 -0.002 585 -0.00225 675 0.0034 60 -0.00206 510 0.0039 330 -0.004 600 -0.00277 690 0.00371 75 2.716E-05 525 0.0023 345 -0.008 615 -0.00281 705 0.0024 90 0.0017420 540 0.00097 360 -5E-1 630 -0.00199 720 0 a6 T6 a7 T7 a8 T8 TS 360 -4.5E-07 180 6.4E-1 90 0.0017 0.00583 375 0.024599 195 -0.001 105 0.0026 0.02897 390 0.02121 210 -0.001 120 0.0026 0.02439 405 0.014502 225 -0.002 135 0.0021 0.01581 420 0.010483 240 -0.003 150 0.0013 0.00733 435 0.008731 255 -0.003 165 0.0006 0.00032 450 0.007747 270 -0.003 180 6E-09 0.00582 TStb 0.01264 M«men xo¾n cã Ých: Me*= TStb.R.hc¬.106 = 0.01264.0.06.0.8.106 = 606,72 [KW] Sai sè so víi phÇn tÝnh nhiÖt: §å thÞ lùc tiÕp tuyÕn tæng: HÕt./…… TµI LIÖU THAM KH¶O “TÝnh chu tr×nh c«ng t¸c cña ®éng c¬ «t«-m¸y kÐo” T¸c gi¶: E.I. ©ctèp (1969). “H­íng dÉn tÝnh nhiÖt ®éng c¬ ®èt trong” T¸c gi¶: Hoµng V¨n Dung (1973). “H­íng dÉn ®å ¸n m«n häc ®éng c¬ ®èt trong” T¸c gi¶: NguyÔn V¨n Ch©u (1988). “Ly thuyÕt ®éng c¬ ®èt trong”(2002) T¸c gi¶: PGS. TS Hµ Quang Minh “H­íng dÉn ®å ¸n m«n häc ®éng c¬ ®èt trong” (2003) T¸c gi¶: PGS .TS Vy H÷u Thµnh. Th.S Vò Anh TuÊn. 6. Ngoµi ra cßn nhiÒu tai liÖu tham kh¶o quan träng kh¸c.