Hình thành và phát triển ở học sinh các kỹ năng sử dụng Tiếng Việt (nghe, nói, đọc, viết) để học tập và giao tiếp trong các môi trường hoạt động của lứa tuổi

I. §Æt vÊn ®Ò 1.Lý do chän s¸ng kiÕn: - XuÊt ph¸t tõ môc tiªu cña m«n TiÕng ViÖt ë tr­êng tiÓu häc nh»m: + H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë häc sinh c¸c kü n¨ng sö dông TiÕng ViÖt (nghe, nãi, ®äc, viÕt) ®Ó häc tËp vµ giao tiÕp trong c¸c m«i tr­êng ho¹t ®éng cña løa tuæi. Th«ng qua viÖc d¹y vµ häc TiÕng ViÖt, gãp phÇn rÌn luyÖn c¸c thao t¸c t­ duy. + Cung cÊp cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ TiÕng ViÖt vµ nh÷ng hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ x· héi, tù nhiªn vµ con ng­êi, vÒ v¨n ho¸, v¨n häc cña ViÖt Nam vµ n­íc ngoµi. + Båi d­ìng t×nh yªu TiÕng ViÖt vµ h×nh thµnh thãi quen gi÷ g×n sù trong s¸ng, giµu ®Ñp cña TiÕng ViÖt, gãp phÇn h×nh thµnh nh©n c¸ch con ng­êi ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa. Ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u cung cÊp nh÷ng kiÕn thøc s¬ gi¶n vÒ TiÕng ViÖt vµ rÌn luyÖn kü n¨ng dïng tõ, ®Æt c©u (nãi, viÕt), kü n¨ng ®äc cho häc sinh. Kh¸c víi c¸c líp d­íi, ë líp 4 b¾t ®Çu cã nh÷ng tiÕt häc dµnh riªng ®Ó trang bÞ kiÕn thøc cho häc sinh, gióp häc sinh: a. Më réng, hÖ thèng ho¸ vèn tõ vµ trang bÞ cho häc sinh mét sè hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ tõ vµ c©u. b. RÌn luyÖn cho häc sinh c¸c kÜ n¨ng dïng tõ ®Æt c©u vµ sö dông c¸c dÊu c©u. c. Båi d­ìng cho häc sinh thãi quen dïng tõ ®óng, nãi vµ viÕt thµnh c©u; cã ý thøc sö dông tiÕng ViÖt v¨n ho¸ trong giao tiÕp. 2. Thùc tr¹ng , nguyªn nh©n: a. VÒ gi¸o viªn: B¶n th©n t«i lµ mét gi¸o viªn trÎ, kháe, yªu nghÒ, mÕn trÎ, lu«n cã ý thøc tù phÊn ®Êu v­¬n lªn vµ ®· ®¹t tr×nh ®é trªn chuÈn . Song trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y t«i nhËn thÊy t×nh tr¹ng chung cña gi¸o viªn nh­ sau: - Vèn tõ cña gi¸o viªn cã h¹n chÕ, hiÓu s©u c¸c kiÕn thøc vÒ c©u, tõ... cßn ë møc ®é; kh¶ n¨ng ph©n tÝch ng«n ng÷, ph©n tÝch ng÷ liÖu ë møc b×nh th­êng. Møc ®é hiÓu nghÜa tõ, miªu t¶ gi¶i nghÜa tõ cßn khóc m¾c ( cã nhiÒu tõ ®¬n gi¶n ph¶i hái ng­êi kh¸c hoÆc ph¶i tra tõ ®iÓn), cßn lóng tóng khi gi¶i nghÜa hay miªu t¶ tõ cho häc sinh. - KiÕn thøc vÒ tõ vùng, ng÷ nghÜa häc cña mét sè gi¸o viªn cßn h¹n chÕ nªn ®· béc lé nh÷ng s¬ suÊt vÒ kiÕn thøc trong khi d¹y. - Ph­¬ng ph¸p d¹y häc cña gi¸o viªn hÇu nh­ cßn ®¬n ®iÖu, cßn cøng nh¾c ch­a linh ho¹t, Ýt s¸ng t¹o ch­a l«i cuèn ®­îc häc sinh g©y ra sù nhµm ch¸n v× chñ yÕu dùa vµo s¸ch gi¸o viªn. - B¶n th©n gi¸o viªn cßn bÞ thiÕu hôt kiÕn thøc phæ th«ng ®ã lµ c¸c gi¸o viªn cã tr×nh ®é THHC; ngoµi ra sù t×m tßi, häc hái, tù häc, tù rÌn cã phÇn h¹n chÕ; kh¶ n¨ng diÔn ®¹t, gi¶ng gi¶i ch­a l­u lo¸t g©y cho häc sinh khã hiÓu... - PhÇn h­íng dÉn bµi tËp ch­a tèt, viÖc söa sai cho häc sinh ch­a cô thÓ, kÕt qu¶ thÊp ch­a gióp häc sinh më réng ra mét sè t×nh huèng giao tiÕp kh¸c gÇn gòi víi cuéc sèng hµng ngµy cña c¸c em mµ chØ míi ®ãng khung trong khu«n khæ c¸c mÉu c©u trong s¸ch vë. NhiÒu tr­êng hîp häc sinh lµm sai , gi¸o viªn chØ nhËn xÐt lµ sai vµ nªu ngay lêi gi¶i ®óng mµ ch­a gióp cho häc sinh nhËn ra c¸i sai vµ c¸ch s÷a ch÷a. - ViÖc sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn hç trî cho viÖc d¹y vµ häc cßn yÕu, cßn thiÕu ph­¬ng tiÖn, thiÕu tµi liÖu tham kh¶o, thiÕu ®å dïng d¹y häc, yÕu vÒ c¸ch sö dông ®å dïng d¹y häc. Tãm l¹i: Sù thiÕu hôt kiÕn thøc còng nh­ ph­¬ng tiÖn hç trî d¹y häc, nh÷ng gi¶i ph¸p kh«ng thèng nhÊt tõ nh÷ng nguån tri thøc kh¸c nhau cïng víi mét ph­¬ng ph¸p t­ duy thiÕu mÒm dÎo ®· dÉn ®Õn mét sè gi¸o viªn rÊt lóng tóng trong gi¶ng d¹y. Nh÷ng kiÕn thøc kh«ng ch¾c ch¾n, thiÕu tÝnh hÖ thèng, trong lóc néi dung lu«n quyÕt ®Þnh ph­¬ng ph¸p d¹y häc, kh«ng thÓ d¹y tèt khi kh«ng n¾m ch¾c néi dung vµ tÊt nhiªn häc sinh lÜnh héi c¸c kiÕn thøc nµy sÏ bÞ h¹n chÕ phÇn nµo. - C¸c h×nh thøc d¹y häc gi¸o viªn hay sö dông ®èi víi ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u lµ: c¸ nh©n, nhãm, tæ, líp nh­ng qua dù giê th× chóng t«i thÊy phÇn lín chØ lµ h×nh thøc, hiÖu qu¶ thÊp v× häc sinh kÐm linh ho¹t vµ rÊt chËm ch¹p trong häc víi h×nh thøc häc nhãm, bµn ghÕ kh«ng phï hîp (bµn ghÕ 5 chç ngåi); c¸ch d¹y cña gi¸o viªn chñ yÕu d­¹ vµo s¸ch gi¸o viªn, s¸ch thiÕt kÕ Ýt chñ ®éng tæ chøc c¸c ho¹t ®éng d¹y vµ häc cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i, gi¸o viªn cã giao nhiÖm vô cho häc sinh nh­ng Ýt chó ý ®Õn tõng ®èi t­îng, sù gióp ®ì cña gi¸o viªn ®èi víi häc sinh yÕu kÐm cã phÇn hêi hît, cßn xa rêi, kiÕn thøc cã lóc gi¸o viªn ¸p ®Æt cho häc sinh. Trong khi ®ã LuyÖn tõ vµ c©u lµ ph©n m«n khã d¹y nhÊt trong c¸c ph©n m«n cña m«n TiÕng ViÖt. Ph©n m«n nµy cã nhiÒu d¹ng bµi tËp ¶nh h­ëng tíi viÖc lùa chä h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p d¹y, c¸ch tæ chøc trong lóc ®ã gi¸o viªn cßn ph¶i d¹y c¸c m«n häc kh¸c còng kh«ng kÐm phÇn quan träng nh­ m«n TiÕng ViÖt. b. VÒ häc sinh: - Tr×nh ®é häc sinh kh«ng ®ång ®Òu, vèn tõ tr­íc khi ®Õn tr­êng rÊt Ýt; khi nãi, khi viÕt r¬i vµo t×nh tr¹ng “bÝ tõ, nghÌo tõ” khi nghe, ®äc kh«ng cã c¬ së ®Ó hiÓu ®Çy ®ñ vµ hiÓu ®­îc kh¸ chÝnh x¸c néi dung. - Häc sinh vïng n«ng th«n trung du, miÒn nói Ýt ®­îc giao tiÕp víi x· héi réng h¬n, Ýt ®­îc tham gia c¸c ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ ngoµi vïng tr­êng, kh«ng ®­îc tham quan du lÞch... mµ chØ giao tiÕp víi nh÷ng ng­êi trong gia ®×nh, b¹n bÌ trong líp, b¹n ch¨n tr©u c¾t cá... vµ ®ã còng lµ nguyªn nh©n lµm cho sù hiÓu biÕt bÞ h¹n chÕ vèn tõ hµng ngµy Ýt ®­îc bæ sung. §iÒu kiÖn häc cßn thiÕu thèn c¶ vÒ thêi gian, c¶ vÒ vËt chÊt lÉn tinh thÇn, ®ã lµ c¸c em cßn ph¶i lao ®éng cïng víi gia ®×nh, quÇn ¸o thiÕu thèn..., gia ®×nh Ýt quan t©m, ®éng viªn c¸c em cßn ®Ó mÆc cho nhµ tr­êng. - §èi víi ph©n m«n nµy häc sinh hay nhÇm lÉn mét sè tõ ghÐp víi tõ l¸y; ch­a x¸c ®Þnh chÝnh x¸c danh tõ trong c©u. - Chñ ng÷ trong ba kiÓu c©u kÓ phÇn lín häc sinh ®Òu x¸c ®Þnh ®óng nh÷ng c©u ghÐp cã nhiÒu chñ ng÷ häc sinh th­êng sai khi x¸c ®Þnh chñ ng÷. - N¾m ch­a v÷ng vÒ kiÓu c©u hay nhÇm gi÷a kiÓu c©u Ai lµm g×? vµ Ai thÕ nµo? - VÒ bµi Danh tõ, häc sinh th­êng kh«ng hiÓu vµ kh«ng t×m dóng danh tõ chØ kh¸i niÖm, danh tõ chØ ®¬n vÞ. VÝ dô: “rÆng” trong “rÆng dõa”; “con” trong “con s«ng”; “c¬n” trong “c¬n m­a”... - VÒ bµi “Danh tõ chung - Danh tõ riªng”: Häc sinh th­êng hay quªn viÕt hoa danh tõ riªng, khã ph¸t hiÖn ra danh tõ chung so víi danh tõ riªng, nhiÒu em chØ cho tªn ng­êi lµ danh tõ riªng cßn ®Þa danh th× kh«ng ph¶i. - Chñ ng÷ trong ba d¹ng c©u kÓ th× häc sinh th­êng kh«ng biÕt ®Æt c©u hái ®Ó t×m ra chñ ng÷. - Lçi trong viÕt c©u: viÕt hoa ®Çu c©u, viÕt hoa danh tõ riªng, kh«ng cã dÊu chÊm cuèi c©u. - Sù ph©n biÖt r¹ch rßi ba d¹ng c©u kÓ cã nhiÒu häc sinh ch­a ph©n biÖt ®­îc. - Kh¶ n¨ng chän tõ, l¾p r¸p thµnh ng÷, tôc ng÷, s¾p xÕp c©u thµnh ®o¹n v¨n ch­a tèt. - Dïng tõ sai lµm cho c©u v¨n tèi nghÜa, sai ý khiÕn cho ng­êi ®äc ng­êi nghe hiÓu nhÇm, hiÓu kh«ng hÕt ý tr×nh bµy. Thùc tÕ gi¶ng d¹y, chóng t«i thÊy häc sinh vïng n«ng th«n trung du, miÒn nói ®iÒu kiÖn kinh tÕ cßn nghÌo nµn, do ®iÒu kiÖn ®ã ®· cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc häc nãi chung vµ viÖc häc ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u nãi riªng. Ch¼ng h¹n nh­, hiÓu ý nghÜa danh tõ, ý nghÜa cña chñ ng÷, ®Æt c©u theo khu«n mÉu cò, gép lu«n c¶ danh tõ ®¬n vÞ víi danh tõ chØ sù vËt lµ mét danh tõ. VÝ dô: rÆng + dõa = rÆng dõa Trong c©u “ Con gµ trèng nhµ em cã bé l«ng rÊt m­ît.”, häc sinh cho “ con gµ trèng” lµ danh tõ. Qua kh¶o s¸t ®Çu n¨m t¹i líp 4B t«i chñ nhiÖm thu ®­îc kÕt qu¶ nh­ sau: Sè häc sinh Giái Kh¸ Trung b×nh YÕu SL TL SL TL SL TL SL TL 20 0 0 2 10 13 65 5 25 Víi nh÷ng lý do trªn ®©y, t«i ®· chän “ Kinh nghiÖm d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u Líp 4” víi mong muèn kh¾c phôc t×nh tr¹ng nªu trªn gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng d¹y häc m«n TiÕng ViÖt trong tr­êng TiÓu häc. II. Néi dung §Ò xuÊt c¸ch d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u líp 4. Tõ thùc tÕ nªu trªn nªn t«i chØ ®Ò xuÊt c¸ch d¹y mét sè vÊn ®Ò theo chóng t«i lµ khã cña 4 bµi trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u, líp 4, ®ã lµ: Danh tõ ( tiÕt 2 - tuÇn 5). Danh tõ chung vµ danh tõ riªng ( tiÕt 1 - tuÇn 6). Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai lµm g×? ( tiÕt 1 - tuÇn 19). Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai thÕ nµo? ( tiÕt 1 - tuÇn 22). 1. Mét sè bµi khã vµ c¸ch d¹y trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 4. Bµi " Danh tõ" ( tiÕt 2 - tuÇn 5). a. CÊu tróc bµi häc: 3 phÇn, cã 4 bµi tËp. b. Néi dung tõng phÇn: PhÇn1: NhËn xÐt: PhÇn nµy cã 2 bµi tËp. Bµi tËp1: T×m c¸c tõ chØ sù vËt trong ®o¹n v¨n sau. Mang theo truyÖn cæ t«i ®i Nghe trong cuéc sèng thÇm th× tiÕng x­a Vµng c¬n n¾ng, tr¾ng c¬n m­a Con s«ng ch¶y cã rÆng dõa nghiªng soi §êi cha «ng víi ®êi t«i Nh­ con s«ng víi ch©n trêi ®· xa ChØ cßn truyÖn cæ thiÕt tha Cho t«i nhËn mÆt «ng cha cña m×nh. L©m ThÞ Mü D¹ - Môc ®Ých: Gi¸o viªn tæ chøc cho häc sinh ho¹t ®éng t×m ra c¸c tõ chØ sù vËt trong ®o¹n th¬. - Khã kh¨n: Khi d¹y ®èi víi bµi tËp nµy lµ ë chç häc sinh lóc ®Çu t×m ®­îc (c¶ ®óng vµ c¶ sai) n¾ng, m­a, con s«ng, rÆng dõa, cha «ng, t«i, ch©n trêi, «ng cha; nh­ vËy c¸i khã ë chç häc sinh khã t×m ra c¸c danh tõ chØ kh¸i niÖm, danh tõ chØ ®¬n vÞ; cã mét sè em kh«ng t×m ®­îc danh tõ chØ hiÖn t­îng; c¸c em cho danh tõ chØ ®¬n vÞ vµ danh tõ chØ sù vËt lµ danh tõ (con s«ng) vµ ®ã chÝnh lµ chç khã khi d¹y bµi tËp nµy. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn chuÈn bÞ mét cuèn truyÖn cæ, tra tõ ®iÓn vÒ nghÜa cña mét sè tõ. Khi d¹y gi¸o viªn gîi ý ®Ó gióp häc sinh nhËn ra truyÖn cæ, c¬n, cuéc sèng, tiÕng, x­a, con, rÆng, ®êi lµ danh tõ. Ch¼ng h¹n hái: “c¬n n¾ng” lµ mét tõ hay lµ hai tõ? Cho häc sinh th¶o luËn ®Ó cã kÕt luËn hai tõ; hái tiÕp “ Ng­êi ta gäi n¾ng b»ng g×?”. Vµ t­¬ng tù c¸ch nh­ vËy ®èi víi c¸c tõ “c¬n m­a”, “rÆng dõa”, “con s«ng”, “tiÕng x­a”... Tuy nhiªn gi¸o viªn cã thÓ b»ng c¸ch t¸ch “c¬n” vµ “n¾ng” trong “c¬n n¾ng” ®Ó lµm mÉu. ë bµi tËp nµy th× trong s¸ch gi¸o viªn chØ nªu lªn c¸ch tæ chøc ho¹t ®éng chø ch­a ®­a ra vÝ dô minh ho¹ häc sinh t×m sai hoÆc t×m kh«ng ®­îc vµ gîi ý c¸ch th¸o gì. Bµi tËp2: XÕp c¸c tõ em míi t×m ®­îc vµo nhãm thÝch hîp. + Tõ chØ ng­êi: «ng cha, ... + Tõ chØ vËt: s«ng,... + Tõ chØ hiÖn t­îng: m­a, ... + Tõ chØ kh¸i niÖm: cuéc sèng, ... + Tõ chØ ®¬n vÞ: c¬n, ... - Khã kh¨n: §èi víi bµi tËp nµy khã kh¨n ë chç lµ kh¶ n¨ng s¾p xÕp, liÖt kª vµ nhÇm lÉn gi÷a danh tõ chØ kh¸i niÖm víi danh tõ chØ ®¬n vÞ. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn ph¶i b¸m s¸t tõng nhãm ®Ó h­íng dÉn vµ gi¶i thÝch râ vÒ danh tõ chØ kh¸i niÖm vµ danh tõ chØ ®¬n vÞ. PhÇn 2: Ghi nhí. Danh tõ lµ nh÷ng tõ chØ sù vËt ( ng­êi, vËt, hiÖn t­îng, kh¸i niÖm, hoÆc ®¬n vÞ) - Môc ®Ých: Häc sinh tù nªu ®­îc ®Þnh nghÜa danh tõ. - Khã kh¨n: Theo ®Þnh h­íng lµ gi¸o viªn cho häc sinh c¨n cø vµo bµi tËp 2 (phÇn nhËn xÐt), tù nªu ®Þnh nghÜa danh tõ th× häc sinh kh«ng nªu ®­îc ®Þnh nghÜa. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Cho häc sinh lÇn l­ît ®äc c¸c tõ chØ ng­êi, chØ vËt, chØ hiÖn t­îng, chØ kh¸i niÖm, chØ ®¬n vÞ sau ®ã cho mét sè em kh¸ t×m thªm. Gi¸o viªn kÕt luËn “ Nh÷ng tõ ®ã gäi lµ danh tõ ” vµ hái “ VËy danh tõ lµ nh÷ng tõ chØ g×...? ” PhÇn 3: LuyÖn tËp ( 2 Bµi tËp). Bµi tËp1: T×m danh tõ chØ kh¸i niÖm trong sè c¸c danh tõ ®­îc in ®Ëm d­íi ®©y: “ Mét ®iÓm næi bËt trong ®¹o ®øc cña Chñ TÞch Hå ChÝ Minh lµ lßng th­¬ng ng­êi... ChÝnh v× thÊy n­íc mÊt, nhµ tan... mµ Ng­êi ®· ra ®i häc tËp kinh nghiÖm cña c¸ch m¹ng thÕ giíi ®Ó vÒ gióp ®ång bµo.” Theo Tr­êng Chinh - Môc ®Ých: NhËn biÕt ®­îc danh tõ trong c©u, ®Æc biÖt lµ danh tõ chØ kh¸i niÖm. - Khã kh¨n: Häc ch­a n¾m ch¾c danh tõ chØ kh¸i niÖm nªn x¸c ®Þnh khã ®óng, ch¼ng h¹n nh­ lµ thõa, thiÕu, võa thõa l¹i võa thiÕu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi häc sinh trung b×nh trë xuèng rÊt lóng tóng v× cßn khã hiÓu côm tõ “danh tõ chØ kh¸i niÖm”. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn gîi ý b»ng c¸ch nªu c©u hái: Trong c¸c tõ in ®Ëm ®ã th× nh÷ng tõ nµo mµ kh«ng cã h×nh thï, kh«ng ch¹m tay vµo ®­îc, kh«ng ngöi, kh«ng nÕm, kh«ng nh×n thÊy ®­îc? Nh÷ng tõ c¸c em t×m ®­îc ®ã chÝnh lµ nh÷ng danh tõ chØ kh¸i niÖm. MÆt kh¸c gi¸o viªn cÇn gióp ®ì s¸t c¸c em häc yÕu. HoÆc b»ng c¸ch ng­îc l¹i, gi¸o viªn gîi ý häc sinh t×m nh÷ng danh tõ kh«ng ph¶i lµ danh tõ chØ kh¸i niÖm vµ nh÷ng tõ cßn l¹i lµ danh tõ chØ kh¸i niÖm. Bµi tËp 2: §Æt c©u víi mét danh tõ chØ kh¸i niÖm em võa t×m ®­îc. - Môc ®Ých: Häc sinh ®Æt ®­îc c©u víi danh tõ chØ kh¸i niÖm võa t×m ®­îc ë bµi tËp1. - Khã kh¨n: NhiÒu häc sinh rÊt yÕu trong ®Æt c©u, hay nhÇm gi÷a danh tõ “®iÓm” víi “®iÓm” mµ c« gi¸o cho hµng ngµy... - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn dùa vµo c¸c c©u trong s¸ch gi¸o khoa ®Ó gîi ý cho häc sinh : - ....................cã mét........®¸ng quý............. - ...................ph¶i rÌn luyÖn ®Ó võa häc............ - .....................cã mét.........nång nµn.......... - ....................kinh nghiÖm häc tËp tèt. - ...............th¸ng t¸m n¨m 1945............ Gi¸o viªn chÐp vµo b¶ng phô, chia líp thµnh 5 nhãm, mçi nhãm lµm mét c©u. Sau ®ã yªu cÇu mçi em tù ®Æt mét c©u kh¸c 5 c©u c¶ líp võa lµm. 1.2. Bµi "Danh tõ chung vµ danh tõ riªng" (tiÕt1 - tuÇn 6). a. CÊu tróc : 3 phÇn , cã 5 bµi tËp. b. Néi dung tõng phÇn: PhÇn1: NhËn xÐt: cã 3 bµi tËp. Bµi 1: T×m c¸c tõ cã nghÜa nh­ sau. Dßng n­íc ch¶y t­¬ng ®èi lín, trªn ®ã thuyÒn bÌ ®i l¹i ®­îc. Dßng s«ng lín nhÊt ch¶y qua nhiÒu tØnh phÝa Nam n­íc ta. Ng­êi ®øng ®Çu nhµ n­íc phong kiÕn. VÞ vua cã c«ng ®¸nh giÆc Minh, lËp ra nhµ Lª ë n­íc ta. - Môc ®Ých: Häc sinh t×m ra ®­îc hai cÆp danh tõ chØ ng­êi vµ chØ vËt. - Khã kh¨n: Häc sinh gÆp khã kh¨n ë c©u b,c,d v× häc sinh n¾m kiÕn thøc ®Þa lÝ vµ lÞch sö rÊt h¹n chÕ nªn nhiÒu em t×m sai tõ. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: + Khi d¹y sö dông b¶n ®å + Hái: Hoµng HËu lµ vî cña ai? + Hái: Lª lµ hä cu¶ vÞ vua nµo mµ tªn cã cïng phô ©m ®Çu lµ L Bµi tËp2: NghÜa cña c¸c tõ t×m ®­îc ë bµi tËp1 kh¸c nhau nh­ thÕ nµo? - So S¸nh a víi b. - So S¸nh c víi d. - Môc ®Ých: Häc sinh nhËn biÕt ®­îc danh tõ chung vµ danh tõ riªng dùa trªn ý nghÜa kh¸i qu¸t chung. - Khã kh¨n: s«ng/ Cöu Long ( s«ng lµ danh tõ chung; Cöu Long lµ danh tõ riªng ); vua / Lª Lîi ( vua lµ danh tõ chung ; Lª Lîi lµ danh tõ riªng ). Häc sinh khã nãi ®­îc ý nghÜa kh¸i qu¸t cña tõng tõ, khã diÔn ®¹t râ ý nghÜa. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn gîi ý: + Trong hai tõ “s«ng” vµ “ Cöu Long” th× tõ nµo lµ tªn chung ®Ó chØ nh÷ng dßng n­íc ch¶y t­¬ng ®èi lín mµ kh«ng chØ cô thÓ mét dßng n­íc nµo c¶? Vµ tõ nµo tªn mét dßng s«ng cô thÓ ? + Trong hai tõ “ vua” vµ “Lª Lîi” th× tõ nµo lµ tªn chung ®Ó chØ nh÷ng ng­êi ®øng ®Çu nhµ n­íc phong kiÕn? Vµ tõ nµo tªn riªng cña mét vÞ vua? Bµi tËp3: C¸ch viÕt c¸c tõ trªn cã g× kh¸c nhau? - So s¸nh a víi b. - So s¸nh c víi d. - Môc ®Ých: Häc sinh so s¸nh ®­îc c¸ch viÕt c¸c tõ :s«ng- Cöu Long, vua- Lª Lîi PhÇn2: Ghi nhí. Danh tõ chung lµ tªn cña mét lo¹i sù vËt. Danh tõ riªng lµ tªn riªng cña mét sù vËt. Danh tõ riªng lu«n ®­îc viÕt hoa. - Khã kh¨n: Häc sinh khã nªu lªn ®­îc ®Þnh nghÜa danh tõ chung, danh tõ riªng. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Dïng phiÕu tæ chøc ho¹t ®éng nhãm. H·y viÕt tiÕp vµo chç chÊm: - Tªn cña mét lo¹i sù vËt gäi lµ.......................... - Tªn riªng cña mét sù vËt gäi lµ......................... - Danh tõ...........lu«n lu«n ®­îc viÕt hoa. Häc sinh nªu kÕt qu¶, sau ®ã ®äc ghi nhí trong s¸ch gi¸o khoa. PhÇn3: LuyÖn tËp: cã 2 bµi tËp. Bµi tËp1: T×m c¸c danh tõ chung vµ danh tõ riªng trong ®o¹n v¨n sau: Chóng t«i ®øng ttrªn nói Chung. Nh×n sang tr¸i lµ dßng s«ng Lam uèn khóc theo d·y nói Thiªn NhÉn. MÆt s«ng h¾t ¸nh n¾ng chiÕu thµnh mét ®­êng quanh co tr¾ng xo¸. Nh×n sang ph¶i lµ d·y nói Tr¸c nèi liÒn víi d·y nói §¹i HuÖ xa xa. Tr­íc mÆt chóng t«i, gi÷a hai d·y nói lµ nhµ B¸c Hå. Theo Hoµi Thanh vµ Thanh TÞnh - Môc ®Ých: Dùa vµo dÊu hiÖu ®Ó nhËn biÕt danh tõ chung, danh tõ riªng trong ®o¹n v¨n ®Ó cñng cè kiÕn thøc võa häc. - Khã kh¨n: Mét sè nhÇm lÉn gi÷a danh tõ chung víi tiÕng ®Çu c©u ®­îc viÕt hoa, ®ã lµ tõ “Chóng”; tõ “Nh×n”; t×m thiÕu c¸c danh tõ “¸nh”, “c¸i”, “ph¶i”, “gi÷a”, “tr­íc”. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: + Gi¸o viªn l­u ý häc sinh c¸c tiÕng ®Çu c©u ng­êi ta viÕt hoa cÇn ph¶i xem cã ph¶i danh tõ kh«ng? + Ng­êi ta gäi n¾ng b»ng g×? (¸nh) + ChØ vÞ trÝ trong kh«ng gian ng­êi ta dïng nh÷ng tõ nµo? Bµi tËp2: ViÕt hä vµ tªn 3 b¹n nam vµ 3 b¹n n÷ trong líp em. Hä vµ tªn c¸c b¹n Êy lµ danh tõ chung hay danh tõ riªng? V× sao? - Môc ®Ých: Häc sinh n¾m ®­îc quy t¾c viÕt hoa danh tõ riªng vµ b­íc ®Çu vËn dông quy t¾c ®ã vµo thùc tÕ. - Khã kh¨n: Häc sinh cßn lóng tóng. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn viÕt mÉu tªn hai b¹n 1 nam vµ 1 n÷. 1.3. Bµi "Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai lµm g×?". a. CÊu tróc: 3 phÇn, cã 7 bµi tËp. b. Néi dung tõng phÇn: PhÇn1: NhËn xÐt: (Gåm 1 ®o¹n v¨n vµ 4 bµi tËp) §äc ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái: " Mét ®µn ngçng v­¬n dµi cæ, chói má vÒ phÝa tr­íc, ®Þnh ®íp bän trÎ. Hïng ®ót véi khÈu sóng gç vµo tói quÇn, ch¹y biÕn. Th¾ng mÕu m¸o nÊp vµo sau l­ng TiÕn, TiÕn kh«ng cã sóng, còng ch¼ng cã kiÕm. Em liÒn nhÆt mét cµnh xoan, xua ®µn ngçng ra xa. §µn ngçng kªu quµng qu¹c, v­¬n cæ ch¹y miÕt." Theo TiÕng ViÖt 2 -1998 Bµi tËp 1: T×m c¸c c©u kÓ Ai lµm g× ? trong ®o¹n v¨n trªn. Bµi tËp 2: X¸c ®Þnh chñ ng÷ trong mçi c©u võa t×m ®­îc. - Môc ®Ých: Häc sinh x¸c ®Þnh ®óng c©u kÓ Ai lµm g×? vµ chñ ng÷. - Khã kh¨n: Häc sinh khã hiÓu côm tõ “ c©u kÓ Ai lµm g×? ” vµ khã t×m ra chñ ng÷. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn gîi ý bµng c¸ch nªu c©u hái: “ C¸c c©u ®ã kÓ vÒ ®iÒu g×? ”. Lµm mÉu mét c©u. Bµi tËp3: Nªu ý nghÜa cña chñ ng÷. - Môc ®Ých: Häc sinh nªu ®­îc ý nghÜa cña chñ ng÷. - Khã kh¨n: Häc sinh ®äc yªu cÇu kh«ng hiÓu ý nghÜa lµ c¸i g×? - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: H·y cho biÕt c¸c chñ ng÷ trªn chØ ng­êi hay con vËt? Sau ®ã nãi râ ®ã chÝnh lµ ý nghÜa cña chñ ng÷ trong c©u. Bµi tËp 4: Cho biÕt chñ ng÷ cña c¸c c©u trªn do kÕt hîp tõ ng÷ nµo t¹o thµnh. Chän ý ®óng. Do danh tõ vµ c¸c tõ kÌm theo nã (côm danh tõ) t¹o thµnh. Do ®éng tõ vµ c¸c tõ kÌm theo nã (côm ®éng tõ) t¹o thµnh. Do tÝnh tõ vµ c¸c tõ kÌm theo nã (côm tÝnh tõ) t¹o thµnh. - Môc ®Ých: HiÓu cÊu t¹o vµ ý nghÜa cña bé chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai lµm g×? - Khã kh¨n: Häc sinh khã x¸c ®Þnh ®©u lµ danh tõ vµ ®©u lµ côm danh tõ mµ chØ nãi chung lµ danh tõ, “mét ®µn ngçng”, “®µn ngçng” häc sinh cho lµ danh tõ chø kh«ng ph¶i lµ côm danh tõ lµm chñ ng÷. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn dïng biÖn ph¸p t¸ch tõ “mét/®µn/ ngçng”, “®µn / ngçng”. Tõ ®ã häc sinh nhËn thÊy c¸c chñ ng÷ trªn do 3 danh tõ vµ 2 danh tõ t¹o thµnh nhiÒu h¬n mét danh tõ nªn ng­êi ta nãi lµ côm danh tõ.` PhÇn 2: Ghi nhí. Trong c©u kÓ Ai lµm g×?, chñ ng÷ chØ sù vËt (ng­êi, con vËt, hay ®å vËt, c©y cèi ®­îc nh©n ho¸) cã ho¹t ®éng ®­îc nãi ®Õn ë vÞ ng÷. Chñ ng÷ th­êng do danh tõ (hoÆc côm danh tõ) t¹o thµnh. PhÇn 3: LuyÖn tËp (cã 3 bµi tËp) Bµi 1: §äc l¹i ®o¹n v¨n sau. C¶ thung lòng nh­ mét bøc tranh thuû mÆc. Nh÷ng sinh ho¹t cña ngµy míi b¾t ®Çu. Trong rõng, chim chãc hãt vÐo von. Thanh niªn lªn rÉy. Phô n÷ giÆt giò bªn nh÷ng giÕng n­íc. Em nhá ®ïa vui tr­íc nhµ sµn. C¸c cô giµ chôm ®Çu bªn nh÷ng chÐ r­îu cÇn. Theo §×nh Trung T×m c¸c c©u kÓ Ai lµm g×? trong ®o¹n v¨n trªn. X¸c ®Þnh chñ ng÷ cña tõng c©u võa t×m ®­îc. - Môc ®Ých: Häc sinh cñng cè lÝ thuyÕt ë phÇn ghi nhí. - Khã kh¨n: Häc sinh trung b×nh trë xuèng x¸c ®Þnh kh«ng ®óng c¸c c©u 3,4,5,6,7 lµ c©u kÓ mµ x¸c ®Þnh lén xén, lung tung. - BiÖn ph¸p: Gi¸o viªn gi¶i thÝch râ thªm c¸c c©u kÓ lµ nh÷ng c©u nãi ®Õn ng­êi, con vËt nh­ chim chãc ... vµ cã g¾n víi c¸c ®éng tõ chØ ho¹t ®éng cßn c¸c c©u kh¸c kh«ng ph¶i lµ c©u kÓ Ai lµm g×? Bµi 2: §Æt c©u víi c¸c tõ ng÷ sau lµm chñ ng÷: C¸c chó c«ng nh©n MÑ con Chim s¬n ca - Môc ®Ých: Häc sinh biÕt ®Æt c©u víi bé phËn chñ ng÷ cho tr­íc. - Khã kh¨n: Häc sinh ®Æt c©u rÊt chËm, ë c©u a häc sinh lóng tóng khã hiÓu c¸c chó c«ng nh©n th­êng lµm nh÷ng c«ng viÖc g×? - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn gîi ý “C¸c chó c«ng nh©n th­êng lµm nh÷ng c«ng viÖc g× ?” cho nh÷ng häc sinh kh¸ tr¶ lêi ( VD: ch¹y m¸y; söa ch÷a; khai th¸c;...) Bµi 3: §Æt c©u nãi vÒ ho¹t ®éng cña tõng nhãm ng­êi hoÆc vËt ®­îc miªu t¶ trong bøc tranh bªn. - Môc ®Ých: Häc sinh biÕt ®Æt c©u. - Khã kh¨n: Häc sinh lóng tóng nÕu nh­ kh«ng cã sù hç trî cña gi¸o viªn v× häc sinh chñ yÕu lµ häc sinh trung b×nh trë xuèng nªn rÊt yÕu trong ®Æt c©u. - BiÖn ph¸p: Nªu c©u hái ®Ó häc sinh nªu lªn tõng nhãm ng­êi (n«ng d©n, c¸c b¹n häc sinh, chó l¸i m¸y); vËt (m¸y cµy) vµ hái “ n«ng d©n ®ang lµm g×?” “C¸c b¹n häc sinh ®ang lµm g×?”... Víi c¸ch lµm nµy häc sinh rÊt dÔ ®Æt c©u ®óng. * Riªng víi bµi d¹y nµy cã ®Õn 7 bµi tËp ë hai phÇn NhËn xÐt vµ LuyÖn tËp theo chóng t«i lµ qu¸ nhiÒu ®èi víi häc sinh vïng nµy nªn chóng t«i gi¶m bít bµi tËp 3 ë phµn luyÖn tËp mµ chØ tËp trung hoµn thµnh tèt ë bµi tËp 1 vµ bµi tËp 2, cßn bµi tËp 3 dµnh cho d¹y häc buæi 2. 1.4. Bµi "Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai thÕ nµo?” a. CÊu tróc: 3 phÇn, cã 5 bµi tËp. b. Néi dung tõng phÇn. PhÇn 1: NhËn xÐt (cã 3 bµi tËp) Bµi tËp1: T×m c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? trong ®o¹n v¨n sau: Ngµy 2 th¸ng 9 n¨m 1945. Hµ Néi t­ng bõng mµu ®á. C¶ mét vïng trêi b¸t ng¸t cê, ®Ìn vµ hoa. Nh÷ng dßng ng­êi tõ kh¾p c¸c ng¶ tu«n vÒ v­ên hoa Ba §×nh. C¸c cô giµ vÎ mÆt nghiªm trang. Nh÷ng c« g¸i thñ ®« hín hë, ¸o mµu rùc rì. Theo Vâ Nguyªn Gi¸p - Môc ®Ých: Cung cÊp ng÷ liÖu ®Ó häc sinh t×m ®­îc c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? - Khã kh¨n: Häc sinh x¸c ®Þnh khã ®óng c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? v× n¾m kh«ng ch¾c kiÓu c©u kÓ Ai thÕ nµo? - BiÖn ph¸p: Gîi ý c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? Lµ nh÷ng c©u kÓ kh«ng kÓ vÒ ho¹t ®éng lµm g× cña ng­êi hoÆc vËt vµ gi¸o viªn nªu c©u hái ®Ó lµm mÉu, ®ã lµ “Hµ Néi nh­ thÕ nµo?” ®Ó häc sinh tr¶ lêi “Hµ Néi t­ng bõng mµu ®á.” Vµ kÕt luËn ®ã lµ c©u kÓ Ai thÕ nµo? vµ nhÊn m¹nh “Ai” ë ®©y lµ “Hµ Néi”. Bµi tËp 2: X¸c ®Þnh chñ ng÷ cña nh÷ng c©u võa t×m ®­îc. - Môc ®Ých: Gióp häc sinh x¸c ®Þnh ®­îc chñ ng÷ trong c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? t×m ®­îc ë bµi tËp1. - Khã kh¨n: C¸ch häc sinh ®Æt c©u hái ®Ó t×m chñ ng÷ cßn lóng tóng, nhiÒu em kh«ng t×m ®óng chñ ng÷ ,tù ®Æt c©u hái vµ tr¶ lêi ®Ó x¸c ®Þnh chñ ng÷ còng yÕu. - BiÖn ph¸p: + Hái: .ë ®©u t­ng bõng mµu ®á? Tr¶ lêi: Hµ Néi. KÕt luËn: G¹ch ch©n tõ “Hµ Néi” lµ chñ ng÷. Sau ®ã cho häc sinh ho¹t ®éng theo cÆp (1em kh¸ hoÆc 1em trung b×nh víi 1em trung b×nh yÕu trë xuèng) yªu cÇu em kh¸ hoÆc trung b×nh hái em häc yÕu vµ gîi ý tr¶ lêi; sau ®ã cho em yÕu hái l¹i. Bµi tËp3: Chñ ng÷ trong c¸c c©u trªn biÓu thÞ néi dung g×? Chóng do nh÷ng tõ ng÷ nµo t¹o thµnh? - Môc ®Ých: Gióp häc sinh n¾m ®­îc ý nghÜa cña chñ ng÷ biÓu thÞ néi dung g×? - Khã kh¨n: Häc sinh hÇu nh­ lµ kh«ng hiÓu néi dung yªu cÇu cña bµi tËp, rÊt khã diÔn ®¹t. - BiÖn ph¸p: T¸ch thµnh hai bµi tËp,cho häc sinh lµm theo nhãm bèn. Em h·y cho biÕt? §Æc ®iÓm, tÝnh chÊt ë vÞ ng÷ Cña sù vËt nµo C©u1: T­ng bõng mµu ®á Hµ Néi C©u2:......................................... ............................... C©u4: ...................................... ............................... C©u5: ........................................ ............................... VËy Chñ ng÷ cña c¸c c©u ®Òu chØ............ cã ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt nªu ë vÞ ng÷. b. Chñ ng÷ Lµ do danh tõ riªng hay do nhiÒu danh tõ t¹o thµnh - Hµ Néi ...................................... - C¶ mét vïng trêi ...................................... - C¸c cô giµ ...................................... - Nh÷ng c« g¸i thñ ®« ...................................... PhÇn2: Ghi nhí. 1. Chñ ng÷ cña nc©u kÓ Ai thÕ nµo? chØ nh÷ng sù vËt cã ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt hoÆc tr¹ng th¸i ®­îc nªu ë vÞ ng÷. 2. Chñ ng÷ th­êng do danh tõ (hoÆc côm danh tõ) t¹o thµnh. - BiÖn ph¸p: Dùa vµo bµi tËp 3 ë phÇn nhËn xÐt ®· t¸ch thµnh 2 bµi tËp nhá ®Ó rót ra ghi nhí. PhÇn3: LuyÖn tËp (cã 2 bµi tËp) Bµi tËp1: T×m chñ ng÷ cña c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? trong ®o¹n v¨n d­íi ®©y: (1) ¤i chao! Chó chuån chuån n­íc míi ®Ñp lµm sao!(2) Mµu vµng trªn l­ng chó lÊp l¸nh.(3) Bèn c¸i c¸nh máng nh­ giÊy bãng.(4) C¸i ®Çu trßn vµ hai m¾t long lanh nh­ thuû tinh.(5) Th©n chó nhá vµ thon vµng nh­ mµu vµng cña n¾ng mïa thu.(6) Chó ®Ëu trªn mét cµnh léc võng ng¶ dµi trªn mÆt hå.(7) Bèn c¸nh khÏ rung rung nh­ cßn ®ang ph©n v©n. NguyÔn ThÕ Héi - Môc ®Ých: Häc sinh x¸c ®Þnh ®óng chñ ng÷ trong c¸c c©u kÓ Ai thÕ nµo? (3,4,5,6,8). - Khã kh¨n: + Häc sinh x¸c ®Þnh ®óng c©u kÓ Ai thÕ nµo? khã h¬n x¸c ®Þnh chñ ng÷ v× chóng t«i thÊy häc sinh cho c©u 2 vµ c©u 7 còng lµ c©u kÓ Ai thÕ nµo? + C©u “ Mµu vµng trªn l­ng chó lÊp l¸nh” häc sinh x¸c ®Þnh chñ ng÷ kh«ng ®Çy ®ñ v× chñ ng÷ lµ mét côm tõ cho nªn cã em cho “mµu vµng” lµ chñ ng÷, cã em cho “l­ng chó” lµ chñ ng÷. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: + Hái häc sinh cuèi c©u c©u 2 cã dÊu g×? vµ sau khi häc sinh tr¶ lêi, gi¸o viªn nãi cho häc sinh biÕt ®ã lµ c©u c¶m sau sÏ häc. Cho häc sinh ®äc c©u 7 vµ hái “Chó chuån chuån ®ang lµm g×?”, sau khi häc sinh tr¶ lêi gîi ý c¸c em kÕt luËn ®ã lµ c©u kÓ Ai lµm g×? + Hái “C¸i g× lÊp l¸nh” dÉn d¾t häc sinh tr¶ lêi ®Ó t×m chñ ng÷ cho ®Çy ®ñ lµ “Mµu vµng trªn l­ng chó”. Bµi tËp2: ViÕt mét ®o¹n v¨n kho¶ng 5 c©u vÒ mét lo¹i tr¸i c©y mµ em thÝch, trong ®o¹n v¨n cã dïng c©u kÓ Ai thÕ nµo? - Môc ®Ých: Häc sinh viÕt ®­îc mét ®o¹n v¨n cã dïng c©u kÓ Ai thÕ nµo? - Khã kh¨n: VÉn lµ häc sinh viÕt kh«ng ®óng c©u vµ kh«ng cã sù liªn kÕt gi÷a c¸c c©u trong ®o¹n v¨n. - BiÖn ph¸p kh¾c phôc: Gi¸o viªn nªu mét sè c©u hái ®Ó yªu cÇu häc sinh suy nghÜ vµ tr¶ lêi: + Lo¹i qu¶ nµo em thÝch ¨n nhÊt vµ ®· ®­îc ¨n råi ? + Nã cã h×nh g× ? + Vá cã mµu nh­ thÕ nµo? Cã ®Ñp kh«ng ? + Mïi th¬m cã dÔ chÞu kh«ng ? Sau ®ã mêi mét em kh¸ tr¶ lêi tr­íc líp, råi yªu cÇu c¶ líp lµm viÖc. Qua viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p nh­ ®· ph©n tÝch vµ tr×nh bµy ë trªn, t«i thÊy ®· mang l¹i cho häc sinh kÕt qu¶ râ rÖt. KÕt qu¶ ®ã ®· ®­îc minh chøng qua lÇn kh¶o s¸t sau (häc kú II): Sè häc sinh Giái Kh¸ Trung b×nh YÕu SL TL SL TL SL TL SL TL 20 5 25% 7 35% 8 40% 0 0% III. bµi häc kinh nghiÖm Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u Líp 4 , b¶n th©n t«i ®· rót ra ®­îc mét sè kinh nghiÖm kh«ng chØ riªng ®èi víi nh÷ng bµi d¹y khã, mµ cßn vËn dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c bµi d¹y. T«i thiÕt nghÜ ®Ó hoµn thµnh tèt viÖc gi¶ng d¹y LuyÖn tõ vµ c©u líp 4 cÇn cã c¸c b­íc sau: - X¸c ®Þnh môc ®Ých. - L­êng tr­íc nh÷ng khã kh¨n cã thÓ gÆp. - KÕ ho¹ch biÖn ph¸p kh¾c phôc. Víi c¸c b­íc trªn khång chØ x¸c ®Þnh ë tõng bµi d¹y mµ cÇn x¸c ®Þnh râ cô thÓ hãa ë tõng phÇn, tõng bµi tËp cô thÓ trong bµi d¹y. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã yªu cÇu ng­êi gi¸o viªn ph¶i cã sù ®Çu t­ lín , cã t©m huyÕt víi nghÒ vµ ch¾c ch¾n r»ng c¸c em sÏ tiÕp thu bµi tèt kh«ng riªng g× ®èi t­îng häc sinh kh¸ giái mµ con ®èi víi häc sinh yÕu. Tõ ®ã chÊt l­îng gi¸o dôc sÏ tèt h¬n. KÕt luËn. ViÖc cung cÊp cho häc sinh kiÕn thøc kÜ n¨ng dïng tõ ®Æt c©u sù dông tõ ng÷ trong giao tiÕp lµ nhiÖm vô v« cïng quan träng. Trong ®ã viÖc hiÓu tõ vµ sù dông tõ trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u lµ yÕu tè gÇn nh­ chi phèi toµn bé c¸c ph©n m«n cña TiÕng ViÖt. §Ó d¹y tèt LuyÖn tõ vµ c©u (®Æc biÖt ë líp 4) qu¶ lµ gÆp nhiÒu khã kh¨n. Muèn vËy gi¸o viªn ph¶i tæ chøc c¸c viÖc lµm, hµnh ®éng, thao t¸c cô thÓ ®Ó kh¶ n¨ng t¸c ®éng kiÕn thøc tíi häc sinh mét c¸ch tèt nhÊt, c¸c em tiÕp thu, lÜnh héi kiÕn thøc nhanh vµ ®óng. Giê d¹y LuyÖn tõ vµ c©u ph¶i ®­îc x©y dùng thµnh mét hÖ thèng viÖc lµm mµ khi thùc hiÖn nã sÏ ®em ®Õn cho c¸c em hiÖu qu¶ cao. Gi¸o viªn cã nh÷ng biÖn ph¸p gióp häc sinh hiÓu bµi (hiÓu tõ - biÕt c¸ch sù dông tõ hay ®Æt ®­îc c©u......) tr­íc hÕt gi¸o viªn ph¶i n¾m ®­îc môc tiªu cña tõng bµi d¹y, cô thÓ hãa ë tõng bµi tËp, l­êng tr­íc nh÷ng khã kh¨n cã thÓ xÈy ra vµ cã kÕ ho¹ch, biÖn ph¸p kh¾c phôc. Nh»m ®¹t môc tiªu trong d¹y häc m«n TiÕng ViÖt 4, t«i nhËn thÊy d¹y cho c¸c em hiÓu vèn tõ ng÷ trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u lµ ®· gióp cho c¸c em häc tèt c¸c ph©n m«n cßn l¹i nh­: TËp ®äc, TËp lµm v¨n vµ ®Æc biÖt lµ c¸c em biÕt c¸ch sù dông ng«n ng÷ trong giao tiÕp. Th«ng qua c¸c bµi tËp LuyÖn tõ vµ c©u häc sinh ®­îc cung cÊp thªm vèn tõ ng÷, vèn diÔn ®¹t, nh÷ng hiÓu biÕt s¬ gi¶n vÒ TiÕng ViÖt tõ ®ã n©ng cao tr×nh ®é TiÕng ViÖt cho häc sinh vµ lµ tiÒn ®Ò cho c¸c em häc lªn líp trªn. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 4, t«i ®· gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n tõ ®ã t«i ®· m¹nh d¹n ®­a ra kinh nghiÖm cña m×nh khi d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 4. Mong r»ng s¸ng kiÕn nµy ®­îc bæ sung vµ hoµn thiÖn h¬n ®Ó ¸p dông réng r·i trong qu¸ tr×nh d¹y häc, nh»m t¨ng thªm hiÖu qu¶ lao ®éng s­ ph¹m cña ng­êi gi¸o viªn khi gi¶ng d¹y m«n TiÕng ViÖt ë bËc tiÓu häc nãi chung vµ gi¶ng d¹y ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u ë líp 4 nãi riªng. T«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! T©n K× , ngµy th¸ng 4 n¨m 2009. Ng­êi viÕt s¸ng kiÕn. Phßng gd & ®t t©n kú Tr­êng tiÓu häc nghÜa hµnh ...............***................ S¸ng kiÕn kinh nghiÖm: Kinh nghiÖm d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n luyÖn tõ vµ c©u líp 4. Ng­êi thùc hiÖn: NguyÔn ThÞ Chung Thñy Gi¸o viªn Tr­êng TiÓu häc NghÜa Hµnh N¨m häc : 2008 - 2009 Môc lôc PhÇn I: Më ®Çu Ch­¬ng I: Ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 4 vµ thùc tr¹ng d¹y häc luyÖn tõ vµ c©u ë líp 4. Ch­¬ng II: §Ò xuÊt c¸ch d¹y mét sè bµi khã trong ph©n m«n LuyÖn tõ vµ c©u líp 4 PhÇn II: KÕt luËn. Tµi liÖu tham kh¶o: 1. Ch­¬ng tr×nh tiÓu häc (Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 43/2001/ Q§-BGD&§T ngµy 9 th¸ng 11 n¨m 2001 cña Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o), Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 2. LuËt Gi¸o dôc n¨m 1998 3. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc c¸c m«n häc ë TiÎu häc, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 4. Ph­¬ng ph¸p d¹y häc c¸c m«n häc ë líp 4, tËp 2, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 5. S¸ch gi¸o viªnTiÕng ViÖt 4, tËp 1 vµ tËp 2; Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc 6. Tµi liÖu båi d­ìng th­êng xuyªn cho gi¸o viªn tiÓu häc, chu k× III (2003-2007) tËp2, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 7. TiÕng ViÖt 4, tËp 1 vµ tËp 2, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 1.5. Bµi "Chñ ng÷ trong c©u kÓ Ai lµ g×?" a. CÊu tróc: 3 phÇn ; cã 6 bµi tËp. b. Néi dung c¸c phÇn. PhÇn1: NhËn xÐt. §äc c¸c c©u sau: Ruéng rÉy lµ chiÕn tr­êng. Cuèc cµy lµ vò khÝ Nhµ n«ng lµ chiÕn sÜ HËu ph­¬ng thi ®ua víi tiÒn ph­¬ng. Hå ChÝ Minh. b. Kim §ång vµ c¸c b¹n anh lµ nh÷ng ®éi viªn ®Çu tiªn cña §éi ta.