Hiệp định thương mại Việt - Mỹ với vấn đề xuất khẩu hàng hoá của Việt Nam sang Mỹ

kho¶ng trªn 2% nhËp khÈu cña Mü ®øng thø 12 trong ®èi t¸c th­¬ng m¹i cña Hoa Kú). Ta chØ cã thÓ ®¹t ®­îc quy m« trªn khi ta ®Èy m¹nh ®­îc c«ng nghiÖp ho¸, thu hót m¹nh mÏ ®Çu t­ Hoa Kú, chñ yÕu cña c¸c c«ng ty siªu quèc gia, ®ång thêi sö dông tèt lùc l­îng ng­êi ViÖt Nam t¹i Hoa Kú, vµo c¸c ngµnh c«ng nghiÖp víi quy m« lín lµm hµng xuÊt khÈu trë l¹i Hoa Kú nh­ m¸y mãc thiÕt bÞ, ®iÖn tö, viÔn th«ng, ®iÖn ®ång thêi tËn dông c¶ c¸c mÆt hµng tèn nhiÒu søc lao ®éng nh­: dÖt may, giµy dÐp, thùc phÈm chÕ biÕn, thñ c«ng mü nghÖ, v¨n ho¸ phÈm... - NhËp khÈu cña Hoa Kú trong thËp kû qua ®· ®¹t tèc ®é t¨ng tr­ëng trung b×nh n¨m vµo kho¶ng 10% vµ dù kiÕn trong thËp kû tíi sÏ vÉn ®¹t ®­îc thÞnh v­îng nh­ thËp kû qua do toµn cÇu ho¸ thµnh c«ng vµ c¸c nÒn kinh tÕ kh¸c còng ®­îc h­ëng chung thµnh qu¶ nµy. Tuy nhiªn trong giai ®o¹n 2000- 2010 dù kiÕn t¨ng thÊp h¬n thËp kû qua trung b×nh 4% n¨m (n¨m 2010 so 1998 t¨ng 26%). III. Th¸ch thøc víi viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña viÖt nam sang mü 1. Nh÷ng quy ®Þnh cña Mü vÒ hµng nhËp khÈu. LuËt ph¸p n­íc Mü quy ®Þnh, tÊt c¶ mäi vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ tõ n­íc ngoµi vµo ®Òu thuéc thÈm quyÒn cña chÝnh phñ Liªn bang. Bé Th­¬ng m¹i, V¨n phßng ®¹i diÖn th­¬ng m¹i, Uû ban th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ cô thÓ nhÊt lµ H¶i quan Mü lµ nh÷ng c¬ quan cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi vÊn ®Ò nµy. C¸c giÊy tê cÇn xuÊt tr×nh trong quy tr×nh nhËp hµng vµo Mü gåm: GiÊy nhËp khÈu h¶i quan; Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i; Danh môc kiÖn hµng (nÕu cã); GiÊy tê kh¸c theo yªu cÇu cô thÓ cña chÝnh quyÒn liªn bang hay ®Þa ph­¬ng. Mü cã nhiÒu quy ®Þnh ph¸p luËt chÆt chÏ vµ chi tiÕt trong bu«n b¸n, c¸c quy ®Þnh vÒ chÊt l­îng, kü thuËt...V× thÕ, khi c¸c nhµ xuÊt khÈu ch­a n¾m râ hÖ thèng c¸c quy ®Þnh vÒ luËt lÖ cña Mü th­êng c¶m thÊy khã lµm ¨n t¹i thÞ tr­êng nµy. Sau ®©y lµ c¸c quy ®Þnh cña Mü vÒ nhËp khÈu: * Nh·n hiÖu vµ th­¬ng hiÖu: LuËt ph¸p Mü quy ®Þnh c¸c nh·n hiÖu hµng ho¸ ph¶i ®­îc ®¨ng ký t¹i Côc H¶i quan Mü. Hµng ho¸ mang nh·n hiÖu gi¶ hoÆc sao chÐp, b¾t ch­íc mét nh·n hiÖu ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn cña mét c«ng ty Mü hay mét c«ng ty n­íc ngoµi ®· ®¨ng ký b¶n quyÒn ®Òu bÞ cÊm nhËp khÈu vµo Mü. B¶n sao ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸ ph¶i nép cho Côc H¶i quan Mü vµ ®­îc l­u gi÷ theo quy ®Þnh. Hµng nhËp khÈu vµo Mü cã nh·n hiÖu gi¶ sÏ bÞ tÞch thu sung c«ng. Theo “Copyright Revision Act” (1976) cña Mü, hµng ho¸ nhËp khÈu vµo Mü theo c¸c b¶n sao chÐp c¸c th­¬ng hiÖu ®· ®¨ng ký mµ kh«ng ®­îc phÐp cña ng­êi cã b¶n quyÒn lµ vi ph¹m luËt b¶n quyÒn, sÏ bÞ b¾t gi÷ vµ tÞch thu, c¸c b¶n sao c¸c th­¬ng hiÖu ®ã sÏ bÞ huû. C¸c chñ së h÷u b¶n quyÒn muèn ®­îc Côc H¶i quan Mü b¶o vÖ quyÒn lîi cÇn ®¨ng ký khiÕu n¹i b¶n quyÒn t¹i V¨n phßng b¶n quyÒn theo c¸c thñ tôc hiÖn hµnh. * H¹n ng¹ch nhËp khÈu: §i ®«i víi nh÷ng luËt lÖ vµ nguyªn t¾c vÒ nhËp khÈu hµng ho¸, ë Mü cßn ¸p dông h¹n ng¹ch ®Ó kiÓm so¸t vÒ khèi l­îng hµng nhËp khÈu trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. PhÇn lín h¹n ng¹ch nhËp khÈu do Côc H¶i quan qu¶n lý vµ chia lµm 2 lo¹i: h¹n ng¹ch thuÕ quan vµ h¹n ng¹ch tuyÖt ®èi. H¹n ng¹ch thuÕ quan quy ®Þnh sè l­îng ®èi víi lo¹i hµng nµo ®ã ®­îc nhËp khÈu vµo Mü ®­îc h­ëng møc thuÕ gi¶m trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, nÕu v­ît sÏ bÞ ®¸nh thuÕ cao. H¹n ng¹ch tuyÖt ®èi lµ h¹n ng¹ch vÒ sè l­îng cho mét chñng lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã ®­îc nhËp khÈu vµo Mü trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, nÕu v­ît qu¸ sÏ kh«ng ®­îc phÐp nhËp khÈu. Cã h¹n ng¹ch tuyÖt ®èi mang tÝnh toµn cÇu, nh­ng cã h¹n ng¹ch tuyÖt ®èi chØ ¸p dông ®èi víi tõng n­íc riªng biÖt. Mét sè mÆt hµng sau ®©y khi nhËp khÈu vµo Mü ph¶i cã h¹n ng¹ch: + H¹n ng¹ch thuÕ quan ¸p dông ®èi víi: s÷a vµ kem c¸c lo¹i, cam, quýt, «liu, xir«, ®­êng mËt,wiskroom chÕ toµn bé hoÆc mét phÇn tõ th©n c©y ng«. + H¹n ng¹ch tuyÖt ®èi ¸p dông ®èi víi: thøc ¨n gia sóc, s¶n phÈm thay thÕ b¬, s¶n phÈm cã chøa 45% b¬ bÐo trë lªn, pho m¸t ®­îc lµm tõ s÷a chua diÖt khuÈn, s«c«la cã chøa 5,5% träng l­îng lµ b¬ bÐo trë lªn, cån ªtylen vµ hçn hîp cña nã dïng lµm nhiªn liÖu. Ngoµi ra Côc H¶i quan Mü cßn kiÓm so¸t viÖc nhËp khÈu b«ng, len, sîi nh©n t¹o, hµng pha t¬ lôa, hµng lµm tõ sîi thiªn nhiªn ®­îc s¶n xuÊt t¹i mét sè n­íc theo quy ®Þnh. ViÖc kiÓm so¸t nµy ®­îc tiÕn hµnh dùa trªn nh÷ng quy ®Þnh trong HiÖp ®Þnh hµng dÖt mµ Mü ®· ký víi c¸c n­íc. Tiªu chuÈn th­¬ng phÈm ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu vµo Mü ®­îc quy ®Þnh rÊt chi tiÕt vµ râ rµng ®èi víi tõng nhãm hµng. ViÖc kiÓm tra, kiÓm dÞch vµ gi¸m ®Þnh do c¸c c¬ quan chøc n¨ng thùc hiÖn. * Hµng dÖt: C¸c s¶n phÈm dÖt nhËp khÈu vµo Mü ph¶i ghi râ tem, m¸c quy ®Þnh: c¸c thµnh phÇn sîi ®­îc sö dông cã tû träng trªn 5% s¶n phÈm ph¶i ghi râ tªn, c¸c lo¹i nhá h¬n 5% ph¶i ghi lµ “c¸c lo¹i sîi kh¸c”. Ph¶i ghi tªn h·ng s¶n xuÊt, sè ®¨ng ký do Federal Trade Commission (FTC) cña Mü cÊp. * Pho m¸t, s÷a vµ c¸c s¶n phÈm s÷a: Pho m¸t vµ c¸c s¶n phÈm pho m¸t ph¶i tu©n theo c¸c yªu cÇu cña C¬ quan qu¶n lý Thùc phÈm vµ D­îc phÈm (FDA) vµ cña Bé N«ng nghiÖp Mü, vµ hÇu hÕt ph¶i xin giÊy phÐp nhËp khÈu vµ quota cña Vô qu¶n lý ®èi ngo¹i (FAS) thuéc Bé N«ng nghiÖp Mü. NhËp khÈu s÷a vµ kem ph¶i tu©n theo c¸c ®iÒu luËt vÒ thùc phÈm, vµ ®iÒu luËt vÒ nhËp khÈu s÷a. C¸c s¶n phÈm nµy chØ ®­îc nhËp khÈu bëi nh÷ng ng­êi cã giÊy phÐp nhËp khÈu do c¸c c¬ quan: Bé Y tÕ, FDA, Trung t©m an toµn thùc phÈm vµ dinh d­ìng, V¨n phßng nh·n hiÖu thùc phÈm vµ Bé N«ng nghiÖp Mü cÊp. * ThÞt vµ c¸c s¶n phÈm thÞt: ThÞt vµ c¸c s¶n phÈm thÞt nhËp khÈu vµo Mü ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña Bé N«ng nghiÖp Mü vµ ph¶i qua gi¸m ®Þnh cña C¬ quan gi¸m ®Þnh y tÕ vÒ ®éng - thùc vËt (APHIS) vµ cña C¬ quan gi¸m ®Þnh vÒ an toµn thùc phÈm tr­íc khi lµm thñ tôc h¶i quan. C¸c s¶n phÈm tõ thÞt sau khi ®· qua gi¸m ®Þnh cña C¬ quan gi¸m ®Þnh ®éng - thùc vËt (APHIS) cßn ph¶i qua gi¸m ®Þnh cña C¬ quan qu¶n lý Thùc phÈm vµ D­îc phÈm (FDA). * §éng vËt sèng: §éng vËt sèng khi nhËp khÈu vµo Mü ph¶i ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn vÒ gi¸m ®Þnh vµ kiÓm dÞch cña APHIS, ngoµi ra cßn ph¶i kÌm theo giÊy chøng nhËn vÒ søc khoÎ cña chóng vµ chØ ®­îc ®­a vµo Mü qua mét sè c¶ng nhÊt ®Þnh. * Gia cÇm vµ c¸c s¶n phÈm gia cÇm: Gia cÇm sèng, l¹nh ®«ng, ®ãng hép, trøng vµ c¸c s¶n phÈm tõ trøng khi nhËp khÈu vµo Mü ph¶i theo ®óng quy ®Þnh cña APHIS vµ cña C¬ quan gi¸m ®Þnh an toµn thùc phÈm thuéc USDA. * C©y vµ c¸c s¶n phÈm tõ c©y: C©y vµ c¸c s¶n phÈm tõ c©y ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh cña Bé N«ng nghiÖp, cã thÓ bÞ h¹n chÕ hoÆc cÊm. C¸c s¶n phÈm nµy bao gåm c¶ tr¸i c©y, rau, c©y trång, rÔ c©y, h¹t, sîi tõ c©y kÓ c¶ b«ng vµ c¸c c©y lµm chæi, hoa ®· c¾t, mét sè lo¹i ngò cèc, gç c©y, gç sÎ, ®Òu cÇn cã giÊy phÐp nhËp khÈu. * Hoa qu¶, rau vµ h¹t c¸c lo¹i: Rau, qu¶, h¹t, cñ c¸c lo¹i khi nhËp khÈu vµo Mü ph¶i b¶o ®¶m c¸c yªu cÇu vÒ chñng lo¹i, kÝch cì, chÊt l­îng, ®é chÝn. C¸c mÆt hµng nµy ph¶i qua C¬ quan gi¸m ®Þnh an toµn thùc phÈm thuéc USDA ®Ó cã x¸c nhËn lµ phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn nhËp khÈu. * §å ®iÖn gia dông: §å ®iÖn gia dông khi nhËp khÈu vµo Mü ph¶i ghi trªn nh·n m¸c c¸c tiªu chuÈn vÒ ®iÖn, chØ tiªu vÒ tiªu thô ®iÖn theo quy ®Þnh cña Bé N¨ng l­îng, Héi ®ång Th­¬ng m¹i Liªn bang, cô thÓ lµ ®èi víi: tñ l¹nh, tñ cÊp ®«ng, m¸y röa b¸t, m¸y sÊy quÇn ¸o, thiÕt bÞ ®un n­íc, thiÕt bÞ lß s­ëi, ®iÒu hoµ kh«ng khÝ, lß n­íng, m¸y hót bôi, m¸y hót Èm. * Thùc phÈm, thuèc bÖnh, mü phÈm vµ trang thiÕt bÞ y tÕ: Thuèc ch÷a bÖnh, mü phÈm, trang thiÕt bÞ y tÕ khi nhËp khÈu vµo Mü ph¶i theo c¸c quy ®Þnh cña Federal Drug and Cosmetic Act. Theo ®ã, nh÷ng mÆt hµng kÐm chÊt l­îng hoÆc kh«ng b¶o ®¶m vÖ sinh an toµn cho ng­êi sö dông sÏ bÞ cÊm nhËp khÈu, buéc ph¶i huû hoÆc ®­a vÒ n­íc xuÊt xø. NhiÒu mÆt hµng thùc phÈm nh­ b¸nh kÑo, s¶n phÈm s÷a, thÞt, trøng, tr¸i c©y, rau cßn ph¶i tu©n theo c¸c quy ®Þnh nh­ ®· nªu ë trªn. H¶i s¶n khi nhËp khÈu vµo Mü ph¶i theo c¸c quy ®Þnh cña National Marine Fisheries Service thuéc Côc qu¶n lý m«i tr­êng kh«ng gian vµ biÓn vµ Bé Th­¬ng m¹i Mü. * Lµm thñ tôc h¶i quan: §èi víi c¸c nhµ xuÊt khÈu n­íc ngoµi, khi muèn lµm thñ tôc h¶i quan ®Ó xuÊt khÈu vµo Mü cã thÓ th«ng qua ng­êi m«i giíi hoÆc th«ng qua c¸c c«ng ty vËn t¶i. ThuÕ suÊt cã sù ph©n biÖt rÊt lín gi÷a nh÷ng n­íc ®­îc h­ëng quy chÕ Th­¬ng m¹i b×nh th­êng (NTR) víi nh÷ng n­íc kh«ng ®­îc h­ëng (Non-NTR), cã hµng ho¸ cã thuÕ, cã hµng ho¸ kh«ng thuÕ, nh­ng nh×n chung thuÕ suÊt ë Mü thÊp h¬n so víi nhiÒu n­íc kh¸c. * LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ (ADs): ë Mü cã LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ (ADs). NÕu hµng ho¸ b¸n vµo Mü thÊp h¬n gi¸ quèc tÕ hoÆc thÊp h¬n gi¸ thµnh th× ng­êi s¶n xuÊt ë Mü cã thÓ kiÖn ra toµ, vµ nh­ vËy, n­íc bÞ kiÖn sÏ ph¶i chÞu thuÕ cao kh«ng chØ ®èi víi chÝnh hµng ho¸ b¸n ph¸ gi¸ mµ cßn ®èi víi tÊt c¶ c¸c hµng ho¸ kh¸c cña n­íc ®ã b¸n vµo Mü. * LuËt chèng b¸n h¹ gi¸ (CVDs): ThuÕ chèng b¸n h¹ gi¸( CVDs) ®­îc ¸p dông ®Ó lµm v« hiÖu ho¸ t¸c ®éng cña trî cÊp xuÊt khÈu do ChÝnh phñ n­íc ngoµi dµnh cho hµng ho¸ cña hä khi xuÊt khÈu sang Mü. Nh÷ng trî cÊp nµy lµm gi¶m gi¸ cña hµng xuÊt khÈu vµo Mü mét c¸ch cè ý, g©y “chÊn th­¬ng” kinh tÕ cho c¸c nhµ s¶n xuÊt Mü. T¹i thÞ tr­êng Mü, yÕu tè gi¸ c¶ ®«i khi cã søc c¹nh tranh h¬n c¶ chÊt l­îng s¶n phÈm. Ng­êi tiªu dïng Mü th­êng kh«ng muèn tr¶ tiÒn theo gi¸ niªm yÕt. Hµng ho¸ b¸n t¹i Mü th­êng ph¶i kÌm theo dÞch vô sau b¸n hµng. Sè l­îng vµ chÊt l­îng cña dÞch vô nµy lµ ®iÓm mÊu chèt cho sù tÝn nhiÖm ®èi víi ng­êi b¸n hµng. C¸c nhµ kinh doanh t¹i thÞ tr­êng Mü ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh rÊt gay g¾t nh­ nhiÒu ng­êi m« t¶ lµ “mét mÊt mét cßn”. C¸i gi¸ ph¶i tr¶ cho sù nhÇm lÉn lµ rÊt lín. Ng­êi tiªu dïng Mü th­êng n«n nãng nh­ng l¹i mau ch¸n, v× thÕ nhµ s¶n xuÊt ph¶i s¸ng t¹o vµ thay ®æi nhanh ®èi víi s¶n phÈm cña m×nh, thËm chÝ ph¶i cã “ ph¶n øng tr­íc ”. MÆc dï khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü ®­îc Quèc héi hai n­íc th«ng qua, hµng ho¸ ViÖt Nam vµo Mü sÏ ®­îc h­ëng NTR, nh­ng vÉn ph¶i c¹nh tranh quyÕt liÖt víi hµng ho¸ cña Trung Quèc, cña c¸c n­íc ASEAN vµ nhiÒu n­íc kh¸c ®ang ®­îc h­ëng NTR trªn thÞ tr­êng Mü, trong cuéc chiÕn nµy chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ lµ quyÕt ®Þnh. Hµng ho¸ cña ViÖt Nam víi chñng lo¹i t­¬ng tù nh­ng mét sè mÆt hµng cã chÊt l­îng thÊp h¬n vµ gi¸ thµnh cao h¬n, khã cã thÓ c¹nh tranh víi hµng ho¸ cña c¸c n­íc nãi trªn vèn ®· cã mÆt t¹i thÞ tr­êng Mü tr­íc hµng ho¸ cña ViÖt Nam hµng chôc n¨m. Nh­ vËy, nh÷ng quy ®Þnh ngÆt nghÌo cña Mü vÒ hµng nhËp khÈu lµ nh÷ng trë ng¹i phi thuÕ quan mµ hµng ho¸ cña ViÖt Nam kh«ng dÔ v­ît qua. NÕu ViÖt Nam ®­îc h­ëng NTR/GSP mµ chÊt l­îng hµng ho¸ kh«ng t¨ng vµ gi¸ c¶ kh«ng h¹ hoÆc phÝa Mü vÉn ¸p dông c¸c quy ®Þnh nhËp khÈu truyÒn thèng th× viÖc t¨ng kim ng¹ch vµ c¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu cña ViÖt Nam t¹i thÞ tr­êng Mü lµ nan gi¶i. §Ó vµo ®­îc thÞ tr­êng Mü, ngoµi viÖc n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn ph¶i t×m hiÓu vµ n¾m v÷ng hÖ thèng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu còng nh­ hÖ thèng h¹n ng¹ch cña Mü. Mü cã mét hÖ thèng ph¸p luËt vÒ Th­¬ng m¹i v« cïng r¾c rèi vµ phøc t¹p. Khi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam v­ît qua ®­îc nh÷ng rµo c¶n nµy th× viÖc x©m nhËp thÞ tr­êng Mü sÏ trë nªn dÔ dµng h¬n. 2. VÊn ®Ò gian lËn th­¬ng m¹i. VÊn ®Ò gian lËn th­¬ng m¹i gi÷a c¸c n­íc còng ®­îc coi nh­ lµ mét th¸ch thøc ®èi víi ViÖt Nam khi ®­îc h­ëng NTR. Khi ®ã nÕu ®­îc Mü ¸p dông GSP (HÖ thèng ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp) ®èi víi hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü th× sÏ x¶y ra t×nh tr¹ng hµng ho¸ mét sè n­íc m¹o danh lµ hµng cña ViÖt Nam ®Ó ®­îc h­ëng ­u ®·i. Trong khi gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c n­íc nµy thÊp h¬n nhiÒu so víi hµng cña ViÖt Nam, thËm chÝ chØ b»ng mét nöa gi¸ thµnh cña ViÖt Nam, l¹i ®­îc h­ëng thuÕ suÊt ­u ®·i (th«ng th­êng d­íi 5%), th× hµng cña c¸c n­íc nµy ch¾c ch¾n sÏ c¹nh tranh vµ ®¸nh bËt hµng cña ViÖt Nam vµ chiÕm ®­îc thÞ phÇn trong thÞ tr­êng Mü. §Ó chèng gian lËn th­¬ng m¹i hai bªn ph¶i t×m ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh­ EU vµ ViÖt Nam ®· tõng lµm ®Ó h×nh thµnh c¬ chÕ kiÓm tra kÐp ®èi víi mÆt hµng giµy dÐp trªn c¬ së giÊy chøng nhËn xuÊt xø. 3. C«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i cßn nhiÒu h¹n chÕ. Bªn c¹nh nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc mµ c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®em l¹i cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, vÊn ®Ò khã kh¨n nhÊt hiÖn nay vÉn lµ viÖc cung cÊp th«ng tin ch­a ®Çy ®ñ, cËp nhËt, ch­a hç trî cho c¸c doanh nghiÖp tiÕp cËn thÞ tr­êng n­íc ngoµi nãi chung vµ thÞ tr­êng Mü nãi riªng. Th«ng tin trong ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®ãng vai trß rÊt quan träng vµ cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh. §©y lµ ®èi t­îng nghiªn cøu cña c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i vµ lµ m¶ng ho¹t ®éng lín nhÊt trong xóc tiÕn th­¬ng m¹i. NÕu tæ chøc khai th¸c vµ chuyÓn t¶i th«ng tin tèt, chÊt l­îng th«ng tin cao th× hiÖu qu¶ ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®­îc kh¼ng ®Þnh vµ ®em l¹i lîi Ých cho c¸c doanh nghiÖp. Ng­îc l¹i tæ chøc th«ng tin thiÕu chÝnh x¸c, kh«ng ®Çy ®ñ, kh«ng kÞp thêi hoÆc ch­a ®¸p øng nhu cÇu cña doanh nghiÖp th× c«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i sÏ kh«ng mang l¹i lîi Ých g× cho doanh nghiÖp, thËm chÝ cßn g©y thiÖt h¹i cho c¸c doanh nghiÖp. Th«ng tin ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh nãi chung vµ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu nãi riªng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th«ng tin ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng nguån lùc quan träng cña doanh nghiÖp. Trong sù c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t cña thÞ tr­êng, n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu kh¸ch hµng cµng ®Çy ®ñ, nhanh chãng th× míi cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cña hä tèt h¬n vµ do ®ã ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶ h¬n, s¶n phÈm sÏ cã tÝnh c¹nh tranh cao h¬n. Do ch­a hiÓu ®Çy ®ñ, cô thÓ vÒ mét ngµnh nµo hoÆc mét doanh nghiÖp cô thÓ nµo vµ vÒ nhu cÇu cña doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh nªn th«ng tin tõ c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i hç trî cho doanh nghiÖp cßn mang tÝnh chÊt chung chung, ch­a cô thÓ vµ kÞp thêi. Trong khi ®ã c¸c doanh nghiÖp rÊt cÇn th«ng tin chuyªn ngµnh cô thÓ vÒ thÞ tr­êng, mÆt hµng... Do tr×nh ®é chuyªn m«n cña ®éi ngò nh©n viªn h¹n chÕ, viÖc tiÕp cËn vµ xö lý th«ng tin cßn yÕu nªn nhiÒu khi ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn kh«ng nh»m ®óng ®èi t­îng, lÜnh vùc kinh doanh lµm cho hiÖu qu¶ thÊp. Do kh«ng ®­îc hç trî vÒ mÆt kinh tÕ nªn ®a sè c¸c tæ chøc xóc tiÕn th­¬ng m¹i ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c “ lÊy thu bï chi”, do vËy hä h­íng vµo lîi nhuËn h¬n lµ h­íng vµo lîi Ých cña quèc gia, lîi Ých cña c¸c doanh nghiÖp. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng xuÊt khÈu, ViÖt Nam cÇn x©y dùng mét hÖ thèng xóc tiÕn th­¬ng m¹i theo h­íng phôc vô kh¸ch hµng râ rÖt. ¤ng Greg Dodds, Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh khu vùc §«ng B¾c ¸, c¬ quan xóc tiÕn xuÊt khÈu cña Australia(Austrade) cho r»ng “Xóc tiÕn th­¬ng m¹i lµ gióp tõng doanh nghiÖp t¨ng doanh thu ë thÞ tr­êng ngoµi n­íc. C¸c c¬ quan xóc tiÕn th­¬ng m¹i cÇn tËp trung ®¸p øng nhu cÇu thùc sù cña c¸c c¬ quan xuÊt khÈu do b¶n th©n c¸c c¬ së nµy, chø kh«ng ph¶i ai kh¸c ®­a ra”. Muèn lµm ¨n víi Mü, chóng ta ph¶i cã hÖ thèng th«ng tin hiÖn ®¹i. Ph­¬ng tiÖn h÷u hiÖu nhÊt hiÖn nay cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp lµ Internet. HiÖn nay gi¸ dÞch vô Internet ë ViÖt Nam cßn qu¸ cao so víi nhiÒu n­íc. Ngay ë Mü, ng­êi sö dông chØ tr¶ 1USD/ngµy, cßn ë ViÖt Nam lµ 1USD/giê. Nhµ n­íc cÇn tÝnh ®Õn lîi Ých chung cña x· héi chø kh«ng nªn v× lîi Ých cña mét sè ngµnh mµ ®Ó mÊt ®i lîi thÕ cã tÝnh toµn cÇu nµy. NÕu chóng ta kh«ng cã th«ng tin hiÖn ®¹i th× kh«ng thÓ héi nhËp víi thÕ giíi, kh«ng thÓ xuÊt khÈu vµ c¹nh tranh ®­îc. Ch­¬ng III C¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ cña viÖt nam sang mü I. C¸c gi¶i ph¸p t¨ng c­êng xuÊt khÈu c¸c ngµnh hµng chñ lùc. Thùc tiÔn xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy mét sè nhãm, mÆt hµng ®¹t kim ng¹ch kh¸ vµ t¨ng ®Òu qua c¸c n¨m do c¸c doanh nghiÖp cña ta ®· thiÕt lËp ®­îc hÖ thèng c¸c kªnh ph©n phèi t­¬ng ®èi æn ®Þnh trªn thÞ tr­êng Mü vµ vÉn ®¶m b¶o ®­îc nguån lùc ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt víi chi phÝ thÊp nh»m tËn dông lîi thÕ so s¸nh cña m×nh. §Ó h­ëng lîi trùc tiÕp tõ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü ngay sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, chóng ta cÇn tæ chøc tèt c¸c ngµnh hµng sau ®©y lµ c¸c ngµnh hµng cã triÓn väng tèt ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng Mü: - DÖt may. - Giµy dÐp. - Thuû s¶n. - Sµnh sø. - M©y tre ®an. ` - §å gç vµ ®å néi thÊt. - Rau qu¶ chÕ biÕn. - Hµng c¬ khÝ vµ kim khÝ. - G¹o, cao su, cµ phª. - Hµng thªu ren. - §¸ èp l¸t. Sau ®©y lµ gi¶i ph¸p ®èi víi mét sè ngµnh träng yÕu: §èi víi hµng dÖt may: Lµm ¨n víi doanh nghiÖp Mü ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp dÖt may ViÖt Nam ph¶i tiÕp cËn víi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu FOB. V× lÏ, hµng dÖt may bÞ rµng buéc bëi ®iÒu kiÖn xuÊt xø vµ tû lÖ néi ®Þa ho¸ trªn s¶n phÈm khi xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy. V× vËy, trong thêi gian tíi, ngµnh dÖt may cÇn tÝch cùc t×m kiÕm thÞ tr­êng b¸n hµng thµnh phÈm FOB vµ ®Æc biÖt l­u ý ®Õn c¸c hµng ho¸ víi chÊt l­îng b×nh d©n, gi¸ rÎ. §©y sÏ lµ c¬ héi x©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü. Bªn c¹nh ®ã, ngµnh dÖt may ViÖt Nam còng ph¶i chÞu søc Ðp cña tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ. §Õn n¨m 2004, thÞ tr­êng EU b·i bá h¹n ng¹ch dÖt may cho c¸c n­íc WTO. Vµo n¨m 2006, theo lé tr×nh cña AFTA, chóng ta sÏ xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan nhËp khÈu. Riªng thÞ tr­êng Mü, sÏ Ên ®Þnh h¹n ng¹ch dÖt may trong thêi gian sím nhÊt. Tr­íc th¸ch thøc ®ã, ngµnh dÖt may ViÖt Nam cÇn tËp trung gi¶i quyÕt 4 vÊn ®Ò lín sau: Mét lµ, x©y dùng ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn cho toµn ngµnh tõ nay ®Õn n¨m 2010; trong ®ã tËp trung ®Çu t­ cho ngµnh dÖt d­íi d¹ng c¸c côm c«ng nghiÖp nh»m t¹o ra nguån nguyªn phô liÖu chÊt l­îng cao cung cÊp cho ngµnh may xuÊt khÈu. Hai lµ, kÕt hîp ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ chiÒu s©u ®èi víi c¸c doanh nghiÖp hiÖn cã víi ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸, s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp dÖt may nh»m tõng b­íc h×nh thµnh doanh nghiÖp võa vµ nhá víi c«ng nghÖ chuyªn s©u, phï hîp víi tr×nh ®é qu¶n lý hiÖn nay. Ba lµ, ®èi víi ngµnh may, do ®Æc thï vèn ®Çu t­ thÊp, c«ng nghÖ vµ lao ®éng kh«ng qu¸ phøc t¹p nªn cã thÓ ph¸t triÓn réng kh¾p ®Õn tËn c¸c vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa trªn c¬ së cñng cè 4 trung t©m lµm hµng xuÊt khÈu chÊt l­îng cao, ®ã lµ Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ N½ng vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh. Bèn lµ, ®æi míi hÖ thèng qu¶n lý, ph­¬ng ph¸p lµm viÖc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c cuéc lµm viÖc víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ doanh nh©n Mü trªn c¬ së ®óng thêi h¹n giao hµng vµ æn ®Þnh sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã lµ chiÕn l­îc dµi h¹n t¨ng c­êng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu c¸c lo¹i b«ng, sîi ho¸ häc, v¶i, nguyªn phô liÖu trong n­íc; n©ng cao n¨ng lùc còng nh­ quy m« s¶n xuÊt cña c¸c xÝ nghiÖp may vµ chÊt l­îng thiÕt kÕ mÉu m·, kh¶ n¨ng b¸n hµng theo ph­¬ng thøc FOB, tham gia héi chî triÓn l·m, liªn kÕt m¹ng l­íi b¹n hµng trong viÖc cung øng nguyªn liÖu vµ tiªu thô s¶n phÈm. Bªn c¹nh nh÷ng cè g¾ng nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh dÖt may, Nhµ n­íc vÉn cÇn hç trî c¸c chÝnh s¸ch vÒ vèn ®Çu t­, ­u ®·i thuÕ, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt mÆt hµng míi. §èi víi hµng giµy dÐp: ThÞ tr­êng Mü rÊt coi träng c¸c tiªu chuÈn vÒ kü thuËt ®ßi hái chÊt l­îng rÊt cao. Hµng ho¸ ph¶i ®­îc phÝa Mü kiÓm tra råi míi chÊp nhËn cho nhËp. ViÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i võa qua, Nhµ n­íc chØ míi t¹o ra hµnh lang ph¸p lý cho c¸c doanh nghiÖp, t¹o thuËn lîi trong qu¸ tr×nh trao ®æi th­¬ng m¹i, cßn b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù lo liÖu hÕt c¸c kh©u tõ viÖc t×m ®èi t¸c, t×m nhu cÇu s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng tíi viÖc tho¶ thuËn gi¸ c¶, lµm hµng mÉu...HiÖn nay, ®· cã nhiÒu doanh nghiÖp t×m ®­îc ®èi t¸c vµ b¾t ®Çu s¶n xuÊt hµng mÉu, chØ chê khi HiÖp ®Þnh ®­îc th«ng qua lµ sÏ xuÊt khÈu. Mét sè Ýt doanh nghiÖp da giµy cã s¶n phÈm giµy xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü hoÆc qua ®èi t¸c trung gian xuÊt khÈu sang Mü sÏ cã ®iÒu kiÖn më réng, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt vµ t¨ng kim ng¹ch xuÊt khÈu. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi cã ®iÒu kiÖn xuÊt khÈu sè l­îng lín sang Mü sÏ gi·n bít ë thÞ tr­êng EU vµ tr­íc m¾t t¹o ®iÒu kiÖn cho sè ®«ng c¸c doanh nghiÖp cña ta duy tr× vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng EU. Trªn c¬ së ®ã, c¸c doanh nghiÖp giµy ViÖt Nam sÏ tiÕp tôc ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ, trang thiÕt bÞ vµ n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, kü thuËt ®Ó tiÕp cËn vµ më réng thÞ tr­êng vµo Mü. HiÖn nay, ngµnh Da giµy ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc lín, ®ã lµ sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c n­íc xuÊt khÈu giµy; trong ®ã ®¸ng chó ý lµ Trung Quèc. Tr×nh ®é kü thuËt, qu¶n lý s¶n xuÊt ch­a cao, chi phÝ lín lµm cho gi¸ thµnh cao, ®iÒu nµy rÊt bÊt lîi khi xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü. PhÇn lín c¸c doanh nghiÖp cña ta cßn phô thuéc vµo ®èi t¸c gia c«ng nªn viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng Mü ch­a chñ ®éng. §èi víi sè ®«ng c¸c doanh nghiÖp, viÖc hiÓu biÕt c¸c quy ®Þnh, c¸c luËt trong th­¬ng tr­êng Mü cßn Ýt. NÕu c¸c doanh nghiÖp ngµnh Da giµy kh«ng nhanh chãng cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ chiÒu s©u c¶i tiÕn mÉu m·, x©y dùng c«ng nghÖ khu«n ®óc cho riªng m×nh th× e r»ng khã cã thÓ th©m nhËp ®­îc vµo thÞ tr­êng Mü khã tÝnh nh­ng nhiÒu triÓn väng vÒ l©u dµi nµy. V× vËy, vÒ l©u dµi, ®èi víi s¶n xuÊt trong n­íc cÇn ®Èy m¹nh viÖc chuyÓn dÇn tõ nhËn gia c«ng sang chñ ®éng mua nguyªn liÖu trong n­íc ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ x©y dùng mét sè Khu C«ng nghiÖp liªn hoµn vÒ ngµnh thùc phÈm vµ da giµy ®Ó hç trî nhau vµ t¹o nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ tèi ­u, bao gåm: nhµ m¸y giÕt mæ, chÕ biÕn thøc ¨n s½n, chÕ biÕn ®å hép, thuéc da, chÕ biÕn s¶n phÈm da vµ thiÕt kÕ mÉu mèt. Liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi nh­ng yªu cÇu hä ph¶i tõng b­íc chuyÓn giao c«ng nghÖ... Tæng c«ng ty Da giµy ViÖt Nam ®· thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ®­îc mét thêi gian; bëi vËy, cÇn ®óc rót nh÷ng kinh nghiÖm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Ò ra ph­¬ng h­íng ®Çu t­ phï hîp trong thêi gian tíi. Tæng c«ng ty Da giµy ®· vµ ®ang ®Çu t­ x©y dùng míi tõ 2 ®Õn 3 nhµ m¸y s¶n xuÊt mò giµy phôc vô s¶n xuÊt giµy xuÊt khÈu. C¸c tr­êng hîp ®Çu t­ më réng trong ngµnh giµy nªn ®­îc h­ëng ­u ®·i (theo LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc nh­ ®èi víi ®Çu t­ x©y dùng c¬ së míi). NÕu doanh nghiÖp vay vèn ng©n hµng ®Ó ®Çu t­ th× kh«ng b¾t buéc ph¶i cã vèn tù cã t­¬ng ®­¬ng 30% kho¶n vay. §Ò nghÞ h¹ møc nµy xuèng 10% hoÆc b·i bá hoµn toµn ®iÒu kiÖn nµy. Ng©n hµng sÏ t­ thÈm ®Þnh dù ¸n ®Çu t­ vµ cho vay dùa trªn nh÷ng tÝnh to¸n vÒ hiÖu qu¶ ®Çu t­. §èi víi hµng thuû s¶n: Theo c¸c chuyªn gia, ®Ó cã thÓ trô v÷ng ë thÞ tr­êng nµy, c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu thuû h¶i s¶n ViÖt Nam sÏ ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng bëi hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l­îng cña Mü rÊt ngÆt nghÌo, sù c¹nh tranh gi÷a c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i nhËp tõ n­íc kh¸c lµ v« cïng quyÕt liÖt. VÒ chÊt l­îng, theo quy ®Þnh cña Mü, tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµo Mü, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng thùc phÈm chÕ biÕn, trong ®ã cã hµng thuû s¶n, ®Òu ph¶i qua kh©u kiÓm tra chÊt l­îng rÊt chÆt chÏ cña C¬ quan KiÓm so¸t chÊt l­îng thùc phÈm vµ d­îc phÈm Mü (FDA). MÆt kh¸c, riªng ®èi víi mÆt hµng thuû s¶n, Mü chØ ¸p dông tiªu chuÈn hÖ thèng kiÓm so¸t HACCP (ch­¬ng tr×nh kiÓm so¸t vÖ sinh an toµn chÊt l­îng cña riªng n­íc nµy), chø kh«ng chÊp nhËn bÊt cø mét tiªu chuÈn nµo kh¸c, kÓ c¶ tiªu chuÈn kiÓm tra chÊt l­îng ®­îc coi lµ rÊt kh¾t khe cña Liªn minh Ch©u ©u (EU). ChÝnh v× vËy, hiÖn chØ cã 25 doanh nghiÖp ViÖt Nam x©y dùng ®­îc tiªu chuÈn chÕ biÕn thñy, h¶i s¶n theo ch­¬ng tr×nh HACCP cã thÓ xuÊt sang thÞ tr­êng Mü, trong khi ®ã cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp kh¸c mÆc dï ®· ®­îc EU ®­a vµo danh s¸ch nhãm 1 (®­îc xuÊt trùc tiÕp s¶n phÈm thuû h¶i s¶n sang toµn bé 15 n­íc EU mµ kh«ng cÇn kiÓm tra), nh­ng vÉn kh«ng ®­îc thÞ tr­êng nµy chÊp nhËn. Ngay c¶ khi ®Æt ch©n vµo thÞ tr­êng Mü, hµng ViÖt Nam vÉn ph¶i c¹nh tranh quyÕt liÖt víi rÊt nhiÒu s¶n phÈm cña c¸c n­íc kh¸c nh­ Th¸i Lan vµ c¸c n­íc AESAN kh¸c cïng cã mÆt trªn thÞ tr­êng nµy. Theo mét sè doanh nghiÖp ®· vµ ®ang cã mÆt trªn thÞ tr­êng Mü, nÕu xÐt vÒ chÊt l­îng, hµng thuû, h¶i s¶n cña ViÖt Nam hoµn toµn kh«ng thua kÐm so víi c¸c n­íc kh¸c, song do ph¶i chÞu thuÕ suÊt ®Çu vµo cao (20- 40%), nªn gi¸ thµnh bÞ ®éi lªn qu¸ cao, khiÕn søc c¹nh tranh cña hµng ViÖt Nam bÞ gi¶m ®¸ng kÓ. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ph¶i x©y dùng cho ®­îc tiªu chuÈn hÖ thèng kiÓm so¸t chÊt l­îng theo ch­¬ng tr×nh HACCP. Nh­ng ®ã míi lµ “ tiªu chuÈn ®Çu vµo”. §iÒu quan träng lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn chñ ®éng t×m hiÓu ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng còng nh­ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng Mü, trªn c¬ së ®ã xuÊt nh÷ng mÆt hµng võa cã lîi thÕ so s¸nh cao so víi c¸c n­íc kh¸c, võa ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn ®Ó duy tr× kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh”. Bé Thuû s¶n vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc HiÖp héi chÕ biÕn thuû s¶n ®· x¸c ®Þnh râ lµ ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n, tr­íc hÕt ph¶i n©ng cao chÊt l­îng vµ tÝnh c¹nh tranh cña s¶n phÈm, ®ång thêi ph¶i t¨ng c­êng xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®Ó më réng thÞ tr­êng. Ngµnh thuû s¶n ®· sím ®i ®Çu trong viÖc x©y dùng vµ ¸p dông c¸c hÖ thèng míi vÒ qu¶n lý chÊt l­îng s¶n phÈm nh­ ®Ó tõng b­íc thay thÕ c¸c ph­¬ng thøc kiÓm so¸t chÊt l­îng truyÒn thèng. Tõ n¨m 1991, thuû s¶n ViÖt Nam ®· tiÕp cËn víi hÖ qu¶n lý chÊt l­îng cña Mü ®èi víi hµng thuû s¶n vµ coi ®©y lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu thuû s¶n sang c¸c thÞ tr­êng lín vµ khã tÝnh nh­ Mü, EU. Cô thÓ, Bé thuû s¶n ®· cã quy ®Þnh lµ tõ ngµy 1/1/2000, tÊt c¶ c¸c c¬ së chÕ biÕn thuû s¶n trong n­íc b¾t buéc ph¶i ¸p dông c¸c tiªu chuÈn nµy. Ngoµi c¸c mÆt hµng truyÒn thèng nh­ ®· nªu trªn, kh¶ n¨ng xuÊt khÈu phÇn mÒm m¸y tÝnh hay nh÷ng phÇn mÒm cho th­¬ng m¹i ®iÖn tö còng lµ mÆt hµng cã nhiÒu triÓn väng mµ ta víi Mü cã nh÷ng t­¬ng ®ång phï hîp lîi Ých c¶ hai bªn. Nhµ n­íc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p m¹nh mÏ khuyÕn khÝch c¸c c«ng ty ViÖt Nam sang Mü tiÕp cËn thÞ tr­êng trong lÜnh vùc nµy. ThÞ phÇn cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö ë Mü ®ang trªn ®µ t¨ng tr­ëng m¹nh vµ trong mét sè n¨m tíi cã thÓ lªn ®Õn hµng ngµn tû USD mçi n¨m. II.c¸c gi¶I ph¸p tõ phÝa nhµ n­íc . §Ó hç trî c¸c doanh nghiÖp më réng thÞ tr­êng xuÊt khÈu, Nhµ n­íc cÇn t¹o m«i tr­êng quèc tÕ thuËn lîi cho kinh doanh, h×nh thµnh hµnh lang ph¸p lý song ph­¬ng vµ ®a ph­¬ng... §èi víi riªng thÞ tr­êng Mü, Nhµ n­íc cÇn cã c¸c biÖn ph¸p hç trî sau ®Ó gióp c¸c doanh nghiÖp tiÕn vµo thÞ tr­êng nµy: 2. C¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng. Ngµnh ng©n hµng ViÖt Nam lµ hÖ thèng huyÕt m¹ch cña nÒn kinh tÕ, næi bËt lµ ®Èy lïi n¹n l¹m ph¸t phi m·, æn ®Þnh gi¸ trÞ ®ång tiÒn, æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, lµm nßng cèt trong huy ®éng vèn, ®¸p øng nhu cÇu vèn cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt, linh ho¹t ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng ë quy m« lín h¬n trong vµ ngoµi n­íc, hîp t¸c chÆt chÏ víi c¸c ng©n hµng Mü trong quan hÖ ®¹i lý ng©n hµng nh­ vay vèn ngo¹i tÖ, ®iÒu tra kh¸ch hµng Mü, x¸c nhËn L/C, thanh to¸n quèc tÕ...®Ó hç trî vµ phôc vô cã hiÖu qu¶ cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tham gia kinh doanh víi Mü, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Mü. §èi víi hÖ thèng ng©n hµng ViÖt Nam, chóng ta cÇn hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng, tõng b­íc n©ng dÇn tû lÖ tÝn dông so víi GDP lªn ngang b»ng c¸c n­íc trong khu vùc (tû lÖ nµy cña ViÖt Nam h¬n 32%, c¸c n­íc kho¶ng 50%). H¹ thÊp chØ tiªu vÒ chi phÝ nghiÖp vô trªn tµi s¶n “Cã” xuèng t­¬ng ®­¬ng víi møc b×nh qu©n cña khu vùc (tû lÖ nµy cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i ViÖt Nam lµ 9%, c¸c n­íc trong khu vùc kho¶ng 2,5-3%). TiÕp ®Õn lµ h×nh thµnh c¸c thÞ tr­êng chøng kho¸n ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thu hót vèn trong vµ ngoµi n­íc; tËn dông c¸c nguån tµi trî th­¬ng m¹i, nguån vèn vay cña c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi ®Ó cho c¸c doanh nghiÖp vay kinh doanh s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu. Vµ cuèi cïng lµ lµnh m¹nh ho¸ hÖ thèng tµi chÝnh tiÒn tÖ, c¬ cÊu l¹i c¸c ng©n hµng yÕu kÐm, t¨ng c­êng tiÒm lùc tµi chÝnh, kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ søc ®Ò kh¸ng cña ng©n hµng tr­íc nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ. 2. T¨ng c­êng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ xóc tiÕn th­¬ng m¹i. Bé Th­¬ng m¹i vµ mét sè bé ngµnh cã liªn quan cÇn thµnh lËp c¸c nhãm nghiªn cøu thÞ tr­êng Mü, tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò nh­ m«i tr­êng ph¸p luËt, hµng ho¸, kinh doanh, gi¸ c¶, ph­¬ng thøc tiÕp cËn thÞ tr­êng Mü ®Ó gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam . §Ó vµo ®­îc thÞ tr­êng Mü, c¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng ph¶i n¾m v÷ng nhu cÇu thÞ tr­êng, thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng vµ ®¶m b¶o s¶n phÈm cã søc c¹nh tranh vÒ chÊt l­îng còng nh­ gi¸ c¶, mµ cßn ph¶i th«ng th¹o hÖ thèng ph¸p luËt Mü, n¾m ®­îc hÖ thèng qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu còng nh­ h¹n ng¹ch cña Mü. Mü cã mét hÖ thèng ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i v« cïng r¾c rèi vµ phøc t¹p. Bé luËt Th­¬ng m¹i (Uniform Commerical Code) ®­îc coi nh­ x­¬ng sèng cña hÖ thèng ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i. V× vËy, c¸c doanh nghiÖp rÊt cÇn nh÷ng th«ng tin hç trî nµy tõ phÝa Nhµ n­íc, ®Æc biÖt c¸c doanh nghiÖp ch­a xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü lÇn nµo vµ chuÈn bÞ th©m nhËp thÞ tr­êng nµy. Ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu trªn c¬ së gi¶m chi phÝ vÒ thêi gian vµ tiÒn cña cho c¸c doanh nghiÖp, cô thÓ gåm c¸c gi¶i ph¸p sau: - §­a vµo Website nh÷ng th«ng tin cã gi¸ trÞ th­¬ng m¹i ®Ó qu¶ng c¸o cho c¸c doanh nghiÖp vµ hµng ho¸ cña ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Mü. TËp hîp c¸c nhu cÇu xuÊt khÈu cña Mü sang ViÖt Nam, ®¶m b¶o hµng ho¸ nhËp khÈu lµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao cho ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. - Tæ chøc héi chî triÓn l·m theo nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ Mü muèn th©m nhËp thÞ tr­êng cña nhau vµ chuÈn bÞ c¸c ph­¬ng ¸n lµm ¨n l©u dµi sau khi cã Quy chÕ Tèi huÖ quèc. - Tæ chøc m¹ng l­íi du lÞch ViÖt Nam - Mü mét c¸ch cã hiÖu qu¶, phôc vô tèt c¸c nhu cÇu cña giíi kinh doanh vµ du kh¸ch, trong ®ã tæ chøc c¸c chuyÕn ®i kh¶o s¸t thÞ tr­êng cho c¸c doanh nghiÖp. - Thµnh lËp Quü xóc tiÕn th­¬ng m¹i do Nhµ n­íc vµ doanh nghiÖp cïng ®ãng gãp. Quü nµy lËp tµi kho¶n riªng kh«ng n»m trong ng©n s¸ch cña Bé tµi chÝnh, chuyªn dïng cho môc ®Ých xóc tiÕn th­¬ng m¹i. §Ó thóc ®Èy xuÊt khÈu, ngoµi c¸c biÖn ph¸p vµ chÝnh s¸ch chung, ®èi víi thÞ tr­êng Mü cÇn lËp hÖ thèng c¸c trung t©m th­¬ng m¹i t¹i mét sè thµnh phè lín nh­ NewYork, Los Angeles, San Francisco, Chicago...t¹o cÇu nèi vµ gi¶m chi phÝ giao dÞch cho c¸c c«ng ty ViÖt Nam . C¸c trung t©m nµy cã thÓ do Nhµ n­íc ta b¶o trî hoÆc kÕt hîp víi c¸c c«ng ty Mü vµ ViÖt kiÒu, hoÆc kÕt hîp gi÷a mét sè doanh nghiÖp m¹nh trong n­íc sang më c¸c phßng tr­ng bµy, giao dÞch giíi thiÖu vµ ký hîp ®ång. §Ó ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i gÆt h¸i ®­îc thµnh c«ng, ViÖt Nam cÇn t¨ng c­êng kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi c¸c th«ng tin th­¬ng m¹i. ChÝnh nh÷ng th«ng tin th­¬ng m¹i nµy cho phÐp mét chuyªn gia cã thÓ chuyÓn mét tiÒm n¨ng xuÊt khÈu thµnh mét ho¹t ®éng giao dÞch kinh doanh thùc sù. §ã lµ thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ trong kinh doanh, th«ng tin vÒ c¸c kªnh ph©n phèi, hiÕu biÕt vÒ b¶n chÊt cña c¹nh tranh trong n­íc vµ n­íc ngoµi vµ cuèi cïng lµ së thÝch cña ng­êi tiªu dïng. VÒ vai trß cña §¹i diÖn th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi, hä lµ ph­¬ng tiÖn quan träng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ së xuÊt khÈu tiÕp cËn víi nh÷ng th«ng tin th­¬ng m¹i. ViÖt Nam cÇn tËp trung t×m c¸ch t¨ng c­êng hÖ thèng ®ã. ViÖc bè trÝ ®éi ngò tuú viªn th­¬ng m¹i lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ tèn kÐm nh­ng kh«ng thÓ kh«ng cã vµ chóng ta cÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t­ cho viÖc thiÕt lËp c¸c Ban §¹i diÖn th­¬ng m¹i cña m×nh ë n­íc ngoµi. 3. Thµnh lËp Quü hç trî xuÊt khÈu (HTXK). Môc tiªu chÝnh cña Quü HTXK lµ trî gióp c¸c doanh nghiÖp cã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn xuÊt khÈu nh­ng kh«ng cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn nguån vèn cña ng©n hµng do kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp. Quü HTXK sÏ ®øng ra b¶o l·nh c¸c kho¶n vay, cung cÊp c¸c kho¶n tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ b¶o ®¶m vèn l­u ®éng. II. Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü. Trong quan hÖ kinh tÕ-th­¬ng m¹i ViÖt-Mü, Nhµ n­íc chØ cã t¸c dông t¹o ra mét khu«n khæ ph¸p lý æn ®Þnh vµ m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp. ViÖc tËn dông vµ ph¸t huy ®­îc nh÷ng lîi thÕ cña m×nh hay kh«ng lµ phô thuéc vµo c¸c doanh nghiÖp. Sau ®©y lµ c¸c gi¶i ph¸p ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, xuÊt khÈu: 1. Gi¶i ph¸p vÒ vèn. Thµnh lËp c¸c tËp ®oµn c«ng ty lín hoÆc liªn kÕt c¸c c«ng ty cã quy m« nhá ®Ó s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng chñ lùc trªn quy m« s¶n xuÊt lín, cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao, t¹o ra nguån cung cÊp hµng ho¸ xuÊt khÈu æn ®Þnh vµ l©u dµi, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ®Æt hµng nhanh víi sè l­îng lín cña c¸c ®èi t¸c Mü. Thùc tiÔn cho thÊy ®èi víi mÆt hµng dÖt may, Mü kh«ng ®Æt ®¬n hµng lÎ. Mét ®¬n hµng cña Mü cã thÓ lªn tíi c¶ triÖu s¶n phÈm mµ thêi gian cung øng hµng l¹i rÊt nhanh. Do vËy, cÇn ®­a n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ngµnh may lªn cao vµ cÇn liªn kÕt l¹i nh»m ®ñ søc thùc hiÖn mét ®¬n hµng. Quy m« s¶n xuÊt cña ta hiÖn nay cßn qu¸ nhá ®Ó cã thÓ c¹nh tranh v× s¶n xuÊt cßn ph©n t¸n theo vïng vµ s¶n xuÊt thñ c«ng lµ chÝnh nªn gi¸ thµnh cßn cao, chÊt l­îng ch­a ®ång ®Òu vµ søc c¹nh tranh kÐm. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy, chóng ta cÇn tæ chøc l¹i s¶n xuÊt ë quy m« hîp lý, kÕt hîp sö dông lao ®éng lµnh nghÒ vµ gi¶n ®¬n, ¸p dông ph­¬ng thøc qu¶n lý tiªn tiÕn, ®­a hÖ thèng s¶n xuÊt cña ta vµo ®Þnh h­íng xuÊt khÈu c¸c lo¹i hµng ho¸ mµ c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi cÇn chø kh«ng ph¶i dùa vµo nh÷ng g× m×nh cã, cè g¾ng tËn dông ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ so s¸nh cña m×nh ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Mü. §Ó cã quy m« s¶n xuÊt lín hai yÕu tè chÝnh lµ vèn vµ thÞ tr­êng. V× vËy viÖc thu hót vèn lµ yÕu tè quan träng trong c¹nh tranh nh­ng nÕu thiÕu thÞ tr­êng th× còng kh«ng thÓ t¨ng quy m« s¶n xuÊt. Trung b×nh mét c«ng ty quy m« võa ë Mü vµo kho¶ng 100 triÖu USD doanh sè. C¸c c«ng ty d­íi møc nµy th­êng liÖt vµo d¹ng nhá. C¸c c«ng ty siªu quèc gia còng ®ang trªn ®­êng héi nhËp vµ ®ang cã xu thÕ s¸p nhËp ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, vÒ vèn cÇn ph¸t huy néi lùc lµ chÝnh, ®ång thêi cã thÓ dùa vµo nguån vèn cña c¸c ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc, c¸c tæ chøc tµi chÝnh, c¸c nguån viÖn trî, c¸c kho¶n vay ng¾n, trung vµ dµi h¹n, c¸c nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi hoÆc tiÕp cËn vèn trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Kinh doanh cµng ph¸t triÓn sÏ tÝch luü ®­îc nhiÒu vèn t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp t¨ng ®Çu t­ chiÒu s©u, më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. VÒ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i dùa mét phÇn lín vµo hÖ thèng toµn cÇu míi gi¶i quyÕt ®­îc trªn c¬ së héi nhËp tiÓu khu vùc, khu vùc, ch©u lôc, liªn ch©u lôc vµ toµn cÇu, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ trªn c¬ së gi¸ thµnh h¹, chÊt l­îng cao th× míi cã kh¶ n¨ng më réng, gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng. Sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü cã hiÖu lùc, c¸nh cöa thÞ tr­êng Mü sÏ ®­îc më réng víi c¸c hµng ho¸ xuÊt khÈu nÕu nh­ c¸c doanh nghiÖp cña ta cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®­îc c¸c mÆt hµng ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng ®­îc phÝa b¹n chÊp nhËn, gi¸ c¶ mang tÝnh c¹nh tranh. 2. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa. Mçi doanh nghiÖp cÇn ®Æt lªn hµng ®Çu môc tiªu n©ng cao chÊt l­îng hµng hãa cña m×nh, tõ ®ã n©ng søc c¹nh tranh cña hµng hãa. Cïng víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng lµ viÖc gi¶m gi¸ thµnh, ®a d¹ng hãa mÉu m·, c¶i tiÕn bao b× ... sao cho phï hîp víi thÞ hiÕu tiªu dïng cña ng­êi Mü. C¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®æ lçi cho thiÕu vèn hay thiÕt bÞ l¹c hËu ®Ó biÖn hé cho kh¶ n¨ng c¹nh tranh yÕu kÐm cña hµng hãa cña m×nh bëi v× cßn rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c còng t¸c ®éng vµo søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm nh­ c¸c yÕu tè vÜ m« (tû gi¸ hèi ®o¸i, l·i suÊt, thuÕ khãa) vµ c¸c yÕu tè vi m« (quy tr×nh s¶n xuÊt, kinh nghiÖm qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp). V× vËy trong t×nh h×nh hiÖn nay, do c¸c nguån vèn cßn h¹n hÑp, c¸c doanh nghiÖp cÇn chñ ®éng v¹ch ra chiÕn l­îc c¹nh tranh dµi h¹n cho hµng hãa cña m×nh b»ng c¸ch t¹o ra nÐt ®éc ®¸o cho s¶n phÈm dùa trªn kh¶ n¨ng c¾t gi¶m chi phÝ b×nh qu©n trong ngµnh còng nh­ hîp lý hãa quy tr×nh s¶n xuÊt. Trong ®iÒu kiÖn quèc tÕ ho¸ hiÖn nay, nÒn s¶n xuÊt nhá nh­ ë ViÖt Nam cã nh÷ng ®iÓm lîi thÕ t­¬ng ®èi lµ gi¸ nh©n c«ng rÎ vµ cã thÓ ®Çu t­ thªm c«ng nghÖ ®Ó dÇn n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, nh­ng còng ph¶i thÊy r»ng chØ cã thÓ lµm thuª gia c«ng vµ lµm vÖ tinh cho c¸c c«ng ty lín mµ th«i. Muèn v­¬n lªn tù chñ cÇn ph¶i tÝnh ®Õn quy m« s¶n xuÊt hîp lý, cÇn cã vèn, nh©n lùc, c«ng nghÖ vµ thÞ tr­êng lµ nh÷ng yÕu tè quan träng nhÊt. 3. Chñ ®éng thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thÞ tr­êng, th«ng tin, tiÕp thÞ. C¸c doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm tæ chøc tiÕp cËn vµ ph©n tÝch, khai th¸c c¸c th«ng tin, trùc tiÕp vµ th­êng xuyªn tiÕp xóc víi thÞ tr­êng thÕ giíi th«ng qua Héi th¶o khoa häc, héi chî triÓn l·m, ®Èy m¹nh tiÕp thÞ ®Ó kÞp thêi n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng, b¸m s¸t vµ tiÕp cËn ®­îc tiÕn bé cña thÕ giíi trong s¶n xuÊt kinh doanh, chñ ®éng t×m b¹n hµng, thÞ tr­êng, ký hîp ®ång, tæ chøc s¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu theo nhu cÇu vµ thÞ hiÕu thÞ tr­êng, tr¸nh t­ t­ëng û l¹i vµo c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc hoÆc tr«ng chê trî gi¸, trî cÊp. ViÖc tham gia c¸c héi chî triÓn l·m nhÊt lµ ë n­íc ngoµi cã thÓ gÆp khã kh¨n vÒ kinh phÝ do gi¸ thuª gian hµng ®¾t. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng n¾m b¾t th«ng tin qua Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i n­íc së t¹i hoÆc Côc Xóc tiÕn th­¬ng m¹i thuéc Bé Th­¬ng m¹i hoÆc nèi m¹ng Internet ®Ó tõ ®ã cã thÓ t×m ®­îc nh÷ng b¹n hµng tin cËy, n¾m b¾t ®­îc t­¬ng ®èi chÝnh x¸c nhu cÇu thÞ tr­êng ®èi víi hµng hãa cña m×nh còng nh­ kh¶ n¨ng cung cÊp cña thÞ tr­êng ®ã, gi¸ c¶, chÊt l­îng cho nh÷ng mÆt hµng mµ doanh nghiÖp ViÖt Nam cã nhu cÇu nhËp khÈu ®Ó phôc vô s¶n xuÊt vµ kinh doanh trong n­íc. Tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Mü, mét b­íc quan träng kh«ng thÓ bá qua lµ ph¶i nghiªn cøu kü thÞ tr­êng vµ ®¸nh gi¸ nghiªm tóc thùc lùc cña doanh nghiÖp, søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ vµ tiÒm lùc tµi chÝnh. ViÖc lùa chän ®óng h×nh thøc xuÊt khÈu sÏ gióp cho c¸c doanh nghiÖp nhanh chãng cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng nµy. §Ó vµo ®­îc thÞ tr­êng Mü c¸c doanh nghiÖp cã thÓ xuÊt khÈu gi¸n tiÕp qua ®¹i lý. Khi ®· quyÕt ®Þnh xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Mü, ph­¬ng ¸n tèi ­u lµ ph¶i v¹ch ra ®­îc chiÕn l­îc ®Ó thùc hiÖn xuÊt khÈu trùc tiÕp. XuÊt khÈu trùc tiÕp sÏ gióp cho doanh nghiÖp kiÓm so¸t ®­îc toµn bé qu¸ tr×nh xuÊt khÈu, thiÕt lËp ®­îc quan hÖ trùc tiÕp víi m¹ng l­íi tiªu thô vµ ng­êi tiªu dïng. Tæng kÕt kinh nghiÖm cña c¸c c«ng ty n­íc ngoµi cho thÊy, con ®­êng tiÕn tíi chinh phôc thÞ tr­êng Mü lµ ph¶i biÕt sö dông c¸c ®¹i diÖn b¸n hµng, ®¹i lý, nhµ ph©n phèi vµ nhµ b¸n lÎ. §©y lµ mét nhu cÇu bøc xóc nh­ng rÊt khã kh¨n ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i lµm dÇn, tõng b­íc t×m hiÓu. MÆt kh¸c, b¶n th©n c¸c nhµ nhËp khÈu, nhµ ph©n phèi còng sÏ t×m ®Õn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®Ó ®Æt hµng. Hä sÏ ®­a ra c¸c yªu cÇu (th­êng lµ chÊt l­îng, khèi l­îng hµng vµ thêi gian giao hµng…) cßn ph­¬ng thøc tiÕp cËn thÞ tr­êng kh«ng ®¸ng lo l¾m v× tiÒm lùc tµi chÝnh cña hä kh¸ dåi dµo. C¸c doanh nghiÖp cïng ngµnh hµng ë ViÖt Nam nªn liªn kÕt víi nhau ®Ó cã thÓ ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®¬n hµng quy m« lín, thêi gian giao hµng nhanh. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn thËn träng khi quyÕt ®Þnh b¸n hµng trùc tiÕp cho ng­êi tiªu dïng bëi t¹i Mü viÖc b¸n hµng trùc tiÕp nµy kÌm theo tr¸ch nhiÖm rÊt lín ®èi víi ng­êi tiªu dïng. 4. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, chuyªn m«n cho ®éi ngò c¸n bé cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Qua thùc tÕ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, cã thÓ thÊy râ n¨ng lùc qu¶n lý còng nh­ tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸c c¸n bé, ng­êi lao ®éng t¹i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c«ng viÖc. Néi dung hîp t¸c víi Mü bao gåm c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, th­¬ng m¹i, ®Çu t­ vµ nhiÒu lÜnh vùc kh¸c vÒ kinh tÕ còng nh­ khoa häc c«ng nghÖ kh¸ ®a d¹ng. Trong khi ®ã tr×nh ®é c¸n bé cña ta cßn h¹n chÕ c¶ vÒ kiÕn thøc, kinh nghiÖm vµ ngo¹i ng÷. §Ó ®¸p øng ®­îc nhu cÇu phôc vô cho môc tiªu trªn, cÇn quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé, cô thÓ lµ tËp trung vµo 4 lÜnh vùc sau: - §µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé cã ®ñ n¨ng lùc ho¹ch ®Þnh vµ thùc hiÖn chÝnh s¸ch. - §µo t¹o c¸n bé cã tr×nh ®é ®µm ph¸n quèc tÕ. - §µo t¹o, båi d­ìng, h­íng dÉn c¸n bé n¾m b¾t ®­îc kÞp thêi c¸c HiÖp ­íc quèc tÕ, c¸c kÕt qu¶ ®µm ph¸n trªn bµn héi nghÞ, hiÓu vµ vËn dông ®­îc nh÷ng HiÖp ­íc vµ kÕt qu¶ ®µm ph¸n ®ã vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt vµ kinh doanh quèc tÕ. §Ó kinh doanh ®­îc víi Mü, c¸c doanh nghiÖp cÇn hiÓu vµ vËn dông ®­îc c¸c luËt lÖ, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña Mü. - §µo t¹o vÒ ngo¹i ng÷, nhÊt lµ tiÕng Anh ®Ó c¸n bé cã ®ñ tr×nh ®é giao dÞch quèc tÕ. Ngoµi ra, c¸c doanh nghiÖp cßn ph¶i th­êng xuyªn ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ ®Ó cã thÓ sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu cã chÊt l­îng cao, gi¸ c¶ c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng Mü. Tãm l¹i, ®Ó chuÈn bÞ thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü, c¸c doanh nghiÖp cÇn sím xóc tiÕn nghiªn cøu ®Ó th©m nhËp thÞ tr­êng Mü, t×m hiÓu ®èi t¸c, nhu cÇu thÞ tr­êng, thÞ hiÕu ng­êi tiªu dïng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ luËt ph¸p quèc tÕ; cÇn chñ ®éng ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, mÉu m· n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸, ®¶m b¶o tiªu chuÈn quèc tÕ. §Æc biÖt, cÇn xóc tiÕn khÈn tr­¬ng viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng tr×nh ®é tay nghÒ cho c«ng nh©n, c¸n bé qu¶n lý, kÓ c¶ gi¸m ®èc ®Ó n©ng cao tr×nh ®é tiÕp nhËn c«ng nghÖ míi, n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý hiÓu biÕt c¸c chuÈn mùc th«ng lÖ quèc tÕ, chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i thÕ giíi vµ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i Mü trong cuéc lµm ¨n míi trªn mét thÞ tr­êng míi. Sù chuÈn bÞ kü cµng lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó c¸c doanh nghiÖp n­íc ta chñ ®éng héi nhËp ®ãn nhËn nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc míi khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü chÝnh thøc ®­îc thùc thi. KÕt luËn Thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i réng më cña §¶ng vµ Nhµ n­íc víi ph­¬ng ch©m “s½n sµng lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trong céng ®ång thÕ giíi”, trong nhiÒu n¨m qua ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nhiÒu thµnh tùu trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü lµ mét trong c¸c ®iÓm mèc c¨n b¶n trong qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam, lµ nÊc thang cuèi cïng trªn con ®­êng b×nh th­êng ho¸ quan hÖ kinh tÕ gi÷a ViÖt Nam vµ Mü, lµ dÊu hiÖu tèt cña qu¸ tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam vµo hÖ thèng th­¬ng m¹i quèc tÕ. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü sÏ mang ®Õn nhiÒu c¬ héi kÌm theo kh«ng Ýt th¸ch thøc xÐt c¶ vÒ ph­¬ng diÖn vÜ m« vµ vi m«, ®èi víi c¶ Nhµ n­íc vµ tõng doanh nghiÖp. Theo ®¸nh gi¸ cña Bé tr­ëng Bé Th­¬ng m¹i Vò Khoan th× “Cã HiÖp ®Þnh lµ ®iÒu cÇn nh­ng ch­a ®ñ. §iÒu quyÕt ®Þnh nhÊt lµ chñ ®éng tÝch cùc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn c¶ ba cÊp ®é, ®ång thêi c¸c doanh nghiÖp cña ta cÇn ph¸t huy tinh thÇn “ tiÕn c«ng ”, kh«ng ngåi chê mµ chñ ®éng th©m nhËp thÞ tr­êng Hoa Kú, t×m hiÓu b¹n hµng, ®èi t¸c, nhu cÇu, luËt ph¸p, tõ ®ã ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, tranh thñ ®Çu t­, c«ng nghÖ ”. NhiÖm vô quan träng cña ViÖt Nam hiÖn t¹i lµ ph¶i ®­a ra mét chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc g¾n víi qu¸ tr×nh héi nhËp cña m×nh. ChiÕn l­îc ®ã ph¶i ®¶m b¶o duy tr× ®­îc sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ ®Êt n­íc vµ thùc hiÖn ®­îc héi nhËp. Do vËy, mäi chÝnh s¸ch ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam ph¶i h­íng tíi môc tiªu ph¸t triÓn nµy, ph¶i ®­îc ®iÒu phèi mét c¸ch hµi hoµ sao cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ trong tõng giai ®o¹n ph¸t triÓn vµ t×nh h×nh quèc tÕ. C«ng viÖc nµy ®ßi hái c¸c c¬ quan ChÝnh phñ ph¶i hîp t¸c chÆt chÏ víi nhau vµ víi c¸c n­íc ®Ó cã thÓ ®­a ra chiÕn l­îc tèt nhÊt cho ®Êt n­íc vµ céng ®ång quèc tÕ chÊp nhËn ®­îc. ChiÕn l­îc nµy kh«ng thÓ chØ lµ nh÷ng nguyªn t¾c chung chung mµ lµ nh÷ng vÊn ®Ò cô thÓ cña tõng ngµnh víi c¸c chÝnh s¸ch cô thÓ. ViÖt Nam cÇn hoµn thiÖn hÖ thèng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña m×nh, h­íng tíi c¸c th«ng lÖ vµ chuÈn mùc quèc tÕ, mang tÝnh thùc thi trong n­íc; cÇn thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu vµ th©m nhËp thÞ tr­êng Mü ®Ó ®Èy m¹nh quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Mü. Sau sù kiÖn HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü ®­îc ký kÕt, c¸c cuéc tiÕp xóc gÇn ®©y vµ ®Æc biÖt lµ chuyÕn viÕng th¨m ViÖt Nam cña Tæng thèng Mü Bill Clinton ngµy 16- 19/11/2000 ®· thùc sù ®­a quan hÖ kinh tÕ ViÖt - Mü chuyÓn sang mét giai ®o¹n míi. ë giai ®o¹n nµy nhÞp ®é bu«n b¸n vµ ®Çu t­ sÏ s«i ®éng h¼n h¬n tr­íc ®©y. Tr­íc m¾t, hµng ho¸ cña Mü vµo ViÖt Nam ch­a nhiÒu nh­ng hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo Mü sÏ t¨ng m¹nh. Cã thÓ hoµn toµn tin t­ëng r»ng víi nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®­îc cña h¬n 10 n¨m ®æi míi, víi nÒn kinh tÕ ®ang cã dÊu hiÖu håi phôc, víi nh÷ng quyÕt t©m cao ®é vµ ®­êng lèi ®èi ngo¹i mÒm dÎo, linh ho¹t cña §¶ng vµ ChÝnh phñ ViÖt Nam, chóng ta sÏ tËn dông ®Çy ®ñ c¬ héi mµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü mang l¹i nh»m ph¸t huy thÕ m¹nh, ®ång thêi ®Èy lïi ®­îc nh÷ng nguy c¬ yÕu kÐm. tµi liÖu tham kh¶o HiÖp ®Þnh gi÷a Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú vÒ Quan hÖ Th­¬ng m¹i . Ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú (B¾c Hµ-Phi Hæ), T¹p chÝ Th­¬ng nghiÖp- ThÞ tr­êng ViÖt Nam sè th¸ng 7/2000. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú bao gåm c¶ c¸c lÜnh vùc dÞch vô, ®Çu t­, së h÷u trÝ tuÖ- Pháng vÊn Bé tr­ëng Vò Khoan, B¸o Th­¬ng m¹i sè 57 (759) ngµy 18/7/2000. Kû yÕu héi nghÞ khoa häc- Khoa kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng, §¹i häc Ngo¹i th­¬ng th¸ng 10/2000. Héi nhËp thêi toµn cÇu ho¸, B¸o Quèc tÕ 5/10/1998 ®Õn 11/10/1998. Thóc ®Èy tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ - Pháng vÊn Phã Thñ t­íng NguyÔn M¹nh CÇm, B¸o §Çu t­ ngµy 20/4/1998. HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt- Mü thóc ®Èy ViÖt Nam héi nhËp quèc tÕ, B¸o Th­¬ng m¹i 1/9/2000. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn hÖ thèng ­u ®·i phæ cËp (GSP) trong quan hÖ bu«n b¸n cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi (Hµ V¨n Héi), T¹p chÝ Kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng sè 1(26)/2000. Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam - Hoa Kú tõ khi b×nh th­êng ho¸ ®Õn nay (§ç §øc §Þnh), T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ thÕ giíi sè 4(66)/2000. Quan hÖ th­¬ng m¹i, ®Çu t­ ViÖt Nam - Mü: Qu¸ khø vµ triÓn väng (Hoµng Lan Hoa), T¹p chÝ kinh tÕ Ch©u ¸- Th¸i B×nh D­¬ng sè 4(25)/12-1999. B¸o c¸o tæng kÕt Quan hÖ th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú 1999, Bé Th­¬ng m¹i . Tæ chøc Th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) vµ triÓn väng gia nhËp cña ViÖt Nam - Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ Quèc gia 1997. TiÕn tr×nh gia nhËp WTO cña ViÖt Nam (Vò §øc ThuËn), B¸o Kinh doanh vµ Ph¸p luËt sè 27 ngµy 6/7/2000. ChÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña Mü vµ viÖc ViÖt Nam gia nhËp WTO ( NguyÔn Tr­êng S¬n), T¹p chÝ Nghiªn cøu kinh tÕ sè 263+ 264, th¸ng 4 vµ 5/2000. Kh¸i qu¸t vÒ LuËt Th­¬ng m¹i Mü (Bruce Odessey, Warner Rose, John Shaffer), T¹p chÝ Ch©u Mü ngµy nay sè 3/2000. XuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Mü- Bé Tµi chÝnh vµ Tæng côc H¶i quan Mü. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü: Ba th¸ch thøc ®èi víi doanh nghiÖp (Th¸i Thanh), Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn ngµy 24/8/2000. TiÕp cËn thÞ tr­êng Mü (Th¸i Thanh), Thêi b¸o Kinh tÕ Sµi Gßn ngµy 10/8/2000. §Ó lµm ¨n víi Mü (M¹nh Hïng), B¸o Ph¸p luËt chñ nhËt sè 145/1.218) ngµy 10/9/2000. HACCP- “ giÊy th«ng hµnh” cho thuû s¶n ViÖt Nam vµo Mü (Nh­ Hoa), B¸o Th­¬ng m¹i ngµy 22/5/1999. Thuû s¶n vµo Mü dÔ hay khã?, B¸o §Çu t­ ngµy 10/8/2000. Hµng dÖt may vµo thÞ tr­êng Mü- nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá, B¸o Kinh doanh vµ tiÕp thÞ sè 222 ngµy 25/9/2000. Gióp doanh nghiÖp tiÕn vµo thÞ tr­êng Mü (VCCI), B¸o DiÔn ®µn doanh nghiÖp sè 38 ngµy 10/8/2000. Doanh nghiÖp víi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü (Ph¹m M¹nh Hïng), T¹p chÝ Tµi chÝnh Doanh nghiÖp sè 8/2000. Néi dung xóc tiÕn th­¬ng m¹i (N. Nh©n), Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam sè 46 ngµy 17/4/2000. TriÓn väng hµng ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Mü (NguyÔn Minh Kh«i), B¸o Th­¬ng m¹i sè 67 (769) ngµy 22/8/2000. ThÞ tr­êng Mü: Kh¶ n¨ng vµ c¸ch tiÕp cËn (NguyÔn V¨n B×nh), B¸o Th­¬ng m¹i sè 30- 45, th¸ng4 vµ 5/1999. Hµng Mü sÏ trµn ngËp thÞ tr­êng ViÖt Nam ?, B¸o kinh doanh vµ Ph¸p luËt sè 38 ngµy 21/9/2000. “ C¸c doanh nghiÖp Mü lu«n xem ViÖt Nam lµ mét thÞ tr­êng ®Çy tiÒm n¨ng”- TrÝch bµi ph¸t biÓu cña §¹i sø Mü Pete. Peterson. Ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú: Hµng ViÖt Nam vµo Hoa Kú thuÕ trung b×nh gi¶m tõ 40% xuèng 3% (Ngäc Minh), B¸o DiÔn ®µn Doanh nghiÖp sè 31 (308) ngµy 17/7/2000. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt- Mü liÖu cã thµnh “c¬ héi vµng” (Hoµng C«ng), B¸o Doanh nghiÖp sè 30 (82) ngµy 24/7/2000. ViÖt- Mü: Nh÷ng b­íc tiÕn míi trong quan hÖ th­¬ng m¹i (Dòng Minh), B¸o Ph¸p luËt sè 30 ngµy 27/7/2000 ®Õn 3/8/2000. ThÞ tr­êng Mü: C¬ héi vµ th¸ch thøc cho c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc (Minh Nhung), B¸o §Çu t­ 29/7/2000. Quan hÖ kinh tÕ ViÖt - Mü: Nh÷ng biÕn ®æi vµ triÓn väng (Hoµng ThÞ ChØnh), T¹p chÝ Ph¸t triÓn Kinh tÕ sè 120 th¸ng 10/2000. Môc lôc Lêi nãi ®Çu Ch­¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ Th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ tæng quan vÒ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü. I. Nh÷ng vÊn ®Ò chung. 1. Lý luËn chung vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ sù cÇn thiÕt ph¶i quan hÖ th­¬ng m¹i víi mü. 1.1. Kh¸i niÖm. 1.2. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph¸t triÓn vµ lîi Ých cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. 1.3 . Ph¸t triÓn th­¬ng m¹i quèc tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay. 1.4. Lîi Ých cña ViÖt Nam thu ®­îc trong quan hÖ th­¬ng m¹i víi Mü. 2. C¸c lý thuyÕt vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ. 2.1. Lý thuyÕt cæ ®iÓn. 2.2. Lý thuyÕt hiÖn ®¹i. II. Tæng quan vÒ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü. 1. Bèi c¶nh cuéc ®µm ph¸n th­¬ng m¹i ViÖt - Mü. 1.1. Bèi c¶nh chung. 1.2. ViÖt Nam tr­íc yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. 2. TiÕn tr×nh ®µm ph¸n ký kÕt HiÖp ®Þnh Th­¬ng m¹i ViÖt - Mü. 2.1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc qua c¸c vßng ®µm ph¸n. 2.2. ý nghÜa cña HiÖp ®Þnh. 3. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña HiÖp ®Þnh. 3.1. Th­¬ng m¹i hµng ho¸. 3.2.Th­¬ng m¹i dÞch vô. 3.3.Quan hÖ ®Çu t­. 3.4.QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ. Ch­¬ng II: HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt - Mü: C¬ héi vµ th¸ch thøc víi viÖc xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam sang Mü. I. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam sang Mü. 1. Giai ®o¹n tr­íc khi Mü hñy bá lÔnh cÊm vËn ®èi víi ViÖt Nam. 2. Giai ®o¹n sau khi lÖnh cÊm vËn bÞ huû bá. II. C¬ héi th©m nhËp thÞ tr­êng Mü cña hµng ho¸ ViÖt Nam. 1. C¬ héi xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng chñ lùc. 2. Dù b¸o kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo Mü giai ®o¹n 2000 - 2010. III. Th¸ch thøc ®èi víi sù ph¸t triÓn Ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam. 1. Nh÷ng quy ®Þnh cña Mü vÒ hµng nhËp khÈu. 2. VÊn ®Ò gian lËn th­¬ng m¹i. 3. C«ng t¸c xóc tiÕn th­¬ng m¹i cßn nhiÒu h¹n chÕ. Ch­¬ng III: C¸c gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh viÖc xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam - sang Mü. I. C¸c gi¶i ph¸p t¨ng c­êng xuÊt khÈu c¸c ngµnh hµng chñ lùc. II. C¸c gi¶i ph¸p tõ phÝa nhµ n­íc. 1. C¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng. 2. T¨ng c­êng qu¶n lý nhµ n­íc vÒ xóc tiÕn th­¬ng m¹i. 3. Thµnh lËp Quü hç trî xuÊt khÈu. III. Gi¶i ph¸p ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Mü. 1. Gi¶i ph¸p vÒ vèn. 2. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng hãa. 3. Chñ ®éng thùc hiÖn tèt c«ng t¸c thÞ tr­êng, th«ng tin, tiÕp thÞ. 4. N©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, chuyªn m«n cho ®éi ngò c¸n bé cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. KÕt luËn Tµi liÖu tham kh¶o