Hiện trạng hệ thống giao thông đường bộ và một số giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của công tác nâng cấp và cải tạo hệ thống giao thông đường bộ trên địa bàn Hà Nội

vô XH, ANQP, v...v... nh»m môc ®Ých ph¸t triÓn d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. Giao th«ng ®­êng bé lµ mét bé phËn quan träng cña hÖ thèng kÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ. Nã cã mét vÞ trÝ vµ vai trß to lín trong sù ph¸t triÓn KT - XH. Thùc vËy, trong ®êi sèng cña x· héi, mçi con ng­êi hµng ngµy ®Òu ph¶i g¾n bã mËt thiÕt víi ho¹t ®éng giao th«ng ®­êng bé. Cã thÓ nãi, ho¹t ®éng giao th«ng ®­êng bé cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn an ninh quèc gia, trËt tù an toµn x· héi còng nh­ ho¹t ®éng cña ®êi sèng KT - XH. Ngµy nay, chóng ta ®· b­íc sang thÕ kû XXI, thÕ kû cña c«ng nghÖ th«ng tin víi nÒn kinh tÕ tri thøc.Thùc hiÖn NghÞ quyÕt §H §¶ng toµn d©n lÇn thø IX, chóng ta ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc v× môc tiªu d©n giµu n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ vµ v¨n minh, tõng b­íc héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. Chóng ta triÓn khai thùc hiÖn HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü, tham gia APEC n¨m 2003 vµ tiÕn tíi gia nhËp WTO. Trong t×nh h×nh ®ã, giao th«ng nãi chung vµ giao th«ng ®­êng bé nãi riªng ngµy cµng cã vai trß to lín trong sù ph¸t triÓn KT - XH. NÕu chóng ta x©y dùng mét hÖ thèng giao th«ng ph¸t triÓn, chØ huy ho¹t ®éng an toµn, h¹n chÕ thÊp nhÊt x¶y ra tai n¹n giao th«ng th× sÏ gãp phÇn to lín thóc ®Èy ph¸t triÓn KT - XH, gi÷ v÷ng an ninh quèc phßng. NÕu hÖ thèng giao th«ng nãi chung vµ giao th«ng ®­êng bé nãi riªng kh«ng ph¸t triÓn th× sÏ ¶nh h­ëng xÊu, thËm chÝ k×m h·m sù ph¸t triÓn KT - XH, ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn an ninh quèc phßng vµ trËt tù an toµn x· héi. X· héi cµng ph¸t triÓn th× ®ßi hái hÖ thèng giao th«ng nãi chung ph¶i ngµy cµng hiÖn ®¹i h¬n. Sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé còng lµ mét trong nh÷ng tiªu chÝ ®Ó ®¸nh gi¸ møc ®é ph¸t triÓn KT - XH cña mçi quèc gia. Lý luËn vÒ tÇm quan träng cña c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé ®èi víi sù ph¸t triÓn KT - XH: Chóng ta ®· biÕt ®­îc vai trß cña hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé cã ý nghÜa quan träng nh­ thÕ nµo ®èi víi sù ph¸t triÓn KT - XH cña c¸c ®« thÞ nãi riªng vµ c¶ n­íc nãi chung. ChÝnh v× vËy, c«ng t¸c ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé lµ mét nhiÖm vô v« cïng quan träng vµ cÊp thiÕt trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cña n­íc ta, vµ ®Æc biÖt ®èi víi thñ ®« Hµ Néi th× ®ã lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô hµng ®Çu cÇn ®­îc c¸c cÊp cã thÈm quyÒn quan t©m. §Ó nhËn thøc râ tÇm quan träng cña c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé, ta cã thÓ vÝ r»ng: C«ng t¸c x©y dùng míi c«ng tr×nh GTVT vÝ nh­ “sinh con”, cßn c«ng t¸c n©ng cÊp b¶o tr× chóng lµ qu¸ tr×nh “nu«i con”. NÕu kh«ng chó träng qu¸ tr×nh thø hai nµy th× hÖ thèng m¹ng ®­êng sÏ bÞ xuèng cÊp nghiªm träng, vµ ®ã sÏ lµ t¸c nh©n g©y ¶nh h­ëng ®Õn sù ph¸t triÓn KT - XH cña ViÖt Nam. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng ®ã, trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y §¶ng vµ ChÝnh phñ ®· ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc duy tr×, n©ng cÊp vµ më réng hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé, ®· ban hµnh nhiÒu chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch nh»m tõng b­íc ph¸t triÓn, më réng hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé víi ph­¬ng ch©m Nhµ n­íc, c¸c tæ chøc, thµnh phÇn kinh tÕ vµ toµn d©n tham gia x©y dùng vµ ph¸t triÓn giao th«ng. Mét khi c«ng t¸c n©ng cÊp c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ t¹o nªn c¸c tuyÕn ®­êng th«ng tho¸ng, mÆt ®­êng xe ch¹y ªm thuËn, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ph­¬ng tiÖn giao th«ng l­u th«ng dÔ dµng, gi¶m thiÓu t¾c nghÏn giao th«ng, h¹n chÕ « nhiÔm m«i tr­êng, vµ ®Æc biÖt gi¶m ®Õn møc tèi ®a thiÖt h¹i vÒ ng­êi vµ cña do tai n¹n giao th«ng g©y ra. N©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé lµ vÊn ®Ò cña sù ph¸t triÓn: HÖ thèng giao th«ng cã vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ ®« thÞ. Thùc vËy, trªn thùc tÕ viÖc lùa chän vÞ trÝ cña c¸c c«ng ty, n¬i ë cña c¸c hé gia ®×nh phÇn lín phô thuéc vµo hÖ thèng ®­êng s¸ vµ ph­¬ng tiÖn ®i l¹i trong thµnh phè. Mµ thêi gian vµ chi phÝ vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ thêi gian ®i l¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo ®é dµi vµ chÊt l­îng ®­êng s¸. §Æc biÖt, ®èi víi gi¸ c¶ ®Êt ®ai phô thuéc rÊt nhiÒu vµo møc ®é thuËn tiÖn cña nã vÒ giao th«ng. Mét m¶nh ®Êt cã thÓ t¨ng gi¸ gÊp nhiÒu lÇn nhê cã viÖc më mét con ®­êng gÇn ®ã. ChÝnh v× vËy, hÖ thèng giao th«ng trong thµnh phè nÕu ®­îc bè trÝ hîp lý vµ ®­îc khai th¸c cã hiÖu qu¶ sÏ gãp phÇn to lín vµo viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ thµnh phè vµ lµm cho nã cã søc hÊp dÉn víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi vµ vai trß quèc tÕ cña nã còng ®­îc n©ng cao. HÖ thèng giao th«ng trong thµnh phè thuËn tiÖn lµ ®iÒu kiÖn ®Ó d©n c­ gi¶m thêi gian ®i l¹i, gi¶m chi phÝ ®i l¹i vµ cã thÓ t¨ng thêi gian nghØ ng¬i ®­îc nhiÒu h¬n, lµm viÖc cã n¨ng suÊt cao h¬n; h¬n n÷a hÖ th«ng giao th«ng thuËn tiÖn cßn h¹n chÕ ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò vÒ giao th«ng nh­: tai n¹n, t¾c nghÏn,... do ®ã sÏ lµ gi¶m chi phÝ x· héi mét c¸ch ®¸ng kÓ. VËy nªn c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé trong thµnh phè lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vµ cÇn ®­îc quan t©m ®óng møc ®Ó cã thÓ ®¹t ®­îc nh÷ng chØ tiªu ph¸t triÓn KT - XH ®Ò ra trong t­¬ng lai tíi. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé: C¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc vÒ vÊn ®Ò n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé: C«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng nãi chung vµ ®­êng bé nãi riªng ®Òu ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo c¸c c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ c¸c ch­¬ng tr×nh hay dù ¸n ®· ®­îc c¸c cÊp cã thÈm quyÒn phª duyÖt vµ ph¶i nhËn ®­îc sù ®Çu t­ vÒ nguån vèn cña ChÝnh quyÒn vµ c¸c tæ chøc kh¸c. Do ®ã, nÕu cã mét c¬ chÕ chÝnh s¸ch phï hîp vµ ®óng ®¾n sÏ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ th«ng giao th«ng, n©ng cao hiÖu qu¶ thùc hiÖn c¸c dù ¸n, ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng vµ kÐo dµi tuæi thä cña c«ng tr×nh, h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a c¸c chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt. Cßn nÕu c¬ chÕ chÝnh s¸ch ban hµnh ra kh«ng hîp lý, kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ sÏ lµ t¸c nh©n g©y trë ng¹i cho c«ng t¸c n©ng cÊp c¶i t¹o, g©y l·ng phÝ tiÒn cña vµ c«ng søc, ¶nh h­ëng ®Õn ph¸t triÓn cña Thñ ®«. V× vËy, tr­íc khi ban hµnh mét c¬ chÕ chÝnh s¸ch míi, Nhµ N­íc vµ c¸c cÊp cã thÈm quyÒn cÇn ph¶i xem xÐt mét c¸ch cÈn träng vµ ph¶i biÕt lÊy thùc tÕ lµm c¬ së. Trªn thùc tÕ, hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé cña Hµ Néi ®ang träng t×nh tr¹ng qu¸ t¶i so víi yªu cÇu vµ chÊt l­îng l¹i xÊu, nªn vÊn ®Ò ®Æt ra ph¶i c¶i t¹o, x©y dùng míi, më réng, n©ng cao chÊt l­îng c«ng tr×nh. Song muèn lµm ®­îc nh­ vËy, tr­íc hÕt ph¶i cã hÖ thèng c¬ së ph¸p luËt phï hîp, hoµn chØnh, cã quy ho¹ch kh«ng gian ®« thÞ ®Õn n¨m 2020 vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo, ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó huy ®éng mäi nguån ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé nãi riªng vµ KCHT ®« thÞ nãi chung. §©y chÝnh lµ c¬ së ®Ó t¹o ®µ cho c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ th«ng giao th«ng ®­êng bé ®­îc tiÕn hµnh thuËn lîi vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. Nguån vèn ®Çu t­ cho c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé: XÐt cho cïng, muèn kh¾c phôc c¸c t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ho¹t ®éng cña KCHT ®« thÞ nãi chung, vµ cña hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé nãi riªng th× ®Òu cÇn ph¶i cã vèn. Nh­ ®· nãi ë trªn, hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé cña n­íc ta do thiÕu vèn nªn lu«n ë trong t×nh tr¹ng yÕu kÐm vÒ chÊt l­îng, thiÕu vÒ sè l­îng vµ ngµy cµng xuèng cÊp mét c¸ch trÇm träng.Thùc vËy, hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé phô thuéc rÊt lín vµo nguån vèn. Mét khi ®­îc ®¸p øng ®Çy ®ñ vÒ nguån vèn th× c¸c dù ¸n n©ng cÊp, c¶i t¹o hay më réng c¸c tuyÕn ®­êng bé míi nhanh chãng ®­îc thùc hiÖn, ®em l¹i hiÖu qu¶ cao. Ng­îc l¹i, nÕu mét dù ¸n n©ng cÊp vµ c¶i t¹o ®­êng bé mµ kh«ng huy ®éng ®­îc nguån vèn th× ch¾c ch¾n dù ¸n ®ã kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc, cho dï dù ¸n ®ã cã kh¶ thi ®Õn mÊy. Nh­ vËy, vai trß cña nguån vèn ®èi víi c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé lµ v« cïng to lín, nã ®­îc vÝ nh­ mét m¾t xÝch quan träng nhÊt trong c«ng t¸c nµy, nã quyÕt ®Þnh tÝnh kh¶ thi còng nh­ sù sèng cßn cña mét dù ¸n. N¨ng lùc vµ phÈm chÊt cña ®éi ngò c¸n bé tham gia c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé: KÕt qu¶ cña c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé phô thuéc rÊt lín vµo quyÕt ®Þnh lùa chän nhµ thÇu. Nhµ thÇu cã ®ñ n¨ng lùc kü thuËt vµ n¨ng lùc tµi chÝnh lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó c«ng tr×nh cã chÊt l­îng tèt, cßn ®iÒu kiÖn ®ñ lµ qu¸ tr×nh qu¶n lý hîp ®ång, qu¶n lý thi c«ng cña chñ ®Çu t­ vµ t­ vÊn gi¸m s¸t, chÊt l­îng cña c¸c c«ng tr×nh ®­îc quyÕt ®Þnh tõng ngµy, tõng giê tr­íc sù gi¸m s¸t vµ ®«n ®èc cña c¸c kü s­ gi¸m s¸t hiÖn tr­êng vµ ®éi ngò c¸n bé tham gia c«ng t¸c. Trong qu¸ tr×nh gi¸m s¸t thi c«ng vµ tiÕn hµnh thi c«ng, vÊn ®Ò cèt lâi chÝnh lµ trØnh ®é, kinh nghiÖm vµ sù trung thùc cña c¸c kü s­ gi¸m s¸t vµ ®éi ngò c¸n bé tham gia c«ng t¸c. NÕu ®éi ngò c¸n bé kh«ng cã ®ñ n¨ng lùc, thiÕu kinh nghiÖm sÏ kh«ng thÓ lùa chän ®­îc nhµ thÇu tèt, kh«ng cã kh¶ n¨ng gi¸m s¸t c«ng tr×nh, do ®ã còng kh«ng thÓ ph¸t hiÖn ®­îc nh÷ng kh©u bÊt hîp lý trong thiÕt kÕ còng nh­ trong thi c«ng. Nguy h¹i nhÊt lµ t­ c¸ch c¸ nh©n cña ®éi ngò c¸n bé tham gia c«ng t¸c, nÕu thiÕu trung thùc sÏ dÉn ®Õn nh÷ng hµnh vi th«ng ®ång víi nhµ thÇu ®Ó kiÕm lêi tõ c«ng tr×nh mµ kh«ng quan t©m ®Õn chÊt l­îng cña c«ng tr×nh. Nh÷ng hµnh vi sai tr¸i cña hä sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ cña c«ng t¸c n©ng cÊp c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé, thÊt tho¸t tiÒn cña Nhµ n­íc, ®Æc biÖt sÏ nhanh chãng trë thµnh mét tiÒn lÖ xÊu trong x· héi, t¹o ®iÒu kiÖn cho nhøng kÎ kh¸c thõa c¬ ®ôc n­íc bÐo cß. Do ®ã cÇn ph¶i khÈn tr­¬ng t×m ra biÖn ph¸p ®Ó ng¨n chÆn t×nh tr¹ng nµy cµng nhanh cµng tèt. Sù phèi hîp gi÷a c¸c cÊp, c¸c ban ngµnh cã liªn quan: Trªn thùc tÕ vÉn lu«n tån t¹i t×nh tr¹ng ®­êng võa lµm xong l¹i bÞ ®µo bíi lªn g©y tèn kÐm vÒ tiÒn cña, c¶n trë giao th«ng vµ ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng sö dông. §ã chÝnh lµ kÕt qu¶ cña viÖc ch­a cã sù phèi hîp tèt gi÷a c¸c cÊp, c¸c ban ngµnh liªn quan. NÕu mét dù ¸n n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé trªn mét tuyÕn ®­êng nµo ®ã ®­îc th«ng qua cho tÊt c¶ c¸c ban ngµnh liªn quan nh­: cÊp tho¸t n­íc, ®iÖn, th«ng tin liªn l¹c, .... Khi c¸c ban ngµnh nµy biÕt ®­îc dù ¸n trªn, sÏ cïng kÕt hîp víi Ban Duy tu giao th«ng ®« thÞ ®Ó tiÕn hµnh l¾p ®Æt toµn bé hÖ thèng ®iÖn n­íc, th«ng tin liªn l¹c... tr­íc khi hoµn thµnh con ®­êng. NÕu cã sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c ban ngµnh nh­ vËy sÏ tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng “ ng­êi x©y kÎ ph¸”, do ®ã tiÕt kiÖm ®­îc rÊt nhiÒu chi phÝ vµ cßn gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c n©ng cÊp c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé. Sè l­îng ph­¬ng tiÖn giao th«ng còng ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé: C«ng t¸c n©ng cÊp c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng lµ mét c«ng viÖc hÕt søc tèn kÐm vµ phøc t¹p. ChÊt l­îng ®­êng cµng tèt th× cµng Ýt ph¶i tiÕn hµnh n©ng cÊp c¶i t¹o. Tuy nhiªn c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o cßn phô thuéc mét phÇn vµo hÖ sè sö dông lßng ®­êng. Do ®ã, nÕu ph­¬ng tiÖn giao th«ng céng c«ng vµ c¸ nh©n cµng t¨ng th× hÖ sè sö dông lßng ®­êng cµng t¨ng cao, hiÖn nay hÖ sè nµy ®ang trong t×nh tr¹ng qu¸ t¶i tõ 2 - 3 lÇn so víi tiªu chuÈn cho phÐp, nhanh chãng lµm gi¶m tuæi thä cña c¸c con ®­êng, chu kú n©ng cÊp c¶i t¹o ngµy cµng rót ng¾n. V× vËy, sè l­îng ph­¬ng tiÖn giao th«ng nhiÒu hay Ýt sÏ quyÕt ®Þnh thêi gian mçi tuyÕn ®­êng ph¶i n©ng cÊp c¶i t¹o l¹i, ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nµy. Sù t¸c ®éng cña d©n sè: D©n sè ®« thÞ ngµy cµng t¨ng nhanh, nhÊt lµ ®èi víi c¸c thµnh phè träng ®iÓm cña vïng kinh tÕ nh­ thµnh phè HCM, Hµ Néi, H¶i Phßng. ë nh÷ng n¬i ®ã kinh tÕ ph¸t triÓn nªn mäi ng­êi ë kh¾p miÒn ®Êt n­íc héi tô vÒ ®Ó mong kiÕm viÖc lµm, cã ®­îc sù c¶i thiÖn vÒ cuéc sèng. Møc t¨ng d©n sè tù nhiªn vµ c¬ häc nh­ hiÖn nay ë c¸c ®« thÞ lín lµ kho¶ng 3,1 - 3,4%/n¨m. NÕu møc t¨ng lªn 4% th× chØ sau 17 n¨m sè d©n sÏ t¨ng lªn gÊp ®«i. Sè d©n t¨ng nhanh lµ ¸p lùc rÊt lín ®èi víi giao th«ng vµ tr­íc hÕt lµ giao th«ng ®« thÞ. Bëi v× ®­êng vµ vØa hÌ kh«ng thÓ t¨ng lªn gÊp hai lÇn trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ kÐm ph¸t triÓn. TÊt nhiªn c¸c yÕu tè kh¸c nh­ cÊp n­íc, tho¸t n­íc, ®iÖn, c©y xanh, r¸c th¶i vµ ngay c¶ sè l­îng nghÜa trang còng ph¶i t¨ng lªn gÊp ®«i. Sù t¸c ®éng cña mËt ®é d©n c­ lµm cho c¸c yÕu tè cña KCHT ®« thÞ bÞ qu¸ t¶i, ®Æc biÖt lµ hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé. Ch­¬ng II: §¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c n©ng cÊp, c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé trªn ®Þa bµn hµ néiGiai ®o¹n 1998 - 2004 Giíi thiÖu chung vÒ Hµ Néi: §iÒu kiÖn tù nhiªn: §Æc ®iÓm ®Þa h×nh thñ ®« Hµ Néi: §Æc ®iÓm khÝ hËu cña thñ ®« Hµ Néi: §Æc ®iÓm thuû v¨n vµ nguån n­íc cña Hµ Néi: Mét sè hiÖn tr¹ng trªn ®Þa bµn Hµ Néi: HiÖn tr¹ng kinh tÕ x· héi: HiÖn tr¹ng d©n sè cña thñ ®« Hµ Néi: Tæng d©n sè Thñ ®« Hµ Néi theo tæng ®iÒu tra d©n sè n¨m 2002 lµ 2.736.400 ng­êi, trong ®ã d©n sè 7 quËn néi thµnh lµ 1.598.000 ng­êi, t­¬ng ®­¬ng 58,39% so víi tæng d©n sè Thµnh phè. Theo sè liÖu tõ Niªn gi¸m thèng kª Hµ Néi 2003 do Côc Thèng kª Hµ Néi biªn so¹n vµ ph¸t hµnh th× ®Õn ngµy 31-12-2003 d©n sè toµn thµnh phè lµ 3.005.300 ng­êi, d©n sè néi thµnh lµ 1.615.400 ng­êi, t­¬ng ®­¬ng 52,87% so víi tæng d©n sè Thµnh phè. Ph©n bè d©n c­ trªn ph¹m vi Hµ Néi kh«ng ®ång ®Òu. Khu vùc néi thµnh mËt ®é d©n sè cao 15.381 ng­êi/km2, trong ®ã cã mét sè khu vùc rÊt cao nh­ khu phè cæ Hµ Néi ( cã ph­êng ë quËn Hoµn KiÕm mËt ®é d©n sè tíi 70.000 - 80.000 ng­êi/km2 ). Khu vùc ngo¹i thµnh mËt ®é d©n sè thÊp, b×nh qu©n 1386 ng­êi/km2. Do tèc ®é ®« thÞ ho¸ c¶«tng nh÷ng n¨m võa qua tû lÖ t¨ng tr­ëng d©n sè trªn toµn thµnh phè trong giai ®o¹n 1992 - 1997 dao ®éng tõ 2,1% ®Õn 2,8%. Riªng khu vùc néi thµnh tû lÖ t¨ng cao h¬n, n¨m 1996 t¨ng 3,13% vµ n¨m 1997 t¨ng 4,26%. Tuy nhiªn hiÖn nay Hµ Néi lµ mét trong nh÷ng TØnh, Thµnh phè cã tû lÖ t¨ng d©n sè tù nhiªn thÊp nhÊt toµn quèc. L­îng d©n sè trong ®é tuæi lao ®éng chiÕm 60% so víi tæng d©n sè cña Hµ Néi, nguån lao ®éng nh×n chung cã tr×nh ®é v¨n ho¸, tr×nh ®é kü thuËt cao, tay nghÒ v÷ng vµng, cÇn cï,... C¬ cÊu lµm viÖc trong ngµnh kinh tÕ khu vùc néi thµnh nh­ sau: Khu vùc I ( N«ng nghiÖp + Ng­ nghiÖp ): 6,5% Khu vùc II ( C«ng nghiÖp, TTTC, X©y dùng ): 39,8% Khu vùc III ( Th­¬ng m¹i, dÞch vô ): 53,7% HiÖn tr¹ng sö dông ®Êt ®ai: Tæng diÖn tÝch ®Êt toµn Thµnh phè lµ 92424,37 ha; trong ®ã ®Êt khu vùc néi thµnh lµ 8437,8 ha, diÖn tÝch ®Êt x©y dùng ®« thÞ trong 7 quËn néi thµnh 5676 ha ( chiÕm tû lÖ 70% ®Êt néi thÞ ), b×nh qu©n 46,14 m2/ng­êi. Tæng diÖn tÝch ®Êt d©n dông 4654 ha, b×nh qu©n 35,85 m2/ng­êi; ®Êt c«ng tr×nh c«ng céng 300 ha, b×nh qu©n 231 m2/ng­êi, ®Êt c©y xanh 163 ha, ®Êt giao th«ng ®« thÞ 613 ha, ®Êt c¬ quan kh«ng ®­îc sù qu¶n lý cña ®« thÞ 262 ha vµ ®Êt c¸c tr­êng ®¹i häc, trung häc qu¶n lý 241 ha. §Êt ngoµi d©n dông 1022 ha, b×nh qu©n 7,9 m2/ng­êi, trong ®ã ®Êt c«ng nghiÖp kho tµng 423 ha, giao th«ng ®èi ngo¹i 56 ha, c¸c c«ng tr×nh ®Çu mèi 170 ha vµ ®Êt an ninh quèc phßng 373 ha. §Æc biÖt ph¶i nãi ®Õn tû lÖ diÖn tÝch ®Êt giao th«ng thÊp, ph©n bè kh«ng ®Òu: T¹i Hµ Néi, mËt ®é ®­êng ®« thÞ (km/km2) míi ®¹t kho¶ng 55% vµ diÖn tÝch ®iÓm ®ç xe míi chØ ®¸p øng 10%. Trong khu vùc phè cò (nh­ quËn hoµn kiÕm) c¸c chØ tiªu giao th«ng t­¬ng ®èi ®¶m b¶o, tû lÖ ®Êt dµnh cho giao th«ng ®¹t kho¶ng 24,6%, mËt ®é ®­êng ®¹t xÊp xØ 20km/km2. §Æc ®iÓm c¬ b¶n cña m¹ng l­íi ®­êng khu vùc nµy lµ bÒ réng lßng ®­êng nhá, b×nh qu©n 2 lµn xe, hÌ réng 2-3m, c¸c ®iÓm giao c¾t qu¸ gÇn nhau, b¸n kÝnh cong b»ng ng· t­ nhá rÊt dÔ x¶y ra t¾c nghÏn… §èi víi c¸c khu vùc h¹n chÕ ph¸t triÓn (trong vµnh ®ai II), hÇu hÕt c¸c tuyÕn ®­êng mang tÝnh ®éc ®¹o, huyÕt m¹ch ®ãng vai trß võa lµ trôc giao th«ng ®èi ngo¹i võa kiªm lu«n chøc n¨ng giao th«ng ®« thÞ nh­ c¸c tuyÕn Gi¶i Phãng, NguyÔn V¨n Cõ (QL1), NguyÔn Tr·i (QL6)…víi c¸c chØ tiªu giao th«ng rÊt thÊp ®¹t 25-30% yªu cÇu. T¹i quËn §èng §a, tû lÖ ®Êt giao th«ng chØ ®¹t 3,1%, mËt ®é ®­êng ®¹t kho¶ng 2km/km2; t¹i quËn Hai Bµ Tr­ng, tû lÖ ®Êt giao th«ng ®¹t 6,3%, mËt ®é ®­êng xÊp xØ 3km/km2. Sù thiÕu hôt râ nÐt m¹ng l­íi ®­êng khu vùc, néi bé cã tÝnh chÊt bæ trî, liªn hoµn hay cÊu tróc x­¬ng c¸ b¸m däc theo c¸c trôc ®­êng lín lµ ®Æc tr­ng cña m¹ng líi ®­êng khu vùc nµy. Tû lÖ ®Êt dµnh cho giao th«ng ë Hµ Néi chØ ®¹t 6,31% trong khi ®ã phÇn lín c¸c n­íc ph¸t triÓn vµ mét sè n­íc trong khu vùc tû lÖ nµy lµ 15– 25%. ChØ tiªu cho giao th«ng ®éng vµ tÜnh chØ ®¹t h¬n 2 m2/ng­êi trong khi ®ã ë mét sè n­íc lµ 19-21m2/ng­êi. Nh×n chung chØ tiªu sö dông ®Êt néi thµnh rÊt thÊp, so víi quy chuÈn x©y dùng ViÖt Nam vµ so víi c¸c ®« thÞ trªn thÕ giíi, mËt ®é x©y dùng cña nhiÒu khu vùc qu¸ cao ¶nh h­ëng tíi m«i tr­êng ë, ®Æc biÖt t¹i c¸c khu phè cæ vµ khu phè cò, ®ang thiÕu trÇm träng c¸c diÖn tÝch phô trî cÇn thiÕt nh­ c©y xanh, kho¶ng kh«ng..... §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé trªn ®Þa bµn Hµ Néi giai ®o¹n 1998 -2004: HiÖn tr¹ng hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé trªn ®Þa bµn Hµ Néi: T¹p chÝ Giao th«ng vËn t¶i - Sè 112 - 2004 Thñ ®« Hµ Néi hiÖn nay cã gÇn 3 triÖu d©n, víi chõng 11 v¹n «t«, 1 triÖu xe m¸y, gÇn 1 triÖu xe ®¹p, chõng 2000 taxi, trªn 40 xe buýt,... Nhu cÇu ®i l¹i cña Hµ Néi theo kÕt qu¶ tÝnh to¸n khoa häc, rÊt s¸t víi thùc tÕ cña ®Ò tµi “ X©y dùng m« h×nh giao th«ng hîp lý ®èi víi Thµnh phè Hµ Néi ®Õn n¨m 2005 - 2010 vµ 2020 ” lµ 4 triÖu l­ît ®i l¹i/ngµy. Trong khi ®ã n¨ng lùc xe buýt chØ ®¸p øng ®­îc chõng 2 - 3%, h¬n n÷a thùc tr¹ng h¹ tÇng kü thuËt giao th«ng l¹i hÕt søc l¹c hËu, nghÌo nµn, kh«ng t­¬ng xøng vµ m¹ng l­íi thµnh phè chØ ®¸p øng chõng 30% nhu cÇu ®i l¹i cña ®« thÞ 3 triÖu d©n. Toµn Thµnh phè chØ cã mét sè cÇu v­ît, ®­êng chiu, ®­êng phè ch­a trùc th«ng, nhiÒu tuyÕn hÑp, mËt ®é giao c¾t cao, c¸c trôc vµnh ®ai thi c«ng tiÕn ®é chËm, hÖ thèng tÝn hiÖu ch­a thËt hîp lý. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé cña Thñ ®« ®· ®­îc c¶i thiÖn ®¸ng kÓ. Riªng giai ®o¹n 1996 - 2000 ®· triÓn khai x©y dùng ®­îc trªn 61 km ®­êng, duy tu, duy tr× vµ c¶i t¹o n©ng cÊp nhiÒu tuyÕn ®­êng cò ®­a tû lÖ ®­êng ®­îc r¶i th¶m lªn trªn 90% ( ®èi víi ®­êng néi thµnh ) vµ kho¶ng 50% ( ®èi víi ®­êng ngo¹i thµnh ). NhiÒu nót giao th«ng quan träng ®­îc më réng, hÖ thèng ®Ìn tÝn hiÖu ®iÒu khiÓn giao th«ng hiÖn ®¹i ®­îc l¾p ®Æt trªn 100 nót. NhiÒu tuyÕn ®­êng ®­îc kÎ s¬n ph©n lµn, ®Æt gi¶i ph©n c¸ch, hÖ thèng biÓn b¸o ph¶n quang. NhiÒu tuyÕn ®­êng, nhiÒu nót giao th«ng ®­îc c¶i t¹o, më réng ®­a vµo khai th¸c. Néi thµnh Hµ Néi cã 368 ®­êng phè, ngâ phè víi tæng chiÒu dµi lµ 276 km, trªn mét diÖn tÝch lµ 70 km2. NÕu tÝnh c¶ ®­êng ngo¹i thµnh, ngâ xãm th× tæng chiÒu dµi ®­êng cña toµn Hµ Néi lµ 1.423 km. Tuy nhiªn m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé trong néi thµnh cßn kÐm ph¸t triÓn so víi tiªu chuÈn mét thµnh phè cã sè d©n t­¬ng ®­¬ng ë c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn vÒ mËt ®é ®­êng thÊp, ph©n bè kh«ng ®Òu, cÊu tróc hçn hîp, thiÕu sù liªn th«ng vµ cßn bÞ chia c¾t. Qui m« vµ tiªu chuÈn kü thuËt kh«ng ®ång nhÊt. Nh÷ng khuyÕt tËt cña mÆt ®­êng nh­: ®é gå gÒ qu¸ møc, c¸c n¾p hè ga cao h¬n mÆt ®­êng, lµm cho d©y giao th«ng kh«ng “tr¬n”, gi¶m n¨ng lùc l­u th«ng ... cÇn ph¶i ®­îc söa ch÷a, n©ng cÊp c¶i t¹o nhanh chãng. M¹ng l­íi ®­êng nãi chung ch­a hoµn chØnh, cßn thiÕu nhiÒu ®­êng nèi gi÷a c¸c trôc chÝnh quan träng. NhiÒu tuyÕn ®­êng rÊt quan träng ( kÓ c¶ ®­êng vµnh ®ai 1 vµ 2 ) ch­a ®­îc c¶i t¹o më réng ®Ó ®¶m b¶o n¨ng lùc cÇn thiÕt. Giao th«ng tÜnh rÊt nghÌo nµn vµ kh«ng tiÖn lîi. Tû lÖ quü ®Êt dµnh cho giao th«ng qu¸ Ýt, míi ë møc trªn d­íi 8%, thÊp nhiÒu so víi khu vùc vµ trªn thÕ giíi (25%). ChÊt l­îng ®­êng thÊp: ®­êng ng¾n h¬n 500 m cã bÒ réng d­íi 10 m chiÕm tíi 60%. KCHT giao th«ng khu vùc néi ®« cña Hµ Néi ( vµ c¶ TP HCM ) hÇu nh­ vÉn gi÷ nguyªn hiÖn tr¹ng nh­ mÊy chôc n¨m tr­íc ®©y, mÆc dï d©n sè ®· t¨ng gÊp 2 - 3 lÇn vµ kinh tÕ ph¸t triÓn t¨ng nhiÒu lÇn. Cô thÓ, trong Thµnh phè cßn tån t¹i nhiÒu tuyÕn ®­êng rÊt hÑp. Cã tíi h¬n 40% lµ ®­êng ngâ, hÎm cã chiÒu réng < 7m, l¹i bÞ lÊn chiÕm tù nhiªn v« tæ chøc lµm cho c¸c tuyÕn ®­êng ®· nhá l¹i cµng nhá h¬n, khóc quµnh hÑp, cßn thiÕu rÊt nhiÒu ®iÓm ®ç xe. MÆt c¾t ngang ®­êng nãi chung lµ hÑp. Kh¶ n¨ng më réng ®­êng néi thÞ rÊt khã kh¨n do c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng cßn gÆp rÊt nhiÒu v­íng m¾c. VØa hÌ hÇu hÕt bÞ chiÕm dông ®Ó xe hoÆc bu«n b¸n, ng­êi ®i bé ph¶i ®i trµn xuèng lßng ®­êng g©y t¾c nghÏn vµ tai n¹n giao th«ng. C¸c nót giao th«ng quan träng hiÖn t¹i ®Òu lµ nót giao b»ng. Mét sè nót ®ang ®­îc x©y dùng d­íi d¹ng giao c¾t trùc th«ng kh¸c møc. Trong giê cao ®iÓm, trªn c¸c ®­êng trôc, hÖ sè sö dông lßng ®­êng ®· v­ît qu¸ tõ 2 - 3 lÇn so víi tiªu chuÈn. Do chÊt l­îng ®­êng xÊu, lßng ®­êng qu¸ hÑp ( 7 - 11 m ), c¸c giao c¾t ®ång møc qu¸ gÇn nhau ( néi thµnh trung b×nh lµ 380 m ) céng víi l­îng ph­¬ng tiÖn giao th«ng c¸ nh©n, chñ yÕu lµ l­îng xe m¸y qu¸ lín dÉn ®Õn ïn t¾c, lén xén, mÊt an toµn giao th«ng, g©y « nhiÔm m«i tr­êng vµ lµm gi¶m tuæi thä cña c¸c tuyÕn ®­êng, cã nh÷ng tuyÕn ®­êng ®· bÞ xuèng cÊp nghiªm träng cÇn ph¶i ®­îc n©ng cÊp c¶i t¹o nhanh chãng ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh l­u th«ng. Nãi chung, KCHT giao th«ng cña Hµ Néi mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c khu vùc vµ c¸c quËn, gi÷a giao th«ng ®éng vµ giao th«ng tÜnh. HÇu hÕt c¸c nót giao th«ng lµ giao ®ång møc, nhá vµ hÑp t¹o ra ïn t¾c vµo giê cao ®iÓm. Träng t¶i cÇu, ®­êng ë mét sè tuyÕn cßn thÊp, kh«ng ®ång bé. H¬n n÷a hÖ thèng cÊp tho¸t n­íc kÐm g©y ngËp lôt, gãp phÇn lµm c¶n trë giao th«ng vµo mïa m­a lò, ®ång thêi nhanh chãng lµm sôt lë lßng ®­êng, ¶nh h­ëng nghiªm träng ®Õn chÊt l­îng ®­êng ®« thÞ, ®ßi hái ph¶i cã sù n©ng cÊp vµ c¶i t¹o th­êng xuyªn. §¸nh gi¸ chung vÒ m¹ng l­íi ®­êng bé néi thÞ cña thñ ®« Hµ Néi: Víi nhiÒu nç lùc ph¸t triÓn hÖ thèng ®­êng giao th«ng ®« thÞ trong nh÷ng n¨m võa qua, bé mÆt giao th«ng cña thµnh phè ®· cã nhiÒu tiÕn bé, nhiÒu tuyÕn ®­êng ®­îc x©y dùng míi vµ n©ng cÊp, c¶i t¹o. Tuy nhiªn t×nh tr¹ng qu¸ t¶i ë c¸c m¹ng l­íi ®­êng giao th«ng cßn th­êng xuyªn x¶y ra. M¹ng l­íi ®­êng giao th«ng cña thµnh phè tuy cã cÊu tróc m¹ng l­íi hîp lý bao gåm c¸c lo¹i ®­êng h­íng t©m, vµnh ®ai nh­ng thiÕu c¸c ®­êng chuyÓn tiÕp, bÒ ngang hÑp, nhiÒu nót, chøc n¨ng lÉn lén, ch­a ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, kh«ng an toµn ( thiÕu cÇu v­ît, thiÕu cÇu chui, ®­êng cho kh¸ch bé hµnh qua ®­êng, ¸nh s¸ng ban ®ªm, c¸c nót chØ cã giao c¾t ®ång møc, thiÕu ®Ìn tÝn hiÖu ....). Cã nhiÒu khu vùc thuéc c¸c quËn néi thµnh ®­êng hiÖn t¹i chñ yÕu lµ c¸c ®­êng ngâ hÑp, rÊt khã kh¨n khi më ®ñ mÆt c¾t quy ho¹ch. VÝ dô nèi gi÷a 3 trôc h­íng t©m chÝnh trôc Lª DuÈn - ®­êng Gi¶i Phãng víi trôc T«n §øc Th¾ng - NguyÔn L­¬ng B»ng - T©y S¬n vµ trôc Gi¶ng Vâ - L¸ng H¹ tõ thôc nèi NguyÔn Th¸i Häc ®Õn thôc ®­êng L¸ng - Tr­êng Chinh, míi chØ cã trôc Kh©m Thiªn - La Thµnh vµ Kim Liªn - Chïa Béc - Th¸i hµ cßn lµ c¸c ®o¹n ®­êng kh«ng hoµn chØnh. Do thiÕu c¸c trôc ®­êng nèi c¸c trôc h­íng t©m chÝnh khiÕn cho mËt ®é ®i l¹i trªn mét vµi trôc ®­êng nèi nµy qu¸ t¶i, v­ît qu¸ nhiÒu kh¶ n¨ng th«ng hµnh, dÉn ®Õn hiÖn t­îng ïn t¾c giao th«ng. Mét sè thµnh qu¶ ®· ®¹t ®­îc trong c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶it¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé trªn ®Þa bµn Hµ Néi trong giai ®o¹n 1998 - 2004: M¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé cña Hµ Néi còng bao gåm m¹ng l­íi ®­êng giao th«ng ®èi ngo¹i vµ m¹ng l­íi ®­êng giao th«ng ®èi néi. Quy ho¹ch ph¸t triÓn vËn t¶i hµnh kh¸ch c«ng céng TP Hµ Néi ®Õn n¨m 2010 vµ n¨m 2020 M¹ng l­íi ®­êng giao th«ng ®èi ngo¹i: M¹ng l­íi quèc lé h­íng t©m: N»m ë vÞ trÝ trung t©m ®ång b»ng B¾c bé, Thñ ®« Hµ Néi lµ n¬i häi tô cña c¸c tuyÕn Quèc lé chiÕn l­îc quan träng nh­ QL 1A, 5, 6, 32, 2 vµ 3. §©y lµ c¸c tuyÕn ®­êng t¹o ra mèi liªn hÖ tõ Thñ ®« Hµ Néi ®i c¸c trung t©m d©n c­, kinh tÕ vµ quèc phßng cña c¶ n­íc. §ång thêi ng­îc l¹i còng t¹o sù giao l­u gi÷a c¸c TØnh thµnh kh¸c trong c¶ n­íc víi Thñ ®«. Trong thêi gian gÇn ®©y nhiÒu tuyÕn ®­êng giao th«ng quan träng ®· ®­îc c¶i t¹o vµ n©ng cÊp nh»m gi¶i to¶, ph©n luång giao th«ng cho Thñ ®« Hµ Néi tõ xa, gi¶m ¸p lùc qu¸ t¶i cho m¹ng l­íi giao th«ng ®« thÞ Hµ Néi, ®Æc biÖt trªn c¸c trôc h­íng t©m vµ c¸c cöa « hiÖn nay. §ã lµ: Quèc lé 5: HiÖn t¹i tuyÕn ®­êng ®· ®­îc n©ng cÊp vµ c¶i t¹o thµnh 4 lµn ®­êng xe, rót ng¾n ®­îc 1/3 thêi gian xe ch¹y so víi tr­íc ®©y. Quèc lé 1A phÝa B¾c: HiÖn t¹i ®· ®­îc n©ng cÊp ®¹t tiªu chuÈn ®­êng cÊp 3, 2 lµn xe c¬ giíi, riªng ®o¹n B¾c Ninh - Hµ Néi tiªu chuÈn ®­êng cÊp 1, nÒn 6 lµn, mÆt ®­êng 4 lµn. Trong ®ã ®o¹n tõ B¾c Giang vÒ Hµ Néi tuyÕn ®­îc t¸ch ra, lµm míi ®i gÇn song song vµ c¸ch tuyÕn hiÖn cã kho¶ng 800 - 1200m vÒ phÝa §«ng nam ®Ó nèi víi cÇu §uèng míi, gÆp QL 5 t¹i vÞ trÝ cÇu B©y. Quèc lé 1A phÝa Nam: HiÖn t¹i ®· x©y dùng tuyÕn cao tèc Ph¸p V©n - CÇu GiÏ, vÞ trÝ tuyÕn c¬ b¶n ch¹y song song vµ c¸ch tuyÕn ®­êng 1A hiÖn cã tõ 1200 - 2000m vÒ phÝa §«ng. §©y lµ tuyÕn ®­êng ®­îc x©y dùng theo tiªu chuÈn ®­êng cao tèc víi 4 lµn xe c¬ giíi. Trong khi ®ã QL1 cò tõ Ph¸p V©n - V¨n §iÓn ®· ®­îc n©ng cÊp më réng. Quèc lé 6: HiÖn t¹i tuyÕn ®­êng nµy ®· vµ ®ang ®­îc n©ng cÊp, më réng, trong ®ã ®o¹n tõ thÞ x· Hµ §«ng ®Õn Ba La ®· ®­îc më réng thµnh 6 lµn xe. Dù kiÕn trong t­¬ng lai QL 6 sÏ ®­îc më réng thµnh xa lé, t¹o mèi liªn hÖ chiÕn l­îc víi c¸c tØnh phÝa T©y vµ phÝa T©y Nam cña Thµnh phè. Quèc lé 3 vµ 2: Trong nh÷ng n¨m qua hai tuyÕn ®­êng nµy còng ®­îc tËp trung n©ng cÊp nh»m t¨ng ¨ng lùc th«ng qua trªn toµn tuyÕn. HiÖn t¹i QL 2 ®­îc ®Êu nèi víi ®­êng B¾c Th¨ng Long - Néi Bµi, t¹o mèi liªn hÖ tõ Thñ ®« ®i c¸c tØnh phÝa T©y vµ T©y B¾c. QL 3 ®o¹n tõ huyÖn lé Sãc S¬n vÒ Thµnh phè ®· ®­îc më réng ®Ó ®¶m b¶o l­u l­îng giao th«ng. Quèc lé 32: HiÖn t¹i ®©y lµ QL cuèi cïng ®i vµo Thñ ®« ë phÝa T©y ch­a d­îc triÓn khai n©ng cÊp vµ c¶i t¹o. ChÊt l­îng mÆt ®­êng xuèng cÊp nhiÒu. §Æc biÖt ®o¹n vµo gÇn Hµ Néi. HiÖn t¹i ®o¹n CÇu DiÔn - nót Mai DÞch ( giao víi ®­êng Vµnh ®ai III ) ®· ®­îc më réng víi quy m« mÆt c¾t ngang 50m. ®· gãp phÇn gi¶m ¸ch t¾c giao th«ng. TuyÕn ®­êng cao tèc L¸ng - Hoµ l¹c: Víi chñ tr­¬ng t¹o c¬ së cho viÖc triÓn khai x©y dùng chuçi ®« thÞ ®èi träng MiÕu M«n - Xu©n Mai - Hoµ L¹c - S¬n T©y, Nhµ n­íc ®· quyÕt ®Þnh x©y d­ng tuyÕn ®­êng cao tèc L¸ng - Hoµ L¹c cã chiÒu dµi h¬n 30km, ®¶m b¶o mèi liªn hÖ trùc tiÕp gi÷a trung t©m Hµ Néi vµ chuçi d« thÞ nµy, giai ®o¹n , qui m« 2 lµn xe, ®· ®­îc ®­a vµo sö dông tõ n¨m 1998. T¹i quyÕt ®Þnh sè 2013/ Q§- BGTVT ngµy 10/7/2003, Bé tr­ëng Bé GTVT quyÕt ®Þnh ®Çu t­ dù ¸n Më réng vµ hoµn thiÖn ®­êng L¸ng - Hoµ L¹c theo h×nh thøc sö dông quü ®Êt t¹o vèn x©y dùng CSHT. Theo quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®­êng L¸ng - Hoµ L¹c sÏ ®­îc më réng víi chiÌu réng ®­êng ®á lªn 140m, bao gåm ®­êng cao tèc 6 lµn xe tèc ®é 120km/h vµ mçi bªn cã ®­êng gom song hµnh mÆt ®­êng 10,5m. Vµo thêi ®iÓm nµy thiÕt kÕ kü thuËt ®· ®­îc Bé GTVT thùc hiÖn, chuÈn bÞ khëi c«ng x©y dùng. HÖ thèng ®­êng vµnh ®ai: Do ®Æc ®iÓm vÒ vÞ trÝ vµ vai trß cña Hµ Néi võa ë vµo trung t©m ®ång b»n B¾c bé, võa lµ Thñ ®« cña c¶ n­íc, qu¸ tr×nh ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng khu vùc Hµ Néi ®· h×nh thµnh c¸c ®­êng h­íng t©m, t¹o ra c¸c luång di d©n lín dån vÒ Hµ Néi. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy gi¶i ph¸p hîp lý h¬n c¶ lµ ph¶i x©y dùng c¸c ®­êng vµnh ®ai xung quanh thµnh phè, nh»m gi¶i to¶, ®iÒu phèi c¸c luång xe qu¸ c¶nh qua khu vùc Hµ Néi còng nh­ m¹ng l­íi giao th«ng ®èi ngo¹i cña Thñ ®«. Quy ho¹ch tæng thÓ c¶u Hµ Néi tíi n¨ 2020 ®· ®­îc Thñ t­íng ChÝnh phñ phª duyÖt n¨m 1998 ®· ®Þnh h­íng cho m¹ng l­íi giao th«ng ®­êng bé cña Thñ ®« cã 4 tuyÕn ®­êng “ Vµnh ®ai ” víi tªn gäi vµ vÞ trÝ nh­ sau: Vµnh ®ai I: cã tuyÕn ®i c¬ b¶n nh­ sau: NguyÔn Kho¸i - TrÇn Kh¸t Ch©n - §¹i Cå ViÖt - La Thµnh - ¤ Chî Dõa - Gi¶ng Vâ - Ngäc Kh¸nh - LiÔu Giai - Hoµng Hoa Th¸m. HiÖn t¹i vµnh ®ai 1 ®· më ®­îc mét sè ®o¹n víi bÒ réng tõ 50 - 54 m nh­ ®o¹n §¹i Cå ViÖt, TrÇn Kh¸t Ch©n, Kim Liªn. Vµnh ®ai II: cã tuyÕn ®i c¬ b¶n lµ: B¾t ®Çu tõ dèc Minh Khai - Ng· t­ Väng - Ng· t­ Së - §­êng L¸ng - CÇu GiÊy - B­ëi - L¹c Long Qu©n - ®ª NhËt T©n vµ v­ît s«ng Hång tõ vÞ trÝ x· Phó Th­îng sang x· VÜnh Ngäc, qua §«ng Héi, §«ng Trï, QL5, tiÕp tôc v­ît s«ng Hång t¹i VÜnh Tuy nèi vµo dèc Minh Khai. HiÖn t¹i Vµnh ®ai 2 ®· c¬ b¶n hoµn thµnh c¸c ®o¹n phÝa Nam s«ng Hång vµ ®ang ®¶m nhiÖm vai trß lµ tuyÕn vµnh ®ai chÝnh cña Thñ ®«. Tuy nhiªn do tèc ®é ®« thÞ ho¸ nhanh nªn tuyÕn ®­êng Vµnh ®ai 2 ®ång thêi ®¶m nhiÖm hai chøc n¨ng lµ tuyÕn vµnh ®ai Thµnh phè vµ tuyÕn giao th«ng ®« thÞ. Vµnh ®ai III: B¾t ®Çu tõ ®­êng B¾c Th¨ng Long - Néi Bµi - Mai DÞch - Thanh Xu©n - Ph¸p V©n - Sµi §ång - cÇu §uèng míi - Ninh HiÖp - ViÖt Hïng - nèi víi ®­êng B¾c Th¨ng Long - Néi Bµi thµnh tuyÕn ®­êng khÐp kÝn. TuyÕn ®­êng Vµnh ®ai 3 cho tíi thêi ®iÓm th¸ng 6 n¨m 2004 vÉn ch­a h×nh thµnh mét tuyÕn liªn tôc, b­íc ®Çu míi h×nh thµnh mét sè ®o¹n nh­ sau: §o¹n tõ s©n bay Néi Bµi - cÇu Th¨ng Long - ®­êng 32 víi chiÒu dµi kho¶ng 17 km, bÒ réng mÆt c¾t ngang B = 23 - 24 m bao gåm 4 lµn xe c¬ giíi, hai bªn cã d¶i ®­êng cho xe th« s¬. §o¹n Ph¸p V©n - Yªn Së víi chiÒu dµi kho¶ng 2.0km, bÒ réng mÆt c¾t ngang B = 10 - 12 m, gåm 2 lµn xe. §o¹n Mai DÞch - QL 6: ®· tiÕn hµnh x©y dùng tuyÕn ®­êng Mai DÞch - Ph¸p V©n tõ th¸ng 12 n¨m 2001, ®Õn th¸ng 12 n¨m 2003 ®· th«ng xe ®o¹n tõ Mai DÞch - Trung Hoµ. M¹ng l­íi ®­êng giao th«ng ®èi néi: Trong nh÷ng n¨m qua, ®Æc biÖt tõ n¨m 1992 lµ n¨m b¾t ®Çu thùc hiÖn quy ho¹ch tæng thÓ Thñ ®« Hµ Néi ®­îc Nhµ n­íc phª duyÖt t¹i quyÕt ®Þnh sè 132 CT, Thµnh phè ®· tËp trung vµo viÖc n©ng cÊp, c¶i t¹o vµ x©y dùng míi cho hÖ thèng m¹ng l­íi ®­êng ®« thÞ, nh»m c¶i thiÖn t×nh h×nh giao th«ng cña Thµnh phè ®¸p øng ®ßi hái cña sù ph¸t triÓn KT - XH vµ x©y dùng Thñ ®«. H¹ tÇng ®­êng bé cña trung t©m Hµ Néi gåm 326 phè vµ c¸c ®­êng phè hiÖn t¹i ®Òu ng¾n vµ hÑp, chÊt l­îng mÆt ®­êng tõ trung b×nh ®Õn xÊu. M¹ng l­íi ®­êng bao gåm c¶ mét vµi ®­êng h­íng t©m cho c¶ giao th«ng vµo thµnh phè vµ giao th«ng qu¸ c¶nh. C¸c ®­êng vµnh ®ai hiÖn nay kh«ng thùc hiÖn ®­îc c¸c chøc n¨ng cÇn cã v× bÞ ng¾t qu·ng hoÆc kh«ng ®ñ chiÒu réng hay c¸c vÊn ®Ò kh¸c khã kh¨n cho giao th«ng. Trõ mét sè con ®­êng x©y dùng gÇn ®©y cã mÆt c¾t ngang ®­êng t­¬ng ®èi réng cßn hÇu hÕt lµ rÊt hÑp ( c¶ lßng ®­êng vµ vØa hÌ ). §Æc biÖt ®­êng phè cæ cã chiÒu réng tõ 6 - 8m, phè cò ®¹t tõ 12 -18m. Kho¶ng c¸ch ®­êng tíi ng· ba, ng· t­ ( « vu«ng ) ë phè cæ ®¹t tõ 50 - 100m, phè cò ®¹t tõ 200 - 400m dÉn tíi tèc ®é xe ch¹y chØ ®¹t 17,7 - 27,7 km/h. Trong mÊy n¨ng gÇn ®©y, vÒ c¬ b¶n c¸c tuyÕn h­íng t©m chÝnh (phÇn tuyÕn n»m s©u trong ®« thÞ) ®· ®­îc më réng, n©ng cÊp vµ c¶i t¹o l¹i, cô thÓ nh­ sau: §­êng Gi¶i Phãng ®o¹n tõ V¨n §iÓn - Kim Liªn mÆt c¾t nganh ®· më réng tíi 38,5 - 42m víi 4 - 6 lµn xe c¬ giíi, mçi bªn ®Òu cã ®­êng cho xe th« s¬ r«ng 5 - 6m. §­êng NguyÔn Tr·i mÆt c¾t ngang réng 50 - 60m, víi 6 lµn xe c¬ giíi vµ 2 lµn cho xe th« s¬ ë hai bªn. §­êng 32 ®o¹n CÇu GiÊy - ®­êng Th¨ng Long ( nay lµ ®­êng Xu©n Thuû ) cã mÆt c¾t ngang réng 33m víi 6 lµn xe ch¹y. §­êng NguyÔn V¨n Cõ víi mÆt c¾t ngang ®¶o b¶o cho 4 lµn xe ch¹y liªn tôc vµ 2 bªn cã lßng ®­êng cho xe th« s¬ réng 5,5m. Ngoµi ra ®o¹n CÇu Chui - Tr©u Quú mÆc dï hiÖn t¹i ®­îc coi nh­ ®­êng quèc lé nh­ng do tèc ®é ®« thÞ ho¸ khu vùc Sµi §ång nhanh chãng, mét lo¹t c¸c khu c«ng nghiÖp, ®« thÞ míi ®· vµ ®ang ®­îc triÓn khai x©y dùng. Do ®ã tÝnh chÊt ®­êng ®« thÞ ®o¹n nµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh. Cïng víi sù më réng c¸c ®­êng ®« thÞ h­íng t©m, ®· më réng vµ x©y dùng mét sè tuyÕn cÊp Thµnh phè trong khu vùc néi thµnh nh»m t¨ng kh¶ n¨ng l­u th«ng trªn c¸c trôc giao th«ng chÝnh, tõng b­íc hoµn chØnh c¸c tuyÕn ®­êng “ khung” cÊp Thµnh phè, ®ã lµ: TuyÕn ®­êng Hoµng Hoa Th¸m - LiÔu Giai - Ngäc Kh¸nh cã mÆt c¾t ngang réng 50m víi 6 lµn xe ch¹y. TuyÕn ®­êng TrÇn Kh¸t Ch©n - §¹i Cå ViÖt - Kim Liªn cã mÆt c¾t ngang réng tõ 50 - 54m gåm 4 lµn xe c¬ giíi vµ 4 lµn xe th« s¬. TuyÕn ®­êng Yªn Phô - ®ª NhËt T©n víi mÆt c¾t ngang ®¶m b¶o cho 4 - 6 lµn xe ch¹y. TuyÕn ®­êng Kim M· - CÇu GiÊy mÆt c¾t ngang réng 33m víi 6 lµn xe ( riªng ®o¹n khu ngo¹i giao ®oµn réng 30m víi 4 lµn xe ). TuyÕn ®­êng Th¸i Hµ - Huúnh Thóc Kh¸ng cã mÆt c¾t ngang réng 30m víi 4 lµn xe. TuyÕn ®­êng Hoµng Quèc ViÖt cã mÆt c¾t réng 50m víi 6 lµn xe c¬ giíi vµ dù tr÷ cho ®­êng s¾t néi ®«. §­êng L¸ng H¹ - Thanh Xu©n ( Vµnh ®ai III ) cã chiÒu r«ng 50m. tr­íc m¾t mçi bªn 2 lµn xe c¬ giíi ®· ®­a vµo sö dông nh©n kû niÖm 50 n¨m ngµy gi¶i phãng Thñ ®« 10/10/1954 - 10/10/2004. Mét sè khã kh¨n vµ nh÷ng nguyªn nh©n chÝnh lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÕu qu¶ cña c«ng t¸c n©ng cÊp c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé trªn ®Þa bµn Hµ Néi: TËn dông triÖt ®Ó ®­êng cò trong thiÕt kÕ n©ng cÊp, viÖc nµydÉn tíi rÊt nhiÒu khã kh¨n trong c«ng t¸c n©ng cÊp c¶i t¹o, ¶nh h­ëng nhiÒu tíi chÊt l­îng thi c«ng: Thø nhÊt lµ c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng c¸c ®o¹n tuýen më réng ®i qua khu d©n c­ kh«ng ph¶i lµ viÖc cã thÓ gi¶i quyÕt nhanh chãng vµ triÖt ®Ó, mÆt b»ng thi c«ng lu«n ë t×nh tr¹ng x«i ®ç. ViÖc thi c«ng qua nh÷ng vÞ trÝ nµy rÊt khã ®¶m b¶o chÊt l­îng, khèi nÒn ®­êng kh«ng ®ång nhÊt dÉn tíi c­êng ®é nÒn ®­êng thÊp, ®é æn ®Þnh kh«ng cao, nhÊt lµ t¹i c¸c vÞ trÝ khíp nèi th­êng kh«ng dö ®é chÆt yªu cÇu, co ngãt qu¸ møc. ViÖc lón vâng mÆt ®­êng sau nµy lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. Thø hai lµ trong qu¸ tr×nh thi c«ng vÉn ph¶i ®¶n b¶p giao th«ng. Víi ®­êng ®ang l­u th«ng nhÊt lµ c¸c quèc lé lín viÖc thi c«ng më réng ®­êng trong ®iÒu kiÖn võa ph¶i ®¶m b¶o giao th«ng lµ rÊt phøc t¹p. Tr­íc khi hoµn thiÖn tíi líp mÆt ®­êng th× c¸c líp kÕt cÊu bªn d­íi th­êng xuyªn bÞ ph¸ ho¹i d« ph¶i chÞu t¶i träng ®éng khi ch­a ®ñ c­êng ®é, nÒn ®­êng th­êng hay bÞi cao su, lón. mãng ®­êng th­êng hay bÞ bong bËt t¹o ra c¸c æ gµ, æ voi. ViÖc ph¶i söa ch÷a ®­êng ngay trong giai ®o¹n thi c«ng sÏ dÉn tíi chÊt l­îng thi c«ng kh«ng ®ång ®Òu, kh«ng ®¶m b¶o x©y dùng bÒn v÷ng c«ng tr×nh. Thø ba lµ viÖc thiÕt kÕ xö lý kh«ng ®ång nhÊt gi÷a phÇn ®­êng cò vµ phÇn më réng, ®èi víi c¸c ®o¹n t¨ng c­êng trªn mÆt ®­êng cò th­êng kh«ng cã vÊn ®Ò g×, nh­ng khi ph¶i bãc bá m¾t ®­êng cò th× l¹i hay ph¸t hiÖn h­ háng t¹i chÝnh ph¹m vi ®­êng cò. Nguyªn nh©n lµ khi thiÕt kÕ tr¾c ngang, phÇn më réng vµ phÇn gia c­êng trªn mÆt ®­êng cò ®­îc tÝnh to¸n cÈn thËn trªn c¸c sè liÖu kho¶ s¸t c­êng ®é mÆt ®­êng hiÖn t¹i, trong khi ®ã viÖc kho¶ s¸t phÇn nÒn ®­êng cò th­êng kh«ng s©u, sè liÖu kho¶ s¸t Ýt chÝnh x¸c nªn khã ®­a ra ®­îc biÖn ph¸p xö lý phï hîp. Thø t­ lµ viÖc thiÕt kÕ më réng tuyÕn hiÖn t¹i kh«n thÓ nµo tr¸nh khái ¶nh h­ëng tíi c¸c c«ng tr×nh c«ng céng däc hai bªn ®­êng nh­ lµ kªnh, m­¬ng, ®­êng d©y t¶i ®iÖn, c¸c c«ng tr×nh ngÇm,.... viÖc ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng c¸c c«ng tr×nh vµy ®ßi hái nhiÒu thñ tôc víi c¸c ngµnh h÷u quan, thêi gian thùc hiÖn vµ kinh phÝ x©y dùng. Ngoµi ra, viÖc thiÕt kÕ tËn dông ®­êng cò cßn nhiÒu ®iÒu bÊt lîi, sè tiÒn tiÕt kiÖm ®­îc tõ khèi l­îng x©y l¾p ( th­êng chØ tËn dông ®­îc khèi l­îng nÒn ®­êng ) ch­a ch¾c ®· Ýt h¬n sè tiÒn chi cho gi¶i phãng mÆt b»ng, ®¶m b¶o an toµn giao th«ng vµ söa ch÷a h­ háng ph¸t sinh. Thùc tÕ cho thÊy ®èi víi c¸c dù ¸n nh­ QL1, QL10, QL18 cho thÊy c¸c tuyÕn míi cã chÊt l­îng cao h¬n, Ýt gÆp h­ háng h¬n c¸c ®o¹n më réng ®­êng cò. BiÖn ph¸p xö lý kü thuËt: Nh×n chung c¸c biÖn ph¸p xö lý kü thuËt ®ang ®­îc ¸p dông hiÖn nay ®Òu cã thÓ ®¹t ®­îc nh÷ng hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh, nh­ng do viÖc ¸p dông ch­a ®óng ®iÒu kiÖn nªn ®· béc lé thiÕu sãt vÒ tÝnh n¨ng kü thuËt còng nh­ c«ng nghÖ thi c«ng. HÇu hÕt c¸c thiÕu sãt nµy th­êng do thiÕu sè liÖu kh¶o s¸t khi tÝnh to¸n vµ hoµn toµn cã thÓ kh¾c phôc ®­îc, ch¼ng h¹n nh­ viÖc xö lý kü thuËt t¹i gãi thÇu 1 - QL18. Trong qu¸ tr×nh kho¶ s¸t giai ®o¹n thiÐt kÕ kü thuËt, do sè liÖu kh¶o s¸t ch­a ®Çy ®ñ nªn hÇu hÕt c¸c ®o¹n cÇn ph¶i xö lý sÏ ®­îc thùc hiÖn theo tiªu chuÈn ViÖt Nam ®· quy ®Þnh. Nh­ng khi triÓn khai b¶n vÏ thi c«ng, viÖc kh¶o s¸t ®­îc tiÕn hµn chi tiÕt h¬n vµ ®· ph¸t hiÖn nhiÒu ®o¹n kh«ng thÓ tiÕn hµnh theo b¶n thiÕt kÕ ban ®Çu. Tuy nhiªn viÖc thay ®æi thiÕt kÕ còng lµ mét vÊn ®Ò lín, v× kh¶ n¨ng cña ta chØ cho phÐp ë møc tiªu chuÈn ®· quy ®Þnh, v­ît ra khái ph¹m vi ®ã sÏ g©y khã khan trong c«ng t¸c thi c«ng. H¬n n÷a t¹i mét sè ®o¹n ®i qua khu vùc d©n c­, viÖc thi c«ng nhiÒu khi cßn lµm chÊn ®éng tíi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng d©n dông g©y nøt háng dÉn ®Õn viÖc bªn thø 3 ng¨n trë thi c«ng vµ ph¶i båi th­êng. §iÒu nµy ®· g©y ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c n©ng cÊp c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng. ChÝnh v× vËy viÖc vËn dông xö lý nh÷ng h­ háng trªn mÆt ®­êng, ®Æc biÖt lµ nh÷ng ®o¹n cã nÒn ®Êt yÕu lµ rÊt nh¹y c¶m, cÇn ph¶i cã quy tr×nh kho¶ s¸t kü h¬n, bæ sung thªm c¸c biÖn ph¸p xö lý ®· thµnh c«ng trªn quèc tÕ. C«ng t¸c qu¶n lý: C«ng t¸c qu¶n lý dù ¸n, c«ng tr×nh x©y dùng bao gåm c¶ qu¶n lý thñ tôc hµnh chÝnh vµ qu¶n lý chÊt l­îng x©y l¾p b»ng sù gi¸m s¸t trùc tiÕp hµnh ngµy lµ c¸c c«ng viÖc cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®èi víi c«ng tr×nh x©y dùng. Ngay tõ b­íc ®Êu thÇu lùa chän nhµ thÇu x©y dùng, chÊt l­îng c«ng tr×nh ®· ®­îc quyÕt ®Þnh mét phµn nµo ®ã, qua kÕt qu¶ ®Êu thÇu lµ nµh thÇu kiÐn nghÞ th¾ng thÇu cïng víi gi¸ bá thÇu cã thÓ phÇn nµo dù ®o¸n tr­íc c«ng tr×nh ®­îc thùc hiÖn nh­ thÕ nµo. Theo c¸c quy ®Þnh hiÖn nay Nhµ thÇu nµo ®¹t trªn 70% ®iÓm ®¸nh gi¸ kü thuËt vµ cã gi¸ ®¸nh gi¸ thÊp nhÊt sÏ lµ nhµ thÇu tróng thÇu. VÒ nguyªn t¾c quy ®Þnh nµy ®¶m b¶o Nhµ n­íc, chñ ®Çu t­ tiÕt kiÖm ®­îc tèi ®a kinh phÝ x©y l¾p, tuy nhiªn ®iÒu nµy kh«ng hÒ ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng c«ng tr×nh cã ®¹t yªu cÇu hay kh«ng. Qua c¸c dù ¸n ODA nh­ QL1, QL10, QL18... võa qua, cã khi nhµ thÇu tróng thÇu víi gi¸ trÞ ch­a b»ng mét nöa gi¸ trÞ gãi thÇu tÝnh to¸n trong kÕ ho¹ch ®Êu thÇu, viÖc c¸c nhµ thÇu cè g¾ng giµnh ®­îc hîp ®ång b»ng mäi gi¸ ®· lµm cho viÖc thùc hiÖn c«ng tr×nh lµ c¶ mét “th¶m häa” ®èi víi c¶ nhµ thÇu lÉn chñ ®Çu t­ vµ t­ vÊn. Víi ®¬n gi¸ qu¸ thÊp, c¸c nhµ thÇu kh«ng thÓ huy ®éng ®ñ n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn gãi thÇu theo kÕ ho¹ch ®Ò ra, c«ng tr×nh bÞ chËm tiÕn ®é nghiªm träng, ®Æc biÖt lµ chÊt l­îng c«ng tr×nh rÊt khã ®­îc ®¶m b¶o. NhiÒu nhµ thÇu ®· tróng thÇu víi gi¸ trÞ mµ gi¸ thµnh phÈm cßn thÊp h¬n c¶ gi¸ nguyªn liÖu, cµng lµm cµng lç, ng©n hµng kh«ng cho vay tiÒn, nhµ thÇu kh«ng cã ®ñ tµi chÝnh ®Ó duy tr× ho¹t ®éng, c«ng tr×nh r¬i vµo t×nh tr¹ng ho¹t ®éng cÇm chõng. Chñ ®Çu t­ t×m mäi c¸ch ®«n ®èc nhµ thÇu thi c«ng nh­ng Ýt hiÖu qu¶, quan hÖ gi÷a c¸c bªn lu«n trong tr¹ng th¸i c¨ng th¼ng, ®Õn khi nhµ thÇu r¬i vµo t×nh thÕ “n­íc ®Õn ch©n míi nh¶y”, tiÕn ®é thi c«ng bÞ ¶nh h­ëng nghiªm träng, cã nguy c¬ bÞ vì th× hä lîi dông chuyÖn nµy g©y søc Ðp l¹i chñ ®Çu t­ vµ t­ vÊn ®Ó xin thay ®æi thiÕt kÕ, thay ®æi vËt liÖu, thay ®æi biÖn ph¸p thi c«ng ... nh»m duyÖt l¹i ®¬n gi¸, nh­ng ®¸nh ng¹i nhÊt lµ hä lîi dông søc Ðp tiÕn ®é ®Ó thi c«ng Èu, kh«ng theo ®ñ c¸c quy tr×nh kü thuËt vµ tr¸nh sù nghiÖm thu chÊt l­îng cña t­ vÊn. ViÖc nªu trªn gÇn nh­ lµ phæ biÕn cho c¸c gãi thÇu cã gi¸ tróng thÇu qu¸ thÊp, ®èi víi c¸c nhµ thÇu nµy th× ®Õn nay ch­a cã biÖn ph¸p xö lý h÷u hiÖu nµo nh»m ®¶m b¶o tiÕn ®é vµ chÊt l­îng c«ng tr×nh. §· cã nhiÒu biÖn ph¸p ®­îc ®Ò ra nh­ng ch­a ®­îc ¸p dông do khu«n khæ ph¸p lý ch­a cho phÐp. Kh«ng chØ cã vËy, viÖc lùa chän nhµ thÇu cã ®ñ n¨ng lùc kü thuËt vµ n¨ng lùc tµi chÝnh lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó c«ng tr×nh cã chÊt l­îng, cßn ®iÒu kiÖn ®ñ lµ qu¸ tr×nh qu¶n lý vµ gi¸m s¸t thi c«ng. Trong qu¸ trÝnh gi¸m s¸t thi c«ng, vÊn ®Ò cèt lâi chÝnh lµ trØnh ®é, kinh nghiÖm vµ sù trung thùc cña c¸c kü s­ gi¸m s¸t. Ng­êi kü s­ cã nhiÖm vô c¬ b¶n lµ phª duyÖt c¸c b¶n vÏ thi c«ng, tiÕn ®é thi c«ng, vµ gi¸m s¸t nhµ thÇu thi c«ng theo ®óng thiÕt kÕ, tiÕn ®é ®Ò ra, nh­ng quan träng h¬n lµ ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc, kinh nghiÖm ®Ó h­íng dÉn kü thuËt thi c«ng cho nhµ thÇu, ®­a ra ®­îc c¸c biÖn ph¸p xö lý kü thuËt t¹i hiÖn tr­êng khi cÇn thiÕt. Ch¼ng h¹n nh­ mét sè ®éi thi c«ng cña c¸c nhµ thÇu phô ch­a tõng tham gia dù ¸n lín, hä cã ®ñ n¨ng lùc thiÕt kÕ thi c«ng nh­ng l¹i ch­a n¾m ®­îc quy tr×nh thi c«ng,ng­êi kü s­ t­ vÊn cÇn ph¶i h­íng dÉn hä c¸c b­íc tõ c¬ b¶n ®Õn phøc t¹p ®Ó hä cã thÓ thi c«ng c«ng tr×nh ®¹t chÊt l­¬ng cao nhÊt. §· cã tr­êng hîp thi c«ng líp c¬ b¶n, ®¬n vÞ cã ®ñ tÊt c¶ c¸c thiÕt bÞ cÇn thiÕt, sau khi r¶i vËt liÖu ®óng cao ®é c¸n bé kü thuËt ®· cho tiÕn hµnh ng­îc víi quy tr×nh quy ®Þnh nh­ cho lu nÆng ®i tr­íc lu nhÑ ®i sau mµ c¸n bé t­ vÊn gi¸m s¸t còng kh«ng cã ý kiÕn g×, chØ khi chñ ®Çu t­ t×m hiÓu nguyªn nh©n t¹i sao ®o¹n ®­êng do ®¬n vÞ ®ã thi c«ng hay cã hiÖn t­îng l­în sãng vµ bÞ cao su míi ph¸t hiÖn ra lµ do lµm sai quy tr×nh. Trong thi c«ng bªt«ng xi m¨ng th× viÖc nhµ thÇu qua mÆt t­ vÊn trén riªng mét mÎ bªt«ng ®Ó ®óc mÉu thÝ nghiÖm cßn thi c«ng b»ng bªt«ng cã c«ng thøc trén kh¸c kh«ng ph¶i lµ hiÕm, mÉu thÝ nghiÖm ®¹t c­êng ®é cßn kÕt cÊu th× chÊt l­îng kÐm h¬n nhiÒu. ViÖc nµy t­ vÊn hoµn toµn cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc nh­ng do ch­a b¸m s¸t hiÖn tr­êng hay tåi tÖ h¬n lµ th«ng ®ßng víi nhµ thÇu nªn ®· ®Ó ¶nh h­ëng xÊu ®Õn chÊt l­îng c«ng tr×nh, lµm gi¶m hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c n©ng cÊp c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé. Trong c¸c quy ®Þnh vÒ x©y dùng c¬ b¶n hiÖn t¹i cña n­íc ta, viÖc qu¶n lý nhµ t­ vÊn cßn rÊt láng lÎo, Chñ ®Çu t­ chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc nhµ n­íc vÒ nhiÖm vô qu¶n lý c«ng tr×nh ®­îc giao, Nhµ thÇu th«ng qua hîp ®ång kinh tÕ chÞu tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn c«ng tr×nh ®óng tiÕn ®é vµ ®¹t chÊt l­îng, nhµ t­ vÊn còng th«ng qua hîp ®ång kinh tÕ víi chñ ®Çu t­ ®Ó thay mÆt chñ ®Çu t­ trùc tiÕp gi¸m s¸t thi c«ng c«ng tr×nh. Khi cã sù cè, h­ háng x¶y ra trªn c«ng tr­êng th× chØ cã nhµ thÇu vµ chñ ®Çu t­ ®øng ra chÞu tr¸ch nhiÖm lµ chÝnh cßn c¸c nhµ t­ vÊn gÇn nh­ kh«ng ph¶i chÞu mét g¸nh nÆng nµo. Víi h­ háng nhá th× nhµ thÇu ph¶i bá tiÒn ra söa ch÷a, b¶o hµnh cßn ®èi víi c¸c tr­êng hîp h­ háng qu¸ lín th× chÝnh Nhµ n­íc lµ ng­êi bá kinh phÝ ra kh¾c phôc, cßn víi t­ vÊn chØ cÇn hÕt thêi gian thi c«ng c«ng tr×nh lµ gi¶i t¸n, chuyÓn sang c«ng tr×nh kh¸c mµ kh«ng ph¶i chÞu b¸t cø mét tr¸ch nhiÖm nµo. Ch¼ng h¹n nh­ ®èi víi c¸c h­ háng mÆt ®­êng QL5, lçi c¶u t­ vÊn thiÕt kÕ vµ gi¸m s¸t kh«ng ph¶i lµ nhá, nh­ng h¹u qu¶ th× kh«ng ph¶i g¸nh chÞu v× theo hîp ®ång x©y l¾p nhµ thÇu ph¶i cã tr¸ch nhiÖm söa ch÷a tÊt c¶ h­ háng trong thêi h¹n b¶o hµnh, cßn khi ®· hÕt h¹n b¶o hµnh mµ h­ háng vÉn tiÕp tôc ph¸t sinh th× chÝnh Nhµ n­íc bá tiÒn söa ch÷a. Hay khi cã tai n¹n lao ®éng g©y tö vong c«ng nh©n nh­ t¹i c«ng tr­êng thi c«ng cÇu CÇm, qu¶ bóa v¨ng khái gi¸ lµm chÕt 2 c«ng nh©n, nhµ thÇu ph¶i båi th­êng hµng tr¨m triÖu ®ång, trong khi c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ ®­îc ®­a vµo c«ng tr­êng ®Òu ph¶i ®­îc t­ vÊn kiÓm tra vµ cÊp chøng chØ chÊp thuËn c¸c thiÕt bÞ cã t×nh tr¹ng hoµn ®éng tèt. Thùc vËy, chñ ®Çu t­ sau khi lùa chän ®­îc nhµ thÇu ®ñ n¨ng lùc víi gi¸ thÇu hîp lý, tuyÓn ®­îc nhµ t­ vÊn kinh nghiÖm, ®¸ng tin cËy th× viÖc qu¶n lý c«ng tr×nh lý sÏ rÊt nhÑ nhµng, cßn nÕu mét trong hai nh©n tè trªn mµ yÕu th× viÖc qu¶n lý sÏ v« cïng khã kh¨n, phøc t¹p. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh c¸c khã kh¨n v­íng m¾c lu«n xuÊt hiÖn, c¶ nh÷ng khã kh¨n hµnh chÝnh hay nh÷ng sai sãt kü thuËt, nÕu chñ ®Çu t­ kh«ng gi¶i quyÕt æn tháa vµ døt ®iÓm c¸c khã kh¨n nµy th× c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé khã mµ ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng, tiÕn ®é. VÒ nguån vèn: C«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n, më réng, n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé trªn ®Þa bµn Hµ Néi cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n. KÕ ho¹ch x©y dùng c¶i t¹o CSHT cña Hµ Néi gåm n©ng cÊp vµnh ®ai I, II vµ III, x©y dùng míi mét sè cÇu qua s«ng Hång, x©y dùng hÖ thèng ®­êng s¸ trªn cao. TÊt c¶ ®ßi hái nguån vèn rÊt lín ( kho¶ng 40 ngµn tû ®ång ) trong khi nguån vèn cña Hµ Néi h¹n chÕ. MÆt kh¸c c«ng t¸c gi¶i phãng mÆt b»ng rÊt tèn kÐm l¹i mÊt rÊt nhiÒu thêi gian. ChÝnh v× vËy lµm chËm tiÕn ®é x©y dùng míi vµ gi¶i to¶ c¸c nót cæ chai trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thùc hiÖn cña c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn vµ tæ chøc kh«ng gian kinh tÕ x· héi thñ ®« Hµ Néi giai ®o¹n 2005 -2010, ®Æt trong tÇm nh×n 2020:(DT) Do hiÖn tr¹ng hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé cña Hµ Néi cßn yÕu kÐm, ®Æc biÖt dÉn ®Õn t×nh tr¹ng ïn t¾c giao th«ng ®ang ngµy cµng diÔn biÕn phøc t¹p. HiÖn t¹i ë Hµ Néi cã kho¶ng 40 ®iÓm th­êng xuyªn x¶y ra ïn t¾c ( TP HCM lµ 80 ®iÓm ) g©y nhiÒu thiÖt h¹i vÒ kinh tÕ ­íc tÝnh Hµ Néi kho¶ng 1 tû ®ång/ngµy, t­¬ng ®­¬ng 365 tû ®ång/n¨m ( TP HCM lµ 6 tû ®ång/ngµy, t­¬ng ®­¬ng víi 1800 tû ®ång/n¨m ).§øng tr­íc t×nh h×nh thùc tÕ ®ã môc tiªu vµ quan ®iÓm ph¸t triÓn hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé cña Hµ Néi nãi riªng vµ cña hai thµn phè nãi chung ®­îc ®Æt ra nh­ sau: Quü ®Êt cho x©y dùng KCHT giao th«ng ®« thÞ ph¶i ®¹t 20 - 25% theo tiªu chuÈn cña c¸c ®« thÞ trªn thÕ giíi. KCHT ph¶i ®­îc ph¸t triÓn ®ång bé, liªn hoµn, liªn kÕt. §Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi thµnh phè Hµ Néi: C¸c môc tiªu c¬ b¶n cña Hµ Néi ®Õn 2020: TiÕp tôc cñng cè, kh«i phôc, n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh giao th«ng ®­êng bé hiÖn cã, ®Çu t­ chiÒu s©u mét sè c«ng tr×nh quan träng ®Ó n©ng cÊp l­u l­îng xe, hoµn chØnh m¹ng l­íi ®­êng bé, ®ång thêi x©y dùng míi mét sè c«ng tr×nh cã yªu cÇu cÊp thiÕt. Thùc hiÖn thiÕt kÕ x©y dùng theo tiªu chuÈn ViÖt Nam ®èi víi c¸c c«ng tr×nh x©y dùng míi, cã xÐt ®Õn yªu cÇu héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. Môc tiªu cô thÓ cña giai ®o¹n 2005 - 2010: T¨ng c­êng n¨ng lùc cho c«ng t¸c b¶o tr×, t¨ng c­êng nghiªn cøu vµ øng dông c¸c tiÕn bé khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn trong qu¶n lý vµ b¶o tr× kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé. Hoµn chØnh viÖc kh«i phôc, n©ng cÊp hÖ thèng ®­êng bé hiÖn cã , ®Æc biÖt c¸c dù ¸n ®ang thùc hiÖn hoÆc ®· cam kÕt b»ng nguèn vay ODA ®Ó tõng b­íc ®­a hÖ thèng ®­êng bé vµo ®óng cÊp kü thuËt thèng nhÊt trong c¶ n­íc. N¨m 2005 hÇu hÕt c¸c tuyÕn quèc lé ph¶i cã líp mÆt nhùa hoÆc bª t«ng xi m¨ng, hoµn thµnh x©y dùng c¸c cÇu lín trªn c¸c tuyÕn huyÕt m¹ch, më réng c¸c quèc lé cã nhu cÇu vËn t¶i lín. Nghiªn cøu vµ triÓn khai x©y dùng hÖ thèng ®­êng cao tèc, tr­íc hÕt lµ ë c¸c vïng kinh tÕ ph¸t triÓn, khu vùc kinh tÕ träng ®iÓm, c¸c trôc giao th«ng quan träng cã l­u l­îng giao th«ng lín. Giai ®o¹n 2011 - 2020: TiÕp tôc hoµn thiÖn, tõng b­íc hiÖn ®¹i ho¸ m¹ng l­íi kÕt cÊu h¹ tÇng giao th«ng ®­êng bé. C¸c nhiÖm vô chñ yÕu cña Hµ Néi trong 10 n¨m tíi: TiÕp tôc n©ng cÊp, c¶i t¹o m¹ng l­íi giao th«ng, trong ®ã t¹p trung më réng, khai th«ng c¸c tuyÕn chÝnh, t¹o ®­îc sù trùc th«ng, liªn hoµn gi÷a c¸c khu vùc. Thùc hiÖn viÖc lËp thÓ ho¸ hoÆc n©ng cÊp sím c¸c nót cã møc ®é ®i l¹i v­ît qu¸ kh¶ n¨ng dïng ®Ìn tÝn hiÖu nh­: Kim Liªn, CÇu GiÊy, Ng· T­ Së, ¤ Chî Dõa, NguyÔn KhuyÕn, Nam Ch­¬ng D­¬ng, nót Tr­êng Chinh - Lª Träng TÊn, nót Chïa Béc - T©y S¬n,... x©y dùng thªm 2-3 cÇu b¾c qua s«ng Hång, c¸c ®­êng v­ît, ®­êng ngÇm ( do n­íc ta dïng nhiÒu xe m¸y nªn ­u tiªn ®­êng ngÇm ) qua c¸c trôc lín vµ c¸c ®­êng vµnh ®ai trªn ®ª ( TrÇn Kh¸nh D­, ¢u C¬... ). §Èy nhanh tiÕn ®é x©y dùng Vµnh ®ai 3 cïng víi cÇu Thµnh Tr× ®Ó gi¶m t¶i nhu cÇu vËn t¶i liªn tØnh qua néi ®« vµ cÇu Ch­¬ng D­¬ng. X©y dùng c¸c trôc ®­êng h­íng t©m song song víi c¸c cöa ngâ ®« thÞ ®Ó gi¶m t¶i mËt ®é tËp trungvËnt¶i cho c¸c trôc ®­êng nµy. Cô thÓ: X©y dùng tuyÕn ®­êng Thanh Xu©n - L¸ng H¹ - Gi¶ng Vâ. Më réng vµ x©y dùng míi mét sè ®o¹n thuéc tuyÕn ®­êng nèi tõ Ph¸p V©n - Yªn Së - VÜnh Tuy - Vµnh ®©i 1 kÕt hîp víi viÖc ph©n luång vµ më réng h­íng tuyÕn Tr­¬ng §Þnh - B¹ch Mai - Lß §óc. Nèi th«ng vµ më réng h­íng tuyÕn CÇu DiÔn - Hoµng Quèc ViÖt- Hoµng Hoa Th¸m ®Ó gi¶m t¶i mét phÇn cho tuyÕn ®­êng 32 CÇu GiÊy. Khai th«ng Vµnh ®ai 1 ®o¹n tõ CÇu GiÊy - Gi¶ng Vâ - ¤ Chî Dõa- B¸ch Khoa ®óng cÊp ®­êng tiªu chuÈn ®· ®­îc quy ho¹ch. X©y dùng tuyÕn ®­êng Vµnh ®ai 2,5 v× tuyÕn ®­êng nµy nèi th«ng c¸c ®« thÞ míi, ®ång thêi gi¶m t¶i cho Vµnh ®ai 2 vµ Vµnh ®ai 1 (nÕu më réng vµnh ®ai 2 ngay sÏ gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n trong viÖc gi¶i phãng mÆt b»ng). §Þnh h­íng ph¸t triÓn KCHT giao th«ng ®­êng bé cña Hµ Néi: C¸c nhãm gi¶i ph¸p: Gi¶i ph¸p chung: VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc: VÒ vÊn ®Ò thu hót nguån vèn ®Çu t­ vµ viÖc gi¶i ng©n: VÒ c«ng t¸c qu¶n lý: CÇn ph¶i cã quy ®Þnh khi bá thÇu chØ chÊp thuËn c¸c ®¬n thÇu gi¶m gi¸ tèi ®a lµ 10% hay nhá h¬n tû lÖ lîi nhuËn mµ nhµ thÇu lËp trong ®¬n thÇu, yªu cÇu nhµ thÇu nép mét khoµn b¶o l·nh b»ng tiÒn mÆt t­¬ng øng víi gi¸ trÞ chªnh lÖch gi÷a gi¸ tróng thÇu vµ gi¸ trÞ gãi thÇu tÝnh to¸n ( hay b»ng gi¸ trÞ gi¶m gi¸ khi ®Êu thÇu ), kho¶n tiÒn nµy sÏ dd­îc thanh to¸nl¹i tõng th¸ng t­¬ng øng theo khèi l­îng thùc hiÖn, lo¹i bá c¸c nhµ thÇu bá thÇu gi¸ thÊp cã biÓu hiÖn ph¸ gi¸ ( Nhµ n­íc ®· cã ph¸p lÖnh chèng ph¸ gi¸ vµ lu¹t th­¬ng m¹i cã ®iÒu kho¶n chèng ph¸ gi¸ nh­ng ch­a ¸p dông cho tr­êng hîp ®Êu thÇu x©y l¾p)... C¸c biÖn ph¸p qu¶n lý ngay trong b­íc lùa chän nhµ thÇu nµy cã thÓ ch­a tu©n thñ hoµn toµn quy chÕ ®Êu thÇu hiÖn hµnh nh­ng ®æi l¹i cã thÓ ®¶m b¶o chÊt l­îng c«ng tr×nh b¾t ®Çu tõ khi xuÊt ph¸t. VÒ tr×nh ®é vµ n¨ng lùc cña ®éi ngò c¸n bé: Do nhËn thøc ®­îc sù phô thuéc cña chÊt l­îng c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ thèng giao th«ng ®­êng bé vµo n¨ng lùc cña ®éi ngò c¸n bé tham gia chuyªn tr¸ch. Nªn ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao trong viÖc n©ng cÊp hÖ th«ng giao th«ng ®­êng bé, chóng ta cÇn ph¶i ®Æc biÖt quan t©m ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o, tu d­ìng nh»m n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cho ®éi ngò c¸n bé. Bëi vËy, trong nh÷ng n¨m tíi Nhµ n­íc cÇn cã c¸c ch­¬ng tr×nh tæ chøc c¸c kho¸ häc th­êng xuyªn ®Ó ®¶m b¶o tèt l­îng kiÕn thøc cò vµ cñng cè thªm nh÷ng kiÕn thøc míi tr¸nh t×nh tr¹ng l¹c hËu vÒ kiÕn thøcvµ t¹o ®iÒu kiÖn häc hái kinh nghiÖm cña thÕ giíi, nhanh chãng ¸p dông c¸c c«ng nghÖ khoa häc tiªn tiÕn cña thÕ giíi vµo c«ng t¸c c¶i t¹o hÖ th«ng giao th«ng ®­êng bé. T¨ng c­êng cö c¸n bé chuyªn m«n ®i häc ë n­íc ngoµi ®Ó sau khi trë vÒ n­íc sÏ lµ c¸c chuyªn gia hay kü s­ cã tr×nh ®é thùc sù, cã nh­ vËy c«ng t¸c n©ng cÊp vµ c¶i t¹o hÖ th«ng giao th«ng ®­êng bé míi kh«ng ph¶i phô thuéc vµo c¸c kü s­ n­íc ngoµi, tiÕt kiÖm ®­îc mét phÇn kinh phÝ do kh«ng ph¶i thuª kü s­ n­íc ngoµi víi møc tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho hä lµ 20.000 USA/th¸ng, trong khi ®ã møc l­¬ng tr¶ cho kü s­ trong n­íc chØ cã 1000 USA/th¸ng. Ngoµi ra, v× møc l­¬ng chªnh lÖch qu¸ lín gi÷a kü s­ n­íc ngoµi vµ kü s­ trong n­íc khiÕn cho nh÷ng c¸n bé ®­îc ®i häc n­íc ngoµi kh«ng muèn quay trë l¹i quª h­¬ng v× hä cho r»ng víi møc tiÒn l­¬ng ®ã kh«ng xøng ®¸ng víi trØnh ®é hiÖn t¹i cña hä. Do ®ã, Nhµ n­íc ta cÇn ph¶i biÕt träng dông nh©n tµi, còng cÇn ph¶i ®iÒu chØnh møc l­¬ng cho phï hîp víi trØnh ®é vµ c«ng søc mµ hä ®· bá ra, tõ ®ã sÏ khuyÕn khÝch ®­îc nh÷ng ng­êi tµi trë vÒ x©y dùng ®Êt n­íc. Gi¶i ph¸p tr­íc m¾t : Gi¶i ph¸p kh¸c: KÕt luËn Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Sinh viªn thùc hiÖn Qu¶n ThiÕu Nga