Đồ án Thiết kế hệ thống phanh cho xe minibus 12-15 chỗ có trang bị hệ thống ABS + Traction

ng vÞ trÝ gi÷a nhê lùc cña lß xo håi vÞ lµm cöa "B" ®ãng. ChÕ ®é t¨ng ¸p Tªn chi tiÕt Ho¹t ®éng Van ®iÖn 3 vÞ trÝ Cöa "A" më Cöa "B" ®ãng M« t¬ b¬m Ho¹t ®éng Khi th«ng tin ®­îc ®­a vÒ ABS ECU tõ c¸c c¶m biÕn b¸nh xe nÕu ABS ECU nhËn thÊy tåc ®é b¸nh xe t¨ng lªn th× ABS ECU sÏ quyÕt ®Þnh t¨ng ¸p suÊt trong xi lanh b¸nh xe ®Ó t¹o lùc phanh lín ABS ECU sÏ ng¾t dßng ®iÖn cÊp cho cuén d©y van ®iÖn. V× vËy cöa "A" cña van ®iÖn 3 vÞ trÝ sÏ më cßn cöa "B" cña van ®iÖn 3 vÞ trÝ ®ãng. Nã cho phÐp dÇu trong xi lanh phanh chÝnh ch¶y qua cöa "A" ®Õn cöa "C" trong van ®iÖn 3 vÞ trÝ ®Õn xi lanh b¸nh xe, møc ®é t¨ng ¸p suÊt cÇn ®­îc ®iÒu khiÓn nhê lÆp l¹i c¸c chÕ ®é t¨ng ¸p vµ gi÷. 1.2 HÖ thèng TRACTION Chøc n¨ng cña hÖ thèng TRACTION: ë ®­êng cã hÖ sè ma s¸t thÊp nh­ ®­êng tuyÕt hoÆc ®­êng tr¬n, b¸nh xe chñ ®éng sÏ bÞ quay t¹i chç nÕu xe khëi hµnh hoÆc t¨ng tèc nhanh. §iÒu nµy lµm xe bÞ tæn thÊt m« men vµ cã thÓ bÞ tr­ît. M« men cùc ®¹i cã thÓ truyÒn ®Õn c¸c b¸nh xe ®­îc quyÕt ®Þnh bëi hÖ sè ma s¸t gi÷a lèp xe vµ mÆt ®­êng. NÕu cè truyÒn m«men ®Õn c¸c b¸nh qu¸ møc nµy sÏ lµm b¸nh xe bÞ tr­ît quay. ViÖc ®¶m b¶o m«men phï hîp víi hÖ sè ma s¸t lµ hoµn toµn kh«ng dÔ dµng ®èi víi ng­êi l¸i. ë phÇn lín c¸c tr­êng hîp, khi khëi hµnh ®ét ngét, ng­êi l¸i ®¹p ch©n ga qu¸ m¹nh lµm xe bÞ tr­ît quay. HÖ thèng TRACTION (hay ®­îc viÕt t¾t lµ TRC trong c¸c tµi liÖu cña c¸c n­íc ë ch©u ¢u) cã nhiÖm vô chÝnh lµ gi¶m m« men xo¾n khi xe b¾t ®Çu tr­ît quay mµ kh«ng phô thuéc vµo ý ®Þnh cña ng­êi l¸i. Cïng lóc ®ã nã ®iÒu khiÓn hÖ thèng phanh sao cho gi¶m m«men truyÒn xuèng mÆt ®­êng ®Õn mét gi¸ trÞ phï hîp. V× vËy, TRC cã chøc n¨ng chñ yÕu gióp xe cã thÓ khëi hµnh hoÆc t¨ng tèc ®é mét c¸ch nhanh chãng vµ æn ®Þnh. C¬ së lÝ thuyÕt cña hÖ thèng TRC: Gi¸ trÞ m« men gióp xe ch¹y trªn ®­êng chÝnh lµ m«men kÐo (Mk) ®­îc ph¸t sinh tõ lùc b¸m cña b¸nh xe víi mÆt ®­êng. Khi m«men ph¸t ra cña ®éng c¬ (Me) nhá h¬n Mk th× ®éng c¬ sÏ ph¸t huy ®­îc hÕt l­îng c«ng suÊt ph¸t ra. NÕu ®éng c¬ ph¸t ra c«ng suÊt Me lín h¬n Mk th× c«ng suÊt cña ®éng c¬ sÏ thõa ra mét l­îng Me -Mk . L­îng c«ng suÊt thõa nµy sÏ lµm b¸nh xe bÞ tr­ît quay trªn mÆt ®­êng lµm cho xe mÊt ®i tÝnh æn ®Þnh trong chuyÓn ®éng. Do vËy, cÇn cã mét hÖ thèng ®Ó ®¶m b¶o cho xe cã nh÷ng ®iÒu kiÖn khëi hµnh tèt nhÊt. HÖ thèng TRC lu«n ®iÒu khiÓn sao cho tèc ®é cña c¸c b¸nh chñ ®éng gÇn víi tèc ®é tiªu chuÈn Nh»m thùc hiÖn môc ®Ých nµy, dùa vµo nh÷ng lÝ thuyÕt vµ thùc tÕ vÒ ®iÒu kiÖn b¸m cña b¸nh xe víi mÆt ®­êng mµ hÖ thèng TRC sÏ ®­a ra nh÷ng tÝnh to¸n vµ ®iÒu khiÓn c¸c bé chÊp hµnh TRC ®Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é cña c¸c b¸nh xe phï hîp nhÊt v¬Ý ®iÒu kiÖn thùc tÕ, gióp xe khëi ®éng nhanh chãng vµ æn ®Þnh. ý nghÜa cña hÖ thèng TRC: HÖ thèng TRC cã kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm nhiªn liÖu cho xe do: (hÖ thèng TRC lu«n ®iÒu khiÓn sao cho c«ng suÊt ®éng c¬ ph¸t ra phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn b¸m gi÷a b¸nh xe vµ mÆt ®­êng do ®ã h¹n chÕ ®­îc l­îng c«ng suÊt thõa, dÉn ®Õn tiÕt kiÖm ®­îc nhiªn liÖu. HÖ thèng TRC gióp cho xe kh«ng bÞ tr­ît quay khi khëi ®éng hoÆc khi xe t¨ng tèc ®ét ngét. §iÒu nµy cã nghÜa lµ hÖ thèng TRC ®¶m b¶o cho lùc b¸m däc vµ lùc b¸m ngang cña xe lu«n ë gi¸ trÞ cao khi xe khëi ®éng hoÆc t¨ng tèc. Do ®ã, nã ®¶m b¶o cho xe gi÷ ®­îc tÝnh æn ®Þnh dÉn h­íng khi khëi ®éng hoÆc t¨ng tèc. Nguyªn lÝ c¬ b¶n : - C¸c c¶m biÕn tèc ®é ë c¸c b¸nh xe göi tÝn hiÖu cña tõng b¸nh xe ®Õn ABS+TRC ECU - ABS+TRC ECU theo dâi t×nh tr¹ng cña c¸c b¸nh xe b»ng c¸ch tÝnh tèc ®é cña b¸nh xe vµ sù thay ®æi tèc ®é cña c¸c b¸nh xe so víi tèc ®é tiªu chuÈn. - ABS+TRC ECU sÏ dùa vµo ®ã ®Ó ®iÒu khiÓn vÞ trÝ cña b­ím ga phô - §ång thêi, côm ®iÒu khiÓn thuû lùc ®iÒu khiÓn hÖ thèng phanh TRC theo mÖnh lÖnh tõ ECU b»ng c¸ch: T¨ng, gi¶m hay gi÷ nguyªn ¸p suÊt dÇu trong hÖ thèng phanh TRC ®Ó cho c¸c b¸nh xe kh«ng bÞ tr­ît quay. Tæng quan vÒ mét sè chi tiÕt vµ chøc n¨ng cña chóng trong hÖ thèng TRC: Chi tiÕt Chøc n¨ng ABS vµ TRC ECU §¸nh gi¸ ®iÒu kiÖn chuyÓn ®éng dùa trªn tÝn hiÖu tõ c¶m biÕn tèc ®é tr­íc vµ sau vµ dùa vµo tÝn hiÖu vÞ trÝ b­ím ga tõ ECU råi göi tÝn hiÖu ®iÒu háng, nã bËt ®Ìn TRC ®Ó b¸o cho ng­êi l¸i biÕt Khi ®iÒu khiÓn ®Õn bé chÊp hµnh b­ím ga phô vµ bé chÊp hµnh phanh TRC NÕu TRC ®Æt ë chÕ ®é chÈn ®o¸n, nã hiÓn thÞ mçi h­ háng b»ng m· C¶m biÕn b¸nh xe tr­íc vµ sau Ph¸t hiÖn tèc ®é b¸nh xe vµ göi tÝn hiÖu ®Õn ABS vµ TRC ECU C«ng t¾c khëi ®éng sè trung gian Göi tÝn hiÖu vÞ trÝ cÇn sè ®Õn ABS vµ TRC ECU C«ng t¾c ®Ìn phanh Ph¸t hiÖn tÝn hiÖu phanh vµ göi ®Õn ABS vµ TRC ECU C«ng t¾c b¸o møc dÇu phanh Ph¸t hiÖn møc dÇu trong b×nh dÇu tæng phanh vµ göi tÝn hiÖu ®Õn ABS vµ TRC ECU C«ng t¾c c¾t TRC Cho phÐp ng­êi l¸i ngõng hÖ thèng TRC ECU ®éng c¬ vµ hép sè tù ®éng NhËn tÝn hiÖu vÞ trÝ b­ím ga phô vµ chÝnh råi göi chóng ®Õn ECU ABS vµ TRC C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga chÝnh Ph¸t tÝn hiÖu gãc më b­ím ga chÝnh vµ göi tÝn hiÖu ®Õn ABS vµ TRC ECU C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga phô Ph¸t tÝn hiÖu gãc më b­ím ga phô vµ göi tÝn hiÖu ®Õn ABS vµ TRC ECU Bé chÊp hµnh phanh TRC T¹o, tÝch vµ cung cÊp ¸p suÊt dÇu ®Õn bé chÊp hµnh phanh ABS theo tÝn hiÖu tõ ABS vµ TRC ECU Bé chÊp hµnh b­ím ga phô §iÒu khiÓn gãc më b­ím ga phô theo tÝn hiÖu tõ ABS vµ TRC ECU Bé chÊp hµnh ABS §iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu ®Õn c¸c xi lanh b¸nh xe theo tÝn hiÖu tõ ABS vµ TRC ECU §Ìn b¸o TRC B¸o cho ng­êi l¸i biÕt hÖ thèng TRC ®ang ho¹t ®éng vµ TRC háng §Ìn b¸o TRC OFF B¸o cho ng­êi l¸i biÕt TRC kh«ng ho¹t ®éng do h­ háng ABS hay hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®éng c¬ hay c«ng t¾c c¾t TRC R¬le chÝnh phanh TRC CÊp ®iÖn ®Õn bé chÊp hµnh phanh TRC vµ R¬le m«t¬ TRC R¬le m«t¬ TRC CÊp ®iÖn ®Õn m«t¬ b¬m TRC R¬ le b­ím ga TRC CÊp ®iÖn ®Õn bé chÊp hµnh b­ím ga phô qua ABS vµ TRC ECU B¶ng thèng kª ë trªn cho biÕt nh÷ng chi tiÕt vµ chøc n¨ng nãi chung cña chóng trong hÖ thèng TRC; cßn ®èi víi tõng lo¹i xe kh¸c nhau th× l¹i cã nh÷ng c¸ch l¾p ®Æt, bè trÝ c¸c côm chi tiÕt kh¸c nhau. HÖ thèng TRC cã hai lo¹i chÝnh: Mét lo¹i cã b×nh tÝch n¨ng trong hÖ thèng cßn mét lo¹i kh«ng cã b×nh tÝch n¨ng( b×nh tÝch n¨ng ®­îc ®Æt trong côm b¬m TRC) . §èi víi nh÷ng xe cã b×nh tÝch n¨ng, trong bé chÊp hµnh phanh TRC cã thªm c¬ cÊu "van ®iÖn c¾t b×nh tÝch n¨ng". H×nh 1 - 1 Côm b¬m cña lo¹i cã b×nh tÝch ¸p H×nh 1 - 2: Côm b¬m cña lo¹i kh«ng cã b×nh tÝch ¸p §èi víi nh÷ng kiÓu xe cã tay l¸i bªn tr¸i th× trong bé chÊp hµnh phanh TRC cã sö dông c«ng t¾c ¸p suÊt; cßn ®èi víi nh÷ng xe cã tay l¸i bªn ph¶i th× trong bé chÊp hµnh phanh TRC cã sö dông c¶m biÕn ¸p suÊt thay cho nhiÖm vô cña c«ng t¾c ¸p suÊt. KÕt hîp hÖ thèng ABS vµ TRC Hai hÖ thèng ABS vµ TRC cã nhiÒu ®iÓm t­¬ng ®ång : - Hai hÖ thèng cïng tÝnh to¸n tèc ®é cña b¸nh xe vµ xem xÐt ®é b¸m cña b¸nh xe so víi mÆt ®­êng ®Ó ®iÒu khiÓn tèc ®é b¸nh xe mét c¸ch tèi ­u. - Hai hÖ thèng cïng cã chung nh÷ng nguyªn lÝ lµm viÖc c¬ b¶n; chung môc ®Ých lµm t¨ng tÝnh æn ®Þnh cña xe khi chuyÓn ®éng. - Ngoµi ra, hai hÖ thèng cßn bæ sung cho nhau rÊt tèt trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng do chóng cã thÓ sö dông lÉn mét sè côm cña hÖ thèng cßn l¹i. VÝ dô: HÖ thèng TRC cã thÓ sö dông van ®iÖn 3 vÞ trÝ cña hÖ thèng ABS ®Ó ®iÒu khiÓn viÖc phanh c¸c b¸nh xe. Hai hÖ thèng cã thÓ dïng chung c¸c c¶m biÕn tèc ®é cña c¸c b¸nh xe... Do vËy, ng­êi ta th­êng kÕt hîp chung c¶ hai hÖ thèng trªn mét xe hiÖn ®¹i. PhÇn ®iÒu khiÓn th× ë mét vµi kiÓu xe cã ABS ECU vµ TRC ECU cã thÓ t¸ch rêi nhau; còng cã c¸c xe ABS ECU vµ TRC ECU ®­îc tÝch hîp trong mét khèi vµ cã m«t¬ dÉn ®éng b­ím ga phô riªng ®Ó ®iÒu khiÓn. ABS ECU -§iÒu khiÓn ABS -§iÒu khiÓn phanh TRC Bé chÊp hµnh b­ím ga phô TRC ECU - §iÒu khiÓn b­ím ga TRC Engine vµ ECT ECU ABS vµ TRC ECU M«t¬ dÉn ®éng b­ím ga Bé chÊp hµnh b­ím ga phô Engine vµ ECT ECU S¬ ®å hÖ thèng TRC: H×nh 1 - 4 S¬ ®å tæng quan cña hÖ thèng TRC hÖ thèng ABS + TRC vµ c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n C¸c bé phËn chñ yÕu cña hÖ thèng TRC C¸c ®­êng tÝn hiÖu vµ ®­êng dÇu chÝnh cña hÖ thèng TRC H×nh 2 - 1 S¬ ®å m¹ch ®iÖn cña hÖ thèng TRC H×nh 2 - 2 M¹ch dÇu cho xe cã b×nh tÝch n¨ng H×nh 2 - 3 M¹ch dÇu cho xe kh«ng cã b×nh tÝch n¨ng Bé chÊp hµnh b­ím ga phô Bé chÊp hµnh nµy ®­îc g¾n ë häng giã. Nã ®iÒu khiÓn gãc më b­í Bé chÊp hµnh b­ím ga phô: Bé chÊp hµnh nµy ®­îc g¸n víi häng giã.Nã ®iÒu khiÓn gãc më b­ím ga phô theo tÝn hiÖu tõ ECU ABS vµ TRC, v× vËy còng ®iÒu khiÓn c«ng suÊt cña ®éng c¬. CÊu t¹o: Bé chÊp hµnh b­ím ga phô bao gåm mét nam ch©m vÜnh cöu, mét cuén d©y vµ mét trôc r« ro . Bé chÊp hµnh nµy lµ mét m«t¬ b­íc, nã quay bëi tÝn hiÖu ABS vµ TRC. Mét b¸nh r¨ng chñ ®éng ®­îc g¾n ë ®Çu trôc r«to ®Ó dÉn ®éng b¸nh r¨ng cam (g¾n ë ®Çu trôc b­ím ga phô), v× vËy ®iÒu khiÓn ®­îc gãc më b­ím ga phô H×nh 2 - 4 Bé chÊp hµnh b­ím ga phô Ho¹t ®éng: - Khi TRC ch­a lµm viÖc th× b¸nh r¨ng dÉn ®éng ®­a ®Õn vÞ trÝ lµm b­ím ga phô më hoµn toµn. Lóc nµy ®éng c¬ lµm viÖc nh­ khi kh«ng cã hÖ thèng TRC. - Khi TRC ho¹t ®éng côc bé, b­ím ga phô sÏ më mét gãc nµo ®ã theo tÝn hiÖu më b­ím ga phô tõ ECU. Lóc nµy, l­îng khÝ vµo häng hót ë mäi chÕ ®é cña b­ím ga chÝnh bÞ c¶n l¹i mét phÇn. Khi TRC ho¹t ®éng hoµn toµn th× ECU ®iÒu khiÓn b¸nh r¨ng dÉn ®éng ®iÒu khiÓn ®ãng hoµn toµn b­ím ga phô. lóc nµy kh«ng cã kh«ng khÝ lät vµo bªn trong häng hót. Lóc nµy ®éng c¬ coi nh­ ®ang ch¹y ë chÕ ®é kh«ng t¶i. H×nh 2 - 5 Nguyªn lý ho¹t ®éng C¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga phô C¶m biÕn nµy ®­îc g¾n ë ®Çu trôc b­ím ga phô. Nã biÕn ®æi gãc më b­ím ga phô thµnh tÝn hiÖu ®iÖn ¸p vµ göi tÝn hiÖu nµy ®Õn ABS ECU vµ TRC qua ECU ECT vµ ®éng c¬ H×nh 2 - 6 VÞ trÝ bé chÊp hµnh b­ím ga phô Bé chÊp hµnh phanh TRC CÊu t¹o: Bé chÊp hµnh phanh TRC bao gåm mét côm b¬m ®Ó t¹o ra ¸p suÊt dÇu vµ mét bé chÊp hµnh phanh ®Ó truyÒn ¸p suÊt dÇu tíi vµ x¶ ra khái c¸c xi lanh phanh ®Üa. ¸p suÊt dÇu trong c¸c xi lanh phanh cña b¸nh sau bªn ph¶i vµ bªn tr¸i ®­îc ®iÒu khiÓn riªng - Côm b¬m Chi tiÕt Chøc n¨ng B¬m Hót dÇu phanh tõ b×nh dÇu xi lanh chÝnh. t¨ng ¸p suÊt cña nã vµ ®­a ®Õn b×nh tÝch n¨ng. §©y lµ kiÓu pistong dÉn ®éng b»ng m«t¬ B×nh tÝch n¨ng TÝch dÇu phanh bÞ nÐn bëi b¬m vµ cung cÊp ®Õn c¸c xi lanh phanh b¸nh xe trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña hÖ thèng TRC. B×nh tÝch ¸p còng ®­îc ®iÒn khÝ N2 cao ¸p ®Ó bï l¹i sù thay ®æi thÓ tÝch dÇu phanh B¶ng 2 - 1 H×nh 2 - 7 Côm b¬m trong hÖ thèng TRC - Bé chÊp hµnh phanh Bé chÊp hµnh phanh bao gåm 4 chi tiÕt sau: Chi tiÕt Chøc n¨ng Van ®iÖn c¾t b×nh tÝch n¨ng TruyÒn ¸p suÊt tõ b×nh tÝch n¨ng ®Õn c¸c xi lanh phanh b¸nh xe trong qu¸ tr×nh TRC ho¹t ®éng Van ®iÖn c¾t xi lanh phanh chÝnh Khi ¸p suÊt dÇu trong b×nh tÝch n¨ng ®­îc truyÒn tíi c¸c xi lanh phanh, van ®iÖn nµy ng¨n kh«ng cho dÇu phanh håi vÒ xilanh phanh chÝnh Van ®iÖn c¾t b×nh dÇu Trong qu¸ tr×nh hÖ thèng TRC ho¹t ®éng, van ®iÖn nµy håi dÇu phanh tõ c¸c xi lanh phanh b¸nh xe vÒ c¸c xi lanh phanh chÝnh C«ng t¾c ¸p suÊt hay c¶m biÕn ¸p suÊt Theo dâi ¸p suÊt trong b×nh tÝch n¨ng vµ göi tÝn hiÖu nµy ®Õn ABS vµ TRC ECU. ECU sÏ ®iÒu khiÓn ho¹t ®éng cña b¬m trªn c¬ së cña nh÷ng tÝn hiÖu nµy B¶ng 2 - 2 H×nh 2 - 8 Bé chÊp hµnh phanh trªn c¸c xe cã b×nh tÝch n¨ng H×nh 2 - 9 Bé chÊp hµnh phanh trªn c¸c xe kh«ng cã b×nh tÝch n¨ng Ho¹t ®éng a) Trong qu¸ tr×nh phanh b×nh th­êng (TRC kh«ng ho¹t ®éng) TÊt c¶ c¸c van ®iÖn trong bé chÊp hµnh phanh TRC ®Òu t¾t khi ®¹p phanh. Khi ®¹p phanh trong ®iÒu kiÖn nµy, ¸p suÊt dÇu sinh ra trong c¸c xi lanh chÝnh t¸c dông lªn xi lanh phanh b¸nh xe qua van ®iÖn 3 vÞ trÝ cña bé chÊp hµnh phanh ABS. Khi nh¶ phanh, dÇu phanh håi tõ xi lanh phanh b¸nh xe vÒ xi lanh phanh chÝnh (H×nh 2 - 10) Tªn chi tiÕt Van ®iÖn Van Van ®iÖn c¾t xi lanh phanh chÝnh T¾t Më Van ®iÖn c¾t b×nh tÝch n¨ng T¾t §ãng Van ®iÖn c¾t b×nh dÇu phanh T¾t §ãng Van ®iÖn 3 vÞ trÝ ABS T¾t (0A) Cöa A më Cöa B ®ãng B¶ng 2 - 3 H×nh 2 - 10 M¹ch dÇu cña hÖ thèng khi TRC kh«ng ho¹t ®éng b) Trong qu¸ tr×nh t¨ng tèc (TRC ho¹t ®éng) NÕu b¸nh bÞ tr­ît quay trong qu¸ tr×nh t¨ng tèc, ECU ABS vµ TRC ®iÒu khiÓn m« men xo¾n cña ®éng c¬ vµ phanh c¸c b¸nh sau ®Ó tr¸nh hiÖn t­îng nµy. ¸p suÊt dÇu trong xi lanh phanh b¸nh sau bªn ph¶i vµ bªn tr¸i ®­îc ®iÒu khiÓn riªng rÏ theo 3 chÕ ®é: (T¨ng ¸p; gi÷; gi¶m ¸p) nh­ m« t¶ sau ®©y ChÕ ®é t¨ng ¸p: Khi ®¹p ga vµ mét b¸nh sau b¾t ®Çu tr­ît, ECU ph¸t tÝn hiÖu ®Ó bËt tÊt c¶ c¸c van ®iÖn cña bé chÊp hµnh TRC. Cïng lóc ®ã, van ®iÖn 3 vÞ trÝ cña bé chÊp hµnh ABS còng chuyÓn sang chÕ ®é t¨ng ¸p. ë chÕ ®é nµy, van ®iÖn c¾t xi lanh phanh chÝnh bËt (®ãng) vµ van ®iÖn c¾t b×nh tÝch n¨ng bËt (më). Nã lµm cho dÇu cao ¸p trong b×nh tÝch n¨ng t¸c dông lªn xi lanh phanh b¸nh xe qua van ®iÖn c¾t b×nh tÝch n¨ng vµ van ®iÖn 3 vÞ trÝ trong ABS. Khi c«ng t¾c ¸p suÊt ph¸t hiÖn cã sù gi¶m ¸p b×nh tÝch n¨ng (kh«ng phô thuéc vµo ho¹t ®éng cña TRC ), ECU bËt b¬m TRC ®Ó t¨ng ¸p suÊt dÇu.(H×nh 2 - 11) Tªn chi tiÕt Van ®iÖn Van Van ®iÖn c¾t xi lanh phanh chÝnh bËt §ãng Van ®iÖn c¾t b×nh tÝch n¨ng BËt Më Van ®iÖn c¾t b×nh dÇu phanh BËt Më Van ®iÖn 3 vÞ trÝ ABS T¾t (0A) Cöa A më Cöa B ®ãng B¶ng 2 - 4 H×nh 2 - 11 M¹ch dÇu cña hÖ thèng TRC ë chÕ ®é t¨ng ¸p ChÕ ®é gi÷: Khi ¸p suÊt dÇu trong c¸c xi lanh phanh b¸nh xe sau t¨ng hay gi¶m ®Õn mét gi¸ trÞ yªu cÇu , hÖ thèng ®­îc chuyÓn ®Õn chÕ ®é gi÷ . Sù thay ®æi chÕ ®é ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch thay ®æi tr¹ng th¸i cña van ®iÖn 3 vÞ trÝ cña bé chÊp hµnh ABS. KÕt qu¶ lµ ¸p suÊt trong b×nh tÝch n¨ng bÞ ng¨n kh«ng cho x¶ ra ngoµi vµ ¸p suÊt dÇu trong xi lanh phanh b¸nh xe ®­îc gi÷ nguyªn. (H×nh 2 - 12) Tªn chi tiÕt Van ®iÖn Van Van ®iÖn c¾t xi lanh phanh chÝnh bËt §ãng Van ®iÖn c¾t b×nh tÝch n¨ng BËt Më Van ®iÖn c¾t b×nh dÇu phanh BËt Më Van ®iÖn 3 vÞ trÝ ABS BËt (2A) Cöa A ®ãng Cöa B ®ãng B¶ng 2 - 5 H×nh 2 - 12 M¹ch dÇu cña hÖ thèng TRC ë chÕ ®é gi÷ ChÕ ®é gi¶m ¸p: Khi cÇn gi¶m ¸p suÊt dÇu trong c¸c xi lanh phanh b¸nh sau, ECU ABS vµ TRC chuyÓn van ®iÖn 3 vÞ trÝ cña bé chÊp hµnh ABS ®Õn chÕ ®é gi¶m ¸p. Nã lµm cho ¸p suÊt dÇu trong xi lanh phanh b¸nh xe håi vÒ b×nh dÇu cña xi lanh phanh chÝnh qua van ®iÖn 3 vÞ trÝ vµ van ®iÖn c¾t b×nh dÇu. KÕt qu¶ lµ ¸p suÊt dÇu gi¶m . Lóc nµy, b¬m bé chÊp hµnh ABS vÉn kh«ng ho¹t ®éng. (H×nh 2 - 13) Tªn chi tiÕt Van ®iÖn Van Van ®iÖn c¾t xi lanh phanh chÝnh bËt §ãng Van ®iÖn c¾t b×nh tÝch n¨ng BËt Më Van ®iÖn c¾t b×nh dÇu phanh BËt Më Van ®iÖn 3 vÞ trÝ ABS BËt (5A) Cöa A ®ãng Cöa B më B¶ng 2 - 6 H×nh 2 - 13 M¹ch dÇu cña hÖ thèng TRC ë chÕ ®é gi¶m ¸p ABS vµ TRC ECU vµ c¸c chøc n¨ng cña nã: ABS vµ TRC ECU kÕt hîp 2 chøc n¨ng cña 2 ECU riªng rÏ. Nã sö dông tÝn hiÖu tèc ®é tõ c¶m biÕn tèc ®é ë b¸nh xe vµ tÝnh to¸n møc ®é tr­ît gi÷a c¸c b¸nh xe víi mÆt ®­êng råi gi¶m m« men xo¾n cña ®éng c¬ vµ tèc ®é gãc b¸nh xe mét c¸ch t­¬ng øng, v× vËy ®iÒu khiÓn ®­îc tèc ®é cña b¸nh xe.§©y lµ chøc n¨ng ®iÒu khiÓn tèc ®é b¸nh xe cña ECU. Bªn c¹nh ®ã, ABS vµ TRC ECU cã mét sè chøc n¨ng nh­ kiÓm tra ban ®Çu, chÈn ®o¸n vµ dù phßng. C¸c chøc n¨ng chÝnh cña ABS vµ TRC ECU a) §iÒu khiÓn tèc ®é b¸nh xe ECU liªn tôc nhËn ®­îc tÝn hiÖu tõ 4 c¶m biÕn tèc ®é b¸nh xe vµ tÝnh to¸n tèc ®é cña c¸c b¸nh xe. Cïng lóc, nã ­íc l­îng tèc ®é xe trªn c¬ së tèc ®é cña 2 b¸nh tr­íc vµ ®Æt ra mét tèc ®é tiªu chuÈn. NÕu ®¹p ga ®ét ngét vµ c¸c b¸nh sau b¾t ®Çu tr­ît quay, tèc ®é b¸nh sau sÏ v­ît qu¸ tèc ®é tiªu chuÈn. V× vËy, ECU göi tÝn hiÖu ®ãng b­ím ga phô ®Õn bé chÊp hµnh b­ím ga phô. Cïng kóc ®ã, nã göi mét tÝn hiÖu ®Õn bé chÊp hµnh TRC ®Ó cÊp dÇu phanh cao ¸p ®Õn c¸c xi lanh phanh b¸nh sau. Van ®iÖn 3 vÞ trÝ cña bé chÊp hµnh ABS ®­îc chuyÓn chÕ ®é ®Ó ®iÒu khiÓn ¸p suÊt dÇu phanh b¸nh sau vµ v× vËy tr¸nh cho b¸nh sau kh«ng bÞ tr­ît quay. Khi b¸nh xe ®· cã dÊu hiÖu bÞ tr­ît quay, ABS vµ TRC ECU sÏ ®iÒu khiÓn bé chÊp hµnh theo nh÷ng b­íc sau: - ABS vµ TRC ECU ®ãng b­ím ga phô, gi¶m l­îng khÝ n¹p vµ v× vËy gi¶m m« men xo¾n cña ®éng c¬. - Cïng lóc, nã ®iÒu khiÓn c¸c van ®iÖn bé chÊp hµnh TRC vµ ®Æt bé chÊp hµnh ABS ë chÕ ®é t¨ng ¸p. ¸p suÊt phanh trong b×nh tÝch n¨ng TRC tíi lóc nµy (còng nh­ ¸p suÊt t¹o bëi b¬m TRC) cung cÊp ¸p suÊt thÝch hîp lªn c¸c xi lanh phanh b¸nh xe ®Ó t¹o hiÖu qu¶ phanh. - Khi phanh b¾t ®Çu t¸c dông, sù t¨ng tèc cña c¸c b¸nh sau b¾t ®Çu gi¶m vµ ABS vµ TRC ECU chuyÓn van ®iÖn 3 vÞ trÝ vÒ chÕ ®é gi÷. - NÕu sù t¨ng tèc cña c¸c b¸nh sau gi¶m qu¸ nhiÒu, nã chuyÓn van ®Õn chÕ ®é gi¶m ¸p lµm gi¶m ¸p suÊt dÇu trong xi lanh phanh b¸nh xe vµ kh«i phôc l¹i sù t¨ng tèc cña c¸c b¸nh xe. Nhê lÆp l¹i c¸c qu¸ tr×nh nh­ trªn mµ ABS vµ TRC ECU ®¶m b¶o ®­îc tèc ®é ®iÒu khiÓn tiªu chuÈn. H×nh 2 - 14 §å thÞ xö lÝ tÝn hiÖu C¸c ®iÒu kiÖn kÝch ho¹t ®iÒu khiÓn tèc ®é b¸nh xe §iÒu khiÓn tèc ®é b¸nh xe sÏ ho¹t ®éng nÕu tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®­îc tho¶ m·n: + B­ím ga chÝnh kh«ng ®­îc ®ãng hoµn toµn (tÝn hiÖu IDL1 ph¶i t¾t) + Hép sè ph¶i ë c¸c tay sè L,2,D hay R(tÝn hiÖu ë tay sè P,N ph¶i t¾t) + Xe ph¶i ch¹y > 9 km/h vµ c«ng t¾c ®Ìn phanh ph¶i t¾t + C«ng t¾c c¾t TRC ph¶i t¾t vµ ABS kh«ng ho¹t ®éng + HÖ thèng kh«ng ®­îc ë chÕ ®é kiÓm tra c¶m biÕn hoÆc ph¸t m· chÈn ®o¸n. b) §iÒu khiÓn c¸c R¬le - R¬le chÝnh phanh TRC vµ r¬le b­ím ga TRC Khi kh«ng cã h­ háng trong hÖ thèng ABS hoÆc TRC hay hÖ thèng ®iÒu khiÓn ®iÖn tö ®éng c¬, ECU sÏ bËt r¬le chÝnh phanh TRC vµ r¬le b­ím ga TRC khi kho¸ ®iÖn bËt ON. Nh÷ng r¬le nµy t¾t khi kho¸ ®iÖn t¾t off. NÕu ECU ph¸t hiÖn cã h­ háng, nã sÏ t¾t c¸c r¬le nµy. H×nh 2 - 15 S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn r¬le chÝnh phanh TRC H×nh 2 - 16 S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn r¬le b­ím ga TRC - R¬le m«t¬ b¬m TRC ECU sÏ bËt r¬le m«t¬ b¬m khi tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®­îc tho¶ m·n + R¬ le chÝnh TRC bËt + Tèc ®é ®éng c¬ lín h¬n 500 v/p + CÇn sè ë nh÷ng vÞ trÝ kh¸c P vµ N + TÝn hiÖu IDL1 t¾t + TÝn hiÖu c«ng t¾c ¸p suÊt bËt H×nh 2 - 17 S¬ ®å m¹ch ®iÒu khiÓn r¬le m« t¬ b¬m TRC c) Chøc n¨ng kiÓm tra ban ®Çu - Bé chÊp hµnh b­ím ga Khi nh÷ng ®iÒu kiÖn sau ®­îc tho¶ m·n, ECU ®iÒu khiÓn bé chÊp hµnh b­ím ga phô ®Ó ®ãng hoµn toµn sau ®ã më hoµn toµn bø¬m ga phô. Nã tiÕn hµnh kiÓm tra m¹ch ®iÖn cña bé chÊp hµnh b­ím ga phô vµ c¶m biÕn vÞ trÝ b­ím ga, còng nh­ ho¹t ®éng cña b­ím ga phô ngau sau khi kho¸ ®iÖn bËt ON. Cïng lóc ®ã, gãc më cña b­ím ga phô khi nã ®ãng hoµn toµn ®­îc ghi l¹i trong bé nhí cña ECU . §iÒu kiÖn: CÇn sè ë vÞ trÝ N hoÆc P B­ím ga chÝnh ®ãng hoµn toµn vµ vËn tèc = 0 km/h - Van ®iÖn bé chÊp hµnh phanh TRC Khi c¸c ®iÒu kiÖn sau ®­îc tho¶ m·n ECU sÏ ®iÒu khiÓn van ®iÖn bé chÊp hµnh phanh TRC vµ tiÕn hµnh kiÓm tra ban ®Çu ngay sau khi kho¸ ®iÖn bËt ON. §iÒu kiÖn: CÇn sè dõng ë vÞ tri P hoÆc N Xe dõng (0 km/h) M¸y ®ang næ d) Chøc n¨ng tù chÈn ®o¸n NÕu ECU ph¸t hiÖn thÊy h­ háng trong hÖ thèng TRC, nã bËt s¸ng ®Ìn b¸o TRC ë b¶ng ®ång hå ®Ó b¸o cho ng­êi l¸i biÕt cã h­ háng x¶y ra, ®ång thêi nã còng l­u l¹i m· cña h­ háng. M· cña sù cè ®­îc hiÓn thÞ th«ng qua viÖc nh¸y ®Ìn TRC khi c¸c ®iÒu kiÖn sau ®­îc tho¶ m·n: - Kho¸ ®iÖn bËt ON - Nèi gi÷a ch©n TC vµ E1 cña gi¾c kiÓm tra hay TDLC - Xe dõng (0 km/h) Cùc TC trong gi¾c kiÓm tra chØ cã ë nh÷ng xe cã trang bÞ tói khÝ H×nh 2 - 20 VÞ trÝ ®Ìn TRC trªn xe e) Chøc n¨ng dù phßng NÕu ECU ph¸t hiÖn thÊy cã h­ háng trong khi TRC kh«ng ho¹t ®éng, nã sÏ ngay lËp tøc ng¾t r¬le b­ím ga TRC, r¬le m«t¬ TRC vµ r¬le chÝnh phanh TRC v× vËy ng¨n kh«ng cho TRC ho¹t ®éng. NÕu ECU ph¸t hiÖn thÊy cã h­ háng trong khi TRC ho¹t ®éng, nã sÏ dõng viÖc ®iÒu khiÓn vµ t¾t r¬le m«t¬ TRC vµ r¬le chÝnh phanh TRC Khi ECU ng¨n kh«ng cho TRC ho¹t ®éng, ®éng c¬ vµ hÖ thèng phanh vÉn ho¹t ®éng b×nh th­êng nh­ c¸c lo¹i xe kh«ng cã hÖ thèng TRC. PhÇn 4 KiÓm tra, B¶o d­ìng, chÈn ®o¸n h­ háng vµ c¸ch kh¾c phôc 4.1 Mét sè tiªu chuÈn c¬ b¶n trong kiÓm tra hiÖu qu¶ phanh 4.1.1 C¸c yªu cÇu c¬ b¶n cña hÖ thèng phanh HÖ thèng phanh lµ mét hÖ thèng ®¶m b¶o an toµn chuyÓn ®éng cho «t«. Do vËy ph¶i chÊp nhËn nh÷ng yªu cÇu kiÓm tra kh¾t khe, nhÊt lµ ®èi víi « t« th­êng xuyªn ho¹t ®éng ë tèc ®é cao. C¸c yªu cÇu cña nã nh­ sau: Ph¶i ®¶m b¶o nhanh chãng dõng xe khÈn cÊp trong bÊt kú t×nh huèng nµo. Khi phanh ®ét ngét, xe ph¶i ®­îc dõng sau qu·ng ®­êng phanh ng¾n nhÊt, tøc lµ cã gia tèc phanh cùc ®¹i. Ph¶i ®¶m b¶o phanh gi¶m tèc ®é « t« trong mäi ®iÒu kiÖn sö dông, lùc phanh trªn bµn ®¹p ph¶i tû lÖ víi hµnh tr×nh bµn ®¹p, cã kh¶ n¨ng rµ phanh khi cÇn thiÕt. HiÖu qu¶ phanh cao ph¶i kÌm theo sù phanh ªm dÞu ®Ó ®¶m b¶o phanh chuyÓn ®éng víi gia tèc chËm dÇn biÕn ®æi ®Òu ®Æn gi÷ æn ®Þnh chuyÓn ®éng cña xe. Tèi thiÓu trªn « t« ph¶i cã hai hÖ thèng phanh lµ: phanh chÝnh vµ phanh dù phßng (phanh ch©n vµ phanh tay). Hai hÖ thèng ®Òu ph¶i s½n sµng lµm viÖc khi cÇn thiÕt. DÉn ®éng phanh ch©n vµ phanh tay lµm viÖc ®éc lËp kh«ng ¶nh h­ëng lÉn nhau. Phanh tay cã thÓ thay thÕ phanh ch©n khi phanh ch©n cã sù cè. Phanh tay dïng ®Ó gi÷ nguyªn vÞ trÝ xe trªn ®­êng b»ng còng nh­ trªn dèc nghiªng theo thiÕt kÕ ban ®Çu. Lùc ®iÒu khiÓn kh«ng qu¸ lín vµ ®iÒu khiÓn nhÑ nhµng, dÔ dµng kÓ c¶ ®iÒu khiÓn b»ng ch©n hoÆc b»ng tay. Hµnh tr×nh bµn ®¹p phanh hoÆc tay phanh ph¶i thÝch hîp vµ n»m trong ph¹m vi ®iÒu khiÓn cã thÓ cña ng­êi sö dông. HÖ thèng phanh cÇn cã ®é nh¹y cao hiÖu qu¶ phanh kh«ng thay ®æi nhiÒu lÇn gi÷a c¸c lÇn phanh. §é chËm chÔ trong t¸c ®éng ph¶i nhá, vµ ph¶i cã thÓ lµm viÖc nhanh chãng t¹o hiÖu qu¶ phanh « t« ngay sau khi võa míi th«i phanh. khi phanh lùc phanh sinh ra gi÷a c¸c b¸nh xe trªn mét cÇu ph¶i b»ng nhau, nÕu cã sai lÖch th× ph¶i nhá trong ph¹m vi cho phÐp, khi thö phanh trªn ®­êng ph¶i gi÷ ®óng ®­îc quü ®¹o chuyÓn ®éng mong muèn theo ®iÒu khiÓn. C¸c hÖ thèng ®iÒu khiÓn cã trî lùc phanh, khi bÞ h­ háng hÖ trî lùc, hÖ thèng phanh vÉn ®­îc ®iÒu khiÓn vµ cã t¸c dông lªn « t«. §¶m b¶o ®é tin cËy sö dông cña « t« trong c¶ hÖ thèng vµ c¸c chi tiÕt trong hÖ thèng, nhÊt lµ c¸c chi tiÕt bao kÝn b»ng vËt liÖu cao su, nhùa tæng hîp. C¸c c¬ cÊu phanh ph¶i tho¸t nhiÖt tèt, kh«ng truyÒn nhiÖt ra c¸c khu vùc lµm ¶nh h­ëng tíi sù lµm viÖc cña c¸c c¬ cÊu xung quanh (lèp xe, moay ¬...) ph¶i dÔ dµng ®iÒu chØnh, thay thÕ c¸c chi tiÕt h­ háng. 4.1.2 Mét sè tiªu chuÈn c¬ b¶n trong kiÓm tra - Khi phanh xe trªn ®­êng quü ®¹o chuyÓn ®éng cña « t« kh«ng lÖch qu¸ 8o so víi ph­¬ng chuyÓn ®éng th¼ng vµ kh«ng bÞ lÖch bªn 3,50 m. - Tiªu chuÈn kiÓm tra chÊt l­îng phanh ch©n dïng trong kiÓm ®Þnh l­u hµnh cña ViÖt Nam do Bé GTVT ban hµnh cho trong b¶ng 5.2. tiªu chuÈn ngµnh 22-TCN 224-2000. Còng trong tiªu chuÈn nµy yªu cÇu cho phanh tay: khi phanh tay (phanh dõng xe) xe ®­îc dõng trªn dèc (®é dèc 20%), hay lùc phanh trªn b¸nh xe kiÓm tra trªn bÖ thö kh«ng nhá h¬n 16% träng l­îng « t«. tiªu chuÈn ngµnh 22-TCN 224-2000 22-TCN 224:2000 Träng l­îng lín nhÊt ¤ t« chë ng­êi ¤ t« chë hµng ¤ t« con ¤ t« buýt ¤ t« t¶i £8,0 TÊn > 8,0 TÊn £8,0 TÊn > 8,0 TÊn Phanh ch©n Tèc ®é ban ®Çu phanh (v)km/h 30 30 30 30 30 Qu·ng ®­êng phanh £ m 7,2 9,5 11,0 9,5 11,0 Gia tèc chËm dÇn lín nhÊt ³ m/s2 5,8 5,0 5,0 4,2 4.2. Ph­¬ng ph¸p vµ thiÕt bÞ kiÓm tra 4.2.1 X¸c ®Þnh hiÖu qu¶ phanh a) §o qu·ng ®­êng phanh Sp trªn ®­êng Chän ®äan ®­êng ph¼ng dµi, mÆt ®­êng kh« cã hÖ sè b¸m cao, kh«ng cã ch­íng ng¹i vËt. T¹i 1/3 qu·ng ®­êng c¾m cäc tiªu chØ thÞ ®iÓm b¾t ®Çu ®Æt ch©n lªn bµn ®¹p phanh. Cho «t« kh«ng t¶i gia tèc ®Õn tèc ®é quy ®Þnh (v), duy tr× tèc ®é nµy cho tíi vÞ trÝ cäc tiªu phanh. T¹i vÞ trÝ cäc tiªu c¾t ly hîp vµ ®Æt ch©n lªn bµn ®¹p vµ phanh ngÆt. Khi phanh ®¹p nhanh vµ liªn tôc, gi÷ vµnh l¸i ë tr¹ng th¸i ®i th¼ng. chê cho « t« dõng l¹i. §o kho¶ng c¸ch tõ cäc tiªu tíi vÞ trÝ dõng « t«, chóng ta gäi kho¶ng c¸ch nµy lµ qu·ng ®­êng phanh. So s¸nh víi chØ tiªu, ®¸nh gi¸. Ph­¬ng ph¸p nµy kh¸ thuËn lîi, kh«ng ®ßi hái nhiÒu thiÕt bÞ, nh­ng nh­îc ®iÓm lµ ®é chÝnh x¸c kh«ng cao, qu¸ tr×nh ®o phô thuéc vµo mÆt ®­êng vµ tr¹ng th¸i ®¹p phanh. b) §o gia tèc chËm dÇn, thêi gian phanh trªn ®­êng Ph­¬ng ph¸p t­¬ng tù nh­ trªn, nh­ng cÇn cã dông cô ®o gia tèc víi ®é chÝnh x¸c ±0,1m/s2 vµ x¸c ®Þnh b»ng gi¸ trÞ gia tèc phanh lín nhÊt trªn dông cô ®o. §o gia tèc chËm dÇn lín nhÊt lµ ph­¬ng ph¸p cho ®é chÝnh x¸c tèt cã thÓ dïng ®¸nh gi¸ chÊt l­îng hÖ thèng phanh v× dông cô ®o nhá, gän (g¾n trªn kÝnh «t«) ViÖc tiÕn hµnh ®o thêi gian phanh cÇn ®ång hå ®o thêi gian theo kiÓu bÊm gi©y víi ®é chÝnh x¸c 1/10 gi©y. Thêi ®iÓm b¾t ®Çu bÊm gi©y lµ lóc ®Æt ch©n lªn bµn ®¹p phanh, thêi ®iÓm kÕt thóc lµ lóc « t« dõng h¼n. c) §o lùc phanh hoÆc m«men phanh trªn bÖ thö: D¹ng c¬ b¶n cña thiÕt bÞ ®o hiÖu qu¶ phanh th«ng qua viÖc ®o lùc phanh ë b¸nh xe lµ bÖ thö con l¨n. §ång hå ®o lùc §ång hå tèc ®é Tang trèng chñ ®éng B¸nh xe bÞ phanh C¶m biÕn tèc ®é Startor Rotor Bé truyÒn thñy ®éng §­êng èng thñy lùc H×nh 5.6. BÖ thö phanh « t« kiÓu thñy lùc BÖ thö phanh bao gåm ba bé phËn chÝnh: bÖ ®o, tñ ®iÒu khiÓn vµ ®ång hå chØ thÞ. H×nh5.7. S¬ ®å nguyªn lý bÖ thö phanh «t« Tang trèng bÞ ®éng §éng c¬ ®iÖn Tang trèng chñ ®éng §o tèc ®é b¸nh xe Hép gi¶m tèc C¶m biÕn lùc phanh Bµn ®o träng l­îng ChiÒu « t« ®i kÕt qu¶ ®o ®­îc bao gåm: träng l­îng cña «t« ®Æt trªn c¸c b¸nh xe, lùc phanh t¹i c¸c bÒ mÆt tiÕp xóc cña b¸nh xe t¹i b¸nh xe theo thêi gian, tèc ®é dµi cña b¸nh xe theo thêi gian. kÕt qu¶ tÝnh to¸n vµ hiÓn thÞ bao gåm: träng l­îng cña «t« ®Æt trªn c¸c b¸nh xe, sai lÖch tuyÖt ®èi vµ t­¬ng ®èi gi÷a hai bªn, lùc phanh t¹i c¸c bÒ mÆt tiÕp xóc cña b¸nh xe trªn cïng mét cÇu, sai lÖch tuyÖt ®èi vµ t­¬ng ®èi gi÷a hai bªn, qu¸ tr×nh phanh (lùc phanh) theo thêi gian, ®é kh«ng ®ång ®Òu cña lùc phanh sinh ra trong mét vßng quay b¸nh xe tÝnh b¼ng % (®é mÐo cña tang trèng). gi¸ trÞ lùc c¶n cña b¸nh xe khi kh«ng phanh (®é kh«ng l¨n tr¬n) ®ång thêi chØ ra hiÖn t­îng b¸nh xe bÞ bã cøng khi phanh. lùc phanh trªn c¸c b¸nh xe cÇu sau khi phanh b¨ng phanh tay tû lÖ gi÷a lùc phanh vµ träng l­îng trªn mét b¸nh xe (%), gi¸ trÞ sai lÖch cña lùc phanh gi÷a hai b¸nh xe trªn cïng mét cÇu, kh¶ n¨ng æn ®Þnh h­íng chuyÓn ®éng khi phanh. Qua c¸c th«ng sè nµy cho thÊy: chÊt l­îng tæng thÓ cña hÖ thèng phanh tíi gi¸ trÞ lùc phanh hay m«men phanh cña tõng b¸nh xe. Khi gi¸ trÞ lùc phanh nµy nhá h¬n tiªu chuÈn ban ®Çu th× c¬ cÊu phanh cã thÓ bÞ mßn, hÖ thèng dÉn ®éng ®iÒu khiÓn cã sù cè, hay c¬ cÊu phanh bÞ bã cøng (kÑt). Tuy nhiªn kÕt qu¶ kh«ng chØ râ h­ háng hay sù cè x¶y ra ë khu vùc nµo, ®iÒu nµy phï hîp víi viÖc ®¸nh gi¸ chÊt l­îng tæng thÓ cña hÖ thèng phanh, th«ng qua th«ng sè hiÖu qu¶. d) §o lùc phanh vµ hµnh tr×nh bµn ®¹p phanh ViÖc ®o lùc phanh vµ hµnh tr×nh bµn ®¹p phanh cã thÓ tiÕn hµnh th«ng qua c¶m nhËn cña ng­êi ®iÒu khiÓn, song ®Ó chÝnh x¸c c¸c gi¸ trÞ nµy cã thÓ dïng lùc kÕ ®o lùc vµ th­íc ®o chiÒu dµi, khi xe ®øng yªn trªn nÒn ®­êng. Khi ®o cÇn x¸c ®Þnh: lùc phanh lín nhÊt ®Æt trªn bµn ®¹p phanh, hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p phanh, kho¶ng c¸ch tíi sµn khi kh«ng phanh hay hµnh tr×nh toµn bé bµn ®¹p phanh, kho¶ng c¸ch cßn l¹i tíi sµn (xem h×nh 5.9) . hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p phanh ®­îc ®o víi lùc bµn ®¹p nhá kho¶ng tõ 20¸50 N, gi¸ trÞ nhá víi « t« con, gi¸ trÞ lín víi « t« t¶i. hµnh tr×nh toµn bé ®­îc ®o khi ®¹p víi lùc bµn ®¹p kho¶ng tõ 500 ¸ 700 N. lùc phanh lín nhÊt trªn bµn ®¹p ®­îc ®o b»ng lùc kÕ ®Æt trªn bµn ®¹p phanh, øng víi khi ®¹p víi hÕt hµnh tr×nh toµn bé. c¸c gi¸ trÞ ®o ®­îc ph¶i so s¸nh víi tiªu chuÈn kü thuËt cña nhµ s¶n xuÊt. Mét sè sè liÖu cho trong b¶ng 5.3. D b) bµn ®¹p « t« con D a)bµn ®¹p « t« t¶i C C B A H×nh 5.9. §o hµnh tr×nh bµn ®¹p phanh hµnh tr×nh tù do, B. Kho¶ng c¸ch tíi sµn, c. Hµnh tr×nh toµn bé, D. Kho¶ng c¸ch cßn l¹i tíi sµn Khi hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p phanh qu¸ lín hoÆc qu¸ nhá vµ hµnh tr×nh toµn bé bµn ®¹p phanh thay ®æi chøng tá c¬ cÊu phanh bÞ mßn, cã sai lÖch vÞ trÝ ®ßn dÉn ®éng. Khi lùc phanh lín nhÊt trªn bµn ®¹p qu¸ lín chøng tá c¬ cÊu phanh bÞ kÑt, hoÆc cã h­ háng trong phÇn dÉn ®éng. e) X¸c ®Þnh sù kh«ng ®ång ®Òu cña lùc hay m«men phanh B»ng c¸ch ®o trªn bÖ thö (chÈn ®o¸n) phanh. Sù kh«ng ®ång ®Òu nµy cã thÓ x¸c ®Þnh ®éc lËp cña tõng lùc phanh sinh ra trªn c¸c b¸nh xe (nh­ ®· nªu ë trªn nhê kÕt qu¶ ®o ghi) B»ng c¸ch thö xe trªn ®­êng C¸c c«ng viÖc chÝnh tiÕn hµnh nh­ sau: chän mÆt ®­êng tèt kh«, cã ®é nh½n vµ ®é b¸m gÇn ®ång ®Òu, chiÒu dµi kho¶ng 150m, chiÒu réng mÆt ®­êng lín tõ 4 ®Õn 6 lÇn chiÒu réng th©n xe. kÎ s½n trªn nÒn ®­êng v¹ch chuÈn tim ®­êng, c¾m mèc tiªu vÞ trÝ b¾t ®Çu phanh. cho xe chuyÓn ®éng th¼ng víi vËn tèc quy ®Þnh vµ phanh ngÆt, gi÷ chÆt vµnh l¸i. Th«ng qua tr¹ng th¸i dõng xe x¸c ®Þnh ®é lÖch h­íng chuyÓn ®éng cña «t«, ®o chiÒu dµi qu·ng ®­êng phanh AB, vµ ®é lÖch quü ®¹o BC (xem h×nh 5.11). B C A H×nh 5.11. x¸c ®Þnh ®é lÖch h­íng chuyÓn ®éng cña «t« khi phanh TrÞ sè lÖch h­íng nµy cã thÓ lÊy b»ng gi¸ trÞ trung b×nh cña ®é lÖch ngang th©n xe trªn chiÒu dµi qu·ng ®­êng phanh, vµ nã biÓu thÞ sù kh«ng ®ång ®Òu cña m« men phanh trªn c¸c c¬ cÊu phanh do mßn hoÆc do h­ háng trong c¸c ®­êng dÉn ®éng (dßng dÉn ®éng phanh). §iÒu kiÖn thö nh­ vËy cã ý nghÜa khi xem xÐt an toµn chuyÓn ®éng mµ kh«ng chØ râ sù kh«ng ®ång ®Òu cho c¸c b¸nh xe. Theo TCN224-95 ®é lÑch quü ®ao khi phanh ë vËn tèc quy ®Þnh (30km/h víi « t« buýt, 40km/h víi « t« con) kh«ng qu¸ 8 ®é hay 3,5m Tr­íc khi thö cÇn chó ý mÊy vÊn ®Ò sau: xe kh«ng t¶i hay cã t¶i ®­îc ph©n bè ®èi xøng qua mÆt c¾t däc ®èi xøng cña xe, kiÓm tra chÊt l­îng b¸nh xe, ¸p suÊt lèp, ®iÒu chØnh ®óng gãc kÕt cÊu b¸nh xe Trªn c¸c « t« kh«ng cã bé ®iÒu chØnh lùc phanh, b¸nh xe vµ mÆt ®­êng cã chÊt l­îng tèt ®ång ®Òu cã thÓ x¸c ®Þnh qua vÕt lÕt cña c¸c b¸nh xe ®Ó x¸c ®Þnh sù kh«ng ®Òu nµ 4.3 Nh÷ng h­ háng chÝnh cña hÖ thèng phanh vµ c¸ch kh¾c phôc HiÖn t­îng Nguyªn nh©n Kh¾c phôc Ch©n phanh thÊp §é cao bµn ®¹p qu¸ nhá §iÒu chØnh l¹i (khi ®¹p phanh ®é cao bµn ®¹p ®é cao cùc tiÓu hµnh tr×nh tù do bµn ®¹p qu¸ lín §iÒu chØnh l¹i cña bµn ®¹p qu¸ hµnh tr×nh tù nhá vµ bµn ®¹p do bµn ®¹p ch¹m vµo sµn ha Khe hë gi÷a m¸ phanh víi trèng bµn ®¹p c¶m thÊy trèng phanh qu¸ lín do: "hÉng" vµ lùc -M¸ phanh qu¸ mßn Thay m¸ phanh phanh kh«ng ®ñ -§iÒu chØnh kh«ng ®óng §iÒu chØnh l¹i ®Ó dõng xe. Rß dÇu tõ m¹ch dÇu Söa rß dÇu Xi lanh chÝnh háng do tiÕp xóc gi÷a cópben vµ thµnh xilanh chÝnh kh«ng tèt -cupben bÞ thñng, r¸ch mÐp Thay cupben -thµnh xilanh bÞ rç, x­íc Mµi l¹i hoÆc thay xilanh Cã khÝ trong hÖ thèng dÇu phanh lóc X¶ khÝ ra khái nµy ®¹p phanh sÏ cã c¶m gi¸c "hÉng" hÖ thèng HiÖn t­îng Nguyªn nh©n Kh¾c phôc §Üa phanh ®¶o hay tang trèng phanh TiÖn ®Üa phanh mÐo(nÕu ®é ®¶o cña ®Üa phanh hay ®é hay tang trèng mÐo cña tang trèng phanh qu¸ lín, m¸ hoÆc thay míi phanh sÏ bÞ ®Èy ra mét kho¶ng b»ng ®é ®¶o hay ®é mÐo vµ sinh ra mét khe hë lín gi÷a m¸ phanh víi ®Üa hay tang trèng v× vËy hµnh tr×nh bµn ®¹p t¨ng mét l­îng t­¬ng øng Kho¸ h¬i(Khi phanh liªn tôc lµm trèng Dïng phanh phanh trë nªn qu¸ nãng vµ nhiÖt ®­îc b»ng ®éng c¬ truyÒn ®Õn dÇu phanh. V× vËy dÇu bÞ s«i KiÓm tra chÊt vµ bay h¬i t¹o bät trong ®­êng èng dÉn l­îng dÇu ®Õn lµm gi¶m lùc phanh) Bã phanh Hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p kh«ng §iÒu chØnh l¹i C¶m thÊy cã cã søc c¶n lín khi - CÇn ®Èy xilanh chÝnh ®iÒu chØnh §iÒu chØnh l¹i xe ®ang ch¹y. kh«ng ®óng B¸nh xe kh«ng - Lß xo håi vÞ bµn ®¹p bÞ tuét, r·o L¾p l¹i hoÆc thay l¨n tr¬n, nhiÖt - Bµn ®¹p phanh bÞ kÑt b¶o d­ìng ®é c¬ cÊu phanh cao khi xe ch¹y Phanh tay kh«ng nh¶ hÕt §iÒu chØnh l¹i mét ®o¹n mµ - Phanh tay ®iÒu chØnh kh«ng ®óng HiÖn t­îng Nguyªn nh©n Kh¾c phôc kh«ng dïng - C¸c thanh dÉn ®éng phanh tay bÞ kÑt phanh ¸p suÊt d­ trong m¹ch dÇu qu¸ lín - Van mét chiÒu ë cöa ra cña xi lanh Thay thÕ chÝnh háng. - Xilanh chÝnh háng kÑt Thay thÕ,söa ch÷a Lß xo håi vÞ guèc phanh tuét, r·o,gÉy Thay thÕ víi panh tang trèng Phít piston (cao su)bÞ háng Thay thÕ C¸c thanh dÉn ®éng bÞ cong hay guèc Thay thÕ,söa ch÷a phanh bÞ biÕn d¹ng, m¸ phanh gÉy kÑt Piston ë xi lanh b¸nh xe bÞ kÑt Söa ch÷a Cã lùc c¶n gi÷a guèc phanh vµ m©m Söa ch÷a phanh. Chèt tr­ît cña phanh ®Üa bÞ kÑt Söa ch÷a æ bi b¸nh xe bÞ háng Thay thÕ Tang trèng bÞ mÐo TiÖn l¹i hay thay thÕ Phanh lÖch ¸p suÊt hay ®é mßn cña b¸nh ph¶i vµ §iÒu chØnh hay (Khi ®¹p phanh b¸nh tr¸i kh«ng gièng nhau thay thÕ xe bÞ kÐo lªch gãc ®Æt b¸nh tr­íc vµ b¸nh sau kh«ng §iÒu chØnh l¹i xang mét bªn ®óng hay bÞ l¾c ®u«i.) c¬ cÊu phanh gi÷a c¸c bªn mßn kh«ng Thay thÕ ®Òu, mét bªn nµo ®ã bÞ háng van ®iÒu hoµ lùc phanh háng Thay thÕ HiÖn t­îng Nguyªn nh©n Kh¾c phôc Phanh qu¸ ¨n Cã n­íc trong tang trèng (Khi chØ ®¹p Trèng phanh bÞ mÐo hay ®Üa phanh bÞ TiÖn l¹i hay thay phanh nhÑ, nã ®¶o thÕ t¹o ra lùc phanh DÝnh m¸ phanh Söa ch÷a l¹i m¸ lín h¬n dù tÝnh) Phanh nÆng M¸ phanh dÝnh dÇu, mì Dïng x¨ng röa nh­ng phanh M¸ phanh qu¸ mßn hay bÞ trai cøng Thay míi hay t¹o kh«ng ¨n l¹i bÒ mÆt C¸c chi tiÕt chuyÓn ®éng cña c¬ cÊu B¶o d­ìng phanh bÞ kÑt C¸c ®­êng dÇu bÞ t¾c,bÑp. Van ®iÒu hoµSöa ch÷a,thay thÕ háng Trî lùc phanh háng. M¹ch ch©n kh«ng Söa ch÷a hë, nguån ch©n kh«ng háng Phanh qu¸ nhiÒu vµ liªn tôc lµm c¬ cÊu Dïng nhiÒuphanh phanh qu¸ nãng b»ng ®éng c¬ Phanh kªu C¸c chi tiÕt cè ®Þnh trong c¬ cÊu phanh kh¸c th­êng b¾t kh«ng chÆt, XiÕt chÆt c¸c chi tiÕt Chèt tr­ît cña cµng phanh Thay míi chèt ®Üa qu¸ r¬ láng MiÕng chèng ån m¸ phanh cña phanh L¾p míi 4.4 KiÓm tra ho¹t ®éng cña c¸c hÖ thèng a)KiÓm tra bé ®iÒu hoµ lùc phanh TiÕn hµnh kiÓm tra ¸p suÊt chÊt láng sau bé ®iÒu hoµ nh­ trªn h×nh 5.14. ViÖc ®o ®­îc tiÕn hµnh nh»m x¸c ®Þnh ¸p suÊt ®­êng dÇu sau xy lanh chÝnh vµ ra cÇu sau trªn bé ®iÒu chØnh lùc phanh ë hai tr¹ng th¸i: t­¬ng øng møc ®é bµn ®¹p ch©n phanh nhá, khi bé ®iÒu hoµ ch­a thùc hiÖn ®iÒu chØnh (víi ¸p suÊt nhá), ¸p suÊt dÉn ra cÇu sau vµ tr­íc lµ nh­ nhau, t­¬ng øng møc ®é bµn ®¹p ch©n phanh lín, khi bé ®iÒu hoµ thùc hiÖn ®iÒu chØnh (víi ¸p suÊt cao), ¸p suÊt dÉn ra cÇu sau thÊp h¬n ¸p suÊt dÉn ra cÇu tr­íc. ViÖc ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tuú thuéc vµo th«ng sè chuÈn do nhµ s¶n xuÊt quy ®Þnh vµ b¶ng sè liÖu dïng ®Ó ®èi chiÕu cho trong b¶ng (®èi víi mét « t« con). Nhê viÖc ®o ¸p suÊt cã thÓ x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng lµm viÖc cña bé ®iÒu hoµ trªn «t«. C¸c th«ng sè kiÓm tra ¸p suÊt cña bé ®iÒu hßa trªn c¸c xe cïng lo¹i cã thÓ kh«ng gièng nhau, v× vËy c«ng viÖc nµy cÇn cã tµi liÖu cô thÓ. mét bé sè liÖu cña xe sö dông t¹i óc cua h·ng TOYOTA cho trong b¶ng 5.4. §o ¸p suÊt dÇu cho hai b¸nh sau §o ¸p suÊt dÇu cho b¸nh tr­íc Côm ®iÒu hßa H×nh 5.14. ChÈn ®o¸n sù lµm viÖc cña bé ®iÒu hoµ lùc phanh Sè liÖu kiÓm tra sù lµm viÖc cña bé ®iÒu hßa lùc phanh ¸p suÊt sau xylanh chÝnh ¸p suÊt ra cÇu sau 15 KG/cm2 (213 psi = 1,471 kPa) 15 KG/cm2(213 psi = 1,471 kPa) 80 KG/cm2(1138 psi = 7,845kPa) 39 KG/cm2(555 psi = 3,825 kPa) Khi bé ®iÒu hßa cã mét ®­êng dÉn dÇu ra cÇu sau cã thÓ chØ dïng mét ®ång hå ®o ¸p suÊt ra cÇu sau. b) KiÓm tra trî lùc ch©n kh«ng cña phanh C¸c h­ háng xuÊt hiÖn trong hÖ thèng trî lùc th­êng lµ: háng van mét chiÒu nèi gi÷a nguån ch©n kh«ng vµ xy lanh trî lùc, van më trî lùc bÞ mßn, n¸t, hë, mµng cao su bÞ thñng, hÖ thèng bÞ hë, dÇu phanh lät vµo xy lanh, t¾c, do bÑp sù cè bÊt th­êng, nguån ch©n kh«ng bÞ háng (trªn ®éng c¬ phun x¨ng, hay ®iªzel), C¸c biÓu hiÖn xuÊt hiÖn nh­ sau: Dß rØ dÇu phanh ra khu vùc bé c­êng ho¸, Lùc trªn bµn ®¹p t¨ng cao, Hµnh tr×nh tù do cña bµn ®¹p bÞ gi¶m nhá, HiÖu qu¶ c­êng ho¸ kh«ng cßn. Ph­¬ng ph¸p chÈn ®o¸n (h×nh 5.15): ¤ng ch©n kh«ng Nèi víi cæ hót Côm trî lùc van mét chiÒu kh«ng phanh phanh H×nh 5.15. ChÈn ®o¸n sù lµm viÖc cña bé trî lùc ch©n kh«ng Næ m¸y ®¹p ph¹nh 3 lÇn ®¹t ®­îc hµnh tr×nh ®ång nhÊt. Khi ®éng c¬ kh«ng lµm viÖc, ®o hµnh tr×nh tù do, ®Æt ch©n lªn bµn ®¹p phanh, gi÷ nguyªn ch©n phanh trªn bµn ®¹p, næ m¸y, bµn ®¹p phanh cã xu thÕ thôt xuèng mét ®o¹n nhá n÷a chøng tá hÖ thèng c­êng ho¸ lµm viÖc tèt, nÕu kh«ng hÖ thèng cã h­ háng. §o lùc ®Æt trªn bµn ®¹p tíi khi ®¹t gi¸ trÞ lín nhÊt, so víi gi¸ trÞ tiªu chuÈn, khi lùc bµn ®¹p lín chøng tá hÖ thèng cã h­ háng ë phÇn nguån ch©n kh«ng (m¸y hót ch©n kh«ng háng, hë ®­êng èng ch©n kh«ng tíi xy lanh c­êng ho¸) hay van mét chiÒu. Khi lùc bµn ®¹p t¨ng qu¸ cao chøng tá hÖ c­êng ho¸ bÞ mÊt hiÖu qu¶. Khi lµm viÖc cã hiÖn t­îng mÊt c¶m gi¸c t¹i bµn ®¹p phanh (cã giai ®äan bÞ hÉng ch©n phanh) chøng tá van c­êng ho¸ háng (mßn, në, n¸t). Khi phanh mÊt hÕt c¶m gi¸c ®¹p phanh, muèn rµ phanh mµ kh«ng ®­îc, chøng tá van mét chiÒu bÞ kÑt, vÞ trÝ van c­êng ho¸ bÞ sai lÖch, Trªn ®éng c¬ x¨ng cã chÕ hoµ khÝ khi bÞ hë ®­êng ch©n kh«ng, cã thÓ dÉn tíi kh«ng næ m¸y ®­îc, hay ®éng c¬ kh«ng cã kh¶ n¨ng ch¹y chËm. HÖ c­êng ho¸ lµm viÖc tèt khi dõng xe, t¾t m¸y hiÖu qu¶ c­êng ho¸ cßn duy tr× ®­îc trong 2,3 lÇn ®¹p phanh tiÕp theo. 4.5 KiÓm tra hÖ thèng ABS a) ChÈn ®o¸n chung HÖ thèng phanh cã ABS ®­îc chÈn ®o¸n b»ng c¸c ph­¬ng thøc sau ®©y: Dïng bÖ chÈn ®o¸n hÖ thèng phanh th«ng qua c¸c th«ng sè hiÖu qu¶ ®· tr×nh bµy ë trªn. hÖ thèng ABS chØ lµm viÖc ë tèc ®é b¸nh xe t­¬ng øng víi tèc ®é « t« tõ 10km/h trë lªn, v× vËy khi kiÓm tra trªn bÖ thö phanh vÉn x¸c ®Þnh c¸c th«ng sè nh­ hÖ thèng kh«ng ABS. Dïng tù chÈn ®o¸n cã s½n trªn xe. Quy luËt kiÓm tra chung cña chóng nh­ sau: §­a kho¸ ®iÖn vÒ vÞ trÝ ON, khëi ®éng ®éng c¬, ®Ìn BRAKE hay ANTILOCK s¸ng, sau ®ã ®Ìn t¾t, chøng tá hÖ thèng lµm viÖc b×nh th­êng, ng­îc lai, hÖ thèng cã sù cè cÇn xem xÐt s©u h¬n. ViÖc tiÕn hµnh chÈn ®o¸n s©u h¬n theo ph­¬ng thøc ®µ tr×nh bµy ë phÇn tù chÈn ®o¸n cña c¸c hÖ thèng cã tù ®éng ®iÒu chØnh. C¸c quy tr×nh chÈn ®o¸n phÇn ®iÒu khiÓn thuû lùc ®iÖn tõ tuú thuéc vµo kÕt cÊu cña c¸c nhµ s¶n xuÊt (theo c¸c tµi liÖu riªng). Sù biÕn ®éng cña ¸p suÊt thuû lùc cã thÓ x¸c ®Þnh th«ng qua lç chuyªn dïng trªn khèi (blok) ®iÒu chØnh ¸p suÊt dÇu nh­ vÝ dô trªn h×nh 5.16. B×nh chøa dÇu §ång hå ®o ¸p B×nh tÝch n¨ng Côm van dÇu M« t¬ vµ b¬m dÇu B×nh cao ¸p ECU cña ABS Côm ABS C¶m biÕn truíc §Ìn c¶nh b¸o ABS C¶m biÕn truíc C¶m biÕn sau H×nh 5.16. KiÓm tra ¸p suÊt trªn b×nh tÝch n¨ng cña ABS b) ChÈn ®o¸n hÖ thèng phanh abs cho « t« TOYOTA CROWN + KiÓm tra: BËt khãa ®iÖn vÒ ON, ®Ìn ABS s¸ng, nhÞp sang ®Òu ®Æn, trong vßng 3 gi©y råi t¾t, b¸o hiÖu hÖ thèng ®· ®­îc kiÓm so¸t vµ tèt. NÕu ®Ìn nh¸y liªn tôc kh«ng t¾t, chøng tá hÖ thèng cã sù cè. T×m m· b¸o háng: Më hép ®Êu d©y nèi E1 víi Tc, rót PIN ra khái hép nèi d©y, Cho mét l¸t x¸c ®Þnh m· h­ háng qua ®Ìn ABS, §äc m· h­ háng vµ tra sæ tay söa ch÷a, so m· t×m h­ háng. H×nh 5.17. T×m m· b¸o háng §äc m·: M· b¸o háng gåm hai sè ®Çu - chØ sè thø tù lçi, hai sè sau - chØ sè m· lçi, mçi lèi b¸o 3 lÇn, sau ®ã chuyÓn sang lçi kh¸c, lçi n¨ng b¸o tr­íc, lçi nhÑ b¸o sau. M· b¸o b×nh th­êng lµ ®Ìn nh¸y liªn tôc, H×nh 5.18. §äc m· Sè m· Thø tù B¸o b×nh th­êng B¸olçi Xãa m·: BËt khãa ®iÖn vÒ ON, nèi E1 víi Tc §¹p phanh vµ gi÷ chõng 3 gi©y kiÓm tra l¹i tr¹ng th¸i bao m· ®· vÒ m· b×nh th­êng ch­a. hÖ thèng ABS lµ hÖ thèng quan träng do ®ã kh«ng thÓ lµm theo kinh nghiÖm, cÇn thiÕt cã tµi liÖu h­íng dÉn chi tiÕt vµ kiÓm tra tr­íc hÕt lµ tr¹ng th¸i chÊt l­îng b×nh ®iÖn. PhÇn V c«ng nghÖ gia c«ng chi tiÕt xilanh phanh sau Ph©n tÝch chøc n¨ng vµ ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña chi tiÕt: Xilanh phanh b¸nh xe lµ mét chi tiÕt quan träng cña hÖ thèng phanh. Khi lµm viÖc mÆt trong xilanh chÞu sù di tr­ît cña piston. Xilanh cã t¸c dông dÉn h­íng cho piston, ®ång thêi cïng víi piston t¹o thµnh buång ¸p suÊt, do vËy khi gia c«ng ®ßi hái chñ yÕu mÆt trong lßng xilanh ph¶i cã ®é chÝnh x¸c cao.Cßn c¸c bÒ mÆt kh¸c kh«ng yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cao. Chi tiÕt ra c«ng: Ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o ph«i: Do chi tiÕt ®­îc s¶n suÊt hµng lo¹t víi sè l­îng lín nªn cã thÓ chän ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o ph«i lµ ®óc trong khu«n c¸t. C«ng nghÖ gia c«ng xilanh bao gåm mét sè nguyªn c«ng chÝnh sau: Nguyªn c«ng 1: TiÖn phÇn trô ®Çu dÇu vµo Nguyªn c«ng 2: TiÖn hai ®Çu xilanh Nguyªn c«ng 3: KhoÐt lßng xilanh Nguyªn c«ng 4: Doa lßng xi lanh Nguyªn c«ng 5: Khoan, tar« ®­êng dÇu vµo, lç x¶ khÝ, lç b¾t vÝt Nguyªn c«ng 6: KiÓm tra ®é c«n, « van lßng xilanh TÝnh to¸n c¸c chÕ ®é c¾t cña tõng nguyªn c«ng Nguyªn c«ng 1: TiÖn phÇn trô ®Çu dÇu vµo (Nguyªn c«ng t¹o mÆt ph¼ng tinh ®Ó gia c«ng c¸c mÆt kh¸c) · §Þnh vÞ vµ kÑp chÆt. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ trªn mÆt ph¼ng vµ kÑp chÆt b»ng hai ®ßn kÑp. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ 6 bËc tù do. Nguyªn c«ng ®­îc thùc hiÖn trªn doa ngang nh­ vËy chi tiÕt sÏ cè ®Þnh, dao sÏ thùc hiÖn dÞch chuyÓn ®Ó lÊy kÝch th­íc. · Tra l­îng d­ gia c«ng. - KÝch th­íc cÇn ®¹t ë nguyªn c«ng nµy: Ø30±0,1 , Rz = 80mm. Tra theo b¶ng 5 TK§ACNCTM, t­¬ng øng víi cÊp chÝnh x¸c 3. Nguyªn c«ng nµy ®­îc thùc hiÖn b»ng 1b­íc tiÖn th«. TiÖn víi l­îng d­ lµ Z = 2 (mm). · Tra chÕ ®é c¾t. - Chän m¸y : Chän m¸y doa ngang v¹n n¨ng 262. + C«ng suÊt m¸y : N = 7 (KW). + HiÖu suÊt m¸y : h = 0,75. - Chän dao. Ta chän dao tiÖn mÆt ®Çu(16*20*25*150*90) cã g¾n m¶nh hîp kim cøng BK6. + Chän chiÒu s©u c¾t t = 2(mm) + L­îng ch¹y dao : Tra theo b¶ng (5-12) STCNCTM T2; S = 0,2 (mm/vßng). + Tèc ®é c¾t V : V=95(mm/p) Tèc ®é c¾t theo tÝnh to¸n lµ Vt = 95 (mm / phót ) Sè vßng quay cña trôc chÝnh theo tÝnh to¸n lµ : Theo c«ng thøc Chän sè vßng quay theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ nm = 200 (v/p). VËy tèc ®é thùc tÕ lµ : Vt = Nguyªn c«ng 2: TiÖn hai ®Çu xilanh. · §Þnh vÞ vµ kÑp chÆt. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ trªn mÆt ph¼ng cã lç ®ång thêi cã chèt t× chèng soay.chi tiÕt ®­îc kÑp chÆt b»ng ®ßn kÑp. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ 6 bËc tù do. Nguyªn c«ng ®­îc thùc hiÖn trªn doa ngang nh­ vËy chi tiÕt sÏ cè ®Þnh, dao sÏ thùc hiÖn dÞch chuyÓn ®Ó lÊy kÝch th­íc + Chän dao : Dao tiÖn r·nh ®Þnh h×nh cã g¾n m¶nh hîp kim cøng ChÕ ®é c¾t ChiÒu s©u c¾t : t = 2 mm L­îng ch¹y dao S0 = 0,25 (mm/vßng) VËn tèc c¾t Vb = 70 (m/ph) Þ VËn tèc c¾t tÝnh to¸n Vtt = Vb * k1*k2*k3 (m/ph) Trong ®ã : k1, k2, k3 lµ c¸c hÖ sè ®iÒu chØnh vËn tèc c¾t k1 = 1 k2 = 0,85 k3 = 1 Vtt = 70*1*0,85*1 = 59,5 (m/ph) TÝnh tèc ®é quay trôc chÝnh : nt = nt = = 331 (v/ph) Chän sè vßng quay theo m¸y nm = 350 (v/ph) TÝnh l¹i vËn tèc c¾t V = = (m/ph) Nguyªn c«ng 3: KhoÐt lç F 20. · §Þnh vÞ vµ kÑp chÆt. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ trªn mÆt ph¼ng cã lç ®ång thêi cã chèt t× chèng soay.chi tiÕt ®­îc kÑp chÆt b»ng ®ßn kÑp. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ 6 bËc tù do. Nguyªn c«ng ®­îc thùc hiÖn trªn doa ngang nh­ vËy chi tiÕt sÏ cè ®Þnh, dao sÏ thùc hiÖn dÞch chuyÓn ®Ó lÊy kÝch th­íc · Tra chÕ ®é c¾t. - Chän m¸y. Chän m¸y doa ngang 262. + C«ng suÊt m¸y N = 7 (KW). - Chän dao khoÐt. Chän mòi khoÐt liÒn khèi thÐp giã, theo b¶ng (4-47) STCNCTM T1, chän dao cã c¸c th«ng sè : D = 19,8(mm); L = 180 (mm); l = 100 (mm). ChiÒu s©u c¾t t = 4,8/2 = 2,04mm) l­îng ch¹y dao vßng S = 0,7 (mm/vßng), (b¶ng 5-107) Tèc ®é c¾t lµ V = 26 (m/phót) . (Theo b¶ng 5-106 Sæ tay c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y tËp II ) Theo c«ng thøc tÝnh to¸n ta cã . Vt = Vb.k1.k2. Trong ®ã : Theo b¶ng 5-109 Sæ tay c«ng nghÖ chÕ t¹o m¸y tËp II ta cã . k1 lµ hÖ sè phô thuéc vµo chu kú tuæi bÒn cña dao k1 = 1,19. k2 lµ hÖ sè phô thuéc vµp tr¹ng th¸i bÒ mÆt gia c«ng k2 = 1. vËy Vt = 26.1,19.1 = 30,94 (m/phót) X¸c ®Þnh sè vßng quay theo tÝnh to¸n cña trôc chÝnh theo c«ng thøc sau : nt = Ta chän theo tiªu chuÈn cña m¸y n = 480 (v/phót). Vt = Nguyªn c«ng 4: Doa lßng xilanh F 20. · §Þnh vÞ vµ kÑp chÆt. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ trªn mÆt ph¼ng cã lç ®ång thêi cã chèt t× chèng soay.chi tiÕt ®­îc kÑp chÆt b»ng ®ßn kÑp. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ 6 bËc tù do. Nguyªn c«ng ®­îc thùc hiÖn trªn doa ngang nh­ vËy chi tiÕt sÏ cè ®Þnh, dao sÏ thùc hiÖn dÞch chuyÓn ®Ó lÊy kÝch th­íc Ta tiÕn hµnh doa trªn m¸y doa ngang262. C¸c th«ng sè khi doa sÏ lµ : - Chän dao : Chän dao liÒn khèi ®u«i c«n (theo b¶ng 4-47 STCNCTM T1 chän ) d = 20; L = 138 (mm); l = 40 (mm). ChiÒu s©u c¾t t = 0,2/2 = 0,1 (mm) L­îng ch¹y dao theo b¶ng (5-112) STCNCTM T2 lµ S = 2 (mm/vßng). Theo b¶ng (5-114) ta cã Vb = 7,3 (m/p) Tèc ®é c¾t : Theo c«ng thøc tÝnh to¸n tèc ®é c¾t ta cã : Vt = Vb.k1 k1 lµ hÖ sè ®iÒu chØnh tèc ®é c¾t theo chu kú bÒn cña mòi khoan k1 = 0,85 VËy ta cã Vt = 7,3.0,81 = 5,913 (m/p). Tèc ®é trôc quay sÏ lµ : nt = Chän theo tiªu chuÈn cña m¸y lµ n = 120 (v/p). Vt = Nguyªn c«ng 5: gia c«ng lç dÇu,x¶ khÝ vµ lç b¾t vÝt. · §Þnh vÞ vµ kÑp chÆt. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ b»ng chèt kiÓu bul«ng ®ång thêi cã chèt t× chèng soay.chi tiÕt ®­îc kÑp chÆt b»ng ®ai èc. Chi tiÕt ®­îc ®Þnh vÞ 6 bËc tù do. Nguyªn c«ng ®­îc thùc hiÖn trªn m¸y khoan cÇn Khoan - Chän m¸y khoan 2A135. + C«ng suÊt m¸y : N = 6 kW. + HiÖu suÊt : h = 0,8. Gia c«ng lç dÇu Ø 10. · Tra l­îng d­. + Khoan:víi l­îng d­ 1,5(mm) mçi bªn ·chän mòi khoant. Chän mòi khoan ruét gµ, ®u«i c«n víi ®­êng kÝnh D = 8,5 (mm). ChiÒu dµi mòi khoan : L = 225 (mm). ChiÒu dµi lµm viÖc cña mòi khoan : L = 175 (mm). VËt liÖu mòi khoan lµ : ThÐp giã P18. · Tra chÕ ®é c¾t. ChiÒu s©u c¾t : t = 8,5/2 = 4,25 (mm). Theo b¶ng (5-89) STCNCTM T2 cã l­îng ch¹y dao S = 0,26 (mm/vßng). Theo b¶ng (5-90) STCNCTM T2 cã tèc ®é c¾t : Vb = 35,5 (m/vßng). Tèc ®é c¾t : Theo c«ng thøc tÝnh to¸n tèc ®é c¾t ta cã : Vt = Vb.k1 k1 lµ hÖ sè ®iÒu chØnh tèc ®é c¾t theo chu kú bÒn cña mòi khoan k1 = 1. VËy ta cã Vt = 35,5.1 = 35,5 (m/phót). X¸c ®Þnh sè vßng quay cña trôc chÝnh. Theo c«ng thøc nt = Chän tèc ®é theo m¸y tiªu chuÈn n = 995(v/p). Vt = Khoan lç Ø 2 Khoan lçØ 7 · Chän mòi khoan Chän mòi khoan ruét gµ, ®u«i c«n víi ®­êng kÝnh D = 6 (mm). ChiÒu dµi mòi khoan : L = 225 (mm). ChiÒu dµi lµm viÖc cña mòi khoan : L = 175 (mm). VËt liÖu mòi khoan lµ : ThÐp giã P18. · Tra chÕ ®é c¾t. ChiÒu s©u c¾t : t = 6/2 =3 (mm). Theo b¶ng (5-89) STCNCTM T2 cã l­îng ch¹y dao S = 0,26 (mm/vßng). Theo b¶ng (5-90) STCNCTM T2 cã tèc ®é c¾t : Vb = 35,5 (m/vßng). Tèc ®é c¾t : Theo c«ng thøc tÝnh to¸n tèc ®é c¾t ta cã : Vt = Vb.k1 k1 lµ hÖ sè ®iÒu chØnh tèc ®é c¾t theo chu kú bÒn cña mòi khoan k1 = 1. VËy ta cã Vt = 35,5.1 = 35,5 (m/phót). X¸c ®Þnh sè vßng quay cña trôc chÝnh. Theo c«ng thøc nt = Chän tèc ®é theo m¸y tiªu chuÈn n = 995(v/p). Vt = Khoan F6 · chän mòi khoan. + Chän mòi khoan ruét gµ, ®u«i trô, theo b¶ng (4-2) STCNCTM T1 ®­êng kÝnh mòi khoan lµ : d = 4 ; L = 85 (mm); l = 30 (m m) . Chän vËt liÖu cho mòi khoan lµ thÐp giã P18. · Tra chÕ ®é c¾t. ChiÒu s©u c¾t : t = 4/2 = 2 (mm). L­îng ch¹y dao tra theo b¶ng (5-89) STCNCTM T2lµ S = 0,13 (mm/vßng). Theo b¶ng (5-90) tra ®­îc Vb = 48 (mm/phót) Tèc ®é c¾t : Theo c«ng thøc tÝnh to¸n tèc ®é c¾t ta cã : Vt = Vb.kx VËy ta cã Vt = 48.1,19 = 51,17 (m/phót). X¸c ®Þnh sè vßng quay cña trôc chÝnh. Theo c«ng thøc nt = Chän tèc ®é theo m¸y tiªu chuÈn n = 1360(v/p). Vt = Nguyªn c«ng 6: kiÓm tra KiÓm tra ®é c«n, ®é «van cña lßng xilanh. Yªu cÇu ®é c«n kh«ng qu¸ 0,1 mm. ®é «van kh«ng qu¸ 0,1 mm. c«ng nghÖ gia c«ng piston thø cÊp trong bé ®iÒu hoµ lùc phanh Ph©n tÝch kÕt cÊu vµ chän d¹ng s¶n xuÊt : Chøc n¨ng cña piston: Piston cã nhiÖm vô cïng víi b¸t cao su di chuyÓn däc xi lanh t¹o ra lùc chiÒu trôc trong xi lanh ®Î th¾ng lùc lß xo ®Ó t¹o ra ¸p suÊt dÇu cao ®Ó ®­a ®Õn c¸c xi lanh lµm viÖc cña c¬ cÊu phanh.V× piston chØ lµm viÖc dÉn h­íng b¸t cao su, ®Ó piston di chuyÓn dÔ dµng trong xi lanh ta chän mèi l¾p ghÐp vµo trong xi lanh lµ mèi ghÐp láng f 32. Ph©n tÝch kÕt cÊu chi tiÕt vµ yªu cÇu kü thuËt Chi tiÕt piston trong xilanh chÝnh cña xe cã d¹ng h×nh trô bËc víi chøc n¨ng dÉn h­íng cho b¸t cao su nªn yªu cÇu cña chi tiÕt lµ : - §é kh«ng vu«ng gãc cña c¸c bÒ mÆt A, B so víi ®­êng t©m kh«ng qu¸ 0,05 mm. - §é kh«ng song song cña bÒ mÆt f 32 so víi ®­êng t©m kh«ng qu¸ 0,05 mm. - §é c«n , ®é « van cña bÒ mÆt trô f 32 kh«ng qu¸ 0,04 mm. - C¸c kÝch th­íc kh¸c ph¶i ®¶m b¶o chÝnh x¸c gia c«ng cao vÒ kÝch th­íc vÞ trÝ , h×nh d¸ng h×nh häc vµ c¸c bÒ mÆt t­¬ng quan. - BÒ mÆt f 32 ph¶i cã ®é bãng cao ®Ó piston di chuyÓn dÔ dµng trong xi lanh. - C¸c bÒ mÆt kh¸c cã ®é nh¸m Rz = 80mm. Chän d¹ng s¶n xuÊt : Do tÝnh chÊt sö dông mang tÝnh chÊt söa ch÷a vµ c¶i tiÕn nªn sè l­îng kh«ng nhiÒu , ta chän d¹ng s¶n xuÊt lµ s¶n xuÊt nhá ®on chiÕc. LËp quy tr×nh c«ng nghÖ : - Do yªu cÇu vµ tÝnh chÊt cña piston ta chän vËt liÖu lµ hîp kim nh«m AL-10 . - V× chi tiÕt d¹ng bËc vµ s¶n xuÊt ®¬n chiÕc ta chän ph«i thanh cã f 34 mm. ThiÕt kÕ quy tr×nh c«ng nghÖ: a. Nguyªn c«ng 1: - Kho¶ mÆt ®Çu TiÖn th« kÝch th­íc f 33 mm Suèt chiÒu dµi chi tiÕt, tæng chiÒu dµi lµ 60 mm. Sau ®ã quay ®Çu chi tiÕt tiÖn th« ®µu cßn l¹i. + §Þnh vÞ chi tiÕt b»ng bÒ mÆt trô cña ph«i, kÑp ph«i lªn m¸y tiÖn T616 b»ng m©m cÆp 3 chÊu . + Dông cô : Dïng dao kho¶ mÆt ®Çu, dao tiÖn th« b»ng thÐp P9 ChÕ ®é c¾t : Kho¶ mÆt ®Çu víi vËn tèc v = 145m/p, chiÒu s©u c¾t t= 1mm TiÖn th« f 33 víi vËn tèc v= 145m/p , chiÒu s©u c¾t t = 1mm L­îng ch¹y dao däc s= 0,08 mm/vßng + Dông cô ®o dïng th­íc cÆp. b. Nguyªn c«ng 2 vµ nguyªn c«ng 3 - TiÖn mÆt ®Çu: Víi chÕ ®é c¾t : t= 1mm L­îng ch¹y dao däc : v= 62mm/vßng Víi sè vßng quay n= 145vßng/phót - TiÖn bËc f 10 + ChÕ ®é c¾t t= 1,5 mm s= 0,3mm/vßng v= 62 mm/phót n = 145 vßng /phót - TiÖn bËc f 15 + ChÕ ®é c¾t : t= 1,5 mm s= 0,4 mm/ vßng v= 62 mm/phót n= 145 vßng /phót - TiÖn bËc f 26 + ChÕ ®é c¾t : t= 1,5 mm s= 0,4 mm/ vßng v= 62 mm/phót n= 145 vßng /phót - TiÖn b¹c f 10 - TiÖn b¹c f 16: + ChÕ ®é c¾t : t= 1,5 mm s= 0,4 mm/ vßng v= 62 mm/phót n= 145 vßng /phót - TiÖn tÝnh tõ f 334f 32 + ChÕ ®é c¾t : t= 1 mm s= 0,4 mm/ vßng v= 62 mm/phót n= 145 vßng /phót - Khoan t©m f 15 s©u 1,5 mm + ChÕ ®é c¾t t= 0,75 mm s= 0,02mm /vßng v= 15 mm/ phót - C¾t ®øt chi tiÕt víi chÕ ®é c¾t : t= 3mm s= 0,06 mm/ vßng v = 145 mm/phót + Dông cô dïng dao tiÖn chÕ t¹o tõ thÐp P9 c. Nguyªn c«ng 4 - Khoan 6 lç f 1,8 trªn vai cña piston - Dông cô dïng mòi khoan f 1,8 , ®­îc chÕ t¹o tõ thÐp P9. Sö dông m¸y khoan ®øng 2A125 - ChÕ ®é c¾t : v= 70mm/phót n = 1200vßng /phót d. Nguyªn c«ng 5 - Mµi c¸c mÆt trô cã kÝch th­íc f 32 ®¹t Rz = 0,63mm trªn m¸y mµi - §Þnh vÞ : Mét ®Çu kÑp trªn m©m kÑp 3 chÊu , mét ®Çu dïng mòi chèng t©m - Dông cô dïng dao c¾t ®¸ mµi - ChÕ ®é c¾t + Sè vßng quay cña ®¸ mµi n= 2200vßng / phót + Sè vßng quay cña chi tiÕt n = 275 vßng /phót - Dôngcô kiÓm tra dïng panme e. Nguyªn c«ng 6: KiÓm tra . - KiÓm tra chi tiÕt kh«ng yªu cÇu ®é chÝnh x¸c cao dïng th­íc cÆp cã ®é chÝnh x¸c 1/50 - §­êng kÝnh f 32 - KiÓm tra b»ng panme - KiÓm tra ®é «van, ®é trô bÒ mÆt f 32, ®é kh«ng song song cña bÒ mÆt f 32 so víi ®­êng t©m b»ng ®å g¸, ®é vu«ng gãc bÒ mÆt A b»ng ®ång hå so nh­ h×nh vÏ