Giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất ở giữa các hộ gia đình khi chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất
Tiểu luận tình huống quản lý hành chính nhà nước chuyên viên cao cấp HVHC. Mở đầu Quyền lực Nhà nước ta là thống nhất, có sự phân công và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp. Quyền lập pháp chính là quyền ban hành, sửa đổi Hiến pháp và các đạo luật; xây dựng các quy tắc pháp lý để điều chỉnh các mối quan hệ xã hội. Quyền tư pháp là quyền bảo vệ pháp luật bằng hoạt động truy tố, xét xử và các hoạt động khác liên quan trực tiếp đến hoạt động xét xử. Quyền hành pháp là quyền chấp hành pháp luật và tổ chức đời sống xã hội theo pháp luật. Quyền hành pháp được thực hiện thông qua thẩm quyền lập quy và thẩm quyền hành chính, trong đó quyền lập quy chính là thẩm quyền ban hành các văn bản pháp quy (văn bản dưới luật) mục đích là để cụ thể hóa các đạo luật và hướng dẫn thực hiện luật, đảm bảo pháp luật vào đời sống, xã hội một cách thuận lợi. Thẩm quyền hành chính là quyền tổ chức, điều hành các hoạt động kinh tế-xã hội, đưa pháp luật vào đời sống, mục đích giữ vững an ninh trật tự xã hội, phục vụ lợi ích công và công dân, sử dụng một cách có hiệu quả nguồn tài chính công và công sản để phát triển đất nước một cách có hiệu quả nhất. Hoạt động thực hiện thẩm quyền trên chính là hoạt động quản lý hành chính Nhà nước. Hoạt động quản lý có vai trò rất quan trọng đối với sự ổn định và phát triển của đất nước, nó diễn ra thường xuyên hàng ngày, ở mọi nơi, mọi lĩnh vực của đời sống xã hội; hoạt động quản lý nhà nước tiến hành tổ chức, điều hành các quan hệ xã hội và hành vi hoạt động của công dân, tổ chức bằng việc thực hiện các hành vi hành chính và quan trọng nhất là việc ban hành các quyết định quản lý hành chính Nhà nước. Quyết định quản lý hành chính Nhà nước của cơ quan hành chính là sản phẩm chứa đựng yếu tố quyền lực, quyền uy, thể hiện ý chí của cơ quan ban hành. Quyết định quản lý hành chính Nhà nước cũng giống như mọi quyết định pháp luật khác đều thể hiện ý chí, tính quyền lực, tính pháp lý, quyết định do cơ quan Nhà nước, người có thẩm quyền nhân danh Nhà nước, đại diện cho quyền lực Nhà nước ban hành. Mọi cơ quan Nhà nước, mọi tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng thi hành đều phải thực hiện quyết định đó, nếu không tự giác sẽ bị cưỡng chế thi hành theo quy định của pháp luật. Việc ra quyết định quản lý hành chính thể hiện ý chí quyền lực Nhà nước của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền, người có thẩm quyền, quyết định được ban hành trên cơ sở và để thi hành luật theo thủ tục do pháp luật quy định, nhằm định ra ra chủ trương, chính sách, nhiệm vụ lớn có tính định hướng trong quản lý Nhà nước, hoặc đặt ra, sửa đổi, bãi bỏ quy phạm pháp luật hiện hành, làm thay đổi hiệu lực của chúng, hoặc làm phát sinh, thay đổi, chấm dứt các quan hệ pháp luật hành chính cụ thể, để thực hiện các nhiệm vụ và chức năng quản lý Nhà nước. Theo tính chất pháp lý, quyết định quản lý hành chính Nhà nước được phân thành 3 loại : Quyết định chính sách; Quyết định quy phạm; Quyết dịnh hành chính cá biệt. Nguyên tắc quản lý Nhà nước bằng pháp luật đòi hỏi mọi hoạt động của các cơ quan hành chính Nhà nước, trong đó có hoạt động ra quyết định quản lý hành chính Nhà nước phải ban hành trên cơ sở Hiến pháp, luật, văn bản của cơ quan Nhà nước cấp trên, phải nhằm thực hiện Hiến pháp, pháp luật và phải hợp lý, nghĩa là phải phù hợp với đường lối chính trị, nhu cầu, nguyện vọng của nhân dân và thực tiễn, khả năng quản lý Nhà nước trong từng giai đoạn cụ thể. Các quyết định quản lý hành chính Nhà nước phải hợp pháp và hợp lý thì nó mới có khả năng thực thi, được xã hội chấp nhận có nghĩa là các quyết định quản lý hành chính Nhà nước. Một quyết định có hiệu lực và khả năng thực thi cao khi nó được ban hành đúng thời điểm, trường hợp không cần thiết mà vẫn ban hành quyết định thì không những không mang lại hiệu quả mà thậm chí còn gây ra thiệt hại về vật chất, tinh thần, vì vậy có thể nói hiệu lực của pháp luật Nhà nước và hiệu quả quản lý xã hội của Nhà nước phần nhiều tuỳ thuộc vào quyết định hành chính của Nhà nước, do đó quyết định hành chính phải hợp pháp, hợp lý sẽ có tác động quan trọng thúc đẩy xã hội phát triển theo chiều hướng tích cực. Khi hoạt động quản lý Nhà nước có hiệu lực, hiệu quả điều đó cũng có nghĩa là khi cơ quan quản lý hành chính Nhà nước ra được các quyết định hành chính đúng đắn, khoa học và những quyết định này sẽ là cơ sở quan trọng để tiếp tục thực hiện các hành vi hành chính một cách hiệu quả trong thực tiễn, góp phần to lớn vào sự ổn định, phát triển của đất nước. Ngược lại khi hoạt động quản lý hành chính Nhà nước cụ thể là việc ban hành các quyết định hành chính, thực hiện các hành vi hành chính bị buông lỏng, kém hiệu lực, hiệu quả thì nó sẽ gây ra nhiều sự bất ổn định trong đời sống xã hội nói chung và gây ra những hậu quả khôn lường cho kinh tế-xã hội, an ninh, quốc phòng Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI, đất nước ta bước vào thời kỳ đổi mới, cùng với sự đổi mới chung của đất nước nền hành chính của nước ta cũng đang được tiến hành cải cách tiến dần đến nền hành chính hiệu lực, hiệu quả để thích ứng với công cuộc đổi mới của đất nước và sự hội nhập quốc tế. Để tiến hành cải cách nền hành chính nhà nước thành công là cả một quá trình dài, phải giải quyết nhiều bất cập, khó khăn đang tồn tại. Trong những bước đi cụ thể không tránh khỏi có những tuỳ tiện, không chấp hành kỷ cương, quy tắc, quy chế làm việc của các cơ quan quản lý hành chính Nhà nước, những việc làm đó đã gây cho nền hành chính Nhà nước không vận hành thống nhất từ Trung ương đến cơ sở. Nhiều quyết định về quản lý Nhà nước trái với quy định của cấp trên, không đảm bảo yêu cầu về tính hợp pháp, hợp lý đã làm giảm lòng tin của nhân dân vào cơ quan hành chính Nhà nước. Thực tiễn trong thời gian qua cho thấy nhiều lĩnh vực của đời sống kinh tế-xã hội, hoạt động quản lý hành chính Nhà nước một số nơi, một số thời điểm bị buông lỏng, kém hiệu lực, hiệu quả. Hoạt động quản lý hành chính nhà nước trong lĩnh vực đất đai là một ví dụ điển hình. Đất đai là một nguồn tài nguyên có vai trò vô cùng quan trọng đối với mỗi quốc gia cũng như mỗi gia đình, con người, nhất là trong giai đoạn hiện nay giá trị của nguồn tài nguyên có hạn này được càng được khẳng định qua các hoạt động của thị trường bất động sản nhà đất hiện nay. Giá trị của nguồn tài nguyên đất đai tăng cao kéo theo nó là một hệ quả tất yếu các hành vi vi phạm, tội phạm xâm phạm các quy định về quản lý, sử dụng nguồn tài nguyên này cũng phát sinh nhiều hơn hàng năm, ở mọi địa phương, mọi lĩnh vực, tính chất mức độ, hậu quả của nó ngày càng nghiêm trọng hơn đối với xã hội. Điều 18 Hiến pháp năm 1992 quy định: “Nhà nước thống nhất quản lý toàn bộ đất đai theo quy hoạch và pháp luật, bảo đảm sử dụng đung mục đích và có hiệu quả”. Luật đất đai năm 1993, luật Đất đai năm 2003 cùng với các Nghị quyết, Nghị định, Thông tư và các Quyết định của các cơ quan có thẩm quyền đã cụ thể hóa các hoạt động quản lý hành chính nhà nước về lĩnh vực đất đai. Thực tế cho thấy, trong những năm gần đây Nhà nước đã ban hành mới, sửa đổi bổ sung nhiều văn bản luật và các văn bản quy phạm pháp luật quy định về hoạt động quản lý nhà nước trong lĩnh vực đất đai, đã đáp ứng được một phần những đòi hỏi thực tế cuộc sống về lĩnh vực này. Tuy nhiên, một phần là do luật, văn bản luật điều chỉnh lĩnh vực này còn thiếu, yếu chưa đáp ứng được sự đòi hỏi cấp thiết, tính phức tạp của lĩnh vực đất đai; một phần là do cán bộ, công chức trong cơ quan hành chính thực hiện chức năng quản lý lĩnh vực đất đai còn có những hạn chế, thiếu sót nhất định về năng lực, trình độ và những tiêu cực khác nên thực trạng công tác quản lý lĩnh vực đất đai từ Trung ương, đến địa phương vẫn còn xảy ra những bất cập và nhiều tiêu cực, tham nhũng. Cùng với các khiếu nại, tranh chấp về việc giải quyết các vấn đề về bồi thường, hỗ trợ khi tiến hành giải phóng mặt bằng, thu hồi đất để xây dựng các khu công nghiệp, dịch vụ, các tranh chấp về việc đấu thầu, thuê quyền sử dụng đất, các tranh chấp về quyền sử dụng đất chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là khá phổ biến và không chỉ tập trung ở những thành phố, nó phát sinh hầu hết trên khắp cả nước. Cùng với sự phát triển chung của cả nước và cùng chịu sự tác động chung của những biến động, những cơn sốt đất do sự tăng dân số, quá trình đô thị hóa ở các trung tâm huyện, thị và quá trình tiến hành quy hoạch, xây dựng các khu, cụm công nghiệp, tại huyện YD một huyện vùng miền núi của tỉnh BG, các tranh chấp, khiếu kiện liên quan đến đất đai cũng phát sinh từng ngày với những phức tạp khác nhau mà cơ quan quản lý Nhà nước của địa phương đang phải thụ lý giải quyết. Là học viên của lớp Bồi dưỡng kiến thức quản lý Nhà nước chương trình chuyên viên chính, tôi chọn tình huống phải xử lý trong lĩnh vực quản lý đất đai để xây dựng tiểu luận kết thúc khóa học với mục đích học hỏi, tích lũy kiến thức, kinh nghiệm trong công tác quản lý Nhà nước cho bản thân, hy vọng tình huống này sẽ là nguồn tài liệu cho tham khảo để xem xét, giải quyết các tình huống tương tự. Tình huống có nội dung: “Tranh chấp và việc giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất ở giữa các hộ gia đình khi chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất”.
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất ở giữa các hộ gia đình khi chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Häc viÖn chÝnh trÞ - hµnh chÝnh quèc gia hå chÝ minh
Häc viÖn hµnh chÝnh
Líp båi dìng kiÕn thøc qu¶n lý nhµ níc
ch¬ng tr×nh chuyªn viªn chÝnh
Tæ chøc cho cb-cc cña bé v¨n ho¸, thÓ thao vµ du lÞch
(Tõ 06/5/2008 ®Õn 15/10/2008)
TiÓu luËn
gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ quyÒn sö dông ®Êt ë
gi÷a c¸c hé gia ®×nh khi cha ®îc cÊp
giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt
Hä vµ tªn: kiÒu ®Þnh
Chøc vô : phã gi¸m ®èc trung t©m dÞch vô th
§¬n vÞ : trung t©m triÓn l·m VHNT viÖt nam
Bé v¨n ho¸, thÓ thao vµ du lÞch
Hµ Néi, th¸ng 9 n¨m 2008
Më ®Çu
QuyÒn lùc Nhµ níc ta lµ thèng nhÊt, cã sù ph©n c«ng vµ phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan nhµ níc trong viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn lËp ph¸p, hµnh ph¸p vµ t ph¸p.
QuyÒn lËp ph¸p chÝnh lµ quyÒn ban hµnh, söa ®æi HiÕn ph¸p vµ c¸c ®¹o luËt; x©y dùng c¸c quy t¾c ph¸p lý ®Ó ®iÒu chØnh c¸c mèi quan hÖ x· héi. QuyÒn t ph¸p lµ quyÒn b¶o vÖ ph¸p luËt b»ng ho¹t ®éng truy tè, xÐt xö vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c liªn quan trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng xÐt xö.
QuyÒn hµnh ph¸p lµ quyÒn chÊp hµnh ph¸p luËt vµ tæ chøc ®êi sèng x· héi theo ph¸p luËt. QuyÒn hµnh ph¸p ®îc thùc hiÖn th«ng qua thÈm quyÒn lËp quy vµ thÈm quyÒn hµnh chÝnh, trong ®ã quyÒn lËp quy chÝnh lµ thÈm quyÒn ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy (v¨n b¶n díi luËt) môc ®Ých lµ ®Ó cô thÓ hãa c¸c ®¹o luËt vµ híng dÉn thùc hiÖn luËt, ®¶m b¶o ph¸p luËt vµo ®êi sèng, x· héi mét c¸ch thuËn lîi.
ThÈm quyÒn hµnh chÝnh lµ quyÒn tæ chøc, ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ-x· héi, ®a ph¸p luËt vµo ®êi sèng, môc ®Ých gi÷ v÷ng an ninh trËt tù x· héi, phôc vô lîi Ých c«ng vµ c«ng d©n, sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nguån tµi chÝnh c«ng vµ c«ng s¶n ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt. Ho¹t ®éng thùc hiÖn thÈm quyÒn trªn chÝnh lµ ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc. Ho¹t ®éng qu¶n lý cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña ®Êt níc, nã diÔn ra thêng xuyªn hµng ngµy, ë mäi n¬i, mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi; ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc tiÕn hµnh tæ chøc, ®iÒu hµnh c¸c quan hÖ x· héi vµ hµnh vi ho¹t ®éng cña c«ng d©n, tæ chøc…b»ng viÖc thùc hiÖn c¸c hµnh vi hµnh chÝnh vµ quan träng nhÊt lµ viÖc ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc.
QuyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc cña c¬ quan hµnh chÝnh lµ s¶n phÈm chøa ®ùng yÕu tè quyÒn lùc, quyÒn uy, thÓ hiÖn ý chÝ cña c¬ quan ban hµnh. QuyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc còng gièng nh mäi quyÕt ®Þnh ph¸p luËt kh¸c ®Òu thÓ hiÖn ý chÝ, tÝnh quyÒn lùc, tÝnh ph¸p lý, quyÕt ®Þnh do c¬ quan Nhµ níc, ngêi cã thÈm quyÒn nh©n danh Nhµ níc, ®¹i diÖn cho quyÒn lùc Nhµ níc ban hµnh. Mäi c¬ quan Nhµ níc, mäi tæ chøc, c¸ nh©n thuéc ®èi tîng thi hµnh ®Òu ph¶i thùc hiÖn quyÕt ®Þnh ®ã, nÕu kh«ng tù gi¸c sÏ bÞ cìng chÕ thi hµnh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. ViÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh thÓ hiÖn ý chÝ quyÒn lùc Nhµ níc cña c¸c c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn, ngêi cã thÈm quyÒn, quyÕt ®Þnh ®îc ban hµnh trªn c¬ së vµ ®Ó thi hµnh luËt theo thñ tôc do ph¸p luËt quy ®Þnh, nh»m ®Þnh ra ra chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch, nhiÖm vô lín cã tÝnh ®Þnh híng trong qu¶n lý Nhµ níc, hoÆc ®Æt ra, söa ®æi, b·i bá quy ph¹m ph¸p luËt hiÖn hµnh, lµm thay ®æi hiÖu lùc cña chóng, hoÆc lµm ph¸t sinh, thay ®æi, chÊm døt c¸c quan hÖ ph¸p luËt hµnh chÝnh cô thÓ, ®Ó thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô vµ chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc. Theo tÝnh chÊt ph¸p lý, quyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc ®îc ph©n thµnh 3 lo¹i : QuyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch; QuyÕt ®Þnh quy ph¹m; QuyÕt dÞnh hµnh chÝnh c¸ biÖt. Nguyªn t¾c qu¶n lý Nhµ níc b»ng ph¸p luËt ®ßi hái mäi ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ níc, trong ®ã cã ho¹t ®éng ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc ph¶i ban hµnh trªn c¬ së HiÕn ph¸p, luËt, v¨n b¶n cña c¬ quan Nhµ níc cÊp trªn, ph¶i nh»m thùc hiÖn HiÕn ph¸p, ph¸p luËt vµ ph¶i hîp lý, nghÜa lµ ph¶i phï hîp víi ®êng lèi chÝnh trÞ, nhu cÇu, nguyÖn väng cña nh©n d©n vµ thùc tiÔn, kh¶ n¨ng qu¶n lý Nhµ níc trong tõng giai ®o¹n cô thÓ. C¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc ph¶i hîp ph¸p vµ hîp lý th× nã míi cã kh¶ n¨ng thùc thi, ®îc x· héi chÊp nhËn cã nghÜa lµ c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc. Mét quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc vµ kh¶ n¨ng thùc thi cao khi nã ®îc ban hµnh ®óng thêi ®iÓm, trêng hîp kh«ng cÇn thiÕt mµ vÉn ban hµnh quyÕt ®Þnh th× kh«ng nh÷ng kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ mµ thËm chÝ cßn g©y ra thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt, tinh thÇn, v× vËy cã thÓ nãi hiÖu lùc cña ph¸p luËt Nhµ níc vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý x· héi cña Nhµ níc phÇn nhiÒu tuú thuéc vµo quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cña Nhµ níc, do ®ã quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh ph¶i hîp ph¸p, hîp lý sÏ cã t¸c ®éng quan träng thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn theo chiÒu híng tÝch cùc.
Khi ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc cã hiÖu lùc, hiÖu qu¶ ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ khi c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc ra ®îc c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh ®óng ®¾n, khoa häc vµ nh÷ng quyÕt ®Þnh nµy sÏ lµ c¬ së quan träng ®Ó tiÕp tôc thùc hiÖn c¸c hµnh vi hµnh chÝnh mét c¸ch hiÖu qu¶ trong thùc tiÔn, gãp phÇn to lín vµo sù æn ®Þnh, ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Ngîc l¹i khi ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc cô thÓ lµ viÖc ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh, thùc hiÖn c¸c hµnh vi hµnh chÝnh bÞ bu«ng láng, kÐm hiÖu lùc, hiÖu qu¶ th× nã sÏ g©y ra nhiÒu sù bÊt æn ®Þnh trong ®êi sèng x· héi nãi chung vµ g©y ra nh÷ng hËu qu¶ kh«n lêng cho kinh tÕ-x· héi, an ninh, quèc phßng…
§¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, ®Êt níc ta bíc vµo thêi kú ®æi míi, cïng víi sù ®æi míi chung cña ®Êt níc nÒn hµnh chÝnh cña níc ta còng ®ang ®îc tiÕn hµnh c¶i c¸ch tiÕn dÇn ®Õn nÒn hµnh chÝnh hiÖu lùc, hiÖu qu¶ ®Ó thÝch øng víi c«ng cuéc ®æi míi cña ®Êt níc vµ sù héi nhËp quèc tÕ. §Ó tiÕn hµnh c¶i c¸ch nÒn hµnh chÝnh nhµ níc thµnh c«ng lµ c¶ mét qu¸ tr×nh dµi, ph¶i gi¶i quyÕt nhiÒu bÊt cËp, khã kh¨n ®ang tån t¹i. Trong nh÷ng bíc ®i cô thÓ kh«ng tr¸nh khái cã nh÷ng tuú tiÖn, kh«ng chÊp hµnh kû c¬ng, quy t¾c, quy chÕ lµm viÖc cña c¸c c¬ quan qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc, nh÷ng viÖc lµm ®ã ®· g©y cho nÒn hµnh chÝnh Nhµ níc kh«ng vËn hµnh thèng nhÊt tõ Trung ¬ng ®Õn c¬ së. NhiÒu quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý Nhµ níc tr¸i víi quy ®Þnh cña cÊp trªn, kh«ng ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ tÝnh hîp ph¸p, hîp lý ®· lµm gi¶m lßng tin cña nh©n d©n vµo c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ níc.
Thùc tiÔn trong thêi gian qua cho thÊy nhiÒu lÜnh vùc cña ®êi sèng kinh tÕ-x· héi, ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc mét sè n¬i, mét sè thêi ®iÓm bÞ bu«ng láng, kÐm hiÖu lùc, hiÖu qu¶. Ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc trong lÜnh vùc ®Êt ®ai lµ mét vÝ dô ®iÓn h×nh.
§Êt ®ai lµ mét nguån tµi nguyªn cã vai trß v« cïng quan träng ®èi víi mçi quèc gia còng nh mçi gia ®×nh, con ngêi, nhÊt lµ trong giai ®o¹n hiÖn nay gi¸ trÞ cña nguån tµi nguyªn cã h¹n nµy ®îc cµng ®îc kh¼ng ®Þnh qua c¸c ho¹t ®éng cña thÞ trêng bÊt ®éng s¶n nhµ ®Êt hiÖn nay. Gi¸ trÞ cña nguån tµi nguyªn ®Êt ®ai t¨ng cao kÐo theo nã lµ mét hÖ qu¶ tÊt yÕu c¸c hµnh vi vi ph¹m, téi ph¹m x©m ph¹m c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lý, sö dông nguån tµi nguyªn nµy còng ph¸t sinh nhiÒu h¬n hµng n¨m, ë mäi ®Þa ph¬ng, mäi lÜnh vùc, tÝnh chÊt møc ®é, hËu qu¶ cña nã ngµy cµng nghiªm träng h¬n ®èi víi x· héi.
§iÒu 18 HiÕn ph¸p n¨m 1992 quy ®Þnh: “Nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lý toµn bé ®Êt ®ai theo quy ho¹ch vµ ph¸p luËt, b¶o ®¶m sö dông ®ung môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶”. LuËt ®Êt ®ai n¨m 1993, luËt §Êt ®ai n¨m 2003 cïng víi c¸c NghÞ quyÕt, NghÞ ®Þnh, Th«ng t vµ c¸c QuyÕt ®Þnh cña c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ®· cô thÓ hãa c¸c ho¹t ®éng qu¶n lý hµnh chÝnh nhµ níc vÒ lÜnh vùc ®Êt ®ai. Thùc tÕ cho thÊy, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y Nhµ níc ®· ban hµnh míi, söa ®æi bæ sung nhiÒu v¨n b¶n luËt vµ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt quy ®Þnh vÒ ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc trong lÜnh vùc ®Êt ®ai, ®· ®¸p øng ®îc mét phÇn nh÷ng ®ßi hái thùc tÕ cuéc sèng vÒ lÜnh vùc nµy. Tuy nhiªn, mét phÇn lµ do luËt, v¨n b¶n luËt ®iÒu chØnh lÜnh vùc nµy cßn thiÕu, yÕu cha ®¸p øng ®îc sù ®ßi hái cÊp thiÕt, tÝnh phøc t¹p cña lÜnh vùc ®Êt ®ai; mét phÇn lµ do c¸n bé, c«ng chøc trong c¬ quan hµnh chÝnh thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý lÜnh vùc ®Êt ®ai cßn cã nh÷ng h¹n chÕ, thiÕu sãt nhÊt ®Þnh vÒ n¨ng lùc, tr×nh ®é vµ nh÷ng tiªu cùc kh¸c…nªn thùc tr¹ng c«ng t¸c qu¶n lý lÜnh vùc ®Êt ®ai tõ Trung ¬ng, ®Õn ®Þa ph¬ng vÉn cßn x¶y ra nh÷ng bÊt cËp vµ nhiÒu tiªu cùc, tham nhòng. Cïng víi c¸c khiÕu n¹i, tranh chÊp vÒ viÖc gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ båi thêng, hç trî khi tiÕn hµnh gi¶i phãng mÆt b»ng, thu håi ®Êt ®Ó x©y dùng c¸c khu c«ng nghiÖp, dÞch vô, c¸c tranh chÊp vÒ viÖc ®Êu thÇu, thuª quyÒn sö dông ®Êt, c¸c tranh chÊp vÒ quyÒn sö dông ®Êt cha ®îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt lµ kh¸ phæ biÕn vµ kh«ng chØ tËp trung ë nh÷ng thµnh phè, nã ph¸t sinh hÇu hÕt trªn kh¾p c¶ níc.
Cïng víi sù ph¸t triÓn chung cña c¶ níc vµ cïng chÞu sù t¸c ®éng chung cña nh÷ng biÕn ®éng, nh÷ng c¬n sèt ®Êt do sù t¨ng d©n sè, qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa ë c¸c trung t©m huyÖn, thÞ vµ qu¸ tr×nh tiÕn hµnh quy ho¹ch, x©y dùng c¸c khu, côm c«ng nghiÖp, t¹i huyÖn YD mét huyÖn vïng miÒn nói cña tØnh BG, c¸c tranh chÊp, khiÕu kiÖn liªn quan ®Õn ®Êt ®ai còng ph¸t sinh tõng ngµy víi nh÷ng phøc t¹p kh¸c nhau mµ c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc cña ®Þa ph¬ng ®ang ph¶i thô lý gi¶i quyÕt.
Lµ häc viªn cña líp Båi dìng kiÕn thøc qu¶n lý Nhµ níc ch¬ng tr×nh chuyªn viªn chÝnh, t«i chän t×nh huèng ph¶i xö lý trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Êt ®ai ®Ó x©y dùng tiÓu luËn kÕt thóc khãa häc víi môc ®Ých häc hái, tÝch lòy kiÕn thøc, kinh nghiÖm trong c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc cho b¶n th©n, hy väng t×nh huèng nµy sÏ lµ nguån tµi liÖu cho tham kh¶o ®Ó xem xÐt, gi¶i quyÕt c¸c t×nh huèng t¬ng tù.
T×nh huèng cã néi dung: “Tranh chÊp vµ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ quyÒn sö dông ®Êt ë gi÷a c¸c hé gia ®×nh khi cha ®îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt”.
I. c©u chuyÖn T×nh huèng:
1. Hoµn c¶nh ra ®êi t×nh huèng:
N¨m 1971 gia ®×nh bµ NguyÔn ThÞ L (mÑ ®Î cña «ng NguyÔn Träng VÜnh) ë th«n Mü Tîng, x· L·ng S¬n, huyÖn YD, tØnh BG cã nhu cÇu vÒ ®Êt vµ ®îc biÕt gia ®×nh «ng NguyÔn §øc NghiÖp ë cïng th«n cã ý ®Þnh chuyÓn nhîng mét l« ®Êt cña gia ®×nh «ng NghiÖp ë khu vùc r×a th«n Mü Tîng nªn hai gia ®×nh ®· tháa thuËn vµ tiÕn hµnh chuyÓn nhîng l« ®Êt trªn cho nhau. Qu¸ tr×nh tiÕn hµnh chuyÓn nhîng l« ®Êt, hai bªn chØ th«ng qua hîp ®ång miÖng, kh«ng cã v¨n b¶n giÊy tê, kh«ng cã ngêi lµm chøng hay chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng x¸c nhËn; hai bªn còng kh«ng tiÕn hµnh x¸c ®Þnh diÖn tÝch vµ mèc giíi cô thÓ trªn thùc tÕ. §Õn n¨m 2000 th× vî chång «ng NguyÔn §øc NghiÖp cã x¸c nhËn b»ng v¨n b¶n vÒ diÖn tÝch vµ ranh giíi, mèc giíi l« ®Êt ®· chuyÓn nhîng cho gia ®×nh bµ NguyÔn ThÞ L nh trªn. Sau khi chuyÓn nhîng xong l« ®Êt víi gia ®×nh «ng NguyÔn §øc NghiÖp, gia ®×nh bµ NguyÔn ThÞ L kh«ng sö dông l« ®Êt trªn mµ cho gia ®×nh «ng TrÇn V¨n Xanh ë nhê vµ canh t¸c trªn m¶nh ®Êt ®ã. §Õn ®Çu n¨m 1976, bµ NguyÔn ThÞ L kh«ng cho gia ®×nh «ng TrÇn V¨n Xanh ë nhê n÷a mµ cho vî chång con trai lµ «ng NguyÔn Träng VÜnh ra ë vµ canh t¸c trªn m¶nh ®Êt nµy. Khi cho vî chång «ng NguyÔn Träng VÜnh ra m¶nh ®Êt trªn, bµ L kh«ng chØ râ cho vî chång «ng VÜnh biÕt ranh giíi, mèc giíi cña m¶nh ®Êt mµ vî chång «ng VÜnh ®îc quyÒn sö dông.
Còng vµo n¨m 1971, gia ®×nh «ng Th©n V¨n Du cã mét m¶nh ®Êt liÒn kÒ víi m¶nh ®Êt cña «ng NguyÔn §øc NghiÖp (sau ®ã ®· chuyÓn nhîng cho gia ®×nh bµ NguyÔn ThÞ L), do kh«ng cã nhu cÇu nªn «ng Du ®· cho vî chång «ng D¬ng V¨n Nga («ng Nga lµ em rÓ cña «ng Du). Qu¸ tr×nh cho nhËn ®Êt gi÷a «ng Th©n V¨n Du vµ «ng D¬ng V¨n Nga còng chØ b»ng miÖng vµ kh«ng x¸c ®Þnh cô thÓ vÒ diÖn tÝch còng nh ranh giíi, mèc giíi cô thÓ trªn thùc ®Þa.
Sau khi ra ë riªng trªn m¶nh ®Êt ®îc mÑ ®Î lµ bµ NguyÔn ThÞ L cho vî chång «ng NguyÔn Träng VÜnh sö dông diÖn tÝch ®Êt lµ 545 m2, cßn gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga sö dông diÖn tÝch ®Êt lµ 817 m2 ë liÒn kÒ. Hai gia ®×nh quan hÖ b×nh thêng kh«ng ph¸t sinh tranh chÊp.
§Õn n¨m 2000, Nhµ níc më mét ®êng giao th«ng qua khu ®Êt gia ®×nh «ng VÜnh vµ «ng Nga ®ang sö dông vµ t¹i khu ruéng liÒn kÒ UBND tØnh BG quyÕt ®Þnh quy ho¹ch thµnh côm c«ng nghiÖp cña tØnh, gi¸ trÞ ®Êt khu vùc gia ®×nh «ng VÜnh t¨ng cao. Còng trong thêi ®iÓm nµy, «ng NguyÔn Träng VÜnh t×m hiÓu vµ ®îc biÕt gia ®×nh «ng cã mét phÇn diÖn tÝch ®Êt mµ hiÖn gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga ®ang chiÕm gi÷, sö dông. Sau ®ã, «ng NguyÔn Träng VÜnh ®· gÆp gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga, ®Ò nghÞ gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga tr¶ l¹i diÖn tÝch ®Êt cña gia ®×nh «ng mµ gia ®×nh «ng Nga ®ang chiÕm gi÷ sö dông. Gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga kh«ng chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña «ng NguyÔn Träng VÜnh vµ cho r»ng ®Ò nghÞ cña «ng NguyÔn Träng VÜnh lµ kh«ng cã c¬ së v× gia ®×nh «ng ®· sö dông toµn bé m¶nh ®Êt æn ®Þnh h¬n chôc n¨m nay. Trªn diÖn tÝch ®Êt ®ang tranh chÊp, gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga ®· x©y dùng mét giÕng níc vµo n¨m 1985, sö dông lµm ®êng ®i cßn l¹i th× trång 11 c©y v¶i thiÒu, cã 09 c©y trång tõ n¨m 1994. Tõ ®ã ph¸t sinh ra tranh chÊp quyÒn sö dông diÖn tÝch ®Êt 158 m2 n»m gi÷a hai l« ®Êt cña gia ®×nh «ng Nga vµ gia ®×nh «ng VÜnh.
2. DiÔn biÕn c©u chuyÖn t×nh huèng:
Th¸ng 10/2000, gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh cã ®¬n ®Ò nghÞ UBND x· L·ng S¬n gi¶i quyÕt tr¶ l¹i diÖn tÝch ®Êt ë cña gia ®×nh «ng mµ gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga ®ang chiÕm gi÷ sö dông. Sau khi nhËn ®îc ®¬n cña gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh, UBND x· L·ng S¬n ®· tiÕn hµnh lËp tæ c«ng t¸c do Phã Chñ tÞch UBND x· lµm tæ trëng, tiÕn hµnh x¸c minh vô viÖc, kiÓm tra, ®o ®¹c trªn thùc ®Þa x¸c ®Þnh nguån gèc hai m¶nh ®Êt, nguyªn nh©n ph¸t sinh tranh chÊp.
Qua kÕt qu¶ ®o ®¹c diÖn tÝch ®Êt trªn thùc tÕ mµ c¸c hé ®ang sö dông, qua x¸c minh nguån gèc diÖn tÝch ®Êt ®ang cã tranh chÊp, qua c¸c hå s¬, tµi liÖu lu gi÷ t¹i UBND x· vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai cã liªn quan ®Õn phÇn diÖn tÝch ®Êt ®ang tranh chÊp gi÷a gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh vµ gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga, UBND x· L·ng S¬n thÊy:
T¹i b¶n ®å x· L·ng S¬n ®îc ®o ®¹c lËp vµo n¨m 1976 x¸c ®Þnh diÖn tÝch ®Êt cña gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh t¹i th«n Mü Tîng ë thöa sè 121, tê sè 20, diÖn tÝch ®Êt lµ 703m2 vµ nh vËy diÖn tÝch m¶nh ®Êt ®ang tranh chÊp n»m trong diÖn tÝch 703 m2 thuéc quyÒn sö dông cña gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh. Còng theo b¶n ®å trªn th× diÖn tÝch m¶nh ®Êt cña gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga ë thöa sè 120, tê 20, diÖn tÝch ®Êt lµ 659 m2 vµ kh«ng cã phÇn diÖn tÝch ®ang tranh chÊp. HiÖn gia ®×nh «ng D¬ng V¨n nga ®ang qu¶n lý, sö dông tæng diÖn tÝch lµ 817 m2, trong ®ã cã diÖn tÝch 158 m2 lµ ®Êt ®ang tranh chÊp.
Ngµy 25/11/2000, trªn c¬ së kÕt qu¶ x¸c minh, tµi liÖu, hå s¬ thu thËp ®îc cã liªn quan UBND x· L·ng S¬n ®· ra th«ng b¸o sè 12/TB-UB vÒ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt gi÷a gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh vµ gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga. Néi dung th«ng b¸o nh sau: Gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga ®îc sö dông diÖn tÝch ®Êt mµ gia ®×nh «ng ®· sö dông ®µo giÕng vµ lµm ®êng ®i; gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh ®îc quyÒn sö dông diÖn tÝch ®Êt cßn l¹i vµ c©y trång trªn ®Êt nhng cã tr¸ch nhiÖm båi thêng cho gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga gi¸ trÞ nh÷ng c©y trång trªn diÖn tÝch ®Êt cßn l¹i lµ 1.874.000 ®ång (mét triÖu t¸m tr¨m b¶y t ngh×n ®ång). Sau khi nhËn ®îc th«ng b¸o sè 12/TB-UB vÒ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt gi÷a gia ®×nh «ng víi gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga, «ng NguyÔn Träng VÜnh ®· kh«ng nhÊt trÝ víi c¸ch gi¶i quyÕt cña UBND x· L·ng S¬n vµ lµm ®¬n khiÕu n¹i göi ®Õn UBND huyÖn YD ®Ò nghÞ gi¶i quyÕt.
Trªn cë së c¸c tµi liÖu cã trong hå s¬ do UBND x· L·ng S¬n chuyÓn ®Õn cïng víi kÕt qu¶ x¸c minh thùc tÕ, Chñ tÞch UBND huyÖn YD ra quyÕt ®Þnh sè 129/Q§-CT ngµy 04/4/2001 vÒ viÖc gi¶i quyÕt ®¬n khiÕu n¹i cña «ng NguyÔn Träng VÜnh. Néi dung quyÕt ®Þnh: gi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng ®Êt cña hai hé ®ang sö dông. Do kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña Chñ tÞch UBND huyÖn YD nªn gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh tiÕp tôc göi ®¬n khiÕu n¹i ®Õn UBND tØnh BG. UBND tØnh BG xÐt ®¬n khiÕu n¹i cña «ng NguyÔn Träng VÜnh, ®· ñy quyÒn cho Ch¸nh thanh tra tØnh BG gi¶i quyÕt theo thÈm quyÒn.
Qua x¸c minh thùc tÕ, cïng víi c¸c tµi liÖu thu thËp ®îc ngµy 06/11/2003, Ch¸nh Thanh tra tØnh BG ra quyÕt ®Þnh sè 48/Q§-TTr, néi dung cña quyÕt ®Þnh tîng tù nh quyÕt ®Þnh sè 129/Q§-CT ngµy 04/4/2001 cña Chñ tÞch UBND huyÖn YD, gi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng sö dông ®Êt cña hai hé, kh«ng chÊp nhËn viÖc ®ßi l¹i diÖn tÝch ®Êt mµ gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh ®Ò nghÞ.
Sau khi cã quyÕt ®Þnh cña Ch¸nh Thanh tra tØnh BG vÒ viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt gi÷a hé «ng NguyÔn Träng VÜnh vµ hé «ng D¬ng V¨n Nga, UBND x· L·ng S¬n vµ UBND huyÖn YD ®· lµm c¸c thñ tôc vµ cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hé «ng D¬ng V¨n Nga. GiÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cña hé «ng D¬ng V¨n Nga cã c¶ phÇn diÖn tÝch ®Êt 158 m2 mµ hai hé ®ang tranh chÊp.
Do kh«ng chÊp nhËn néi dung viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña Ch¸nh Thanh tra tØnh BG thÓ hiÖn t¹i quyÕt ®Þnh sè 48/Q§-TTr, gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh tiÕp tôc cã ®¬n khiÕu n¹i ®Õn c¬ quan cã thÈm quyÒn.
II. Ph©n tÝch, xö lý t×nh huèng:
1. Môc tiªu ®Æt ra khi gi¶i quyÕt c©u chuyÖn t×nh huèng:
Môc tiªu cña viÖc xö lý t×nh huèng lµ gi¶i quyÕt døt ®iÓm viÖc khiÕu n¹i cña hé gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh, ®¶m b¶o quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh còng nh quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga, tr¸nh ®Ó ph¸t sinh nh÷ng mÉu thuÉn míi ¶nh hëng ®Õn an ninh trËt tù cña ®Þa ph¬ng. §¶m b¶o tÝnh nghiªm minh cña ph¸p luËt, hiÖu lùc hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng qu¶n lý nhµ níc, t¹o niÒm tin cña ngêi d©n vµo c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ë ®Þa ph¬ng.
Cô thÓ nh sau:
- ThÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô viÖc thuéc UBND tØnh BG; néi dung gi¶i quyÕt viÖc khiÕu n¹i cña gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh ®¶m b¶o:
+ TÝnh nghiªm minh cña ph¸p luËt, ®¶m b¶o tÝnh hiÖu lùc, hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc nãi chung, qu¶n lý nhµ níc vÒ ®Êt ®ai nãi riªng. Ph¶i cã biÖn ph¸p gi¶i quyÕt døt ®iÓm, toµn diÖn ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p, tÝnh hîp lý, sao cho quyÕt ®Þnh thùc sù ®i vµo cuéc sèng.
+ §¶m b¶o quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p cña gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh, ®¶m b¶o ®îc nh÷ng quyÒn lîi, c«ng søc hîp ph¸p, thùc tÕ mµ gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga ®èi víi m¶nh ®Êt mµ hai gia ®×nh ®ang tranh chÊp.
+ ViÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i cña gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh ph¶i ®îc tiÕn hµnh nhanh chãng, døt ®iÓm, nhng ph¶i ®¶m b¶o ®óng nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt, tr¸nh g©y phiÒn hµ kÐo dµi nh»m cñng cè, gi÷ v÷ng lßng tin cña chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®èi víi nh©n d©n trong ho¹t ®éng qu¶n lý ®Êt ®ai, cñng cè, gi÷ g×n t×nh ®oµn kÕt cña nh©n d©n t¹i ®Þa ph¬ng.
- §èi víi UBND huyÖn YD ph¶i nghiªm tóc kiÓm ®iÓm trong viÖc ®Ó vô viÖc khiÕu kiÖn kÐo dµi (tõ n¨m 2000 ®Õn n¨m 2006); viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hé «ng D¬ng V¨n Nga trong khi vô viÖc kh«ng ®îc ®¬ng sù ®ång t×nh vµ ®ang tiÕp tôc cã khiÕu n¹i.
+ Qua viÖc gi¶i quyÕt vô viÖc khiÕu n¹i n©ng cao kiÕn thøc, kinh nghiÖm trong viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ lÜnh vùc ®Êt ®ai nãi riªng vµ ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc nãi chung.
2. C¬ së lý luËn ®Ó xö lý:
Qua xem xÐt t×nh huèng trªn chóng ta thÊy vô khiÕu n¹i cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò qu¶n lý Nhµ níc trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Êt ®ai, vÒ quyÒn sö dông ®Êt, viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i vÒ tranh chÊp ®Êt ®ai, viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hé d©n vµ viÖc ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc vÒ lÜnh vùc ®Êt ®ai.
Nh ta ®· biÕt ®Êt ®ai lµ nguån tµi nguyªn v« gi¸ nhng kh«ng ph¶i lµ v« h¹n. §Êt ®ai lµ nguån t liÖu s¶n xuÊt chÝnh, quan träng, kh«ng thÓ thay thÕ ®èi víi nhiÒu ngµnh s¶n xuÊt; ®Êt ®ai lµ thµnh phÇn quan träng cña m«i trêng sèng vµ kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi con ngêi… nªn viÖc qu¶n lý khai th¸c vµ b¶o vÖ ®Êt ®ai cã vai trß v« cïng quan träng.
Khëi ®Çu cña c¸ch m¹ng gi¶i phãng d©n téc, §¶ng ta ®· gi¬ng cao khÈu hiÖu “d©n cµy cã ruéng”, sau khi c¸ch m¹ng thµnh c«ng, Nhµ níc ta ®· sím ban hµnh c¸c s¾c lÖnh, c¸c v¨n b¶n luËt vÒ viÖc qu¶n lý ®Êt ®ai, tiÕn hµnh c¶i c¸ch ruéng ®Êt, xãa bá chiÕm h÷u ®Êt ®ai cña ®Þa chñ, phong kiÕn. X©y dùng nªn nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt míi vÒ viÖc qu¶n lý vµ sö dông ®Êt ®ai.
T¹i ®iÒu 19 HiÕn ph¸p n¨m 1980 còng nh ®iÒu 17 HiÕn ph¸p 1992 ®Òu quy ®Þnh: §Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n do Nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lý, ®ã chÝnh lµ c¬ së ph¸p lý cao nhÊt, x¸c ®Þnh Nhµ níc ta chÝnh lµ chñ së h÷u duy nhÊt vµ tuyÖt ®èi toµn bé vèn ®Êt quèc gia. QuyÒn së h÷u ®Êt ®ai thuéc Nhµ níc ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ ®Êt ®ai kh«ng cßn thuéc quyÒn së h÷u cña mét tæ chøc hay mét c¸ nh©n c«ng d©n nµo. C¸c tæ chøc, hé gia ®×nh vµ c¸ nh©n c«ng d©n chØ lµ chñ thÓ cña quyÒn sö dông ®Êt ®ai. Song song víi quyÒn cña Nhµ níc ®èi víi ®Êt ®ai, Nhµ níc ®ång thêi còng cã nghÜa vô quan träng khi tham gia vµo quan hÖ ph¸p luËt ®Êt ®ai. §iÒu 13 LuËt §Êt ®ai 1993, còng nh ®iÒu 5, 6 vµ ®iÒu 7 luËt §Êt ®ai n¨m 2003 ®Òu quy ®Þnh mét lo¹t néi dung trong qu¶n lý ®Êt ®ai cña Nhµ níc vµ còng lµ nghÜa vô mµ Nhµ níc ph¶i thùc hiÖn, cô thÓ lµ Nhµ níc thùc hiÖn viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ sö dông ®Êt, b¶o hé quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña ngêi sö dông ®Êt, gi¶i quyÕt c¸c bÊt ®ång, m©u thuÉn trong quan hÖ ®Êt ®ai.
Nhµ níc giao ®Êt cho ngêi sö dông ®Êt, ngêi sö dông ®Êt lµ ngêi trùc tiÕp thùc hiÖn ý ®å cña Nhµ níc, nh»m khai th¸c thuéc tÝnh cã Ých cña ®Êt phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi, Nhµ níc cã chÝnh s¸ch b¶o ®¶m cho c¸c hé sö dông ®Êt cã ®Êt ®Ó s¶n xuÊt, b¶o ®¶m viÖc thùc hiÖn c¸c quyÒn ®èi víi ®Êt ®îc giao, ®ång thêi Nhµ níc còng quy ®Þnh c¸c nghÜa vô cña nh÷ng ngêi sö dông ®Êt mµ Nhµ níc giao cho. T¹i ®iÒu 105, 106 vµ 107 cña luËt §Êt ®ai n¨m 2003 quy ®Þnh cô thÓ c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña ngêi sö dông ®Êt nh: ®îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt; hëng thµnh qu¶ lao ®éng, kÕt qu¶ ®Çu t trªn ®Êt; ®îc Nhµ níc b¶o hé khi bÞ ngêi kh¸c x©m ph¹m ®Õn quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p cña m×nh; quyÒn chuyÓn ®æi, chuyÓn nhîng, båi thêng khi Nhµ níc thu håi ®Êt…; sö dông ®Êt ®óng môc ®Ých, ®óng ranh giíi thöa ®Êt…Theo quy ®Þnh t¹i c¸c ®iÒu 135, 136, 138 vµ139 cña luËt §Êt ®ai n¨m 2003, quy ®Þnh cô thÓ thÈm quyÒn, tr×nh tù gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp, khiÕu n¹i vµ tè c¸o vÒ ®Êt ®ai vµ cßn ®îc cô thÓ hãa th«ng qua c¸c NghÞ ®Þnh, th«ng t cña c¸c c¬ quan chuyªn m«n kh¸c.
Ho¹t ®éng qu¶n lý ®Êt ®ai cña mçi c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn lµm ph¸t sinh c¸c quan hÖ gi÷a c¸c c¬ quan Nhµ níc víi nhau vµ gi÷a c¸c c¬ quan Nhµ níc víi ngêi sö dông ®Êt. Nhµ níc ban hµnh ph¸p luËt ®Ó híng dÉn c¸c quan hÖ ®ã ®îc ph¸t triÓn thèng nhÊt vµ phï hîp víi yªu cÇu, lîi Ých cña Nhµ níc vµ cña nh©n d©n. V× vËy chÕ ®é qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi ®Êt ®ai lµ tæng hîp c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh qu¶n lý Nhµ níc ®èi víi ®Êt ®ai. Nh÷ng quy ®Þnh nµy ®îc ghi nhËn trong HiÕn ph¸p 1992, trong LuËt §Êt ®ai 1993, luËt §Êt ®ai n¨m 2003 vµ nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ qu¶n lý ®Êt ®ai nh c¸c Th«ng t, NghÞ ®Þnh vÒ thèng kª, kiÓm kª ®Êt ®ai, x©y dùng b¶n ®å hiÖn tr¹ng; lËp, ®iÒu chØnh vµ thÈm ®Þnh quy ho¹ch, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt; quy ®Þnh vÒ thÈm quyÒn giao ®Êt, quy ®Þnh vÒ chuyÓn quyÒn sö dông ®Êt; x¸c ®Þnh gi¸ ®Êt, khung gi¸ c¸c lo¹i ®Êt; xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc ®Êt ®ai; gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh liªn quan ®Õn lÜnh vùc ®Êt ®ai….
Trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ lÜnh vùc ®Êt ®ai, trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc, c¸c c¬ quan qu¶n lý ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh ®Ó thùc hiÖn viÖc qu¶n lý Nhµ níc. Trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc th× viÖc ban hµnh c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh ®Ó ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ ph¸t sinh trong ho¹t ®éng lµ phæ biÕn. QuyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong qu¶n lý Nhµ níc cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi hiÖu lùc, hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc. §Ó quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh trong qu¶n lý Nhµ níc ph¸t huy ®îc vai trß, gi¸ trÞ quan träng cña nã vµ l¸ c¬ së cho viÖc thùc hiÖn c¸c hµnh vi hµnh chÝnh cã hiÖu qu¶ th× quyÕt ®Þnh ®ã ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ tÝnh hîp ph¸p vµ hîp lý, chØ khi ®¶m b¶o c¸c tÝnh chÊt ®ã th× quyÕt ®Þnh ®a ra míi cã tÝnh kh¶ thi, ®îc x· h«Þ ®ång t×nh vµ chÊp hµnh nghiªm chØnh. QuyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc tríc hÕt ph¶i phï hîp víi néi dung vµ môc ®Ých cña HiÕn ph¸p, luËt, kh«ng ®îc tr¸i víi HiÐn ph¸p, luËt vµ v¨n b¶n cña c¬ quan Nhµ níc cÊp trªn. NghÜa lµ c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh Nhµ níc kh«ng ®îc vi ph¹m luËt. QuyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc ban hµnh ®óng thÈm quyÒn. QuyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc ph¶i ®îc ban hµnh tõ lý do x¸c thùc. QuyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh ph¶i ®îc ban hµnh ®óng thÓ thøc.
MÆt kh¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ níc ph¶i b¶o ®¶m hµi hoµ lîi Ých cña Nhµ níc, tËp thÓ vµ lîi Ých c¸ nh©n, ph¶i c©n ®èi hîp lý lîi Ých Nhµ níc vµ x· héi, coi lîi Ých chung cña c«ng d©n lµm tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña quyÕt ®Þnh. QuyÕt ®Þnh ban hµnh ph¶i cã tÝnh cô thÓ, phï hîp víi tõng vÊn ®Ò, víi c¸c ®èi tîng thùc hiÖn, do vËy ph¶i ph©n biÖt ®îc nhu cÇu, ®Æc ®iÓm cña ®èi tîng mµ ra quyÕt ®Þnh cho phï hîp, trong viÖc b¶o ®¶m tÝnh cô thÓ vµ phï hîp còng cÇn chó ý tíi tÝnh cÇn thiÕt vµ nh thÕ th× quyÕt ®Þnh míi cã tÝnh kh¶ thi.
3. Ph©n tÝch t×nh huèng:
C¬ së ph¸p lý vÒ quyÒn sö dông diÖn tÝch m¶nh ®Êt 703 m2 cña hé gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh: XÐt vÒ hîp ®ång chuyÓn nhîng m¶nh ®Êt 703 m2 gi÷a bµ NguyÔn ThÞ L víi hé «ng NguyÔn §øc NghiÖp thÊy hîp ®ång ®îc x©y dùng trªn cë së hoµn toµn tù nguyÖn, ®Õn n¨m 2000, gia ®×nh «ng NghiÖp vÉn thõa nhËn sù tháa thuËn chuyÓn nhîng trªn. M¶nh ®Êt cña gia ®×nh «ng NghiÖp kh«ng thuéc diÖn tÝch ®Êt cÊm chuyÓn nhîng. ViÖc chuyÓn nhîng ®îc tiÕn hµnh kh«ng ph¹m vµo nh÷ng quy ®Þnh cÊm t¹i thêi ®iÓm giao kÕt hîp ®ång. Do ®ã hîp ®ång chuyÓn nhîng gi÷a hé NguyÔn ThÞ L víi hé «ng NguyÔn §øc NghiÖp ®îc ph¸p luËt thõa nhËn, b¶o vÖ. Sau khi chuyÓn nhîng bµ NguyÔn ThÞ L ®· cho vî chång «ng NguyÔn Träng VÜnh (lµ con trai bµ L) sö dông m¶nh ®Êt nµy, viÖc sö dông m¶nh ®Êt cña vî chång «ng VÜnh lµ hoµn toµn hîp ph¸p. XÐt vÒ diÖn tÝch m¶nh ®Êt, nguyªn nh©n lµm ph¸t sinh m©u thuÉn, tranh chÊp thÊy: T¹i thêi ®iÓm n¨m 1971, bµ L nhËn chuyÓn nhîng l« ®Êt tõ gia ®×nh «ng NguyÔn §øc NghiÖp, gi÷a hai gia ®×nh chØ tháa thuËn miÖng, kh«ng x¸c ®Þnh ranh giíi, mèc giíi vµ diÖn tÝch ®Êt trªn thùc tÕ. Còng tîng tù lµ viÖc gia ®×nh «ng Th©n V¨n Du cho vî chång «ng D¬ng V¨n Nga (lµ em rÓ cña «ng Du) m¶nh ®Êt liÒn kÒ nhng còng kh«ng kh«ng x¸c ®Þnh ranh giíi, mèc giíi vµ diÖn tÝch ®Êt trªn thùc tÕ. C¬ së ph¸p lý vÒ diÖn tÝch, ranh giíi, mèc giíi hiÖn t¹i cßn lu gi÷ lµ b¶n ®å do Uû ban nh©n d©n x· L·ng S¬n lËp n¨m 1976 trªn c¬ së thùc tÕ sö dông ®Êt cña c¸c hé t¹i ®Þa ph¬ng. T¹i thöa sè 121, tê sè 20 cña b¶n ®å trªn th× diÖn tÝch ®Êt gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh ®îc quyÒn sö dông lµ 703m2, hµng n¨m gia ®×nh «ng VÜnh vÉn ®ãng thuÕ sö dông ®Êt víi diÖn tÝch nãi trªn. §Õn n¨m 2000, sau khi ph¸t sinh tranh chÊp ®Êt gi÷a hai hé th× gia ®×nh «ng NguyÔn §øc NghiÖp vÉn x¸c nhËn diÖn tÝch, ranh giíi vµ mèc giíi m¶nh ®Êt ®· chuyÓn nhîng cho bµ L lµ diÖn tÝch ®Êt ®îc thÓ hiÖn trong b¶n ®å ®Þa chÝnh do Uû ban nh©n x· L·ng S¬n ®· lËp vµo n¨m 1976. TÝnh x¸c thùc cña nguån gèc diÖn tÝch m¶nh ®Êt nh trªn cßn ®îc §¶ng ñy, UBND x·, c¸c ngµnh, ®oµn thÓ vµ nh©n d©n ë trong th«n Mü Tîng, x· L·ng S¬n kh¼ng ®Þnh. MÆc dï m¶nh ®Êt cña gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh cha cã giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, nhng viÖc sö dông m¶nh ®Êt nµy cña gia ®×nh «ng lµ hoµn toµn cã c¬ së hîp ph¸p nªn quyÒn sö dông m¶nh ®Êt nµy ph¶i thuéc gia ®×nh «ng VÜnh.
XÐt c¨n cø vÒ quyÒn sö dông m¶nh ®Êt 158 m2 cña gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga thÊy: Vµo n¨m 1971, khi «ng Th©n V¨n Du cho vî chång «ng D¬ng V¨n Nga m¶nh ®Êt t¹i th«n Mü Tîng nãi trªn, gi÷a hai gia ®×nh chØ th«ng qua hîp ®ång miÖng, kh«ng cã v¨n b¶n cô thÓ. Qu¸ tr×nh nhËn m¶nh ®Êt trªn kh«ng x¸c ®Þnh ranh giíi, mèc giíi vµ ®o ®¹c l¹i diÖn tÝch ®Êt. §Õn n¨m 1976, khi UBND x· L·ng S¬n tiÕn hµnh ®o ®¹c l¹i ®Êt ë cña c¸c hé trong ®Þa bµn x· ®Ó lËp b¶n ®å qu¶n lý ®Êt ë trong x· ®· x¸c ®Þnh t¹i thöa sè 120, tê sè 20 th× diÖn tÝch ®Êt thuéc quyÒn sö dông cña hé «ng D¬ng V¨n Nga cã diÖn tÝch lµ 659m2. Sau khi lËp b¶n ®å vÒ ®Êt ®ai trªn, hé «ng D¬ng V¨n Nga kh«ng cã khiÕu n¹i g× vÒ diÖn tÝch x¸c ®Þnh trong b¶n ®å. Nay diÖn tÝch ®Êt cña gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga ®ang sö dông lµ 817 m2, nh vËy viÖc gia ®×nh «ng Nga sö dông phÇn diÖn tÝch 158 m2 lµ kh«ng cã s¬ së ph¸p lý, thùc chÊt lµ gia ®×nh «ng ®· lÉn chiÕm diÖn tÝch ®Êt nµy cña gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh ë liÒn kÒ v× diÖn tÝch ®Êt mµ hé «ng VÜnh ®ang sö dông bÞ thiÕu hôt 158m2 so víi diÖn tÝch trong b¶n ®å do UBND x· L·ng S¬n lËp n¨m 1976. ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng, c¸c ®oµn thÓ, ban ngµnh trong x· vµ nh©n d©n trong th«n còng ®Òu x¸c ®Þnh nguån gèc diÖn tÝch 158 m2 ®ang tranh chÊp gi÷a hai hé cã nguån gèc tõ gia ®×nh «ng NguyÔn §øc NghiÖp chuyÓn nhîng cho gia ®×nh bµ NguyÔn ThÞ L. Do ®ã gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr¶ l¹i phÇn diÖn tÝch ®· lÊn chiÕm cho gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh lµ hoµn toµn cã s¬ së.
§èi víi giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt mµ UBND huyÖn YD ®· cÊp cho hé «ng D¬ng V¨n Nga, UBND huyÖn YD cã tr¸ch nhiÖm thu håi l¹i vµ xem xÐt kiÓm ®iÓm, tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ngêi tham mu, cÊp giÊy chøng nhËn trªn. Trªn c¬ së diÖn tÝch ®Êt ®· ®îc gi¶i quyÕt UBND huyÖn YD lµm c¸c thñ tôc ®Ó cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt míi cho hai hé.
XÐt vÒ diÖn tÝch ®Êt mµ hé «ng D¬ng V¨n Nga ph¶i tr¶ l¹i cho hé «ng NguyÔn Träng VÜnh thÊy trong thêi gian sö dông hé «ng Nga ®· bá c«ng søc t©n t¹o lµm t¨ng gi¸ trÞ cña ®Êt, ®· trång mét sè c©y ¨n qu¶ cã gi¸ trÞ nhÊt ®Þnh nªn khi giao l¹i cho hé «ng NguyÔn Träng VÜnh th× hé «ng VÜnh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n phÇn gi¸ trÞ c©y ¨n qu¶ vµ c«ng søc t©n t¹o lµm t¨ng gi¸ trÞ cña diÖn tÝch ®ã cho hé «ng D¬ng V¨n Nga. NÕu hai hé trªn kh«ng tù tháa thuËn ®îc møc båi thêng th× UBND x· L·ng S¬n cã tr¸ch nhiÖm lËp héi ®ång x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n vµ c«ng søc ®Ó lµm c¬ së cho viÖc quyÕt ®Þnh ®Òn bï. NÕu hé «ng D¬ng V¨n Nga kh«ng chÊp thuËn gi¸ trÞ ®Òn bï cã quyÒn khëi kiÖn vô ¸n d©n sù t¹i Tßa ¸n nh©n d©n huyÖn YD vÒ viÖc båi thêng vÒ tµi s¶n trªn ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn còng cho thÊy viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp trªn cña UBND x· L·ng S¬n lµ cã c¬ së ph¸p lý vµ t¬ng ®èi tháa ®¸ng nhng viÖc UBND x· ra th«ng b¸o vÒ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp trªn lµ kh«ng ®óng vÒ thÓ thøc v¨n b¶n hµnh chÝnh mµ luËt ban hµnh v¨n b¶n, luËt gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, tè c¸o vµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt kh¸c quy ®Þnh. UBND x· L·ng S¬n cÇn rót kinh nghiÖm trong viÖc ban hµnh quyÕt ®Þnh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i.
XÐt vÒ c¸c quyÕt ®Þnh sè 129/Q§-CT ngµy 04/4/2001 cña Chñ tÞch UBND huyÖn YD, quyÕt ®Þnh sè 48/Q§-TTr ngµy 06/11/2003 cña Ch¸nh Thanh tra tØnh BG thÊy ®Òu kh«ng ®¶m b¶o vÒ tÝnh hîp ph¸p còng nh tÝnh hîp lý. Nh ph©n tÝch ë trªn cho thÊy nguån gèc diÖn tÝch ®Êt tranh chÊp cã c¸c tµi liÖu do chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng lËp ®Ó theo dâi qu¶n lý vÒ ®Êt ®ai cã gi¸ trÞ ph¸p lý cao; mÆt kh¸c qua c¸c tµi liÖu x¸c minh tõ §¶ng ñy, chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng ®Õn th«n vµ nh©n d©n trong th«n còng nh qua x¸c minh qua c¸c ®¬ng sù liªn quan ®Õn viÖc chuyÓn nhîng tríc ®ã ®Òu ®i ®Õn sù thèng nhÊt chung lµ nguån gèc diÖn tÝch ®Êt tranh chÊp cã tõ gia ®inh «ng NghiÖp chuyÓn cho gia ®×nh bµ L vµ sau ®ã lµ do «ng VÜnh sö dông. Gia ®×nh «ng VÜnh ®·, ®ang sö dông diÖn tÝch ®Êt ®ã ®óng môc ®Ých vµ lµm nghÜa vô víi Nhµ níc ®Çy ®ñ. Nhng t¹i c¸c quyÕt ®Þnh nªu trªn ®Òu kh«ng thõa nhËn ®iÒu ®ã vÉn quyÕt ®Þnh cho hé «ng Nga ®îc sö dông diÖn tÝch ®Êt trªn. C¸c quyÕt ®Þnh trªn ®· ®i ngîc l¹i mong muèn kh«ng chØ cña gia ®×nh «ng VÜnh mµ lµ c¶ §¶ng ñy, UBND còng nh c¸c ban ngµnh vµ phÇn lín nh©n d©n trong th«n Mü Tîng, x· L·ng S¬n. QuyÕt ®Þnh ®· kh«ng ®îc sù ®ång t×nh, ñng hé cña d luËn, g©y ra nh÷ng ph¶n øng kh«ng tèt, mÊt niÒm tin cña mét sè bé phËn nh©n d©n ®èi víi c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ë cÊp huyÖn còng nh cÊp tØnh.
4. C¸c ph¬ng ¸n, biÖn ph¸p xö lý t×nh huèng:
Qua néi dông vô viÖc, qua nh÷ng ph©n tÝch cô thÓ trªn víi kiÕn thøc vÒ qu¶n lý Nhµ níc võa ®îc båi dìng t«i x©y dùng c¸c ph¬ng ¸n gi¶i quyÕt vô viÖc nh sau:
Ph¬ng ¸n 1: Trªn c¬ së c¸c tµi liÖu liªn quan ®Õn tranh chÊp ®Êt cña hai hé cïng víi nh÷ng quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai cã liªn quan, tiÕn hµnh ph©n tÝch, hßa gi¶i gi÷a hai hé ®Ó ®i ®Õn mét tháa thuËn hîp lý vµ hîp ph¸p nhÊt, trªn c¬ së ®ã ban hµnh quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh.
+ ¦u ®iÓm: §¶m b¶o quyÒn lîi Ých cña c¸c bªn ®¬ng sù; b¶o ®¶m sù ®oµn kÕt gi÷a c¸c hé, tr¸nh ®îc nh÷ng mÉu thuÉn cã thÓ ph¸t sinh trong cuéc sèng gi÷a hai hé liÒn kÒ.
+ Khã kh¨n: Qu¸ tr×nh tranh chÊp ®· kÐo dµi h¬n s¸u n¨m vµ còng ®· qua nhiÒu cÊp gi¶i quyÕt nhng vÉn kh«ng ®¶m b¶o ®îc quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña c«ng d©n, m©u thuÉn gi÷a hai hé ®· rÊt s©u s¾c nªn viÖc thuyÕt phôc, hßa gi¶i lµ kh«ng cã tÝnh kh¶ thi.
Ph¬ng ¸n 2: Híng dÉn ®¬ng sù khëi kiÖn vô ¸n d©n sù vÒ tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt t¹i Tßa ¸n nh©n d©n huyÖn YD.
+ ¦u ®iÓm: Vô viÖc ®îc tiÕn hµnh gi¶i quyÕt bëi c¬ quan chuyªn m«n, theo quy ®Þnh cña luËt d©n sù; gi¶i quyÕt mét c¸ch døt ®iÓm vµ ®îc ®¶m b¶o thi hµnh trªn thùc tÕ b»ng c¬ quan thi hµnh ¸n nªn cã tÝnh kh¶ thi cao.
+ Khã kh¨n: Theo quy ®Þnh t¹i ®iÒu 135, 136 cña luËt §Êt ®ai còng nh híng dÉn t¹i Th«ng t liªn tÞch sè 01/TTLT- TATC-TC§C ngµy 03/01/2003 cña ngµnh Tßa ¸n, Tæng côc ®Þa chÝnh th× tranh chÊp ®Êt cha cã giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt kh«ng thuéc thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña Tßa ¸n. Tßa ¸n thô lý, gi¶i quyÕt vô viÖc lµ tr¸i thÈm quyÒn, kÕt qu¶ gi¶i quyÕt sÏ bÞ hñy bá.
Ph¬ng ¸n 3: Trªn c¬ së c¸c tµi liÖu, hå s¬ vô viÖc ®· ®îc c¸c cÊp tríc ®ã lËp mét c¸ch ®Çy ®ñ, Chñ tÞch UBND tØnh BG ra quyÕt ®Þnh vÒ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp víi néi dung chÝnh nh sau:
+ Hé gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh ®îc quyÒn sö dông m¶nh ®Êt cã diÖn tÝch 730m2 t¹i th«n Mü Tîng, x· L·ng S¬n, huyÖn YD, BG, cã ranh giíi, mèc giíi theo ®óng x¸c ®Þnh t¹i thöa sè 120, tê sè 20 b¶n ®å ®Þa chÝnh do UBND x· L·ng S¬n lËp n¨m 1976.
+ Hé gia ®×nh «ng D¬ng V¨n Nga ®îc quyÒn sö dông diÖn tÝch ®Êt 659m2 t¹i th«n Mü Tîng, x· L·ng S¬n, huyÖn YD, BG, cã ranh giíi, mèc giíi theo ®óng x¸c ®Þnh t¹i thöa sè 121, tê sè 20 b¶n ®å ®Þa chÝnh do UBND x· L·ng S¬n lËp n¨m 1976.
+ Hé gia ®×nh «ng NguyÔn Träng VÜnh cã tr¸ch nhiÖm båi thêng c«ng søc t©n t¹o lµm t¨ng gi¸ trÞ cïng gi¸ trÞ c©y trång trªn diÖn tÝch ®Êt ®Êt mµ hé «ng D¬ng V¨n Nga hoµn tr¶.
+ Chñ tÞch UBND huyÖn YD cã tr¸ch nhiÖm thu håi giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®· cÊp cho hé «ng D¬ng V¨n Nga; x¸c ®Þnh gi¸ trÞ c«ng søc t©n t¹o vµ c©y trång trªn diÖn tÝch ®Êt hé «ng NguyÔn Träng VÜnh nhËn tõ hé «ng D¬ng V¨n Nga ®Ó lµm c¬ së cho viÖc båi thêng nÕu hai hé kh«ng tháa thuËn ®îc gi¸ trÞ båi thêng.
+ Lµm c¸c thñ tôc ®Ó cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho hai hé.
+ QuyÕt ®Þnh nµy thay thÕ c¸c quyÕt ®Þnh sè 48/Q§-TTr ngµy 06/ 11/ 2003 cña Ch¸nh Thanh tra tØnh BG.
+ C¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n cã tr¸ch nhiÖm thi hµnh quyÕt ®Þnh.
+ C¸c hé «ng NguyÔn Träng VÜnh vµ hé «ng D¬ng V¨n Nga cã quyÒn khëi kiÖn vô kiÖn hµnh chÝnh t¹i Tßa ¸n nh©n d©n nÕu hé «ng NguyÔn Träng VÜnh vµ hé «ng D¬ng V¨n Nga kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh cña UBND tØnh.
+ ¦u ®iÓm: §¶m b¶o ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa, n©ng cao hiÖu lùc cña ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc ë ®Þa ph¬ng; gi¶i quyÕt døt ®iÓm, triÖt ®Ó vÊn ®Ò khiÕu n¹i cña c«ng d©n còng nh vÊn ®Ò kh¸c cã liªn quan; ®îc chÝnh quyÒn c¬ së, nh©n d©n ®Þa ph¬ng ®ång t×nh ñng hé, gi÷ ®îc sù æn ®Þnh t¹i ®Þa ph¬ng.
+ Khã kh¨n: BÞ thu håi ®Êt tr¶ l¹i cho ngêi kh¸c nªn hé «ng D¬ng V¨n Nga cã thÓ kh«ng chÊp hµnh quyÕt ®Þnh vµ tiÕp tôc khiÕu n¹i, khëi kiÖn ®Ò nghÞ gi¶i quyÕt.
Trong 3 ph¬ng ¸n trªn, t«i thÊy ph¬ng ¸n 3 lµ ph¬ng ¸n cã tÝnh kh¶ thi nhÊt, ®¶m b¶o trän vÑn c¸c yªu cÇu cña ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc, ®¶m b¶o quyÒn vµ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c«ng d©n.
5. LËp kÕ ho¹ch tæ chøc thùc hiÖn ph¬ng ¸n ®· chän:
- UBND tØnh ban hµnh quyÕt ®Þnh vÒ viÖc gi¶i quyÕt vô viÖc.
- NÕu c¸c hé kh«ng khëi kiÖn vô ¸n hµnh chÝnh, kh«ng tù nguyÖn thi hµnh trong thêi gian nhÊt ®Þnh th× lËp kÕ ho¹ch, tæ chøc cìng chÕ thi hµnh quyÕt ®Þnh theo quy ®Þnh vÒ tr×nh tù, thñ tôc hµnh chÝnh. NÕu ph¶i cìng chÕ ph¶i lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc thùc hiÖn mét c¸ch chÆt chÏ, cô thÓ lµ: tríc khi tiÕn hµnh cìng chÕ ph¶i lµm ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc ph¸p lý cÇn thiÕt (c¨n cø ®Ó quyÕt ®Þnh cìng chÕ; thµnh lËp ®oµn cìng chÕ), ®Ò ra c¸c ph¬ng ¸n, kh¶ n¨ng cã thÓ ph¸t sinh ®Ó cã sù chuÈn bÞ thÝch hîp, chñ ®éng (vÒ tµi chÝnh, thêi gian, con ngêi, trang thiÕt bÞ ph¬ng tiÖn chuyªn m«n, hç trî...).
III. KÕt luËn, KiÕn nghÞ:
C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ®Êt ®ai ®·, ®ang vµ sÏ lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò nh¹y c¶m vµ phøc t¹p cña ®êi sèng x· héi nãi chung. §Êt ®ai ®èi víi ngêi d©n ë n«ng th«n l¹i cã nh÷ng quan hÖ g¾n bã m¸u thÞt riªng, cã nhiÒu nÐt riªng biÖt nªn viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ ®Êt ®ai ë n«ng th«n cÇn ph¶i n¾m b¾t ®îc nh÷ng yªu cÇu nhÊt ®Þnh. Khi ph¸t sinh c¸c tranh chÊp vÒ ®Êt ®ai c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ë ®Þa ph¬ng ph¶i cã tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô gi¶i quyÕt mét c¸ch døt ®iÓm trªn c¬ së ph¸p luËt sao cho mäi quyÒn lîi chÝnh ®¸ng, hîp ph¸p cña mäi c«ng d©n vÒ ®Êt ®ai ®îc t«n träng, ®¶m b¶o, tr¸nh ph¸t sinh nh÷ng ®iÓm “nãng” nh ®· tõng xÈy ra t¹i T©y Nguyªn vµ mét sè tØnh miÒn Nam trong thêi gian qua, g©y ¶nh hëng ®Õn trËt tù x· héi, an ninh quèc gia vµ ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Khi gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ ®Êt ®ai ®ßi hái nh÷ng c¬ quan vµ ngêi cã tr¸ch nhiÖm ph¶i thùc sù c«ng t©m, ph¶i n¾m v÷ng vµ ¸p dông mét c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai; qu¸ tr×nh ®iÒu tra, x¸c minh, thu thËp tµi liÖu, t×m hiÓu vô viÖc tranh chÊp mét c¸ch ®Çy ®ñ, toµn diÖn.
B»ng nh÷ng kiÕn thøc vÒ qu¶n lý Nhµ níc qua ch¬ng tr×nh båi dìng chuyªn viªn chÝnh, nh÷ng kiÕn thøc, kinh nghiÖm cña b¶n th©n vµ qua xem xÐt, nghiªn cøu t×nh huèng gi¶i quyÕt viÖc tranh chÊp quyÒn sö dông ®Êt cña hai hé gia ®×nh trªn, t«i thÊy ®Ó tr¸nh ph¸t sinh vµ gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp ph¸t sinh trong lÜnh vùc ®Êt ®ai cÇn:
Tríc hÕt ph¶i khÈn tr¬ng x©y dùng mét nÒn hµnh chÝnh thùc sù d©n chñ, trong s¹ch, v÷ng m¹nh, chuyªn nghiÖp, hiÖn ®¹i hãa, ho¹t ®éng cã hiÖu lùc, hiÖu qu¶ tu©n theo nguyªn t¾c Nhµ níc ph¸p quyÒn x· héi chñ nghÜa díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng; x©y dùng ®éi ngò c¸n bé, c«ng chøc trong ho¹t ®éng qu¶n lý Nhµ níc ph¶i cã phÈm chÊt ®¹o ®øc, cã tr×nh ®é, n¨ng lùc ®¸p øng yªu cÇu cña c«ng cuéc x©y dùng, ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc, qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. KiÖn toµn bé m¸y vµ ®Èy m¹nh c¶i c¸ch hµnh chÝnh trong qu¶n lý ®Êt ®ai, n©ng cao n¨ng lùc c«ng t¸c vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc vÒ ®Êt ®ai, thêng xuyªn tham mu ®Ò xuÊt kÞp thêi c¸c gi¶i ph¸p víi c¸c cÊp chÝnh quyÒn ®Ó tõng bíc gi¶i quyÕt døt ®iÓm nh÷ng tån t¹i, víng m¾c trong qu¶n lý ®Êt ®ai.
Rµ so¸t, ban hµnh míi vµ söa ®æi c¸c v¨n b¶n luËt, c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt kh¸c vÒ lÜnh vùc ®Êt ®ai ®Ó x©y dùng hÖ thèng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai thèng nhÊt, b¶o ®¶m mäi quan hÖ trong lÜnh vùc ®Êt ®ai ph¸t sinh trong ®êi sèng x· héi ®Òu ®îc ph¸p luËt ®iÒu chØnh mét c¸ch ®óng ®¾n, khoa häc vµ triÖt ®Ó, ®¶m b¶o lîi Ých cña Nhµ níc, cña tËp thÓ vµ c«ng d©n, ®Æc biÖt lµ nh÷ng c¨n cø ph¸p lý cho viÖc ¸p dông gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ quyÒn sö dông ®Êt cha ®îc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt, mét vÊn ®Ò phøc t¹p trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Êt hiÖn nay. T¹o ra mét hÖ thèng ph¸p luËt v÷ng ch¾c lµ c¬ së ph¸p lý thèng nhÊt cho c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc ¸p dông ®Ó thùc hiÖn c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc vÒ lÜnh vùc ®Êt ®ai trong ®êi sèng x· héi mét c¸ch cã hiÖu qu¶.
CÇn sím hoµn thiÖn c«ng t¸c quy ho¹ch tæng thÓ vÒ ®Êt ®ai, kÕ ho¹ch sö dông ®Êt, ®Æc biÖt lµ kh¾c phôc t×nh tr¹ng quy ho¹ch “treo”, rµ so¸t quü ®Êt hiÖn cã; cã biÖn ph¸p ®Ó ®Èy nhanh tiÕn ®é viÖc cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt cho c¸c chñ thÓ sö dông ®Êt.
T¨ng cêng c«ng t¸c phæ biÕn, tuyªn truyÒn, gi¸o dôc ph¸p luËt, ý thøc ph¸p luËt vÒ lÜnh vùc ®Êt ®ai mét c¸ch thêng xuyªn ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc lµm c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ níc vÒ lÜnh vùc ®Êt ®ai vµ phæ biÕn réng r·i ®Õn nh©n d©n kh¾p c¸c vïng miÒn trªn c¶ níc.
T¨ng cêng c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai. Qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c quan hÖ tranh chÊp ®Êt ®ai ph¶i tu©n thñ triÖt ®Ó c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ lÜnh vùc ®Êt ®ai, vµ nh÷ng quy ®Þnh ph¸p luËt kh¸c cã liªn quan; b¶o ®¶m nguyªn t¾c xuyªn suèt lµ ®Êt ®ai thuéc së h÷u toµn d©n, do Nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lý. Nh÷ng vi ph¹m, téi ph¹m liªn quan ®Õn lÜnh vùc ®Êt ®ai ph¶i ®îc ph¸t hiÖn, ®iÒu tra vµ xö lý mét c¸ch nghiªm minh, nhÊt lµ ®èi víi c¸n bé, c«ng chøc lîi dông chøc vô ®Ó tham nhòng, trôc lîi g©y thiÖt h¹i cho Nhµ níc, qua ®ã gãp phÇn lËp l¹i trËt tù, kû c¬ng trong lÜnh vùc qu¶n lý ®Êt ®ai vèn ®ang bÞ bu«ng láng ë mét sè ®Þa ph¬ng.
Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp vÒ ®Êt ®ai cÇn qu¸n triÖt quan ®iÓm lÊy d©n lµm gèc, dùa vµo d©n, bµn b¹c d©n chñ, ph¸t huy tinh thÇn ®oµn kÕt t¬ng trî trong néi bé nh©n d©n; ®Ò cao vai trß cña c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ trong c«ng t¸c hßa gi¶i, gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ ®Êt ®ai.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Giải quyết tranh chấp về quyền sử dụng đất ở giữa các hộ gia đình khi chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.doc
