Hãy nêu và phân tích ảnh hưởng của sự phát triển dân số đến kinh tế, xã hội ở Việt Nam

MỤC LỤC I . LỜI MỞ ĐẦU 1 II. NỘI DUNG 2 1. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CƠ BẢN CỦA DÂN SỐ NƯỚC TA 2 1.1 – Về quy mô dân số 2 1.2- Cơ cấu dân số: 3 1.3 Chất lượng dân số 4 1.4 Phân bố dân cư 4 2. TÁC ĐỘNG CỦA DÂN SỐ ĐẾN KINH TẾ Ở VIỆT NAM 5 2.1 Dân số tác động đến lao động và việc làm 6 2.2 Gia tăng dân số và tăng trưởng kinh tế 10 2.3 Dân số tiêu dùng và tích luỹ 11 3. ẢNH HƯỞNG CỦA DÂN SỐ ĐẾN CÁC VẤN ĐỀ XÃ HỘI Ở VIỆT NAM 12 3.1 Ảnh hưởng dân số đến giáo dục 12 3.2 Ảnh hưởng của dân số đến y tế 14 3.3 Ảnh hưởng của sự gia tăng dân số quá nhanh đến bình đẳng giới 17 3.4 Tác động của sự gia tăng dân số đến việc nâng cao mức sống dân cư 18 4.GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DÂN SỐ : 19 III. KẾT LUẬN 20

doc33 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 5474 | Lượt tải: 4download
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Hãy nêu và phân tích ảnh hưởng của sự phát triển dân số đến kinh tế, xã hội ở Việt Nam, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
I . lêi më ®Çu XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®Æc ®iÓm vµ thùc tr¹ng ®Êt n­íc ta trong trong qu¸ khø còng nh­ hiÖn t¹i : N­íc ta ®· tr¶i qua bao cuéc chiÕn tranh ®èi ®Çu víi bao thö th¸ch, nÒn kinh tÕ cña n­íc ta ®· vùc dËy sau nh÷ng thêi kú suy sôp nÆng nÒ bëi hËu qu¶ cña nh÷ng cuéc chiÕn tranh ®ã. Cho ®Õn nay mÆc dï nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· v÷ng vµ ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, nh­ng sù ph¸t triÓn ®ã cßn h¹n chÕ bëi nhiÒu yÕu tè, nh÷ng yÕu tè néi bé vµ nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan bªn ngoµi. Trong ®ã yÕu tè néi bé cÇn ®Ò cËp vµ xem xÐt, nghiªn cøu, ph©n tÝch ®ã lµ d©n sè. V× vËy em chän ®Ò tµi : “H·y nªu vµ ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña sù ph¸t triÓn d©n sè ®Õn kinh tÕ, x· héi ë ViÖt Nam.” Bµi viÕt cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt nªn em rÊt mong ®­îc sù ghãp ý cña c« gi¸o vµ b¹n bÌ. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! II. néi dung 1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña d©n sè n­íc ta : 1.1 – VÒ quy m« d©n sè : ViÖt nam lµ mét quèc gia cã quy m« d©n sè lín, tèc ®é ph¸t triÓn d©n sè ngµy cµng nhanh. N¨m 2000 ViÖt Nam ®Æt 77,68 triÖu ng­êi, ®øng thø 2 ë §«ng Nam ¸, chØ sau Indo-nªxia vµ xÕp thø 13 trong tæng sè h¬n 200 n­íc trªn thÕ giíi. Quy m« d©n sè lín cßn thÓ hiÖn ë mèi quan hÖ gi÷a d©n sè vµ ®Êt ®ai. Theo c¸c nhµ khoa häc tÝnh to¸n mËt ®é d©n sè thÝch hîp chØ nªn dõng l¹i tõ 35 ®Õn 40 ng­êi/ 1 km2, th× ë ViÖt Nam gÊp 5 ®Õn 6 lÇn “MËt ®é chuÈn” vµ gÇn gÊp 2 lÇn mËt ®é d©n sè cña Trung Quèc – n­íc ®«ng d©n nhÊt nhÊt thÕ giíi. Cïng víi ®iÒu ®ã tèc ®é ph¸t triÓn d©n sè ngµy cµng nhanh. §Õn n¨m 1921, d©n sè ViÖt Nam lµ 15,58 triÖu ng­êi, N¨m 1960 d©n sè t¨ng gÊp ®«i : 30,17 triÖu ng­êi, n¨m 1989 d©n sè ®¹t 60,47 triÖu ng­êi. Giai ®o¹n 1921-1995 d©n sè n­íc ta t¨ng 4,7 lÇn , trong khi ®ã d©n sè thÕ giíi chØ t¨ng 3,1 lÇn. NÕu 35 n¨m (1921- 1955) d©n sè t¨ng lªn 9,6 triÖu ng­êi th× 40 n¨m tiÕp theo ( 1955-1995) d©n sã bïng næ víi 48,9 triÖu ng­êi t¨ng thªm. MÆc dï tû lÖ gi¶m sinh võa qua ®· gi¶m vµ cßn tiÕp tôc gi¶m, nh­ng kÕt qña gi¶m sinh ch­a thËt sù v÷ng ch¾c, cßn tiÒm Èn nhiÒu nguy c¬ gia t¨ng d©n sè nhanh trë l¹i, t­ t­ëng träng nam khinh n÷ cã chuyÓn biÕn nh­ng vÉn cßn 16 tØnh cã tû sè giíi tÝnh khi sinh lµ 115 nam so víi 100 n÷, v­ît qu¸ møc sinh s¶n tù nhiªn (ë nh÷ng vïng n«ng th«n nghÌo, vïng s©u, vïng xa…tû lÖ nµy cßn cao h¬n). NÕu kh«ng duy tr× sù nç lùc th× quy m« d©n sè n­íc ta vµo gi÷a thÕ kû XXI cã thÓ nªn tíi 125 triÖu ng­êi hoÆc cao h¬n, vµ sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña ®Êt n­íc. Do ®ã c«ng t¾c d©n sè cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh, lµm chuyÓn ®æi hµnh vi mét c¸ch bÒn v÷ng trong viÖc thùc hiÖn chuÈn mùc gia ®×nh Ýt con . 1.2- C¬ cÊu d©n sè: C¬ cÊu d©n sè ë n­íc ta trong thêi gian qua lµ kh«ng hîp lÝ c¶ vÒ giíi tÝnh, nhãm tuæi, gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. Thùc tÕ cho thÊy t×nh tr¹ng mÊt b×nh ®¼ng vÒ giíi ë n­íc ta vÉn x¶y ra nhÊt lµ kh¶ n¨ng tiÕp cËn gi¸o dôc, ®µo t¹o vÒ ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ®èi víi phô n÷ vµ trÎ em g¸i cßn nhiÒu h¹n chÕ. C¬ cÊu giíi tÝnh : Tû lÖ n÷ trªn tæng sè d©n ë n­íc ta kh«ng æn ®Þnh vµ biÕn ®éng thÊt th­êng, giao ®éng tõ 50,3 % ®Õn 50,7% (giai ®o¹n 1921-1939), 50,9% ®Õn 51,4% (giai ®o¹n 1943-1970), t¨ng lªn 52,1% (n¨m 1975), gi¶m dÇn vµ ®¹t 50,6% (n¨m 1989) lªn vµ æn ®Þnh ë møc 51,2% (trong mét n¨m 90, thÕ kû XX), riªng n¨m 1989 lµ 51,49% vµ gi¶m xuèng 50,85% (N¨m 1999). C¬ cÊu d©n sè theo nhãm tuæi còng cã nh÷ng kh¸c biÖt lín. Tr­íc miÒn Nam gi¶ phãng, d©n sè theo nhãm 0-14 tuæi chiÕm 48%, d­íi 20 tuæi chiÕm 60% . ë miÒn B¾c, theo sè liÖu ®iÒu tra n¨m 1960 nhãm tuæi 0-14 tuæi lµ 42,8%, vµ t­¬ng øng c¸c n¨m 1979, 1989 vµ 1999 lµ 42,55% , 39,82% vµ 33,4%. Tû lÖ ng­êi giµ tõ 60 tuæi trë lªn, t¨ng tõ 7,07% (n¨m 1979) ; 7,14% (n¨m 1989) tíi 8,04% (n¨m 1999). D©n sè phô thuéc ®¨ gi¶m tõ 49,62% (n¨m 1979), 46,96% (n¨m 1989) xuèng 41,15% (n¨m 1999). §iÒu nµy chøng tá d©n sè phô thuéc ®ang gi¶m theo thêi gian, xong tû lÖ ng­êi giµ l¹i t¨ng lªn. C¬ cÊu d©n sè thµnh thÞ vµ n«ng th«n : §Çu thÕ kû XX d©n sè thµnh thÞ míi chiÕm 2% d©n sè toµn quèc, ®Õn n¨n 1943 chiÕm 9,2%. Tû lÖ d©n sè thµnh thÞ miÒn B¾c n¨m 1931 lµ 4,6%, miÒn Trung 3,4% vµ miÒn Nam lµ 4,6%. §Õn n¨m 1952 d©n sè thµnh thÞ lµ 10%, n¨m 1960 lµ 15%, n¨m 1970 lµ 17%. N¨m 1980, c¬ cÊu d©n sè thµnh thÞ c¶ n­íc chiÕm 19,1%. Tæng ®iÒu tra d©n sè 1989 cho thÊy, d©n sè thµnh thÞ c¸c tØnh miÒn nói vµ Trung Du B¾c Bé lµ 19,92%, T©y Nguyªn lµ 22,13%. Tæng ®iÒu tra d©n sè n¨m 1999 tiÕp tôc cho thÊy d©n sè thµnh thÞ T©y Nguyªn gi¶m 5,43% vµ miÒn nói phÝa B¾c gi¶m 4,26% so víi n¨m 1989. 1.3 ChÊt l­îng d©n sè : Nh×n mét c¸ch tæng qu¸t chÊt l­îng d©n sè ViÖt Nam cßn thÊp, ch­a ®¸p øng yªu cÇu x©y dùng nguån nh©n l­c chÊt l­îng cao trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. C¸c yÕu tè vÒ thÓ lùc cña ng­êi ViÖt Nam nhÊt lµ chiÒu cao c©n nÆng søc bÒn cßn rÊt h¹n chÕ. Theo ®iÒu tra møc sèng n¨m 1997-1998 tû lÖ suy dinh d­ìng ë ng­êi lín lµ 65% víi nam vµ 38% víi n÷ cã tíi 41,51% sè trÎ em thuéc diÖn thÊp, cßi (thÊp h¬n so víi løa tuæi ) vµ 40,1% trÎ em cã c©n nÆng thÊp h¬n so víi tuæi. Ngoµi ra cã hµng triÖu trÎ em bÞ tµn tËt, m¾c bÖnh bÈm sinh, ¶nh h­ëng bëi chÊt ®éc mµu ra cam, vÒ trÝ lùc, mÆc dï tû lÖ biÕt ®äc, biÕt viÕt kh¸ cao 91,2% (n¨m 1999), nh­ng 74% sè ng­êi ®· th«i häc míi chØ cã tr×nh ®é phæ th«ng c¬ së, sè ng­êi ®¹t tr×nh ®é phæ trung häc chØ giao ®éng trong kho¶ng tõ 10% ®Õn 15% (kÕt qu¶ suy réng mÉu ®iÒu tra n¨m 1999), 91,84% d©n sè tõ 15 tuæi trë lªn kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n kü thuËt. Theo sè liÖu n¨m 2002 cña tæng côc d¹y nghÒ, chØ cã 17,7% trong tæng sè gÇn 40 triÖu lao ®éng cña ViÖt Nam ®­îc coi lµ cã kü n¨ng chuyªn m«n. Téi ph¹m, tiªu cùc x· héi t¨ng, trong ®ã cã c¶ trÎ em ®ang lµ lçi bøc bèi cña x· héi. ChØ sè ph¸t triÓn con ng­êi ë ViÖt Nam (HDI) n¨m 1999 lµ 0,682 ®iÓm, xÕp h¹ng 101 trong sè 162 quèc gia. 1.4 Ph©n bè d©n c­ : Ph©n bè d©n c­ n­íc ta nh×n trung lµ bÊt hîp lÝ. D©n sè tËp trung chñ yÕu ë ®ång b»ng S«ng Cöu Long vµ ®ång b»ng S«ng Hång (chiÕm 42,8% d©n sè c¶ n­íc), trong khi ®ã diÖn tÝch cña 2 vïng nµy chØ chiÕm 16,6% diÖn tÝch c¶ n­íc. Ng­îc l¹i miÒn nói phÝa B¾c vµ T©y Nguyªn d©n c­ th­a thít. MËt ®é d©n sè ë c¸c tØnh rÊt chªnh lÖch nhau : N¨m 1999 b×nh qu©n d©n sè trªn ®Êt ®ai ë Th¸i B×nh lµ 1194 ng­êi/ 1 km2, th× ë Kom Tum chØ cã 32 ng­êi/ 1km2 (chªnh lÖch kÐm tíi 40 lÇn). MÆt kh¸c vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c vïng còng rÊt kh¸c nhau. Giai ®o¹n 1988-1998, so vïng T©y Nguyªn møc ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo ®ång b»ng S«ng Hång gÊp 176 lÇn, vµ §«ng Nam Bé gÊp 307 lÇn. Thùc tr¹ng nµy chøa ®ùng nguy c¬ di c­ tù do lín so víi di d©n theo dù ¸n . Giai ®oan 1990-1997 cã 1,2 triÖu d©n di c­ tíi c¸c vïng dù ¸n . ë thµnh phè Hå ChÝ Minh luång di c­ tù do ®Õn kh«ng ngõng t¨ng lªn : Giai ®o¹n 1981-1985, b×nh qu©n mçi n¨m t¨ng thªm 130.000 ng­êi, giai ®o¹n 1986-1990 lµ 185.000 ng­êi vµ n¨m 1991-1996 lµ 213.000 ng­êi. Nh×n chung t×nh tr¹ng di d©n tù do vµ sù di chuyÓn cña lùc l­îng lao ®éng ®ã ®· lµm trÇm träng thªm viÖc ®¸p øng nh÷ng dÞch vô x· héi c¬ b¶n g©y « nhiÔm m«i tr­êng sèng, tµn ph¸ tµi nguyªn vµ gia t¨ng c¸c tÖ n¹n x· héi. Quy m« d©n sè ë thµnh thi v­ît qu¸ kh¶ n¨ng ®¸p øng cña kÕt cÊu h¹ tÇng (nhµ ë, giao th«ng, cÊp tho¸t n­íc…). 2. t¸c ®éng cña d©n sè ®Õn kinh tÕ ë viÖt nam : D©n sè võa lµ lùc l­îng s¶n xuÊt võa lµ lùcl­îng tiªu dïng. V× vËy quy m«, c¬ cÊu vµ sù gia t¨ng cña d©n sè liªn quan mËt thiÕt ®Õn nÒn kinh tÕ vµ tíi toµn bé sù ph¸t triÓn cña mçi quèc gia. Quy m« d©n sè lín , nªn lùc l­îng lao ®éng råi dµo, ViÖt Nam võa cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn toµn diÖn c¸c ngµnh kinh tÕ võa cã thÓ chuyªn m«n ho¸ lao ®éng s©u s¾c t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, thóc ®Èy x· héi ph¸t triÓn. Lùc l­îng lao ®éng n­íc ta vµo lo¹i trÎ gi÷a chuyÓn dÞch vµ t¹o ra tÝnh n¨ng ®éng cao trong ho¹t ®éng kinh tÕ . 77 triÖu d©n lµ 77 ng­êi tiªu dïng. §©y lµ mét thÞ tr­êng réng lín hÊp dÉn ®Çu t­, kÝch thÝch s¶n xuÊt, ph¸t triÓn kinh tÕ. Tuy nhiªn, nh÷ng ®Æc ®iÓm d©n sè nãi trªn còng cã nhiÒu t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn sù ph¸t triÓn kinh tÕ. §iÒu nµy cã thÓ tËp trung xem xÐt ®Õn c¸c khÝa c¹nh : T¸c ®éng cña d©n sè ®Õn nguån lao ®éng, viÖc lµm, t¨ng tr­ëng kinh tÕ, tiªu dïng vµ tÝch luü 2.1 D©n sè t¸c ®éng ®Õn lao ®éng vµ viÖc lµm : LuËt ph¸p n­íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam quy ®Þnh tuæi lao ®éng cña nam lµ tõ 15-60 tuæi cßn ®åi víi n÷ lµ 15-55 tuæi. Tû lÖ d©n sè trong tuæi lao ®éng ViÖt Nam n¨m 1997 lµ gÇn 58% víi kho¶ng 44 triÖu ng­êi. Nguån lao ®éng ë n­íc ta cã quy m« lín vµ t¨ng rÊt nhanh. Sè ng­êi b­íc vµo ®é tuæi lao ®éng hµng n¨m kh«ng ngõng t¨ng lªn. N¨m 1990 : lµ 1,448 ngh×n ng­êi, n¨m 1995 lµ 1,651 ngh×n ng­êi, dù b¸o n¨m 2010 lµ 1,83 ngh×n ng­êi vµ tæng sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng lªn tíi gÇn 58 triÖu. Tõ nay tíi n¨m 2010, mÆc dï d©n sè cã thÓ t¨ng chËm l¹i nh­bg nguån lao ®éng cña n­íc ta vÉn t¨ng liªn tôc. Gi¶i quyÕt viÖc lµm cho ®éi qu©n lao ®éng khæng lå nµy lµ mét th¸ch thøc lín cho nÒn kinh tÕ, mét vÊn ®Ò kinh tÕ x· héi nan gi¶i. XÐt vÒ mÆt c¬ cÊu nghÒ nghiÖp, trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i h¸o, lao ®éng n«ng nghiÖp cã xu h­íng gi¶m dÇn, lao ®éng trong khu vùc c«ng nghiÖp, x©y dùng vµ dÞch vô t¨ng lªn, song ®iÒu ®ã ®Õn nay ViÖt Nam vÉn cã lao ®éng theo ngµnh hÕt søc l¹c hËu : Lao ®éng chñ yÕu lµm viÖc trong khu vùc n«ng ,l©m ng­ nghiÖp. ViÖc c¶i thiÖn c¬ cÊu l¹c hËu nµy diÔn ra rÊt chËm ch¹p. §iÒu nµy phô thuéc nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã cã yÕu tè møc sinh ë n«ng th«n lu«n lu«n cao kho¶ng gÊp ®«i ë thµnh phè. Do vËy lao ®éng tÝch tô ë ®©y cµng ngµy mét nhiÒu vµ tû träng gi¶m chËm, mÆc dï ®· diÔn ra luång di d©n m¹nh mÏ tõ n«ng th«n ra ®« thÞ, kÌm theo sùk chuyÓn ®æi ngµnh nghÒ trong n«ng nghiÖp, trong khi sè d©n vµ lao ®éng khu vùc nµy t¨ng lªn nhanh chãng th× quü ®Êt canh t¸c lµ cã h¹n. H¬n n÷a qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt n­íc ®ang diÔn ra m¹nh mÏ th× ®Êt n«ng nghiÖp ph¶i chuyÓn giao cho c«ng nghiÖp, dÞch vô, c¸c c«ng tr×nh dÞch vô kh¸c. DiÖn tÝch ®Êt n«ng nghiÖp kh«ng ngõng gi¶m xuèng trong thêi gian qua. N¨m 1981 b×nh qu©n 0,42 Ha/ ng­êi, n¨m 1993 cßn 0,098 Ha/ ng­êi. B×nh qu©n hé giµu ë n«ng th«n míi cã 1,2 Ha ®Êt canh t¸c trong khi ë Mü lµ 80 Ha, ë Ch©u ¢u lµ 9 Ha. Søc Ðp d©n sè, lao ®éng lªn ®Êt ®ai h¹n hÑp g©y ra t×nh tr¹ng thiÕu viÖc lµm phæ biÕn. Lao ®éng n«ng nghiÖp lµm viÖc theo mµu vô mµ ruéng ®Êt lµ t­ liÖu s¶n xuÊt chÝnh cã Ýt nªn sè ngµy c«ng cña lao ®éng trong n¨m th­êng rÊt thÊp (187 ngµy/n¨m) . HiÖn t¹i h×nh thøc kªnh tÕ trang tr¹i ®ang ®­îc nµh n­íc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn còng gËp nhiÒu khã kh¨n khi diÖn tÝch ®Êt ®ai cña c¸c hé gia ®×nh ngµy cµng bÞ thu hÑp. Thªm n÷a lµ t×nh tr¹ng khã kh¨n trong lao ®éng viÖc lµm ë c¸c ngµnh kh¸c dÉn ®Õn hiÖn t­îng dån ®éng thªm lao ®éng n«ng th«n vµo khu vùc n«ng nghiÖp. N¨m 1997, cã tíi 7.358.199 ng­êi tõ 15 tuæi trë lªn, chiÕm 25% tæng sè lao ®éng ho¹t ®éng kinh tÕ th­êng xuyªn ë khu vùc n«ng th«n thiÕu viÖc lµm. T×nh tr¹ng khan hiÕm ®Êt dÉn tíi ®ång ruéng manh món, ph©n t¸n, khã thóc ®Èy c¸c tiÕn bé khoa häc, kü thuËt nh­ c¬ giíi ho¸ thuû lîi ho¸, tæ chøc lao ®éng khoa häc.T×nh tr¹ng di d©n tù do tõ n«ng th«n nªn thµnh thi hoÆc tõ ®ång b»ng S«ng Hång lªn miÒn nói phÝa B¾c vÇ T©y Nguyªn ®· ph¸t sinh vµ ngµy cµng r¨ng m¹nh, dÉn ®Õn n¹n ph¸ rõng trÇn träng. DÉn ®Õn diªn tÝch rõng suy gi¶m theo cÊp ®é t¨ng cña d©n sè : D©n sè n¨m 1981 so víi n¨m 1943 t¨ng 2,5 lÇn, diÖn tÝch rõng chØ cßn l¹i 40%. C«ng nghiÖp vµ dÞch vô lµ nh÷ng ngµnh tËp trung vèn ®Çu t­ lín nh­ng do quy m« d©n sè t¨ng nhanh, c¬ cÊu d©n sè trÎ ®ßi hái ph¶i sö dông nhiÒu thu nhËp quèc d©n sö dông cho gi¸o dôc, y tÕ, phóc lîi x· héi…DÉn ®Õn t×nh tr¹ng thiÕu trÇn träng vèn tÝch luü ®Çu t­ cho c«ng nghiÖp, dÞch vô. HiÖn t¹i chÊt l­îng thÊp ,c¬ cÊu ®µo t¹o nghÒ kh«ng hîp lÝ, ph©n bè kh«ng phï hîp lµ nh÷ng nh©n tè quan trong cïng víi c¸c yÕu tè thiÕu vèn, khñng ho¶ng tµi chÝnh, tiÒn tÖ g©y khã kh¨n cho qu¸ tr×nh t¹o thªm viÖc lµm trong khu vùc c«ng nghiÖp, dÞch vô. Tû lÖ c«ng nh©n ®­îc ®µo t¹o ë n­íc ta cßn thÊp, chØ chiÕm 4,37% lùc l­îng lao ®éng vµ mét nöa trong sè ®ã tuy ®· ®­îc ®µo t¹o nh­ng kh«ng cã b»ng. So víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ khu vùc tû lÖ thÊt nghiÖp ë ViÖt Nam hiÖn nay t­¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh (N¨m 1996 : 5,62% , n¨m 1997 : 5,81%) vµ tËp trung ë nh÷ng vïng ®«ng d©n hay ®« thÞ lín. Vïng 1996 1997 1998 MiÒn nói vµ trung du phÝa B¾c 6,13 6,01 6,25 §ång b»ng S«ng Hång 7,31 7,56 8,25 B¾c Trrung Bé 6,67 6,69 7,26 Duyªn h¶i MiÒn Trung 5,3 5,2 6,67 §«ng Nam Bé 5,3 5,79 6,44 T©y Nguyªn 4,08 4,48 5,88 §ång b»ng S«ng Cöu Long 4,59 4,56 6,44 B×nh qu©n c¶ n­íc 5,62 5,81 6,85 B¶ng 1 : Tû lÖ thÊt nghiÖp cña lao ®éng ViÖt Nam ph©n theo vïng . ChØ tiªu §¬n vÞ tÝnh Thùc tÕ ®Õn n¨m 2000 (*) Môc tiªu ph¸t triÓn (theo dù kiÕn) Theo tÝnh to¸n tõ c¸c ch­¬ng tr×nh môc tiªu (kh¶ n¨ng) C©n ®èi vÒ sè l­îng gi÷a kh¶ n¨ng vµ môc tiªu (cao h¬n / thÊp h¬n) §Õn n¨m 2005 T¨ng/ gi¶m B/q hµng n¨m 2001 - 2005 §Õn n¨m 2005 T¨ng/ gi¶m B/q hµng n¨m 2001 - 2005 §Õn n¨m 2005 T¨ng/ gi¶m B/q hµng n¨m 2001 - 2005 A B 1 2 3 4 5 6 7 1. D©n sè * Chia ra: - Thµnh thÞ - N«ng th«n *HÖ sè ®« thÞ ho¸ 2.LLL§ *Chia ra : -Thµnh thÞ -N«ng th«n * Tû lÖ LLL§ thµnh thÞ chiÕm trong tæng LLL§ c¶ n­íc. 3.LLL§ cã viÖc lµm th­êng xuyªn * Tæng sè * Chia theo nhãm ngµnh. -N«ng, l©m, ng­ -CN vµ XD -DÞch vô 4.C¬ cÊu L§ cã VLTX chia theo nhãm ngµnh : -N«ng, l©m, ng­ -CN vµ XD -DÞch vô 1000 Ng 1000 Ng 1000 Ng % 1000 Ng 1000Ng 1000Ng % 1000Ng 1000Ng 1000Ng % % % 77.697,0 83.000 1.060,6 82.492,6 959,1 -507,6 -101,5 180647,3 22.828 835,5 22.685,5 725,1 -552 -110,4 59.049,7 60.175 225,1 59.807,1 234,0 44,6 8,9 24,0 27,5 0,70 27,5 0,60 -0,5 -0,1 38.643,0 42.665,0 804,4 42.665,0 804,4 - - 8.726,0 11.029,9 473,4 11.029,9 473,4 - - 29.917,0 31.572,1 331,0 31.572,1 331,0 - - 22,6 26,0 0,68 26,0 0,68 - - 36.205,6 40.000,0 758,9 40.007,5 760,4 7,5 1,5 22.670,0 22.600 -14,0 24.020,0 270,0 1.420 284 4.743,7 8.000 615,3 7193,7 490,0 -806,3 -161,3 8791,9 9.400 121,8 8.793,8 0,4 -602,2 -121,4 62,56 56,5 -1,2 60,04 -0,5 3,54 0,7 13,15 20,0 1,4 17,98 1,0 -2,02 -0,4 24,29 23,5 -0,16 21,98 -0,5 -1,52 -0,3 C©n ®èi gi÷a môc tiªu vµ kh¶ n¨ng VÒ c¸c chØ tiªu chñ yÕu cã liªn quan ®Õn d©n sè Lùc l­îng lao ®éng vµ viÖc lµm giai ®o¹n 2001-2005. 2.2 Gia t¨ng d©n sè vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ : ë ViÖt Nam mèi quan hÖ gi÷agia t¨ng d©n sè vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®­îc thÓ hiÖn ë b¶ng sau : C¸c n¨m Tû lÖ gia t¨ng (GDP) Tû lÖ gia t¨ng 1976-1980 0,4 2,47 1981-1985 6,40 2,55 1986-1990 0,39 2,2 1991-1995 8,3 2,0 1996 9,34 1,88 1997 8,15 1,80 1998 5,8 1,75 B¶ng 3: T¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ gia t¨ng d©n sè ViÖt Nam. Giai ®o¹n 1976-1980, tû lÖ t¨ng GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi mang gi¸ trÞ ©m (-2,07) chøng tá møc sèng kh«ng ngõng gi¶m. Giai ®o¹n 1986-1990, mÆc dï GDP t¨ng víi tû lÖ 3,9% nh­ng tû lÖ t¨ng d©n sè nªn ®Õn 2,2% nªn tû lÖ t¨ng GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi còng chØ ®Æt 1,7%. Víi tû lÖ nµy cÇn 41 n¨m ®Ó møc sèng t¨ng gÊp ®«i. Møc sèng vèn ®· thÊp l¹i chËm ®­îc c¶i thiÖn, nguy c¬ tôt hËu cña n­íc ta biÓu hÖn râ rµng. Giai ®o¹n 1990-1995, s¶n xuÊt ph¸t triÓn, tû lÖ t¨ng GDP kh¸, ®ång thêi tû lÖ t¨ng d©n sè ®· gi¶m cßn 2% nªn tû lÖ t¨ng GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi hµng n¨m nªn ®Õn 6,3% møc sèng d©n c­ ®­îc c¶i thiÖn nhanh. Tuy vËy t×nh h×nh gia t¨ng kinh tÕ vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt gi÷a c¸c vïng cã sù kh¸c biÖt. §ång b»ng S«ng Hång vµ MiÒn §«ng Nam Bé cã s¶n xuÊt dÞch vô ph¸t triÓn m¹nh nhÊt nh­ng d©n sè l¹i t¨ng chËm nhÊt nªn tû lÖ t¨ng GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi hµng n¨m cao kho¶ng 10%. Ng­îc l¹i ë miÒn nói phÝa B¾c vµ T©y Nguyªn do tû lÖ t¨ng d©n sè rÊt cao gÇn 3% trong khi s¶n xuÊt kÐm ph¸t triÓn nªn tû lÖ t¨ng GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi hµng n¨m chØ ®¹t kho¶ng 2%-3%. Víi møc t¨ng tr­ëng kh¸c nhau nh­ vËy (mµ nguyªn nh©n chñ yÕu do møc t¨ng d©n sè lín), th× nguy c¬ ph©n ho¸ ngµy cµng s©u s¾c gi÷a c¸c vïng, ®Æc biÖt lµ miÒn nói vµ ®« thÞ kh¸ lín. T¨ng tr­ëng (b×nh qu©n 1991-1995) Tû suÊt sinh th« (b×nh qu©n 1993-1994) MiÒn nói vµ trung du B¾c Bé 5,56 2,89 §B S«ng Hång 9,15 1,90 B¾c Trung Bé 5,75 2,96 Duyªn h¶i MiÒn Trung 6,45 2,63 T©y Nguyªn 5,97 3,59 MiÒn §«ng Nam Bé 12,85 2,18 §B S«ng Cöu Long 7,38 2,01 C¶ N­íc 8,30 2,53 B¶ng 4 : T¨ng tr­ëng kinh tÕ vµ gia t¨ng d©n sè ë c¸c vïng . Râ rµng nÕu kh«ng cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó gi¶m nhanh tèc ®é gia t¨ng d©n sè vµ ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh h¬n vµo nh÷ng vïng nghÌo th× sù chªnh lÖch nh­ trªn nh­ trªn ë n­íc ta sÏ ngµy cµng lín. ViÖc thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh d©n sè- KHHG§ ë n­íc ta ®· cã t¸c dông trùc tiÕp ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc v× gi¶m ®­îc tû lÖ gia t¨ng d©n sè xuèng n÷a sÏ ghãp phÇn n©ng cao møc t¨ng tr­ëng kinh tÕ. 2.3 D©n sè tiªu dïng vµ tÝch luü : KhÈu phÇn ¨n chñ yÕu cña n­íc ta hiÖn nay lµ l­¬ng thùc. Møc ¨n b×nh qu©n nh©n khÈu hµng n¨m ph¶i ®¹t trªn 300 Kg l­¬ng thùc quy thãc míi b¶o ®¶m ®ñ Kalo cho c¬ thÓ. Cho ®Õn n¨m 1989 s¶n l­îng l­¬ng thùc s¶n xuÊt qua c¸c n¨m cã t¨ng, song do tû lÖ gai t¨ng d©n sè cao nªn l­îng l­¬ng thùc quy thãc b×nh qu©n ®Çu ng­êi gi¶m vµ ch­a ®¹t møc 300 Kg/ng­êi/n¨m . Tõ n¨m 1940-1980 s¶n l­îng l­¬ng thùc n­íc ta t¨ng nªn 2,6 lÇn nh­ng d©n sè t¨ng 2,8 lÇn nªn b×nh qu©n l­¬ng thùc l¹i gi¶m tõ 298 Kg/ng­êi/n¨m cßn 268 Kg. Tõ n¨m 1989 trë l¹i ®©y nhê ®­êng nèi ®æi míi s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ph¸t triÓn, s¶n l­îng l­¬ng thùc t¨ng nhanh tû lÖ t¨ng d©n sè l¹i gi¶m dÇn nªn l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi ®· ®¹t møc trªn 300 Kg. §iÒu ®¸ng l­u ý tuy tû lÖ t¨ng d©n sè ®· gi¶m ®¸ng kÓ nh­ng cßn ë møc cao nªn tû lÖ t¨ng l­¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ng­êi vÉn rÊt thÊp so víi tû lÖ t¨ng tæng s¶n l­¬ng thùc quy thãc cïng kú. Nh­ vËy nÕu chØ n©ng cao tæng s¶n l­îng l­¬ng thùc mµ kh«ng chó ý ®Õn gi¶m tèc ®ä t¨ng d©n sè th× khã cã thÓ n©ng cao b×nh qu©n l­¬ng thùc ®Çu ng­êi. D©n sè t¨ng nhanh lµ ¸p lùc lín vÒ l­¬ng thùc, thùc phÈm vµ lµ nguyªn nh©n chñ yÕu cña t×nh tr¹ng ®ãi nghÌo. §èi víi c¸c s¶n phÈm tiªu dïng kh¸c nh­ v¶i vãc, diÖn tÝch líp häc, giÊy bót, ®å gç, nhiªn liÖu…T×nh h×nh còng diÔn ra nh­ vËy cïng víi nguy c¬ tiªu dïng ngµy cµng lín viÖc qu¶n lÝ khai th¸c sö dông tµi nguyªn kho¸ng s¶n l¹i thiÕu chÆt chÏ, ®ång bé ®· lµm cho tµi nguyªn thiªn nhiªn ë n­íc ta ®ang bÞ can kiÖt dÇn, m«i tr­êng bÞ tµn ph¸ ngµy cµng trÇm träng. Tèc ®é khai th¸c vµ sö dông kho¸ng s¶n ë n­íc ta còng kh¸ nhanh. Trong vßng 8 n¨m tõ 1991-1998 s¶n l­îng khai th¸c dÇu, than, ®¸ ®Òu gÊp h¬n hai lÇn trong khi tr÷ l­îng cña chóng ®Òu cã giíi h¹n. Bªn c¹nh t¸c ®éng cña quy m« d©n sè ®Õn quy m« tiªu dung th× c¬ cÊu tiªu dïng còng bÞ ¶nh h­ëng m¹nh bëi c¸c yÕu tè d©n sè nh­ c¬ cÊu theo ®é tuæi giíi tÝnh…ChÝnh sù kh¸c biÖt lín vÒ nhu cÇu sö dông hµng ho¸, dÞch vô sinh ho¹t gi÷a trÎ em vµ ng­êi giµ, n÷ vµ nam ®· t¹o nªn c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng x· héi kh¸c nhau. 3. ¶nh h­ëng cña d©n sè ®Õn c¸c vÊn ®Ò x· héi ë viÖt nam : 3.1 ¶nh h­ëng d©n sè ®Õn gi¸o dôc: sù thay ®æi vÒ quy m« vµ c¬ cÊu d©n sè sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng ®Õn hÖ thèng gi¸o dôc. ViÖt Nam lµ n­íc cã tû lÖ gia t¨ng d©n sè cao c¬ cÊu d©n sè trÎ dÉn ®Õn cã hËu qña kÐm cho sù ph¸t triÓn gi¸o dôc. Quy m« vµ tèc ®é t¨ng d©n sè cã t¸c ®éng trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp ®Õn sù ph¸t triÓn cña gi¸o dôc. NÕu tû lÖ trÎ em trong ®é tuæi ®Õn tr­êng trong tæng sè d©n t­¬ng ®èi æn ®Þnh hoÆc gi¶m rÊt chËm vµ quy m« nhu cÇu gi¸o dôc phæ th«ng phô thuéc vµo quy m« d©n sè. ë n­íc ta do quy m« d©n sè t¨ng nhanh nªn sè l­îng häc sinh còng kh«ng ngõng t¨ng nªn. Tèc ®é t¨ng d©n sè cao sÏ lµm cho sè häc sinh trong ®é tuæi ®Õn tr­êng t¨ng nhanh chãng. T¸c ®éng gi¸n tiÕp cña quy m« vµ tèc ®é t¨ng d©n sè thÓ hiÖn th«ng qua ¶nh h­ëng cña sù t¨ng nhanh d©n sè ®Õn chÊt l­îng cuéc sèng, møc thu nhËp tõ ®ã ¶nh h­ëng ®Õn quy m« gi¸o dôc, ®Çu t­ cho gi¸o dôc, chÊt l­îng gi¸o dôc. ë n­íc ta do ng©n s¸ch ch­a lín, nªn ®Çu t­ cho ngµnh gi¸o dôc ch­a cao, c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng cßn thiÕu thèn, nhiÒu n¬i cßn ch­a x©y dùng ®­îc tr­êng líp khang trang, bµn ghÕ s¸ch vë ®å dïng cßn thiÕu. Môc tiªu ®¹t ®­îc phæ cËp gi¸o dôc tiÓu häc: Nh×n chung nh÷ng nç lùc phæ cËp gi¸o dôc hiÖn nay ch­a chý ý ®Õn nh÷ng trÎ em nghÌo. Mét sè ®iÒu tra cßn cho thÊy nç lùc nµy ®· bá qua ®èi t­îng trÎ em nghÌo, nÕu kh«ng cã sù quan t©m hç trî tµi chÝnh cña ®Þa ph­¬ng ch¾c ch¾n nhiÒu trÎ em kh«ng ®­îc ®Õn tr­êng, mét sè em kh¸c thêi gian ®i häc sÏ bÞ tr× ho·n, hoÆc qu·ng thêi gian häc tËp bÞ rót ng¾n. N¹n t¶o h«n vµ viÖc mang thai ë tuæi vÞ thµnh niªn còng ng¨n c¶n qu¸ tr×nh häc tËp. Tãm l¹i nÕu kh«ng cã chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vÒ chiÕn l­îc d©n sè th× môc tiªu phæ cËp tiÓu häc sÏ rÊt xa vêi. C¬ cÊu d©n sè theo tuæi còng ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña gi¸o dôc, c¬ cÊu d©n sè n­íc ta lµ trÎ nªn nhu cÇu gi¸o dôc n­íc ta lµ lín, do møc sinh cao nªn c¬ cÊu d©n sè trÎ, th¸p tuæi d©n sè cã ®¸y më réng. Do ®ã quy m« cña nÒn gi¸o dôc t­¬ng øng víi d©n sè nµy cã sè häc sinh cÊp 1 lín h¬n cÊp 2 lín h¬n cÊp 3. Ph©n bè ®Þa lý d©n sè còng cã ¶nh h­ëng ®Õn gi¸o dôc. ë n­íc ta d©n sè ph©n bè kh«ng ®Òu gi÷a ®ång b»ng vµ miÒn nói gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n. ë thµnh thÞ vµ c¸c vïng ®«ng d©n kinh tÕ th­êng ph¸t triÓn h¬n, nªn trÎ em cã nhiÒu c¬ héi ®­îc ®Õn tr­êng h¬n nh÷ng vïng kÐm ph¸t triÓn d©n c­ th­a thít. Ngoµi ra do ®iÒu kiÖn kinh tÕ ch­a cã nªn n­íc ta ch­a quan t©m ®óng møc ®Õn sù ph¸t triÓn gi¸o dôc ë c¸c vïng hÎo l¸nh vµ nhiÒu gi¸o viªn kh«ng muèn lµm viÖc ë vïng nµy. MËt ®é d©n sè ë c¸c khu vùc thµnh thÞ qu¸ lín nªn ¶nh h­ëng ®Õn sè l­îng vµ chÊt l­îng gi¸o dôc. MËt ®é d©n sè qu¸ lín sè trÎ em ®Õn tuæi ®i häc cao g©y qu¸ t¶i, häc sinh ph¶i häc 3 ca, vÝ dô nh­ c ë c¸c thµnh phè lín nh­ : Hµ Néi , Thµnh Phè Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng… Ng­îc l¹i ë n¬i d©n c­ th­a thít, vÝ dô nh­ c¸c d©n téc sèng r¶i r¸c trªn nói, sè trÎ em trong ®é tuæi ®i häc kh«ng nhiÒu, kho¶ng c¸ch tõ nhµ ®Õn tr­êng lín còng lµ mét yÕu tè g©y khã kh¨n cho ngµnh gi¸o dôc. 3.2 ¶nh h­ëng cña d©n sè ®Õn y tÕ : Quy m« vµ tû lÖ gia t¨ng d©n sè ¶nh h­ëng lín ®Õn hÖ thèng y tÕ :NhiÖm vô cña hÖ thèng y tÕ lµ kh¸m ch÷a bÖnh vµ ch¨m sãc søc khoÎ cho nh©n d©n. V× vËy quy m« d©n sè quyÕt ®Þnh sè l­îng y b¸c sü vµ sè l­îng c¬ së y tÕ. Vµ d©n sè t¨ng qu¸ nhanh sÏ dÉn lÇn kh¸m vµ ch÷a bÖnh cña mét ng­êi t¨ng lªn. N­íc ta lµ mét n­íc cã nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn kh¶ n¨ng dinh d­ìng h¹n chÕ, tû lÖ m¾c bÖnh t¨ng lªn, ch­a hÕt bÖnh suy dinh d­ìng. D©n sè ®«ng vµ t¨ng qu¸ nhanh vµ dÉn ®Õn nhµ ë trËt tréi vµ vÖ sinh kh«ng d¶m b¶o nhÊt lµ nguån n­íc sinh ho¹t. Dinh d­ìng kÐm vµ m«i tr­êng bÞ « nhiÔm lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho bÖnh tËt ph¸t triÓn. N­íc ta nhiÒu ng­êi vÉn kh«ng cã viÖc lµm nÈy sinh nh÷ng tÖ n¹n x· héi do ®ã qu¶n lý x· héi khã kh¨n, tai n¹n giao th«ng t¨ng lªn. Nh÷ng nguyªn nh©n gãp phÇn lµm t¨ng bÖnh tËt vµ th­¬ng tËt do ®ã còng cÇn cã nhiÒu c¬ së kh¸m ch÷a bÖnh. Nh­ vËy quy m« d©n sè vµ tû lÖ t¨ng cña nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn nhu cÇu kh¸m ch÷a bÖnh. Quy m« d©n sã lín tèc dé t¨ng d©n sè cao ®ßi hái quy m« hÖ thèng y tÕ bÖnh viÖn , sè c¬ së y tÕ, sè g­êng bÖnh, sè y b¸c sü …còng ph¶i ph¸t triÓn víi tèc ®ä thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o c¸c ho¹t ®éng kh¸m vµ ch÷a bÖnh cho ng­êi d©n . Søc khoÎ t×nh tr¹ng m¾c , bÖnh nhu cÇu kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh phô thuéc rÊt lín vµo ®é tuæi, giíi tÝnh cña con ng­êi. Løa tuæi thanh niªn vµ trung niªn, cã søc khoÎ tèt h¬n vµ do ®ã tû lÖ m¾c bÖnh vµ møc chÕt thÊp h¬n so v¬i trÎ em vµ ng­êi giµ. Nhu cÇu kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh còng cao h¬n c¸c nøa tuæi kh¸c. Ph©n bè d©n sè ¶nh h­ëng ®Õn hÖ thèng y tÕ. ë C¸c khu vùc ®Þa lý kh¸c nhau , nh­ ®ång b»ng miÒn nói, thµnh thÞ, n«ng th«n cã sù kh¸c nhau vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn , kinh tª x· héi lªn cã c¬ cÊu bÖnh tËt kh¸c nhau.VD ë vïng ®«ng b»ng ,vïng ven biÓn MiÒn B¾c ViÖt Nam th× c¸c bÖnh vÒ ®­êng tiªu ho¸, bÖnh h« hÊp lµ phæ biÕn,nh­ng ë vïng nói cao th× bÖnh sèt rÐt ,bÖnh b­íc cæ l¹i lµ bÖnh cÇn quan t©m phßng chèng .C¸c bÖnh x· héi hay l©y lan nh­ :giang mai, hoa liÔu, AIDS .. th­êng tËp trung ë c¸c thµnh phè lín mËt ®é cao. MÆc dï ®· d¹t ®­îc nh÷ng thµnh tôu ®¸ng ghi nhËn ,nh­ng t×nh tr¹ng søc khoÎ nh©n d©n ,nhÊt lµ ë vïng s©u, vïng xa ®ang ®Æt ra nhiÒu bøc xóc ,cã nhiÒu vÊn ®Ò trë lªn gay g¾t. §¹i dÞch HIV –AIDS ë n­íc ta tuy ch­a ®Õn møc nghiªm träng nh­ ë c¸c n­íc,nh­ng víi tèc ®é lan truyÒn nh­ hiÖn nay th× sÏ lµ mét th¸ch thøc l¬n ®èi víi chÊt l­îng d©n sè. Theo thèng kª cña uû ban quèc gia phßng Chèng AIDS th× HIV ca ®Çu tiªn vµo th¸ng 12 –1990 ®Õn th¸ng 12-2002 lµ 35.330 . Con sè thùc tÕ cßn cao h¬n nhiÒu cßn ®ang t¨ng nhanh, cã thÓ ®¹t ®Ønh vµo n¨m 2010. HIV /AIDS t¸c ®éng m¹nh ®Õn c¸c lÜnh vùc y tÕ vµ søc khoÎ. Sù lan truyÒn nhanh HIV/AIDS t¹o ra sù thay ®æi phøc t¹p theo su huíng lµm xÊu ®i c¸c quan hÖ x· héi ,nhÊt lµ gia ®×nh . Nã lµm ®¶o lén mèi quan hÖ truyÒn thèng trong c¸c gia ®×nh ng­êi bÖnh vµ céng ®ång ng­êi xung quanh . §ã lµ nh÷ng yÕu tè tiÒm Èn cña nh÷ng x¸o trén ngoµi mong muèn, kh«ng tÝch cùc ®èi víi x· héi . §¹i dÞch HIV/AIDS ë n­íc ta g©y nh÷ng tæn thÊt lín vÒ kinh tÕ cho ®Êt n­íc gia ®×nh ng­êi nhiÔn HIV ,sÏ ng¨n c¶n lµm chËm sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi .DÞch bÖnh HIV/AIDS sÏ t¸c ®éng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn n©u dµi cña ®Êt th«ng qua nh÷ng thay ®æi theo chiÒu h­íng kh«ng tèt cho c¬ cÊu d©n c­ vµ lµm gi¶m c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng lùc l­îng lao ®éng cña x· héi trong t­¬ng lai. N­íc ta còng lµ mét trong nh÷ng n­íc cã tû lÖ n¹o ph¸ thai cao nhÊt thÕ giíi. Theo ­íc tÝnh hiÖn cã kho¶ng 40% phô n÷ cã thai bÞ huû bá b»ng biÖn ph¸p y tÕ xÊp xû 1,5 triÖu ng­êi /n¨m; cã ng­êi n¹o ph¸ thai nhiÒu lÇn trong ®êi vµ nhiÒu lÇn trong mét n¨m. Ch¨n sãc søc khoÎ bµ mÑ cßn yÕu kÐm, hµng n¨m n­íc ta vÉn cßn kho¶ng tõ 2200 ®Õn 2800 bµ mÑ tö vong do c¸c nguyªn nh©n liªn quan ®Õn sinh ®Î vµ thai ngÐn, trong khi 90% c¸c tr­êng hîp nµy cã thÓ tr¸nh ®­îc nÕu cã ®Çy ®ñ hÖ thèng ch¨m sãc. Kho¶ng 50% bµ mÑ kh«ng ®Õn c¬ së y tÕ ®Ó sinh con. GÇn 60% c¸c bµ mÑ cã thai trong t×nh tr¹ng thiÕu m¸u,søc khoÎ yÕu .Tû lÖ tö vong cña trÎ s¬ sinh tr­íc 24 giê chiÕn gÇn 80% trong tæng sè trÎ em chÕt. Tû lÖ chÊp nhËn c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai nh×n chung lµ t­¬ng ®èi cao( kho¶ng 65% c¸c cÆp vî chång trong ®é t­æi sinh ®Î ) ; nh­ng cã ®Õn 20% lµ c¸c biÖn ph¸p tr¸nh thai tû truyÒn thèng hiÖu qu¶ thÊp .Tû lÖ l©y nhiÔm qua ®­êng t×nh dôc n¨m 1996 lµ 50.318 ca, n¨m 2002 lªn tíi 127258 ca c¸ tè chÊt vÒ thÓ lùc cña ng­êi ViÖt Nam cßn h¹n chÕ ®Æc biÖt vÒ chiÒu cao vµ c©n nÆng vµ søc bÒn .Tû lÖ trÎ em d­ãi 5 tuæi suy dinh d­âng cao , chiÕm kho¶ng 30%. §¸ng l­u ý lµ vÉn cßn 1,5% d©n sè bÞ thiÓu n¨ng vÒ lùc vµ trÝ tuÖ. §Ó thùc hiÖn b»ng ®­îc nh÷ng môc tiªu c¶i thiÖn søc khëe cña nh©n d©n ,gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng dÊn sè d©n sè ,chóng ta cÇn ph¸t huy h¬n n÷a nh÷ng mÆt ®· ®¹t ®­îc kh¾c phôc nh÷ng mÆt yÕu kÐm kÕt hîp kinh nghiÖm quèc tÕ víi trong n­íc trong vÊn ®Ò ch¨m sãc søc khoÎ nh©n d©n vµ thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh .Tr­íc m¾t cÇn khÈn tr­¬ng thùc hiÖn nh÷ng nhiÖn vô c¬ b¶n sau ®©y: - T¨ng c­êng cñng cè vµ hoµn thiÖn m¹ng l­íi y tÕ c¬ së: X©y dùng vµ ban hµnh chÝnh s¸ch ­u tiªn N©ng cao chÊt l­¬ng ®Þch vô y tÕ c«ng céng ®Æc biÖt lµ ë c¸c tuyÕn y tÕ c¬ së miÒn nói ,vïng x©u, vïng xa. TiÕp tôc ®Èy m¹nh c«ng t¸c y tÕ dô phßng vµ n©ng cao søc khoÎ, gØam g¸nh nÆng bÖnh tö vong . Tæ chøc thùc hiÖn tèt chiÕn l­îc d©n s« ViÖt Nam giai ®o¹n 2001 ®Õn 2010 coi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh vµ gi¶m tû lÖ sinh lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng d©n sè. 3.3 ¶nh h­ëng cña sù gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh ®Õn b×nh ®¼ng giíi : Ngµy nay tuy ®· cã nh÷ng thay ®æi quan träng vÒ vai trß cña ng­êi phô n÷, song ®iÒu nµy vÉn ch­a phæ biÕn d©n sè vµ b×nh ®¼ng giíi cã t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau trong sù t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c : nh­ kinh tÕ, gi¸o dôc…D©n sè còng lµ mét trong c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng tíi qu¸ tr×nh ®Êu tranh cho b×nh ®¼ng giíi. Tèc ®é t¨ng d©n sè ¶nh h­ëng ®Õn viÖc thùc hiÖn b×nh ®¼ng nam n÷. Nªn ®Æc tr­ng trong mèi quan hÖ giíi gi÷a ph¸t triÓn d©n sè vµ b×nh ®¼ng giíi trong x· héi ngµy nay lµ sù t¨ng d©n sè qu¸ nhanh dÉn ®Õn hËu qu¶ xÊu trong viÖc b×nh ®¼ng giíi. N­íc ta lµ mét n­íc cã tèc ®é ph¸t triÓn d©n sè nhanh, ®Çu t­ cña nhµ n­íc cho gi¸o dôc Ýt, do ®ã hÖ thèng gi¸o dôc kÐm ph¸t triÓn. Phô n÷ Ýt cã c¬ héi häc tËp vµ n©ng cao tr×nh ®é. V× vËy hä th­êng ph¶i lµm viÖc sím vµ lµm c¸c c«ng viÖc kh«ng cã tr×nh ®é chuyªn m«n. Phô n÷ th­êng lÊy chång sím vµ sinh nhiÒu con, do ®ã tèc ®é t¨ng d©n sè cao th× ®Þa vÞ cña phô n÷ th­êng thÊp kÐm nhiÒu so víi nam giíi. Trong ph¹m vi gia ®×nh quy m« gia ®×nh lín (®«ng con) ®Æc biÖt lµ trong c¸c gia ®×nh nghÌo cha mÑ th­êng chØ ­u tiªn cho con trai ®i häc, con g¸i ph¶i ®i lµm sím ®Ó gióp cha mÑ nu«i gia ®×nh. Kh«ng ®­îc ®i häc, lµm viÖc sím vµ ph¶i lÊy chång sím khiÕn cho ng­êi phô n÷ kh«ng cã tr×nh ®é häc vÊn cao. V× vËy hä kh«ng thÓ t×m ®­îc nh÷ng c«ng viÖc cã thu nhËp cao. Kh«ng cã tr×nh ®é hiÓu biÕt nªn hä kh«ng thÓ vµ kh«ng ®­îc tù m×nh quyÕt ®Þnh tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn cuéc sèng cña hä nh­ chän b¹n ®êi, chän c¸c ph­¬ng tiªn tr¸nh thai, chän thêi ®iÓm sinh con . Tãm l¹i d©n sè t¨ng nhanh nÒn kinh tÕ kÐm ®· h¹n chÕ quyÒn b×nh ®¼ng nam n÷ . 3.4 T¸c ®éng cña sù gia t¨ng d©n sè ®Õn viÖc n©ng cao møc sèng d©n c­ : Sù gia t¨ng d©n sè nhanh trë thµnh mét g¸nh nÆng mét th¸ch thøc lín cho ph¸t triÓn nãi chung vµ viÖc n©ng cao møc sèng cña nh©n d©n : T¸c ®éng cña sù gia t¨ng d©n sè nhanh lµm cho ®Êt canh t¸c n«ng nghiÖp b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp, thiÕu viÖc lµm. Cïng víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ vµ nhu cÇu ph¸t triÓn nhµ ë, ®Êt canh t¸c b×nh qu©n ë c¸c vïng n«ng th«n gi¶m. ë nhiÒu ®Þa ph­¬ng ng­êi n«ng d©n n«ng th«n mét mÆt thiÕu ®Êt canh t¸c, mÆt kh¸c do ®êi sèng ë n«ng th«n thÊp kÐm ®· di chuyÓn nªn c¸c thµnh phè lµm cho n¹n thÊt nghiÖp gia t¨ng. Theo tæng ®iÒu tra d©n sè ë ViÖt Nam n¨m 1999 sè ng­êi trong ®é tuæi lao ®éng tõ 15-59 tuæi chiÕm 59,89%. Hµng n¨m ®éi qu©n lao ®éng l¹i ®­îc bæ sung gÇn 1 triÖu ng­êi. N­íc ta lµ n­íc m«ng nghiÖp trªn 70% lùc l­îng lao ®éng sèng ë n«ng th«n nªn khi nguån lao ®éng t¨ng th× diÖn tÝch ®Êt canh t¸c b×nh qu©n ®Çu ng­êi gi¶m. N¨m 1940, b×nh qu©n 1 ng­êi cã 0,26 Ha ®Êt canh t¸c, n¨m 1955 lµ 0,19 Ha ®Õn n¨m 1995 chØ cßn 0,1 Ha. Nguån lao ®éng d­ thõa trong c¶ n­íc ®ang g©y søc Ðp to lín ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng kinh tÕ x· héi, lµm cho møc sèng cña nh©n d©n t¨ng víi møc ®é chËm . D©n sè t¨ng nhanh lµ mét yÕu tè rÊt quan träng dÉn ®Õn thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi thÊp. Sù chªnh lÖch vÒ b×nh qu©n ®Çu ng­êi gi÷a thµnh thÞ vµ n«ng th«n ngµy cµng lín. D©n sè t¨ng nhanh lµm cho chÊt l­îng nhµ ë, dÞch vô y tÕ kÐm. NhiÒu gia ®×nh ph¶i sèng trong nh÷ng ng«i nhµ cã diÖn tÝch chËt hÑp vµ cã chÊt l­îng thÊp. NhiÒu ng­êi d©n ch­a ®­îc sö dông n­íc s¹ch vµ c«ng tr×nh vÖ sinh. KhÈu phÇn ¨n cña ®a sè ng­êi d©n ch­a ®ñ dinh d­ìng, t×nh tr¹ng trÎ em bÞ suy dinh d­ìng cßn nhiÒu . 4.gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng d©n sè : HiÖn nay §¶ng vµ nhµ n­íc ta ®ang nç lùc thùc hiÖn c«ng t¸c tuyªn truyÒn, vËn ®éng ®Ó mäi ng­êi d©n tù nhËn thøc ®­îc ý nghÜa cña kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh ®èi viÖc x©y dùng mét gia ®×nh Êm no, b×nh ®¼ng, tiÕn bé, h¹nh phóc th«ng qua viÖc chñ ®éng, tù nguyÖn, b×nh ®¼ng quyÕt ®Þnh vÒ thêi gian sinh con, sè con vµ kho¶ng c¸ch gi÷a c¸c lÇn sinh phï hîp víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi cña ®Êt n­íc vµ môc tiªu chÝnh s¸ch cña d©n sè trong tõng giai ®o¹n, ®ång thêi, phï hîp víi løa tuæi, t×nh tr¹ng søc khoÎ, ®iÒu kiÖn häc tËp, lao ®éng, c«ng t¸c, thu nhËp vµ nu«i d¹y con. Nhµ n­íc ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó c¸ nh©n, cÆp vî chång thùc hiÖn môc tiªu chÝnh s¸ch d©n sè : Mçi cÆp vî chång sinh tõ mét ®Õn hai con ; sinh con trong ®é tuæi lÝ t­ëng tõ 22 tuæi ®Õn 35 tuæi ®èi víi n÷ ; lùa chon kho¶ng c¸ch gi÷a mçi lÇn sinh hîp lý tõ 3 ®Õn 5 n¨m ; sö dông biÖn ph¸p tr¸nh thai phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ, søc khoÎ, t©m lý vµ ®iÒu kiÖn kh¸c cña mçi c¸ nh©n, cÆp vî chång. N©ng cao søc khoÎ cho mçi ng­êi d©n, ®Æc biÖt lµ phô n÷ mang thai, phô n÷ nu«i con nhá : gi¶m tû lÖ bÖnh tËt, tö vong ®èi víi ng­êi mÑ vµ trÎ s¬ sinh ; t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p phßng, chèng, ®iÒu trÞ c¸c bÖnh nhiÔm khuÈn ®­êng sinh s¶n, bÖnh l©y truyÒn qua ®­êng t×nh dôc, HIV/AIDS. Nhµ n­íc khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt vµ lîi Ých tinh thÇn, thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch x· héi ®Ó t¹o ®éng lùc thóc ®Èy viÖc thùc hiÖn ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n, kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh s©u réng trong nh©n d©n. Nhµ n­íc còng thùc hiÖn chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p gióp ®ì hç trî vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn trong viÖc thùc hiÖn ch¨m sãc søc khoÎ sinh s¶n kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, n©ng cao chÊt l­îng d©n sè ®èi víi ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë vïng s©u, vïng xa, vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n. KhuyÕn khÝch nam n÷ kiÓm tra søc khoÎ tr­íc khi kÕt h«n. ChÊt l­îng d©n sè cña céng ®ång ®­îc ph¶n ¸nh qua t×nh tr¹ng søc khoÎ, dinh d­ìng, n­íc s¹ch, vÖ sinh m«i tr­êng gi¸o dôc, trËt tù x· héi, gia ®×nh v¨n ho¸, tû lÖ sinh vµ thu nhËp cña céng ®ång. III. kÕt luËn Qua viÖc nghiªn cøu ®Ò tµi : “H·y nªu vµ ph©n tÝch ¶nh h­ëng cña sù ph¸t triÓn d©n sè ®Õn kinh tÕ x· héi ë ViÖt Nam ”. Kh«ng nh÷ng ®­a cho ta mét bøc tranh sèng ®éng vÒ d©n sè n­íc ta trong thêi kú võa qua, th«ng qua nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh : Quy m«, tèc ®é gia t¨ng, c¬ cÊu. Mét h×nh ¶nh vÒ thÞ tr­êng lao ®éng : Cung vµ cÇu lao ®éng vµ qua ®ã cho ta thÇy ®­îc mèi quan hÖ d©n sè thÞ tr­êng lao ®éng, nh÷ng c¶n trë ®èi víi viÖc thùc hiÖn vÊn ®Ò d©n sè. Mét mÆt nh÷ng vÊn ®Ò cÊp b¸ch vµ thiÕt thùc nh­ vËy, nh­ng ®iÒu quan träng nhÊt ®èi víi mçi sinh viªn chóng ta lµ : Ta ®· chau råi ®­îc vèn kiÕn thøc vÒ m«n chuyªn ngµnh, l¾m b¾t ®­îc thùc tÕ t×nh h×nh d©n sè, thÞ tr­êng lao ®éng ®Ó tõ ®ã tù nhËn thÊy m×nh ph¶i cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi ®Êt n­íc, tr¸ch nhiÖm chÝnh lµ viÖc häc tËp, l¾m b¾t ®­îc kiÕn thøc c¬ b¶n céng víi viÖc t×m tßi s¸ng t¹o trong nghiªn cøu, ®­a ra nh÷ng ®Þnh h­íng vµ gi¶i ph¸p phï hîp víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cña ®Êt n­íc nh»m thùc hiÖn thùc hiÖn môc tiªu chung mµ ®¶ng vµ nhµ n­íc ®· ®Ò ra: “Thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc”, ®­a ®Êt n­íc ph¸t triÓn vµ theo kÞp tèc ®é cña thÕ giíi Môc lôc I . lêi më ®Çu 1 II. néi dung 2 1. Nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña d©n sè n­íc ta 2 1.1 – VÒ quy m« d©n sè 2 1.2- C¬ cÊu d©n sè: 3 1.3 ChÊt l­îng d©n sè 4 1.4 Ph©n bè d©n c­ 4 2. t¸c ®éng cña d©n sè ®Õn kinh tÕ ë viÖt nam 5 2.1 D©n sè t¸c ®éng ®Õn lao ®éng vµ viÖc lµm 6 2.2 Gia t¨ng d©n sè vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ 10 2.3 D©n sè tiªu dïng vµ tÝch luü 11 3. ¶nh h­ëng cña d©n sè ®Õn c¸c vÊn ®Ò x· héi ë viÖt nam 12 3.1 ¶nh h­ëng d©n sè ®Õn gi¸o dôc 12 3.2 ¶nh h­ëng cña d©n sè ®Õn y tÕ 14 3.3 ¶nh h­ëng cña sù gia t¨ng d©n sè qu¸ nhanh ®Õn b×nh ®¼ng giíi 17 3.4 T¸c ®éng cña sù gia t¨ng d©n sè ®Õn viÖc n©ng cao møc sèng d©n c­ 18 4.gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng d©n sè : 19 III. kÕt luËn 20

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docHãy nêu và phân tích ảnh hưởng của sự phát triển dân số đến kinh tế, xã hội ở Việt Nam.doc