Hoàn thiện qui định pháp luật về CPH doanh nghiệp nhà nước từ thực tiễn ngành dược
MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (CPH DNNN) là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, một bộ phận cấu thành quan trọng của chương trình cải cách doanh nghiệp nhà nước. Cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước ở Việt Nam bắt đầu được thực hiện thí điểm từ năm 1990. Nghị quyết Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam và nhiều Nghị quyết Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng từ khóa VII đến khóa IX đã nêu các định hướng và chủ trương lớn về CPH. Quốc hội Việt Nam khóa VIII, kỳ họp thứ 10 (12/1991) đã đưa CPH vào nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội 1991 - 1995: “Thí điểm việc CPH một số cơ sở kinh tế quốc doanh để rút kinh nghiệm và có thêm nguồn vốn phát triển”. Và một lần nữa khẳng định lại chủ trương CPH DNNN trong Nghị quyết tại kỳ họp thứ 4 - Quốc hội khóa IX (12/1993): "Đổi mới cơ bản tổ chức và cơ chế quản lý DNNN. Thực hiện các hình thức CPH thích hợp với tính chất và lĩnh vực sản xuất để thu hút thêm các nguồn vốn, tạo thêm động lực, ngăn chặn tiêu cực, thúc đẩy doanh nghiệp làm ăn có hiệu quả". Chính phủ, các Bộ, ngành cũng thể chế hóa chủ trương và phương hướng nêu trên về CPH trong nhiều qui định nhằm giải quyết kịp thời các vấn đề pháp lí nảy sinh trong quá trình CPH. Mục tiêu của cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước là chuyển một số doanh nghiệp nhà nước thành công ty cổ phần trong đó người lao động trong doanh nghiệp, một số tập thể, cá nhân cùng góp vốn, cùng tham gia quản lý, cùng phân chia lợi nhuận và cùng chịu rủi ro tương ứng với phần vốn góp. Như vậy, thực chất của CPHDNNN trong điều kiện nước ta là đa dạng hóa, xã hội hóa sở hữu, biến từ doanh nghiệp một chủ duy nhất là Nhà nước thành doanh nghiệp nhiều chủ qua đó sắp xếp lại tổ chức và đổi mới phương thức quản lý, tạo động lực cho người lao động thực sự làm chủ doanh nghiệp và huy động được các nguồn vốn trong xã hội. Quá trình CPH DNNN đang phát huy hiệu quả rõ nét, bước đầu thu được những kết quả khả quan ở nhiều lĩnh vực, ngành nghề. Kinh doanh thuốc là hoạt động kinh doanh hàng hóa đặc biệt có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng của con người, vì vậy, là hoạt động kinh doanh có điều kiện. Trong điều kiện phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, hoạt động dược có đặc thù riêng là vừa phải thực hiện nhiệm vụ xã hội bảo đảm cung ứng thường xuyên và đủ thuốc đạt chất lượng cho nhân dân, vừa phải bảo đảm kinh doanh có lãi. Chính vì vậy, đổi mới tổ chức và quản lý của doanh nghiệp dược nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động là nhiệm vụ cấp bách của ngành và cũng là của chính doanh nghiệp. Mặc dù công tác cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực dược chỉ thực sự bắt đầu từ năm 1997 với việc CPH các DNDNN ở địa phương và của các ngành (các DNDNN ở Trung ương đến năm 2000 mới bắt đầu CPH) nhưng đã đạt được một số kết quả khả quan và hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp dược sau CPH đã tăng lên rõ rệt. Những nhược điểm của DNDNN trước đây đã dần được khắc phục. Nhiều doanh nghiệp đã khẳng định được thương hiệu của mình, đứng vững và phát triển trong cơ chế thị trường. Điều này đã khẳng định CPH là giải pháp quan trọng trong quá trình đổi mới DNDNN, nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Tuy nhiên, tiến độ CPH các doanh nghiệp trong ngành Dược vẫn chưa đạt mục tiêu và kế hoạch đặt ra do nhiều nguyên nhân khác nhau. Một trong số đó là các qui định pháp luật điều chỉnh CPH cũng như điều chỉnh hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp sau CPH vẫn còn không ít những bất cập. Xuất phát từ mục tiêu, lợi ích cũng như tình hình CPH DNNN trong ngành dược, việc nghiên cứu và hoàn thiện các qui định pháp luật về chuyển đổi DNNN thành công ty cổ phần từ thực tiễn ngành dược có ý nghĩa quan trọng cả về lý luận và thực tiễn, góp phần thúc đẩy tiến trình CPH DNNN nói chung cũng như CPH DNDNN nói riêng. Mặc dù đã có nhiều công trình nghiên cứu về CPH DNNN như “ Bàn về cải cách DNNN” của Trương Văn Bân; “Công ty cổ phần và chuyển DNNN thành công ty cổ phần” của Đoàn Văn Hạnh; “CPH các DNNN ở Việt Nam” của Hoàng Công Thi, Phùng Thị Đoan; “CPH DNNN - những vấn đề lý luận và thực tiễn” của Lê Hồng Hạnh; “CPH và quản lý DNNN sau CPH” của Lê Văn Tâm và một số luận văn cao học, bài viết v.v nhưng trong những công trình nghiên cứu đó, chưa có công trình riêng biệt nào nghiên cứu xem xét một cách toàn diện về vấn đề CPH đối với DNNN trong ngành dược từ góc độ pháp lý. Với mong muốn được tìm hiểu những vấn đề liên quan tới CPH DNDNN, đưa ra những kiến nghị nhằm góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về CPH DNNN nói chung và CPH DNDNN nói riêng, tác giả mạnh dạn chọn đề tài “Hoàn thiện qui định pháp luật về CPH DNNN từ thực tiễn ngành dược” làm đề tài cho luận văn Thạc sỹ luật học. 2. Mục tiêu nghiên cứu và nhiệm vụ của luận văn Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về CPH đối với DNNN nói chung và lĩnh vực dược nói riêng, từ đó đề xuất các ý kiến góp phần hoàn thiện pháp luật về CPH DNNN ở Việt Nam. Để đạt được mục tiêu này, luận văn tập trung vào các vấn đề sau: - Cơ sở lý luận về CPH DNNN, sự cần thiết phải CPH DNDNN và thực trạng CPH DNDNN ở Việt Nam; - Nghiên cứu một số qui định pháp luật về CPH DNNN và liên quan đến CPH DNNN; - Nghiên cứu thực trạng triển khai CPH DNDNN, đánh giá thực tiễn áp dụng các qui định pháp luật về CPH DNNN trong ngành dược, từ đó tìm ra các khó khăn, vướng mắc cần khắc phục. - Một số đề xuất kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật về CPH DNNN. 3. Phạm vi nghiên cứu Luận văn tập trung nghiên cứu các qui định pháp luật và phân tích thực tiễn thực hiện qui định pháp luật về CPH DNNN trong ngành dược ở Việt Nam giai đoạn từ 1997 đến 10/2005, từ đó đề xuất những vấn đề cần sửa đổi, bổ sung khi CPH đối với DNNN. 4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu trên cơ sở các chủ trương, đường lối của Đảng và pháp luật của Nhà nước về CPH DNNN, áp dụng các phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lê nin, sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch sử, gắn lý luận với thực tiễn về CPH DNDNN tại Việt Nam. Ngoài ra, tác giả còn sử dụng một số phương pháp khác như: phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, đối chiếu, nghiên cứu thực tiễn (khảo sát, điều tra, phỏng vấn, thu thập các số liệu) để giải quyết những vấn đề mà đề tài nghiên cứu. 5. Kết cấu của luận văn Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm ba chương với kết cấu như sau: Chương 1: Khái quát về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước và cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực dược Chương 2: Thực trạng thi hành pháp luật về cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực dược Chương 3: Một số giải pháp pháp lý nhằm thúc đẩy tiến trình cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực dược
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Hoàn thiện qui định pháp luật về CPH doanh nghiệp nhà nước từ thực tiễn ngành dược, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
§H§C§ hµng n¨m. Do ®ã, mét sè kh«ng hiÓu ®îc thùc chÊt c«ng ty cæ phÇn, c¶m thÊy bÞ ®øng ngoµi c«ng ty, kh«ng ph¶i víi t c¸ch lµ ngêi lµm chñ mµ lµ ngêi cho vay vèn.
Ngoµi ra, viÖc kiÓm so¸t t×nh tr¹ng mua b¸n CP cña ngêi lao ®éng t¹i mét sè doanh nghiÖp dîc kh«ng thùc hiÖn ®îc.
Theo qui ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 64/2002/N§-CP, cø mçi n¨m lµm viÖc trong doanh nghiÖp ngêi lao ®éng ®îc quyÒn mua tèi ®a 10 cæ phÇn víi gi¸ gi¶m 30% so víi mÖnh gi¸ ban ®Çu nhng kh«ng ®îc chuyÓn nhîng trong vßng 03 n¨m kÓ tõ khi mua. Tuy nhiªn vÉn cã hiÖn tîng chuyÓn nhîng ngÇm cæ phiÕu cña ngêi lao ®éng.
Nguyªn nh©n lµ do nhiÒu ngêi lao ®éng cßn h¹n chÕ vÒ nhËn thøc, t©m lý hoÆc thiÕu tiÒn mua cæ phÇn. Mét sè kh¸c l¹i cha tin tëng vµo kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp sau CPH nªn ®· nhîng b¸n cho ngêi kh¸c kiÕm chªnh lÖch ngay sau CPH. Nhng khi chuyÓn nhîng, cæ ®«ng kh«ng ®îc lµm thñ tôc qua c«ng ty, mµ chØ trao cho nhau mét tê giÊy viÕt tay, theo ®ã ngêi nhËn chuyÓn nhîng ®îc hëng vµ thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c quyÒn cña cæ ®«ng, trõ viÖc ®¨ng ký tªn trong sæ ®¨ng ký cæ ®«ng.
MÆt kh¸c, ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp CPH do Ýt ®îc tiÕp cËn víi c¸c nguån th«ng tin cÇn thiÕt th«ng qua viÖc tuyªn truyÒn, phæ biÕn vµ híng dÉn ®Çu t nªn ®· b¸n cæ phÇn víi gi¸ rÎ. T×nh tr¹ng nµy ®· ¶nh hëng lín ®Õn viÖc kiÓm so¸t c«ng ty vµ quyÒn lîi cæ ®«ng, kh«ng ®¹t ®îc môc tiªu cña CPH.
2.4.8. VÒ quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng, ®Æc biÖt ngêi lao ®éng bÞ mÊt viÖc, th«i viÖc..., kÓ c¶ trêng hîp ngêi lao ®éng tù nguyÖn th«i viÖc
Theo qui ®Þnh t¹i ®iÓm b kho¶n 8 §iÒu 17 LuËt Doanh nghiÖp nhµ níc n¨m 2003 th× quü khen thëng, quü phóc lîi ®îc h×nh thµnh tõ viÖc tù quyÕt ®Þnh cña c«ng ty trong viÖc trÝch l¹i phÇn lîi nhuËn ph©n chia theo nguån vèn c«ng ty tù huy ®éng.
Theo qui ®Þnh t¹i kho¶n 3 §iÒu 10 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP th× nh÷ng tµi s¶n thuéc c«ng tr×nh phóc lîi nh nhµ trÎ, nhµ mÉu gi¸o, bÖnh x¸ vµ c¸c tµi s¶n phóc lîi kh¸c ®Çu t b»ng nguån quü khen thëng, phóc lîi th× chuyÓn giao cho c«ng ty cæ phÇn qu¶n lý, sö dông ®Ó phôc vô tËp thÓ ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp.
Kho¶n 7 §iÒu 36 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP qui ®Þnh DN ®îc duy tr× vµ ph¸t triÓn quü phóc lîi díi d¹ng hiÖn vËt nh: c¸c c«ng tr×nh v¨n hãa, c©u l¹c bé, bÖnh x¸, nhµ ®iÒu dìng, nhµ trÎ ®Ó ®¶m b¶o phóc lîi cho ngêi lao ®éng trong c«ng ty cæ phÇn. Nh÷ng tµi s¶n nµy thuéc së h÷u cña tËp thÓ ngêi lao ®éng do c«ng ty cæ phÇn qu¶n lý.
Nh÷ng tµi s¶n trªn theo qui ®Þnh t¹i kho¶n 2 §iÒu 17 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp ®Ó cæ phÇn ho¸.
Tuy nhiªn qui ®Þnh nµy lµ kh«ng hîp lý ®èi víi ngêi lao ®éng bÞ mÊt viÖc, th«i viÖc... khi DNNN chuyÓn ®æi v× hä sÏ kh«ng ®îc sö dông c¸c c«ng tr×nh nµy. H¬n n÷a, DN CPH cã thÓ cho th«i viÖc ®èi víi nh÷ng lao ®éng d«i d, kh«ng phï hîp víi tÝnh chÊt c«ng viÖc t¹i CTCP nhng l¹i tuyÓn nh÷ng lao ®éng míi phï hîp h¬n. Nh÷ng lao ®éng míi nµy ®¬ng nhiªn ®îc hëng nh÷ng thµnh qu¶ tån t¹i tõ tríc do nh÷ng ngêi lao ®éng cò cña DNNN trong ®ã cã c¶ c¸c lao ®éng ®· nghØ viÖc ®ãng gãp. Bªn c¹nh ®ã, gi¶ dô DN CPH sau mét thêi gian ho¹t ®éng mµ bÞ gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n th× nh÷ng tµi s¶n nµy sÏ ®îc gi¶i quyÕt nh thÕ nµo? cã ®îc tÝnh khi ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp kh«ng?
H¬n n÷a, ®iÓm ® 1.1 phÇn B môc II Th«ng t 126/2004/TT-BTC l¹i qui ®Þnh tµi s¶n phóc lîi ®îc ®Çu t b»ng nguån vèn ng©n s¸ch hoÆc cã nguån gèc tõ ng©n s¸ch, nÕu DN CPH tiÕp tôc sö dông ®îc tÝnh vµo DN CPH. Nh vËy, theo qui ®Þnh hiÖn hµnh, tµi s¶n phóc lîi ®îc ®Çu t b»ng hai nguån kh¸c nhau th× cã c¸c c¸ch xö lý kh¸c nhau trong viÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp.
Ngoµi ra, kho¶n 4 §iÒu 10 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP qui ®Þnh tµi s¶n ®Çu t b»ng nguån Quü khen thëng, Quü phóc lîi ®îc CTCP tiÕp tôc dïng trong s¶n xuÊt kinh doanh th× tÝnh vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp CPH vµ chuyÓn thµnh cæ phÇn ®Ó chia cho ngêi lao ®éng trong DN t¹i thêi ®iÓm CPH theo thêi gian thùc tÕ ®· lµm viÖc t¹i DN cña tõng ngêi. §iÒu 15 NghÞ ®Þnh nµy còng qui ®Þnh sè d b»ng tiÒn cña quü khen thëng, quü phóc lîi ®îc chia cho ngêi lao ®éng ®ang lµm viÖc t¹i DN ®Ó mua CP.
Trong thùc tÕ CPH DNDNN, mét sè DN ®· cho tiÕn hµnh thanh lý c¸c tµi s¶n nµy tríc khi tiÕn hµnh ®Þnh gi¸ DN. Mét sè l·nh ®¹o DN ®· lîi dông viÖc nµy ®Ó chia nhau hay phôc vô cho nh÷ng môc ®Ých c¸ nh©n. §iÒu nµy ®· lµm ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi cña Nhµ níc vµ ngêi lao ®éng trong DN.
V× vËy, cÇn nghiªn cøu söa ®æi, bæ sung qui ®Þnh ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ ®Þnh gi¸ tµi s¶n trong trêng hîp nµy ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña ngêi lao ®éng trong DN.
2.4.9. VÒ qui ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cña cæ ®«ng chiÕn lîc
NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP ®· bæ sung ®èi tîng mua cæ phÇn lÇn ®Çu víi gi¸ b¸n u ®·i (gi¶m 20% so víi gi¸ ®Êu b×nh qu©n) lµ c¸c nhµ ®Çu t chiÕn lîc, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c nhµ ®Çu t chiÕn lîc tham gia gãp vèn mua cæ phÇn víi mét tû lÖ theo qui ®Þnh nh»m t¹o sù g¾n kÕt nhÊt ®Þnh cña c¸c nhµ ®Çu t nµy ®èi víi c«ng ty. §Æc biÖt trong ngµnh dîc, viÖc cung cÊp nguyªn liÖu lµm thuèc còng nh ph©n phèi thuèc thµnh phÈm phô thuéc rÊt lín vµo c¸c nhµ ®Çu t chiÕn lîc. Tuy nhiªn, quyÒn vµ nghÜa vô cña nhµ ®Çu t chiÕn lîc theo qui ®Þnh hiÖn hµnh tõ thùc tiÔn ngµnh dîc vÉn cßn mét sè bÊt cËp, cô thÓ nh sau:
Mét sè doanh nghiÖp s¶n xuÊt, kinh doanh, xuÊt khÈu dîc liÖu (C«ng ty Dîc liÖu Trung ¬ng I, C«ng ty XuÊt nhËp khÈu y tÕ II...) cã nhiÒu b¹n hµng lµ ngêi trång vµ cung cÊp nguyªn liÖu, trong khi ®ã sè lîng lao ®éng ë c¸c doanh nghiÖp ®«ng víi th©m niªn c«ng t¸c cao, cæ phiÕu thuéc diÖn u ®·i chiÕm tû lÖ lín. Tuy nhiªn theo QuyÕt ®Þnh 117/2003/Q§-TTg, nh÷ng doanh nghiÖp nµy thuéc diÖn CPH Nhµ níc gi÷ trªn 51% vèn ®iÒu lÖ. §iÒu nµy rÊt khã kh¨n cho doanh nghiÖp trong viÖc b¸n cæ phÇn u ®·i cho ngêi lao ®éng vµ ngêi cung cÊp nguyªn liÖu lµm thuèc. V× vËy, thêi gian qua, tû lÖ cæ phÇn b¸n cho cæ ®«ng chiÕn lîc cña DNDNN CPH lµ rÊt Ýt, nhiÒu DN kh«ng cßn CP ®Ó b¸n cho cæ ®«ng chiÕn lîc (t¹i C«ng ty dîc liÖu Trung ¬ng I lµ 5,17%, t¹i C«ng ty CP dîc phÈm H¶i Phßng lµ 0%...).
H¬n n÷a, qui ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ chuyÓn nhîng CP cña cæ ®«ng chiÕn lîc vÉn cßn nh÷ng bÊt cËp.
§iÓm b kho¶n 2 §iÒu 38 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP qui ®Þnh cæ ®«ng chiÕn lîc kh«ng ®îc chuyÓn nhîng CP trong 03 n¨m sau CPH, nhng ®iÓm c kho¶n 1 §iÒu nµy l¹i qui ®Þnh cæ ®«ng chiÕn lîc ®îc cÇm cè, thÕ chÊp cæ phÇn, kÓ c¶ trong 03 n¨m ®Çu sau CPH. Do ®ã, cæ ®«ng chiÕn lîc vÉn cã thÓ ¸p dông qui ®Þnh nµy, thùc chÊt lµ b¸n l¹i CP cho ngêi kh¸c.
Bªn c¹nh ®ã kho¶n 2 §iÒu 38 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP qui ®Þnh trong vßng 03 n¨m ®Çu sau CPH, cæ ®«ng chiÕn lîc ®îc phÐp chuyÓn nhîng trong trêng hîp ®Æc biÖt vµ ph¶i ®îc H§QT CTCP chÊp thuËn. VËy “trêng hîp ®Æc biÖt” ë ®©y lµ g×? ViÖc giao l¹i cho H§QT quyÕt ®Þnh viÖc cho phÐp b¸n hay kh«ng lµ h×nh thøc duy tr× c¬ chÕ “xin - cho”, kiÓu qu¶n lý hµnh chÝnh, ¶nh hëng quyÒn tù do chuyÓn nhîng CP cña cæ ®«ng. V× vËy, cæ phiÕu cña cæ ®«ng sÏ kÐm tÝnh thanh kho¶n vµ gi¸ trÞ tÊt yÕu sÏ gi¶m ®i rÊt nhiÒu, ¶nh hëng tíi lîi Ých cña b¶n th©n cæ ®«ng.
Cæ ®«ng, dï lµ c¸ nh©n hay ph¸p nh©n, lµ ngêi cung cÊp nguyªn vËt liÖu th× vÉn cã c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña mét cæ ®«ng phï hîp víi lo¹i cæ phÇn mµ hä së h÷u. Tuy nhiªn viÖc qui ®Þnh cæ ®«ng chiÕn lîc kh«ng ®îc chuyÓn nhîng CP trong 03 n¨m sau CPH t¹i ®iÓm b kho¶n 2 §iÒu 38 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP lµ m©u thuÉn víi c¸c qui ®Þnh cña LuËt Doanh nghiÖp hiÖn hµnh.
Theo qui ®Þnh t¹i ®iÓm c kho¶n 1 §iÒu 51 LuËt Doanh nghiÖp, cæ ®«ng cã quyÒn tù do chuyÓn nhîng CP cña m×nh cho ngêi kh¸c, chØ trõ trêng hîp cæ ®«ng së h÷u cæ phÇn u ®·i biÓu quyÕt hoÆc cæ phÇn phæ th«ng cña cæ ®«ng s¸ng lËp víi tû lÖ nhÊt ®Þnh. Trong khi ®ã CP cña cæ ®«ng chiÕn lîc t¹i c¸c DNNN CPH kh«ng thuéc c¸c trêng hîp nµy.
2.4.10. Cã sù vi ph¹m vÒ quyÒn cæ ®«ng thiÓu sè t¹i c¸c doanh nghiÖp dîc CPH
NhiÒu doanh nghiÖp dîc sau CPH cã nh÷ng vi ph¹m quyÒn cæ ®«ng thiÓu sè (c¸c cæ ®«ng nµy phÇn lín lµ ngêi lao ®éng trong DN). §iÒu lÖ cña nhiÒu doanh nghiÖp dîc CPH qui ®Þnh tiªu chuÈn ®èi víi ngêi tham dù §H§C§. Theo ®ã, ngêi tham dù ph¶i ®¹i diÖn mét sè lîng CP nhÊt ®Þnh (vÝ dô nh 1.000 CP, 10.000 CP hay 1% tæng sè cæ phiÕu ...) míi ®îc tham dù §H§C§. Quan niÖm cña doanh nghiÖp vÒ vÊn ®Ò nµy lµ nh»m ®¶m b¶o tËp trung, d©n chñ, tiÕt kiÖm chi phÝ... vµ cæ ®«ng nhá th× kh«ng ¶nh hëng ®Õn quyÕt ®Þnh cña c«ng ty. Tuy nhiªn, theo LuËt Doanh nghiÖp hiÖn hµnh, cæ ®«ng phæ th«ng cã quyÒn tham dù vµ biÓu quyÕt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò thuéc quyÒn cña §H§C§ (§iÒu 53, 70, 72 vµ 74). Mçi cæ phÇn phæ th«ng cã mét phiÕu biÓu quyÕt, §H§C§ gåm tÊt c¶ c¸c cæ ®«ng cã quyÒn biÓu quyÕt. Nh vËy, qui ®Þnh nµy t¹i ®iÒu lÖ cña mét sè doanh nghiÖp dîc lµ hoµn toµn tr¸i víi LuËt Doanh nghiÖp.
Ngoµi ra, ®iÒu lÖ cña mét sè doanh nghiÖp dîc CPH h¹n chÕ quyÒn tù do chuyÓn nhîng cña c¸c cæ ®«ng phæ th«ng. NhiÒu DN qui ®Þnh cæ ®«ng phæ th«ng chØ ®îc chuyÓn nhîng CP sau tõ 01 ®Õn 03 n¨m ho¹t ®éng. Trong thêi gian ®ã, nÕu cã nhu cÇu chuyÓn nhîng CP, ph¶i tr×nh b¸o H§QT ®Ó th«ng b¸o b¸n u tiªn trong néi bé doanh nghiÖp. Trêng hîp kh«ng tháa thuËn ®îc míi ®îc chuyÓn nhîng cho c¸c cæ ®«ng bªn ngoµi. Qui ®Þnh nµy còng hoµn toµn tr¸i víi LuËt Doanh nghiÖp nh ®· ph©n tÝch t¹i ®iÓm 4.9 Ch¬ng nµy.
2.4.11. Chi phÝ CPH lµ qu¸ lín so víi møc chi phÝ mµ ph¸p luËt hiÖn hµnh qui ®Þnh
Theo qui ®Þnh t¹i Th«ng t sè 76/2002/TT-BTC ngµy 09/09/2002 híng dÉn nh÷ng vÊn ®Ò tµi chÝnh khi chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn tríc ®©y còng nh Th«ng t sè 126/2004/TT-BTC hiÖn hµnh híng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 187/2004/N§-CP ngµy 16/11/2004, møc chi phÝ CPH tèi ®a tïy thuéc qui m« doanh nghiÖp ®· ®îc qui ®Þnh. Cô thÓ lµ kh«ng qu¸ 200 triÖu ®ång ®èi víi doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ díi 30 tû ®ång; kh«ng qu¸ 300 triÖu ®ång ®èi víi DN cã gi¸ trÞ tõ 30 ®Õn 50 tû ®ång; kh«ng qu¸ 400 triÖu ®ång ®èi víi DN cã gi¸ trÞ trªn 50 tû ®ång. Tuy nhiªn nhiÒu DNDNN khi CPH ®· tÝnh to¸n víi chi phÝ gÇn gÊp ®«i so víi qui ®Þnh. V× vËy, qui ®Þnh ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò nµy còng cÇn ®iÒu chØnh phï hîp víi thùc tÕ thùc hiÖn sau khi nghiªn cøu, kh¶o s¸t thùc tÕ.
2.4.12. VÒ vÊn ®Ò ®æi míi c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp dîc cæ phÇn hãa
Sau CPH, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp dîc ®Òu lµm ¨n cã hiÖu qu¶, lîi nhuËn ngµy cµng cao. Tuy nhiªn, t¹i nhiÒu doanh nghiÖp, tõ c¸n bé qu¶n lý ®Õn ngêi lao ®éng vµ nhµ ®Çu t chØ tËp trung vµo tiÕt kiÖm chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh ®Ó t¨ng lîi nhËn, chia cæ tøc, nghÜa lµ chØ quan t©m ®Õn lîi nhuËn tríc m¾t. Hä chñ yÕu quan t©m ®Õn cæ tøc hµng n¨m cã h¬n l·i ng©n hµng hay kh«ng? Trong khi ®ã l¹i kh«ng mÊy chó ý ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò cã ¶nh hëng l©u dµi ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nh viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, ®Çu t cho nghiªn cøu khoa häc, ®Çu t vèn vµo ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh - môc tiªu quan träng trong viÖc ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dîc vµ mét trong nh÷ng môc tiªu CPH DNDNN. MÆc dï mét sè DN CPH ®· ®Çu t c¸c d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®¹t tiªu chuÈn GMP nhng so víi tæng sè DN ®· CPH, sè DN nµy lµ kh«ng nhiÒu (míi chØ cã 17 DN CPH ®¹t GMP). C¸c DNDNN CPH còng ®Òu cã nh÷ng thay ®æi nhÊt ®Þnh vÒ c¬ cÊu s¶n phÈm, thÞ trêng, c«ng nghÖ s¶n xuÊt… tuy nhiªn møc ®é thay ®æi kh«ng lín, kh«ng ®¸ng kÓ.
Ngoµi ra, nguyªn nh©n chËm ®æi míi c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp dîc sau CPH cßn do c¸c chÝnh s¸ch u ®·i cña Nhµ níc vÒ vèn, thuÕ, ®Êt ®ai... ®èi víi viÖc øng dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó s¶n xuÊt thuèc vÉn cßn bÊt cËp.
Theo LuËt §Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam, s¶n xuÊt thuèc, nguyªn liÖu lµm thuèc ch÷a bÖnh cho ngêi thuéc danh môc lÜnh vùc khuyÕn khÝch ®Çu t. Trong khi ®ã, theo LuËt KhuyÕn khÝch ®Çu t trong níc (söa ®æi), s¶n xuÊt thuèc vµ nguyªn liÖu lµm thuèc l¹i kh«ng thuéc danh môc c¸c lÜnh vùc ®îc hëng u ®·i ®Çu t. H¬n n÷a, c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Çu t hiÖn hµnh còng cha ®îc qui ®Þnh cô thÓ. §iÒu nµy g©y khã kh¨n vµ ¶nh hëng rÊt lín tíi viÖc ®Çu t ph¸t triÓn c«ng nghiÖp dîc.
2.4.13. VÒ vÊn ®Ò ®¹i diÖn phÇn vèn cña Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp dîc nhµ níc cæ phÇn hãa
ViÖc Chñ tÞch H§QT kiªm nhiÖm Gi¸m ®èc doanh nghiÖp lµ kh«ng tr¸i víi qui ®Þnh cña LuËt Doanh nghiÖp (§iÒu 81). Tuy nhiªn, nhiÒu Gi¸m ®èc doanh nghiÖp võa kiªm nhiÖm Chñ tÞch H§QT, võa lµ ®¹i diÖn duy nhÊt phÇn vèn gãp cña Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp nªn quyÒn lùc ®îc tËp trung, ®Æc biÖt ®èi víi DN CPH mµ Nhµ níc gi÷ tû lÖ CP lín. ChÝnh v× vËy, trong ngµnh dîc ®· cã trêng hîp Gi¸m ®èc c«ng ty (còng lµ Chñ tÞch H§QT) ®· thay mét lo¹t c¸c vÞ trÝ quan träng trong doanh nghiÖp mµ tríc ®©y khi cßn lµ DNNN, do c¬ quan chñ qu¶n quyÕt ®Þnh nh: Phã Gi¸m ®èc, KÕ to¸n trëng... V× vËy, viÖc cö ®¹i diÖn phÇn vèn nhµ níc t¹i doanh nghiÖp cÇn ®îc qui ®Þnh chÆt chÏ h¬n nh»m tr¸nh sù l¹m quyÒn.
Bªn c¹nh ®ã, khi CTCP ®îc thµnh lËp víi t c¸ch lµ kÕt qu¶ cña CPH DNNN th× ph¶i ho¹t ®éng theo LuËt Doanh nghiÖp n¨m 1999. Nhµ níc trong trêng hîp nµy sÏ lµ mét cæ ®«ng cña doanh nghiÖp. ViÖc cö c¸n bé, c«ng chøc ®ang lµm viÖc t¹i c¸c c¬ quan nhµ níc lµm ngêi ®¹i diÖn phÇn vèn nhµ níc t¹i doanh nghiÖp ë mét sè DNDNN CPH thuéc c¸c tØnh, thµnh phè lµ tr¸i víi qui ®Þnh ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ c¸n bé, c«ng chøc.
§iÒu 17 Ph¸p lÖnh c¸n bé, c«ng chøc qui ®Þnh: “C¸n bé, c«ng chøc kh«ng ®îc thµnh lËp, tham gia thµnh lËp hoÆc tham gia qu¶n lý, ®iÒu hµnh c¸c doanh nghiÖp t nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, CTCP, hîp t¸c x·, doanh nghiÖp t, trêng häc t vµ tæ chøc nghiªn cøu khoa häc t”. Nh vËy, viÖc tham gia qu¶n lý, ®iÒu hµnh CTCP lµ mét trong nh÷ng viÖc c¸n bé, c«ng chøc kh«ng ®îc lµm.
H¬n n÷a, c¸c c¸n bé, c«ng chøc ®¹i diÖn phÇn vèn gãp cña Nhµ níc trong c¬ cÊu H§QT t¹i nhiÒu CTCP trªn thùc tÕ ®· kh«ng thÓ thùc hiÖn tèt vai trß ®¹i diÖn cña m×nh v× ®é am hiÓu vÒ doanh nghiÖp, tr×nh ®é qu¶n trÞ kinh doanh trong kinh tÕ thÞ trêng cha ®îc cËp nhËt nªn tÝnh m¹o hiÓm thÊp, chñ yÕu lo “canh gi÷” phÇn vèn nhµ níc t¹i doanh nghiÖp [36]. Bªn c¹nh ®ã, do kiªm nhiÖm nªn hä còng kh«ng cã ®ñ thêi gian ®Ó tham gia qu¶n lý, ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. §iÒu nµy còng cã thÓ lµm mÊt ®i c¸c c¬ héi kinh doanh cña doanh nghiÖp do ph¶i chê ý kiÕn cña ®èi tîng nµy.
§©y thùc chÊt lµ lùc c¶n lín trong viÖc ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, t×m ra c¸c gi¶i ph¸p thÝch hîp ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp dîc sau CPH.
2.4.14. Cã sù m©u thuÉn gi÷a viÖc cæ phÇn hãa doanh nghiÖp dîc nhµ níc víi viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô x· héi b¶o ®¶m cung øng thêng xuyªn vµ ®ñ thuèc ®¹t chÊt lîng cho nh©n d©n
Mét trong nh÷ng môc tiªu c¬ b¶n cña ChÝnh s¸ch Quèc gia vÒ thuèc cña ViÖt Nam lµ b¶o ®¶m cung øng thêng xuyªn vµ ®ñ thuèc cã chÊt lîng ®Õn ngêi d©n [22].
V× vËy, c¸c doanh nghiÖp dîc ngoµi môc tiªu lîi nhuËn, cßn cã môc tiªu rÊt quan träng lµ ®¶m b¶o cung øng ®ñ thuèc cã chÊt lîng cho nh©n d©n, nhÊt lµ c¸c thuèc thiÕt yÕu, c¸c thuèc kinh doanh mµ hÇu nh kh«ng cã l·i nh thuèc g©y nghiÖn, thuèc híng t©m thÇn, thuèc cÊp cøu... vµ ®Æc biÖt lµ thuèc cho ngêi d©n ë vïng s©u, vïng xa còng nh ph¶i dù tr÷ mét sè lîng thuèc nhÊt ®Þnh ®Ó ®Ò phßng bÖnh dÞch, thiªn tai...
CPH DNDNN ®· lµm thay ®æi hÖ thèng cung øng thuèc cò mµ cha h×nh thµnh ®îc m« h×nh míi. PhÇn lín c¸c DN sau CPH ®Æt vÊn ®Ò lîi Ých kinh tÕ cña doanh nghiÖp lªn trªn nhiÖm vô ®¶m b¶o cung øng thêng xuyªn vµ ®ñ thuèc cho nh©n d©n. Bëi v× sau CPH, Nhµ níc chØ chiÕm mét tû lÖ CP nhÊt ®Þnh hoÆc kh«ng n¾m CP trong DN nªn ®¬ng nhiªn DN ph¶i ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i khi ho¹t ®éng. Do ®ã, DN ph¶i lùa chän kinh doanh c¸c mÆt hµng thuèc cã lîi nhuËn cao, ®¶m b¶o lîi Ých cña doanh nghiÖp, tËp thÓ vµ tõng c¸ nh©n trong DN. §iÒu nµy tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng bÞ ®éng, kh«ng cã ®ñ thuèc ®Ó phôc vô nh©n d©n, ®Æc biÖt khi cã dÞch bÖnh, thiªn tai.
§©y còng lµ th¸ch thøc ®Æt ra víi ngµnh Dîc trong tiÕn tr×nh CPH c¸c DNNN. Tuy nhiªn, viÖc gi¶i quyÕt ®îc m©u thuÉn gi÷a lîi Ých cña DN vµ nhiÖm vô x· héi cña ngµnh kh«ng chØ lµ nhiÖm vô riªng cña ngµnh dîc mµ cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¬ chÕ, chÝnh s¸ch chung cña Nhµ níc.
2.4.15. ViÖc niªm yÕt trªn TTCK cña doanh nghiÖp dîc CPH
Niªm yÕt trªn TTCK sau CPH sÏ t¹o mét kªnh huy ®éng vèn hiÖu qu¶ bëi c¸c nhµ ®Çu t khi tham gia ®Çu t vµo DN th«ng qua TTCK kh«ng nh÷ng ®îc hëng l·i tõ cæ tøc mµ cßn ®îc hëng phÇn chªnh lÖch gi¸ khi chøng kho¸n lªn cao vµ gi¸ trÞ cæ phiÕu t¨ng khi DN lµm ¨n cã hiÖu qu¶. H¬n n÷a th«ng qua TTCK, cæ phiÕu cña hä sÏ ®îc chuyÓn nhîng mét c¸ch dÔ dµng theo gi¸ thÞ trêng. §iÒu nµy sÏ hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t, ®Æc biÖt ®èi víi nhµ ®Çu t níc ngoµi. Tuy nhiªn, viÖc nµy dêng nh lµ ®iÒu cßn xa l¹ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp dîc. TÝnh ®Õn nay, cha cã mét doanh nghiÖp dîc nµo tham gia vµo TTCK. T×nh tr¹ng trªn ngoµi c¸c nguyªn nh©n kh«ng hÊp dÉn c¸c DN nãi chung tham gia TTCK nh: ph¶i minh b¹ch ho¹t ®éng DN, kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh (qui ®Þnh nµy chØ thùc hiÖn b¾t buéc ®èi víi DN niªm yÕt - ®©y lµ yÕu tè “kÐm c¹nh tranh” trong m«i trêng kinh doanh chung); TTCK cha t¹o niÒm tin cho c¸c DN tham gia, kiÕn thøc vÒ TTCK cßn míi ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý DN... th× doanh nghiÖp dîc cßn cã nguyªn nh©n kh¸c n÷a lµ do kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó niªm yÕt trªn TTCK.
Theo qui ®Þnh t¹i NghÞ ®Þnh 144/2003/N§-CP cña ChÝnh phñ ngµy 28/11/2003 vÒ chøng kho¸n vµ thÞ trêng chøng kho¸n, DN CPH muèn niªm yÕt trªn TTCK th× ph¶i ®¸p øng ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau:
- Vèn tèi thiÓu 5 tû ®ång;
- Kinh doanh l·i trong 02 n¨m tríc khi niªm yÕt;
- 20% vèn do Ýt nhÊt 50 cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp n¾m gi÷.
Theo qui ®Þnh trªn th× cã nhiÒu doanh nghiÖp dîc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn vÒ tû lÖ CP do cæ ®«ng ngoµi DN n¾m gi÷. Theo thèng kª, chØ cã cha ®Çy 10 doanh nghiÖp dîc ®ñ ®iÒu kiÖn nµy. §©y lµ mét víng m¾c khi DN muèn tham gia TTCK chøng tá khi CPH DNDNN th× tû lÖ CP cña cæ ®«ng bªn ngoµi lµ qu¸ Ýt.
Tãm l¹i, trong nh÷ng n¨m qua, c«ng t¸c CPH DNDNN tuy ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ tÝch cùc nhng vÉn cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®æi míi, tiÕn ®é CPH chËm. ViÖc huy ®éng vèn trong qu¸ tr×nh CPH cha cao, cha t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng, cha thu hót ®îc nhiÒu nhµ ®Çu t chiÕn lîc, c¸c nhµ ®Çu t tiÒm n¨ng. C«ng ty cæ phÇn cha cã sù ®æi míi m¹nh trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp; ph¬ng ph¸p qu¶n lý, lÒ lèi lµm viÖc, t duy vÉn cßn nh khi lµ DNNN nªn hiÖu qu¶ kinh doanh cha cao, cha khai th¸c tèt c¸c nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh... Cã nhiÒu nguyªn nh©n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng trªn, trong ®ã cã nguyªn nh©n lµ c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt vµ viÖc thùc hiÖn ph¸p luËt vÒ CPH DNNN nãi riªng vµ ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng cña DN nãi chung vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ, bÊt cËp. MÆc dï c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c vÊn ®Ò nµy ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn nhng vÉn cßn nhiÒu vÊn ®Ò cha phï hîp víi thùc tiÔn, cÇn ph¶i ®îc nghiªn cøu, hoµn thiÖn.
Ch¬ng 3
Mét sè gi¶i ph¸p ph¸p lý nh»m thóc ®Èy tiÕn tr×nh
cæ phÇn hãa doanh nghiÖp dîc nhµ níc
3.1. NhiÖm vô cæ phÇn hãa doanh nghiÖp dîc nhµ níc trong thêi gian tíi
Trong giai ®o¹n 2001 - 2005, NghÞ quyÕt Héi nghÞ lÇn thø 3 Ban chÊp hµnh Trung ¬ng khãa IX ®· nhÊn m¹nh: “®Èy m¹nh CPH nh÷ng DNNN mµ Nhµ níc kh«ng cÇn gi÷ 100% vèn, xem ®ã lµ kh©u quan träng ®Ó t¹o chuyÓn biÕn c¬ b¶n trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN”.
Trong giai ®o¹n tíi, §¶ng vµ Nhµ níc ta chñ tr¬ng ®Èy m¹nh h¬n n÷a c¶i c¸ch DNNN th«ng qua CPH. NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung ¬ng §¶ng lÇn thø 9 khãa IX ®· kh¼ng ®Þnh:
“TiÕp tôc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn, n©ng cao hiÖu qu¶ khu vùc DNNN träng t©m lµ CPH m¹nh h¬n n÷a...”.
“§Èy nhanh tiÕn ®é CPH, më réng diÖn c¸c DNNN cÇn CPH, kÓ c¶ mét sè tæng c«ng ty vµ doanh nghiÖp lín...”
§ã lµ sù thÓ hiÖn mét c¸ch ®Çy ®ñ nhÊt môc tiªu ®ång thêi lµ quan ®iÓm cña §¶ng ta vÒ CPH mét bé phËn DNNN.
NhiÖm vô chung ®Æt ra lµ ph¶i ®Èy nhanh vµ v÷ng ch¾c viÖc c¬ cÊu l¹i DNNN theo tinh thÇn NghÞ quyÕt Trung ¬ng 3, NghÞ quyÕt Trung ¬ng 9 (khãa IX) ®Ó DNNN cã c¬ cÊu thÝch hîp, cã søc c¹nh tranh vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc then chèt nhÊt cña nÒn kinh tÕ, lµm nßng cèt ph¸t huy vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc, gãp phÇn c¶i c¸ch hµnh chÝnh, ®Êu tranh chèng tham nhòng.
ViÖc CPH DNNN trong thêi gian tíi ph¶i kiªn quyÕt chuyÓn sang ¸p dông c¸c ph¬ng thøc thÞ trêng, tiÕp tôc ®Èy m¹nh vµ më réng diÖn CPH DNNN, kÓ c¶ c¸c tæng c«ng ty nhµ níc trong c¸c ngµnh, lÜnh vùc Nhµ níc kh«ng cÇn n¾m gi÷ 100% vèn ®Ó x· héi hãa vµ huy ®éng thªm vèn, h×nh thµnh doanh nghiÖp cã nhiÒu chñ së h÷u, t¹o thªm ®éng lùc vµ c¬ chÕ qu¶n trÞ DN n¨ng ®éng, hiÖu qu¶. Thùc hiÖn viÖc b¸n cæ phÇn cña c¸c DNNN CPH, tríc hÕt lµ c¸c tæng c«ng ty, c«ng ty cã qui m« lín, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trªn TTCK.
Qu¸n triÖt NghÞ quyÕt Héi nghÞ Trung ¬ng lÇn thø 9 khãa IX, ChØ thÞ sè 45 CT/TW cña Bé ChÝnh trÞ vÒ viÖc tiÕp tôc ®Èy m¹nh s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN trong hai n¨m 2004 - 2005, Thñ tíng ChÝnh phñ ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 155/2004/Q§-TTg ngµy 24 th¸ng 08 n¨m 2004 vÒ ban hµnh tiªu chÝ, danh môc ph©n lo¹i c«ng ty nhµ níc vµ c«ng ty thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp thuéc tæng c«ng ty nhµ níc vµ yªu cÇu c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng, tæng c«ng ty rµ so¸t, bæ sung DNNN thùc hiÖn s¾p xÕp theo tiªu chÝ nµy, trong ®ã chó träng CPH DNNN.
Theo tiªu chÝ trªn, sè DNDNN ë Trung ¬ng tiÕp tôc duy tr× 100% vèn nhµ níc ë 03 doanh nghiÖp t¹i 3 khu vùc B¾c, Trung, Nam: C«ng ty Dîc phÈm Trung ¬ng I, C«ng ty Dîc phÈm Trung ¬ng II vµ C«ng ty Dîc phÈm Trung ¬ng III. Sè DNDNN §P tiÕp tôc duy tr× 100% vèn nhµ níc lµ 03 doanh nghiÖp: C«ng ty Dîc Thµnh phè Hå ChÝ Minh, C«ng ty Dîc B×nh §Þnh vµ C«ng ty Dîc Phó Yªn. Sè doanh nghiÖp cßn l¹i sÏ s¾p xÕp theo h×nh thøc CPH; trêng hîp kh«ng CPH ®îc th× lùa chän h×nh thøc s¾p xÕp kh¸c phï hîp (giao, b¸n, gi¶i thÓ, ph¸ s¶n...). Cô thÓ lµ trong thêi gian tíi, DNDNN TW cßn 06 doanh nghiÖp cÇn CPH, trong ®ã cã 03 doanh nghiÖp cßn tån l¹i cha CPH ®îc tõ nh÷ng n¨m tríc, DNDNN §P cßn 36 doanh nghiÖp cÇn CPH.
Ngoµi ra, theo tiªu chÝ t¹i QuyÕt ®Þnh 155/2004/Q§-TTg, Tæng c«ng ty Dîc ViÖt Nam vµ c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn (®· CPH hay cha CPH hoÆc gi÷ nguyªn 100% vèn nhµ níc) còng cÇn ®îc s¾p xÕp l¹i theo m« h×nh c«ng ty mÑ - c«ng ty con phï hîp víi yªu cÇu ph¸t triÓn cña thêi kú ®æi míi cïng víi viÖc s¾p xÕp l¹i vµ ®æi míi hÖ thèng cung øng thuèc thèng nhÊt trong toµn Tæng c«ng ty. ViÖc s¾p xÕp nµy nh»m gãp phÇn æn ®Þnh thÞ trêng thuèc, lµm c¬ së ®Ó thay thÕ dÇn chøc n¨ng ®iÒu hµnh cña Tæng c«ng ty, ®¶m b¶o viÖc cung øng thuèc cho nh©n d©n ngµy cµng tèt h¬n, hiÖu qu¶ h¬n, kÞp thêi h¬n vµ phï hîp víi néi dung c¬ b¶n cña ChÝnh s¸ch quèc gia vÒ thuèc cña ViÖt Nam lµ ®¶m b¶o cung øng ®ñ thuèc thêng xuyªn vµ cã chÊt lîng cho nh©n d©n. §ång thêi chuyÓn mèi quan hÖ gi÷a Tæng c«ng ty víi c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn tõ liªn kÕt hµnh chÝnh sang c¬ chÕ ®Çu t tµi chÝnh, t¹o ra sù liªn kÕt bÒn chÆt. Trªn c¬ së ®ã, x¸c ®Þnh râ quyÒn lîi, tr¸ch nhiÖm vÒ vèn vµ lîi Ých kinh tÕ gi÷a c«ng ty mÑ víi c¸c c«ng ty con; thóc ®Èy qu¸ tr×nh tÝch tô, tËp trung vèn, tËp trung nguån lùc cho ®Çu t hiÖn ®¹i hãa vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh, t¨ng cêng n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trong xu híng héi nhËp.
Bªn c¹nh ®ã, trong thêi gian tíi, Bé Y tÕ còng nh c¸c ®Þa ph¬ng cÇn tiÕn hµnh rµ so¸t hiÖu qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp dîc ®· CPH cã vèn Nhµ níc tham gia; b¸n ®Êu gi¸ cæ phÇn thuéc vèn nhµ níc t¹i nh÷ng c«ng ty cæ phÇn ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶, hoÆc Nhµ níc kh«ng cÇn thiÕt ph¶i n¾m gi÷ cæ phÇn. §ång thêi, xem xÐt cÊp bæ sung vèn cho c¸c doanh nghiÖp dîc cÇn u tiªn ph¸t triÓn.
C¸c nhiÖm vô nªu trªn thùc sù nÆng nÒ v× cho ®Õn nay cã thÓ thÊy r»ng tiÕn ®é CPH DNDNN kh«ng nh÷ng kh«ng ®¹t chØ tiªu ®Ò ra mµ cßn cã xu híng ch÷ng l¹i. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ c¸c DNDNN cha CPH cßn l¹i hÇu hÕt lµ c¸c doanh nghiÖp ®ang cã nh÷ng víng m¾c: nhiÒu doanh nghiÖp ®ang thùc hiÖn nh÷ng dù ¸n ®Çu t lín, nhiÒu vÊn ®Ò tµi chÝnh cÇn xö lý ë tÇm liªn ngµnh..., m« h×nh tæ chøc l¹i Tæng c«ng ty dîc cha ®îc thèng nhÊt hoµn thiÖn, phª duyÖt. §iÒu nµy ®ßi hái sù nç lùc vît bËc cña c¸c ngµnh, c¸c cÊp tõ Trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng vµ ®Æc biÖt lµ tõ phÝa doanh nghiÖp, ngoµi ra còng cÇn cã nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu ®Ó cã thÓ hoµn thµnh nhiÖm vô.
3.2. Mét sè gi¶i ph¸p ph¸p lý nh»m thóc ®Èy tiÕn tr×nh cæ phÇn hãa doanh nghiÖp dîc nhµ níc
§Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh CPH DNDNN, cã nhiÒu gi¶i ph¸p cÇn ®îc tiÕn hµnh nh: gi¶i ph¸p kinh tÕ, gi¶i ph¸p chÝnh trÞ, gi¶i ph¸p ph¸p lý, gi¶i ph¸p x· héi... Tuy nhiªn luËn v¨n tËp trung vµo gi¶i quyÕt c¸c gi¶i ph¸p ph¸p lý trong viÖc CPH DNDNN.
Ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ CPH DNNN ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn, ®· t¹o ra mét hµnh lang ph¸p lý kh¸ ®Çy ®ñ cho vÊn ®Ò CPH DNNN song vÉn cßn nh÷ng ®iÓm bÊt cËp, cha theo kÞp yªu cÇu cña s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña DNNN xÐt tõ hai khÝa c¹nh:
- Thø nhÊt, xÐt riªng trong lÜnh vùc CPH;
- Thø hai, xÐt trong mèi liªn hÖ víi c¸c lÜnh vùc liªn quan kh¸c nh ph¸p luËt vÒ chøng kho¸n, ph¸p luËt vÒ doanh nghiÖp, ph¸p luËt vÒ lao ®éng, còng nh mét sè lÜnh vùc kh¸c.
V× vËy, Nhµ níc cÇn hoµn thiÖn c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ CPH DNNN còng nh ph¸p luËt ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña DN nãi chung. §Ó CPH DNNN thùc sù ®¶m b¶o hµi hßa lîi Ých cña Nhµ níc, doanh nghiÖp, nhµ ®Çu t vµ ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp, CPH DNNN ph¶i ®îc tiÕn hµnh trªn mét nÒn t¶ng ph¸p lý v÷ng ch¾c.
Qua ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn qui ®Þnh ph¸p luËt vÒ CPH DNNN trong lÜnh vùc dîc t¹i Ch¬ng II, cã thÓ rót ra mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn ph¸p luËt vÒ CPH DNNN trªn hai gãc ®é nh sau:
3.2.1. Hoµn thiÖn qui ®Þnh ph¸p luËt trong cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ níc nãi chung
3.2.1.1. Cñng cè vµ cã chÝnh s¸ch hîp lý ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cæ phÇn hãa
Theo kinh nghiÖm CPH DNNN trong thêi gian qua vµ kinh nghiÖm quèc tÕ, c¸c doanh nghiÖp ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn, s¶n xuÊt vµ kinh doanh c¸c mÆt hµng cã chÊt lîng, hiÖu qu¶, ®ang n»m trong thÞ hiÕu tiªu dïng, cã møc thu lîi nhuËn lín, kh«ng cã khã kh¨n vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n, t×nh h×nh tµi chÝnh lµnh m¹nh, cã ®éi ngò c¸n bé l·nh ®¹o vµ qu¶n lý nhiÒu kinh nghiÖm, cã tr×nh ®é chuyªn m«n giái vµ phÈm chÊt tèt, ®ang nhËn ®îc sù tÝn nhiÖm cao cña ®«ng ®¶o quÇn chóng lao ®éng trong DN, sÏ lµ nh÷ng ®¬n vÞ thùc hiÖn CPH hiÖu qu¶ nhÊt, kÓ c¶ qu¸ tr×nh tæ chøc thùc hiÖn còng nh ho¹t ®éng sau CPH.
V× vËy, ®Ó mét DNNN hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t, cã thÓ CPH ®îc nhanh chãng vµ ®¹t kÕt qu¶ tèt, tríc tiªn doanh nghiÖp ®ã ph¶i cã c¬ së vËt chÊt trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý cã n¨ng lùc, kinh nghiÖm trong lÜnh vùc kinh doanh, ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã xu híng ph¸t triÓn æn ®Þnh, cã l·i, kh¶ n¨ng sinh lêi cao vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp tríc khi CPH ph¶i t¬ng ®èi lµnh m¹nh.
Do ®ã, tríc khi CPH, ®èi víi nh÷ng DN cha ®ñ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn th× cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch còng nh kÕ ho¹ch chuÈn bÞ trªn mäi ph¬ng diÖn kÓ c¶ thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó gióp DNNN thùc hiÖn c¬ cÊu l¹i. §ã cã thÓ bao gåm nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî vèn, bæ sung thay thÕ c¸n bé, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ lµnh m¹nh hãa t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ xö lý c¸c kho¶n nî tån ®äng ®Ó nhanh chãng héi tô ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn tham gia CPH. Cô thÓ lµ:
a) C¬ cÊu l¹i n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh
CÇn cã c¬ chÕ hç trî cho c¸c DNNN thuéc diÖn CPH ®Ó n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, ®Æc biÖt lµ c¸c DNNN thuéc c¸c ngµnh nghÒ kinh doanh cã ®iÒu kiÖn nh ngµnh dîc mµ ®iÒu kiÖn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nµy cßn cha ®¸p øng theo c¸c qui chÕ chuyªn m«n vÒ dîc. Trªn c¬ së ®ã, sau khi chuyÓn sang h×nh thøc tæ chøc míi, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tiÕp tôc ho¹t ®éng ®îc ngay, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n. C¸c doanh nghiÖp nµy cÇn ®îc nhËn sù gióp ®ì tõ Quü hç trî s¾p xÕp vµ CPH DNNN vµ ®îc vay c¸c kho¶n u ®·i víi sù ®iÒu chØnh gi¶m vÒ l·i suÊt vµ gia t¨ng vÒ thêi h¹n.
b) Lµnh m¹nh hãa t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp
Qu¸ tr×nh CPH DNNN nãi chung vµ DNDNN nãi riªng cha ®¹t ®îc kÕ ho¹ch ®Ò ra mét phÇn lµ do víng m¾c trong viÖc gi¶i quyÕt, xö lý nî tån ®äng khã ®ßi l©u n¨m vµ nî míi ph¸t sinh, nhng chñ yÕu lµ nî l©u n¨m khã ®ßi.
Mét sè DNDNN tõ Ban l·nh ®¹o ®Õn ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp ®Òu rÊt tha thiÕt vµ quyÕt t©m CPH ®èi víi DN m×nh ®ang c«ng t¸c nhng do víng m¾c vÒ gi¶i quyÕt c«ng nî tån ®äng ®· ph¸t sinh tõ hµng chôc n¨m, cha ®îc xö lý tõ c¸c giai ®o¹n tríc nªn kh«ng thÓ x¸c ®Þnh ®îc gi¸ trÞ doanh nghiÖp vµ dÉn ®Õn viÖc kh«ng CPH ®îc DN hoÆc qu¸ tr×nh CPH kÐo dµi, g©y t©m lý kh«ng æn ®Þnh cho ngêi lao ®éng lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp, ¶nh hëng ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. ViÖc cha xö lý ®îc c¸c kho¶n c«ng nî tån ®äng nµy cã c¶ nguyªn nh©n kh¸ch quan, chñ quan vµ nguyªn nh©n tõ viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô cña c¬ quan nhµ níc cã liªn quan (nh c¬ quan thi hµnh ¸n, côc thuÕ...).
V× vËy, ®èi víi nî tån ®äng khã ®ßi, ph¸t sinh tríc thêi ®iÓm CPH, c¸c c¬ quan chøc n¨ng cÇn hç trî DN CPH gi¶i quyÕt døt ®iÓm. §èi víi c¸c kho¶n nî cã kh¶ n¨ng thu håi th× hç trî DNNN ®Ó thu håi ®îc tríc khi CPH. §èi víi nh÷ng kho¶n nî kh«ng thÓ thu håi ngay th× cÇn x©y dùng c¬ chÕ cho phÐp doanh nghiÖp ®îc bãc t¸ch c«ng nî cha xö lý ®îc ®Ó tiÕn hµnh CPH ®èi víi phÇn vèn cßn l¹i cña doanh nghiÖp. ViÖc xö lý c«ng nî tån ®äng sÏ ®îc gi¶i quyÕt theo c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt vÒ xö lý nî tån ®äng. Cã nh vËy, viÖc CPH DNNN míi cã thÓ thùc hiÖn ®îc theo tiÕn ®é ®Ò ra vµ DN míi cã thÓ æn ®Þnh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Bªn c¹nh ®ã, c¸c qui ®Þnh vÒ xö lý nî tån ®äng cÇn ph¶i th«ng tho¸ng h¬n bëi nÕu qui ®Þnh qu¸ chÆt chÏ, doanh nghiÖp sÏ t×m mäi c¸ch ®Ó x¸c ®Þnh c¸c kho¶n nî ®ã kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi. Ch¼ng h¹n nh x¸c ®Þnh kh¸ch nî lµ doanh nghiÖp, tæ chøc ®· gi¶i thÓ, ph¸ s¶n hoÆc kh¸ch nî lµ c¸ nh©n ®· chÕt, mÊt tÝch...
H¬n n÷a, còng cÇn nghiªn cøu l¹i tÝnh kh¶ thi cña qui ®Þnh ph¸p luËt vÒ vÊn ®Ò x¸c ®Þnh c¸c kho¶n nî ph¶i thu kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi. Ch¼ng h¹n ®iÓm 1.3.2 phÇn I Môc B Th«ng t sè 85/2002/TT-BTC ngµy 26/09/2002 híng dÉn thùc hiÖn NghÞ ®Þnh sè 69/2002/N§-CP qui ®Þnh c¸c c¨n cø x¸c ®Þnh c¸c kho¶n nî ph¶i thu kh«ng cã kh¶ n¨ng thu håi ®èi víi kh¸ch nî ®· ngõng ho¹t ®éng lµ x¸c nhËn cña c¬ quan quyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp vÒ viÖc doanh nghiÖp ®· ngõng ho¹t ®éng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. Tuy nhiªn, do thay ®æi hÖ thèng chÝnh trÞ ë nhiÒu quèc gia, nhiÒu c¬ quan thµnh lËp doanh nghiÖp níc ngoµi nay ®· thay ®æi hoÆc kh«ng cßn tån t¹i n÷a. V× vËy, ®Ò nghÞ bæ sung viÖc cho phÐp ®¹i sø qu¸n hoÆc th¬ng vô cña ViÖt Nam t¹i níc së t¹i cã quyÒn x¸c nhËn doanh nghiÖp ®· ngõng ho¹t ®éng, tr¸nh trêng hîp kh«ng cã c¬ quan nµo x¸c nhËn cho DN.
Ngoµi ra, cÇn cho phÐp thµnh lËp c¸c c«ng ty hç trî chuyÓn ®æi së h÷u vµ mua b¸n nî ®Ó gióp doanh nghiÖp chñ ®éng xö lý c¸c kho¶n nî ph¶i thu ngay trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy rÊt cÇn thiÕt ®Ó x¸c ®Þnh tµi s¶n doanh nghiÖp tríc CPH theo híng tiÕp nhËn, qu¶n lý, khai th¸c vµ tæ chøc b¸n ®Êu gi¸ nh÷ng lo¹i tµi s¶n kh«ng ®a vµo gi¸ trÞ doanh nghiÖp chuyÓn ®æi së h÷u.
Nh÷ng gi¶i ph¸p nªu trªn nh»m môc tiªu lµ t¹o cho CTCP chuyÓn ®æi tõ DNNN sù râ rµng, minh b¹ch vÒ vèn, cã mét ®iÓm xuÊt ph¸t víi ®Çy ®ñ nh÷ng g× cÇn cã cho mét CTCP theo ®óng nghÜa.
3.2.1.2. Cô thÓ hãa vµ ph©n ®Þnh râ rµng h¬n vÒ ph¬ng thøc, lé tr×nh vµ tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn
Ph¬ng thøc, lé tr×nh CPH DNNN lµ vÊn ®Ò lín, cã ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é CPH DNNN. V× vËy, cÇn qui ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan qu¶n lý cã liªn quan còng nh l·nh ®¹o DN trong trêng hîp chËm CPH, g¾n tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh cña ngêi l·nh ®¹o c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph¬ng, l·nh ®¹o DN víi kÕt qu¶ s¾p xÕp vµ CPH ë ®¬n vÞ m×nh theo lé tr×nh ®· ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt. C¸c cÊp trªn qu¶n lý DN ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh nÕu quyÕt ®Þnh ®ã sai hoÆc chËm chÔ, lµm thiÖt h¹i lîi Ých cña DN vµ còng lµ lîi Ých chung cña x· héi.
§iÒu 9 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP vµ kho¶n 4 §iÒu 19 NghÞ ®Þnh 69/2002/N§-CP qui ®Þnh doanh nghiÖp ph¶i b¸o c¸o c¬ quan nhµ níc cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp. Tuy nhiªn l¹i kh«ng qui ®Þnh thêi h¹n ph¶i tr¶ lêi cña c¸c c¬ quan nµy. Thùc tÕ lµ v× cha cã quy ®Þnh nªn khi gÆp t×nh huèng khã kh¨n th× DN ph¶i mét m×nh høng chÞu, mÆc dï DN kh«ng tù quyÕt ®Þnh ®îc c¸c t×nh huèng ®ã. Bªn c¹nh ®ã, cÇn qui ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña l·nh ®¹o DN trong trêng hîp DN chËm CPH so víi tiÕn tr×nh ®· ®îc phª duyÖt.
§iÓm e kho¶n 1 vµ ®iÓm c kho¶n 2 §iÒu 40 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP ®· bæ sung tr¸ch nhiÖm cña c¸c Bé, UBND tØnh, thµnh phè trôc thuéc Trung ¬ng, Héi ®ång Qu¶n trÞ Tæng c«ng ty nhµ níc trong trêng hîp kh«ng thùc hiÖn ph¬ng ¸n CPH ®· ®îc phª duyÖt. Theo ®ã th× Thñ trëng c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc, H§QT Tæng c«ng ty nhµ níc ph¶i chÞu c¸c h×nh thøc kû luËt theo qui ®Þnh hiÖn hµnh. Tuy nhiªn, tõ tríc ®Õn nay cha cã tæ chøc, c¸ nh©n nµo ph¶i chÞu h×nh thøc kû luËt vÒ vÊn ®Ò nµy. V× vËy, cÇn qui ®Þnh râ lo¹i tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ ®èi víi hµnh vi nµy (tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh, tr¸ch nhiÖm d©n sù hay tr¸ch nhiÖm h×nh sù...).
Ngoµi ra còng cÇn qui ®Þnh cô thÓ tr¸ch nhiÖm cña c¬ quan qu¶n lý nhµ níc trong viÖc tiÕp tôc cung cÊp th«ng tin, phæ biÕn chÝnh s¸ch, chÕ ®é cho DN sau chuyÓn ®æi, gi¶i quyÕt kÞp thêi c¸c víng m¾c cho DN. Hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ quan ®¨ng ký kinh doanh vµ th«ng tin DN thuéc c¬ quan kÕ ho¹ch vµ ®Çu t ®Ó kÕt hîp ®¨ng ký kinh doanh ®èi víi DN sau CPH vµ cung cÊp th«ng tin cho DN sau CPH.
3.2.1.3. VÒ vÊn ®Ò ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp
CÇn bæ sung qui ®Þnh vÒ viÖc tÝnh to¸n vµ ®Þnh gi¸ tµi s¶n v« h×nh nh c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c, b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, b¶n quyÒn, nh·n hiÖu hµng hãa vµ ®Æc biÖt lµ yÕu tè nh©n sù, ®éi ngò lao ®éng trong doanh nghiÖp cã tr×nh ®é, t©m huyÕt - “nguån vèn” chÊt x¸m cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn thµnh c«ng cña DN, quyÕt ®Þnh n¨ng suÊt lao ®éng - mét yÕu tè chi phÝ cña ®Çu vµo, ®ång thêi nã còng quyÕt ®Þnh ®Þnh ®Õn qu¸ tr×nh ®æi míi c«ng nghÖ vµ hoµn thiÖn s¶n phÈm còng nh kh¶ n¨ng thÝch øng cña doanh nghiÖp ®èi víi sù thay ®æi cña m«i trêng kinh doanh. §©y lµ nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng sinh lîi cña doanh nghiÖp. V× vËy, cÇn ®îc quan t©m khi ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp, tr¸nh thÊt tho¸t tµi s¶n Nhµ níc.
VÒ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ phÇn vèn ®Çu t dµi h¹n cña DN CPH t¹i DN kh¸c, NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP qui ®Þnh DN ®îc quyÒn lùa chän viÖc kÕ thõa hoÆc kh«ng kÕ thõa. Trong trêng hîp doanh nghiÖp kÕ thõa th× gi¸ trÞ vèn ®Çu t dµi h¹n cña DN CPH t¹i c¸c DN kh¸c ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸ nhng kh«ng ®îc thÊp h¬n gi¸ trÞ ghi trªn sæ s¸ch kÕ to¸n.
ViÖc söa ®æi, bæ sung qui ®Þnh nµy ®îc lý gi¶i lµ do “c¸c ho¹t ®éng liªn doanh, liªn kÕt nh÷ng n¨m ®Çu thêng lç (theo kÕ ho¹ch), cã trêng hîp ®èi t¸c cè t×nh lç th«ng qua viÖc chuyÓn gi¸ ®Ó mua l¹i phÇn vèn cña DNNN” [5]. Qui ®Þnh nµy nh»m gi¶m thiÓu tæn thÊt cho Nhµ níc trong qu¸ tr×nh CPH DNNN nhng lµ phi thùc tÕ, ®i ngîc l¹i víi nguyªn t¾c g¾n víi thÞ trêng trong ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp.
Bªn c¹nh ®ã, còng cã trêng hîp DNNN gãp vèn b»ng quyÒn sö dông ®Êt vµ mét sè DNNN giê ®©y thõa nhËn r»ng quyÒn sö dông ®Êt ®ã cã thÓ ®· ®îc ®Þnh gi¸ qu¸ cao khi thµnh lËp liªn doanh, gãp vèn. V× vËy, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n DN cÇn ph¶i ®îc tÝnh t¹i thêi ®iÓm x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN. Nh vËy míi chÝnh x¸c vµ lµ gi¸ trÞ thùc vµ còng chÝnh lµ t«n träng quy luËt thÞ trêng, quy luËt kinh tÕ. Do ®ã, viÖc ¸p ®Æt gi¸ trÞ phÇn vèn ®Çu t dµi h¹n vµo DN kh¸c tèi thiÓu ph¶i b»ng gi¸ trÞ ghi trªn sæ s¸ch kÕ to¸n theo qui ®Þnh ph¸p luËt hiÖn hµnh kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ thùc tÕ vµ qui ®Þnh nµy míi chØ b¶o vÖ quyÒn lîi cña Nhµ níc. §iÒu nµy lµ kh«ng hîp lý vµ cÇn thiÕt ph¶i qui ®Þnh l¹i viÖc x¸c ®Þnh phÇn vèn nµy theo gi¸ thÞ trêng t¹i thêi ®iÓm ®Þnh gi¸ DN CPH.
Theo quan ®iÓm cña «ng Daniel Musson, chuyªn gia vÒ DNNN, Ng©n hµng thÕ giíi t¹i ViÖt Nam vÒ vÊn ®Ò ®Þnh gi¸ th× “§Þnh gi¸ kh«ng ph¶i lµ mét m«n khoa häc chÝnh x¸c. C¸c ph¬ng ph¸p ®Þnh gi¸ hoÆc lµ dùa trªn th«ng tin qu¸ khø, hoÆc lµ dùa trªn dù ®o¸n vÒ t¬ng lai. Ph¬ng ph¸p dùa trªn th«ng tin qu¸ khø cã thÓ kh«ng ph¶n ¸nh ®îc hiÖn t¹i vµ t¬ng lai, cßn ph¬ng ph¸p dùa trªn suy ®o¸n vÒ t¬ng lai th× phô thuéc vµo ®é chÝnh x¸c cña suy ®o¸n. C¸ch duy nhÊt ®Ó h¹n chÕ nh÷ng ®iÓm yÕu nµy lµ chµo b¸n trªn thÞ trêng c«ng khai”.[12]
Ngoµi ra, cÇn bæ sung viÖc tÝnh tµi s¶n h×nh thµnh tõ quü khen thëng, quü phóc lîi díi d¹ng hiÖn vËt vµo gi¸ trÞ DN trªn c¬ së chuyÓn thµnh cæ phÇn ®Ó chia cho ngêi lao ®éng trong DN t¹i thêi ®iÓm CPH theo thêi gian thùc tÕ ®· lµm viÖc t¹i DN.
3.2.1.4. Cô thÓ hãa qui ®Þnh vÒ quyÒn cña c¸c cæ ®«ng thiÓu sè
CÇn qui ®Þnh quyÒn cña c¸c cæ ®«ng thiÓu sè trong viÖc ®Ò cö ngêi vµo H§QT, ban KiÓm so¸t vµ quyÒn triÖu tËp §H§C§, nhÊt lµ qui ®Þnh vÒ nguyªn t¾c x¸c ®Þnh sè lîng ngêi mµ hä ®îc cö, còng nh h×nh thøc vµ néi dung cña viÖc yªu cÇu triÖu tËp §H§C§ nh»m ®¶m b¶o c¸c quyÒn nµy cã thÓ thùc thi cã hiÖu qu¶ trong thùc tÕ.
Bªn c¹nh ®ã, cÇn bæ sung c¬ chÕ uû quyÒn biÓu quyÕt nh»m t¹o ®iÒu kiÖn tËp trung lîng phiÕu nhÊt ®Þnh cho nh÷ng quyÕt ®Þnh t¹i §H§C§ tríc ¸p lùc cña c¸c cæ ®«ng ®a sè.
3.2.1.5. Söa ®æi qui ®Þnh vÒ quyÒn, nghÜa vô cæ ®«ng lµ ngêi lao ®éng, nhµ ®Çu t chiÕn lîc
C¸c chÝnh s¸ch u ®·i cho cæ ®«ng lµ ngêi lao ®éng, cæ ®«ng chiÕn lîc cÇn thèng nhÊt víi LuËt Doanh nghiÖp hiÖn hµnh vµ theo nguyªn t¾c thÞ trêng, tøc lµ cã thÓ b¸n cæ phÇn u ®·i nÕu hä muèn, ®Ó cæ phiÕu cã tÝnh chuyÓn ®æi. §iÒu nµy cã nghÜa lµ ngêi lao ®éng, nhµ ®Çu t chiÕn lîc cã quyÒn b¸n cæ phiÕu cña m×nh nÕu hä thÊy lîi h¬n lµ gi÷, lµ h×nh thøc ®Çu t linh ho¹t phï hîp víi nhu cÇu cña ngêi lao ®éng... §iÒu nµy buéc Ban qu¶n lý doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý tèt còng nh cÇn ph¶i tuyªn truyÒn, n©ng cao nhËn thøc cña c¸c cæ ®«ng nµy.
3.2.1.6. VÒ tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp sau cæ phÇn hãa
Theo qui ®Þnh t¹i §iÒu 108 LuËt Doanh nghiÖp, c¸c c«ng ty chuyÓn ®æi ®îc hëng c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p, chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c kho¶n nî cha thanh to¸n, hîp ®ång lao ®éng vµ c¸c nghÜa vô tµi s¶n kh¸c cña c«ng ty ®îc chuyÓn ®æi.
Kho¶n 2 §iÒu 8 NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP còng qui ®Þnh c«ng ty cæ phÇn ®îc kÕ thõa mäi quyÒn lîi, nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty nhµ níc tríc khi cæ phÇn ho¸ vµ cã c¸c quyÒn, nghÜa vô kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
Qui ®Þnh nµy g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp CPH v× viÖc chuyÓn ®æi h×nh thøc ho¹t ®éng cña DN t nh©n hoµn toµn kh¸c víi DNNN CPH. Khi DNNN CPH, h×nh thøc së h÷u thay ®æi tõ së h÷u nhµ níc sang c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c (tËp thÓ, t nh©n...), trong ®ã nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng cßn vèn Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp. V× vËy, vÊn ®Ò nµy cÇn ph¶i ph©n biÖt lµm hai trêng hîp: nÕu nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña c«ng ty nhµ níc tríc khi CPH ®· ®îc tÝnh ®Õn khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp th× CTCP cã thÓ kÕ thõa c¸c nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm ®ã. Trêng hîp c¸c nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cha ®îc tÝnh ®Õn khi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ DN th× CTCP kh«ng thÓ kÕ thõa. Tøc lµ CTCP kh«ng thÓ kÕ thõa c¸c tr¸ch nhiÖm cña DNNN trong mäi trêng hîp. §©y lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m, g¾n liÒn víi lîi Ých vµ nghÜa vô cña c¸c cæ d«ng. NÕu qui ®Þnh kh«ng râ rµng sÏ g©y bÊt lîi cho c¸c cæ ®«ng khi tham gia ®Çu t vµo DN CPH.
3.2.1.7. Cã chÝnh s¸ch hîp lý gi÷a doanh nghiÖp nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c
CÇn nghiªn cøu vµ ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch ®Ó t¹o lËp m«i trêng kinh doanh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ gi÷a c¸c DN CPH vµ c¸c DNNN. Thùc hiÖn viÖc xãa bá c¸c u ®·i mang tÝnh chÊt bao cÊp ®èi víi DNNN nh cho vay chØ cÇn tÝn chÊp víi ph¬ng ¸n ®îc duyÖt, cho vay víi l·i suÊt u ®·i, cho khoanh nî, xãa nî, gi·n nî...
MÆc dï NghÞ ®Þnh 187/2004/N§-CP qui ®Þnh DN CPH ®îc tiÕp tôc vay vèn t¹i c¸c ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông cña Nhµ níc theo c¬ chÕ vµ l·i suÊt nh ¸p dông víi c¸c DNNN. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ c¸c nhµ cung cÊp tÝn dông ®Òu khèng chÕ møc tÝn dông thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi tríc ®©y. C¸c hîp ®ång tÝn dông ®Òu ph¶i chuyÓn tõ mèi quan hÖ tÝn chÊp sang thÕ chÊp b»ng tµi s¶n b¶o ®¶m. Do ®ã, cÇn hoµn thiÖn khu«n khæ ph¸p lý trªn c¬ së ban hµnh míi hoÆc bæ sung söa ®æi mét sè luËt nh: LuËt Doanh nghiÖp, LuËt TÝn dông ng©n hµng... ®Ó tõng bíc vµ tiÕn tíi xãa bá hoµn toµn sù kh¸c biÖt vÒ ®èi xö trong ho¹t ®éng kinh doanh ®èi víi c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp, khuyÕn khÝch DN n©ng cao hiÖu qu¶, søc c¹nh tranh.
3.2.1.8. Hoµn thiÖn qui ®Þnh ph¸p luËt nh»m thóc ®Èy cæ phÇn hãa g¾n víi niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n
ThÞ trêng chøng kho¸n ë níc ta ®· ra ®êi nhng cßn Ýt t¸c ®éng tíi ch¬ng tr×nh CPH. Trong khi ®ã, phÇn lín c¸c DN CPH nãi chung còng nh doanh nghiÖp dîc CPH nãi riªng còng l¹i “thê ¬” víi thÞ trêng chøng kho¸n. Cho ®Õn nay, cha cã doanh nghiÖp dîc CPH nµo tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n. §Ó th¸o gì nh÷ng víng m¾c tõ c¶ hai phÝa, cÇn thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p:
- CÇn cã c¸c møc u ®·i vÒ thuÕ ®èi víi doanh nghiÖp CPH tham gia niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n ®Ó thóc ®Èy viÖc niªm yÕt trªn thÞ trêng chøng kho¸n. ViÖc thu hót ®îc rÊt Ýt DN niªm yÕt lµ do DN cha thÊy nh÷ng lîi Ých mµ TTCK mang l¹i lµ hÊp dÉn. Møc u ®·i gi¶m 50% thuÕ thu nhËp DN trong 2 n¨m theo qui ®Þnh hiÖn hµnh lµ kh«ng lín, kh«ng ®ñ hÊp dÉn doanh nghiÖp.
- Cã chÕ tµi ®Ó CTCP c«ng khai hãa th«ng tin tµi chÝnh, bao gåm néi dung, h×nh thøc c«ng khai còng nh thêi gian c«ng khai. Sè liÖu c«ng khai ph¶i ®îc c¬ quan kiÓm to¸n x¸c nhËn.
- Thµnh lËp c«ng ty t vÊn ®Çu t chøng kho¸n gióp c¸c c«ng ty vµ ngêi d©n cã vèn nhµn rçi song Ýt hiÓu biÕt vÒ thÞ trêng chøng kho¸n còng cã thÓ tham gia ®îc.
- Mét trong nhiÒu nguyªn nh©n khiÕn doanh nghiÖp dîc cha tham gia vµo thÞ trêng chøng kho¸n lµ kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó tham gia, trong ®ã ®iÒu kiÖn ph¶i cã Ýt nhÊt 50 cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp n¾m gi÷ 20% vèn cña doanh nghiÖp. Trong khi ®ã, tû lÖ phÇn vèn cña Nhµ níc trong doanh nghiÖp dîc lµ cßn kh¸ cao. V× vËy trong giai ®o¹n tíi, cÇn cã c¬ chÕ gi¶m dÇn vèn Nhµ níc trong c¸c doanh nghiÖp dîc mµ Nhµ níc kh«ng cÇn thiÕt ph¶i n¾m gi÷ tû lÖ cæ phÇn chi phèi hoÆc gi÷ cæ phÇn lín. Tríc m¾t, cÇn b¸n toµn bé phÇn vèn Nhµ níc t¹i c¸c doanh nghiÖp dîc CPH cã vèn díi 01 tû ®ång, tiÕn tíi b¸n toµn bé phÇn vèn nhµ níc t¹i c¸c doanh nghiÖp dîc CPH mµ Nhµ níc kh«ng cÇn thiÕt gi÷ cæ phÇn.
3.2.2. Hoµn thiÖn qui ®Þnh ph¸p luËt thóc ®Èy cæ phÇn hãa doanh nghiÖp dîc nhµ níc nãi riªng
3.2.2.1. Kh«ng ph©n biÖt ®iÒu kiÖn kinh doanh thuèc gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
§èi víi c¸c doanh nghiÖp dîc, cÇn cã qui ®Þnh thèng nhÊt, b×nh ®¼ng, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong viÖc qui ®Þnh c¸c ®iÒu kiÖn kinh doanh thuèc.
MÆc dï LuËt Dîc ®· ®îc Quèc héi th«ng qua ngµy 14/06/2005 vµ cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy 01/10/2005 trong ®ã ®iÒu chØnh ho¹t ®éng ®èi víi c¶ DNDNN lÉn c¸c doanh nghiÖp dîc thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c theo nh÷ng qui ®Þnh chung, thèng nhÊt, nhng viÖc thùc hiÖn LuËt vµ ®a LuËt vµo cuéc sèng l¹i phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c v¨n b¶n híng dÉn LuËt. V× vËy, ChÝnh phñ, Bé Y tÕ cÇn khÈn tr¬ng ban hµnh c¸c v¨n b¶n híng dÉn LuËt Dîc, ®Æc biÖt lµ vÒ vÊn ®Ò ®iÒu kiÖn kinh doanh thuèc ®Ó cã c¬ së ph¸p lÝ thùc hiÖn.
Bé Y tÕ ®· tr×nh ChÝnh phñ dù th¶o NghÞ ®Þnh qui ®Þnh chi tiÕt thi hµnh mét sè ®iÒu cña LuËt Dîc t¹i Tê tr×nh ChÝnh phñ sè 7721/TTr-BYT ngµy 26/09/2005, nhng cho ®Õn nay NghÞ ®Þnh nµy vÉn cha ®îc ban hµnh.
Bªn c¹nh ®ã, Bé Y tÕ cÇn khÈn tr¬ng söa ®æi, bæ sung, ban hµnh míi c¸c v¨n b¶n híng dÉn mµ LuËt Dîc giao nh: c¸c bé tiªu chuÈn thùc hµnh tèt, danh môc vµ quy chÕ qu¶n lý c¸c dîc liÖu cã chøa chÊt ®éc, chÊt g©y nghiÖn, chÊt híng t©m thÇn, tiÒn chÊt, quy chÕ ®¨ng ký thuèc, quy chÕ thö l©m sµng... ®Ó cã c¬ së ph¸p lý thùc hiÖn thèng nhÊt trong c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp thuéc mäi h×nh thøc së h÷u.
Ngoµi ra, Bé Y tÕ cÇn söa ®æi, bæ sung mét sè qui chÕ ®iÒu chØnh ho¹t ®éng kinh doanh thuèc g©y nghiÖn, thuèc híng t©m thÇn vµ tiÒn chÊt lµm thuèc theo híng qui ®Þnh c¸c tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn kinh doanh c¸c mÆt hµng thuèc nµy ¸p dông chung cho c¸c doanh nghiÖp dîc thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. BÊt kÓ lµ nhµ níc hay t nh©n, DN nµo ®¸p øng ®îc c¸c tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn qui ®Þnh th× ®Òu ®îc phÐp kinh doanh thuèc ®ã, chø kh«ng chØ dµnh riªng cho doanh nghiÖp dîc thuéc khu vùc nhµ níc ®îc phÐp kinh doanh mÆt hµng thuèc nµy.
3.2.2.2. CÇn söa ®æi NghÞ ®Þnh vÒ thanh tra trong lÜnh vùc y tÕ ®èi víi viÖc qui ®Þnh thanh tra hµnh chÝnh doanh nghiÖp dîc nhµ níc ®· cæ phÇn hãa
Tríc ®©y, khi cßn lµ DNNN, thuéc sù qu¶n lý cña c¬ quan chñ qu¶n, doanh nghiÖp chÞu sù thanh tra, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, ph¸p luËt, tæ chøc nh©n sù, ho¹t ®éng kinh doanh vµ thùc hiÖn nhiÖm vô cña c¸c c¬ quan qu¶n lý m×nh. Tuy nhiªn, khi chuyÓn ®æi h×nh thøc sang c«ng ty cæ phÇn, doanh nghiÖp CPH ho¹t ®éng nh c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. V× vËy, thanh tra y tÕ chØ cã thÓ thanh tra ®èi víi c¸c ho¹t ®éng chuyªn m«n cña doanh nghiÖp chø kh«ng thanh tra vÒ tæ chøc néi bé doanh nghiÖp còng nh lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh tríc ®©y. Do ®ã, cÇn qui ®Þnh râ vÊn ®Ò nµy trong NghÞ ®Þnh vÒ thanh tra trong lÜnh vùc y tÕ.
3.2.2.3. CÇn cã c¬ chÕ, chÝnh s¸ch ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô x· héi cña ngµnh dîc
§Ó cã thÓ thùc hiÖn ®îc nhiÖm vô x· héi cña ngµnh dîc sau CPH DNDNN, cÇn cã sù hç trî vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc cho ngµnh dîc. §ã lµ:
- MiÔn gi¶m thuÕ, cho vay víi l·i suÊt thÊp vµ c¸c u ®·i kh¸c ®èi víi c¸c doanh nghiÖp dîc ®Çu t trang thiÕt bÞ, c«ng nghÖ tiªn tiÕn s¶n xuÊt nguyªn liÖu lµm thuèc, s¶n xuÊt, kinh doanh thuèc thiÕt yÕu nh»m b¶o ®¶m ®¸p øng ®îc 60% nhu cÇu thuèc trong níc ®Õn 2010; 100% DN s¶n xuÊt thuèc thµnh phÈm ®¹t tiªu chuÈn GMP cña Tæ chøc y tÕ thÕ giíi; 100% c¬ së kiÓm nghiÖm thuèc ®¹t GLP cña Tæ chøc Y tÕ thÕ giíi; 100% DN nhËp khÈu vµ lu th«ng thuèc cã qui m« lín ®¹t tiªu chuÈn GSP.
- CÊp kinh phÝ cho nhiÖm vô dù tr÷ lu th«ng thuèc theo danh môc thuèc do Bé trëng Bé Y tÕ qui ®Þnh vµ lîng kinh phÝ theo tõng thêi kú do liªn Bé Tµi chÝnh vµ Y tÕ thèng nhÊt ®Ó phôc vô trong trêng hîp cã dÞch bÖnh, thiªn tai, b×nh æn gi¸ vµ mét sè nhiÖm vô c«ng Ých kh¸c cña ngµnh dîc.
- Hç trî vÒ thuèc b»ng nh÷ng h×nh thøc thÝch hîp cho c¸c ®èi tîng thuéc diÖn chÝnh s¸ch, vïng ®ång bµo d©n téc thiÓu sè, vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi ®Æc biÖt khã kh¨n, vïng cã ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi khã kh¨n;
- H¹ bít c¸c tiªu chuÈn, ®iÒu kiÖn kinh doanh thuèc ë c¸c vïng xa, vïng s©u, phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ - x· héi, thùc tr¹ng ®éi ngò c¸n bé y tÕ vµ nhu cÇu kh¸m, ch÷a bÖnh cña nh©n d©n trong tõng giai ®o¹n.
3.2.2.4. X©y dùng kÞp thêi kÕ ho¹ch s¾p xÕp, ®æi míi doanh nghiÖp dîc nhµ níc trong thêi gian tíi
Bé Y tÕ vµ c¸c ®Þa ph¬ng mµ DNDNN cha CPH ph¶i x©y dùng kÕ ho¹ch thùc hiÖn CPH vÒ danh s¸ch c¸c DNDNN sÏ CPH, tiÕn ®é vÒ thêi gian, c¸c bíc thùc hiÖn vµ ph©n c«ng tr¸ch nhiÖm theo dâi chØ ®¹o. Cã nh vËy míi cã thÓ phÇn nµo kh¾c phôc ®îc t×nh tr¹ng chËm chÔ trong viÖc tiÕn hµnh CPH DNDNN.
Ph¬ng ¸n tæng thÓ s¾p xÕp, ®æi míi DNNN thuéc Bé Y tÕ giai ®o¹n 2003- 2005 ®Õn nay ®· ®i ®Õn giai ®o¹n kÕt thóc. V× vËy, ®Ó cã c¬ së cho viÖc s¾p xÕp, ®æi míi DNDNN trong thêi gian tíi, Bé Y tÕ cÇn khÈn tr¬ng x©y dùng §Ò ¸n tæng thÓ s¾p xÕp DNNN thuéc Bé Y tÕ trong giai ®o¹n tiÕp theo. §èi víi lÜnh vùc dîc, cô thÓ lµ:
- Tõ 2006 - 2007, thùc hiÖn CPH tiÕp 03 doanh nghiÖp gåm XÝ nghiÖp Dîc phÈm Trung ¬ng 1, XÝ nghiÖp Dîc phÈm Trung ¬ng 5, XÝ nghiÖp Dîc phÈm Trung ¬ng 25.
- S¾p xÕp c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc cña Tæng c«ng ty theo híng khuyÕn khÝch, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c ®¬n vÞ nµy lùa chän ph¬ng ¸n CPH nh»m ph¸t huy c¸c tiÒm n¨ng cña ®¬n vÞ;
- ChuyÓn ®æi c¸c DNNN thuéc diÖn Nhµ níc gi÷ 100% vèn sang ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty TNHH mét thµnh viªn gåm C«ng ty Dîc phÈrm Trung ¬ng 1, C«ng ty Dîc phÈm Trung ¬ng 2 vµ C«ng ty Dîc Trung ¬ng 3 §µ N½ng;
- Thµnh lËp C«ng ty dîc cã qui m« lín theo h×nh thøc c«ng ty mÑ - con, trong ®ã lùa chän mét c«ng ty thµnh viªn ®éc lËp cña Tæng c«ng ty lµm nßng cèt cïng V¨n phßng Tæng c«ng ty h×nh thµnh mét c«ng ty mÑ, con lµ c¸c doanh nghiÖp 100% vèn nhµ níc chuyÓn ®æi thµnh c«ng ty TNHH mét thµnh viªn vµ c¸c CTCP cã vèn gãp chi phèi cña Nhµ níc. C¸c c«ng ty liªn kÕt lµ c¸c CTCP cã vèn gãp cña nhµ níc (kh«ng chi phèi) gåm nh÷ng DN ®· CPH vµ nh÷ng DN ®ang vµ sÏ CPH vµ c¸c c«ng ty liªn kÕt kh¸c theo sù tù nguyÖn.
KÕt luËn
Cho ®Õn nay, tiÕn tr×nh CPH DNNN nãi chung còng nh CPH DNDNN nãi riªng ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh, ®· kh¼ng ®Þnh chñ tr¬ng CPH cña §¶ng vµ Nhµ níc ta lµ ®óng ®¾n vµ lµ gi¶i ph¸p quan träng trong viÖc s¾p xÕp, ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c DNNN. §©y còng lµ mét gi¶i ph¸p rÊt quan träng c¬ cÊu l¹i vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña nÒn knh tÕ. V× vËy, cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc CPH mét c¸ch kiªn quyÕt vµ døt kho¸t, trªn c¬ së ®ã, ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nh»m b¶o ®¶m t¨ng trëng kinh tÕ víi nhÞp ®é cao vµ æn ®Þnh, c¶i thiÖn tõng bíc ®êi sèng nh©n d©n, thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa.
Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh CPH DNNN vÉn cßn béc lé nhiÒu thiÕu sãt, bÊt cËp mµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña nã lµ hÖ thèng ph¸p luËt vÒ CPH DNNN vµ ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña DN sau CPH vÉn cha ®îc hoµn thiÖn vµ cßn nhiÒu víng m¾c khi thùc hiÖn. Do ®ã cã ¶nh hëng nhÊt ®Þnh tíi tiÕn tr×nh CPH DNNN.
ChÝnh v× vËy, t¸c gi¶ ®· lùa chän ®Ò tµi “Hoµn thiÖn qui ®Þnh ph¸p luËt vÒ cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ níc tõ thùc tiÔn ngµnh dîc” víi mong muèn ®îc ®ãng gãp mét phÇn nhá bÐ vµo viÖc nghiªn cøu chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc vÒ CPH DNNN. Trªn c¬ së nghiªn cøu qui ®Þnh ph¸p luËt vÒ CPH DNNN vµ qui ®Þnh ph¸p luËt ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña DN sau CPH còng nh thùc tiÔn ¸p dông c¸c qui ®Þnh ph¸p luËt nµy trong ngµnh dîc, luËn v¨n ®· t×m ra c¸c khã kh¨n, víng m¾c cÇn kh¾c phôc vµ tõ ®ã ®Ò ra mét sè gi¶i ph¸p ph¸p lý nh»m thóc ®Èy qu¸ tr×nh CPH DNNN nãi chung còng nh DNDNN nãi riªng.
C¸c gi¶i ph¸p nµy cÇn ®îc sö dông kÕt hîp víi nhau mét c¸ch hîp lý cïng víi sù cè g¾ng nç lùc tõ phÝa Nhµ níc, c¸c Bé, ngµnh, doanh nghiÖp, c¸c nhµ ®Çu t vµ sù ñng hé cña quÇn chóng nh©n d©n. Cã nh vËy CPH DNNN nãi chung vµ CPH DNDNN nãi riªng míi ®i ®Õn thµnh c«ng vµ ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Hoàn thiện qui định pháp luật về CPH DNNN từ thực tiễn ngành dược.doc
