Giảng dạy thơ thất ngôn bát cú - Đường luật chữ hán và thơ chữ nôm. Trong chương trình thơ Ngữ văn 7

T¸c gi¶: Hoµng Thä H÷u NghÒ nghiÖp : D¹y häc Tr×nh ®é chuyªn m«n: Cö nh©n ®¹i häc Chuyªn ngµnh Ng÷ V¨n N¬i c«ng t¸c: Tr­êng THCS ThÞ trÊn Xu©n Tr­êng huyÖn Xu©n Tr­êng tØnh Nam §Þnh §iÖn tho¹i 03503 886030 D § 0977 055 699 Gi¶ng d¹y th¬ “ ThÊt ng«n b¸t có - ®­êng luËt ch÷ H¸n vµ th¬ ch÷ n«m.” Trong ch­¬ng tr×nh th¬ Ng÷ v¨n 7 A/ PhÇn më ®Çu : I- Lý do chän ®Ò tµi : N¨m häc 2007 - 2008 lµ n¨m häc thø n¨m ¸p dông ch­¬ng tr×nh thay s¸ch vµ lµ n¨m thø t­ thùc hiÖn thay s¸ch ë m«n Ng÷ v¨n líp 7, lµ mét gi¸o viªn trùc tiÕp gi¶ng d¹y ë líp 7 m«n Ng÷ v¨n t«i còng hÕt søc bì ngì tr­íc nh÷ng thay ®æi ®Çu tiªn vÒ ch­¬ng tr×nh còng nh­ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y míi. song thiÕt nghÜ t«i còng xin ®­a ra mét sè vµi suy nghÜ, nh÷ng ®Ò nghÞ cña m×nh vÒ mét vÊn ®Ò trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7 ®Ó ®­îc gãp ý kiÕn vµ ®­îc nghe nh÷ng ý kiÕn tõ c¸c cÊp chuyªn m«n cã thÈm quyÒn. ThÓ th¬ “ ThÊt ng«n b¸t có §­êng luËt “ víi §­êng th¬ vµ th¬ n«m lÇn ®Çu tiªn ®­îc ¸p dông vµo gi¶ng d¹y ë ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7 vµ víi ®èi t­îng häc sinh líp 7 chóng ta sÏ gi¶ng d¹y nh­ thÕ nµo, ¸p dông ph­¬ng ph¸p nh­ thÕ nµo, néi dung t¸c phÈm truyÒn ®¹t ë møc ®é nµo ? ®ã lµ viÖc t«i nhËn thÊy cÇn ph¶i bµn vµ tham kh¶o ý kiÕn cña c¸c nhµ chuyªn m«n, nh÷ng mong sÏ dÇn ®i ®­îc ®Õn mét sù thèng nhÊt t­¬ng ®èi cho viÖc gi¶ng d¹y thÓ lo¹i th¬ nµy . II- C¬ së khoa häc cña thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt vµ ( th¬ N«m ) ®¸nh gi¸ chung vÒ gi¶ng d¹y th¬ thÊt ng«n b¸t có . 1- C¬ së khoa häc : - ThÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt lµ mét th¬ luËt ( thÓ luËt ) - ®­îc quy ­íc mét c¸ch rÊt nghiÖm kh¾c nÕu kh«ng nãi lµ rÊt kh¾t khe . Th¬ LuËt lµ th¬ cã tõ ®êi §­êng n¨m 620 -905 cho nªn gäi lµ §­êng LuËt . Mçi bµi th¬ lµm t¸m c©u , n¨m vÇn vµ ph¶i theo ®óng niªm luËt . - Th¬ N«m viÕt theo thÓ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt thùc chÊt kh«ng cã g× kh¸c so víi th¬ §­êng luËt . Vµ chÝnh vÝ nh÷ng niªm luËt kh¾t khe nh­ thÕ nªn viÖc gi¶ng d¹y thùc sù lµ vÊn ®Ò khã. Khã ë chç gi¸o viªn gióp cho häc sinh n¾m b¾t, hiÓu ®­îc thÓ th¬ ®· lµ viÖc qu¸ khã chø ch­a d¸m nghÜ tíi viÖc gióp häc sinh ph©n tÝch gi¸ trÞ cña ph¸p th¬ §­êng luËt. 2- §¸nh gi¸ chung vÒ gi¶ng d¹y th¬ thÊt ng«n b¸t có ®­êng luËt : - Tr­íc ®©y th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt ®­îc ¸p dông gi¶ng d¹y ë líp 8 vµ chñ yÕu ë líp 9 ( víi bËc THCS ) ®­îc gi¶ng d¹y chñ yÕu theo bè côc 4 phÇn cña bµi th¬ vµ khai th¸c bæ ngang, Ýt chó träng ®Õn vÇn, luËt vµ luËt b»ng tr¾c cña thÓ th¬ mµ míi chØ dõng l¹i ë viÖc khai th¸c ®èi ë 4 c©u g÷a bµi ( 2 c©u thùc, 2 c©u luËn ). Tuy nhiªn t«i nhËn thÊy d¹y th¬ §­êng luËt thÊt ng«n b¸t có còng lµ mét vÊn ®Ò khã ®èi víi gi¸o viªn chóng t«i. - Vµ víi ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7 hiÖn nay, th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt sÏ gi¶ng d¹y nh­ thÕ nµo vÒ ph­¬ng ph¸p vÒ néi dung truyÒn ®¹t thi ph¸p §­êng th¬ . Ph¶i ch¨ng t«i thiÕt nghÜ viÖc cßn nh÷ng bì ngì trong ph­¬ng ph¸p míi, ®èi t­îng tiÕp cËn thÓ lo¹i míi còng lµ vÊn ®Ò bì ngì cho nhiÒu ng­êi, nhiÒu gi¸o viªn ®ang gi¶ng d¹y m«n Ng÷ v¨n líp 7. B/ PhÇn néi dung : I- C¬ së niªm luËt th¬ §­êng ( thÓ luËt ) thÊt ng«n b¸t có : Nh­ chóng ta ®· biÕt, th¬ luËt lµ nèi th¬ cã tõ thêi §­êng n¨m 620 ®Õn n¨m 905 cho nªn th­êng gäi lµ th¬ §­êng luËt. Mçi bµi lµm 8 c©u 5 vÇn vµ ph¶i theo ®óng niªm, ®óng luËt. Khi nµo lµm 4 vÇn, th× hai c©u ®Çu ph¶i ®èi nhau gäi lµ song phong. Trong bµi th¬ luËt c©u thø 3 vµ c©u thø 4 c©u thø 5 vµ c©u thø 6 Bao giê còng ph¶i ®èi nhau ( LuËt ®èi ) - Th¬ luËt chØ dïng ®éc vËn vµ chØ dïng vÇn b»ng chø kh«ng dïng vÇn tr¾c. Nh÷ng bµi th¬ ng­êi ta gäi lÇm th¬ th¬ luËt vÇn tr¾c lµ lèi th¬ cæ phong lµm theo lèi th¬ luËt ®æi ra vÇn tr¾c, chø trong §­êng th¬ kh«ng bao giê cã luËt vÇn tr¾c. - LuËt cã hai thø : Mét thø luËt b»ng vµ mét thø luËt tr¾c. HÔ ch÷ thø hai c©u th¬ thø nhÊt lµ tiÕng b»ng th× gäi lµ luËt b»ng, ch÷ thø 2 lµ tiÕng tr¾c th× gäi lµ luËt tr¾c .Ch¼ng h¹n : Víi thÓ thÊt ng«n 8 c©u ( b¸t có ) LuËt b»ng : B B T T T B B T T B B T T B T T B B B T T Hai c©u thùc/ ®èi B B T T B B T B B T T B B T Hai c©u luËn / §èi T T B B T T B T T B B B T T B B T T T B B - ThÊt ng«n 8 c©u ( b¸t có ) luËt tr¾c T T B B T T B B B T T T B B B B T T B B T T T B B T T B T T B B B T T B B T T T B B B B T T B B T T T B B T T B 1- BÊt luËn : NÕu ®óng luËt nh­ trªn th× khã qu¸, cho nªn ng­êi ta lËp ra lÖ bÊt luËn. BÊt luËn nghÜa lµ kh«ng thÓ luËt : Nh÷ng ch÷ thø nhÊt, thø 3 vµ thø 5 trong c©u th¬ cã thÓ dïng tiÕng b»ng thay tiÕng tr¾c hay lµ tiÕng tr¾c thay tiÕng b»ng. Th¬ thÊt ng«n b¸t có th× cã : “ NhÊt, tam, ngò bÊt luËn “ VÝ dô : LuËt BÊt luËn B B T T T B B T B B T B T B T T B B T T B B T T B B T B T T B B B T T B T T B T T T B B T T T B B T B B T B B B 2- Khæ ®éc : Khæ ®éc cã nghÜa lµ khã ®äc, c©u th¬ ®äc lªn tróc tr¾c kh«ng ®­îc ªm tai. Theo lÖ bÊt luËn, th× ch÷ thø nhÊt, thø 3 , thø 5 kh«ng ph¶i theo luËt, song tiÕng tr¾c ®æi lµm tiÕng b»ng th× bao giê nghe còng thuËn tai, cßn tiÕng b»ng ®æi sang tiÕng tr¾c th× cã khi nghe ch­íng tai l¾m. VÝ dô : T T B B T T B ( nÕu ch÷ thø 3 ®æi lµm tiÕng tr¾c (T) th× khæ ®éc ) T T B B B T T ( NÕu ch÷ thø 5 ®æi lµm tiÕng tr¾c th× khæ ®éc ) Nãi tãm l¹i. tõ luËt th¬ ®· ®Þnh s½n kh«ng kÓ, nÕu theo lÖ bÊt luËn mµ trong c©u ng÷ ng«n cã 3 tiÕng tr¾c, trong c©u thÊt ng«n cã 5 tiÕng tr¾c th× phÇn nhiÒu lµ khæ ®éc, nhµ lµm th¬ ph¶i tù nhËn thÊy. 3- Niªm : Niªm lµ phÐp ®Þnh tiÕng b»ng niªm víi tiÕng b»ng Niªm lµ phÐp ®Þnh tiÕng tr¾c niªm víi tiÕng tr¾c VÝ dô : NhÊt b¸t NhÞ tam Tø ngò Lôc thÊt NghÜa lµ tiÓng thø 2 cña c©u thø nhÊt niªm víi tiÕng thø 2 cña c©u 8 vµ cø thÕ ...... 4- ý nghÜa th¬ luËt : - Th¬ luËt lÊy t×nh vµ c¶nh lµm t­ liÖu, lÊy ý vµ tõ lµm sù vËn dông ; T×nh nhiÒu, c¶nh râ, ý cao, tõ ®Ñp lµ th¬ hay. Mçi bµi th¬ thÊt ng«n b¸t có chia l¹m 2 gi¶i + Gi¶i trªn 4 c©u : Hai c©u ®Çu lµ khëi ( ®Ò ) = ph¸ ®Ò + thõa ®Ò C©u 3 vµ 4 lµ thõa ( thùc ) tøc lµ t×nh + Gi¶i d­íi 4 c©u : C©u 5 vµ 6 lµ chuyÓn ( luËn ) tøc lµ c¶nh C©u 7 vµ 8 lµ hîp ( kÕt ) Thùc ra “ §Ò, thùc, luËn, kÕt “ hay “ Khëi, thõa, chuyÓn, hîp “ ®Òu hµm mét nghÜa nh­ nhau. §em c¸i ý trong ®Ò mµ khëi lªn ®Çu lµ ®Ò ( m·o ), thõa c¸i ý ®· nãi mµ t¶ c¶i thùc t×nh ra lµ thùc, nh©n c¸i thùc t×nh mµ bµn ®Õn c¸i c¶nh lµ luËn, hîp c¸i ý c¶ bµi mµ nãi lµ kÕt. Nh÷ng bµi th¬ luËt thÊt ng«n b¸t có cã thø 8 vµ 5 vÇn, cã thø 8 c©u 4 vÇn l¹i cã thø h¹n v©n tøc lµ lµm theo vÇn ®Þnh tr­íc, cã thø phãng vËn, lµ lµm theo vÇn cña ng­êi lµm th¬ tuú ý m×nh chän lÊy . 5- Gi¸ trÞ cña §­êng thi - ThÊt ng«n b¸t có : - Cã thÓ nãi th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt hay th¬ ®­êng nãi chung lµ mét thÓ lo¹i th¬ thËt khã, kh¾t khe vÒ niªm luËt, khã lµm, khã diÔn t¶ t×nh c¶m, c¶m xóc tù nhiªn. Song th¬ §­êng l¹i ®Ó l¹i mét thµnh tùu v« cïng rùc rì ( ch­a tõng thÊy so víi mét sè l­îng t¸c gi¶ ®«ng ®¶o ( H¬n 2.000 t¸c gi¶ / ë Trung Quèc ) vµ víi trªn 40 ngh×n t¸c gi¶ cã gi¸ trÞ. Vµ ë ViÖt Nam ta th¬ ®­êng còng ®­îc nhiÒu nhµ th¬ s¸ng t¸c hay vµ ®¹t tíi tr×nh ®é ®iªu luyÖn nh¬ : Bµ HuyÖn Thanh Quan, NguyÔn Du, NguyÔn KhuyÕn, Tó X­¬ng T¶n §µ ..... - §­êng thi lµ mét s¶n phÈm v« gi¸ cña V¨n häc nh©n lo¹i. II- Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y th¬ §­êng : ThÊt ng«n - B¸t có, trong ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7 : Trªn c¬ së ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt vÉn ®­îc ¸p dông tõ tr­íc ®Õn nay vµ nh÷ng ®æi míi vÒ ph­¬ng ph¸p míi hiÖn nay, c¸ nh©n t«i còng xin tr×nh bµy mét sè suy nghÜ vÒ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt. Víi viÖc gi¶ng d¹y th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt cã thÓ ®­îc ®i theo tr×nh tù nh­ sau : 1- Thao t¸c thø nhÊt : T×m hiÓu vÒ thÓ th¬ : Víi häc sinh líp 7 lÇn ®Çu tiªn c¸c em ®­îc tiÕp cËn víi thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt, gi¸o viªn nªn cho c¸c em tiÕp cËn tõng b­íc. - B­íc 1 : Giíi thiÖu bµi th¬ ( b¶ng phô ) cho c¸c em nhËn xÐt vÒ sè c©u th¬ trong bµi th¬, vÒ sè ch÷ ( tiÕng ) trong mét dßng ( c©u th¬ ) cña bµi - B­íc 2: Häc sinh ph¸t hiÖn : bµi th¬ cã 8 c©u, mçi c©u cã 7 tiÕng tõ ®ã gi¸o viªn cã thÓ nãi ngay 8 ( tøc lµ b¸t ) c©u cßn gäi lµ có, 7 lµ thÊt ) , ng«n lµ ( tõ, tiÕng) VËy bµi th¬ cßn ®­îc gäi lµ thÊt ng«n b¸t có tøc lµ : Mçi bµi th¬ chØ cã 8 c©u, mçi dßng ( c©u ) th¬ chØ cã 7 tiÕng vµ ®©y lµ thÓ th¬ §­êng luËt. ThÓ th¬ ®­êng luËt b¾t nguån tõ Trung Quèc xuÊt hiÖn ë thêi §­êng ( 620 - 905 ) - B­íc 3 :VÒ niªm luËt cña thÓ th¬ : Gi¸o viªn giíi thiÖu cho häc sinh Chñ yÕu gióp häc sinh n¾m ®­îc : NhÞp th¬ th­êng thÊy ë thÓ th¬ nµy lµ : 2 / 2 / 3 HoÆc 4 / 3 + LuËt ®èi rÊt chØnh ë hai c©u thùc vµ hai c©u luËn : ®èi ý, ®èi vÕ, ®èi thanh, ®èi ®iÓn tÝch ..... - B­íc 4 :Bè côc cña bµi th¬ : chia lµm 4 phÇn : - Hai c©u ®Ò ( khëi, khai ) : nªu ra ®Ò tµi cña bµi th¬ - Hai c©u thùc ( thõa ): lµ thõa c¸i ý ®· nãi mµ t¶ c¸i thùc t×nh - Hai c©u luËn ( chuyÓn ) : bµn vÒ c¶nh, t×nh, ý cña bµi th¬ - Hai c©u kÕt ( hîp ) : hîp ( th©u tãm ) ý cña bµi mµ nãi Cßn vÒ vÇn vµ niªm luËt b»ng tr¾c ë mçi c©u th¬, thiÕt nghÜ chóng ta ch­a thÓ cïng lóc mµ truyÒn t¶i cho häc sinh ®­îc ( nªn ®Ó ë c¸c líp, cÊp sau c¸c em sÏ ®­îc t×m hiÓu thªm ). Nh­ vËy khi c¸c em n¾m ®­îc bè côc vµ phÇn c¬ b¶n vÒ nhÞp vµ luËt ®èi th× gi¸o viªn l­u ý ®Ó c¸c em chó ý khi ph©n tÝch khai th¸c hÕt dông ý cña nã ( t¸c dông ). - Ch¼ng h¹n c¸c em ®· ®­îc tiÕp xóc víi thÓ th¬ nµy tõ bµi thø 2, thø 3 ..... gi¸o viªn vÉn ph¶i cã c©u hái vÒ thÓ th¬ ( Em hiÓu g× vÒ thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt ) ®Ó cñng cè thªm cho häc sinh vÒ thÓ th¬ nµy . 2- Thao t¸c thø 2 : §äc th¬ : - Gi¸o viªn cÇn l­u ý häc sinh ®äc ®óng, ng¾t ®óng nhÞp th¬ ( 2/ 2 / 3 - 4 / 3) ngoµi viÖc nhÊn m¹nh vµo c¸c tõ ng÷ diÔn t¶ t×nh c¶m, t©m tr¹ng, th¸i ®é, c¶m xóc .... cña nh©n vËt tr÷ t×nh trong th¬ ( hay c¸c tõ ng÷ gîi t¶ m¹nh ) - Gi¸o viªn cÇn ®äc mÉu. - Tuy nhiªn viÖc ®äc cã hay kh«ng cßn tuú thuéc vµo néi dung vµ c¶m xóc cô thÓ cña tõng bµi th¬ mµ gi¸o viªn cÇn linh ho¹t thÝch øng ®ªr ®äc cho hîp lÝ, ®óng vµ hay. VÝ dô : Bµi : “ Qua ®Ìo ngang “ - Bµ HuyÖn Thanh Quan B­íc tíi ®Ìo ngang / bãng xÕ tµ ( 4 /3 ) Cá c©y chen ®¸ / l¸ chen hoa ( 4 / 3 ) Lom khom d­íi nói / tiÒu vµi chó ( 4/ 3 ) L¸c ®¸c bªn s«ng/ chî mÊy nhµ ( 4 /3 ) 3- Thao t¸c thø 3:T×m hiÓu bµi th¬ Ph©n tÝch néi dung, nghÖ thuËt : - Th«ng th­êng : Chóng t«i ®i theo bè côc 4 phÇn ®Ó ph©n tÝch ( 2 c©u ®Ò, 2 c©u thùc, 2 c©u luËn, 2 c©u kÕt ) tøc lµ ph©n tÝch theo kiÓu “ bæ ngang “- ViÖc lµm nµy thiÕt nghÜ lµ phï hîp víi ®Æc tr­ng cña thÓ lo¹i th¬ nµy. - PhÇn lín th¬ thêi trung ®¹i lµ gîi t¶ b»ng vµi nÐt chÊm ph¸ vµ mang tÝnh ­íc lÖ nªn ph¶i chØ ra ®­îc nh÷ng ®Æc s¾c trong bót ph¸p khi ph©n tÝch VD : Bµi th¬ Qua ®Ìo Ngang gîi nhiÒu h¬n t¶ chØ mét vµi nÐt nh­ “Cá c©y chen ®¸ l¸ chen hoa” KhiÕn cho ta h×nh dung c¶nh vËt trë lªn hoang s¬ v¾ng vÎ .- Gi¸o viªn tõ viÖc cho häc sinh ph¸t hiÖn c¸c tÝn hiÖu nghÖ thuËt tõ c©u th¬ råi ph©n tÝch dông ý nghÖ thuËt cña t¸c gi¶ ®Æc biÖt ph©n tÝch luËt ®èi ë hai c©u thùc vµ 2 c©u kÕt - cho häc sinh thÊy râ dông ý cña t¸c gi¶ ch­a ®ñ, mµ gi¸o viªn cÇn gióp c¸c em thÊy c¸i tµi cña t¸c gi¶ ( c¸i hay cña th¬ ®­êng - ®Æc biÖt còng lµ ë ®ã ) - Bªn c¹nh viÖc ph©n tÝch dông ý nghÖ thuËt gi¸o viªn còng cÇn ph¶i b¸m s¸t vµo m¹ch th¬, m¹ch c¶m xóc cña t¸c gi¶ ®Ó dÉn d¾t hÖ thèng c©u hái vµ ®Ó ®¶m b¶o m¹ch c¶m xóc cña t¸c gi¶ ( Kþ nhÊt lµ gi¸o viªn dõng l¹i ®Ó lµm ng¾t m¹ch th¬ ). - Ngoµi ra , Gi¸o viªn vÉn ph¶i tiÕn hµnh ph©n tÝch gi¸ trÞ nghÖ thuËt( th­ ph¸p ) kh¸c cña bµi th¬ nh­ : Thêi gian nghÖ thuËt, kh«ng gian nghÖ thuËt, c¸c biÖn ph¸p tu tõ, c¸ch sö dông tõ ng÷ cña t¸c gi¶, ..... ®Ó lµm næi bËt gi¸ trÞ néi dung cña bµi th¬ - So s¸nh liªn hÖ víi c¸c bµi th¬ kh¸c, t­ëng t­îng miªu t¶, dùng c¶nh .... 4- TÝch hîp trong th¬ : - Thùc ra vÊn ®Ò tÝch hîp kh«ng ph¶i bao giê míi ®­îc ¸p dông cho ch­¬ng tr×nh thay s¸ch mµ nã ®· ®­îc ¸p dông trong ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y v¨n tõ tr­íc ®ã. Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p tÝch hîp míi cã phÇn râ h¬n, t¸ch râ h¬n so víi tr­íc ®ã vµ tÝch hîp ®ßi hái ng­êi gi¸o viªn ph¶i cã sù linh ho¹t vËn dông trong giê d¹y, nã ph¶i ®­îc ®an xen thÝch hîp trong néi dung cña t¸c phÈm. §©y lµ mét viÖc lµm kh«ng ®¬n gi¶n v× vËy d¹y th¬ c¸i quan träng lµ gi¸o viªn ph¶i ®¶m b¶o m¹ch c¶m xóc cña bµi th¬,nÕu dõng l¹i tÝch hîp cã thÓ sÏ v« t×nh lµm ng¾t mÊt m¹ch cña bµi th¬. VÝ dô : “ Lom khom d­íi nói tiÒu vµi chó L¸c ®¸c bªn s«ng chî mÊy nhµ “ ta kh«ng thÓ dõng l¹i ®Ó tÝch hîp TiÕng ViÖt ( ®æi trËt tù có ph¸p ) ë ®©y ®­îc - V× häc sinh líp 7 thø nhÊt ch­a ®­îc häc mµ muèn gi¶i thÝch, ph©n tÝch th× rÊt mÊt thêi gian mµ l¹i mÊt ®i sù liÒn m¹ch cña bµi th¬. nÕu cã thÓ, gi¸o viªn nªn ®­a xuèng phÇn luyÖn tËp. - TÝch hîp TiÕng ViÖt : Gi¶i thÝch tõ khã gi¸o viªn lªn lµm ë ®Çu khi ch­a ph©n tÝch ( sau phÇn ®äc ) - TÝch hîp v¨n ( däc, ngang ) cÇn ph¶i linh ho¹t trong tõng néi dung vµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh gän kh«ng ¶nh h­ëng tíi c¶m xóc cña bµi th¬. - Gi¸o viªn cã thÓ tÝch hîp víi c¸c m«n häc nh­ : GDCD, LÞch sö, V¨n häc sö, TiÕn viÖt .... ( tÝch hîp ngang ). Còng cã thÓ tÝch hîp vbíi bµi tr­íc, bµi sau, t¸c gi¶ tr­íc, t¸c gi¶ sau .... ( tÝch hîp däc ) .... 5- Ph­¬ng ph¸p th¶o luËn trong häc sinh : §©y lµ ph­¬ng ph¸p nÕu gi¸o viªn tæ chøc tèt sÏ cã rÊt nhiÒu ­u ®iÓm vµ mang l¹i kÕt qu¶ tèt. Bëi lÏ khi th¶o luËn, häc sinh ®­îc tr×nh bµy chÝnh ý kiÕn cña m×nh, ®­îc bµn luËn vµ kh¾c s©u 1 vÊn ®Ò, mét khÝa c¹nh néi dung cô thÓ. Th¶o luËn trong d¹y th¬ §­êng còng nh­ c¸c thÓ lo¹i v¨n häc kh¸c, th«ng th­êng cã 3 h×nh thøc. a/ Th¶o luËn nhãm : C¸c nhãm cïng th¶o luËn mét vÊn ®Ò. b/ Th¶o luËn qua phiÕu häc tËp cña tõng häc sinh. c/ Th¶o luËn qua c©u hái ®­îc hái trùc tiÕp tõ gi¸o viªn vµ häc sinh cïng cã ý kiÕn sau ®ã gi¸o viªn chèt l¹i. * Trªn ®©y chØ lµ ý kiÕn cña c¸ nh©n t«i vÒ phÇn ph­¬ng ph¸p khai th¸c ë phÇn néi dung mét bµi th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt cßn c¸c b­íc tiÕn hµnh trong giê Ng÷ v¨n cña thÓ th¬ nµy còng nh­ c¸c thÓ th¬ kh¸c, v¨n kh¸c. - Song bªn c¹nh ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y chia theo bè côc 4 phÇn ( ®Ò, thùc, luËn, kÕt ) nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn. Qua thùc tÕ, t«i thÊy cã mét sè bµi l¹i cã thÓ ®i khai th¸c kh¸c ( 1 / 6 / 1 ) - NghÜa lµ mét c©u ®Çu 6 c©u gi÷a vµ mét c©u cuèi nh­ bµi : “ B¹n ®Õn ch¬i nhµ “ cña NguyÔn KhuyÕn. VËy c¸ nh©n t«i xin c¸c cÊp chuyªn m«n cã nh÷ng ý, nh÷ng chÝnh kiÕn râ rµng h¬n n÷a ®Ó gióp anh chÞ em gi¸o viªn chóng t«i gi¶ng d¹y víi thÓ th¬ thÊt ng«n b¸t có §­êng luËt ®­îc tèt h¬n. - Ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y cña §­êng thi ? - Cã nªn tÝch hîp lµm ng¾t m¹ch bµi th¬ ? - Víi häc sinh líp 7 nªn truyÒn ®¹t ë møc ®é nµo ? C/ KÕt luËn : “ Gi¶ng d¹y v¨n lµ mét nghÖ thuËt “ - Mµ vÊn ®Ò gi¶ng d¹y víi thÓ luËt §­êng thi ¸p dông cho ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7 thiÕt nghÜ còng lµ mét vÊn ®Ò thËt khã. C¸i khã ë thÓ luËt §­êng thi cßn cã thÓ gäi lµ thÓ th¬ cña nh÷ng nhµ th¬ uyªn b¸c, b¸c häc ( nã Ýt b×nh d©n ), nã cßn khã bëi niªm luËt ngÆt nghÌo, kh¾t khe - Vèn dÜ ®«i lóc b¶n th©n gi¸o viªn chóng t«i cßn bì ngì. ChÝnh v× thÕ, b¶n th©n t«i míi ®­îc tham gia gi¶ng d¹y ch­¬ng tr×nh Ng÷ v¨n 7 víi thêi gian cßn qu¸ Ýt ®Ó nãi tíi viÖc viÕt ra ®­îc nh÷ng s¸ng kiÕn, chø kh«ng thÓ nãi lµ kinh nghiÖm ®­îc. Mµ nh÷ng néi dung ®· tr×nh bµy trªn ®©y chØ lµ nh÷ng suy nghÜ cña c¸ nh©n t«i xin ®­îc cã ®«i chót suy nghÜ, ng©m ngîi vÒ ph­¬ng ph¸p gi¶ng d¹y thÓ luËt §­êng thi ë “ Ng÷ v¨n 7 “ . RÊt mong c¸c cÊp chuyªn m«n xem xÐt vµ cho b¶n th©n t«i còng nh­ gi¸o viªn chóng t«i nh÷ng ý kiÕn quý b¸u ®Ó cïng víi phong trµo Gi¸o dôc - Gãp phÇn nhá bÐ vµo c«ng cuéc thay s¸ch thµnh c«ng cña nÒn gi¸o dôc n­íc nhµ . Xu©n Tr­êng, ngµy ...... th¸ng 5 n¨m 2008.. Ng­êi viÕt s¸ng kiÕn Hoµng Thä H÷u