Hỏi đáp pháp luật đại cương

n träng kh¸c cña ph¸p luËt trong Nhµ n−íc lµ nã x¸c lËp cñng cè vµ hoµn thiÖn nh÷ng c¬ së phap¸ lý Nhµ n−íc vÒ kinh tÕ nh»m ph¸t huy cao nhÊt hiÖu lùc tÊt c¶ c¸c c¬ quan bé m¸y Nhµ n−íc.Nhµ n−íc qu¶n lý x· héi b»ng ph¸p luËt th«ng qua mét c¬ chÕ nhÊt ®Þnh ®−îc gäi lµ c¬ chÕ ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi b¨ng ph¸p luËt. C©u 5: Quy ph¹m ph¸p luËt – Kh¸i niÖm ®Æc ®iÓm vµ c¸c bé phËn cÊu thµnh? Tr¶ lêi: Kh¸i niÖm : quy ph¹m ph¸p luËt lµ nh÷ng quy t¾c sö sù tÝnh chÊt b¾t buéc chung do Nhµ n−íc dÉn ra vµ b¶o vÖ, thÓ hiÖn ý trÝ cña giai cÊp thèng trÞ. Cã 4 ®Æc ®iÓm: + ThÓ hiÖn ý chÝ cña Nhµ n−íc + Mang tÝnh b¾t buéc chung. + §−îc Nhµ n−íc ban hµnh vµ thõa nhËn + §−îc Nhµ n−íc b¶o ®¶m thùc hiÖn lµ mét quy ph¹m x· héi. Quy ph¹m ph¸p luËt cã tÊt c¶ nh÷ng ®Æc ®iÓm chung cña quy ph¹m x· héi nãi chung mçi quy pham ph¸p luËt dÉn ra nh»m t¸c ®éng, ®iÒu ch×nh mét lo¹i quan hÖ x· héi nhÊt ®Þnh nã kh«ng quy ®Þnh tr−íc nh÷ng ng−êi cô thÓ ¸p dông trong h¹n chÕ sè lÇn ¸p dông mµ ho¹t ®éng th−êng xuyªn, liªn tôc. LËp ®i lËp l¹i vµo bÊt cø lóc nµo trong thùc tÕ xuÊt hiÖn nh÷ng sù kiÖn nh÷ng ®iÒu mµ nã dù ®Þnh. C¸c bé phËn cÊu thµnh. Nh×n chung c¸c bé phËn cÊu thµnh quy ph¹m ph¸p luËt bao gåm: gi¶ ®Þnh, quy ®Þnh, chÕ thÞ. Gi¶i thÝch: lµ bé phËn trung t©m cña quy ph¹m ph¸p luËt quy ®ÞnhvÒ ®Æc ®iÓm thêi gian cô thÓ, c¸c hoµn c¶nh ¶nh h−ëng cã thÓ x¶y ra tæng thùc tÕ mµ nÕu tån t¹i th× chóng ph¶i hµnh ®éng theo quy t¾c mµ quy ph¹m ®· ®Æt ra gi¶ ®Þnh v× vËy x¸c ®Þnh m«i tr−êng t¸c dông cña quy ph¹m ph¸p luËt. Quy ®Þnh: Lµ bé phËn trung t©m cña quy ph¹m ph¸p luËt v× chÝnh ®©y lµ quy t¾c sù thÓ hiÖn ý trÝ nhµ n−íc mµ ng−êi d©n ph¶i thi hµnh khi xuÊt hiÖn nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ phßng gi¶ ®Þnh ®· ra.Trong hoµn c¶nh ®ã ®iÒu kiÖn ®ã, lÖnh quy ®Þnh suy nghÜ, quy ®Þnh giao quyÒn thùc hiÖn kh«ng ®óng mÖnh lÖnh cña Nhµ n−íc ®· nªu trong quy ®Þnh cña ph¸p luËt cã 4 lo¹i chÕ tµi: + ChÕ tµi h×nh sù + ChÕ tµi hµnh chÝnh + ChÕ tµi kü thuËt + ChÕ tµi d©n sù K I L O B O O K . C O M C©u6: Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ ý nghÜa cña quan hÖ ph¸p luËt. Tr¶ lêi: Kh¸i niÖm cña quan hÖ ph¸p luËt : quan hÖ ph¸p luËt lµ quan hÖ gi÷a ng−êi víi ng−êi quan hÖ x· héi do mét quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh, biÓu hiÖn thµnh quyÒn vµ nghÜa vô ph¸p lý cô thÓ cña c¸c bªn, ®−îc ®¶m b¶o b»ng c−êng chÕ Nhµ n−íc. §ÆC §IÓM: quan hÖ ph¸p luËt lµ mét ®¶ng cña quan hÖ x· héi, nã xuÊt hiÖn trªn quy ph¹m ph¸p luËt. C¸c bªn tham gia quan hÖ ph¸p luËt mang nh÷ng quyÒn vµ nghÜa vô ph¸p luËt ®−îc quy ph¹m ph¸p luËt dù kiÕn tr−íc. §−îc ®¶m b¶o thùc hiÖn b»ng Nhµ n−íc Mang tÝnh x¸c ®Þnh cô thÓ §iÒu ®ã cã nghÜa nã ®−îc xuÊt hiÖn kh«ng nh÷ng tr−êng hîp x¸c ®Þnh gi÷a h÷ng cô thÓ, chñ thÓ nhÊt ®Þnh khi cã ba ®iÒu sau: + XuÊt hiÖn nh÷ng sù kiÖn cô thÓ, ®· ®−îc dù kiÕn tr−íc trong phßng gi¶ ®Þnh cña quy ph¹m ph¸p luËt nªu trªn. ý nghÜa: quan hÖ ph¸p luËt lµ nh÷ng quan hÖ x· héi thuéc kiÕn tróc t−îng tÇng.®−¬c X©y dùng trªn mét c¬ së kinh tÕ quyÕt ®Þnh nh−ng nã còng cã t¸c ®éng trë l¹i m¹nh mÏ ®Õ c¬ së kinh tÕ. C©u 7: Ph©n biÖt TH c¸ nh©n lµ chñ thÓ trùc tiÕp trong quan hÖ? Tr¶ lêi: Chñ thÓ cña quan hÖ ph¸p luËt lµ nh÷ng c¸ nh©n hay tæ chøc dùa trªn c¬ së cña c¸c quy ph¹m ph¸p luËt mµ tham gia vµo c¸c quan hÖ ph¸p luËt , trë thµnh nh÷ng ng−êi mang c¸c quûÒn vµ nghÜa vô ph¸p lý cô thÓ nhÊt ®Þnh. C¸ nh©n khi lµ chñ thÓ trùc tiÕp hoÆc chñ thÓ kh«ng trùc tiÕp. Chñ thÓ trùc tiÕp trong mçi quan hÖ ph¸p luËt lµ mét chñ thÓ lu«n cã ®ñ c¶ n¨ng lùc ph¸p luËt vµ n¨ng lùc hµnh vi. N¨ng lùc ph¸p luËt lµ kh¶ n¨ng cña mét ng−êi chñ thÓ ®−îc h−ëng quyÒn vµ lµm nghÜa vô tráng mét quan hÖ ph¸p luËt nhÊt ®Þnh. N¨ng lùc hµnh vi lµ kh¶ n¨ng cña ng−êi chñ thÓ cã thÓ b»ng hµnh vi cña m×nh mµ tham gia vµo quan hÖ ph¸p luËt ®Ó h−ëng quyÒn vµ lµm nghÜa vô (tøc lµ tham gia vµc¸c quan hÖ ph¸p luËt ) ng−êi cã n¨ng lùc hµnh vi lµ ng−êi hiÓu ý nghÜa vµ kÕt qu¶ hµnh vi mµ m×nh thùc hiÖn khi mét ng−êi cã n¨ng lùc ph¸p luËt nh−ng kh«ng cã kh¶ n¨ng lóc hµnh vi th× ho tham gia vµo quan hÖ ph¸p luËt th«ng qua hµnh vi cña mét ng−êi kh¸c. §©y lµ chñ thÓ kh«ng trùc tiÕp. C©u *8: Kh¸i niÖm.ý nghÜa vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó tæ chøc cã t− c¸ch ph¸p nh©n? ph©n biÖt ph¸p nh©n víi thÓ nh©n? Tr¶ lêi: Mét tæ chøc khi tham gia vµo quan hÖ ph¸p luËt cã thÓ ®−îc thõa nhËn lµ mét ph¸p nh©n. NÕu nh− mét c¸ nh©n tham gia vµo quan hÖ ph¸p luËt víi t− c¸ch lµ thÓ nh©n khi ph¸p luËt lµ mét tæ chøc n¨ng lùc hµnh vi ®Ó th¸m gia vµo c¸c quan hÖ ph¸p luËt kh¸c. Ph¸p nh©n lµ mét thÓ ®Þnh rÊt quan träng ®èi víi nghµnh luËt ®Æc biÖt lµ trong luËt d©n sù vµ c¸c nghµnh luËt trong lÜnh vùc kinh doanh. Mét tæ chøc cã t− c¸ch ph¸p nh©n cÇn cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: + Ph¸p nh©n ph¶i cã tµi s¶n riªng + Ph¸p nh©n ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®éc lËp b»ng tµi sµn riªng cña m×nh. K I L O B O O K . C O M +Ph¸p nh©n cã quyÒn hµnh ®éng víi danh nghÜa riªng cña m×nh th«ngqua nh÷ng ®¹i diÖn hîp ph¸p cña ph¸p nh©n th«ng th−êng mét ph¸p nh©n ®−îc thµnh lËp bao giê còng th«ng qua mét quy c¸ch vµ t− c¸ch ph¸p nh©n cña nã, còng nh− ph¹m vi n¨ng lùc cña nã ®−îc X©y dùng ngay trong v¨n b¶n ®ã. C©u 9: B¶n chÊt dÊu hiÖu vµ ph©n lo¹i vi ph¹m ph¸p luËt? Tr¶ lêi: Vi ph¹m ph¸p luËt lµ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt , tãm l¹i c¸c quan hÖ x· héi ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ do c¸c chñ thÓ cã n¨ng lùc hµnh vi thùc hiÖn mét c¸ch cè ý vµ v« ý g©y hËu qu¶ cho x· héi. Vi ph¹m ph¸p luËt lµ nh÷ng sù kiÖn ph¸p lý vµ lµ c¬ së ®Ó truy cøu tr¸ch nhiÖm ph¸p lý. Dêu hiÖu c¬ b¶n cña vi ph¹m ph¸p luËt. Vi ph¹m ph¸p luËt lu«n lµ mét hµnh vi ( hµnh ®éng vµ kh«ng hµnh ®éng) Vi ph¹m ph¸p luËt kh«ng nh÷ng lµ hµnh vi x¸c ®Þnh con ng−êi mµ hµnh vi ®ã ph¶i tr¸i víi quy ®Þnh cña luËt, x©m h¹i c¸c quan hÖ x· héi ®−îc ph¸p luËt b¶o vÖ.hµnh vi tr¸i phÐp ®ã ph¶i lµ chøa ®ùng nçi cña cñ thÓ cña hµnh vi ®ã. Cã lçi ( cè ý vµ v« ý)lçi chÝnh lµ dÊu hiÖu thÓ hiÖn qun hÖ th¸i ®é t©m lý t− t−ëng cña chñ thÓ ®èi víi hµnh vi tr¸i ph¸p luËt cña m×nh ®ãi víi hËu qu¶ cña hµnh vi ®ã. + N¨ng lùc tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña chñ thÓ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt .Vi ph¹m ph¸p luËt cã nhiÒu lo¹i cÊu thµnh -Vi ph¹m h×nh sù ( chia thµnh) -Hµnh chÝnh -Vi ph¹m d©n c− -Vi ph¹m kû luËt. C©u 10-Kh¸i niÖn vµ ý nghÜa vµ c¸c yÕu ttã cÊu thµnh tr¸ch nhiÖm ph¸p lý chñ yÕu. Tr¶ lêi: + Kh¸i niÖm. Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý ®−îc hiÓu lµ nh÷ng hiÖu qu¶ ph¸p lý bÊt lîi Nhµ n−íc b¶o vÖ c¸c chñ thÓ ph¶i gµnh chÞu khi c¸c chñ thÓ nay cã thÓ hµnh vi VPPL. ý nghÜa : ViÖc ¸p dông tr¸ch nhiÖm ph¸p lý chÝnh lµ nh÷n biÖn ph¸p b¶o ®¶m trong thùc tÕ tÝnh c−ìng chÕ cña ph¸p luËt. C¸c yÕu tècÊu thµnh tr¸ch nhiÖm ph¸p lý. §Ó truy c−íp tr¸ch nhiÖm ph¸p lý tr−íc hÕt lµ x¸c ®Þnh cÊu thµnh VPPL mét hµnh vi gäi lµ vi ph¹m ph¸p luËt . + MÆt kh¸ch quan cña VPPL bao giê còng gåm nh÷ng dÊu hiÖu tinh khiÕt thÓ hiÖn bªn ngoµi cña VPPL nã bao gåm: + DÊu hiÖu tr¸i ph¸p luËt (hµnh vi quan träng nhÊt). C«ng cô, ph−¬ng tiÖn VPPL, nh÷ng thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt vµ tinh thÇn mµ x· héi ph¶i g¸nh chÞu. -Mèi quan hÖ nh©n qua gi÷a hµnh vi tr¸i ph¸p luËt vµ thÖt hai -MÆt chñ quan cña hµnh vi VPPL lµ mÆt thÓ hiÖn trong giíi néi t©m cña c¸c chñ thÓ VPPL. ThÓ hiÖn trong t− t−ëng nhËn thøc cña chñ thÓ cã dÊu hiÖu quan träng nhÊt lµ lçi. Lçi th¸i ®é, t©m lý chñ quan cña chñ thÓ VPPL thÓ hiÖn ë sù nhËn thøc cña hé ®èi víi hµnh vi tr¸i ph¸p luËt do hä thÓ hiÖn vµ ®èi víi hËu qu¶ t¸c h¹i do hµnh vi ®ã g©y ra. Lçi gåm cã: Cè ý, v« ý, K I L O B O O K . C O M Lçi cè ý: Lµ hµnh vi VPPL nhËn thøc ®−îc vµ cã thÓ nhËn thøc ®−îc hµnh vi cña hä lµ tr¸i ph¸p luËt nh−ng hä vÉn cètÝnh thùc hiÖn hµnh vi tr¸i ph¸p luËt ®ã. VÝ dô: trém c−íp tµi s¶n cña c«ng d©n. Lçi cè ý chia lµm hai lo¹i: Cè ý trùc tiÕp lµ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt mµ hä nhËn thøc ®−îc vµ hä biÕt ®−îc hËu qu¶ sÏ s¶y ra. Cè ý gi¸n tiÕp: Lµ hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt mµ hä nhËn thøc ®−îc nh−ng hä kh«ng mong muèn thiÖt h¹i s¶y ra, hËu qu¶ n»m ngoµi ý muèn. Lçi v« ý: lµ chñ thÓ vi ph¹m ph¸p luËt kh«ng nhËn thøc ®−îc kh«ng thÓ nhËn thøc ®−îc mét hµnh vi cña hä lµ tr¸i ph¸p luËt, hä v« ý thùc hiÖn hµnh vi tr¸i ph¸p luËt ®ã. VÝ dô: Ng−êi thî ®ang m¶i mª viÖc ë trªn cao, ch¨ng may anh ta lµm r¬i viªn g¹ch xuèng ®Êt g©y tæn th−¬ng cho ng−êi ®i ®−ßng. V« ý chia thµnh hai lo¹i: -V« ý do qu¶ tù tin chñ vi ph¹m ph¸p luËt tin vµo kÕt qu¶ cña m×nh tin hËu qu¶ sÏ kh«ng s¶y ra nh−ng hä kh«ng l−êng tr−íc ®−îc. -V« ý cÈu th¶: XuÊt ph¸t tõ b¶n chÊt cÊu thµnh cña mçi ng−êi, ngoµi ra mÆt chñ quan cña vi ph¹m ph¸p luËt cßn cã ®éng c¬, thùc hiÖn vi ph¹m ph¸p luËt . + Chu thÓ vi pham ph¸p luËt : lµ nh÷ng c¸ nh©n hay tæ chøc ph¶i cã n¨ng lùc ph¸p lý, n¨ng lùc ph¸p lý lµ hµnh vi trong quan hÖ ph¸p luËt . +C¸ch thÓ hiÖn cña vi ph¹m ph¸p lý lµ nh÷ng quan hÖ x· héi ®ang ®−îc b¶o vÖ nh−ng l¹i bi hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt hai tíi. Do cña kh¸ch qu¶n ph¶i cã møc ®é nguy hiÓm cña hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. Sù kh¸c nhau gi÷a c¸c lo¹i.TNPL: Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý h×nh sù(theo quy ®Þnh cña ngµnh luËt h×nh sù) ®−îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng−¬× cã hµnh vi ph¹m téi ®−îc thÓ hiÖn râ nhÊt. TËp trung nhÊt trong c¸c lo¹i chÕ t¹o h×nh sù. + Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý hµnh vi: lµ lo¹i tr¸ch nhiÖm mµ Nhµ n−íc ®Æt ra ®Ó trõng ph¹t hµnh vi vµ nã ®−îc thùc hiÖn trong chÕ t¹i hµnh chÝnh. + Tr¸ch nhiÖm kû luËt ¸p dông víi nh÷ng ng−êi cã hµh vi vi ph¹m kû luËt. + Tr¸ch nhiÖm d©n sù lµ tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña ngµnh d©n sù biÖn ph¸p t¸c ®éng ®Õn tµi s¶n bï ®¾p thiÖt h¹i vËt chÊt vµ tinh thÇn cho c¸c c¸ nh©n tæ chøc bÞ thiÖt h¹i. + H×nh sù thÓ hiÖn chung nhÊt, dâ nhÊt cña tr¸ch nhiÖm ph¸p lý lµ chÕ tµi. C©u 11 Kh¸i niÖm, ý nghÜa vµ ph©n lo¹i sù kiÖn ph¸p lý. Tr¶ lêi: Sù kiÖn ph¸p lý lµ nh÷ng sù kiÖn lÞch sø s¶y ra trong ®êi sèng, phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh ®· ®−îc dù kiÕn trong mét quy phm¹ ph¸p luËt lµm ph¸t sinh, thay ®æi chÊm døt mét quan hÖ ph¸p luËt. Sù kiÖn ph¸p lý bao gåm:Sù biÕn vµ sù sö sù cã ý chÝ. Sù biÕn lµ sù kiÖn ph¸t sinhkh«ng phô thuéc vµo ý muèn chñ quancña con ng−êi nh−ng còng lµm ph¸t sinh thay ®æi, chÊm døt mét quan hÖ ph¸p luËt K I L O B O O K . C O M Xö lý cã ý chÝ lµ nh÷ng sù kiÖn s¶y ra do cã tÝnh to¸n, cã chñ ý cña nh÷ng ng−êi cô thÓ c¶ vÒ môc ®Ých ®¹t ®−îc ph−¬ng ph¸p tiÕn hµnh vµ hµnh vi, v× vËy cßn gäi lµ hµnh vi. *Sù kiÖn ph¸p lý: Lµ yÕu tè khëi ®Çu cña c¬ chÓ thùc hiÖn ph¸p luËt vµ viÖc x¸c lËp thùc hiÖn c¸c quan hÖ ph¸p luËt thÝch øng voøi sù kiÖn ®ã lµ biÓu hiÖn néi dung vµ kÕt qu¶ viÖc thùc hiÖn néi dung, kÕt qu¶ cña viiÖc thùc hiÖn ph¸p luËt . C©u 12: Kh¸i niªm, ®Æc ®iÓm cña ý thøc ph¸p luËt. ý thøc ph¸p luËt lµ h×nh th¸i cña ý thøc x· héi lµ mét trong nh÷ng biÓu hiÖn cña tr×nh ®é v¨n ho¸ - x· héi . ý thøc ph¸p luËt lµ nh÷ng tæng thÓ nh÷ng häc thuyÕt t− t−ëng, t×nh c¶m cña con n−êi thÓ hiÖn th¸i ®é sù ®¸nh gi¸ vÒ tÝnh c«ng b¨ng hay kh«ng c«ng b»ng, ®óng ®¾n cña ph¸p luËt hiÖn hµnh ph¸p luËt qu¶ nh− vËy ph¸p luËt cÇn ph¶i cã tÝnh hîp ph¸p trong c¸ch c− sö cña con ng−êi trong ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan tæ chøc ý thøc ph¸p luËt bao gåm t− t−ën ph¸p luËt, ph¸p lý luËt. T− t−ëng ph¸p luËt lµ tæng thÓ nh÷ng t− t−ëng- quan ®iÓm,, ph¹m trï kh¸i niÖm häc thuyÕtvÒ lý luËn tøc lµ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ ph¸p luËt . T©m lý ph¸p luËt ®−îc thÓ hiÖn qua th¸i ®é t×nh c¶m t©m tr¹ng c¶m xóc ®èi víi ph¸p luËt vµ c¸c hiÖn t−îg ph¸p lý kh¸c , lµ ph¶n ¶nh trùc tiÕp ë cÊp ®é dÊu ph¶n ¶nh mét c¸ch tù nhiªn cña con ng−êi ®èi víi hiÖn t−îng ®ã. ý nghÜa ®ã lµ mét yÕu tè quyÕt ®Þnh®Õn hiÖu qu¶ c«ng viÖc qu¶n lý x· héi b»ng ph¸p luËt. Mçi mét kiÓu ph¸p luËt trong lÞch sö cã hÖ thèng ý thøc ph¸p luËt cñng cè tÝnh ®éc lËp t−¬ng ®èi cña nã mét kiÓu Nhµ n−íc vµ ph¸p luËt ®· bÞ thñ tiªu, nh−ng ý thøc ph¸p luËt t−¬ng øng cña nã vÉn cã thÓ tßn t¹i trong x· héi míi. C©u 13: B¶n chÊt, ®Æc ®iÓm cña paaps chÕ x· héi chñ nghÜa? C¸c biÖn ph¸p t¨ng c−êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa ë n−íc ta hiÖn nay. Tr¶ lêi: B¶n chÊt: Lµ ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa lµ ph−¬ng thøc qu¶n lý cña Nhµ n−íc ®èi víi x· héi , biÓu hiÖn thùc hiÖn viªc nghiªm chØnh vµ triÕt ®Ó trong ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan ph¸p luËt Nhµ n−íc , viªn cøc Nhµ n−íc cao cÊp cña c¸c tæ chøc x· héi , c¸c tæ chøc kinh tÕ trong sih ho¹t cña mçi c«ng d©n ®èi víi ph¸p luËt mµ Nhµ n−íc ban hµnh. §iÒu 12: HiÕn ph¸p n¨m 1992 kh¼ng ®Þnh Nhµ n−íc qu¶n lý x· héi b»ng ph¸p luËt khng ngõng t¨ng c−¬ßng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa. Ph¸p chÕ bao gåm trong nã hai yªu cÇu vµ cã ®iÒu kiÖn. Ph¶i cã c¬ chÕ vµ biÖn ph¸p b¶o ®¶m cho ph¸p luËt ®−îc thùc hiÖn nghiªm chØnh vµ triÖt ®Ó. Nhµ n−íc ph¶i X©y dùng vµ ban hµnh mét hÖ thèng ph¸p luËt ®Çy ®ñ §Æc ®iÓm cã tÝnh thèng nhÊt cao biÓu hiÖn sù thèng nhÊt chÆt chÏ , sù phãi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c quyph¹m ph¸p luËt gi÷a c¸c v¨n b¶n p víi nhau, còng nh− tÝnh rhèng nhÊt, ®ång bé cña toµn bé hÖ thèng ph¸p luËt. ViÖc thùc hiÖn thèng nhÊt víi ph¸p luËt ®· ban hµnh trong ph¹m vi cña c¶ n−íc. *C¸c biÖn ph¸p t¨ng c−êng PH¸P LUËT x· héi chñ nghÜa ö n−íc ta hiÖn nay. Cïng víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë n−íc ta hiÖn n ay hÖ thèng bé m¸y Nhµ n−íc tr×nh ®é n¨ng lùc bé m¸y Nhµ n−íc vµ ®i liÒn víi nã lµ thùc tr¹ng cña ph¸p lý hiÖn nay ®ang kh«ng theo kÞp víi nh÷ng thµnh tùu ®æi míi kinh tÕ, tõ ®ã trë thµnh yÕu tè lµm k×m h·m sù ph¸t triÓn tÝch cùc cña nÒn kinh tÕ. K I L O B O O K . C O M V× vËy t¨ng c−êng ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa ®ang lµ mét yÕu tè cÊp b¸ch ®æi míi n−íc ta hiÖn nay. Nh÷ng ®ßi hái cÊp b¸ch quan träng. X©y dùng mét hÖ thèng ph¸p luËt lµm c¬ së cho viÖc tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y Nhµ n−íc cã hiÖu lôc gän nhÑ, ®ñ tr×nh ®é ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña c«ng cuéc ®æi míi. X©y dùng vµ bæ xung ph¸p luËt ®Ó c«ng nhËn thùc hiÖn ®Çy ®ñ trong thùc tÕ quyÒn lµm chñ cña m×nh. X©y dùng mét hÖ thèng ph¸t triÓn vÒ kinh tÕ phï hîp víi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ tr−êng ph¸t triÓn theo ®Þnh h−íng x· héi chñ nghÜa mµ §¶ng x¸c ®Þnh. N©ng cao tr×nh ®é ý thøc ph¸p luËt cña c«ng d©n còng nh− cña mçi viªn chøc Nhµ n−íc . Ph¸p luËt ph¶i t¹o ra c¬ së cho viÖc sö lý nghiªm minh ®èi víi mäi hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. *ThiÕt lËp nÕu ph¸p chÕ x· héi chñ nghÜa lµ thiÕt lËp mét x· héi vµ ph¸p luËt mµ bªn chuÈn bÞ cao nhÊt cña viÖc qu¶n lý x· héi ®iÒu ®ã còng cã ý nghÜa lµ X©y dùng mét Nhµ n−íc ph¸p quyÒn. C©u 14-Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ c¸c lo¹i h×nh ph¸p luËt -H×nh thøc ph¸p luËt lµ c¸ch thùc hiÖn ý chÝ cña giai cÊp thèng trÞ mµ th«ng qua ®ã ý chÝ trë thµnh luËt ph¸p. Lµ kh¸i niÖm dïng ®Ó chØ ranh giíi tån t¹i ph¸p luËt trong hÖ thèng c¸c quy ph¹m. Lµ h×nh thøc biÓu hiÖn ra bªn ngoµi cña ph¸p luËt ®ång thêi còng lµ ph−¬ng thøc ®ang tån t¹i thùc tÕ cña ph¸p luËt H×nh thøc ph¸p luËt chØ cã gi¸ trÞ khi nã ph¶n ¸nh ®−îc tÝnh giai cÊp, vai trß x· héi cña ph¸p luËt. TÝnh quy ph¹m phæ biÕn ®−îc x¸c ®Þnh chÆt chÏ vÒ mÆt h×nh thøc vµ tÝnh ®−îc b¶o ®¶m bëi sù khái sù khèng chÕ cña Nhµ n−íc.Trong lÞch sö x· héi loµi ng−êi ®· tßn t¹i ba h×nh thøc ph¸p lkuËt vµ tËp qu¸n ph¸p biÕn lÖ ph¸p vµ v¨n ph¸p quy ph¹m ph¸p luËt. TËp qu¸n ph¸p lµ tËp qu¸n l−u truyÒn trong x· héi phï hîp víi lîi Ých cu¶ giai cÊp thèng trÞ ®−îc nhµ n−íc thõa nhËn lµm cho chóng trë thµnh nh÷ng quy t¾c chung mang tÝnh b¾t buéc chung vµ ®−îc nhµ n−íc b¶o ®¶m thùc hiÖn nh»m ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi theo ®Þnh h−íng nhÊt ®Þnh. C©u 15: Nguyªn t¾c ban hµnh vµ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt. Tr¶ lêi: Ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹mpl lµ mét ho¹t ®éng quan träng cña qu¶n lý Nhµ n−íc, viÖc ban hµnh v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cña Nhµ n−íc ta bao gåm: Nguyªn t¾c tÊt c¶ c¸c quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n, nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ, nguyªn t¾c ph¸p chÕ ch chñ nghÜa. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n quan träng nhÊt vÒ qu¶n lý Nhµ n−íc trªn pph¹m vi c¶ n−íc ®Òu do Quèc héi quy ®Þnh trong c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, viÖc ban hµnh VBQPPL ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp hiÕn, hîp ph¸p vµ tÝnh thèng nhÊt. HiÕn ph¸p lµ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cã gi¸ trÞ quy ph¹m ph¸p luËt. VBQPPL do c¬ quan Nhµ n−íc cÊp trªn ban hµnh. VBQPPL tr¸i víi hiÕn ph¸p, tr¸i víi c¬ quan Nhµ n−íc cÊp trªn sÏ bÞ huû bá; chØ thi hµnh theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan Nhµ n−íc cã thÈm quyÒn. Ng−êi ta ph©n biÖt VBQPPL do quèc héi, c¬ quan Nhµ n−íc cao nhÊt ban hµnh cã hiÖu lùc ph¸p lý cao nhÊt víi v¨n b¶n d−íi luËt. a.V¨n b¶n luËt lµ v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt do quèc héi ban hµnh, cã hiÖu lùc ph¸p luËt cao nhÊt; bao gåm: hiÕn ph¸p vµ luËt HiÕn ph¸p lµ: VBQPPL cã gi¸ trÞ ph¸p lý cao nhÊt, lµ luËt c¬ b¶n cña Nhµ n−íc, hiÕn ph¸p quy ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n nhÊt cña Nhµ n−íc nh− b¶n chÊt vµ h×nh thøc cña Nhµ n−íc, thÓ chÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ x· héi; tæ chøc, nguyªn t¾c ho¹t ®éng vµ thÈm quyÒn cña c¬ quan Nhµ K I L O B O O K . C O M n−íc. HiÕn ph¸p lµ c¬ së ®Ó X©y dùng mäi hÖ thèng ph¸p luËt ®ång bé vµ hoµn chØnh. HiÕn ph¸p do quèc héi th«ng qua víi 2/3 tæng sè ®¹i biÓu quèc héi tan thµnh. LuËt: lµ v¨n b¶n cã gi¸ trÞ sau hiÕn ph¸p. LuËt cô thÓ ho¸ c¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña HiÕn ph¸p, nã ®−îc ban hµnh ®Ó quy ®Þnh c¸c nguyªn t¾c tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan trong bé m¸y Nhµ n−íc, c¸c quan hÖ x· héi vµo ho¹t ®éng cña c«ng d©n, luËt do quèc héi th«ng qua víi møc qu¸ b¸n tæng sè ®¹i biÓu quèc héi. b.V¨n b¶n d−íi luËt lµ nh÷ng v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt do c¸c c¬ quan Nhµ n−íc kh¸c ngoµi quèc héi ban hµnh theo thñ tôc ph¸p luËt quy ®Þnh. V¨n b¶n d−íi luËt cã gi¸ trÞ ph¸p lý thÊp h¬n luËt ®−îc ban hµnh trªn c¬ së v¨n b¶n luËt. V¨n b¶n d−íi luËt ta hiÖn nay gåm cã: Ph¸p lÖnh, nghÞ quyÕt, lÖnh, nghÞ ®Þnh, quyÕt ®Þnh, th«ng t−, chØ thÞ. Ph¸p lÖnh: do uû ban th−êng vô quèc héi ban hµnh ®Ó quy ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò ®−îc quèc héi giao. Ph¸p lÖnh cã hiÖu lùc ph¸p quy thÊp h¬n luËt nh−ng lµ v¨n b¶n d−íi luËt cao nhÊt. Ngoµi ph¸p lÖnh cßn cã nghÞ quyÕt, nghÞ quyÕt cã gi¸ trÞ nh− ph¸p lÖnh. LÖnh, quyÕt ®Þnh cña chñ tÞch n−íc lµ v¨n b¶n ®−îc ban hµnh ®Ó thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña chñ tÞch n−íc mµ hiÕn ph¸p quy ®Þnh. NghÞ quyÕt, nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ: NghÞ quyÕt cña chÝnh phñ lµ v¨n b¶n ®Ó ban hµnh chñ tr−¬ng lín vµ chÝnh s¸ch cô thÓ vÒ X©y dùng, kiÖn toµn bé m¸y Nhµ n−íc, th«ng qua dù ¸n, kÕ ho¹ch vµ ng©n s¸ch, xö lý nh÷ng viÖc quan träng kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña ChÝnh phñ. NghÞ ®Þnh cã hai lo¹i: NghÞ ®Þnh quy ®Þnh chi tiÕt thi hµnh luËt, nghÞ quyÕt cña quèc héi, ph¸p lÖnh víi nghÞ quyÕt cña uû ban th−êng vô quèc héi, lÖnh, quyÕt ®Þnh cña chñ tÞch n−íc, quy ®Þn nhiÖm vô, quyÒn h¹n, tæ chøc bé m¸y cña bé, c¬ quan thuéc chÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan thuéc thÈm quyÒn cña chÝnh phñ thµnh lËp; quy ®Þnh c¸c biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô, quyÒn h¹n cña chÝnh phñ. NghÞ ®Þnh quy ®Þnh c¸c vÊn ®Ò hÕt søc cÇn thiÕt nh−ng ch−a cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó X©y dùng ph¸p luËt. HoÆc ph¸p lÖnh ®Ó ®¶m b¶o yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ, qu¶n lý x· héi. QuyÕt ®Þnh, chØ thÞ cña thñ t−íng chÝnh phñ QuyÕt ®Þnh cña TTCP ®−îc ban hµnh ®Ó quy ®Þnh c¸c chñ tr−¬ng, ho¹t ®éng cña chÝnh phñ vµ hÖ thèng hµnh chÝnh Nhµ n−íc; quy chÕ lµm viÖc víi thµnh viªn chÝnh phñ, chñ tÞch+uû ban nh©n d©n cÊp tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung −¬ng vµ quy ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò kh¸c thuéc thÈm quyÒn cña thñ t−íng chÝnh phñ. ChØ thÞ cña TTCP ®Ó chØ ®¹o, ®«n ®èc kiÓm tra, h−íng dÉn phèi hîp ho¹t ®éng cña c¸c bé, c¸c c¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc ChÝnh phñ, UBND tØnh thµnh c¸c cÊp trong viÖc thùc hiÖn c¸c chñ tr−¬ng chÝnh s¸ch ph¸p luËt cña Nhµ n−íc vµ c¸c quyÕt ®Þnh cña CP. QuyÕt ®Þnh, chØ thÞ, th«ng t− cña Bé, c¬ quan ngang bé, c¬ quan thuéc CP Th«ng t−: ®−îc ban hµnh ®Ó h−íng dÉn thùc hiÖn luËt, nghÞ quyÕt cña quèc héi, ph¸p lÖnh, nghÞ quyÕt cña uû ban th−êng vô quèc héi, lÖnh, quyÕt ®Þnh cña chñ tÞch n−íc, nghÞ quyÕt, nghÞ ®Þnh cña chÝnh phñ; QuyÕt ®Þnh, chØ thÞ cña Thñ t−íng chÝnh phñ thuéc ph¹m vi ngµnh, lÜnh vùc do m×nh phô tr¸ch. K I L O B O O K . C O M NghÞ quyÕt cña Héi ®ång thÈm ph¸n TAND tèi cao, ®−îc ban hµnh ®Ó h−íng dÉn toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp ¸p dông, thèng nhÊt ph¸p luËt vµ tæng kÕt kinh nghiÖm xÐt xö. QuyÕt ®Þnh, chØ thÞ, th«ng t− cña viÖn tr−ëng, viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao, ®−îc ban hµnh quy ®Þnh c¸c biÖn ph¸p ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô quyÒn h¹n. C©u 16 ý nghÜa cña hÖ thèng ho¸ ? c¸c ph−¬ng ph¸p hÖ thèng ph¸p luËt. Tr¶ lêi: ýNghÜa: tËp hîp c¸c v¨n b¶n ph¸p quy lµ ho¹t ®éng th−êng xuyªn cña c¬ quan Nhµ n−íc. ViÖc ban hµnh quy ph¹m ph¸p luËt míi ®ßi hái ph¶i cã sù xö lýu c¸c v¨n b¶n ®· ban hµnh nh»m ph¸t hiÖn quyÕt ®Þnh kh«ng phï hîp, lo¹i bá nh÷ng m©u thuÉn, chång chÐo, b¶o ®¶m sù thèng nhÊt cña hÖ thèng qu¶n lý, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ¸p dông ph¸p luËt. TËp hîp ho¸ lµ s¾p xÕp c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt toe mét tiªu chÝ nhÊt ®Þnh. TËp hîp ho¸ kh«ng bæ sung quy ph¹m míi. Kh«ng thay ®æi néi dung cña v¨n b¶n mµ chØ lo¹i bá nh÷ng quy ph¹m ®· hÕt hiÖu lùc thi hµnh vµ cã néi dung m©u thuÉn víi quy ®Þnh hiÖn hµnh. §èi t−îng cña tËp hîp ho¸ lµ VBQPPL vµ nh÷ng phÇn, nh÷ng ®iÒu kho¶n cña v¨n b¶n hÖ thèng ho¸, nã vÉn gi÷ nguyªn hiÖu lùc cña m×nh. Ph¸p ®iÓn ho¸: lµ h×nh thøc hÖ thèng ho¸ ph¸p luËt trong ®ã tËp hîp nh÷ng quy ph¹m ph¸p luËt vÒ mçi lÜnh vùc nhÊt ®Þnh ®· ®−îc quy ®Þnh trong mçi v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt kh¸c ®Ó X©y dùng thµnh mét VBQPPL míi c¶ néi dung vµ h×nh thøc. Ph¸p ®iÓn ho¸ lo¹i bá nh÷ng quy ph¹m ®· cò, söa ®æi quy ph¹m sai sãt, bæ sung quy ph¹m míi, ®èi t−îng cña ph¸p ®iÓn ho¸ lµ quy ph¹m ph¸p luËt; kÕt qu¶ cña ph¸p ®iÓn ho¸ lµ nh÷ng bé luËt VÝ dô: Bé luËt lao ®éng cña n−íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam, ®−îc th«ng qua ngµy 23 th¸ng 6 n¨m 1994 lµ mét c«ng tr×nh ph¸p ®iÓn ho¸ ph¸p luËt lao ®éng cña Nhµ n−íc ta tõ tr−íc tíi nay. C©u 17: Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm chung cña hÖ thèng luËt c¸c kiÓu luËt trong lÞch sö, hÖ thèng quèc gia vµ hÖ thèng luËt quèc tÕ trong thêi ®¹i ngµy nay. Kh¸i niÖm: hÖ thèng ph¸p luËt lµ mét chØnh thÓ thèng nhÊt cÊu thµnh c¸c ngµnh luËt, c¸c chÕ ®Þnh ph¸p luËt kh¸c ®iÒu chØnh nhãm quan hÖ x· héi cïng lo¹i, tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan, phï hîp víi sù kh¸ch quan cña chÕ ®é kinh tÕ – chÝnh trÞ – x· héi. §Æc ®iÓm thèng nhÊt-sù ph©n chia HTPL-tÝnh kh¸ch quan cña hÖ thèng ph¸p luËt TÝnh thèng nhÊt: hÖ thèng ph¸p luËt cã tÝnh thèng nhÊt- viÖc ban hµnh ph¸p luËt ph¶i dùa trªn nguyªn t¾c, lÉn t− t−ëng xuyªn suèt chØ ®¹o – chÝnh nh÷ng quy t¾c ®ã mµ hÖ thèng ph¸p luËt cã tÝnh thèng nhÊt. Sù ph©n chia HTPL cña m×nh phï hîp víi kÕt cÊu kinh tÕ, giai cÊp trong x· héi. Trong chÕ ®é chiÕm h÷u n« lÖ x· héi ®−îc X©y dùng trªn nguyªn t¾c ®èi lËp gi÷a chñ víi n« lÖ. HÖ thèng ph¸p luËt phong kiÕn: ®−îc chia thµnh ph¸p luËt trong quý téc, t¨ng l÷, ph¸p luËt cho nh÷ng ng−êi d©n, ph¸p luËt n«ng n«… dùa trªn sù ph¸p luËt ®¼ng cÊp trong x· héi phong kiÕn. Ph¸p luËt t− s¶n ph©n chia thµnh hai bé ph©n c«ng ph¸p vµ t− ph¸p, c«ng ph¸p ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña c¸c n−íc c¬ quan Nhµ n−íc (luËt hµnh chÝnh). T− ph¸p ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi liªn quan ®Õn viÖc b¶o vÖ lîi Ých cña c¸ nh©n (luËt d©n sù, luËt th−¬ng m¹i) K I L O B O O K . C O M ChÕ ®Þnh ph¸p luËt lµ mét nhãm quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh mét nhãm quan hÖ x· héi cïng lo¹i. VÝ dô: trong bé luËt d©n sù cã rÊt nmhiÒu chÕ ®Þnh vÒ mét nhãm quan hÖ së h÷u t¹o thµnh chÕ ®Þnh së h÷u. TÝnh kh¸ch quan cña HTPL lµ ý chÝ cña giai cÊp thèng trÞ. ph¸p luËt ra ®êi nh»m ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi vµ tån t¹i kh¸c, tÊt c¶ c¸c ®iÒu ®ã thÓ hiÖn tÝnh kh¸ch quan cña ph¸p luËt. HÖ thèng luËt quèc gia vµ hÖ thèng luËt quèc tÕ trong thêi ®¹i ngµy nay. HÖ thèng luËt quèc gia gåm: LuËt hµnh chÝnh LuËt d©n sù, LuËt h×nh sù HÖ thèng luËt quèc tÕ ®−îc h×nh thµnh trªn c¬ së tho¶ thuËn gi÷a c¸c quèc gia vµ thÓ hiÖn ý chÝ chung cña quèc gia ®s. HÖ thèng ph¸p luËt quèc tÕ: C«ng ph¸p quèc tÕ vµ t− ph¸p quèc tÕ. C©u 18: Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm ®èi t−îng ®iÒu chØnh vµ néi dung chñ yªó cña c¸c ngµnh luËt trong hÖ thèng luËt cña Nhµ n−íc ta hiÖn nay. Tr¶ lêi: Trong HTPL Nhµ n−íc ta hiÖn nay, tuy møc ®é ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh luËt cã kh¸c nh−ng mµ n−íc ta cã nh÷n ngµnh luËt chñ yÕu nh− sau: LuËt Nhµ n−íc: lµ tæng thÓ c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi c¬ b¶n nhÊt cÊu thµnh chÕ ®Þnh chÝnh trÞ – x· héi cña Nhµ n−íc. C¸c quy ph¹m cña ngµnh luËt Nhµ n−íc cñng cè vµ b¶o vÖ ChÕ ®é chÝnh trÞ kinh tÕ x· héi v¨n ho¸ cña Nhµ n−íc. X¸c ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô c¬ b¶n cña c«ng d©n. X¸c ®Þnh c¬ cÊu vµ nguyªn t¾c c¬ b¶n vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña bé m¸y Nhµ n−íc. LuËt Nhµ n−íc gi÷ vai trß chñ ®¹o, luËt Nhµ n−íc b¶o ®¶m cho sù thèng nhÊt ph¸p luËt. HiÕn ph¸p céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam n¨m 1992 gåm nh÷ng chÕ ®Þnh chñ yÕu sau: ChÕ ®Þnh chÝnh trÞ-kinh tÕ-v¨n ho¸-gi¸o dôc-koa häc-c«ng nghÖ-b¶o vÖ TQXHCN-UBND-TAND vµ VKSND. LuËt hµnh chÝnh gåm: nh÷ng quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ x· héi h×nh thµnh trong qu¸ tr×nh tæ chøc vµ ho¹t ®éng chÊp hµnh ®iÒu chØnh. C©u 19: kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm tån t¹i cña c¸c lo¹i c¬ quan Nhµ n−íc. Kh¸i niÖm: c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc lµ nh÷ng chñ thÓ chñ yÕu cña qppl hµnh chÝnh. Lµ nh÷ng c¬ quan thùc hiÖn c¸c lo¹i ho¹t ®éng chÊp hµnh ®iÒu hµnh ®èi víi c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng x· héi mµ khi thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô nµy c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc ph¶i phôc tïng hµnh chÝnh Nhµ n−íc. §Æc ®iÓm: lµ mét lo¹i c¬ quan Nhµ n−íc, c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc cã toµn bé c¸c ®Æc ®iÓm cña c¬ quan Nhµ n−íc nãi chung. K I L O B O O K . C O M TÝnh quyÒn lùc Nhµ n−íc lµ ®Æc ®iÓm quan träng. Nhµ n−íc v× lîi Ých cña Nhµ n−íc, cã quyÒn ®−a ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý ®Ó thùc hiÖn chøc n¨ng cña m×nh. Ph¹m vi thÈm quyÒn lµ tæng thÓ nh÷ng quyÒn vµ nghÜa vô chung còng nh− c¸c quyÒn h¹n cô thÓ ®−îc ph¸p luËt quy ®Þnh ®Ó c¸c c¬ quan ®ã thùc hiÖn chøc n¨ng cña m×nh. Ngoµi ra c¸c c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc cßn cã ®Æc ®iÓm lµ: Ho¹t ®éng theo hÖ thèng c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc lµ ho¹t ®éng chÊp hµnh, ®iÒu hµnh, ho¹t ®éng ph¶i dùa trªn c¬ së sau ®Ó thùc hiÖn: ho¹t ®éng cña c¬ quan nµy ph¶i chÊp hµnh nghÞ quyÕt cña héi ®ång nh©n d©n c¸c cÊp vµ c¬ quan hµnh chÝnh cÊp trªn. C¸c c¬ quan hµnh chÝnh ph¶i b¸o c¸o c«ng viÖc cña m×nh tr−íc c¬ quan quyÒn lùc chÞu sù gi¸m s¸t cña c¬ quan quyÒn lùc. C¸c c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc ®−îc tæ chøc theo quan hÖ song trïng trùc thuéc: däc vµ ngang. Trong quan hÖ nµy ChÝnh phñ lµ c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc cao nhÊt. Toµn bé hÖ thèng vµ mèi quan hÖ chÆt ch÷ gi÷ c¸c quan hÖ hµnh chÝnh t¹o thµnh bé m¸y hµnh chÝnh quèc gia, bé phËn quan träng cña bé m¸y Nhµ n−íc. Ph©n lo¹i c¸c c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc. Cã nhiÒu c¸ch kh¸c nhau: C¸ch 1: C¨n cø vµo c¬ së ph¸p lý trong viÖc thµnh lËp c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc, cã hai lo¹i: C¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc thµnh lËp trªn c¬ së hiÕn ®Þnh lµ nh÷ng c¬ quan ®−îc thµnh lËp trªn c¬ së hiÕn ph¸p. vÝ dô ChÝnh phñ lµ c¬ quan hµnh chÝnh cao nhÊt. C¸c bé, c¬ quan ngang bé lµ c¬ quan cña ChÝnh phñ, UBND c¸c ®Þa ph−¬ng lµ c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc ë ®Þa ph−¬ng C¬ quan Nhµ n−íc thµnh lËp trªn c¬ së v¨n b¶n d−íi luËt. VÝ dô; tæng cvô, cô, c¸c vô, phßng ban thuéc c¬ quan hiÕn ®Þnh nãi trªn. C¸ch hai: C¨n cø vµo thÈm quyÒn qu¶n lý cña c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc. C¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc cã thÈm quyÒn chung: ChÝnh phñ vµ Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò kh¸c nhau trong ph¹m vi toµn quèc hoÆc ®Þa ph−¬ng. C¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc cã thÈm quyÒn riªng lµ nh÷ng c¬ quan qu¶n lý theo ngµnh vµ theo chøc n¨ng C¸ch 3: c¨n cø vµo chÕ ®é l·nh ®¹o cña c¸c c¬ quan hµnh chÝnh cã thÈm quyÒn chung. C¬ quan lµm viÖc theo chÕ ®é tËp thÓ l·nh ®¹o, c¸c c¬ quan hµnh chÝnh cã thÈm quyÒn chung. C¬ quan lµm viÖc theo chÕ ®é c¸ nh©n l·nh ®¹o. C¸ch 4: C¨n cø vµo ph¹m vi qu¶n lý, hai lo¹i: C¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc Trung −¬ng: ChÝnh phñ, bé, c¬ quan ngµnh bé. C¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc ®Þa ph−¬ng UBND c¸c cÊp së. C©u 20: HÖ thèng v¨n b¶n hµnh chÝnh Nhµ n−íc? Ph©n biÖt hÖ thèng v¨n b¶n hµnh chÝnh víi hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt. HÖ thèng v¨n b¶n hµnh chÝnh Nhµ n−íc. V¨n b¶n hµnh chÝnh Nhµ n−íc lµ nh÷ng v¨n b¶n ®−îc c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc ban hµnh nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng chÊp hµnh ®iÒu hµnh cña m×nh. V¨n b¶n do c¬ quan hµnh chinh snn lµ mét lo¹i v¨n b¶n, nã cã ®Æc ®iÓm cña v¨n b¶n Nhµ n−íc nãi chung, ®Æc biÖt lµ tÝnh ph¸p lý cña nã. V¨n b¶n hµnh chÝnh Nhµ n−íc lµ c¸c v¨n b¶n d−íi luËt ®−îc ban hµnh trªn c¬ së hiÕn ph¸p ®Ó chÊp hµnh hiÕn ph¸p, luËt vµ c¸c nghÞ quyÕt cña c¬ quan quyÒn lùc. -V¨n b¶n hµnh chÝnh Nhµ n−íc bao gåm: K I L O B O O K . C O M +V¨n b¶n chÝnh Pñ +V¨n b¶n cña thñ t−íng chÝnh phñ +V¨n b¶n cña bé tr−ëng, thø tr−ëng c¸c c¬ quan ngµnh bé, thñ tr−ëng chÝnh phñ +V¨n b¶n cña Uû ban nh©n d©n c¸c cÊp. +V¨n b¶n vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh néi bé do c¸c c¬ quan kiÓm so¸t xÐt xö ban hµnh. +V¨n b¶n vÒ qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n−íc cã thÈm quyÒn chuyªn m«n ë ®Þa ph−¬ng *Ph©n biÖt hÖ thèng v¨n b¶n hµnh chÝnh vµ hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt HÖ thèng v¨n b¶n hµnh chÝnh la do c¸c c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc ban hµnh nh»m thùc hiÖn ho¹t ®éng chÊp hµnh - ®iÒu hµnh cña m×nh. HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt lµ do c¬ quan quyÒn lùc cao nhÊt c¶u Nhµ n−íc ban hµnh. Nã lµ mét tæng thÓ cña ph¸p luËt cã mèi liªn hÖ néi t¹i thèng nhÊt víi nhau vµ cã sù ph©n ®Þnh mét c¸ch kÕt qu¶ thµnh mét ngµnh luËt kh¸c nhau, ®iÒu chØnh c¸c nhãm quan hÖ x· héi cïng lo¹i tån t¹i mét c¸ch kh¸ch quan, phô thuéc víi sù ph¸t triÓn kh¸ch quan cña chÕ ®é kinh tÕ chÝnh trÞ – x· héi. HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt bao gåm hÖ thèng v¨n b¶n hµnh chÝnh. C©u 21: Kh¸i niÖm - §Æc ®iÓm – Ph©n lo¹i viªn chøc Nhµ n−íc. Néi dung chñ yÕu cña c¸c quy chÕ viªn chøc Nhµ n−íc. *Kh¸i niÖm viªn chøc Nhµ n−íc lµ nh÷ng ng−êi lµm viÖc trong c¸c c¬ quan Nhµ n−íc ®−îc tuyÓn dông, bÇu hoÆc bæ nhiÖm gi÷ mét chøc vô hay lµ theo lo¹i ho¹t ®éng ®ã. *§Æc ®iÓm: Viªn chøc Nhµ n−íc bao giê còng lµ ng−êi thùc hiÖn c¸c c«ng vô Nhµ n−íc. Khi thùc hiÖn c¸c c«ng vô, viªn chøc Nhµ n−íc nh©n danh quyÒn lùc Nhµ n−íc, hä chØ ®−îc ho¹t ®éng trong ph¹m vi quyÒn h¹n ®−îc giao. Ho¹t ®éng thõa hµnh c«ng vô cña viªn chøc Nhµ n−íc kh«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt ra c¬ së vËt chÊt cho x· héi mµ nã lµ ph¹m trï qu¶n lý Nhµ n−íc nãi chung. +Viªn chøc Nhµ n−íc ®−îc h−ëng l−¬ng do ng©n s¸ch Nhµ n−íc ®µi thä. Ph©n lo¹i: C«ng chøc Nhµ n−íc +Viªn chøc Nhµ n−íc kh«ng ph¶i lµ c«ng chøc Nhµ n−íc C«ng chøc Nhµ n−íc lµ c«ng d©n ViÖt Nam ®−îc tuyÓn dông vµ gi÷ mét c«ng vô th−êng xuyªn trong mét c«ng së Nhµ n−íc ë Trung −¬ng hay ®Þa ph−¬ng ë trong n−íc hay ë n−íc ngoµi ®· ®−îc xÕp vµo ngµnh c«ng t¸c vµ ®−îc h−ëng l−¬ng theo ng©n s¸ch Nhµ n−íc cÊp. Nh÷ng ng−êi thuéc ph¹m vi c«ng chøc Nhµ n−íc Nh÷ng ng−êi lµm viÖc trong c¸c c¬ quan hµnh chÝnh Nhµ n−íc ë Trung −¬ng, ë c¸c tØnh, huyÖn, vµ cÊp t−¬ng ®−¬ng. Nh÷ng ng−êi lµm viÖc trong c¸c tr−êng häc, bÖnh viÖn, c¬ quan nghiªn cøu Nhµ n−íc vµ ®−îc nhËn l−¬ng tõ ng©n s¸ch. Nh÷ng nh©n viªn d©n sù lµm ë c¬ quan bé quèc phßng. Nh÷ng ng−êi ®−îc tuyÓn dông vµ bæ nhiÖm gi÷ chøc vô th−êng xuyªn trong quèc héi, UBTVQH, H§ND, toµ ¸n, viÖn kiÓm s¸t. K I L O B O O K . C O M Viªn chøc Nhµ n−íc kh«ng ph¶i lµ c«ng chøc Nhµ n−íc: C¸c ®¹i biÓu quèc héi, ®¹i biÓu héi ®ång nh©n d©n; nh÷ng sÜ quan, h¹ sÜ quan trong qu©n ®éi; nh÷ng ng−êi lµm viÖc trong c¸c tæ chøc kinh doanh Nhµ n−íc gi÷ chøc vô nh−: gi¸m ®èc, th− ký, kÕ to¸n tr−ëng. Ngoµi nh÷ng viªn chøc ®−îc gi÷ chøc vô vÉn cßn nh÷ng viªn chøc Nhµ n−íc ®−îc cö lµ: C¸c héi thÈm toµ ¸n nh©n d©n tèi cao; C¸c héi thÈm qu©n sù cña c¸c toµ ¸n qu©n sù C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ph¸p lý cña c¸c c«ng viÖc mµ viªn chøc n¨m gi÷ ng−êi ta chia viªn chøc Nhµ n−íc thµnh hai lo¹i: Viªn chøc phô tr¸ch: th«ng th−êng hµnh vi cã thÓ lµm ph¸t sinh, thay ®æi hay chÊm døt nh÷ng mèi quan hÖ nhÊt ®Þnh. Ng−êi gióp viÖc, phôc vô cho c¸c c¬ quan Nhµ n−íc, gióp cho viªn chøc phô tr¸ch nh÷ng quyÕt ®Þnh: ®¸nh m¸y, v¨n th−. *Néi dung chñ yÕu cña c¸c quy chÕ viªn chøc Nhµ n−íc: +C¸c nguyªn t¾c chung vÒ c¸c viªn chøc Nhµ n−íc +c¸c quyÕt ®Þnh vÒ quyÒn h¹n, nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña viªn chøc Nhµ n−íc +C¸c chÕ ®é vÒ kû luËt, khen th−ëng. -Ho¹t ®éng thùc hµnh c«ng vô cña viªn chøc Nhµ n−íc kh«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt ra c¬ së vËt chÊt cho x· héi mµ nã lµ ph¹m trï qu¶n lý Nhµ n−íc nãi chung. C©u 22: Kh¸i niÖm, néi dung vµ ph¹m vi ¸p dông cña tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh Kh¸i niÖm: §ã lµ nh÷ng hËu qu¶ ph¸p lý bÊt lîi theo quyÕt ®Þnh cña LuËt HC Nhµ n−íc ¸p dông cho nh÷ng ®¬n vÞ, nh÷ng c¸ nh©n hay tæ chøc ®· cã hµnh vi VPPLHC x©m h¹i nh÷ng nguyªn t¾c qu¶n lý Nhµ n−íc trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña ®êi sèng x· héi nh−ng ch−a ®ñ møc ®é nguy hiÓm ®Ó truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. Néi dung vµ ph¹m vi ¸p dông TNHC chñ yÕu lµ c¸c c¬ quan ë HTHC Nhµ n−íc vµ c¸c viªn chøc THHC ®èi víi bÊt cø c¸ nh©n, tæ chøc nµo cã hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh trong ph¹m vi thÈm quyÒn cña m×nh. C¸c h×nh thøc cã tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh. +C¸c chÕ tµi thi hµnh hµnh chÝnh. +C¸c biÖn ph¸p b¾t buéc hµnh chÝnh kh¸c: buéc ®×nh chØ hµnh vi g©y « nhiÔm, g©y n¸o ®éng. +C¸c biÖn ph¸p hµnh chÝnh kh¸c buéc ®−a vµo c¬ së gi¸o d−ìng, qu¶n chÕ hµnh chÝnh, ®−a vµo c¬ së gi¸o dôc. VÝ dô: mét ng−êi bÞ bÖnh t©m thÇn cã hµnh vi ¨n c¾p tµi s¶n cña ng−êi kh¸c, do ®ã kh«ng ¸p dông chÕ tµi mµ ph¶i ®−a vµo c¬ së ch÷a bÖnh ®Ó hä cã thÓ nhËn ra râ hµnh vi cña m×nh. Thñ tôc ¸p dông tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh: Cã hai thñ tôc kh¸c nhau Thñ tôc ®¬n gi¶n: ®−îc thùc hiÖn trong nh÷ng tr−êng hîp hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt cã tÝnh chÊt ®¬n gi¶n, vÝ dô vi ph¹m ph¸p luËt giao th«ng Thñ tôc hµnh chÝnh ®Çy ®ñ: xö lý nh÷ng vi ph¹m ph¸p luËt trong ®ã ng−êi ph¸t hiÖn ra hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt hµnh chÝnh lËp biªn b¶n vµ thu gi÷ nh÷ng chøng cø; sau ®ã giö lªn cho c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ra quyÕt ®Þnh xÐt xö. K I L O B O O K . C O M Ph¹m vi ¸p dông c¸c tr¸ch nhiÖm hµnh chÝnh: ®èi víi nh÷ng hµnh vi nguy hiÓm cho x· héi nh−ng víi møc ®é thÊp h¬n so víi tr¸ch nhiÖm h×nh sù. C©u 23: Tæ chøc vµ thñ tôc tµi ph¸n hµnh chÝnh Khëi kiÖn vô ¸n: toµ ¸n chØ nhËn gi¶i quyÕt c¸c khëi kiÖn hµnh chÝnh khi ng−êi khëi kiÖn cã lµm ®¬n ra toµ trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®−îc v¨n b¶n tr¶ lêi cña c¬ quan Nhµ n−íc hoÆc ng−êi ®· ra quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh hoÆc hµnh vi hµnh chÝnh viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i trõ khi ph¸p luËt cã quy ®Þnh kh¸c. §¬n kiÖn ph¶i cã c¸c néi dung chÝnh nh− ngµy… th¸ng … n¨m; toµ ¸n ®−îc yªu cÇu néi dung kiÖn ®−îc quy ®Þnh trong ®iÒu 30. NÕu thÊy cã ®Çy ®ñ ®iÒu kiÖn ®· ®¸p øng, nguyªn ®¬n ®ãng lÖ phÝ th× toµ ¸n míi thô lý vô ¸n. ChuÈn bÞ xÐt xö: trong thêi h¹n 7 ngµy kÓ tõ ngµy thô lý vô ¸n toµ ¸n ph¶i th«ng b¸o cho bªn bÞ kiÖn vµ ng−êi cã quyÒn nghÜa vô liªn quan biÕt ®Õn néi dung ®¬n kiÖn trong thêi h¹n 15 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®−îc th«ng b¸o, hä ph¶i göi cho toµ ý kiÕn cña m×nh b»ng v¨n b¶n ®¬n kiÖn vµ c¸c tµi liÖu kh¸c liªn quan ®Õn viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n trong thêi h¹n 60 ngµy nÕu phøc t¹p th× kh«ng qu¸ 90 ngµy kÓ tõ ngµy thô lý vô ¸n, thÈm ph¸n ®−îc ph©n c«ng chñ to¹ ph¶i quyÕt ®Þnh t¹m ®×nh chØ hoÆc ®−a vô ¸n ra xÐt xö vµ th«ng b¸o cho c¸c bªn liÖn quan trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh ®−a vô ¸n ra xÐt xö vµ th«ng b¸o cho c¸c bªn liªn quan trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy cã quyÕt ®Þnh ®−a vô ¸n ra xÐt xö; toµ ¸n ph¶i më phiªn toµ s¬ thÈm. Phiªn toµ s¬ thÈm ®−îc xÐt xö c«ng khai, trõ tr−êng hîp quyÕt ®Þnh kh¸c, víi sù cã mÆt cña ng−êi tiÕn hµnh tè tông, ®−¬ng sù, bªn bÞ kiÖn ng−êi ®¹i diÖn do ®−¬ng sù uû quyÒn, ng−êi gi¸m ®Þnh vµ ph¸n quyÕt. Thñ tôc xÐt xö ®−îc tiÕn hµnh: +Thñ tôc b¾t ®Çu: ThÈm ph¸n ®−îc ph©n c«ng xÐt xö sÏ ®−îc quyÕt ®Þnh kiÓm tra sù cã mÆt cña bªn cã liªn quan. Héi ®ång xÐt xö hái c¸c ®−¬ng sù; héi ®ång xÐt xö gåm mét thÈm ph¸n vµ hai héi thÈm nh©n d©n. tr−êng hîp xÐt xö s¬ thÈm ®ång thêi lµ chung thÈm, th× cã 3 thÈm ph¸n vµ hai héi thÈm. +Tranh luËn t¹i phiªn toµ: +QuyÕt ®Þnh b¶n ¸n. Biªn ¸n Thñ tôc phóc thÈm lµ viÖc toµ ¸n cÊp trªn trùc tiÕp xem xÐt l¹i nh÷ng b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh cña toµ s¬ thÈm cã hiÖu lùc ph¸p luËt bÞ kh¸ng c¸o hoÆc ®ang bÞ thóc quyÒn cña viÖn kiÓm so¸t nh©n d©n; thêi h¹n ®−¬ng sù cã quyÒn kh¸ng c¸o lµ ba ngµy thêi h¹n kh¸ng nghÞ lªn viÖn kiÓm s¸t cïng cÊp lµ 10 ngµy, cña cÊp trªn lµ 20 ngµy. NÕu cÊp xÐt xö s¬ thÈm lµ toµ ¸n nh©n d©n cÊp huyÖn th× xÐt xö phóc thÈm lµ toµ ¸n nh©n d©n cÊp tØnh, nÕu lµ s¬ thÈm lµ cÊp tØnh th× phóc thÈm lµ toµ ¸n nh©n d©n tèi cao. Thêi h¹n xÐt xö phóc thÈm tèi ®a lµ 60 ngµy, tr−êng hîp ®Æc biÖt kh«ng qu¸ 90 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®ñ hå s¬ toµ ¸n xÐt xö cÊp s¬ thÈm göi ®Õn. Thñ tôc phóc thÈm nh− s¬ thÈm. Héi ®ång xÐt xö gåm ba thµnh phÇn kh«ng cã bÞ thÈm gi¸m ®èc thÈm vµ t¸i thÈm. K I L O B O O K . C O M Gi¸m ®èc thÈm: lµ xÐt l¹i c¸c b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc nh−ng cã nh÷ng t×nh tiÕt míi cã thÓ lµm thay ®æi c¬ b¶n cña néi dung b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh ®ã cÇn cã c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh phóc thÈm ®−îc quyÕt ®Þnh trong ®iÒu 67 kho¶n 2. Nh÷ng c¬ quan cã quyÒn kh¸ng nghÞ trong TT. Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao, viÖn tr−ëng viÖn kiÓm so¸t nh©n tèi cao cã quyÒn kh¸ng nghÞ ®èi víi toµ ¸n; phã ch¸nh ¸n toµ ¸n nh©n d©n tèi cao; phã viÖn tr−ëng viÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao theo thñ tôc gi¸m ®èc ®èi víi toµ ¸n ®Þa ph−¬ng. TANN, VTVKSND cÊp tØnh ®Ò nghÞ ®èi víi toµ ¸n cÊp huyÖn ®−îc quyÒn gi¶i quyÕt cña toµ ¸n ®èi víi hai bªn cña toµ ¸n nh©n d©n tØnh G§T vµ thñ tôc víi toµ ¸n nh©n d©n huyÖn. Hµnh chÝnh toµ ¸n nh©n d©n tèi gi¸m ®èc thÈm ®èi víi toµ ¸n nh©n d©n cÊp tØnh TPTANDTC gi¸m ®èc thÈm va thñ tr−ëng. QuyÕt ®Þnh ®−a vô ¸n ra xÐt xö toµ ¸n ph¶i xÐt xö s¬ thÈm. Nh÷ng toµ ¸n s¬ thÈm ®−îc tiÕn hµnh c«ng khai trõ tr−êng hîp quyÕt ®Þnh kh¸c, víi sù cã mÆt cña ng−êi tiÕn hµnh tè tông, thÈm ph¸n hái thÈm ph¸n nh©n d©n, kiÓm s¸t viªn, th− ký, toµ ¸n, ng−êi tham gia tè tông, ®−¬ng sù, ng−êi bÞ kiÖn, bªn bÞ kiÖn, ng−êi ®¹i diÖn do ®−¬ng sù uû quyÒn, ng−êi gi¸m ®Þnh vµ phiªn dÞch. Thñ tôc tiÕn hµnh: héi ®ång xÐt xö hái c¸c ®−¬ng sù. Th«ng th−êng héi ®ång xÐt xö cã mét thÈm ph¸n vµ hhai héi thÈm nh©n d©n, tr−êng hîp xÐt xö s¬ thÈm ®ång thêi lµ chung thÈm, cã ba thÈm ph¸n, hai héi thÈm nh©n d©n. +Tranh luËn t¹i phiªn toµ +NghÞ ¸n vµ quyÕt ®Þnh b¶n ¸n. +Tuyªn ¸n. C©u 24: §Æc ®iÓm quan hÖ tµi s¶n vµ quan hÖ nh©n th©n víi t− c¸ch lµ ®èi t−îng ®iÒu chØnh cña luËt d©n sù. Quan hÖ tµi s¶n lµ quan hÖ gi÷a ng−êi vµ ng−êi th«ng qua mét tµi s¶n d−íi d¹ng tù ®iÒu s¶n xuÊt. TLTD hoÆc dÞch vô t¹o ra tõ mçi s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh . Theo ®iÒu 172 cña bé luËt d©n sù .Tµi s¶n bao gåm :vËt cã thùc nÕu giÊy tê trÞ gi¸ ®−îc b»nh tiÒn ng©n phiÕu. Cæ phiÕu , tµi s¶n vÒ së h÷u ®¸t , vÒ trÝ tôe vµ ®Æc ®iÓm. Nh÷ng quan hÖ tµi s¶n gi÷a ng−êi víi ng−êi mang tÝnh ý trÝ lµ biÓu hiÖn chñ quan cña quan hÖ kinh tÕ cô thÓ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt :ph©n phèi l−u th«ng tõ bªn s¶n xu¸t t− liÖu tiªu dïng trong x· héi g¾n liÒn víi quan hÖ s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh. Trong phÇn lín c¸c quan hÖ tµi s¶n b×nh ®¼ng víi nhau, ng−êi b¸n ®ång ý b¸n vµ ng−êi mua ®ång ý mua. Quan hÖ nh©n th©n lµ quan hÖ gi÷a ng−êi víi ng−ìi vÒ lÜnh vùc phi vËt chÊt Kh«ng mang tÝnh kinh tÕ kh«ng tÝnh ®−îc thµnh tiÒn vµ kh«ng thÓ chuyÓn giao.Nã ph¶i ph¸t sinh tõ mét gi¸ trÞ tinh thÇn cña mét c¸ nh©n hay mét tæ chøc vµ lu«n g¾n víi chñ thÓ nhÊt ®Þnh. VÝ dô: quyÒn ®øng tªn t¸c gi¶ trªn c¸c t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt hoÆc tªn tuæi, h×nh ¶n, danh dù. *§Æc ®iÓm: lu«n g¾n liÒn víi mét chñ thÓ vµ kh«ng thÎ chuyÓn dÞch. Kh«ng x¸c ®Þnh ®−îng b»ng tiÒn v× kh«ng ph¶i lµ ®¹i l−îng t−¬ng ®−¬ng, kh«ng trao ®æi ngang gi¸, vÝ dô hä tªn ®êi t−. quan hÖ nh©n th©n gåm hai lo¹i: Quan hÖ nh©n th©n g¾n liÒn víi tµi s¶n lµ c¸c quan hÖ nh©n th©n lµm tiªu ®Ò ph¸t sinh c¸c quan hÖ tµi s¶n tiªp theo nh−: quyÒn t¸c gi¶ ®èi víi c¸c t¸c phÈm v¨n häc nghÖ thuËt, hoÆc c¸c c«ng K I L O B O O K . C O M tr×nh nghiªn cøu. Quan hÖ nh©n th©n phi tµi s¶n lµ nh÷ng quan hÖ gi÷a ng−êi víi ng−êi vÒ lÜnh vùc tinh thÇn, tån t¹i mét c¸ch ®éc lËp kh«ng liªn quan tíi tµi s¶n còng nh− quan hÖ hä tªn, danh dù quèc tÞch, bÝ mËt ®êi t−… C©u 25: Kh¸i niÖm chung vÒ quyÒn së h÷u, c¸c lo¹i quyÒn së h÷u cña n−íc ta hiÖn nay Kh¸i niÖm quyÒn së h÷u: lµ nh÷ng quan hÖ ®−îc ph¸p luËt ®iÒu chØnh trë thµnh quyÒn së h÷u. Quan hÖ së h÷u c¬ së lµ mät quan hÖ x· héi vÒ viÖc chiÕm gi÷ c¸c cña c¶i vËt chÊt trong x· héi th«ng qua quan hÖ së h÷u ®Ó ph©n biÖt tµi s¶n thuéc vÒ ai ®ã. C¸c lo¹i quyÒn së h÷u ë n−íc ta hiÖn nay. QuyÒn së h÷u nhµ n−íc, së h÷u toµn d©n lµ chiÕm h÷u c«ng céng cña toµn thÓ x· héi ®èi víi nh÷ng t− liÖu s¶n xuÊt. Nhµ n−íc céng hoµ x· héi chñ nghÜa viÖt nam thay mÆt cho toµn x· héi ®Ó trùc tiÕp lµm chñ së h÷u. nhµ n−íc lµ chñ thÓ mang quyÒn vµ nghÜa vô trùc tiÕp sö dông c¸c quyÒn n¨ng chiÕm h÷u, sö dông vµ ®Þnh ®o¹t ®èi víi tµi s¶n thuéc së h÷u toµn d©n… QuyÒn së h÷u hîp t¸c: lµ lo¹i h×nh së h÷u ®Æc tr−ng thuéc chÕ ®é së h÷u tËp thÓ. Nh÷ng ng−êi lao ®éng ®èi víi t− liÖu s¶n xuÊt; HTX lµ chñ së h÷u cña nh÷ng tµi s¶n ®· ®−îc tËp thÓ ho¸ nh»m môc ®Ých hç trî t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng x· viªn s¶n xuÊt kinh doanh tèt. QuyÒn së h÷u HTX lµ tæng hîp c¸c quy ph¹m ph¸p luËt. Sö dông vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n HTX. ë n−íc ta hiÖn nay cã nhiÒu lo¹i HTX ho¹t ®éng trong nh÷ng lÜnh vùc kh¸c nhau, c¸c HTX ®éc lËp víi nhau vÒ mÆt tæ chøc vµ tµi s¶n. QuyÒn së h÷u c«ng d©n lµ tæng hîp c¸c quy ph¹m pl ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ vÒ chiÕm h÷u, sö dông vµ ®Þnh ®o¹t tµi s¶n cña c¸c nh©n. Mäi c«ng d©n ®Òu cã quyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cña m×nh. Tµi s¶n thuéc vÒ quyÒn së h÷u cña c«ng d©ngåm nh÷ng thu nhËp hîp ph¸p, cña c¶i ®Ó dµnh, nhµ ë, ®å dïng sinh ho¹t vµ c¸c t− liÖu s¶n xuÊt. Nhµ n−íc b¶o hé quyÒn së h÷u cña c«ng d©n ®èi víi nh÷ng tµi s¶n hîp ph¸p. QuyÒn së h÷u chung lµ nh÷ng quyÒn n¨ng cña hai hay nhiÒu chñ thÓ ®èi víi mét tµi s¶n hoÆc mét khèi tµi s¶n, cã hai lo¹i: QuyÒn së h÷u chung theo phÇn: mçi chñ thÓ së h÷u chung cã mét phÇn së h÷ ®−îc x¸c ®Þnh tr−íc trong toµn bé khèi tµi s¶n chung ®ã. QuyÒn së h÷u chung hîp nhÊt: c¸c chñ së h÷u chung cã quyÒn ngang nhau vÝ dô tµi s¶n chung cña vî chång. C©u 26: Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña hîp ®ång d©n sù? C¸c quyÕt ®Þnh chñ yÕu vÒ giao kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù. Kh¸i niÖm: ®ã lµ nh÷ng tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn vÒ viÖc x¸c lËp thay ®æi hoÆc chÊm døt c¸c quyÒn vµ nghÜa vô d©n sù. Hîp ®ång d©n sù lµ c¨n cø chñ yÕu ®Ó lµm ph¸t sinh nghÜa vô d©n sù, lµm ph¸t sinh quyÒn së h÷u cña c¸ nh©n, tæ chøc ®èi víi tµi s¶n. VÝ dô: mét ng−êi muèn mua mét ng«i nhµ ®Òu tho¶ thuËn víi ng−êi b¸n vµ ng−êi b¸n nhµ cã nghÜa vô giao nhµ, khi ®· nhËn ®ñ tiÒn. C¸c quyÕt ®Þnh chñ yÕu vÒ giao kÕt thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù. Giao kÕt hîp ®ång d©n sù Nguyªn t¾c giao kÕt hîp ®ång d©n sù c¸ nh©n, ph¸p nh©n vµ c¸c chñ thÓ kh¸c cã quyÒn tù do giao kÕt hîp ®ång víi ®iÒu kiÖn kh«ng tr¸i ph¸p luËt. Cac bªn giao kÕt hîp ®ång ph¶i b×nh ®¼ng víi nhau, chñ thÓ giao kÕt hîp ®ång d©n sù: c¸ nh©n tõ ®ñ 18 tuæi cã kh¶ n¨ng nhËn thøc ®−îc quyÒn vµ nghÜa vô thùc hiÖn hîp ®ång vµ tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô ®ã. -Ng−êi tõ 16 tuæi cã tµi s¶n riªng ®ñ ®¶m b¶o viÖc thanh to¸n nghÜa vô th× ®−îc giao kÕt hîp ®ång mµ kh«ng cÇn ng−êi ®¹i diÖn thoe ph¸p luËt ®ång ý. Ng−êi d−íi 16 tuæi, ng−êi bÞ h¹n chÕ n¨ng lùc hµnh vi d©n sù ®−îc phÐp tham gia quan hÖ hîp ®ång d©n sù nh−ng ph¶i ®−îc sù ®ång ý cña ng−êi gi¸m hé (bè, mÑ) trõ tr−êng hîp phôc vô cho nhu cÇu sinh ho¹t hµng ngµy. Ph¸p nh©n vµ c¸c chñ thÓ kh¸c còng lµ chñ thÓ cña hîp ®ång d©n sù, trong quan hÖ hîp ®ång d©n sù, c¸c chñ thÓ nµy ph¶i cö nh÷ng ng−êi ®¹i diÖn hîp ph¸p. K I L O B O O K . C O M Thùc hiÖn hîp ®ång d©n sù: H§ DS ph¶i ®−îc thùc hiÖn mét c¸ch trung thùc theo tinh thÇn hîp t¸c vµ ®¶m b¶o lîi Ých cña hai bªn. viÖc thùc hiÖn quyÒn vµ nghÜa vô trong hîp ®ång d©n sù kh«ng ®−îc x©m ph¹m lîi Ých cña nhµ n−íc vµ cña ng−êi kh¸c. C¸c bªn cã quyÒn tho¶ thuËn söa ®æi hîp ®ång vµ ph¶i tù chÞu hËu qu¶. Hîp ®ång d©n sù chÊm døt trong c¸c tr−êng hîp sau: Hîp ®ång ®· ®−îc hoµn thµnh; Theo tho¶ thuËn cña c¸c bªn; C¸ nh©n giao kÕt hîp ®ång chÕt; Hîp ®ång bÞ huû bá ®×nh chØ; c¸c tr−êng hîp kh¸c nÕu pl cã quy ®Þnh. Bªn huû bá hîp ®ång ph¶i th«ng b¸o cho bªn kia biÐt nÕu khèngÏ bÞ chÞu hËu qu¶. Mét bªn cã thÓ ®¬n ph−¬ng huû bá hîp ®ång nÕu ®−îc; hîp ®ång kh«ng mang l¹i lîi Ých cho m×nh dÉn ®Õn bªn nµy ph¶i båi th−êng cho bªn kia. C©u 27: Néi dung chñ yªu cña chÕ ®é thõa kÕ theo di chóc vµ thõa kÕ thoe ph¸p luËt Thõa kÕ theo di chóc lµ viÖc thõa kÕ theo hîp ®ång ®Þnh ®o¹t cña ng−êi cã tµi s¶n khi hä cßn sèng. Sù ®Þnh ®o¹t cña ng−êi cã tµi s¶n ®−îc thÓ hiÖn trong di chóc. Cã di chóc miÖng di chóc viÕt. Di chóc miÖng ph¶i cã ng−êi lµm chøng vµ néi dung ph¶i hîp ph¸p. ng−êi lËp di chóc ph¶i hoµn toµn trong tr¹ng th¸i s¸ng suèt. Di chóc cña ng−êi ®Ó l¹i chØ ph¸t sinh hiÖu lùc pl kÓ tõ thêi ®iÓm më thõa kÕ. Néi dung ®Þnh ®o¹t cña ng−êi lËp di chóc: +ChØ ®Þnh ng−êi thõa kÕ, ®Ó l¹i tµi s¶n cho bÊt cø c¸ nh©n hay tæ chøc nµo, truÊt quyÒn h−ëng thõa kÕ cña ng−êi thõa kÕ theo ph¸p luËt mµ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i nªu lý do. Ph©n ®Þnh tµi s¶n cho tõng ng−êi thõa kÕ; giao nghÜa vô cho ng−êi thõa kÕ; giµnh mét phÇn tµi s¶n ®Ó tÆng hoÆc thê cóng; ChØ ®Þnh ng−êi gi÷ di chóc vµ qu¶n lý tµi s¶n; ng−êi lËp di chóc cã quyÒn söa ®æi bæ sung di chóc ®· lËp. Thay thÕ di chóc ®· lËp b»ng di chóc kh¸c hay huû bá di chóc. Thõa kÕ theo pl lµ viÖc chuyÓn giao tµi s¶n cña ng−êi chÕ cho ng−êi cßn sãng kh«ng ph¶i theo ®Þnh ®o¹t cña ng−êi cã tµi s¶n mµ tu©n theo nh÷ng quy ®Þnh cña pl vÒ thõa kÕ. §iÒu kiÖn ¸p dông thõa kÕ theo pl: kh«ng cã di chóc hoÆc di chóc bÊt hîp ph¸p; Ng−êi thõa kÕ theo di chóc chÕ tr−íc hoÆc cïng mét thêi ®iÓm víi ng−êi ®Ó l¹i di chóc. Tæ chøc ®−îc chØ ®Þnh lµ ng−êi thõa kÕ theo trong di chóc cßn tån t¹i vµo thêi ®iÓm më thõa kÕ. Ng−êi thõa kÕ hîp ph¸p theo di chóc kh«ng cã quyÒn h−ëng thõa kÕ hoÆc tõ chèi quyÒn h−ëng thõa kÕ. TÊt c¶ nh÷ng ng−êi n»m trong diÖn thõa kÕ gåm ba hµng: vî hoÆc chång, con ®Î, con nu«i, cha ®Î, cha nu«i, mÑ ®Î, mÑ nu«i, nh÷ng ng−êi nµy ®−îc xÕp vµo hµng thõa kÕ thø nhÊt lµ ng−êi cã quan hÖ gÇn gòi nhÊt ®èi víi ng−êi ®Ó l¹i tµi s¶n; «ng bµ ngo¹i, c«, g×, chó b¸c, cËu ruét hoÆc ch¸u ruét cña ng−êi chÕt. Nguyªn t¨c chia thõa kÕ: nh÷ng ng−êi ë hµng thõa kÕ ®−îc h−ëng thõa kÕ khi kh«ng cã ai ë hµng thõa kÕ tr−íc. NÕu c¶ ba hµng thõa kÕ kh«ng cã ai ht× tµi s¶n thuéc vÒ së h÷u toµn d©n, do nhµ n−íc thay mÆt qu¶n lý. Thõa kÕ vÞ: lµ viÖc c¸c con hoÆc ch¸u ®−îc thay vµo vÞ trÝ cña bè mÑ hay «ng bµ hoÆc cô khi tr−íc cïng mét thêi ®iÓm víi ng−êi ®Ó l¹i tµi s¶n. C©u 28: Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm cña téi ph¹m? Ph©n biÖt téi ph¹m víi c¸c vi ph¹m ph¸p luËt. Tr¶ lêi: téi ph¹m lµ hµnh vi g©y nguy hiÓm cho x· héi ®−îc quy ®Þnh trong bé luËt h×nh sù, thùc hiÖn mét c¸ch cè ý hoÆc v« ý, tæ chøc x©m ph¹m toµn vÑn l·nh thæ, x©m ph¹m nhµ n−íc x· héi cn vn, x©m ph¹m tÝnh m¹ng, søc khë, danh dù, nh©n phÈm, tù do, tµi s¶n, c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p kh¸c cña c«ng d©n, x©m ph¹m c¸c lÜnh vùc kh¸c trong trËt tù ph¸p luËt xhcn (®iÒu 8 luËt h×nh sù n−íc chxhcnvn) §Æc ®iÓm téi ph¹m theo luËt h×nh sù vn ph¶i lµ hµnh vÞ cña ng−êi, cßn nh÷ng g× míi xuÊt hiÖn trong t− t−ëng, ch−a cã biÓu hiÖn ra bªn ngoµi b»ng hµnh vi th× ch−a thÓ lµ téi ph¹m. Ph©n biÖt téi ph¹m víi c¸c vi ph¹m pl kh¸c: Gièng nhau: téi ph¹m còng nh− c¸c hµnh vi vi ph¹m pl kh¸c ®Òu lµ nh÷ng hµnh vi vi ph¹m pl vµ ®Òu bÞ lªn ¸n vµ cÇn xö lý nghiªm kh¾c. K I L O B O O K . C O M Kh¸c nhau: ®Ò ph©n biÖt ®−îc hµnh vi téi ph¹m vµ c¸c quy ph¹m pl kh¸c ta ph¶i dùa vµo bèn dÊu hiÖu: tÝnh nguy hiÓm cho x· héi. ThÓ hiÖn ë tÝnh chÊt quan träng cña quan hÖ x· héi bÞ x©m h¹i, tÝnh chÊt vµ møc ®é thiÖt hia g©y ra hoÆc cã thÓ g©y ra. VÝ dô hµnh vi ph¶n béi tæ quèc, ©m m−u lËt ®æ chÝnh quyÒn, giÕt ng−êi cø¬p cña. Nh÷ng hµnh vi nµy lu«n ®−îc coi lµ téi ph¹m, nã mang tÝnh nguy hiÓm cho x· héi, ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é nghiªm träng cña nã ta ph¶i dùa vµo nh÷ng biÓu hiÖn: tÝnh chÊt cña cqh x· héi bÞ xam ph¹m; tÝnh chÊt cña hµnh v kh¸ch quan, ph−¬ng ph¸p, thñ ®o¹n, c«ng cô hoÆc ph−¬ng tiÖn ph¹m téi; møc ®é thiÖt h¹i g©y ra hoÆc ®e do¹ g©y ra; tÝnh chÊt vµ møc ®é lçi; ®éng c¬ môc ®Ých cña ng−êi cã hµnh vi vi ph¹m; xuÊt th©n cña ng−êi cã hµnh vi ph¹m téi; nh÷ng t×nh tiÕt t¨ng nÆng hoÆc gi¶m nhù; ng−êi ph¹m téi cã lçi. Lçi lµ th¸i ®é chñ quan cña mçi chñ thÓ; thÓ hiÖn ë sù nhËn thøc cña hä ®èi víi hµnh vi tr¸i pl vµ hËu qu¶ do hä g©y ra lçi cè ý hoÆc v« ý. Trong bé luËt h×nh sù vn ®−îc nªu trong ®Þnh nghÜa vÒ cïng tÝnh nguy hiÓm cho x· héi mang tÝnh kh¸ch quan trong lçi. TÝnh tr¸i ph¸p luËt lµ biÓu hiÖn ®åi hái ph¶i cã hµnh vi ph¹m téi. LuËt h×nh sù vn coi tÝnh tr¸i pl lµ mét dÊu hiÖu cña téi ph¹m, ®ã lµ dÊu hiÖu biÓu hiÖn vÒ mÆt ×nh thøc ph¸p lý cña dÊu hiÖu tÝnh nguy hiÓm cho x· héi. TÝnh chÞu h×nh ph¹t lµ mét dÊu hiÖu cña téi ph¹m nh−ng kh«ng ph¶i lµ thuéc tÝnh bªn trong cña téi ph¹m nh− trªn, chÝnh ph¹m vi nguy hiÓm cho x· héi vµ tr¸i pl h×nh sù nªn téi ph¹m ph¶i chÞu h×nh ph¹t C©u 29: Kh¸i niÖm, vµ ®Æc ®iÓm cña h×nh ph¹t víi c¸c chÕ tµi ph¸p luËt kh¸c. Kh¸i niÖm: h×nh ph¹t lµ biÖn ph¸p c−ìng chÕ do toµ ¸n nh©n d©n quyÕt ®Þnh ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng−êi ph¹m téi theo quyÕt ®Þnh cña luËt h×nh sù. T−íc bá hoÆc h¹n chÕ nh÷ng quyÒn vµ lîi Ých nhÊt ®Þnh cña ng−êi bÞ kÕt ¸n nh»m môc ®Ých c¶i t¹o, gi¸o dôc ng−êi ph¹m téi vµ ng¨n ngõa téi ph¹m. §Æc ®iÓm cña h×nh ph¹t lµ biÖn ph¸p kh¸c nhau, nã cã thÓ t−íc bá nh÷ng quyÒn vµ lîi Ých thiÕt thùc cña téi ph¹m nh− quyÒn tù do, quyÒn së h÷u, quyÒn ®−îc sèng. H×nh ph¹t ®−îc quy ®Þnh trong c¶ phÇn chung vµ phÇn c¸c téi ph¹m trong bé luËt h×nh sù vn. PhÇn c¸c téi ph¹m quyÕt ®Þnh c¸c lo¹i vµ møc h×nh ph¹t cho tõng téi ph¹m cô thÓ. Møc ®é nghiªm kh¾c cña h×nh ph¹t phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ møc ®é nghiªm träng cña téi ph¹m. Ph©n biÖt h×nh ph¹t víi c¸c chÕ tµi pl kh¸c: h×nh ph¹t vµ c¸c chÕ tµi pl ®Òu chia râ rµng, nÕu vµo nh÷ng ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh kh¸c nhau, ng−êi vi ph¹m cã nh÷ng hµnh vi vi ph¹m kh¸c nhau th× ph¶i chÞu nh÷ng hËu qu¶, h×nh ph¹t kh¸c nhau. Kh¸c nhau: ChÕ tµi ®−îc ¸p dông réng r·i; chÕ tµi h×nh sù lµ h×nh ph¹t; chÕ tµi hµnh chÝnh, chÕ tµi kû luËt, chÕ tµi d©n sù. H×nh ph¹t lµ mét lo¹i chÕ tµi ®ã lµ chÕ tµi h×nh sù.