Giải pháp sử dụng đồ dùng trực quan, chất liệu và trò chơi giúp học sinh yêu thích phân môn vẽ trang trí

yeáu toá caàn thieát ñeå veõ toát tranh trang trí. Vôùi ñeà taøi : “Giaûi phaùp söû duïng ñoà duøng tröïc quan, chaát lieäu vaø troø chôi giuùp hoïc sinh yeâu thích phaân moân veõ trang trí” toâi hi voïng moãi tieát hoïc veõ trang trí seõ caøng trôû neân thuù vò vaø sinh ñoäng hôn ñoái vôùi caùc em, giuùp caùc em yeâu thích phaân moân naøy, ñoàng thôøi yeâu thích moân Mó thuaät vaø caùc moân hoïc khaùc tuø hieäu quaû maø trang trí ñem laïi. B. ÑOÁI TÖÔÏNG, CÔ SÔÛ VAØ PHÖÔNG PHAÙP NGHIEÂN CÖÙU 1. Ñoái töôïng nghieân cöùu: Moät soá giaûi phaùp söû duïng ñoà duøng tröïc quan, chaát lieäu vaø troø chôi giuùp hoïc sinh yeâu thích phaân moân veõ trang trí . 2. Cô sôû nghieân cöùu: Vieäc hoïc veõ trang trí ôû tröôøng THCS Löông Theá Vinh-H. KroângAna-T. ÑaêkLaêk. Học sinh lứa tuổi THCS đều đã biết nhận thức về cái đẹp, thông qua việc học môn Mĩ thuật học sinh sẽ hiểu rõ hơn về cái đẹp và vai trò của cái đẹp trong cộng đồng mình học tập và sinh sống. Đa số học sinh ở lứa tuổi này đều thấy và hiểu về sự cần thiết phải tự mình vận động, tự mình sáng tạo, tự mình tư duy, tự mình làm mới mình cho phù hợp với điều kiện học tập và sinh sống. Riêng với việc học phân môn Vẽ trang trí, học sinh ở lứa tuổi này hầu như đều thấy được giá trị của trang trí trong đời sống, trong học tập và rèn luyện bản thân. Đa số các em đều thích thú với phân môn này hơn các phân môn khác như: Vẽ theo mẫu, thường thức mĩ thuật. Tuy nhiên các em chưa thực sự tích cực, chủ động sáng tạo, còn ỷ lại, thiếu tập trung, đôi khi còn học mang tính chất đối phó.Moân mó thuaät ôû tröôøng THCS nhaèm naâng cao yù thöùc thaåm mó cho hoïc sinh, giuùp hoïc sinh coù caùi nhìn mó quan hôn vôùi cuoäc soáng. Thoâng qua mó thuaät, caùc em coù tö duy tröøu töôïng, phong phuù hôn, taïo ñieàu kieän giuùp caùc em hoïc toát caùc moân hoïc khaùc. Rieâng vieäc hoïc veõ trang trí coøn giuùp caùc em töï laøm môùi mình, hieåu bieát hôn veà söï baøi trí, saép xeáp trong cuoäc soáng. Vì vaäy, ñeà taøi nhaèm phaûn aùnh thöïc traïng vaø ñeà ra moät soá giaûi phaùp söû duïng ñoà duøng tröïc quan, chaát lieäu vaø troø chôi giuùp hoïc sinh yeâu thích phaân moân veõ trang trí . 3. Phöông phaùp nghieân cöùu: Trong quaù trình nghieân cöùu vaän duïng caùc phöông phaùp sau: 3.1.Phöông phaùp nghieân cöùu lyù thuyeát: Phaân tích, toång hôïp lyù thuyeát Phaân loaïi, heä thoáng hoaù lyù thuyeát 3.2.Phöông phaùp nghieân cöùu thöïc tieãn: Phöông phaùp phoûng vaán Phöông phaùp quan saùt sö phaïm Phöông phaùp ñieàu tra Phöông phaùp phaân tích vaø toång keát Phöông phaùp nghieân cöùu saûn phaåm Phöông phaùp so saùnh, ñoái chieáu, chöùng minh. C. NOÄI DUNG VAØ KEÁT QUAÛ NGHIEÂN CÖÙU I. Thöïc traïng vieäc daïy vaø hoïc phaân moân veõ trang trí ôû tröôøng THCS Löông Theá Vinh – H. Kroâng Ana – T. ÑaêkLaêk. 1.Thöïc traïng : 1.1.Quan ñieåm chæ ñaïo cuûa laõnh ñaïo nhaø tröôøng THCS Löông Theá Vinh – H. KroângAna – T. ÑaêkLaêk Ban giaùm hieäu luoân taïo ñieàu kieän cho giaùo vieân taäp huaán , tham gia caùc lôùp hoïc boài döôõng chuyeân moân, nghieäp vuï. Taïo ñieàu kieän cho giaùo vieân Mó thuaät ñöôïc tham gia thi giaùo vieân daïy gioûi caáp tröôøng, caáp huyeän, caáp tænh ñeå naâng cao trình ñoä chuyeân moân, thöïc hieän caùc buoåi chuyeân ñeà, thöôøng xuyeân döï giôø goùp yù cho giaùo vieân Mó thuaät ñeå ruùt kinh nghieäm . Taïo ñieàu kieän cho hoïc sinh thi laøm baùo töôøng, thi veõ tranh vaø toå chöùc trieån laõm tranh cuoái naêm cho hoïc sinh. Qua trao ñoåi vôùi Ban giaùm hieäu nhaø tröôøng vaø caùc giaùo vieân trong tröôøng, haàu heát ñeàu cho raèng vieäc ñoåi môùi phöông phaùp daïy hoïc laø voâ cuøng caàn thieát. Rieâng ñoái vôùi moân Mó Thuaät, raát caàn phaûi coù söï saùng taïo, laøm môùi caû ñoäi nguõ giaùo vieân Mó thuaät vaø hoïc sinh thì môùi ñem ñeán veû ñeïp rieâng trong ngheä thuaät. Ban giaùm hieäu vaø haàu heát caùc giaùo vieân ñeàu cho raèng moân Mó thuaät ñöa vaøo chöông trình THCS laø raát phuø hôïp, , giuùp caùc em thaáy roõ vai troø cuûa caùi ñeïp vaø hieåu veà caùi ñeïp trong cuoäc soáng. Ñeà caäp ñeán vieäc saùng taïo, ña soá ñeàu cho raèng cho duø ôû baát cöù moân hoïc naøo thì cuõng caàn phaûi coù söï saùng taïo, rieâng vôùi moân Mó thuaät, neáu khoâng coù saùng taïo thì khoâng theå coù höùng thuù, cuõng khoâng tìm ñöôïc nieàm vui trong vieäc hoïc vaø tìm hieåu veà caùi ñeïp. Do vaäy, trong caùc phaân moân cuûa boä moân Mó thuaät, toâi ñaëc bieät quan taâm ñeán phaân moân veõ trang trí, vì phaân moân naøy luoân ñoøi hoûi ngöôøi veõ phaûi ñoåi môùi mình, trao ñoåi vôùi Ban giaùm hieäu vaø caùc giaùo vieân trong tröôøng, ña soá ñeàu thaáy ñöôïc veû ñeïp cuûa trang trí trong ñôøi soáng vaø ñeàu thích töï thay ñoåi trong vieäc baøi trí nhaø cöûa, vieäc choïn löïa trang phuïc, vaät duïng… cho neân vai troø cuûa trang trí coù taùc duïng raát hieäu quaû trong vieäc giuùp hoïc sinh luoân thay ñoåi, tìm toøi, saùng taïo. 1.2.Veà cô sôû vaät chaát : Maëc duø chaát löôïng giaùo duïc trong nhaø tröôøng töông ñoái cao nhöng cô sôû vaät chaát coøn thieáu, phoøng hoïc moân Mó thuaät chöa coù, chöa coù phoøng maùy chieáu, phoøng thö vieän thieát bò chöa ñaûm baûo daãn tôùi vieäc baûo quaûn duïng cuï chöa ñöôïc toát. Tranh aûnh minh hoaï cho moân Mó thuaät noùi chung coøn thieáu, ñaëc bieät vôùi phaân moân trang trí haàu nhö in laïi tranh trong saùch giaùo khoa neân khoâng cho hoïc sinh thaáy ñöôïc söï ña daïng trong tranh trang trí vaø öùng duïng cuûa trang trí trong ñôøi soáng haøng ngaøy. Phoøng maùy chieáu chöa coù daãn tôùi vieäc cuûng coá baøi vaø cho hoïc sinh thaáy ñöôïc söï ña daïng trong mó thuaät raát mô hoà vaø thieáu höùng thuù. 1.3.Nhaän thöùc vai troø moân Mó thuaät cuûa hoïc sinh vaø phuï huynh hoïc sinh Hoïc sinh coøn coi nheï moân mó thuaät, chöa yù thöùc ñöôïc vai troø cuûa moân Mó thuaät trong ñôøi soáng, trong hoïc taäp. Haàu heát caùc em ñeàu cho raèng moân Mó thuaät khoâng coù taùc duïng ñeán caùc moân hoïc khaùc, khoâng muoán coá gaéng trong vieäc hoïc veõ. Rieâng ñoái vôùi phaân moân veõ trang trí, haàu heát caùc em chöa nhaän ra ñöôïc giaù trò thaåm mó cuûa caùc baøi veõ trang trí, chöa taäp trung vaøo veõ trang trí. Caùc em chöa coù söï coá gaéng, chöa tìm toøi vaø chöa thöïc söï yeâu thích moân hoïc. * Để thấy rõ hơn về thực trạng việc dạy và học môn Mĩ thuật nói chung và phân môn Vẽ trang trí nói riêng ở trường THCS Lương Thế Vinh, tôi đã tiến hành tìm hiểu qua học sinh bằng phiếu điều tra và kết quả thu được như sau: Tổng số phiếu phát ra: 218 phiếu cho các lớp 6A1, 7A3, 8A1, 8A2, 9A3, 9A4, trong đó: Lớp 6A1 43 phiếu Lớp 7A3 41 phiếu Lớp 8A1 45 phiếu Lớp 8A2 46 phiếu Lớp 9A3 43 phiếu Lớp 9A4 40 phiếu Câu hỏi 1: Các em có thường hay tạo bố cục, tạo hoạ tiết mới và thay đổi gam màu qua mỗi bài vẽ trang trí hay không? Thường xuyên 12 phiếu 0,5% Thỉnh thoảng 56 phiếu 25,7% Rất ít 134 phiếu 61,5% Không 18 phiếu 12,3% Như vậy, có thể thấy các em hầu như không tạo được cái mới, không tạo được cái riêng cho mình, đồng nghĩa với việc các em chưa có tư duy, sáng tạo để thay đổi theo hướng tích cực, chủ động. Chứng tỏ các em còn lơ là với môn Mĩ thuật, với cái đẹp trong trang trí. Câu hỏi 2: Các em có thường vận dụng hiểu biết từ thực tế để đưa vào trang trí không? Thường xuyên 9 phiếu 0,4% Thỉnh thoảng 46 phiếu 21,1% Rất ít 146 phiếu 67% Không 17 phiếu 11,5% Qua đó, có thể thấy các em vẫn chưa ý thức được việc cần thiết phải tạo cái thực tế thành cái mới quan trọng như thế nào, bản thân các em còn mơ hồ, chưa hiểu rõ được vai trò của thế giới bên ngoài tác động vào tranh vẽ. Việc vận dụng hiểu biết còn kém dẫn tới con người các em dễ bị động, dễ ỷ lại, thiếu tư duy, thiếu sáng tạo. Câu hỏi 3: Các em thấy các giáo viên dạy Mĩ thuật khi giảng bài có thường xuyên sử dụng đồ dùng trực quan không ? Thường xuyên 66 phiếu 30,2% Thỉnh thoảng 102 phiếu 46,8% Rất ít 60 phiếu 23% Không 0 phiếu 0% Qua câu trả lời của các em, có thể thấy là việc sử dụng đồ dùng trực quan của giáo viên chưa thật đầy đù, giáo viên chỉ sử dụng ở một số tiết, ở một số lớp. Câu hỏi 4 : Khi giáo viên sử dụng đồ dụng trực quan liên tục thì các em thấy việc học của mình như thế nào? Rất hứng thú 104 phiếu 47,7% Hứng thú 114 phiếu 52,3% Không hứng thú 0 phiếu 0% Như vậy, đa số các em đều có hứng thú khi được học ở những tiết mà giáo viên có sử dụng đồ dùng trực quan. Câu hỏi 5 : Trong các tiết học vẽ trang trí, giáo viên có thường xuyên cho các em chơi trò chơi không ? Thường xuyên 54 phiếu 24,8% Thỉnh thoảng 121 phiếu 55,5% Rất ít 43 phiếu 19,7% Không 0 phiếu 0% Từ bảng thống kê này, cho thấy các giáo viên chưa cho học sinh chơi trò chơi trang trí một cách thường xuyên. Câu hỏi 6 : Việc chơi trò chơi trong các tiết học vẽ trang trí các em thấy hứng thú không? Đối với câu hỏi này, 100% phiếu đều trả lời là hứng thú, điều đó cho thấy các em rất thích chơi các trò chơi trong trang trí. Câu hỏi 7: Trong các tiết học vẽ trang trí các em có thường xuyên sử dụng các chất liệu khác ngoài vẽ màu không ? Thường xuyên 35 phiếu 16% Thỉnh thoảng 92 phiếu 42,2% Rất ít 32 phiếu 14,7% Không 59 phiếu 27,1% Như vậy, các em vẫn chưa thường xuyên làm trang trí dạng cắt, dán hoặc ứng dụng. Câu hỏi 8 : Các tiết học vẽ trang trí giáo viên sử dụng máy chiếu các em thấy thế nào ? Hứng thú 47 phiếu 21,6% Bình thường 171 phiếu 78,4% Không hứng thú 0 phiếu 0% Đa số học sinh chưa thực sự cảm thấy thích thú khi học các bài mà giáo viên có sử dụng máy chiếu, từ đó cho thấy các giáo viên sử dụng máy chiếu vẫn chưa có hiệu quả. Câu hỏi 9 : Từ các tiết học vẽ trang trí, các em có yêu thích môn Mĩ thuật và vẻ đẹp của trang trí trong đời sống không? Yêu thích 145 phiếu 66,5% Không thích 73 phiếu 33,5% Giáo viên chưa tạo được không khí hào hứng, sôi nổi trong khi học và chưa giúp các em cảm nhận được vẻ đẹp của trang trí trong đời sống nên vẫn còn nhiều em chưa yêu thích môn Mĩ thuật và chưa hiểu vẻ đẹp của trang trí trong đời sống. Câu hỏi 10 : Giáo viên có thường xuyên so sánh giữa trang trí ứng dụng và trang trí cơ bản ở mỗi bài thuộc phân môn vẽ trang trí không? Thường xuyên 58 phiếu 26,6% Thỉnh thoảng 95 phiếu 43,6% Rất ít 65 phiếu 29,8% Vẫn còn nhiều tiết học giáo viên chưa thường xuyên so sánh giữa trang trí ứng dụng và trang trí cơ bản , việc này sẽ ảnh hưởng rất nhiều đến sự hiểu biết của các em đối với phân môn Vẽ trang trí trong cả học tập lẫn thực tế cuộc sống. Đánh giá thöïc traïng: Qua tìm hiểu thực tế ở trường THCS Lương Thế Vinh, bản thân tôi nhận thấy: Ban giám hiệu và các giáo viên bộ môn nói chung và các giáo viên Mĩ thuật đều hiểu rõ vai trò của Mĩ thuật, đều thấy sự cần thiết của việc sáng tạo ở bất cứ lĩnh vực nào. Do vậy, việc cần thiết là đội ngũ giáo viên phải luôn nỗ lực, phấn đấu để trau dồi chuyên môn, nghiệp vụ, trau dồi vốn hiểu biết về cuộc sống. Đồng thời phải luôn thay đổi phương pháp dạy học, tích cực, chủ động trong mọi tình huống sư phạm để giúp học sinh phát triển mọi mặt. Cũng từ kết quả của phiếu điều tra cũng cho thấy thực trạng của việc dạy và học phân môn vẽ trang trí ở trường THCS Lương Thế Vinh, vẫn còn tình trạng nhiều em học sinh chưa muốn thay đổi mình, còn phụ thuộc vào mẫu sẵn có trong sách giáo khoa, trong tranh ảnh có sẵn, nên các em luôn bị động, ít sáng tạo, thiếu hiểu biết về cuộc sống. Một số giáo viên còn coi nhẹ việc sử dụng đồ dùng dạy học, ít cho học sinh chơi các trò chơi nhằm nâng cao tinh thần đoàn kết và củng cố nội dung bài học. Một số giáo viên khác lại sử dụng máy chiếu một cách sơ sài, thiết kế nội dung qua đơn giản, đôi khi lại lạm dụng quá mức vào giáo án điện tử mà không thao tác trực tiếp để các em hiểu và yêu thích môn học. Phần lớn phụ huynh học sinh ít quan tâm đến việc giáo dục con em mình học tập môn Mĩ thuật, các em ít có sự chuẩn bị từ đồ dùng, dụng cụ học tập đến việc sưu tầm tranh, ảnh... Do vậy, để giải quyết tình trạng này, bản thân tôi nhận thấy cần phải có một số giải pháp nhằm phát triển khả năng sáng tạo ở học sinh, từ đó giúp các em có cái nhìn tốt đẹp hơn về môn học Mĩ thuật, về sự tồn tại của cái đẹp trong cuộc sống. Đăc biệt là đối với phân môn Vẽ trang trí, phân môn đòi hỏi sự sáng tạo thường xuyên và ý thức tự trau dồi bản thân ở cả giáo viên lẫn học sinh. II. Những giải pháp söû duïng ñoà duøng tröïc quan, chaát lieäu vaø troø chôi giuùp hoïc sinh yeâu thích phaân moân veõ trang trí. 1. Mục tiêu, nội dung chương trình: 1.1.Mục tiêu : Nhằm phát triển khả năng sáng tạo của học sinh qua việc học vẽ trang trí ở trường THCS 1.2.Nội dung chương trình: Phân môn Vẽ trang trí ở trường THCS gồm có 31 tiết . Trong đó : *Lớp 6 : Có 9 tiết, ở các bài : + Baøi 1 : “ Cheùp hoaï tieát trang trí daân toäc “. + Baøi 6: “ Caùch saép xeáp boá cuïc trong trang trí”. + Baøi 10: “ Maøu saéc” + Baøi 11: “ Maøu saéc trong trang trí”. + Baøi 14: “ Trang trí ñöôøng dieàm”. + Baøi 18: “ Trang trí hình vuoâng”. + Baøi 23: “ Keû chöõ in hoa neùt ñeàu “. + Baøi 26: “ Keû chöõ in hoa neùt thanh, neùt ñaäm”. + Baøi 31: “ Trang trí chieác khaên ñeå ñaët loï hoa” *Lớp 7 : Có 8 tiết ở các bài : + Baøi 3: “ Taïo hoaï tieát trang trí “ + Baøi 5: “ Taïo daùng vaø trang trí chaäu caûnh”. + Baøi 9: “ Trang trí ñoà vaät coù daïng hình chöõ nhaät “ + Baøi 13: “ Chöõ trang trí”. + Baøi 17: “ Trang trí bìa lòch treo töôøng” + Baøi 22: “ Trang trí ñóa troøn” + Baøi 28: “ Trang trí ñaàu baùo töôøng” + Baøi 32: “ Trang trí töï do” *Lớp 8 : Có 9 tiết ở các bài : + Baøi 1: “ Trang trí quaït giaáy “ + Baøi 4: “ Taïo daùng vaø trang trí chaäu caûnh” + Baøi 6: “ Trình baøy khaåu hieäu “ + Baøi 11: “ Trình baøy bìa saùch” + Baøi 15: “ Taïo daùng vaø trang trí maët naï” + Baøi 22: “ Veõ tranh coå ñoäng “( tieát 1) + Baøi 23: “ Veõ tranh coå ñoäng “ ( tieát 2) + Baøi 25: “ Trang trí leàu traïi” + Baøi 32: “ Trang trí ñoà vaät daïng hình vuoâng, hình chöõ nhaät “ *Lớp 9 : Có 5 tiết ở các bài : + Baøi 4: “ taïo daùng vaø trang trí tuùi xaùch” + Baøi 9 : “ Taäp phoùng tranh aûnh” + Baøi 11: “ Trang trí hoäi tröôøng” + Baøi 15: “ Taïo daùng vaø trang trí thôøi trang” + Baøi 17: “ Veõ bieåu tröng” 3. Phương pháp dạy học ở trường THCS: Phương pháp thuyết trình. Phương pháp vấn đáp - Phương pháp trực quan - Phương phán luyện tập - Phương pháp nhóm 4. Nhöõng giaûi phaùp söû duïng ñoà duøng tröïc quan, chaát lieäu vaø troø chôi giuùp hoïc sinh yeâu thích phaân moân veõ trang trí: 4.1. Söû duïng duïng cuï tröïc quan trong tieát daïy ñeå naâng cao söï quan saùt, söï hieåu vaø kích thích trí töôûng töôïng, oùc saùng taïo cuûa hoïc sinh. Trong quá trình giảng dạy, mặc dù giáo viên đã cho học sinh quan sát một số đồ dùng trực quan về hoạ tiết, bố cục, màu, trang trí cơ bản, ứng dụng nhưng cũng cần cho học sinh tham khảo thêm một số đồ dùng thực tế ví dụ như: Khăn, áo, chén, đĩa, thảm…để học sinh nhận thấy vẻ đẹp, sự đơn giản hay phức tạp, màu sắc hài hoà hay rực rỡ… Đồng thời giáo viên cũng cần cho học sinh xem đồ dùng trực quan do chính giáo viên làm, tuy nhiên đồ dùng trực quan này phải luôn thay đổi, mới lạ, độc đáo thì mới hấp dẫn trí tò mò của học sinh. Đồ dùng trực quan mà Bộ giáo dục và Đào tạo cấp chưa đáp ứng đủ nhu cầu cho học sinh vì đa số là tranh phóng lớn trong sách giáo khoa, nếu quá lạm dụng bộ tranh này mà không có thêm tranh, ảnh, vật dụng thì học sinh sẽ thấy rất nhàm chán. Do đó, giáo viên luôn phải linh hoạt, cần chú ý sưu tầm thêm tư liệu, thường xuyên vẽ để tạo cái mới cho mình từ đó tác động cho học sinh ý thức tư duy, sáng tạo. Vieäc söû duïng coâng ngheä thoâng tin vaøo trong moãi tieát daïy cuõng voâ cuøng quan troïng, coù theå vöøa aùp duïng coâng ngheä thoâng tin vöøa keát hôïp phöông phaùp giaûng daïy truyeàn thoáng ñeå baøi daïy trôû neân thuù vò hôn, nhöng cuõng khoâng laïm duïng quaù nhieàu vaøo giaùo aùn ñieän töû. Coù theå cho hoïc sinh xem maãu moät soá vaät duïng hoaëc tranh veõ trang trí ôû treân maùy nhöng phaàn höôùng daãn caùch veõ giaùo vieân laïi höôùng daãn tröïc tieáp ñeå hoïc sinh naém roõ hôn noäi dung baøi hoïc. Coù theå cho hoïc sinh xem duïng cuï tröïc quan baèng caùch cho hoïc sinh xem moät soá baøi veõ cuûa hoïc sinh naêm tröôùc ôû moãi baøi ñeå hoïc sinh ruùt kinh nghieäm vaø veõ toát hôn ôû baøi cuûa mình. Ñoái vôùi caùc baøi trang trí öùng duïng thì giaùo vieân neân cho hoïc sinh xem vaät tröïc tieáp ñaõ ñöôïc öùng duïng töø trang trí cô baûn ñeå hoïc sinh nhôù laâu hôn vaø khoâng bò nhaàm laãn giöõa hai caùch trang trí naøy. Dụng cụ trực quan có tác dụng vô cùng lớn trong việc kích thích sự hiểu của học sinh, giúp học sinh thấy rõ hơn, hiểu rõ hơn mục đích của trang trí, yêu thích môn học và qua đó đánh giá được cách dẫn dắt hiệu quả của giáo viên. Cuï theå coù theå söû duïng caùc ñoà duøng tröïc quan nhö ôû moät soá tieát daïy thöïc nghieäm phaàn III . 4.2.Söû duïng nhieàu chaát lieäu trong vieäc hoïc trang trí ñeå hoïc sinh thaáy ñöôïc söï ña daïng, sinh ñoäng trong öùng duïng thöïc tieãn . Trong một số tiết dạy vẽ trang trí như : Trang trí hình vuông, trang trí đường diềm, trang trí chiếc khăn để đặt lọ hoa, trang trí hình chữ nhật… Giáo viên nên hướng dẫn thêm cho học sinh cách cắt dán, đây là chất liệu khá quen thuộc và dễ làm, tuy nhiên đa số giáo viên thường quên nhắc các em có thể làm thêm chất liệu này. Nếu giúp các em làm chất liệu này, chắc chắn các em sẽ thấy thích thú hơn với môn học đồng thời hiểu được vẻ đẹp của chất liệu cắt dán trong trang trí. Một số tiết dạy khác như: Tạo dáng và trang trí mặt nạ, tạo dáng và trang trí túi xách, tạo dáng và trang trí thời trang, trang trí lều trại …Trang trí mặt nạ có thể cho các em làm mặt nạ trên chất liệu giấy cứng, cắt thành hình mặt nạ để đeo, cho các em đeo khi chấm bài như vậy rất thú vị . Trang trí túi xách có thể cho các em làm túi xách bằng giấy rồi tự trang trí bằng nhiều cách như: Đính hoa khô, ruy băng, vẽ màu, cắt dán…Trang trí thời trang có thể cho các em làm bằng vải, bằng giấy thủ công hoặc rất nhiều loại giấy khác mà các em thích rồi tự trang trí theo sở thích của mình. Trang trí lều trại có thể cho học sinh làm theo nhóm làm mô hình lều trại bằng ống huùt hoặc đũa tre trên bìa cát tông hoặc xốp, qua đó các em có thể hình dung ra cách làm lều trại từ đó ứng dụng vào trang trí lều trại ở thực tế vào những buổi lễ do trường, địa phương tổ chức. Cụ thể, tôi đã cho các em làm được một số sản phẩm sau : Taïo daùng vaø trang trí maët naï treân giaáy bìa cöùng Trang trí hình chöõ nhaät ( caét daùn) Taïo daùng vaø trang trí tuùi xaùch ( giaáy vaø hoa) Trang trí loï hoa vaø quaû( caét daùn) Trang trí phong caûnh ( caét daùn vaø maøu saùp) Moâ hình leàu traïi laøm baèng ñuõa tre Moâ hình coång traïi laøm baèng ñuõa tre Thay đổi chất liệu ở một số bài cũng là cách để học sinh tăng thêm sự hứng thú trong khi học, tăng thêm tính tư duy, tính sáng tạo và tìm tòi cái mới cho bản thân, giúp các em vận dụng một cách linh hoạt các quá trình : Nghe – Thấy – Hiểu – Làm được - Ứng dụng thực tiễn. 4.3.Vaän duïng linh hoaït caùc troø chôi trong vieäc hoïc veõ trang trí ñeå cuûng coá kieán thöùc, naâng cao hieäu quaû hoïc taäp vaø yeâu thích moân hoïc. Ở tiết học nào giáo viên cũng có thể cho học sinh chơi trò chơi, ví dụ tôi có một số trò chơi như sau: 4.3.1. Trò chơi “Nhìn nhanh noái nhanh” Ví dụ giáo viên vẽ hình trang trí vôùi caùc maûng hình khaùc nhau: Hình A Hình B Hình C Vaø caùc hoïa tieát khaùc nhau caét rôøi thaønh caùc maûng nhoû, HS caùc nhoùm quan saùt hình hoïa tieát vaø hình trang trí lôùn ñeå noái caùc hoïa tieát vôùi caùc maûng nhoû trong hình trang trí. Cuï theå caùc hoïa tieát rôøi cuûa caùc hình nhö sau: + Hình A, coù caùc hoïa tieát: + Hình B, coù caùc hoïa tieát: + Hình C, coù caùc hoïa tieát: HS seõ noái caùc oâ hoïa tieát a,, b, c…vôùi caùc oâ soá 1, 2, 3…. Sao cho ñuùng caùc maûng hình ñaõ choïn. Hoaëc cuõng troø chôi naøy, nhöng coù theå chôi baèng caùch noái tìm lôøi caùc böôùc vaø phaàn hình sao cho ñuùng trình töï caùc böôùc. Cuï theå, phaàn hình coù theå laø: Hình a Hình b Hình c Hình d Vaø phaàn lôøi: 1 2 3 4 Veõ hoïa tieát vaøo ñuùng caùc maûng hình ñaõ choïn Tìm truïc cuûa hình ñònh trang trí. Tìm boá cuïc Veõ maøu 4.3.2. Trò chơi “ caét daùn tieáp söùc”: Giáo viên đưa ra nội dung tương tự bài học để các em tự cắt dán hoạ tiết rồi tự trang trí lên nền của nhóm mình. Nền của nhóm được dán trên bảng, mỗi nhóm cử một thành viên cầm hồ dán đứng sẵn trên bảng, caùc thành vieân trong nhoùm coù nhieäm vuï veõ vaøo giaáy maøu saün ôû döôùi roài ñöa cho moät baïn coù nhieäm vuï caét hoïa tieát vaø di chuyeån leân baûng ñöa cho baïn daùn vaøo neàn cuûa nhoùm mình ( Löu yù, baïn naøo veõ hoïa tieát maø hình coù 2,3…maûng gioáng nhau thì xeáp giaáy choàng leân nhau roài caét cuøng moät luùc ñeå coù hoïa tieát gioáng nhau. Moâ hình troø chôi nhö sau: Neàn (thaønh vieân 1 ñöùng treân baûng ñeå daùn) Hoaï tieát 1 ( Thaønh vieân 2) Caét vaø di chuyeån Ñöa cho thaønh vieân 1 Hoaï tieát 2 ( thaønh vieân 3) Caét vaø di chuyeån Ñöa cho thaønh vieân 1 Hoaï tieát 3 ( thaønh vieân 4) Caét vaø di chuyeån Ñöa cho thaønh vieân 1 … Sau thời gian khoảng 5 phút trò chơi kết thúc, giáo viên sẽ dựa trên bài làm của các nhóm để đánh giá khả năng tiếp thu bài của học sinh nhóm đó. 4.3.3. Trò chơi “ Tìm hình veõ maûng” Giaùo vieân treo 4 boá cuïc khaùc nhau treân baûng, hoïc sinh 4 nhoùm quan saùt ñeå tìm hoaï tieát ñònh veõ vaøo boá cuïc cuûa nhoùm mình. Hoïc sinh moãi nhoùm luaân phieân nhau leân veõ hoaï tieát ñuùng vaøo maûng hình cuûa nhoùm mình trong thôøi gian 5phuùt. Caùc nhoùm töï löu yù maûng hình gioáng nhau thì veõ hoaï tieát gioáng nhau. Thaønh vieân 1 haønh vieân 2 Thaønh vieân 8 (veõ hoaï tieát 1) veõ hoïa tieát 2) ….. (veõ hoaï tieát 8)…….. 4.3.4. Trò chơi “ Tìm vaät töông öùng “ Giaùo vieân chia lôùp thaønh 6 nhoùm, cho hoïc sinh vöøa suy nghó vöøa tìm ñoà vaät töông öùng vôùi baøi trang trí cô baûn vöøa ñöôïc hoïc roài chaïy nhanh leân baûng ñieàn vaøo phaàn cuûa nhoùm mình: Ví duï : Baøi “ Trang trí hình vuoâng” hoïc sinh caùc nhoùm seõ luaân phieân leân baûng ñieàn ñoà vaät coù söû duïng trang trí hình vuoâng nhö sau : Gaïch hoa – Hoäp baùnh – Cöûa soå – Khaên tay – Thaûm – Tuùi xaùch… Trong khoaûng thôøi gian 2 phuùt nhoùm naøo ñieàn ñöôïc nhieàu ñoà vaät phuø hôïp thì nhoùm ñoù thaéng cuoäc. Troø chôi naøy kích thích trí töôûng töôïng nhanh ôû hoïc sinh vaø qua ñoù thaáy ñöôïc söï hieåu bieát cuûa hoïc sinh qua vieäc quan saùt thöïc teá. Tiểu kết: Việc chơi các trò chơi trang trí đã giúp các em quên đi mệt mỏi, thấy hứng thú hơn với môn học, tạo được không khí đoàn kết giữa các thành viên trong nhóm lẫn nhau. Đồng thời giúp các em nhớ lâu hơn các kiến thức đã được học. Thông qua quá trình chơi, các em cũng thấy cái hay của bố cục, hoạ tiết và màu sắc, việc cần thiết phải làm đúng trình tự các bước đã được học III. Một số tiết dạy thực nghiệm: Tiến hành thực nghiệm ở một số bài sau : Bài 11: Màu sắc trong trang trí ( Lớp 6 ) Bài 3 : Tạo hoạ tiết trang trí ( Lớp 7) Bài 15: Tạo dáng và trang trí mặt nạ ( Lớp 8 ) Bài 4:Tạo dáng và trang trí túi xách ( Lớp 9 ) Lôùp 6: Bài 11: Veõ trang trí Màu sắc trong trang trí I. Mục tiêu tiết học : - Kiến thức : HS hieåu ñöôïc taùc duïng cuûa maøu saéc ñoái vôùi cuoäc soáng cuûa con ngöôøi vaø trong trang trí. - Kĩ năng : HS phaân bieät ñöôïc caùch söû duïng maøu saéc khaùc nhau trong moät soá ngaønh trang trí öùng duïng. - Thaùi ñoä: HS laøm ñöôïc baøi trang trí baèng maøu saéc hoaëc caét daùn giaáy maøu. II.Chuaån bò : Taøi lieäu tham khaûo: - Moät soá aûnh chuïp veà trang phuïc, ñoà goám, troáng ñoàng….treân maùy. - Moät soá baøi vieát veà maøu saéc vaø tìm hieåu veà maøu saéc trong trang trí cô baûn, öùng duïng. 2. Ñoà duøng daïy-hoïc: 2.1.Giaùo vieân:+ Maùy chieáu veà: - AÛnh maøu cuûa coû caây, hoa laù…hoaëc cho hoïc sinh quan saùt ngoaøi trôøi. - Hình trang trí ôû saùch baùo, nhaø ôû, y phuïc, goám, trang trí daân toäc… - Moät vaøi ñoà vaät coù trang trí nhö: Loï, khaên, tuùi, thoå caåm, ñóa hoa… - Caùc oâ vuoâng coù maøu saéc khaùc nhau. +Nhöõng duïng cuï caàn thieát phuïc vuï tieát daïy: Phaán maøu, que chæ, hoà daùn, baêng dính, keïp giaáy… 2.2.Hoïc sinh:- Vaät duïng caàn thieát ñeå hoïc sinh chôi troø :”caét daùn tieáp söùc” - Maøu veõ ( caùc loaïi coù saün ) Giaáy thuû coâng, hoà daùn, keùo, thöôùc, buùt chì, giaáy ( ñeå caét daùn) 3. Phöông phaùp daïy – hoïc : Quan saùt, tröïc quan, vaán ñaùp, ñaøm thoaïi, luyeän taäp, hoaït ñoäng nhoùm. III. Caùc hoaït ñoäng treân lôùp : 1.OÅn ñònh toå chöùc: 2.Kieåm tra baøi cuõ: Giaùo vieân trình chieáu caùc maøu trong caùc oâ vuoâng, chia lôùp thaønh 6 nhoùm, moãi nhoùm coù nhieäm vuï ghi caùc maøu caàn tìm: Cuï theå : Nhoùm 1: Tìm maøu cô baûn, caùc caëp maøu töông phaûn. Nhoùm 2: Tìm maøu nhò hôïp, caùc caëp maøu boå tuùc. Nhoùm 3: Tìm maøu noùng, maøu töông phaûn. Nhoùm 4: Tìm maøu laïnh, maøu boå tuùc. Nhoùm 5: Tìm maøu nhò hôïp, maøu cô baûn. Nhoùm 6: Tìm caùc caëp maøu töông phaûn vaø boå tuùc Hoïc sinh caùc nhoùm ghi maøu theo caâu hoûi maø giaùo vieân ñeà ra cho moãi nhoùm vaøo baûng phuï, trong thôøi gian 3 phuùt. Giaùo vieân nhaän xeùt baøi laøm cuûa hoïc sinh, khen ngôïi nhöõng nhoùm laøm toát vaø pheâ bình nhöõng nhoùm laøm chöa toát, ñoàng thôøi giaùo vieân cuûng coá laïi kieán thöùc ñaõ ñöôïc hoïc ôû baøi tröôùc veà “ maøu saéc” ñeå hoïc sinh nhôù vaø hoïc baøi môùi. 3. Baøi môùi: Töø keát quaû kieåm tra baøi cuõ, giaùo vieân daãn daét ñeå vaøo baøi môùi: Nhö vaäy caùc em ñaõ ñöôïc hoïc baøi 10 veà maøu saéc, qua ñoù phaàn naøo caùc em ñaõ bieát phaân bieät veà maøu goác, maøu nhò hôïp, maøu boå tuùc, töông phaûn, maøu noùng, laïnh…Ñeå caùc em thaáy ñöôïc roõ hôn veû ñeïp cuûa maøu saéc trong trang trí , baøi hoïc hoâm nay coâ troø ta cuøng tìm hieåu baøi 11: Veõ trang trí : Maøu saéc trong trang trí. Noäi dung baøi hoïc Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh I. Quan saùt, nhaän xeùt: - Giaùo vieân trình chieáu cho hoïc sinh xem moät soá hình aûnh veà caûnh vaät, hình trang trí treân trang phuïc, treân saùch baùo, treân moät soá ñoà vaät… Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hoïc sinh tìm hieåu maøu saéc trong caùc hình thöùc trang trí: ? Maøu saéc trong thieân nhieân nhö theá naøo? + Raát ña daïng vaø phong phuù. ? Vai troø cuûa maøu saéc trong cuoäc soáng cuûa chuùng ta? + Laøm cho moïi vaät vaø con ngöôøi ñeàu trôû neân ñeïp vaø haáp daãn hôn. ? Caùch söû duïng maøu saéc ôû moãi loaïi ñoà vaät, coâng trình coù gioáng nhau khoâng? + Khoâng gioáng nhau, noù tuyø thuoäc vaøo yù ñònh cuûa ngöôøi thieát keá, ngöôøi söû duïng. - Giaùo vieân cho hoïc sinh thaûo luaän nhoùm trong 3 phuùt caâu hoûi sau: ? Em haõy nhaän xeùt veà maøu saéc ôû: Trang trí saùch baùo, trang trí kieán truùc, trang trí trang phuïc, vaûi voùc, trang trí goám. + Trang trí saùch baùo: Hình aûnh ñôn giaûn, coâ ñoïng, maøu saéc haáp daãn, coù theå töông phaûn, boå tuùc, eâm dòu tuyø theo noäi dung. Trang trí kieán truùc: thöôøng maøu nheï nhaøng, eâm dòu, chæ duûng maøu noåi baät laøm ñieåm nhaán. Trang trí trang phuïc: maøu raát ña daïng, tuyø theo sôû thích, nhu caàu xaõ hoäi. Trang trí goám: maøu thöôøng ñôn giaûn… - Giaùo vieân cho hoïc sinh treo baûng phuï leân baûng, töø keát quaû cuûa caùc nhoùm, giaùo vieân nhaän xeùt chung, boå sung theâm ñeå hoïc sinh hieåu vaø naém ñöôïc moät soá hình htöùc trang trí trong cuoäc soáng. II. Caùch söû duïng maøu trong trang trí: Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hoïc sinh caùch söû duïng maøu trong trang trí: -Giaùo vieân gôïi yù hoïc sinh nhôù laïi caùc hình aûnh vöøa ñöôïc xem ôû phaàn 1 vaø hoûi: ? Neáu khoâng coù maøu saéc thì moïi vaät seõ nhö theá naøo? + Moïi vaät seõ khoâng ñeïp, khoâng sinh ñoäng vaø khoù phaân bieät ñöôïc moïi vaät vôùi nhau. ? Khi trang trí baát kì ñoà vaät gì thì ta phaûi nhö theá naøo ? + Phaûi haøi hoaø, thuaän maét tuyø theo ñoà vaät ñình trang trí. -Giaùo vieân trình chieáu cho hoïc sinh xem moät soá baøi trang trí cô baûn: ? Khi trang trí cô baûn thì phaûi chuù yù ñieàu gì ? + Chuù yù laøm roõ troïng taâm, maøu saéc phaûi haøi hoaø, thuaän maét. ? Caùch söû duïng maøu trong trang trí ôû moãi ngöôøi, moãi ñoà vaät nhö theá naøo? + Moãi ngöôøi, moãi ñoà vaät ñeàu coù caùch söû duïng maøu saéc khaùc nhau tuyø theo chaát lieäu, yù thích cuûa ngöôøi söû duïng. - Giaùo vieân höôùng daãn roõ hôn veà moät soá caùch duøng maøu treân moät soá baøi trang trí, ñoà vaät ñeå hoïc sinh naém ñöôïc: + Caùch duøng maøu haøi hoaø giöõa noùng, laïnh, hoaëc duøng maøu noùng, laïnh. + Caùch duøng maøu töông phaûn, boå tuùc. + Caùch duøng maøu töôi saùng, röïc rôõ. + Caùch duøng maøu traàm, eâm dòu. - Giaùo vieân keát luaän. II.Thöïc haønh: Haõy “ Caét daùn tieáp söùc “ theo moâ hình troø chôi nhö sau: Neàn (thaønh vieân 1 ñöùng treân baûng ñeå daùn) Hoaï tieát 1 ( Thaønh vieân 2) Caét vaø di chuyeån Ñöa cho thaønh vieân 1 Hoaï tieát 2 ( thaønh vieân 3) Caét vaø di chuyeån Ñöa cho thaønh vieân 1 Hoaï tieát 3 ( thaønh vieân 4) Caét vaø di chuyeån Ñöa cho thaønh vieân 1 …. … Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hoïc sinh thöïc haønh: - Giaùo vieân cho hoïc sinh chôi troø chôi caét daùn tieáp söùc .Giáo viên yeâu caàu hoïc sinh caùc nhoùm duøng giaáy maøu tự cắt dán hoạ tiết rồi trang trí lên nền của nhóm mình ôû treân baûng.Mỗi nhóm cử một thành viên cầm hồ dán đứng sẵn trên bảng, moãi thành vieân trong nhoùm caét hoaï tieát vaø di chuyeån leân treân baûng ñöa cho baïn daùn vaøo neàn cuûa nhoùm mình sao cho phù hợp. Nhoùm 6 Nhoùm 5 Nhoùm 4 Nhoùm 3 Nhoùm 2 Nhoùm 1 Hoaït ñoäng 4:Ñaùnh giaù – nhaän xeùt: - Giaùo vieân ñaùnh soá thöù töï baøi caùc nhoùm roài cho moät vaøi hoïc sinh nhaän xeùt theo thang ñieåm: Ñeïp, ñaït vaø chöa ñaït. Sau ñoù choïn loïc ra 3 yù kieán khaùc nhau roài cho hoïc sinh bieåu quyeát. Cuoái cuøng giaùo vieân nhaän xeùt chung vaø cho ñieåm. - Giaùo vieân cho hoïc sinh tham khaûo moät soá baøi cuûa hoïc sinh naêm tröôùc ñeå veà nhaø laøm baøi. 4.Daën doø : - Giaùo vieân daën hoïc sinh veà nhaø veõ trang trí moät hình baát kì : Vuoâng, troøn, chöõ nhaät, ñöôøng dieàm hoaëc trang phuïc, khaên… tuyø theo sôû thích coù veõ maøu. - Daën hoïc sinh veà nhaø ñoïc tröôùc baøi 12: “ Moät soá coâng trình tieâu bieåu cuûa mó thuaät thôøi Lyù” vaø söu taàm tö lieäu, tranh aûnh lieân quan ñeán baøi hoïc neáu coù theå. Lôùp 7 :Baøi 3 :Veõ trang trí Taïo hoaï tieát trang trí I.Muïc tieâu tieát hoïc: - Kieán thöùc: Hoïc sinh hieåu ñöôïc theá naøo laø hoïc tieát trang trí vaø hoaï tieát laø yeáu toá cô baûn cuûa ngheä thuaät trang trí. - Kó naêng: Hoïc sinh bieát taïo hoaï tieát ñôn giaûn vaø aùp duïng vaøo laøm caùc baøi taäp trang trí. - Thaùi ñoä: Hoïc sinh yeâu thích ngheä thuaät trang trí daân toäc. II. Chuaån bò : 1. Giaùo vieân : - Phoùng to moät soá hoïa tieát trang trí treân maùy chieáu . - Phoùng to moät soá hình minh hoaï caùc böôùc ñôn giaûn vaø caùch ñieäu hoïc tieát. - Moät soá tranh veà hoa, laù, chim, thuù… - Hình minh hoaï caùc böôùc taïo hoaï tieát trang trí vaø lôøi ñeå hoïc sinh chôi troø chôi: “ Nhìn nhanh noái nhanh” 2. Hoïc sinh: - Söu taàm moät soá hoïa tieát trang trí. - Ghi cheùp moät soá maãu thaät hoaëc söu taàm tranh, aûnh, hoa, laù, chim thuù… 3.Phöông phaùp daïy – hoïc: Quan saùt, tröïc quan, vaán ñaùp, ñaøm thoaïi, luyeän taäp, hoaït ñoäng nhoùm. III. Caùc hoaït ñoäng treân lôùp: 1. OÅn ñònh toå chöùc: 2. Kieåm tra baøi cuõ: Kieåm tra baøi veõ tieát tröôùc “ Caùi coác vaø quaû” 3. Baøi môùi : Cho hoïc sinh xem moät soá hình aûnh sau: Hình 1 Hình 2 Hình 3 ? Em haõy ñoaùn xem ñaâu laø hoaï tieát trang trí? + Hình 3 laø hoaï tieát trang trí. - Giaùo vieân döïa treân caâu traû lôøi cuûa hoïc sinh ñeå vaøo baøi môùi: Vaäy ñeå “ Taïo hoaï tieát trang trí “ caàn laøm nhö theá naøo baøi hoïc naøy chuùng ta cuøng ñi tìm hieåu ñeå caùc em bieát caùch taïo moät hoaï tieát trang trí. Noäi dung baøi hoïc Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh I. Quan saùt – nhaän xeùt: Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hoïc sinh quan saùt, nhaän xeùt: - Giaùo vieân trình chieáu cho hoïc sinh moät soá hoaï tieát trang trí trong öùng duïng vaø trong trang trí cô baûn. ? Hoaï tieát ñöôïc laáy töø ñaâu ? + Töø trong thöïc teá cuoäc soáng. ? Hoaï tieát coù gì khaùc maãu thaät? + Hoaï tieát ñöôïc veõ theâm hoaëc bôùt chi tieát, maøu saéc khoâng gioáng maøu thaät… ? Haõy neâu moät soá hình aûnh töø thöïc teá ñöôïc taïo thaønh hoaï tieát trang trí? + Hoa, laù, chim, thuù, ñoà vaät, con ngöôøi,… ? Khi quan saùt hoaï tieát em coù nhaän ra nguoàn goác cuûa hoaï tieát khoâng, vì sao? + Coøn nhaän ra vì vaãn giöõ ñöôïc daùng chung beân ngoaøi. ? Vaäy em hieåu theá naøo laø hoaï tieát? + Hoaï tieát laø nhöõng hình aûnh töø thieân nhieân, ñoäng vaät, con ngöôøi… ñöôïc theâm hoaëc bôùt chi tieát ñeå laøm ñeïp,ø sinh ñoäng vaø saùng taïo hôn nhaèm phuïc vuï ñôøi soáng con ngöôøi. - Giaùo vieân giaûi thích: Khi moïi vaät ñöôïc thay ñoåi chính laø ñöôïc caùch ñieäu, vaø giaùo vieân keát luaän veà hoaï tieát. II. Caùch taïo hoaï tieát trang trí: a b c d 1 Veõ neùt chính, neùt chi tieát cuûa maãu thaät 2 Veõ maøu 3 Quan saùt maãu thaät 4 Löôïc boû hoaëc theâm bôùt chi tieát cho ñeïp. Ñaùp aùn: 3-b; 1-c; 4-a; 2-d Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hoïc sinh caùch taïo hoaï tieát trang trí: - Giaùo vieân ñöa ra maãu thaät ñöôïc chuïp treân lòch, baùo: - Töø maãu thaät giaùo vieân ñöa ra 3 hoïa tieát khaùc nhau töø maãu thaät ñeå hoïc sinh quan saùt. ? Töø moät maãu thaät coù theå taïo ra bao nhieâu hoaï tieát? + Coù theå taïo ñöôïc raát nhieàu hoaï tieát tuyø theo sôû thích cuûa moãi ngöôøi. - Giaùo vieân ñöa ra hình minh hoaï vaø lôøi minh hoaï trình töï caùc böôùc taïo hoaï tieát trang trí ñaõ ñaûo traät töï. Chia hoïc sinh lôùp thaønh 6 nhoùm ñeå chôi troø chôi: “ Nhìn nhanh noái nhanh” ? Haõy noái phaàn hình minh hoaï vôùi phaàn lôøi theo trình töï caùc böôùc taïo hoaï tieát trang trí maø em döï ñoaùn. Ví duï: Noái 1-a hoaëc 1- b… Hoïcsinh caùc nhoùm suy nghó vaø ghi keát quaû vaøo baûng phuï cuûa nhoùm mình. - Giaùo vieân ñöa ra baûng phuï keát quaû, nhaän xeùt baøi caùc nhoùm vaø nhaéc laïi caùch taïo hoaï tieát trang trí ñeå hoïc sinh naém vöõng noäi dung baøi. - Giaùo vieân laáy moät soá maãu thaät maø hoïc sinh ñaõ chuaån bò, laáy moät maãu sau ñoù thò phaïm tröïc tieáp moät soá hoïc tieát ñöôïc taïo ra töø maãu ñoù ñeå hoïc sinh nhôù laâu hôn. III. Thöïc haønh: Taïo 2 hoaï tieát töø moät maãu thöïc vaøo baûng phuï cuûa nhoùm theo maãu ñaõ chuaån bò. Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi thöïc haønh: - Giaùo vieân cho hoïc sinh xem moät soá baøi taïo hoaï tieát ñeïp cuûa hoïc sinh naêm tröôùc ñeå bieát caùch laøm. - Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh nhìn maãu thöïc nhoùm mình ñaõ chuaån bò roài sau ñoù veõ ra hai hoaï tieát töø maãu thöïc ñoù vaøo baûng phuï cuûa nhoùm mình trong thôøi gian 15 phuùt. Hoaït ñoäng 4: Ñaùnh giaù- nhaän xeùt: Hoïc sinh caùc nhoùm treo baûng phuï cuûa nhoùm mình leân baûng. Caùc maãu thaät ñöôïc ñính leân cuøng baøi laøm moãi nhoùm. Giaùo vieân goïi moät soá hoïc sinh baát kì nhaän xeùt theo thang ñieåm : Ñeïp, ñaït, chöa ñaït.Giaùo vieân choïn ra 3 yù kieán khaùc nhau roài cho hoïc sinh bieåu quyeát. Giaùo vieân döïa treân ñaùnh giaù cuûa hoïc sinh ñeå cho ñieåm vaø nhaän xeùt chung möùc ñoä hoaøn thaønh baøi cuûa hoïc sinh. 4. Daën doø: - Giaùo vieân daën hoïc sinh veà nhaø taïo 3 hoaï tieát khaùc nhau töø moät maãu thöïc, daùn maãu thöïc vaøo vôû baøi taäp. - Giaùo vieân daën hoïc sinh veà nhaø quan saùt phong caûnh nôi mình soáng ñeå chuaån bò baøi hoïc sau. Chuaån bò giaáy A4, chì, taåy, maøu hoaëc giaáy maøu, giaáy baùo maøu, hoà ñeå xeù daùn Lôùp 8 –Baøi 15: Veõ trang trí Taïo daùng vaø trang trí maët naï I. Muïc tieâu tieát hoïc : - Kieán thöùc: Hoïc sinh hieåu caùch taïo daùng vaø trang trí maët naï. - Kó naêng : Hoïc sinh taïo daùng vaø trang trí ñöôïc moät chieác maët naï treân chaát lieäu giaáy bìa cöùng theo yù thích. - Thaùi ñoä : Hoïc sinh thaáy ñöôïc vai troø cuûa maët naï trong cuoäc soáng, töø ñoù yeâu thích caùc leã hoäi vaø caùc troø chôi ôû Vieät Nam. II. Chuaån bò : 1. Giaùo vieân : - Moät soá hình maët naï treân maùy chieáu baèng nhieàu chaát lieäu khaùc nhau. - Moät soá maët naï baèng giaáy bìa cöùng cuûa hoïc sinh naêm tröôùc. - Moät soá maët naï coù maûng hình chính phuï ñeå hoïc sinh chôi troø chôi : “ Tìm hình veõ maûng” - Hình aûnh “ raèm trung thu” ôû Vieät nam vaø Trung Quoác. - Moät soá taùc phaåm cuûa caùc hoaï só Vieät Nam giai ñoaïn 1954 – 1975. 2. Hoïc sinh : - Söu taàm moät soá maët naï treân baùo hoaëc maët naï ñaõ söû duïng. - Giaáy bìa cöùng, maøu, chì, taåy, thöôùc, compa. 3.Phöông phaùp daïy – hoïc: Quan saùt, tröïc quan, vaán ñaùp, ñaøm thoaïi, luyeän taäp, hoaït ñoäng nhoùm. III. Caùc hoaït ñoäng treân lôùp: 1. OÅn ñònh toå chöùc: 2. Kieåm tra baøi cuõ: Giaùo vieân trình chieáu moät soá taùc phaåm, goïi moät vaøi hoïc sinh cho bieát teân taùc phaåm vaø taùc giaû cuûa mó thuaät Vieät nam 1954-1975. Giaùo vieân nhaän xeùt baøi cuõ cuûa hoïc sinh vaø vaøo baøi môùi. 3.Baøi môùi: - GV trình chieáu cho hoïc sinh xem leã hoäi Raèm trung thu ôû Vieät Nam vaø Trung Quoác: ? Trong leã hoäi naøy, ngöôøi ta duøng hình gì ñeå trang trí? + Duøng hình roàng, sö töû, chuù Teãu… - Giaùo vieân giaûi thích: Nhöõng hình ñoù chính laø maët naï trang trí ñeå laøm cho khoâng khí leã hoäi trôû neân ñeïp, sinh ñoäng hôn. Noäi dung baøi hoïc Hoaït ñoäng cuûa giaùo vieân vaø hoïc sinh Quan saùt – nhaän xeùt: Hoaït ñoäng 1: Höôùng daãn hoïc sinh quan saùt – nhaän xeùt - Giaùo vieân trình chieáu cho hoïc sinh xem moät soá maët naï trang trí baèng nhieàu chaát lieäu khaùc nhau: ? Maët naï coù coâng duïng gì? + Maët naï duøng ñeå trang trí, duøng trong leã hoäi, duøng trong ngheä thuaät, duøng ñeå hoaù trang. ? Maët naï coù nhöõng chaát lieäu gì? + Coù theå baèng giaáy, ñaù, ñaát, vaûi… ? Maët naï coù hoaï tieát vaø maøu saéc nhö theá naøo? + Maët naï coù hoaï tieát ñöôïc caùch ñieäu cao, tröøu töôïng hoaù…Maøu saéc ña daïng, sinh ñoäng. ?Maët naï laáy hình daùng töø ñaâu? + Töø khuoân maët ngöôøi, con vaät hoaëc hoa laù… ? Tính caùch cuûa nhöõng nhaân vaät treân maët naï nhö theá naøo? + Coù theå döõ, hieàn, vui veû… - Giaùo vieân keát luaän. II. Caùch taïo daùng vaø trang trí maët naï: 1. Taïo daùng: a b c 2. Trang trí: d e f Hoaït ñoäng 2: Höôùng daãn hoïc sinh caùch taïo daùng vaø trang trí maït naï - Giaùo vieân trình chieáu hình minh hoaï caùc böôùc ñaõ ñaûo traät töï, hoûi hoïc sinh trình töï ñuùng caùc böôùc baèng caùch ñieàn vaøo baûng phuï. - Döïa vaøo baûng phuï nhoùm, yeâu caàu hoïc sinh nhaän xeùt . ? Haõy ñoïc lôøi minh hoaï caùc böôùc theo trình töï em vöøa saép xeáp? + Taïo daùng: b( Tìm hình phuø hôïp vôùi khuoân maët, veõ truïc) ; c( Taïo daùng cho gioáng nhaân vaät ñònh theå hieän baèng neùt thaúng); a( Veõ neùt cong, chi tieát) + Trang trí: f( Tìm maûng hình, ñöôøng neùt); d( caùch ñieäu moät vaøi chi tieát); e( veõ maøu theo yù thích). - Giaùo vieân keát luaän. Thaønh vieân 2( veõ hoaï tieát 2) Thaønh vieân 1 ( veõ hoaï tieát 1 Thaønh vieân 2( veõ hoaï tieát 2) - Giaùo vieân cho hoïc sinh chôi troø chôi: “Tìm hình veõ maûng” Giaùo vieân treo 4 boá cuïc khaùc nhau treân baûng, hoïc sinh 4 nhoùm quan saùt ñeå tìm hoaï tieát ñònh veõ vaøo boá cuïc cuûa nhoùm mình. Hoïc sinh moãi nhoùm luaân phieân nhau leân veõ hoaï tieát ñuùng vaøo maûng hình cuûa nhoùm mình trong thôøi gian 5phuùt. - Giaùo vieân nhaän xeùt baøi cuûa caùc nhoùm, cho dieåm ñoäng vieân khuyeán khích. III. Thöïc haønh: Taïo daùng vaø trang trí moät maët naï theo yù thích leân giaáy bìa cöùng ñaõ chuaån bò. Hoaït ñoäng 3: Höôùng daãn hoïc sinh laøm baøi thöïc haønh: - Giaùo vieân yeâu caàu hoïc sinh taïo daùng vaø trang trí moät maët naï theo yù thích leân giaáy bìa cöùng ñaõ chuaån bò. - Giaùo vieân theo doõi, gôïi yù cho hoïc sinh ñeå hoïc sinh laøm toát hôn. Hoaït ñoäng 4: Ñaùnh giaù – nhaän xeùt: - Giaùo vieân choïn moät soá baøi ñaõ hoaøn thaønh roài ñaùnh soá thöù töï ñeå hoïc sinh nhaän xeùt. - Goïi 3 hoïc sinh leân ghi phaân loaïi baøi theo möùc ñoä : Ñeïp, ñaït, chöa ñaït. - Hoïc sinh bieåu quyeát theo 3 yù kieán cuûa caùc baïn leân baûng. - Giaùo vieân nhaän xeùt chung, cho ñieåm ñoäng vieân khuyeán khích. 4. Daën doø: - Giaùo vieân daën hoïc sinh veà nhaø hoaøn thaønh noát baøi ôû lôùp . - Xem laïi caùc kieán thöùc ñaõ ñöôïc hoïc veà caùc phaân moân ôû hoïc kì I ñeå chuaån bò kieåm tra hoïc kì I. - Chuaån bò giaáy A4, maøu, chì, taåy hoaëc giaáy maøu, giaáy baùo maøu, hoà ñeå xeù daùn. Lôùp 9 : Baøi 4 : Veõ trang trí: Taïo daùng vaø trang trí tuùi xaùch I. Muïc tieâu tieát hoïc : - Kieán thöùc: HS hiểu về tạo dáng và trang trí ứng dụng cho đồ vật. - Kó naêng: HS biết tạo dáng và trang trí được túi xách - Thaùi ñoä: HS thaáy ñöôïc coâng duïng cuûa tuùi xaùch trong ñôøi soáng vaø hieåu ñöôïc yù nghóa cuûa trang trí öùng duïng. II. Chuaån bò: 1. Giaùo vieân: Maùy chieáu veà: -Một số túi xách có trang trí. -Hình ảnh về các loại túi xách . -Hình gợi ý các bước vẽ và trang trí túi xách. + Moät soá tuùi xaùch baèng giaáy do giaùo vieân töï laøm 2. Hoïc sinh: -Tham khảo một số kiểu túi xách. -Giấy vẽ, bút chì, màu vẽ. III. Caùc hoaït ñoäng treân lôùp: 1 Ổn ñònh toå chöùc: 2. Kieåm tra baøi cuõ:Kieåm tra baøi veõ tónh vaät tieát tröôùc cuûa hoïc sinh. 3. Baøi môùi: Thôøi trang luoân laø moät xu höôùng phaùt trieån taát yeáu cuûa moïi thôøi ñaïi, baát kì ñoà vaät gì cuõng caàn phaûi gaén vôùi 2 chöõ : “ Thôøi trang “ thì môùi coù hieäu quaû. Vì vaäy, baøi hoïc hoâm nay chuùng ta seõ tìm hieåu caùch taïo daùng moät trong nhöõng ñoà vaät nhö vaäy, noù gaén lieàn vôùi ñôøi soáng con ngöôøi, ñi keøm vôùi trang phuïc…ñoù chính laø tuùi xaùch. I.Quan sát, nhận xét: II.Cách tạo dáng và trang trí túi xách: 1.Tạo dáng: -Tìm hình dáng chung của túi(tính cả quai xách) - Vẽ trục đối xứng và tỉ lệ các bộ phận của túi -Xác định vị trí và hình quai ,nắp túi (nếu có). -Hoàn thiện hình dáng túi. 2.Trang trí: -Tìm các mảng hình trang trí -Tìm hoạ tiết -Veõ maøu III. Thöïc haønh: Laøm moät tuùi xaùch baèng giaáy coù trang trí theo nhoùm. Hoạt động 1: Hướng dẫn HS quan sát, nhận xét -GVgiới thiệu một số túi xách và hình ảnh túi xách. Mỗi nhóm quan sát một kiểu túi xách. -HS thảo luận nhóm theo gợi ý: ?Hãy nêu cấu trúc, đặc điểm, cách trang trí túi xách mà nhóm em được quan sát? -Đại diện nhóm trình bày. -Các nhóm nhận xét chéo nhau -GVrút ra cấu tạo chung của túi xách + Hình daùng: Chöõ nhaät, vuoâng, thang, deû quaït, troøn… + Caáu truùc: Thaân, ñaùy, quai. + Hình trang trí: Ña daïng, nhieàu caùch saép xeáp khaùc nhau. + Maøu saéc: Phong phuù, coù theå nheï nhaøng, eâm dòu, röïc rôõ, traàm… tuyø theo sôû thích. ? Coâng duïng cuûa tuùi xaùch? + Ñeå ñöïng ñoà, ñeå trang trí laøm ñeïp con ngöôøi. ? Chaát lieäu laøm tuùi xaùch? + Nan, nhöïa, vaûi, ni loâng… Hoạt động 2:Hướng dẫn HS cách trang trí và tạo dáng túi xách. - Giaùo vieân trình chieáu cho hoïc sinh xem caùc böôùc tieân haønh taïo daùng vaø trang trí tuùi xaùch baèng hình aûnh. - Hoïc sinh thử hình dung và nêu cách tạo dáng một túi xách baèng lôøi theo hình minh hoaï treân hình chieáu vaøo baûng phuï cuûa nhoùm. -GV:nhận xét, đưa ra các bước minh hoạ tạo dáng túi xách -HS: nêu thứ tự các bước thông qua hình minh hoạ - Giaùo vieân keát luaän -GV gơi ý: ?Túi xách thường được trang trí ở phần nào? +thân túi ?Theo em để trang trí túi xách cần tieán haønh caùc böôùc nhö theá naøo? -HS:thảo luận trong bàn với nhau -Đại diện các bàn nêu cách trang trí -GV: nhận xét ,kết luận chung - Giaùo vieân höôùng daãn theâm caùch laøm tuùi xaùch baèng giaáy: Gaáp ñoâi giaáy A4, laáy 1 mieáng giaáy bìa cöùng laøm ñaùy tuùi., daùn chính giöõa neáp gaáp. Döïng thaân tuùi theo neáp ñaùy tuùi, caét daùn theo höôùng daãn. Taïo daùng cho thaân tuùi. Veõ hình ñònh trang trí vaøo thaân tuùi, laøm quai. Cho hoïc sinh xem moät soá tuùi xaùch baèng giaáy. Hoạt động 3 : Höôùng daãn hoïc sinh thöïc haønh: - Giaùo vieân cho hoïc sinh xem moät soá tuùi xaùch hoïc sinh laøm naêm tröôùc. - Giaùo vieân cho hoïc sinh laøm tuùi xaùch baèng giaáy theo nhoùm. - Hoïc sinh duøng chaát lieäu giaáy tuyø theo sôû thích, coù theå duøng nguyeân lieäu khaùc ñeå trang trí. Hoạt động 4: Ñaùnh giaù – nhaän xeùt: - Giaùo vieân cho hoïc sinh caùc nhoùm trình baøy saûn phaåm cuûa nhoùm mình. - Cho hoïc sinh töï baûo veä caùi ñeïp ôû tuùi xaùch cuûa nhoùm mình. - Giaùo vieân nhaän xeùt chung, cho ñieåm caùc nhoùm. - Khen ngôïi nhöõng nhoùm laøm toát, ñoäng vieân khuyeán khích caùc nhoùm laøm chöa toát. 4. Daën doø:- Giaùo vieân daën hoïc sinh veà nhaø coù theå veõ hoaëc laøm tuùi xaùch baèng giaáy. - Xem tranh, aûnh phong caûnh queâ höông, nhôù veà queâ höông cuûa mình ñeå chuaån bò baøi sau: Veõ tranh : Ñeà taøi phong caûnh queâ höông. Chuaån bò giaáy A4, maøu, chì, taåy hoaëc giaáy maøu, giaáy baùo maøu, hoà ñeå xeù daùn. VI.Keát quaû sau khi aùp duïng nhöõng giaûi phaùp: Sau khi sử dụng các phương pháp này trong quá trình giảng dạy phân môn vẽ trang trí tôi thấy : - Đa số các em đều say mê trong việc tạo hoạ tiết lấy mẫu từ thực tế, quen dần với việc sử dụng mẫu do mình tạo ra, yêu thích môn học hơn, đặc biệt là phân môn Vẽ trang trí đã có nhiều khởi sắc. - Tranh của các em có bố cục rõ ràng hơn, hoạ tiết có lớn nhỏ, có liên kết, có trọng tâm. Màu sắc rõ gam, rõ sắc độ, rõ chính phụ. - Các em đã hiểu vẽ trang trí ứng dụng khác vẽ trang trí cơ bản, và hầu như không bị lẫn lộn giữa 2 cách vẽ này. - Các em thấy được vẻ đẹp của vẽ trang trí thông qua các bài học vẽ trang trí mà giáo viên giảng dạy và từ đó thường xuyên có ý thức quan sát thực tế, có ý thức biến cái thực tế thành cái của riêng mình. - Các em đã chủ động hơn trong khi học vẽ trang trí, có tư duy sáng tạo hơn nhờ việc rèn luyện thường xuyên và được quan sát trực tiếp từ quá trình giảng dạy có đầu tư của giáo viên. - Nhờ các trò chơi trang trí, các em nắm vững kiến thức hơn, nhớ lâu hơn nội dung bài học,vaän duïng linh hoaït, saùng taïo hôn trong hoïc taäp vaø sinh hoaït. - Hoïc sinh yeâu thích phaân moân veõ trang trí noùi rieâng vaø töø ñoù yeâu thích moân hoïc Mó thuaät. - HS bieát vaän duïng hieåu bieát töø thöïc teá ñeå ñöa vaøo veõ trang trí. - Vieäc söû duïng ñoà duøng tröïc quan trong giaûng baøi giuùp hoïc sinh thaáy roõ ñeå tö duy nhanh nhaïy, thích öùng vôùi moãi baøi veõ moät caùch nhanh nhaát. - Hoïc sinh thaáy ñöôïc caùi hay, caùi ñeïp qua töøng baøi veõ trang trí. - Hoïc sinh hieåu ñöôïc vai troø cuûa trang trí trong ñôøi soáng. - Qua moãi chaát lieäu ñeå veõ vaø laøm trang trí, hoïc sinh thaáy ñöôïc söï ña daïng, phong phuù cuûa chaát lieäu vaø thaáy höùng thuù hôn trong khi hoïc phaân moân naøy maø khoâng caûm thaáy bò nhaøm chaùn. - Kết quả học tập của phân môn Vẽ trang trí đã cao hơn nhiều so với trước khi áp dụng các giải pháp. Cụ thể khảo sát trên 218 em học sinh cho thấy : Ñieåm Tröôùc khi aùp duïng Sau khi aùp duïng Treân trung bình 96 em 170 em Döôùi trung bình 122 em 48 em D. NHÖÕNG ÑEÀ XUAÁT – KIEÁN NGHÒ 1. Ñoái vôùi caùc baïn ñoàng nghieäp: - Ñaây laø moät soá kinh nghieäm trong quaù trình giaûng daïy ñaõ ñem laïi hieäu quaû coâng taùc trong chuyeân moân nghieäp vuï cuûa toâi, trong moãi tieát daïy trang trí toâi ñeàu caûm thaáy caùc em hoïc sinh raát ham meâ veõ vaø saùng taïo, haàu heát caùc em ñeàu raát höùng khôûi vaø vì theá keát quaû hoïc taäp cuûa caùc em cuõng toát hôn. - Toâi hi voïng nhöõng kinh nghieäm nhoû beù cuûa toâi seõ giuùp ích moät phaàn naøo ñoù cho caùc baïn ñoàng nghieäp trong coâng taùc giaûng daïy sau naøy. - Ñeà taøi laø nhöõng kinh nghieäm ñaõ ñöôïc aùp duïng cuõng coù theå coù nhieàu yù kieán khaùc nhau, toâi hi voïng caùc baïn ñoàng nghieäp seõ goùp yù ñeå nhöõng kinh nghieäm cuûa toâi coù yù nghóa hôn, aùp duïng hieäu quaû hôn nöõa cho moãi tieát daïy trang trí noùi rieâng cuõng nhö aùp duïng ñöôïc cho caùc tieát daïy mó thuaät noùi chung. 2. Ñoái vôùi laõnh ñaïo caáp treân: Raát mong caùc quyù caáp quan taâm hôn nöõa ñeán boä moân Mó thuaät, caàn coù theâm nhieàu tö lieäu, tranh aûnh ngoaøi tranh aûnh trong saùch giaùo khoa ñeå taêng theâm söï höùng thuù trong caùc tieát hoïc. Caàn coù nhieàu hôn nöõa caùc cuoäc thi veõ tranh, cung caáp nhieàu hôn nöõa caùc duïng cuï, thieát bò cho giaùo vieân ñeå naâng cao hôn nöõa coâng taùc giaûng daïy cuûa caùc giaùo vieân mó thuaät. E. KEÁT LUAÄN Quaû ñuùng nhö G. Guibe ñaõ vieát: “ Daïy töùc laø hoïc hai laàn” , qua moãi trang kieán thöùc, ngöôøi giaùo vieân laïi töï ñem ñeán cho mình moät tri thöùc môùi. Moãi laàn saùng taïo, ngöôøi giaùo vieân laïi coù nhöõng traûi nghieäm môùi, nhöõng baøi hoïc môùi. Chính nhöõng baøi hoïc thoâi thuùc nhöõng ñam meâ soáng vôùi ngheà, soáng vôùi nieàm tin vaøo theá heä treû, soáng vôùi nhöõng aùnh maét treû thô traøn ñaày öôùc mô vaø hi voïng. Ngöôøi giaùo vieân chæ coù theå laøm heát mình, soáng heát mình vôùi ngheà neáu bieát thay ñoåi mình ngaøy caøng môùi, ngaøy caøng linh hoaït, saùng taïo hôn trong maét hoïc troø. Moãi laàn thay ñoåi cuõng laø moãi laàn tìm thaáy theâm moät baøi hoïc môùi ñeå thaáy mình coøn phaûi hoïc nhieàu hôn theá. Hoïc sinh THCS raát nhaïy caûm, chuùng deã bò meät moûi vaø bò ñoäng neáu thaáy nhaøm chaùn, vì theá toâi luoân hi voïng mình khoâng laëp laïi chính mình qua moãi baøi giaûng ñeå caùc em thaáy thích thuù hôn vôùi baøi hoïc, thích thuù hôn vôùi moâi tröôøng mó thuaät ñeïp ñeõ trong cuoäc soáng qua moãi tieát hoïc. Hoïc sinh ôû löùa tuoåi naøo cuõng vaäy, chuùng thích xem, thích chôi, thích khaùm phaù… Vì theá ñoà duøng tröïc quan ñaùp öùng cho caùc em nhu caàu xem – hieåu – nhôù; troø chôi giuùp caùc em ñaùp öùng nhu caàu hoïc maø chôi, ñem ñeán cho caùc em nieàm vui; chaát lieäu thay ñoåi ñaùp öùng cho caùc em nhu caàu khaùm phaù baûn thaân. Do vaäy, toâi hi voïng nhöõng kinh nghieäm, nhöõng baøi hoïc töï baûn thaân cuûa mình seõ giuùp ích moät phaàn naøo ñoù cho caùc baïn ñoàng nghieäp, cho caùc em hoïc sinh.