Giới thiệu về các hàm trong C++

Lêi nãi ®Çu Cho ®Õn nay, cã rÊt nhiÒu ng«n ng÷ lËp tr×nh ®­îc sö dông ®Ó thiÕt kÕ c¸c ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh. Trong ®ã, C++ lµ mét ng«n ng÷ ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt trong viÖc thiÕt kÕ c¸c ch­¬ng tr×nh øng dông còng nh­ thiÕt kÕ phÇn mÒm hÖ thèng. Tuy nhiªn, trong C++ viÖc x©y dùng hµm trong th­ viÖn lµ c«ng viÖc khã kh¨n ®èi víi ng­êi lËp tr×nh .Do ®ã, em chän ®Ò tµi "Nªu c¸ch x©y dùng c¸c hµm trong C++,minh ho¹ vµ h­íng dÉn ng­êi sö dông c¸c hµm tr­íc khi dïng" nh»m t¹o lËp mét th­ viÖn c¸c hµm vµ øng dông c¸c hµm trong viÖc xö lý . Néi dung ®Ò tµi gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng I - Giíi thiÖu vÒ c¸c hµm trong C++ Ch­¬ng II - Khai b¸o vµ ®Þnh nghÜa hµm Ch­¬ng III - Tham sè trong gäi hµm vµ ph¹m vi cña ®èi t­îng Ch­¬ng IV - Ch­¬ng tr×nh x©y dùng hµm Ch­¬ng V - H­ìng dÉn sö dông hµm cho ng­êi dïng Môc ®Ých chñ yÕu cña em trong ®Ò tµi nµy lµ häc tËp, nghiªn cøu vµ ®­a ra c¸c ý t­ëng gi¶i thuËt cña m×nh. Do ®ã phÇn øng dông c¸c hµm chØ ¸p dông ®èi víi c¸c hµm ®· ®­îc x©y dùng ë trong th­ viªn hµm . Do h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é, thêi gian thùc hiÖn ®Ò tµi trªn do ®ã kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c Thµy, c¸c C« vµ c¸c b¹n sinh viªn. Ch­¬ng I Kh¸i qu¸t vÒ c¸c hµm trong trong C++ 1.1. Tæng quan vÒ ch­¬ng tr×nh con C¸c ch­¬ng tr×nh con cho phÐp lËp tr×nh viªn m« ®un ho¸ ch­¬ng tr×nh .Nãi chung , c¸c biÕn ®Þnh nghÜa trong ch­¬ng tr×nh con lµ c¸c biÕn côc bé , chóng chØ ®­îc biÕt trong b¶n th©n ch­¬ng tr×nh con t¹i ®ã chóng ®­îc ®Þnh nghÜa .Hçu hÕt ch­¬ng tr×nh con ®Òu cã tham sè .C¸c tham sè cung cÊp th«ng tin truyÒn gi÷a c¸c ch­¬ng tr×nh con .C¸c tham sè cña ch­¬ng trinhg con nãi chung còng ®­îc xem nh­ c¸c biÕn côc bé. 1.2. C¸c M« ®un ch­¬ng tr×nh trong C++. C¸c M«®un trong C++ ®­îc gäi lµ hµm. Chóng ta sÏ bµn ®Õn c¶ hai laäi hµm trªn trong ch­¬ng nµy .C¸c hµm chuÈn trong th­ viÖn c¶u C++ cung cÊp rÊy nhiÒu c¸c thao t¸c tÝnh to¸n ,thao t¸c trªn x©u ký tù,thao t¸c ký tù ,vµo/ra vµ nhiÒu thao t¸c th«ng dông kh¸c .Chóng lµm cho c«ng viÖc cña lËp tr×nh viªn dÔ dµng h¬n v× c¸c hµm nµy ®­a ra rÊt nhiÒu kh¶ n¨ngcho c¸c lËp tr×nh viªn.MÆc dï c¸c hµm trong th­ viÖn chuÈn kh«ng ph¶i lµ mét phÇn trong ng«n ng÷ lËp tr×nh C++,theo chuÈn ANSI C++ chóng hµm kh«ng thay ®æi trong c¸c ch­¬ng tr×nh dÞch C++ kh¸c nhau. LËp tr×nh viªn cã thÓ viÕt c¸c hµm thao t¸c c¸c c«ng viÖc x¸c ®Þnh dïng t¹i nhiÒu n¬i trong ch­¬ng tr×nh .C¸c hµm lo¹i nµy ®«i khi cßn ®­îc gäi lµ “Hµm ng­êi dïng ®Þnh nghÜa” .C¸c c©u lÖnh cµi ®Æt cô thÓ hµm nµy chØ ph¶i viÕt mét lÇn ,chóng ®­îc Èn bªn trong vµ cã thÓ dïng l¹i nhiÒu lÇn. 1.3 Giíi thiÖu th­ viÖn c¸c hµm to¸n häc Th­ viÖn c¸c hµm to¸n häc cho phÐp lËp tr×nh viªn thùc hiÖn c¸c thao t¸c to¸n häc c¬ b¶n . Mét vµi hµm trong th­ viÖn c¸c hµm to¸n häc cña C++ ®­îc tæng kÕt trong b¶ng(1). Chóng ta sÏ sö dông th­ viÖn c¸c hµm to¸n häc ë ®©y ®Ó giíi thiÖu c¸c kh¸i niÖm hµm . Vi dô: Ta sö dông hµm nh­ sau: char *dkt1,*dkt2; cout<<"\n Nhap day ky tu 1 :"; cin.get(dkt1 , 24); cin.ignore(); cout<<"\n Nhap day ky tu 2 :"; cin.get(dkt2 , 24); B¶ng c¸c hµm th­êng dïng trong th­ viÖn chuÈn Hµm M« t¶ Vi dô sqrt(x) C¨n bËc hai sqrt(9)=3 exp(x) Hµm mò ex exp(1)=2.718282 log(x) Hµm logarit tù nhiªn c¶u x log(2.718=1282 sin(x) sin cña x sin(0.0)=0.0 cos(x) cos cña x cos(0.0)=1.0 tan(x) tan cña x tan(0.0)=0.0 pow(x,y) X mò y pow(2,7)=128 Ch­¬ng ii 2.1 Mét sè vÝ dô Mçi ch­¬ng tr×nh ®Òu cã mét hµm chÝnh main() . Hµm nµy gäi c¸c hµm khi ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc cña ch­¬ng tr×nh.. #include int square(int); void main() { int i; for (i=1;i<=10;i++) cout<<” “,square(I); cin>>square; } int square(int x); { int y; y=x*x; return y; } 2.2 Tæng quan vÒ ch­¬ng tr×nh con Khu©n d¹ng cña phÇn cµi ®Æt hµm cã d¹ng {kiÓu – gi¸ trÞ – tr¶ vÒ} tªn hµm { C¸c khai b¸o …………… C¸c c©u lÖnh } Trong ®ã ,tªn hµm lµ bÊt kú tªn hîp lÖ nµo ,kiÓu – gi¸ tri – tr¶ vÒ lµ kiÓu d÷ liÖu cña kÕt qu¶ tr¶ l¹i cho hµm gäi nã.Kh¸c víi Pascal ,C++ kh«ng cho phÐp tr¶ vÒ gi¸ trÞ lµ mét biÕn m¶ng , cßn mäi kiÓu d÷ liÖu hîp lÖ kh¸c ®Òu cã thÓ sö dông ®Ó m« t¶ kiÓu gi¸ trÞ tr¶ vÒ cho hµm . KiÓu gi¸ trÞ tr¶ vÒ lµ void th× hµm kh«ng tr¶ l¹i gi¸ trÞ nµo c¶ . NÕu kh«ng x¸c ®in hÞnh kiÓu gi¸ trÞ tr¶ vÒ th× tr×mh biªn dÞch sÏ ngÇm ®Þnh coi ®ã lµ int. Danh s¸ch tham sè m« t¶ kiÓu d÷ kiÖu cïng thø tù cña c¸c tham sè hµm nhËn ®­îc khi nã ®­îc gäi. T­¬ng øng víi mçi tham sè cã mét tham sè h×nh thøc cïng víi kiÓu t­¬ng øng . C¸c tham sè h×nh thøc ph©n c¸ch nhau b»ng dÊu phÈy “,” . Còng nh­ kiÓu gi¸ trÞ tr¶ vÒ , C++ kh«ng ®­a ra h¹n chÕ g× vÒ kiÓu gi¸ trÞ cña tham sè .Nã cã thÓ lµ kiÓu d÷ liÖu c¬ së hay kiÓu d÷ liÖu cã cÊu tróc , cã thÓ khai b¸o trùc tiÕp c¸c tham sè víi kiÓu cã cÊu tróc trong ®Þnh nghÜa cña hµm . NÕu hµm kh«ng nhËn tham sè nµo c¶ ,danh- s¸ch –tham so lµ void . KiÓu cña tõng tham sè cÇn ghi râ ra , nÕu kh«ng ghi kiÓu , tr×nh biªn dÞch sÏ ngÇm hiÓu lµ kiÓu int. 2.3 Hµm nguyªn mÉu Mét trong nh÷ng ®Æc tr­ng quan träng cña ANSI C++ lµ hµm nguyªn mÉu . Hµm nguyªn m©u th«ng b¸o cho ch­¬ng tr×nh biªn dÞch biÕt kiÓu d÷ liÖu hµm tr¶ l¹i, sè l­îng , kiÓu vµ thø tù cña c¸c tham sè chuyÒn cho hµm . Ch­¬ng tr×nh biªn dÞch dïng hµm nguyªn mÉu ®Ó kiÓm tra c¸c lêi gäi hµm . C¸c phiªn b¶n tr­íc ®Êy kh«ng thùc hiÖn qu¸ tr×nh kiÓm tra nµy nªn cã thÓ xÈy ra nhiÒu lçi thù hiÖn øng dông rÊt khã ph¸t hiÖn. 2.4 C¸c tÖp tiªu ®Ò Mçi mét th­ viÖn chuÈn t­¬ng øng cã mét tÖp tiªu ®Ò chøa c¸c khai b¸o cña tÊt c¶ c¸c hµm trong th­ viÖn nµy cïng víi c¸c ®Þnh nghÜa c¸c kiÓu d÷ liÖu kh¸c nhau , c¸c h»ng dïng trong c¸c hµm ®ã , liÖt kª c¸c tÖp tiªu ®Ò cã thÓ dïng trong ch­¬ng tr×nh .Kh¸i niÖm macro dïng trong b¶ng sÏ ®­îc m« t¶ chi tiÕt trong phÇn tiÒn xö lý. Mét trong nh÷ng khã kh¨n lín nhÊt khi míi häc ng«n ng÷ C++ lµ kh«ng biÕt c¸ch sö dông c¸c hµm th­ viÖn chuÈn trong C++ . Cã rÊt nhiÒu c¸ch ®Ó v­ît qua khã kh¨n nµy . Thø nhÊt lµ ®äc c¸c tµi liÖu vÌ ng«n ng÷ . Tuy nhiªn theo kinh nghiÖm , viÖc sö dông c¸c c«ng cô trî góp ®i kÌm c¸c ch­¬ng tr×nh dÞch tá ra hiÖu qu¶ h¬n nhiÒu . §Ó thùc hiÖn ®iÒu nµy cã hai c¸ch : NÕu biÕt tªn hµm : Trong mµm h×nh so¹n th¶o cña ch­¬ng tr×nh biªn dÞch C++ ta ®¸nh vµo tªn hµm cÇn tra cøu, mµn h×nh trî gióp cña C++ sÏ cho ta biÕt c¸c th«ng tin liªn quan liªn quan ®Õn hµm nh­ lµ : C¸c tÖp tiªu ®Ò cÇn gép vµo qua chØ thÞ tiÒn xö lý #include khi sö dông hµm , d¹ng khai b¸o cña hµm ,vµ thËm chØ cßn cã thÓ cã nh÷ng ch­¬ng tr×nh vÝ dô rÊt thó vÞ vÒ hµm cÇn tra cøu. T×m hiÓu néi dung mét tÖp tiªu ®Ò :Trong tr­êng hîp nµy mµn h×nh trî gióp hiÓn thÞ cho ta danh s¸ch c¸c hµm , h»ng , biÕn khai b¸o bªn trong tÖp tiªu ®Ò .ViÖc tra cøu c¸c hµm ,h»ng ,biÕn ®­îc thùc hiÖn b»ng viÖc di chuyÓn vÖt s¸ng trªn mµn h×nh trî gióp vµ Ên Enter ®Ó xem. B¶ng c¸c tÖp tiªu ®Ò cña c¸c th­ viÖn chuÈn TÖp *.h Néi dung C¸c macro vµ th«ng tin trî gióp lËp tr×nh debbug C¸c hµm nguyªn m©u vµ c¸c hµm kiÓm tra thuéc tÝnh ký tù C¸c macro biÓu thi th«ng tin vÒ lçi C¸c giíi hµn vÒ sè dÊu phÈy ®éng cña hÖ thèng C¸c giíi h¹n cña hÖ thèng C¸c hµm vµ c¸c th«ngc tin liªn quan ®Õn viÖc thay ®æi ng«n ng÷ vµ m· níc C¸c hµm nguyªn mÉu cña c¸c hµm th­ viÖn to¸n häc C¸c hµm nguyªn mÉu vµ c¸c th«ng tin cña th­ viÖn hµm vµo /ra chuÈn C¸c hµm nguyªn mÉu vµ c¸c th«ng tin liªn quan cña c¸c hµm chuyÓn kiÓu . C¸c hµm nguyªn mÉu cña hµm xö lý x©u C¸c hµm gnuyªn mÉu vµ kiÓu d÷ liÖu cho thao t¸c thêi gian Ch­¬ng III 3.1 Mét sè kh¸i niÖm Tham sè h×nh thøc:Kh¸i niÖm nµy chØ ®Õn c¸c tham sè ®­îc khai b¸o trong phÇn danh s¸ch tham sè trong ®Þnh nghÜa hµm. Ta gäi ®©y lµ tham sè h×nh thøc v× thùc tÕ chóng chØ ®ãng vai trß “ ng­êi ®¹i diÖn ”cho c¸c tham sè thùc trong c¸c lêi gäi hµm . Mçi tham sè h×nh thøc sÏ t­¬ng øng ®¹i diÖn cho c¸c tham sè thùc . KiÓu d÷ liÖu cña tham sè sÏ quyÕt ®Þnh kiÓu gi¸ trÞ cho tham sè thùc t­¬ng øng . Tham sè thùc: Kh¸i niÖm nµy chØ ®Õn c¸c th«ng tin ®­îc truyÒn cho hµm trong cac lêi gäi hµm . Mçi tham sè thùc t­¬ng øng víi mét tham sè h×nh thøc. Liªn quan ®Õn viÖc truyÒn th«ng tin cho hµm,ta ph©n biÖt : truyÒn theo trÞ vµ truyÒn theo tham biÕn . Khi c¸c tham sè ®­îc truyÒn theo trÞ , mét b¶n sao gi¸ trÞ cña tham sè thùc ®­îc t¹o ra vµ g¸n cho c¸c tham sè h×nh thøc c¶u hµm. V× vËy mäi sù thay ®æi trong hµm trªn b¶n sao sÏ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn gi¸ trÞ ban ®Çu cña biÕn n»m trong hµm gäi . Khi tham sè ®­îc truyÒn theo tham biÕn , hµm gäi sÏ truyÒn trùc tiÕp tham sè ®ã cho µhm ®ùc gäi. Trong tr­êng hîp nµy tham sè h×nh thøc vµ tham sè thùc lµ mét . Nh­ vËy ,nÕu bªn trong hµm bÞ gäi cã thay ®æi ®Õn tham sè h×nh thøc th× nh÷ng thay ®æi ®ã còng cã t¸c dông trªn c¸c tham sè thùc t­¬ng øng . §iÒu nµy ®«i khi dÉn ®Õn ¶nh h­íng hiÖu øng phô. 3.2 Tham sè h×nh thøc cña hµm lµ con trá Khi tham sè h×nh thøc cña hµm lµ con trá th× tham sè thùc t­¬ng øng ph¶i lµ mét ®Þa chØ , cã thÓ lµ ®Þa chØ cña mét biÕn hoÆc tªn c¶u mét biÕn m¶ng. Khi truyÒn ®Þa chØ cña biÕn cho hµm ng­êi ta cã thÓ tuú thÝch thay ®æi gi¸ trÞ cña biÕn víi viÖc kahi b¸o tham sè h×nh thøc nh­ mét m¶ng : thø nhÊt tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian sao chÐp sè liÖu , thø hai cã thÓ thay ®æi gia trÞ c¶u c¸c phÇn tö trong biÕn m¶ng ®­îc truyÒn vµo . 3.3 CÊp l­u tr÷ vµ ph¹m vi caqñ c¸c ®èi t­îng Ta biÕt rÇng mçi ®èi t­îng sö dông trong mét ch­¬ng tr×nh cÇn ph¶i cã c¸c khai b¸o . C¸c khai b¸o c¸o thÓ ®­îc ®Æt ë ngoµi tÊt c¶ c¸c hµm hoÆc ë bªn trong mét hµm nµo ®ã . C¸c khai b¸o ®Æt ë c¸c vÞ trÝ kh¸c nhau lµm cho ®èi t­îng ®­îc khai b¸o cã c¸c tÝnh chÊt kh¸c nhau. Sù kh¸c nahu ®ã thÓ hiÖn ë ph¹m vi sö dông , thêi gian tån t¹i vµ cÊp l­u tr÷ . Ph¹m vi c¶u mét ®èi t­îng lµ phÇn ch­¬ng tr×nh mµ ®èi t­îng cßn ®­îc nh×n thÊy cã thÓ sö dông bëi phÇn ch­¬ng tr×nh ®ã . Ph¹m vi cã thÓ lµ trong mét khèi lÑnh , mét hµm hoÆc mét tÖp nguån hoÆc thÓ ch­¬ng tr×nh . Mét sè ®èi t­îng cã thêi gain tån t¹i rÊt ng¾n , mét sè th× liªn tôc ®­îc t¹o ra råi xo¸ ®Þ, mét sè kh¸c tån t¹i trong suèt thêi gian thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh. Sau khi mét ®èi t­îng ®· ®­îc khai b¸o m¸y tÝnh sÏ cung cÊp cho biÕn hoÆc hµm vïng nhí th­êng trùc hay ®éng trong thêi gian thùc hiÖn ch­¬ng ch×nh . Nh­ vËy , mét ®èi t­îng cã thÓ cã thêi gian tån t¹i l©u dµi hay t¹m thêi. CÊp l­u tr÷ cña ®èi t­îng ®­îc x¸c ®Þnh dùa theo vïng bé nhí ®­îc cÊp ph¸t . C¸c ®èi t­îng ®­îc cÊp ph¸t bé nhí th­êng trùc th× cã cÊp l­u tr÷ cè ®Þnh . Thuéc lo¹i nµy bao gåm c¸c hµm vµ c¸c biÕn kahi b¸o bªn ngoµi c¸c hµm . Bªn c¹nh ®ã còng cã mét sè biÕn côc bé cã thuéc tÝnh nµy , chóng ta sÏ xem xÐt vÊn ®Ò nµy sau . C¸c ®ãi t­îng cã cÊp l­u tr÷ cè ®Þnh tån t¹i ngay khi ch­¬ng tr×nh b¾t ®µu thùc hiÖn . §èi víi biÕn hµm , tªn cña hµm còng tån t¹i ngay khi ch­¬ng tr×nh b¾t ®Çu thùc hiÖn . Tuy nhiªn , mÆc dï biÕn vµ tªn hµm tån t¹i ngay khi b¾t ®Çu ch­¬ng tr×nh nh­ng kh«ng cã nghÜa lµ ®èi t­îng nµy cã thÓ dïng bÊt cø ®©u trong ch­¬ng tr×nh . C¸c biÕn c¸p l­u tr÷ ®éng ®­îc t¹o ra khi vµo khèi mµ chóng ®­îc khai b¸o , chóng tån t¹i khi ®iÒu khiÓn cßn ®ang trong khèi ®ã vµ chóng sÏ bÞ x¸o quyÒn ®iÒu khiÓn tho¸t ra khái khèi. Ph¹m vi vµ thêi gian tån t¹i vµ cÊp l­u tr÷ cña mét ®èi t­îng ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch tæ hîp c¸c tõ kho¸ chØ dÞng cÊp l­u tr÷ víi c¸c khai b¸o cïng vÞ trÝ bªn trong hay bªn ngoµi hµm hay mét khèi lÖnh. Ng«n ng÷ C++ cung cÊp 4 tõ kh¸o sau : auto, extern,static, register ®Ó chØ ®Þnh ph¹m vi vµ thêi gian tån t¹i cña c¸c biÕn . Chóng cã thÓ chia thµnh hai nh÷ng theo thêi gian tån t¹i hay ph¹m vi . 3.4 con trá hµm MÆc dï mét hµm kh«ng ph¶i lµ mét biÕn nh­ng nã vÉn chiÕm vÞ trÝ trong bé nhí vµ ta cã thÓ g¸n vÞ trÝ cña nã cho mét laäi biÕn con trá . Con trá nµy trá ®Õn ®iÓm x©m nhËp vµo hµm . ta gäi ®ay alf con trá hµm . Con trá hµm cã thÓ sö dông thay cho tªn hµm vµ viÖc sö dông con trá cho phÐp c¸c hµm còng ®­îc truyÒn nh­ lµ tham sè cho c¸c hµm kh¸c. §Ó hiÓu ®­îc c¸c con trá hµm lµm viÖc nh­ thÕ nµo , ta cÇn hiÓu mét chót vÒ c¸ch biªn dÞch vµ gäi mét hµm . Khi biªn dÞch hµm , tr×nh biªn dÞch chuyÓn ch­¬ng tr×nh nguån sang d¹ng m· m¸y vµ thiÐt lËp mét ®iÓm x©m nhËp vµo hµm . Khi cã lêi gäi thùc hiÖn hµm, m¸y tÝnh sÏ thùc hiÖn mét chØ thÞ call chuyÓn ®iÒu khiÓn ®Õn ®iÓm x©m nhËp nµy . Trong tr­êng hîp gäi hµm b»ng tªn hµm th× ®iÓm xam nhËp nµy lµ trÞ tøc thêi , c¸ch gäi hµm nµy gäi lµ c¸ch gäi hµm trùc tiÕp . Tr¸i l¹i , khi gäi hµm gi¸n tiÕp th«ng qua mét biÕn con trá th× biÕn trá ®ã pahØ trá tíi chØ thÞ m· m¸y ®Çu tiªn cña hµm ®ã . C¸ch gäi hµm th«ng qua biÕn trá hµm gäi lµ c¸ch gäi hµm gi¸n tiÕp. C¸ch khai b¸o biÐn con trá: [kiÓu_gi¸_trÞ] (*tªn_biÕn_trá_hµm) ([danh_s¸ch_tham_sè]); 3.5 §Ö qui C¸c ch­¬ng tr×nh ®· xÐt ®Òu cã chung cÊu tróc ph©n cÊp gi÷a hai hµm gäi vµ hµm bÞ gäi . Tuy nhiªn trong mét sè bµi to¸n , viÖc gäi hµm ngay chÝnh nã rÊt h÷u dông . Cã thÓ ®Þnh nghÜa hµm ®Ö qui lµ hµm sÏ gäi ®Õn chÝnh nã trùc tiÕp hay gi¸n tiÐp th«ng qua c¸c hµm kh¸c. VÊn ®Ò ®Ö qui lad mét vÊn ®Ò rÊt phøc t¹p, v× vËy trong phÇn nµy chØ giíi thiÖu nh÷ng khÝa c¹nh cïng víi nh÷ng vÝ dô ®¬n gi¶n nhÊt cña vÊn ®Ò ®Ö qui. Tr­íc tiªn ta xem xÐt kh¸i niÖm ®Ö qui , sau ®ã kiÓm tra trªn mét vµi ch­¬ng rt×nh cã chøac¸c hµm ®Ö qui . C¸ch tiÕn hµnh gi¶i mét bµi to¸n ®Ö qui nh×n chung cã nh÷ng ®iÓm chung sau : Hµm ®Ö qui thùc ra chØ gi¶i bµi to¸n trong tr­êng hîp ®¬n gi¶n nhÊt hay cßn gäi lµ tr­êng hîp c¬ së . Khi hµm ®Ö qui ®­îc gäi trong tr­êng hîp c¬ së , hµm chØ cÇn tr¶ l¹i kÕt qu¶ . NÕu hµm ®­îc gäi trong c¸c tr­êng hîp phøc t¹p h¬n , hµm ®Ö qui sÏ chia c«ng viÖc cÇn gi¶i quyÕt thµnh hai phÇn . Mét phÇn hµm biÕt c¸ch gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo , cßn phÇn kia vÉn kh«ng biÕt c¸ch gi¶i quyÕt nh­ thÕ nµo tuy nhiªn ®Ó ®­îc gäi lµ cã kh¶ n¨ng ®Ò qui , phÇn sau ph¶i gièng víi bµi to¸n ban ®Çu nh­ng ®¬n gi¶n h¬n hay nhá h¬n bµi to¸n ban ®Çu . Bëi v× bµi to¸n míi gièng nh­ bµi to¸n ban ®Çu nªn hµm sÏ thùc hiÖn gäi chÝnh nã ®Ó gi¶i quyÕt coong viÖc ®¬n gi¶n nµy - ®©y chÝnh lµ lêi gäi ®Ö qui hay cßn gäi lµ mét b­íc ®Ö qui . §Ó ®¶m b¶o viÖc ®Ö qui cã kÕt thóc , mçi mét lÇn gäi ®Ö qui th× bµi to¸n ph¶i ®¶m b¶o d¬n gi¶n vµ c¸c b­íc ®Ö qui nµy cßn thùc hiÖn tiÕp cho ®Õn khi nµo bµi to¸n ®¬n gi¶n dÇn , ®¬n gian tíi møc trë thµnh tr­êng hîp c¬ së . Ta nhËn thÊy hµm ®Ö qui xö lý tr­êng hîp c¬ së ®Ó tr¶ l¹i kÐt qu¶ tÝnh ®­îc cho c¸c hµm møc phøc t¹p h¬n n÷a ....cø nh­ vËy cho ®Õn lêi gäi hµm ban ®Çu . Tr­íc khi ®÷ ra c¸c nhËn xÐt tiÕp , ta xem xÐt vÝ dô sau: TÝnh gaii thõa n! #include long giaithua(long); void main() { int i; for (i=0;i<=n;i++) cout<<” “,i,giaithua(i); //®Þnh nghÜa hµm giaithua long giaithua(long number) { if (number=0) return 1; else return (number *giaithua(number-1)); } ch­¬ng IV C¸c hµm em sÏ x©y dùng trong ®Ò ¸n nh­ sau: -X©y dùng hµm vÏ tam gi¸c t« s½n mµu nÒn -X©y dùng hµm vÏ h×nh trßn t« s½n mµu nÒn -X©y dùng hµm vÏ h×nh ch÷ nhËt t« s½n mµu nÒn -X©y dùng hµm vÏ h×nh trßn néi tiÕp trong h×nh vu«ng -X©y dùng hµm tÝnh c¸c ®¹i l­îng trong tam gi¸c khi biÕt t¹o ®é 3 ®Ønh (A,B,C): +DiÖn tÝch +Chu vi +ma +ha +la +r +R Vµ th«ng b¸o : +Tam gi¸c c©n +Tam gi¸c vu«ng +Tam gi¸c vu«ng c©n +Tam gi¸c ®Òu +Tam gÝc b×nh th­êng. -X©y dùng hµm tÝnh giai thõa: n! -X©y dùng hµm tÝnh tæng: 1+....+n vµ 12 +....+n2 Ch­¬ng tr×nh chÝnh -Ch­êng tr×nh chÝnh em lÊy tªn lµ : LIB.H &----------------------------------------------&-------------------------------------------------& #ifndef __LIB_H #define __LIB_H #ifndef __IOSTREAM_H #include #endif #ifndef __GRAPHICS_H #include #endif #ifndef __MATH_H #include #endif #ifndef __CONIO_H #include #endif //******************************************************************* void vetamgiac(void); void vehinhtron(void); void vehinhchunhat(void); void vehinhtronnoitiep(void); void tinhtamgiac(void); void tinhgiaithua(void); void tinhtong(void); //******************************************************************* void vetamgiac(void) { typedef struct { int x,y; } typepoint; typepoint a[3]; int x,y,color; clrscr(); for ( int i = 0; i < 3; i++ ) { cout<<" DINH "<< i<<" := "; cin>>a[i].x >>a[i].y; } cout<<"Mau tam giac := "; cin>>color; int gdriver = DETECT, gmode; initgraph(&gdriver,&gmode, "..\\Bgi"); setcolor(color); line(a[0].x,a[0].y,a[1].x,a[1].y); line(a[0].x,a[0].y,a[2].x,a[2].y); line(a[2].x,a[2].y,a[1].x,a[1].y); x = (a[0].x + a[1].x + a[2].x) /3; y = (a[0].y + a[1].y + a[2].y) /3; setfillstyle(1,color); floodfill(x,y,color); getch(); closegraph(); } //********************************************************************** void vehinhtron(void) { typedef struct { int x,y; } typepoint; typepoint a; int color,size; clrscr(); cout<<" TAM HINH TRON := "; cin>>a.x >>a.y; cout<<" BAN KINH HINH TRON := "; cin>>size; cout<<"MAU HINH TRON := "; cin>>color; int gdriver = DETECT, gmode; initgraph(&gdriver,&gmode, "..\\Bgi"); setcolor(color); circle(a.x,a.y,size); setfillstyle(1,color); floodfill(a.x,a.y,color); getch(); closegraph(); } //****************************************************************** void vehinhchunhat(void) { typedef struct { int x,y; } typepoint; typepoint a[2]; int x,y,color; clrscr(); cout<<" DINH DAU := "; cin>>a[0].x >>a[0].y; cout<<" DINH CUOI := "; cin>>a[1].x >>a[1].y; cout<<"Mau hinh chu nhat := "; cin>>color; int gdriver = DETECT, gmode; initgraph(&gdriver,&gmode, "..\\Bgi"); setcolor(color); rectangle(a[0].x,a[0].y,a[1].x,a[1].y); x = (a[0].x + a[1].x ) /2; y = (a[0].y + a[1].y ) /2; setfillstyle(1,color); floodfill(x,y,color); getch(); closegraph(); } //****************************************************************** void vehinhtronnoitiep(void) { typedef struct { int x,y; } typepoint; typepoint a[2]; int x,y,r,color; clrscr(); cout<<" DINH DAU := "; cin>>a[0].x >>a[0].y; cout<<" DINH CUOI := "; cin>>a[1].x >>a[1].y; cout<<"Mau hinh tron := "; cin>>color; int gdriver = DETECT, gmode; initgraph(&gdriver,&gmode, "..\\Bgi"); setcolor(color+1); bar(a[0].x,a[0].y,a[1].x,a[1].y); setcolor(color); x = (a[0].x + a[1].x ) / 2; y = (a[0].y + a[1].y ) / 2; r = abs(a[0].x - a[1].x) /2; circle(x,y,r); setfillstyle(1,color); floodfill(x,y,color); getch(); closegraph(); } //****************************************************************** void tinhtamgiac(void) { typedef struct { int x,y; } typepoint; typepoint A[3]; double ha,la,ma,p,s,a,b,c,dk,cosa,r,R; const double e = 0.0000001; clrscr(); for ( int i = 0; i < 3; i++ ) { cout<<" DINH "<< i<<" := "; cin>>A[i].x >>A[i].y; } a = double(sqrt((A[0].x -A[1].x)*(A[0].x -A[1].x) + (A[0].y-A[1].y)*(A[0].y-A[1].y))); b = double(sqrt((A[0].x -A[2].x)*(A[0].x -A[2].x) + (A[0].y-A[2].y)*(A[0].y-A[2].y))); c = double(sqrt((A[2].x -A[1].x)*(A[2].x -A[1].x) + (A[2].y-A[1].y)*(A[2].y-A[1].y))); p = double((a+b+c)/2); s = double(sqrt(p*(p-a)*(p-b)*(p-c))); ma = sqrt(((b*b +c*c)*2 -a*a)/4); ha = (s*2)/a; cosa = sqrt(((b*b + c*c - a*a )/(2*b*c)+1)/2); la = (2*b*c*cosa)/(b+c); R = (a*b*c)/(4*s); r = (s/p); cout<<"dien tich := "<< s <<endl; cout<<" chu vi := "<< p*2<<endl; cout<<" ma := "<< ma<<endl; cout<<" ha := "<< ha<<endl; cout<<" la := "<< la<<endl; cout<<" r := "<< r<<endl; cout<<" R := "<< R<<endl; if ((a == b)&&(b==c)) cout<<" Tam giac la tam giac deu /n"<<endl; else { if ((int(a) == int(b))&&(int(b)!= int(c))) cout<<"Tam giac la tam giac can"<<endl; if ((int(c) == int(b))&&(int(b)!= int(a))) cout<<"Tam giac la tam giac can"<<endl; if ((int(a) == int(c))&&(int(a)!= int(b))) cout<<"Tam giac la tam giac can"<<endl; } if ( abs(a*a + b*b - c*c ) < e ) cout<<"Tam giac la tam giac vuong"<<endl; if ( abs(a*a + c*c - b*b ) < e ) cout<<"Tam giac la tam giac vuong"<<endl; if ( abs(c*c + b*b - a*a ) < e ) cout<<"Tam giac la tam giac vuong"<<endl; getch(); } //********************************************************************** void tinhgiaithua(void) { int n ; long double gt; clrscr(); cout <<" N := "; cin>>n; gt = 1; if (n != 0) for (int i = 1; i<=n ; i++) gt = gt *i; cout<<n<<" giai thua := "<< gt; getch(); } void tinhtong(void) { int n,i,t,dk; clrscr(); cout N "<<endl; cout N*N "<<endl; cin>>dk; cout<<" N := "; cin>>n; if (dk == 1) { t = 1; for( int i=1; i <= n;i++) t = t+i; cout "<<n<<" := "<<t; } if (dk == 2) { t = 1; for( int i=1; i <= n;i++) t = t+i*i; cout "<<n<<" := "<<t; } getch(); } #endif &------------------------------------------------&-----------------------------------------------& ch­ong v Minh ho¹ vµ h­ìng dÉn ng­êi sö dông c¸c hµm ®­îc x©y dùng ë trªn: -C¸c hµm cÇn dïng ®Òu ®­îc x©y dùng ®Ó trongth­ viÖn chuÈn cã tªn lµ : -ViÖc khai b¸o c¸c hµm ®­îc x©y dùng ®­îc viÕt nh­ sau: +Vetamgiac(); +Vehinhtron(); +Vehinhchunhat(); +Vehinhtronnoitiep(); +Tinhtamgiac(); +Tinhgiaithua(); +Tinhtong(); VÝ dô minh ho¹: #include #include main() { vetamgiac(); } Khi ch¹y ch­¬ng tr×nh ,tr­íc tiªn ta ph¶i nhËp t¹o ®é 3 ®Ønh (A,B,C) vµ mµu nÒn tam gi¸c cÇn dùng. #include #include main() { tinhtamgiac(); } Khi chay ,ch­¬ng tr×nh sÏ ®ßi hái ph¶i nhËp t¹o ®é 3 ®Ønh (A,B,C) khi nhËp xong Ên Enter th× cho c¸c kÕt qu¶: +DiÖn tÝch +Chu vi +ma +ha +la +r +R Vµ tam gÝac ®ã lµ tam gi¸c +C©n +Vu«ng +Vu«ng c©n +§Òu +B×nh th­êng