Đồ án Nghiên cứu truyền hình độ phân giải cao

c a HDTVố ơ ả ủ Đ phân gi i cao và ch t l ng hình nh cao c a HDTV đ c hi n th trênộ ả ấ ượ ả ủ ượ ể ị màn hình r ng s làm cho ng i xem có n t ng v hình nh. V n đ này có liênộ ẽ ườ ấ ượ ề ả ấ ề quan đ n đ c đi m nhìn c a m t, ph ng pháp phân tích và t ng h p hình nh.ế ặ ể ủ ắ ươ ổ ợ ả Đ nâng cao ch t l ng hình nh truy n hình c n ph i t p trung gi i quy t cácể ấ ượ ả ề ầ ả ậ ả ế v n đ chính sau đây:ẫ ề - S phân bi t c u trúc dòng quét t i 1 kho ng cách quan sát nh t đ nh ho cự ệ ấ ạ ả ấ ị ặ trong tr ng h p các biên chuy n đ ng theo chi u ngang.ườ ợ ể ọ ề - Đ phân gi i đ u c a các chi ti t nh, so v i phim và nh ch p.ộ ả ề ủ ế ả ớ ả ụ - Đ nh p nháy (50Hz ho c 60 Hz) c a nh đ c bi t t i các vùng nh r ng,ộ ấ ặ ủ ả ặ ệ ạ ả ộ sang và các biên theo chi u ngang.ề - Đ nh p nháy gi a các dòng (25Hz và 30Hz) t i các biên theo chi u ngang.ộ ấ ữ ạ ề 54 - Các hi u ng nhi u màu các chi ti t nh (cross colour)ệ ứ ề ở ế ả - T s khuôn hình ( chi u ngang/ chi u đ ng)ỉ ố ề ề ứ - V n đ th ng nh t h , t ng h p và chuy n đ i h HDTV.ấ ề ố ấ ệ ươ ợ ể ổ ệ - H th ng các ph n ( component) c a HDTV và HDTV s .ệ ố ầ ủ ố - Kh năng phát sóng và truy n d n ( m t đ t, v tinh, cáp quang, băng r ng ,ả ề ẫ ặ ấ ệ ộ viba….) - Quan h gi a các h truy n hình c đi n ( NTSC, PAL, SECAM) và HDTV.ệ ữ ệ ề ổ ể 3.3.1 Ph ng pháp hi n th và xen hình:ươ ể ị 3.3.1.1 Kho ng cách gi a ng i xem và màn hình:ả ữ ườ N u ng i xem ng i g n màn hình, thì vùng nh nhìn th y s tăng lên vàế ườ ồ ầ ả ấ ẽ n t ng v nh cũng tăng lên, cũng gi ng nh quan sát hình nh trong không gianấ ượ ề ả ố ư ả th c, thí nghiêm nghiên c u, m t nh tĩnh trên màn hình cong, và nghiên c u nự ứ ộ ả ứ ấ t ng ng i xem theo chi u ngang và chi u đ ng. K t qu thí nghi m cho th yượ ườ ề ề ứ ế ả ệ ấ n t ng n t ng c a ng i xem có thay đ i theo chi u ngang ho c chi u đ ngấ ượ ấ ượ ủ ườ ổ ề ặ ề ứ th c khi góc nhìn gi m. Giá tr c a góc nhìn có quan h ch t ch v i n t ngự ả ị ủ ệ ặ ẽ ớ ấ ượ th tậ 3.3.1.2 Kích th c màn hình:ướ Theo k t lu n ph n trên, thì chi u cao màn hình H > 67cm ( vì kho ngế ậ ở ầ ề ả cách quan sát > 2m và b ng 3H). N u t s khuôn hình là 5:3 , thì di n tích mànằ ế ỉ ố ệ hình ph i > 0,74m vuôngả 3.3.1.3 Đ sang c c đ i c a nh:ộ ự ạ ủ ả T s t ng đ i t i thi u 30/1, t t h n là 70/1, m t s thí nghi m khác choỉ ố ươ ố ố ể ố ơ ộ ố ệ bi t là t s đ t ng ph n ( contrast) t i u cho nh là 27/1. T các k t qu trên,ế ỉ ố ộ ươ ả ố ư ả ừ ế ả ta rút ra k t lu n v t s đ t ng ph n t i thi u ddooid v i HDTV là 50/1ế ậ ề ỉ ố ộ ươ ả ố ể ớ 3.3.2 Các thông s c b n c a HDTV STUDIOố ơ ả ủ ở 3.3.2.1 S dòng quét:ố N u xem truy n hình m t kho ng cách 3H và đ cho không nhìn th yế ề ở ộ ả ể ấ đ c các dòng quét trên màn hình, thì s dòng quét c n thi t ph i >1100 dòng. Thíượ ố ầ ế ả 55 nghi m v i v truy n hình đen tr ng cho th y là nhi u do c u trúc dòng lo i nàyệ ớ ệ ề ắ ấ ễ ấ ạ đ có th đ c làm gi m đi trong tr ng h p nâng s dòng quét lên 1100 dòngể ể ượ ả ườ ợ ố 3.3.2.2 S mành trong m t giây:ố ộ Thí nghi m v quan h gi a t n s nh p nháy t i h n CFF ( critical flickerệ ề ệ ữ ầ ố ấ ớ ạ frequency) và góc nhìn. T n s CFF = 60 Hz ( 50 Hz) là c n thi t đ không cònầ ố ầ ế ể nhìn th y nh nh p nháy đ i v i h HDTV 1125 ( HDTV 1250) trong tr ng h pấ ả ấ ố ớ ệ ườ ợ đ sang tr ng đ nh là 150 cd/m vuông, kho ng cách xem truy n hình là 3H, t sộ ắ ỉ ả ề ỉ ố khuôn hình là 5:3( 16:9) và góc nhìn theo chi u ngang là 16 đ ề ộ T các k t qu nghiên c u có th rút ra đ c k t lu n là h HDTV 1125 cóừ ế ả ứ ể ượ ế ậ ệ t n s mành là 60 Hz và h HDTV 1250 có t n s mành là 50 Hzầ ố ệ ầ ố Đ chuy n đ i h t HDTV 1125/60 thành h 625/50 ng i ta ph i sể ể ổ ệ ừ ệ ườ ả ử d ng k thu t thích nghi và k t qu kh quan h n nhi u so v i ph ng phápụ ỹ ậ ế ả ả ơ ề ớ ươ chuy n đ i h thong th ngể ổ ệ ườ 3.2.2.3 Quét xen k :ẽ Kh năng phân gi i c a m t ng i s gi m r t nhanh n u t c đ chuy nả ả ủ ắ ườ ẽ ả ấ ế ố ộ ể đ i c a v t th trong nh truy n hình tăng. Kh năng phân gi i c a m t đ i v iổ ủ ậ ể ả ề ả ả ủ ắ ố ớ nh tĩnh khá cao. H th ng truy n hình quét xen k khá đ n gi n v thi t b , do đóả ệ ố ề ẽ ơ ả ề ế ị ph ng pháp này r t có hi u qu . ươ ấ ệ ả Có th nh n th y r ng cùng m t hi u qu nh nhau, n u tăng 20% sể ậ ấ ằ ộ ệ ả ư ế ố dòng quét liên t c (1:1) ho c s d ng quét xen k > ( 2:1) s không th c t , b i vìụ ặ ử ụ ẽ ẽ ự ế ở m c đ nhi u do c u trúc dòng s l n h n . Do đó quét xen k v i t l 2:1 có thứ ộ ễ ấ ẽ ớ ơ ẽ ớ ỉ ệ ể dùng cho h HDTV.ệ 3.2.2.4 T l khuôn hình:ỉ ệ Trong th c t đã có nhi u thí nghi m v t l khuôn hình cho HDTVự ế ề ệ ề ỉ ệ 3.2.2.5 Bi n đ quang đi n có đ phân gi i caoế ổ ệ ộ ả : B bi n đ i quang đi n có đ phân gi i cao đòi h i m ch quét không có l i,ộ ế ổ ệ ộ ả ỏ ạ ỗ đ phân gi i cao, t s tín hi u trên nhi u S/N cao, đ nh y c a màn c m quangộ ả ỉ ố ệ ễ ộ ạ ủ ả 56 cao. Màn c m quang ( target) c a b bi n đ i quang đi n đóng vai trò r t quanả ủ ộ ế ổ ệ ấ tr ng. Màn target c a ng vidicon ( b đ i quang đi n lo i chân không) đ c c uọ ủ ố ộ ổ ệ ạ ượ ấ t i t v t Sb2S3. do màn target có ddienj dung l n, nên vidicon có nguy c cháyạ ừ ậ ớ ơ thành màn hình target. B bi n đ i quang đi n Plumb có c u t i target t v tở ộ ế ổ ệ ấ ạ ừ ậ li u Pbo, cho đ nh y cao h n và tính th p h n so v i vidicon. Lo i saticon dùngệ ộ ạ ơ ấ ơ ớ ạ target t v t li u Sb2S3 có dòng đi n t i th p, quán tính th p và đ gi i cao h n. ừ ậ ệ ệ ố ấ ấ ộ ả ơ 3.3.3 Chi n l c phát tri n HDTV:ế ượ ể T năm 1968 hãng NHK ( Japan Broadcasting corporation ) c a nh t b t đâuừ ủ ậ ắ nghiên c u và phát tri n h truy n hình có đ phân gi i cao HDTV. K t qu làmứ ể ệ ề ộ ả ế ả xu t hi n tiêu chu n k thu t HDTV cho studio:ấ ệ ẩ ỹ ậ - S dòng quét/ nh :1125ố ả - T l khuôn hình : 5:3ỉ ệ - Ph ng pháp quét : 2:1 ( xen k )ươ ẽ - T n s mành : 60Hzầ ố - Đ r ng băng t n tín hi u : 20MHzộ ộ ầ ệ Trong kho ng th i gian 1981-1985, hang NHK đã t ch c nhi u tri n lãmả ờ ổ ứ ề ể thi t b HDTV và h i th o nhi u n c nh M , Châu Âu, Liên Xô cũ…. ế ị ộ ả ở ề ướ ư ỹ Tháng 2-1984 NHK công b chính th c m t h th ng phát sóng và thu tínố ứ ộ ệ ố hi u truy n hình đ phân gi i cao : h MUSE. Trong đó, băng t n tín hi u HDTVệ ề ộ ả ệ ầ ệ đ c nén t 20 MHz xu ng 8,1MHz và có th truy n phát sóng qua v tinh và hượ ừ ố ể ề ệ ệ th ng truy n hình cáp CATV, ghi hình b ng VTR và videodisk ( băng và đĩa t ).ố ề ằ ừ tháng 10-1984 h MUSE đ c trình bày v i m ch mã hóa (encoder) và gi i mãệ ượ ớ ạ ả (decoder) và đ c nhi u n c công nh n là h truy n hình đ phân gi i cao đ uượ ề ướ ậ ệ ề ộ ả ầ tiên trên th gi i.ế ớ Cũng gi ng nh l ch s phát tri n c a truy n hình tr c đây( th gi i có 3ố ư ị ử ể ủ ề ướ ế ớ h truy n hình :NTSC, PAL, SECAM và nhi u tiêu chu n: CCIR, OIRT, FCC),ệ ề ề ẩ truy n hình đ phân gi i cao HDTV cũng ch a th ng nh t đ c thành m t hề ộ ả ư ố ấ ượ ộ ệ chung cho toàn th gi i.ế ớ 57 Năm 1974, M t p trung nghiên c u ch đ ‘ các gi i h n k thu t truy nỹ ậ ứ ủ ề ớ ạ ỹ ậ ề hình’ và đ a ra d ki n h th ng truy n hình có màn hình r ng ( thu c SMPTE).ư ự ế ệ ố ề ộ ộ Năm 1978. Hãng BBC (Anh) công b k t qu nghiên c u v kh năng phátố ế ả ứ ề ả sóng tín hi u HDTV qua v tinh và tiêu chu n HDTV ( Plilips và Harvey).ệ ệ ẩ Năm 1974, Giáo s Wendland ( Tr ng Đ i H c Dortmund. Đ c ) báo cáoư ườ Ạ ọ ứ v m t h th ng HDTV t ng h p.ề ộ ệ ố ươ ợ V tinh đ u tiên truy n tín hi u HDTV 1125 v i k t qu t t vào năm 1978-ệ ầ ề ệ ớ ế ả ố 1979( qua v tinh BSE c a Nh t) đó là hi u màu( chrominance) sau này 1983 m iệ ủ ậ ệ ớ phát tri n thành h MUSE, truy n tín hi u HDTV trong cùng m t kênh ( tín hi uể ệ ề ệ ộ ệ các thành ph n truy n l n l t).ầ ề ầ ượ Thi t b truy n hình HDTV đ c nghiên c u và s n xu t v i nh p đ caoế ị ề ượ ứ ả ấ ớ ị ộ nh camera, VTR t ng t , telecine laser, màn hình CRT30’. Display110’ ( t lư ươ ự ỉ ệ khuôn hình là 5:3) thi t b phát sóng 12GHz và 38GHz ( 1982)ế ị ở Năm 1981, EBU thành l p nhóm chuyên gia nghiên c u v h th ng HDTVậ ứ ề ệ ố và năm 1982 t ch c hôi ngh chuy n đ v HDTV Canada, Châu Âu có ch ngổ ứ ị ề ề ề ở ươ trình nghiên c u v HDTV mang tên EUREKA’95 (EU’95) v i s tham gia c aứ ề ớ ự ủ Đ c, Pháp, Hà Lan …cac t ch c tham gia và đóng góp nhi u cho ch ng trìnhứ ổ ứ ề ươ EU’95 là vi n Heinrich Hertz ( Đ c),BBC (Anh), IBA, RAI, DBP, CCETT ( v màuệ ứ ề s c, mã, phát sóng).ắ Năm 1983 h i ngh qu c t v truy n hình (international televisionộ ị ố ế ề ề symposium) Montreux ( Canada) có tr ng bày nhi u thi t b v HDTV, Hãngở ư ề ế ị ề CBS (M ) cũng đã công b h th ng phát sóng HDTC t ng h p. phát qua v tinhỹ ố ệ ố ươ ợ ệ (đ ng th i s d ng 2 kênh). Nhóm nghiên c u SG11/ CCIR thành l p ti u banồ ờ ử ụ ứ ậ ể nghiên c u tiêu chu n truy n hình có đ phân gi i cao IPW/6 t 1983ứ ẩ ề ộ ả ừ Năm 1985, t i Nh t có tri n lãm EXPO’85 v i nhi u thi t b HDTV: máyạ ậ ể ớ ề ế ị phóng hình 370’. CRT display 40’, máy phát sóng truy n tín hi u trên m tề ệ ặ đ t( ph m vi h p) truy n tín hi u HDTV v i kho ng cách > 500km b ng cápấ ạ ẹ ề ệ ớ ả ằ quang( optical fiber trunk line). 58 Tháng 6/1982 h i ngh tri n lãm qu c t IBC’92 Amsterdam ( Hà Lan) v iộ ị ể ố ế ở ớ nhi u báo cáo và thi t b c a m t s h HDTV đã k t thúc t t đ p, IBC;92 là m cề ế ị ủ ộ ố ệ ế ố ẹ ố đánh d u quan tr ng v s phát tri n c a truyeeng hình HDTV, v vi c HDTVấ ọ ề ự ể ủ ề ệ đang đi vào cu c s ng c a chúng taộ ố ủ 3.3.3.1 Chi n l c và ph ng pháp:ế ượ ươ H i ngh th ng kỳ c a CCIR l n th 17 (1990 Dusseldort. Đ c) kh ngộ ị ườ ủ ầ ứ ở ứ ẳ đ nh chi n toàn di n v phát tri n HDTV theo các ddiemr sau đâyị ế ệ ề ề - Môi tr ng phát sóngườ - Kh năng ng d ng HDTVả ứ ụ - S đi u hòa gi a ng d ng phát sóng và không gian sóngự ề ữ ứ ụ - Ph ng ti n s n xu t ch ng trình truy n hình HDTVươ ệ ả ấ ươ ề - M ng truy n d n, phát sóng trên m t đ t và trên v tinhạ ề ẫ ặ ấ ệ D a vào các quan đi m trên và vi c xác đ nh các y u t c b n c a HDTVự ể ệ ị ế ố ơ ả ủ cho studio, nhóm SG11/CCIR đã xem xét nh ng ti n b trong lĩnh v c nén t c đữ ế ộ ự ố ộ bit nh m m c đích phát sóng HDTV trên m t đ tằ ụ ặ ấ 3.3.3.2 Đi u hòa các tiêu chu n phát sóng và không phát sóng:ề ẩ S đi u hòa các tiêu chu n HDTV là r t quan tr ng vì t c đ truy n tínự ề ẩ ấ ọ ố ộ ề hi u HDTV ( không phát sóng) l n h n r t nhi u so v i t c đ truy n tín hi uệ ớ ơ ấ ề ớ ố ộ ề ệ HDTV phát sóng 3.3.3.3 Tiêu chu n s n xu t:ẩ ả ấ CCIR mong mu n có 1 tiêu chu n truy n hình HDTV th ng nh t qu c t đố ẩ ề ố ấ ố ế ể thu n l i trong vi c trao đ i ch ng trình truy n hình. Trong giai đo n 1990-1994ậ ợ ệ ổ ươ ề ạ CCIR t p trung nghiên c u các v n đ sau đây:ậ ứ ấ ề - Đ nh nghĩa h th ng truy n hình màu HDTV chu n cho vi c s n xu tị ệ ố ề ẩ ệ ả ấ ch ng trình truy n hình.ươ ề - Đ c tr ng v hình nh và các thông s quét.ặ ư ề ả ố - Tiêu chu n interface và các ng d ng khác trong vi c ghi hình, truy n d nẩ ứ ụ ệ ề ẫ và phát sóng. 59 - Ph ng pháp đi u hòa đ i v i các ng d ng không phát sóngươ ề ố ớ ứ ụ Các thông s quan tr ng v hình nh và đ c tr ng quét v n còn là v n đố ọ ề ả ặ ư ẫ ấ ề c n ph i đ c th ng nhât.ầ ả ượ ố 3.3.3.4 Phát sóng HDTV trên m t đ t:ặ ấ Có th th c hi n vi c phát sóng HDTV trên m t đ t nh k thu t gi m t cể ự ệ ệ ặ ấ ờ ỹ ậ ả ố đ , bit c a tín hi u, nh gi m đ c t c đ bit c a tín hi u nên có th t o đ cộ ủ ệ ờ ả ượ ố ộ ủ ệ ể ạ ượ các h HDTV và ATV băng t n h pệ ầ ẹ 60 CH NG IV: CÁC H TH NG HDTVƯƠ Ệ Ố 4.1. H th ng HDTV 1250/50/2: 1 (Châu Âu)ệ ố Năm 1986, CCIR thành l p 1 ti u ban kĩ thu t chuyên nghiên c u v HDTV.ậ ể ậ ứ ề Ti u ban kĩ thu t có đ án v i tên ể ậ ề ớ là EUREKA’95 project . Chi n l c c a ti uế ượ ủ ể ban là tiêu chu n HDTV studio, bao g m m t h truy n hình HDTV cho studio:ẩ ở ồ ộ ọ ề - M c cao: HDTV 1250/50/1: 1 (a)ứ T n s l y m u tín hi u chói là 144 MHzầ ố ấ ẫ ệ - M c trung bình HDTV 1250/50/1: 1ứ T n s l y m u là 72 MHz (b)ầ ố ấ ẫ Ph ng pháp l y m u: QUINCUNXươ ấ ẫ Tiêu chu n này d a trên c s c a tiêu chu n a và s d ng m ch l c chépẩ ự ơ ở ủ ẩ ử ụ ạ ọ (diagonal filter) - M c th p HDTV 1250/50/2:1 (c)ứ ấ T n s l y m u kênh chói là 72 MHzầ ố ấ ẫ Đây là tiêu chu n quét xen k (2:1)ẩ ẽ Các tiêu chu n a, b s d ng quét liên t c (1:1)ẩ ử ụ ụ Khi đi t tiêu chu n m c th p (ví d c) sang m c cao h n (tiêu chu n b,a)ừ ẩ ứ ấ ụ ứ ơ ẩ trong h HDTV studio, ta s đ c ch t l ng hình nh cao h n và t t nhiên giáọ ở ẽ ượ ấ ượ ả ơ ấ thành cũng cao h n.ơ Nhi u hãng tham gia vào ch ng trình EUREKA’95 và đã s n xu t nhi uề ươ ả ấ ề lo i thi t b HDTV. Tháng 9 năm 1998 và 9 năm 1989 có các h i ngh và tri n lãmạ ế ị ộ ị ể IBC (International Broadcasting Convension) v v n đ HDTV Brington (Anh).ề ấ ề ở IBC’92 đ c t ch c t i Amstecdam (Hà Lan). Đó là m c đánh đ u v s phátượ ổ ứ ạ ố ấ ề ự tri n cao c a HDTV. HDTV đã b t đ u đi vào cu c s ng c a con ng i và sể ủ ắ ầ ộ ố ủ ườ ự phong phú trong vi c ng d ng HDTV vào nhi u lĩnh v c khoa h c, công nghi p.ệ ứ ụ ề ự ọ ệ 61 T i IBC’88 đã tr ng bày các thi t b hoàn ch nh cho studio theo tiêu chu n m cạ ư ế ị ỉ ẩ ứ th p (c) nh : máy ghi hình, VTR t ng t , camera, bàn tr n hình, telecine,..ấ ư ươ ự ộ Camera HDTV đ u tiên theo tiêu chu n m c trung (b) do hãng Thomson s n xu t.ầ ẩ ứ ả ấ Camera này (dùng l c chéo) và monitor đ c tr ng bày IBC’88. T i IBC’89,ọ ượ ư ở ạ ch ng trình EUREKA’95, tr ng bày thi t b chuy n đ i tiêu chu n HDTV v i tínươ ư ế ị ể ổ ẩ ớ hi u đ ng b HDTV g m 3 m c (d ng, 0, âm)ệ ồ ộ ồ ứ ươ Các t ch c EBU, SMPTE, EUREKA’95 và CCIR đã t p trung nghiên c uổ ứ ậ ứ và gi i quy t nhi u v n đ v h th ng HDTV:ả ế ề ấ ề ề ệ ố 1. Các tín hi u thành ph n (mã đ chói c đ nh)ệ ầ ộ ố ị 2. Đ nh lý gamma và nâng cao biên đ t n s cao (pre-emphasis)ị ộ ở ầ ố 3. Màu s c pơ ấ 4. S t ng h p h MAC/packet v i máy thu hình thông th ng (nghiên c uự ươ ợ ệ ớ ườ ứ HDTV thông qua HDMAC) Đ u tiên, các thông s trên đ c t i u hóa riêng bi t, sau đó đ c thầ ố ượ ố ư ệ ượ ử nghi m và cu i cùng các thông s m i đ c kh ng đ nh th c s .ệ ố ố ớ ượ ẳ ị ự ự 4.1.1 Mã đ chói c đ nhộ ố ị T t c nh ng gì g i là “đ phân gi i cao” (high definition) đ u ch a trongấ ả ữ ọ ộ ả ề ứ kênh chói, và vì v y, đ có hi u qu , c n nén băng t n tín hi u màu v i h t khậ ể ệ ả ầ ầ ệ ớ ế ả năng có th (không ch a đ ng thông tin chói). Đ nét c a nh (xem phía máyể ứ ự ộ ủ ả ở thu) cũng đ c nâng cao. N u so sánh v i các mã thông th ng (h truy n hìnhượ ế ớ ườ ệ ề thông th ng), thì các thành ph n màu không ch a m t thông tin chói nào, n u hườ ầ ứ ộ ế ệ th ng ít nh y v i can nhi u trong kênh màu. Đi u này có t m quan tr ng đ c bi tố ạ ớ ễ ề ầ ọ ặ ệ cho vi c truy n d n cũng nh x lý studio vì các thành ph n màu đ c nén th iệ ề ẫ ư ử ở ầ ượ ờ gian và đ i v i FM, công su t nhi u t l thu n v i công su t thành ph n tín hi uố ớ ấ ễ ỉ ệ ậ ớ ấ ầ ệ nén. Vi c x lý tuy n tính các chu i con trong kênh chói là hoàn toàn đ cệ ử ế ỗ ượ (gi ng nh mã theo kh i)ố ư ố 62 Khi l c tín hi u đã s a gamma (có thành ph n t n s cao), s xu t hi nọ ệ ử ầ ầ ố ẽ ấ ệ d ch thành ph n m t chi u và k t qu s làm đ chói trung bình sáng h n ho c t iị ầ ộ ề ế ả ẽ ộ ơ ặ ố h n. H n n a hi n t ng nh h ng qua l i c a các thành ph n tín hi u (alias) cóơ ơ ữ ệ ượ ả ưở ạ ủ ầ ệ th xu t hi n khi x lý tín hi u tuy n tính.ể ấ ệ ử ệ ế N u đ chói c đ nh (đ chói th t), thì vi c tách đ ng biên (edgedetection)ế ộ ố ị ộ ậ ệ ườ trên nh s chính xác h n. Do đó nguyên t c đ chói c đ nh có t m quan tr ngả ẽ ơ ắ ộ ố ị ầ ọ đ c bi t.ặ ệ 4.1.2 Nâng cao biên đ t n s cao (preemphasis)ộ ở ầ ố Đ nh lý gamma có d ng sau đây:ị ạ EY = (Y^gamma – Yo)/ (1- Yo^gamma), v i Y=Yo…1 (*)ớ Đ kh đ méo phi tuy n c a màn hình CTR, th ng s d ng giá trể ử ộ ế ủ ườ ử ụ ị gamma = 0,45 cho camera. máy thu, tín hi u đ c gi m biên đ t n s caoỞ ệ ượ ả ộ ở ầ ố (deemphasis), là quá trình ng c l i c a quá trình preemphasis camera. Quá rìnhượ ạ ủ ở preemphasis s d ng giá tr gamma th p h n (gamma = 0,33) s làm cho vi c ti pử ụ ị ấ ơ ẽ ệ ế nh n đ sáng c a m t thích h p h n và bi u di n nhi u c a h th ng truy n d nậ ộ ủ ắ ợ ơ ể ễ ễ ủ ệ ố ề ẫ t t h n. Tuy nhiên, vi c bi u di n nhi u nh v y c a camera thì l i quá th p.ố ơ ệ ể ễ ễ ư ậ ủ ạ ấ Trong m t h th ng t ng h p tuy n tính, t i phía thu, m c gamma th p sộ ệ ố ươ ợ ế ạ ứ ấ ẽ gây ra nhi u v n đ , nh các đi m nh màu đen s tr nên xám. Vì v y gamma =ề ấ ề ư ể ả ẽ ở ậ 0,45 là thích h p nh t đ i v i HDTV. Giá tr đ chói c c ti u nên th p (nh Yo=ợ ấ ố ớ ị ộ ự ể ấ ư 0,01) đ nh n đ c ph m vi đ chói kho ng 100.ể ậ ượ ạ ộ ả 4.1.3 L a ch n các màu s c pự ọ ơ ấ Có r t nhi u lý do đ cho t p các màu s c p c a h HDTV m i ph i khácấ ề ể ậ ơ ấ ủ ệ ớ ả so v i các t p màu s c p dùng trong các h truy n hình thông th ng PAL,ớ ậ ơ ấ ệ ề ườ SECAM (EBU) và NTSC (FCC): - Các tam giác màu c a EBU, FCC và SMPTE không bao trùm h t toàn bủ ế ộ gam màu th c.ự - Các màu s c p thông th ng không bao trùm h t toàn b d i các màu sơ ấ ườ ế ộ ả ơ c p có th khôi ph c đ c (ví d laser) và d i các màu s c p c a HDTV.ấ ể ụ ượ ụ ả ơ ấ ủ 63 - Hi n nay, ma tr n camera làm h p tam giác màu và gây méo tông màuệ ậ ở ẹ (hue error) đ i v i các màu n m gi a tam giác màu cho ng phát hình (display)ố ớ ằ ữ ố - V i các màu s c p thông th ng, thì vi c chuy n t video sang phim sớ ơ ấ ườ ệ ể ừ ẽ b h n ch v ch t l ng.ị ạ ế ề ấ ượ - V b ng máy tính càng ngày càng tr nên quan tr ng và các màu bão hòaẽ ằ ở ọ có th đ c dùng cho vi c v b ng máy tính nh là m t ph ng ti n ngh thu tể ượ ệ ẽ ằ ư ộ ươ ệ ệ ậ - V i mã đ chói c đ nh trong h DHMAC, méo màu có th t i thi u hóaớ ộ ố ị ệ ể ố ể trong tín hi u HDMAC n u s d ng tam giâc màu r ng h n.ệ ế ử ụ ộ ơ Vi c thay đ i t p các màu s c p ch có th th c hi n đ c khi g n ch tệ ổ ậ ơ ấ ỉ ể ự ệ ượ ắ ặ v i mã đ chói, n u không thì nhi u s có nh h ng l n.ớ ộ ế ễ ẽ ả ưở ớ Sau đây là t p m i các màu s c p cho HDTV và các nguyên t cậ ớ ơ ấ ắ a. V trí các màu th c càng r ng càng t tị ự ộ ố b. Nghiên c u bi u di n màu tr c ti p c a các ngu n màu EBU (Rec.31/EBU)ứ ể ễ ự ế ủ ồ cho camera màu c. C i biên đ nh lý khu ch đ i thành ph n C1, C2 c a mã cho phát sóng nh mả ị ế ạ ầ ủ ằ c i thi n vi c bi u di n màu trên m t máy thu thông th ngả ệ ệ ể ễ ộ ườ d. Ch n cách bi u di n t s tín hi u trên nhi u SNR studioọ ể ễ ỉ ố ệ ễ ở 4.2. Máy thu tín hi u HDTVệ Có 2 lo i máy thu hình HDTV c b n theo 2 h phát sóng MUSE (Nh t) vàạ ơ ả ệ ậ HDMAC (Châu Âu). 4.2.1 Máy thu tín hi u MUSEệ B nh nh dùng trong máy thu hình có dung l ng kho ng 10Mb (chi m tộ ớ ả ượ ả ế ỉ tr ng v giá thành cao đ i v i toàn b các linh ki n c a 1 máy thu hình)ọ ề ố ớ ộ ệ ủ Tín hi u đ c chuy n sang d ng s và sau khi tách các tín hi u âm thanh, tín hi uệ ượ ể ạ ố ệ ệ đ ng b và các tín hi u ph , tín hi u video đ c ghi vào b nh . Đi u khi n thíchồ ộ ệ ụ ệ ượ ộ ớ ề ể h p quá trình đ c t b nh nh s cho phép th c hi n quá trình n i suy (phợ ọ ừ ộ ớ ả ẽ ự ệ ộ ụ thu c vào các ch th vector chuy n đ ng cho t ng kh i hình nh). Cùng v i quáộ ỉ ị ể ộ ừ ố ả ớ 64 trình trên là quá trình dãn tín hi u màu, Cu i cùng, sau b bi n đ i s - t ng t C/ệ ố ộ ế ổ ố ươ ự A, ta nh n đ c tín hi u HDTV có t s khuôn hình là 5:3.ậ ượ ệ ỉ ố Đ phân gi i c a các ph n t nh tĩnh phía thu cũng gi ng nh nh g cộ ả ủ ầ ử ả ở ố ư ả ố t camera HDTV. Đ phân gi i c a các ph n t nh đ ng có ph n kém h n so v iừ ộ ả ủ ầ ử ả ộ ầ ơ ớ đ phân gi i tĩnh. Do đ c đi m tâm sinh lý c a m t và ng phát hình (phân tíchộ ả ặ ể ủ ắ ố nh) s th y xu t hi n nhòe các ph n nh đ ng, nh ng không thái quá. N u sả ẽ ấ ấ ệ ở ầ ả ộ ư ế ử d ng m ch kh nhòe máy thu, thì đ m t nét s gi m đi.ụ ạ ử ở ộ ấ ẽ ả nh thu đ c t tín hi u MUSE đ c đánh giá ch quan th ng kê. K t quẢ ượ ừ ệ ượ ủ ố ế ả cho th y ph n nh tĩnh không b gi m ch t l ng v b c đ xám (gradation),ầ ầ ả ị ả ấ ượ ề ậ ộ ng c l i nh đ ng có gi m ch t l ng, nh ng không đáng k . N u máy phát tínượ ạ ả ộ ả ấ ượ ư ể ế hi u MUSE trên v tinh có công su t 100W (d i t n Ku) và máy thu v tinh TVROệ ệ ấ ả ầ ệ dùng Anten Parabol có đ ng kính 1m, ta s nh n đ c phía thu t s tín hi uườ ẽ ậ ượ ở ỉ ố ệ trên nhi u S/N = 41 dB và ch t l ng hình nh đáp ng v i hình nh HDTVễ ấ ượ ả ứ ớ ả Máy thu HDTV đ c đi u ch nh theo kênh c a DBS. Cách đi u ch nh cũngượ ề ỉ ủ ề ỉ đ n gi n nh máy thu hình thông th ng. Các m ch IC (v đi n t ) ngày càng rơ ả ư ườ ạ ị ệ ử ẻ k c m ch nh hình nh 10Mbit. N u s n xu t máy thu hình v i s l ng l n,ể ả ạ ớ ả ế ả ấ ớ ố ượ ớ thì giá thành s gi m. Hi n nay giá thanh máy thu tín hi u MUSE còn khá cao soẽ ả ệ ệ v i máy thu hình thông th ng (trong đó giá thành m ch gi i mã, b nh hình nhớ ườ ạ ả ộ ớ ả chi m m t t tr ng khá cao.ế ộ ỉ ọ H th ng MUSE đ c phát qua v tinh cho phép thu đ c hình nh có ch tệ ố ượ ệ ượ ả ấ l ng cao theo tiêu chu n 1125 dòng và t l khuôn hình 5: 3. Tín hi u videoượ ẩ ỉ ệ ệ HDTV 1125 có d ng t ng t cùng v i 2 kênh âm thanh s , s d ng m t kênh vạ ươ ự ớ ố ử ụ ộ ệ tinh (băng t n 27 MHz) DBS.ầ 4.2.2 Máy thu tín hi u HDMACệ Vi c truy n tín hi u hình màu d i d ng ghép kenh theo th i gian các tínệ ề ệ ướ ạ ờ hi u thành ph n đã đ c gi i thi u trong h truy n hình thông th ng (có c iệ ầ ượ ớ ệ ệ ề ườ ả biên v t l khuôn hình 16: 9) MAC (Multiplexed Alalogue Components). Trong hề ỉ ệ ệ 65 HDTV 1250 và HDTV 1125, các tín hi u thành ph n đ c truy n v i băng t nệ ầ ượ ề ớ ầ r ng h n nhi u (băng t n tín hi u chói: 25-30 MHz)ộ ơ ề ầ ệ Trong ch ng trình EUREKA’95 có h th ng HDMAC (High Definitionươ ệ ố MAC), cho phép truy n tín hi u HDTV 1250 qua 1 kênh v tinh (d i Ku). Hề ệ ệ ả ệ HDMAC là h th ng h n h p, trong đó các tín hi u video t ng t đ c nén v iệ ố ỗ ợ ệ ươ ự ượ ớ nh ng t l thích h p và truy n cùng v i các tín hi u s DATV (Digital Assistedữ ỉ ệ ợ ề ớ ệ ố Television). H th ng này cho phép máy thu hình khôi ph c l i hình nh có ch tệ ố ụ ạ ả ấ l ng cao nh HDTV 1250 cùng v i âm thanh s có ch t l ng cao.ượ ư ớ ố ấ ượ u đi m c b n c a h th ng HDMAC so v i h MUSE c a Nh t là nóƯ ể ơ ả ủ ệ ố ớ ệ ủ ậ t ng h p v i h D2-MAC (h th ng truy n hình thông th ng có c i biên phátươ ợ ớ ệ ệ ố ề ườ ả qua v tinh châu Âu). Máy thu hình có b gi i mã D2-MAC có th thu đ c tr cệ ở ộ ả ể ượ ự ti p tín hi u HDMAC.ế ệ 4.2.2.1 Tín hi u video HDMACệ Các tín hi u video thành ph n trong h MAC đ c nén th i gian đ cho tínệ ầ ệ ượ ờ ể hi u chói và tín hi u màu có th ghép kênh k nhau trên t ng dòng hình và t oệ ệ ể ề ừ ạ thành 1 tín hi u. T s nén tín hi u chói là 3: 2, còn các tín hi u hi u s màu là 3: 1.ệ ỉ ố ệ ệ ệ ố Băng s c p theo t l c a h s nén.ơ ấ ỉ ệ ủ ệ ố Đ truy n tín hi u HDTV và t ng h p v i các h th ng MAC thôngể ề ệ ươ ợ ớ ệ ố th ng, c n ph i h n ch băng t n tín hi u b ng cách l y m u d i t n s l yườ ầ ả ạ ế ầ ệ ằ ấ ẫ ướ ầ ố ấ m u (ti u l y m u), t c là ch truy n các m u th 4 c a tín hi u.ẫ ể ấ ẫ ứ ỉ ề ẫ ứ ủ ệ Các đi m nh ch a các m u đ c d ch đi 1 đi m nh (1 pixel) đ i v i m i mànhể ả ứ ẫ ượ ị ể ả ố ớ ỗ và sau 4 mành s nh n đ c t t c các m u. T các m u nh n đ c (ghi vào bẽ ậ ượ ấ ả ẫ ừ ẫ ậ ượ ộ nh ) có th khôi ph c l i hình nh v i đ y đ đ phân gi i, n u trên nh khôngớ ể ụ ạ ả ớ ầ ủ ộ ả ế ả xu t hi n ph n nh chuy n đ ng (làm nhòe nh). Ph ng pháp này r t t t v i cácấ ệ ầ ả ể ộ ả ươ ấ ố ớ nh tĩnh. Ph n nh đ ng c n ph i truy n theo cách khác. nh HDTV đ c chia raả ầ ả ộ ầ ả ề Ả ượ thành các kh i nh và trong m i kh i là các ph n nh đ ng. Tùy thu c đ l n vàố ỏ ỗ ố ầ ả ộ ộ ộ ớ t c đ chuy n đ ng cho m i kh i s li u mà s d ng ph ng pháp mã thích h p.ố ộ ể ộ ỗ ố ố ệ ử ụ ươ ợ 66 N u nh là nh tĩnh ho c chuy n đ ng r t ch m, thì s dùng chu i 4 mành.ế ả ả ặ ể ộ ấ ậ ẽ ỗ Hình nh chuy n đ ng nhanh có đ phân gi i gi m. Các hình nh nh v y ( nhả ể ộ ộ ả ả ả ư ậ ả đ ng) thay đ i trong t ng mành và ch c n ch n các m u c a 1 mành. Đ i v i cácộ ổ ừ ỉ ầ ọ ẫ ủ ố ớ nh chuy n đ ng trung bình, thì ch n các m u c a 2 mành đ kh chuy n đ ng.ả ể ộ ọ ẫ ủ ể ử ể ộ Các thông tin v nh đ ng và ph ng pháp mã hóa đ c truy n đ n máy thu d iề ả ộ ươ ượ ề ế ướ d ng các s li u DATV. Sau đó s d ng các dòng ch ng (shuffing) đ truy n tínạ ố ệ ử ụ ồ ể ề hi u HDTV 1250 nh trong tín hi u MAC (truy n hình 625 dòng). Các m u t 2ệ ư ệ ề ẫ ừ dòng hình liên ti p đ c ghép kênh trên 1 dòng. Cách làm này cho phép gi m điế ượ ả m t n a s dòng hình trong kênh truy n. phía thu, các m u t các dòng liên ti pộ ử ố ề Ở ẫ ừ ế đ c tách ra và khôi ph c l i nh 1250 dòngượ ụ ạ ả 4.2.2.2 Ghép kênh th i gian và truy n s li uờ ề ố ệ Trong h HDMAC, các tín hi u video, âm thanh và s li u đ c ghép kênhệ ệ ố ệ ượ theo th i gian. Đ truy n tín hi u HDMAC có th s d ng 2 h th ng thu c hờ ể ề ệ ể ử ụ ệ ố ộ ọ MAC/packet: a. D-HDMAC/packet và b. D2-HDMAC/packet Hai h th ng này khác nhau v s l ng kênh âm thanh. C 2 h th ng đ uệ ố ề ố ượ ả ệ ố ề thích h p cho vi c truy n qua v tinh v i băng t n c b n là 11 MHzợ ệ ề ệ ớ ầ ơ ả Ghép kênh s t o ra 3 thành ph n chính:ẽ ạ ầ - Tín hi u video HDMACệ - Nhóm s li u trong th i gian xóa dòng (LBI) ch a các tín hi u âm thanhố ệ ờ ứ ệ - Nhóm s li u trong th i gian xóa mành (FBI) ch a các tín hi u DATVố ệ ờ ứ ệ Dung l ng kênh LBI có kh năng truy n 4 kênh âm thanh ch t l ng caoượ ả ề ấ ượ ho c 8 kênh âm thanh ch t l ng trung bình trong h D2-HDMAC, còn 8 kênh âmặ ấ ượ ệ thanh ch t l ng cao ho c 16 kênh âm thanh ch t l ng trung bình trong h D2-ấ ượ ặ ấ ượ ệ MAC. C 2 tr ng h p đ u t ng h p v i h MAC/packet.ả ườ ợ ề ươ ợ ớ ệ Kênh FBI truy n các tín hi u ki m tra trên các dòng 1-22 và 311-334 (trề ệ ể ừ dùng 312). Dung l ng kênh trong 1 mành là 1,2Mb/s, đ c dùng đ truy n các tínượ ượ ể ề 67 hi u DATV; còn các ph n ch a s d ng s truy n các tín hi u ki m tra và s li uệ ầ ư ử ụ ẽ ề ệ ể ố ệ ph .ụ Trong các tín hi u HDMAC có các t mã xác đ nh đ ng b hình nh và cácệ ừ ị ồ ộ ả chu i đ ng b cũng gi ng nh trong h MAC/packet. Các tín hi u đ ng b , ngoàiỗ ồ ộ ố ư ệ ệ ồ ộ ra, còn nh n d ng đôi hình nh. Thông tin này c n đ xác đ nh chu kì mã hóaậ ạ ả ầ ể ị HDMAC, có th i gian b ng 4 mành (80ms). Mành 1 c a chu kì mã HDMAC làờ ằ ủ mành đ u c a nh l còn mành 4 c a chu kì mã HDMAC là mành th 2 c a nhầ ủ ả ẻ ủ ứ ủ ả ch n.ẵ Các dòng 312 và 623 dùng đ truy n các tín hi u ki m tra. Các tín hi u nàyể ề ệ ể ệ t ng h p v i các thi t b đo cho h th ng MAC/packet. Ngoài ra, ph n đ u c aươ ợ ớ ế ị ệ ố ầ ầ ủ dòng 312 đ c làm đ y (m i nh th 2) b ng chu i gia ng u nhiên 512 bit. Nó cóượ ầ ỗ ả ứ ằ ỗ ẫ nhi m v là giúp trong quá trình đi u ch nh.ệ ụ ề ỉ Ph n tín hi u c n đ n đ nh m c đen có t t c các dòng (tr dòng 625).ầ ệ ầ ể ổ ị ứ ở ấ ả ừ Dòng 625 đ c dùng đ báo hi u v DATV (thông báo v c u trúc ghép kênh th iượ ể ệ ề ề ấ ờ gian); Nó là thông s m i, nh m m c đích nh n d ng ghép kênh s li u DATV.ố ớ ằ ụ ậ ạ ố ệ Tín hi u s li u đ c truy n nh mã nh phân kép nh trong các h MAC/packet.ệ ố ệ ượ ề ỡ ị ư ệ Trong kênh s li u LBI, tia s li u t c th i có t c đ 10,125 Mb/s cho h D2-ố ệ ố ệ ứ ờ ố ộ ệ HDMAC và 20,25 Mb/s cho h D-HDMAC. Đ i v i kênh FBI thì c 2 h đ u cóệ ố ớ ả ệ ề t c đ 20,25Mb/s.ố ộ Các s li u ghép kênh FBI và LBI đ c truy n trong các gói (packet).ố ệ ượ ề Format (kích th c) các gói s li u gi ng nh trong h MAC/packet. Gói xác đ nhướ ố ệ ố ư ệ ị nhóm s li u 751 bit đ c chia thành 2 ph n: ph n đ u và ph n s li u. Ph n đ uố ệ ượ ầ ầ ầ ầ ố ệ ầ ầ bao g m mã đ a ch , xác đ nh lo i s li u (ví d âm thanh ho c DATV). Chi u dàiồ ị ỉ ị ạ ố ệ ụ ặ ề ph n s li u là 91 byte, trong đó byte 1 bi u di n ph ng pháp s d ng gói.ầ ố ệ ể ễ ươ ử ụ trong t t c các s li u c a packet có s d ng các bit đ t i thi u hóaỞ ấ ả ố ệ ủ ử ụ ể ố ể các l i nhân (bit). Ti p theo là c ng chu i làm gi m thi u (scrambling sequense)ỗ ế ộ ỗ ả ể vào s li u modulo 2, nh m gi m thi u năng l ng tr c khi bi n đ i s -ố ệ ở ằ ả ể ượ ướ ế ổ ố t ng t (C/A).ươ ự 68 4.2.2.3 Mã hóa HDMAC BR và t o tín hi u DATVạ ệ S đ mã hóa tín hi u HDMAC BR (BR: Bandwidth Reduction – Gi m băngơ ồ ệ ả t n) có gi m băng t n d a trên c s s d ng DATV. Tín hi u HDMAC đ cầ ả ầ ự ơ ở ử ụ ệ ượ hình thành t tín hi u video HDMAC và s li u DATV.ừ ệ ố ệ B mã hóa HDMAC BR s d ng 3 ph ng pháp mã tín hi u chói:ộ ử ụ ươ ệ - Đ i v i ph n nh tĩnh thì s d ng tam giác 80ms; Trong nh th 1 nh n cácố ớ ầ ả ử ụ ả ứ ậ m u ch n, trong nh 2 là các m u l .ẫ ẵ ả ẫ ẻ - Đ i v i nh chuy n đ ng nhanh đ n 12 m u/40 ms, thì s d ng tam giác 40ố ớ ả ể ộ ế ẫ ử ụ ms và kh chuy n đ ng.ử ể ộ - Đ i v i nh chuy n đ ng c c nhanh, thì s d ng tam giác 20 ms, không số ớ ả ể ộ ự ử ụ ử d ng khi ho t đ ng v i phim 25 nh/sụ ạ ộ ớ ả Các tín hi u hi u s màu cùng đ c mã hóa trong b HDMAC BR theo 3ệ ệ ố ượ ộ ph ng pháp; Ph ng pháp 1 và 3 s d ng c u trúc quincunx, còn ph ng pháp 2ươ ươ ử ụ ấ ươ s d ng:ử ụ - C u trúc m u tr c giaoấ ẫ ự - Tam giác 80ms (cho nh tĩnh) đ m b o đ đ phân gi i HDTVả ả ả ủ ộ ả - Tam giác 40ms dùng cho nh chuy n đ ng ch m, đ i v i nh chuy n đ ngả ể ộ ậ ố ớ ả ể ộ nhanh đ n 6 m u thì dùng tam giác 40ms.ế ẫ - Đ i v i các nh chuy n đ ng r t nhanh, thì s d ng tam giác 20msố ớ ả ể ộ ấ ử ụ Tr c khi phát sóng, ng i ta còn s d ng nhi u bi n pháp khác nhau đướ ườ ử ụ ề ệ ể đ t ch t l ng hình nh t ng h p:ạ ấ ượ ả ươ ợ - Suy gi m theo chi u đ ng đ gi m sai l ch v không gian (spatial folding)ả ề ứ ể ả ệ ề và ch p gi a các dòng (VCI)ậ ữ - Làm b ng (nhòe) theo chi u chuy n đ ng, đ gi m hi u ng rung trên bằ ề ể ộ ể ả ệ ứ ề m t nh trong tam giác 40ms (MCCI)ặ ả - Suy gi m không-th i gian (ph thu c t n s ) theo tr c th i gian, đ gi mả ờ ụ ộ ầ ố ụ ờ ể ả đ l n (đ u n cong) c a các biên nh (TCI)ộ ượ ộ ố ủ ả 69 Trong máy thu hình HDMAC, các quá trình trên đ c th c hi n ng c l i ượ ự ệ ượ ạ ở b gi i mã.ộ ả 4.2.2.4 Âm thanh và các thông tin khác Âm thanh đ c mã hóa nh h MAC/packet. Các thông s c b n c a mãượ ư ệ ố ơ ả ủ âm thanh bao g m:ồ - T n s l y m u: 32 KHz cho âm thanh có ch t l ng cao, 16KHz cho âmầ ố ấ ẫ ấ ượ thanh có ch t l ng trung bình.ấ ượ - Ph ng pháp mã: ph ng pháp mã tuy n tính 14 bit/m u (g n v i 10 bit t cươ ươ ế ẫ ầ ớ ứ th i/m u)ờ ẫ - B o v l i: m c 1 b ng 1 bit/m u; m c 2 b ng 5 bit/m u c a mãả ệ ỗ ứ ằ ẫ ứ ằ ẫ ủ Hamming. 4.2.2.5 Các thông s đi u chố ề ế Mã tín hi u video HDMAC d a trên c s ti u l y m u, cho phép toàn bệ ự ơ ở ể ấ ẫ ộ kênh truy n không ph thu c các m u liên ti p v i t n s l y m u 20,25 MHz.ề ụ ộ ẫ ế ớ ầ ố ấ ẫ Đi u ki n này hoàn toàn th a mãn, n u nh kênh th a mãn đi u ki n th 1 t n sề ệ ỏ ế ư ỏ ề ệ ứ ầ ố Nyquist 10,125 MHz cho băng t n c b n.ầ ơ ả Các m u c a HDMAC có thêm 1 quá trình, đó là s a phi tuy n (preemphasis). Vi cẫ ủ ử ế ệ tăng đ r ng băng t n c b n lên 11,4 MHz và làm gi m kho ng quan sát đ n mànộ ộ ầ ơ ả ả ả ế hình s làm tăng can nhi u và đ nh y v i nhi u so v i h MAC thông th ng.ẽ ễ ộ ạ ớ ễ ớ ệ ườ S a phi tuy n (preemphasis) th c hi n b ng k thu t s và ch có liên quan đ nử ế ự ệ ằ ỹ ậ ố ỉ ế các m u tín hi u chóiẫ ệ Các thông s HDMAC truy n qua v tinhố ề ệ Đ truy n tín hi u D-HDMAC và D2-HDMAC ng i ta ch s d ng đi uể ề ệ ườ ỉ ử ụ ề t n FM. Trong băng t n c b n th c hi n preemphasis phi tuy n, sau đó gi m vầ ầ ơ ả ự ệ ế ả ề năng l ng và tín hi u th c hi n đi u ch gi i t n. T m c đen đ n m c tr ngượ ệ ự ệ ề ế ả ầ ừ ứ ế ứ ắ c a ph n tín hi u chói, s tăng biên đ theo t n s đ u vào máy thu.ủ ầ ệ ẽ ộ ầ ố ở ầ 70 Đ nh y đ i v i đ di t n chu n là 13,5 MHz/V t i đi m ng ng c a m chộ ạ ố ớ ộ ầ ẩ ạ ể ưỡ ủ ạ preemphasis tuy n tính th p h n, thì đ di t n đ i v i các t n s th p s là 9,54ế ấ ơ ộ ầ ố ớ ầ ố ấ ẽ MHz cho tín hi u video (đi t m c đen đ n m c tr ng trong tín hi u chói)ệ ừ ứ ế ứ ắ ệ Các thông s HDMAC truy n qua cápố ề Trong truy n hình cáp s d ng đi u biên v i biên t n c t VSB/AM (đi uề ử ụ ề ớ ầ ụ ề ch âm). Biên đ đ nh c a t i hình có giá tr 100%. M c biên đ t i hình th p nh tế ộ ỉ ủ ả ị ứ ộ ả ấ ấ là 10%. Nh v y m c logic “1” ng v i 19% và 91% m c đi u ch , còn m c logicư ậ ứ ứ ớ ứ ề ế ứ “0” ng v i 55% m c đi u ch . Đ r ng băng t n khuy n cáo là 12 MHz.ứ ớ ứ ề ế ộ ộ ầ ế 4.2.2.6 Máy thu Máy thu h HDMAC v nguyên lý đã đ c đ c p các m c trên. Nh đãệ ề ượ ề ậ ở ụ ư nói, s khác nhau gi a các h HDTV 1125 và HDTV 1250 là không l n. Nguyên lýự ữ ệ ớ c b n là gi ng nhau: đó là các h có các tín hi u thành ph n, ph c a tín hi uơ ả ố ệ ệ ầ ổ ủ ệ chói và tín hi u màu không ch ng lên nhau nh các h truy n hình thông th ng. ệ ồ ư ệ ề ườ 4.3 Generator đ ng bồ ộ Nh đã nói s khác nhau gi a h HDTV1125 và HDTV 1250 là không l n.ư ự ữ ệ ớ S ra đ i sau c a h HDTV 1250 là k t qu c a vi c nghiên c u h HDTV 1125ự ờ ủ ệ ế ả ủ ệ ứ ệ và b khuy t v n đ nh : gi i quy t v n đ t ng h p gi a HDTV1250 và cácổ ế ấ ề ư ả ế ấ ề ươ ợ ữ h MAC (h HDTV1125 dùng t l khuôn hình 5:3); gi i quy t v n đ nh p nháyệ ệ ỉ ệ ả ế ấ ề ấ gi a t n s mành 50Hz và 60Hzữ ầ ố Trái tim c a tín hi u truy n hình là b t o xung đ ng b . Xung đ ng bủ ệ ề ộ ạ ồ ộ ồ ộ HDTV khác r t nhi u so v i xung đ ng b cho truy n hình thông th ng. Sau đâyấ ề ớ ồ ộ ề ườ là generator t o xung đ ng b cho h HDTV1250.ạ ồ ộ ệ Generator có nhi m v t o tín hi u và t t c các tín hi u ph theo tiêu chu n quétệ ụ ạ ệ ấ ả ệ ụ ẩ xen k HDTV1125/50/2:1 và tiêu chu n quét liên t c HDTV1250/50/1:1 (tiêuẽ ẩ ụ chu n châu Âu). 5 tín hi u c n thi t cho tiêu chu n quét xen k là:ẩ ệ ầ ế ẩ ẽ - Tín hi u đ ng b CSệ ồ ộ 71 - Tín hi u xóa CBệ - Tín hi u đi u khi n dòng HDệ ề ể - Tín hi u đi u mành VDệ ề - Tín hi u nh n d ng nh FIP (Frame Identification Pulse)ệ ậ ạ ả - Generator t o xung đ ng b cho tiêu chu n quét liên t c cũng t o nh ng tínạ ồ ộ ẩ ụ ạ ữ hi u gi ng nh trên, tr tín hi u FIP.ệ ố ư ừ ệ 4.3.1 Nguyên lý ho t đ ng c a generatorạ ộ ủ Đ c tr ng c a các tín hi u đ ng b :ặ ư ủ ệ ồ ộ • Các tín hi u đ ng b là tín hi u có 3 m c (d ng, 0, âm), còn các tín hi uệ ồ ộ ệ ứ ươ ệ ph là nh ng tín hi u 2 m c.ụ ữ ệ ứ • Th i gian các xung, th i gian tr gi a các xung và chu kì l p l i là b i sờ ờ ễ ữ ậ ạ ộ ố c a chu kì đ ng h có t n s 2,25 MHz (T=444,4ns)ủ ồ ồ ầ ố • Chu kì quét c a nh có th chia thanh 2 chu kì, trong đó các tín hi u đ ng bủ ả ể ệ ồ ộ và các tín hi u ph có th theo chu kì ho c b ng chu kì quét dòng ho c cệ ụ ể ặ ằ ặ ố đ nh.ị Hai đ c tr ng đ u đ c t o b ng kĩ thu t s v i đ chính xác cao, đ nặ ư ầ ượ ạ ằ ậ ố ớ ộ ộ ổ đ nh cao. Còn đ c tr ng th 3 đ c th c hi n cũng b ng kĩ thu t s nh ng đ nị ặ ư ứ ượ ự ệ ằ ậ ố ư ơ gi n h n.ả ơ Tín hi u đ ng b trong 2 tiêu chu n là tín hi u s v i t mã 2 bit, còn cácệ ồ ộ ẩ ệ ố ớ ừ tín hi u ph đ c bi u di n b ng t mã 1 bit. Đ t o thêm các moment làm thayệ ụ ượ ể ễ ằ ừ ể ạ đ i các m c tín hi u (s n xung), t n s t các t mã không đ c nh h n tân sổ ứ ệ ườ ầ ố ừ ừ ượ ỏ ơ ố đ ng h 2,25MHz. Chu kì đ ng h là th i gian xung h p nh t trong các tín hi uồ ồ ồ ồ ờ ẹ ấ ệ đ ng b , đó là th i gian xung đ ng b dòng theo tiêu chu n quét liên t c (1:1)ồ ộ ờ ồ ộ ẩ ụ Theo đ c tr ng th 3, t t c các dòng c a tiêu chu n quét xen k chia ra làmặ ư ứ ấ ả ủ ẩ ẽ 8 nhóm, trong đó m i dòng c a nhóm đang xét có cùng d ng tín hi u xung đ ng bỗ ủ ạ ệ ồ ộ và các tín hi u ph . Ví d nhóm các dòng 2-44 và 621-624, tín hi u CS t o cácệ ụ ụ ở ệ ạ xung 3 m c; còn tín hi u HD là các xung ch nh t có đ r ng h p, l p l i v i chuứ ệ ữ ậ ộ ộ ẹ ặ ạ ớ 72 kì quét dòng H=72T; ng c l i các tín hi u ph còn l i s c đ nh. Trên c s cácượ ạ ệ ụ ạ ẽ ố ị ơ ở d ng tín hi u CS, CB, HD, VD, FIP, s bi u di n các d ng tín hi u s c a các tínạ ệ ẽ ể ễ ạ ệ ố ủ hi u này cho m i nhóm dòng và đ c kí hi u b ng B0,…B5.ệ ỗ ượ ệ ằ Đ i v i tiêu chu n quét liên t c trong th i gian quét nh, s bi u di n cácố ớ ẩ ụ ờ ả ẽ ể ễ chu kì (th i gian) cho các tín hi u đ ng b và các tín hi u ph cùng v i chu kì 72Tờ ệ ồ ộ ệ ụ ớ ho c c đ nh. Trong tr ng h p này, chu kì s l p l i 2 dòng (2 dòng lân c n) vìặ ố ị ườ ợ ẽ ặ ạ ậ chu kì quét dòng trong tiêu chu n 1:1 s ng n h n 2 l n so v i tiêu chu n 2:1. T tẩ ẽ ắ ơ ầ ớ ẩ ấ c các dòng đ c chia thành 4 nhóm, mà tín hi u đ ng b và các tín hi u ph c aả ượ ệ ồ ộ ệ ụ ủ 2 dòng liên ti p là gi ng nhau cho m i đôi dòng c a nhóm đang xét.ế ố ỗ ủ Tr ng thái logic các tín hi u đ ng b s và tín hi u ph (tiêu chu n 2: 1)ạ ệ ồ ộ ố ệ ụ ẩ đ c bi u di n b ng tr các bit c a t mã 6 bit B0…B5, còn tr ng thái logic các tínượ ể ễ ằ ị ủ ừ ạ hi u s theo tiêu chu n 1:1 đ c bi u di n b ng tr bit c a các t mã 5 bit B0..B4.ệ ố ẩ ượ ể ễ ằ ị ủ ừ 75 t mã B0…B5 bi u di n d ng t ng h p các tín hi u trong chu kì 1, dòng quétừ ể ễ ạ ổ ợ ệ (tiêu chu n 2: 1) còn 72 t mã B0…B4 thì bi u di n d ng tín hi u t ng h p t cácẩ ừ ể ễ ạ ệ ổ ợ ừ tín hi u trong chu kì 2, dòng liên ti p (tiêu chu n 1: 1)ệ ế ẩ Trong chu kì quét nh xu t hi n 8 chu i B0…B5 khác nhau và 4 chu i t mã B0…ả ấ ệ ỗ ỗ ừ B4 khác nhau v i chi u dài 72 t mã.ớ ề ừ 4.3.2 Ph n s c a generatorầ ố ủ Nguyên lý ho t đ ng c a s đ kh i ph n s là b nh H c đ nh cóạ ộ ủ ơ ồ ố ầ ố ộ ớ ố ị ch ng trình. S li u bi u di n các tín hi u s B0…B5 c a t t c các nhóm dòngươ ố ệ ể ễ ệ ố ủ ấ ả (2 tiêu chu n) đ c ghi vào b nh H. Các s li u đ c nhóm vào các t mã B0…ẩ ượ ộ ớ ố ệ ượ ừ B5 và B0…B4, mà các giá tr bit c a nó bi u di n m c c a các tín hi u s trong 72ị ủ ể ễ ứ ủ ệ ố chu kì đ ng h liên t c (các đi m) t dòng quét đ u. Đ ghi t p các s li u trên,ồ ồ ụ ể ừ ầ ể ậ ố ệ b nh c n dung l ng kho ng 1KB: 8 x 720B + 4x 72B = 846B. Tuy nhiên, doộ ớ ầ ượ ả vi c s d ng ph ng pháp đ a ch hóa các t , nên s d ng b nh 2KB (typeệ ử ụ ươ ị ỉ ừ ử ụ ộ ớ 2716) 73 Các đ a ch 11 bit ph i h p s đi m m i nhóm dòng, s nhóm và lo i tiêuị ỉ ố ợ ố ể ỗ ố ạ chu n, c th là: các bit A0…A6 bi u di n s đi m các bit A7…A9 bi u di n sẩ ụ ể ể ễ ố ể ể ễ ố nhóm, còn bit sau cùng bi u di n lo i tiêu chu n.ể ễ ạ ẩ M ch đ m đi m, đ m dòng và b nh V quy t đ nh m ch t o các đ a ch .ạ ế ể ế ộ ớ ế ị ạ ạ ị ỉ M ch đ m các đi m modulo 72 đ m 72 chu kì đ ng h 2,25 MHz, xác đ nhạ ế ể ế ồ ồ ị chu kì dòng 32ms, đ a vào b nh H s 7 bit (bi u di n s đi m dòng). Các xungư ộ ớ ố ể ễ ố ể T có t n s dòng đ c đ a vào b đ m dòng modulo 1250 đ đ m 1250 dòng.ầ ố ượ ư ộ ế ể ế M ch đ m này xác đ nh chu kì quét nh (tiêu chu n 2: 1) và đ a đ n b nh V sạ ế ị ả ẩ ư ế ộ ớ ố 11 bit bi u di n s dòng. Trong b nh V s ghi s bi u di n s nhóm dòng theoể ễ ố ộ ớ ẽ ố ể ễ ố ph ng pháp: nh đ a ch cho s dòng mà t mã (s là s nhóm) đ c ghi.ươ ờ ị ỉ ố ừ ẽ ố ượ Sau khi đ a đ a ch (b ng s dòng t m ch đ m dòng) vào b nh V, đ uư ị ỉ ằ ố ừ ạ ế ộ ớ ở ầ ra b nh s có t mã 3 bit bi u di n s nhóm dòng. T mã này xác đ nh ph n đ aộ ớ ẽ ừ ể ễ ố ừ ị ầ ị ch b nh H (bit A7…A9). B đ m các đi m s cho ph n còn l i c a đ a ch (bitỉ ộ ớ ộ ế ể ẽ ầ ạ ủ ị ỉ A0…A6). T b nh H s đ c ra t mã 6 bit bi u di n tr ng thái c a các đ u ra trongừ ộ ớ ẽ ọ ừ ể ễ ạ ủ ầ th i gian 1 chu kì đ ng h 2,25 MHz. S thay đ i các tr ng thái đ u ra c a b nhờ ồ ồ ự ổ ạ ầ ủ ộ ớ x y ra theo nh p c a đ ng h , s t o ra các tín hi u s B0…B5ả ị ủ ồ ồ ẽ ạ ệ ố 4.3.3 Ph n t ng t c a generatorầ ươ ự ủ Nhi m v c a ph n t ng t bao g m:ệ ụ ủ ầ ươ ự ồ - Bi n đ i các tín hi u s đ ng b và ph thành tín hi u t ng tế ổ ệ ố ồ ộ ụ ệ ươ ự - S a đ i x ng và th i gian lên c a s n xung tín hi u CS đ n giá tr 50nsử ố ứ ờ ủ ườ ệ ế ị - Ph i h p tr kháng các đ u ra c a các tín hi u đúng v i tr kháng sóng c aố ợ ở ầ ủ ệ ớ ở ủ cáp đ ng tr c 75 ohmồ ụ - Xác đ nh các m c tín hi u video chu n ch a 0,6 Vpp/75 ohm (0,6 Vđ nh-ị ứ ệ ẩ ứ ỉ đ nh) xung đ ng b và 2Vpp/750ohm tín hi u ph .ỉ ồ ộ ệ ụ Đ n đ nh biên đ tín hi u t ng t , tr c h t c n n đ nh đi n áp chu nể ổ ị ộ ệ ươ ự ướ ế ầ ổ ị ệ ả Uo = 5V. Th i gian lên c a s n xung đ u ra các b D/A có giá tr kho ng 30nsờ ủ ườ ở ầ ộ ị ả và g n nh ít ph thu c vào s n lên các xung tín hi u s .ầ ư ụ ộ ườ ệ ố 74 4.4 HDTV có băng t n r ng (W-HDTV) ầ ộ Do ti n b c a kĩ thu t s , s phát tri n c a b bi n đ i quang-đi n và bế ộ ủ ậ ố ự ể ủ ộ ế ổ ệ ộ bi n đ i đi n- quang (camera và máy thu hình) v i đ phân gi i cao nên xu t hi nế ổ ệ ớ ộ ả ấ ệ các h th ng HDTV s băng r ng th h th 2. Các h th ng này cho ch t l ngệ ố ố ộ ế ệ ứ ệ ố ấ ượ hình nh cao, nhi u âm thanh (s ) đi kèm và tín hi u teletekst có đ phân gi i cao. ả ề ố ệ ộ ả 4.4.1 H th ng W-HDTV sệ ố ố Tín hi u video s là thành ph n chính c a tín hi u HDTV hoàn ch nh.ệ ố ầ ủ ệ ỉ Nguyên lý mã hóa, đi u ch và các thông s truy n d n ph i b o đ m ch t l ngề ế ố ề ẫ ả ả ả ấ ượ thông tin t t nh t. Cùng v i s ti n b v k thu t gi m t c đ bit (nh mã DCT-ố ấ ớ ự ế ộ ề ỹ ậ ả ố ộ ư discrete cosine transform) và mã hóa d i băng t n (ti u mã hóa), t c đ bit tínướ ầ ể ố ộ hi u HDTV studio 1Gbit/s có th gi m xu ng d i 125Mbit/s mà không làmệ ở ể ả ố ướ gi m ch t l ng nh (đánh giá ch quan)ả ấ ượ ả ủ Cùng v i hình nh HDTV, âm thanh ph i đ t ch t l ng cao nh compactớ ả ả ạ ấ ượ ư disc CD (DAB-Digital Audio Broadcasting) đ t ng x ng v i ch t l ng hìnhể ươ ứ ớ ấ ượ nh. Âm thanh trong W-HDTV có nhi u kênh, t o cho ng i nghe có n t ngả ề ạ ườ ấ ượ không gian th c (mono, stereo, âm thanh tròn ambio). Dùng k thu t đi u ch nhự ỹ ậ ề ế ư đ i v i DAB, có th truy n 8 kênh âm thanh v i t c đ 100Kbit/s (ch t l ngố ớ ể ề ớ ố ộ ấ ượ ngang v i CD-compact disc)ớ HDTV s có ch t l ng nh studio cho phép truy n đ ng th i teletekst cóố ấ ượ ư ở ề ồ ờ ch t l ng nâng cao và dung l ng tin t c l n.ấ ượ ượ ứ ớ 4.4.2 Truy n phát sóng tín hi u W-HDTVề ệ V n đ truy n-phát sóng tín hi u W-HDTV có liên quan đ n 4 nguyên t cấ ề ề ệ ế ắ chính sau đây: - Trong băng t n c b n, ghép kênh s li u không có l i, không ph i s a ầ ơ ả ố ệ ỗ ả ử ở phía thu (nh s d ng các thu t toán mã kênh và mã ngu n)ờ ử ụ ậ ồ - Có ph t n t i thi uổ ầ ố ể - S d ng công su t phát t i thi uử ụ ấ ố ể 75 - Có th truy n nhi u thông tin khác trong băng t n ho c các băng t n lânể ề ề ầ ặ ầ c n.ậ Các ph ng pháp đi u ch và mã kênh cho phép s d ng công su t phát tươ ề ế ử ụ ấ ừ v tinh t ng đ i nh d i t n 20GHz. K thu t s -truy n phát sóng là chìa khóaệ ươ ố ỏ ở ả ầ ỹ ậ ố ề đ s d ng nhi u l n cùng t i t n v i phân c c tr c giao, nh m t n d ng băngể ử ụ ề ầ ả ầ ớ ự ự ằ ậ ụ t n có hi u qu . Ta có th rút ra k t lu n là k ho ch phân chia t n s cho W-ầ ệ ả ể ế ậ ế ạ ầ ố HDTV thích h p v i s l ng t i thi u v các đi u ki n, có kh năng đi u ti tợ ớ ố ượ ố ể ề ề ệ ả ề ế m m h th ng và l a ch n các thông s phát sóng cho t ng vùng đ a lý.ề ệ ố ự ọ ố ừ ị Đ có th truy n tín hi u W-HDTV qua m ng cáp đ ng tr c, c n s d ngể ể ề ệ ạ ồ ụ ầ ử ụ k thu t đi u ch có kh năng bi n đ i t c đ thông tin 140Mbit/s (kênh có đỹ ậ ề ế ả ế ổ ố ộ ộ r ng 24 MHz) sang băng UHF (đ m b o t ng h p v i h th ng ISDN). V n độ ả ả ươ ợ ớ ệ ố ấ ề t ng h p v i các h th ng khác hi n còn đang ti p t c nghiên c u. Tuy nhiên cácươ ợ ớ ệ ố ệ ế ụ ứ h th ng HDTV s có th cùng t n t i trong băng t n riêng ho c lân c n 1 cáchệ ố ố ể ồ ạ ầ ặ ậ d dàng h n là tr ng h p các h th ng HDTV t ng tễ ơ ườ ợ ệ ố ươ ự D i t n 12 GHz (Ku) không thích h p cho vi c phát sóng tín hi u W-HDTVả ầ ợ ệ ệ qua v tinh. D i t n Ku ch thích h p cho tín hi u MUSE và HDMAC băng h p.ệ ả ầ ỉ ợ ệ ẹ K ho ch EBU cho th y r ng toàn b đ r ng băng t n 600MHz là c n thi t đế ạ ấ ằ ộ ộ ộ ầ ầ ế ể truy n-phát sóng tín hi u W-HDTV s . Đ i v i kênh có đ r ng 100MHz (tiaề ệ ố ố ớ ộ ộ thông tin 140Mbit/s) có th phát 6 ch ng trình qua v tinh cho vùng đ a lý thíchể ươ ệ ị h p. S phát tri n c a k thu t nén s li u hình nh (đ m b o ch t l ng nhợ ự ể ủ ỹ ậ ố ệ ả ả ả ấ ượ ả nh studio) s cho phép tăng s l ng các ch ng trình truy n hình.ư ở ẽ ố ượ ươ ề 76 CH NG V: TÌNH HÌNH HDTV T I VI T NAMƯƠ Ạ Ệ 5.1. T i Thành Ph HCMạ ố 6/8/2009 Trung tâm truy n hình cáp TP HCM (HTVC) đ a vào ho t đ ngề ư ạ ộ d ch v truy n hình đang đ c ch đ i - HDTV. Đây là d ch v có đ phân gi iị ụ ề ượ ờ ợ ị ụ ộ ả cao nh t hi n nay trên th gi i 1.920 x 1.080 pixel.ấ ệ ế ớ Tín hi u phát ra có khuôn hình 16:9 và đ phân gi i tuy t đ i Full HD 1080iệ ộ ả ệ ố c ng v i ch t l ng âm thanh 5.1 th ng đ c dùng trong nhà hát. ộ ớ ấ ượ ườ ượ Hi n t i, HTVC đang b t đ u th nghi m d ch v v i gói thuê bao 100.000ệ ạ ắ ầ ử ệ ị ụ ớ đ ng m t tháng. Gói c c này cho phép ng i dùng xem đ c 8 kênh đ nét caoồ ộ ướ ườ ượ ở ộ 77 nh HTV7, HTV9, Disney Channel, CCTV, CNN… Ngoài ra, gói d ch v còn cungư ị ụ c p thêm 32 kênh khác chu n truy n hình ph bi n hi n nay (SD). ấ ở ẩ ề ổ ế ệ HTVC cho bi t: “Các kênh truy n hình có đ nét cao Full HD s liên t cế ề ộ ẽ ụ đ c b sung trong th i gian s p t i”.ượ ổ ờ ắ ớ Tr c đây, ng i dùng trong n c ch đ c bi t đ n ướ ườ ướ ỉ ượ ế ế công nghệ Full HD qua các đĩa DVD phim có ch t l ng cao v i s h tr thêm c a đ u đ c lo i đĩaấ ượ ớ ự ỗ ợ ủ ầ ọ ạ này. Ng i xem truy n hình dù có s d ng TV LCD ho c Plasma chu n Full HDườ ề ử ụ ặ ẩ v n không th nào thu đ c đ nét t i đa 1.920 x 1.080 pixel, th m chí còn kém soẫ ể ượ ộ ố ậ v i nh ng lo i tivi thông th ng. Vì các đài truy n hình trong n c th ng dùngớ ữ ạ ườ ề ướ ườ k thu t phát sóng analog, truy n hình k thu t s m t đ t, truy n hình cáp,ỹ ậ ề ỹ ậ ố ặ ấ ề truy n hình v tinh đ u là chu n SD v i t l khung hình 4:3.ề ệ ề ẩ ớ ỉ ệ Đ xem đ c hình nh siêu nét, ngoài TV có h tr Full HD, khách hàngể ượ ả ỗ ợ c n trang b b gi i mã bao g m sep-top box HD, th gi i mã và dây n i HDMI.ầ ị ộ ả ồ ẻ ả ố Giá bán ban đ u c a b thi t b này kho ng 5.140.000 đ ng. ầ ủ ộ ế ị ả ồ HTVC còn cho bi t, ng i xem nên dùng TV có h tr chu n Full HD đế ườ ỗ ợ ẩ ể thu đ c hình nh có ch t l ng t i đa. B i n u dùng màn hình th ng chu n SDượ ả ấ ượ ố ở ế ườ ẩ thì ch t l ng hình nh thu đ c t tín hi u HDTV cũng ch có đ phân gi i 720 xấ ượ ả ượ ừ ệ ỉ ộ ả 576 pixel. Ho c màn hình h tr HD Ready thì v n ch thu đ c hình nh m cặ ỗ ợ ẫ ỉ ượ ả ở ứ 1.280 x 720 pixel. 5.2. T i Hà N i và trên c n cạ ộ ả ướ VTC phát HDTV qua v tinh vinasat-1. t i hà n i 6-1-2010 ệ ạ ộ M ra k nguyên truy n hình v tinh th h th 2ở ỷ ề ệ ế ệ ứ 78 HDTV - s n ph m m i, có ch t l ng caoả ẩ ớ ấ ượ c aủ VTC ra đ i sau h n 1 nămờ ơ T ng Công ty n l c nghiên c u và tri n khai công ngh m i đ nâng cao ch tổ ỗ ự ứ ể ệ ớ ể ấ l ng ph c v , giúp các khán gi c a truy n hình k thu t s VTC đ c t nượ ụ ụ ả ủ ề ỹ ậ ố ượ ậ h ng ch t l ng các ch ng trình truy n hình m t cách t t nh t. ưở ấ ượ ươ ề ộ ố ấ S n ph m này cũng đ c đánh giáả ẩ ượ là s m ra k nguyên c a công nghẽ ở ỷ ủ ệ truy n hình v tinh th h th 2 (DVB-S2) c a không ch c a Vi t Nam mà cònề ệ ế ệ ứ ủ ỉ ủ ệ c a c khu v c Đông Nam Á.ủ ả ự B thu gi i mã tín hi u truy n hình v tinh th h 2 cùng các kênh truy nộ ả ệ ề ệ ế ệ ề hình theo tiêu chu n đ nét cao HDTV c a VTC s mang đ n m t không gian gi iẩ ộ ủ ẽ ế ộ ả trí hi n đ i cho nh ng khán gi c a màn nh nh ,ệ ạ ữ ả ủ ả ỏ thu h pẹ kho ng cách đ nả ế nh ng vùng sâu vùng xa, biên gi i h i đ o, ph c v nhu c u vữ ớ ả ả ụ ụ ầ ề văn hóa v i 40ớ kênh truy n hình k thu t s đ c bi t, trong đó có 8 kênh truy n hình đ nét caoề ỹ ậ ố ặ ệ ề ộ HDTV và 32 kênh truy n hình đ nét tiêu chu n SDTV.ề ộ ẩ “Thi t b thu gi i mã tín hi u truy n hình s v tinh th h th 2, DVB- S2,ế ị ả ệ ề ố ệ ế ệ ứ s n ph m đ c k t tinh v i trí tu c a VTC, s đem đ n cho khán gi truy nả ẩ ượ ế ớ ệ ủ ẽ ế ả ề hình c m t th gi i huy n o, s ng đ ng v i hình nh chân th c nh t, âm thanhả ộ ế ớ ề ả ố ộ ớ ả ự ấ hoàn h o nh t mà con ng i có th c m nh n đ c. Thi t b này s đ a c thả ấ ườ ể ả ậ ượ ế ị ẽ ư ả ế gi i vào trong nhà c a b n”, VTCớ ủ ạ phát bi u.ể Nh ng kênh HD thu n Vi t đ u tiên g m HD1, HD2, HD3, ESPN HD,ữ ầ ệ ầ ồ National Geographic HD, CCTV- HD, Fashion TV HD , Luxe TV HD 79 K T LU NẾ Ậ Có th th y r ng, cùng v i s phát tri n c a công ngh thông tin hi n đ i,ể ấ ằ ớ ự ể ủ ệ ệ ạ truy n hình s cũng nh truy n hình đ phân gi i cao đang có b c phát tri nề ố ư ề ộ ả ướ ể nhanh chóng và tr thành xu h ng phát tri n c a ngành công ngh truy n hìnhở ướ ể ủ ệ ề trên toàn th gi i.ế ớ Trong báo cáo v xu h ng phát tri n và mô hình kinh doanh HDTV trên thề ướ ể ế gi i năm 2008, sau khi đ a ra các lý do nh màn hình hi n th HD ngày càng trớ ư ư ể ị ở nên ph bi n v i giá c ph i chăng, d n thay th màn hình truy n th ng; ngu nổ ế ớ ả ả ầ ế ề ố ồ cung c p n i dung HD và các kênh ch ng trình HD ngày càng nhi u; vi c phátấ ộ ươ ề ệ HD đã tr nên quen thu c và xu t hi n trên t t c các h t ng truy n d n nh vở ộ ấ ệ ấ ả ạ ầ ề ẫ ư ệ 80 tinh, s m t đ t, cáp, h t ng vi n thông… Screen Digest d đoán xu h ng phátố ặ ấ ạ ầ ễ ự ướ tri n t t y u trong t ng lai c a HDTV. Các nhân t này s đ m b o cho b cể ấ ế ươ ủ ố ẽ ả ả ướ phát tri n v ng ch c và thành công c a HDTV trong dài h n.Còn trong th i gianể ữ ắ ủ ạ ờ ng n h n tr c m t thì HDTV có s phát tri n không đ u trên th gi i và cóắ ạ ướ ắ ự ể ề ế ớ kho ng cách l n gi a s h s h u TV HD và s thuê bao HDTV – r t nhi u hả ớ ữ ố ộ ở ữ ố ấ ề ộ gia đình đã mua TV HD nh ng ch y u đ xem các ch ng trình SD. Tuy còn cóư ủ ế ể ươ m t s v n đ trên con đ ng phát tri n, nh ng HDTV đã và đang có nh ng b cộ ố ấ ề ườ ể ư ữ ướ phát tri n đáng k , d n kh ng đ nh là xu h ng phát tri n chính c a truy n hìnhể ể ầ ẳ ị ướ ể ủ ề th gi i.ế ớ Còn t i Vi t Nam, ạ ệ ngay t nh ng ngày đ u tiên c a năm 2009, tin vui đ nừ ữ ầ ủ ế v i khán gi Vi t Nam yêu thích truy n hình là Đài truy n hình k thu t s HVTCớ ả ệ ề ề ỹ ậ ố (2010 VTC) chính th c đ a lên sóngứ ư kênh truy n đ nét cao (full HD) và m t sề ộ ộ ố kênh đ nét tiêu chu n, ph sóng trên toàn lãnh th Vi t Nam thông qua v tinhộ ẩ ủ ổ ệ ệ VINASAT-1, m ra c h cho ng i xem đ c th ng ngo n nh ng hình nhở ơ ộ ườ ượ ưở ạ ữ ả s c nét, âm thanh s ng đ ng nh trong r p chi u phim ngay trên sóng truy nắ ố ộ ư ạ ế ề hình… Nh v y cùng v i xu h ng t t y u c a truy n hình đ nét cao HDTV trênư ậ ớ ướ ấ ế ủ ề ộ toàn th gi i, Vi t Nam chúng ta cũng đang có nh ng b c ti n đáng k trongế ớ ệ ữ ướ ế ể công ngh truy n hình nói chung và HDTV nói riêng. Đ án v i nh ng phân tíchệ ề ồ ớ ữ v c s cũng nh các thông s c b n c a HDTV và các h th ng HDTV trênề ơ ở ư ố ơ ả ủ ệ ố th gi i hi v ng đã mang l i m t cái nhìn c b n v h th ng truy n hình đ nétế ớ ọ ạ ộ ơ ả ề ệ ố ề ộ cao đ t đó th y rõ xu th phát tri n HDTV hi n nay c a Vi t Nam cũng nhể ừ ấ ế ể ệ ủ ệ ư trên toàn th gi i.ế ớ 81 TÀI LI U THAM KH OỆ Ả 1.Nguy n Kim Sách, ễ truy n hình s có nén ề ố và multimedia, Nhà xu t b nấ ả Khoa h c k thu t, Hà N i 2000ọ ỹ ậ ộ 2.Charles Poynton, Digital Video HDTV Algorithms and Interfaces, Morgan Kautmann Publishers, 2003. 3.Ph m Đào Lâm, ạ Truy n d n truy n hình sề ẫ ề ố, 82 4.Đ Hoàng Ti n – Vũ Đ c Lý, ỗ ế ứ Giáo trình truy n hìnhề , nhà xu t b n khoaấ ả h c k thu t, Hà N i 2001ọ ỹ ậ ộ 83