Kế hoạch cho doanh nghiệp

PhÇn më ®Çu §Êt n­íc ta víi h¬n 70% d©n sè sèng b»ng nghÒ n«ng víi trång trät vµ ch¨n nu«i lµ chñ yÕu. Trong c¸c lo¹i c©y trßng mang l¹i thu nhËp kh¸ cao trong ®ã cã c©y mÝa lµ nguyªn liÖu chñ yÕu s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®­êng. S¶n phÈm nµy th­êng kh«ng æn ®Þnh ®· lµm cho s¶n xuÊt ®­êng ®øng trong t×nh tr¹ng “Ngµn c©n treo sîi tãc”. Trong khi nÒn kinh tÕ n­íc ta kh«ng ngõng ph¸t triÓn v­ît bËc, do sù ®ãng gãp lín cña s¶n phÈm n«ng nghiÖp. Trong ®ã ®Ønh cao lµ xuÊt khÈu g¹o vµ s¶n phÈm cña mét sè c©y c«ng nghiÖp. Cßn c©y mÝa vÉn ®ang trong t×nh tr¹ng tr× trÖ kh«ng ®­îc c¶i thiÖn thªm. §Õn lóc nµy chóng ta kªu gäi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®­êng liÖu cã ph¶i lµ qu¸ muén kh«ng? Dï sao chóng ta kh«ng thÓ ®Ó t×nh tr¹ng nµy kÐo dµi. §©y lµ lý do em chän ®Ò tµi nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy ®· gióp ®ì em hoµn thiÖn ®Ò ¸n nµy. VoÝ kiÐn thøc ch­a ®Çy ®ñ cña m×nh em mong thÇy th«ng c¶m cho em nh÷ng phÇn cßn thiÕu sãt. PhÇn néi dung I . tæng quan vÒ kÕ ho¹ch trong doanh nghiÖp 1.Tæng quan vÕ doanh nghiÖp 1.1. Kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp Trong nh÷ng n¨m qua thÕ giíi nãi chung vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ nãi riªng ®· tõng tr¶i qua nh÷ng sù thay ®æi nhanh chãng, c¬ b¶n vµ quyÕt liÖt vµ ®Çy kÞch tÝnh h¬n bÊt kú ®iÒu g× chóng ta ®Òu cã thÓ nghÜ ®Õn. Qu¸ tr×nh c¹nh tranh toµn cÇu, viÖc sö dông réng r·i m¹ng m¸y vi tÝnh vµ th«ng tin viÔn th«ng, c¸c chÝnh s¸ch më réng tù do cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, sù ®æ vì cña bøc t­êng Berlin tõng chia c¾t miÒn §«ngT©y n­íc §øc hµng nhiÒu thËp kû, còng nh­ sù biÕn ®éng kh«n l­êng cña c¸c n­íc §«ng ¢u. Råi l¹i dÕn c¸c cuéc khñng bè vµo c¸c n­íc sõng sá ®· biÕn ®iÒu bÊt th­êng trë thµnh ®iÒu b×nh thuêng.ViÖt Nam víi chÝnh s¸ch më cöa, chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN cã sù ®iÒu tiÕt cña nhµ n­íc ®ang võa lµ ®éng lùc, võa lµ có sèc lín cho nhiÒu doanh nghiÖp. Vµo n¨m 1995 nhµ n­íc ban hµnh luËt doanh nghiÖp, trong bé luËt nµy cã gi¶i thÝch “doanh nghiÖp” lµ tæ chøc cã tªn riªng, cã t¸i s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. Dùa trªn c¸c ®iÒu 1(luËt doanh nghiÖp nhµ n­íc ngµy 20- 4- 1995), ®iÒu 2 (luËt doanh nghiÖp t­ nh©n, ngµy21-12-1990), ®iÒu 3 (luËt c«ng ty ngµy 21 - 12 - 1990), ®iÒu 4 (luËt hîp t¸c x·, ngµy 20 – 3 - 1996) cã thÓ ®Þnh nghÜa doanh nghiÖp nh­ sau: “Doanh nghiÖp lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ do nhµ n­íc hoÆc c¸c ®oµn thÓ t­ nh©n ®Çu t­ vèn nh»m môc ®Ých chñ yÕu thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc ho¹t ®éng c«ng Ých gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc” Theo luËt doanh nghiÖp (12 - 6 - 1999 - NghÞ ®Þnh sè 03: H­íng dÉn thùc hiÖn luËt doanh nghiÖp 3-2-2000): Doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã tªn , cã t¸i s¶n, cã trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo qui ®Þnh ph¸p luËt nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh.Trong ®ã hoÆt ®éng kinh doanh lµ c«ng viÖc thùc hiÖn mét ho¹c mét sè c«ng ®o¹n s¶n xuÊt, ®Õn tiªu thô cung øng dÞch vô trªn thÞ tr­êng nh»m môc ®Ých sinh lêi. Tõ kh¸i niÖm trªn ta thÊy r»ng: doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ.Tæ chøc lµ mét nhãm tèi thiÓu lµ hai ng­êi cïng ho¹t ®éng víi nhau mét c¸ch cã quy cñ theo nh÷ng nguyªn t¾c, thÓ chÕ vµ c¸c tiªu chuÈn (v¨n ho¸) nhÊt ®Þnh, nh»m ®Æt ra môc tiªu chung. Nh­ vËy mét tæ chøc cã c¸c ®Æc tr­ng c¬ b¶n sau ®©y: + Mét nhãm ng­êi cïng hoÆt ®éng víi nhau. + Cã môc tiªu chung. + §­îc qu¶n lý theo thÓ chÕ ,nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. C¸c nguyªn t¾c ®­îc quan niÖm nh­ lµ c¸c chuÈn mùc tiªu chuÈn cÇn thiÕt ®Ó ®iÒu hµnh tæ chøc mét c¸ch cã trËt tù nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ®· ®Æt ra. Cã nhiÒu lo¹i tæ chøc tuú theo môc ®Ých ph©n lo¹i, nÕu xÐt theo tÝnh chÊt ho¹t ®éng sÏ cã c¸c tæ chøc kh¸c nhau: tæ chøc chÝnh trÞ, tæ chøc x· héi, tæ chøc kinh doanh... NÕu xÐt theo môc tiªu sÏ cã tæ chøc nh»m môc tiªu lîi nhuËn vµ tæ chøc nh»m môc tiªu phi lîi nhuËn, xÐt theo tÝnh tån t¹i th× sÏ cã tæ chøc æn ®Þnh vµ tæ chøc t¹m thêi. VËy ®Ó x¸c ®Þnh ®©u lµ tæ chøc kinh tÕ, chóng ta ph¶i dùa vµo môc ®Ých ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. §©y lµ ®iÒu c¬ b¶n ®Ó ta ph©n biÖt nã víi c¸c tæ chøc kh¸c. 1.2.Môc tiªu ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp Vµo n¨m 1986 §aÞ Héi §¶ng lÇn VI tuyªn bè ®­êng lèi ®æi míi b¾t ®Çu thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh ®æi míi. Tr­íc n¨m 1986 chóng ta ®ang n»m trong c¸i bäc cña nÒn kinh tÕ quan liªu bao cÊp. Ph¹m trï xÝ nghiÖp ®­îc sinh s«i n¶y në, nã ®­îc hiÓu lµ tæ chøc kinh tÕ do nhµ n­íc ®Çu t­ vèn, thµnh lËp vµ tæ chøc qu¶n lý, ho¹t ®éng c«ng Ých nh»m thùc hiÖn môc tiªu chung do nhµ n­íc giao cho. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt thô ®éng, tr«ng chê tõ cÊp trªn ®­a xuèng, víi môc tiªt hoµn thµnh ®óng, ®ñ, kÞp thêi sè l­îng tõ trªn ®­a xuèng, kh«ng cÇn quan t©m ®Õn kh¸ch hµng. §iÒu nµy dÉn ®Õn khñng ho¶ng kinh tÕ trÇm träng. C¸i ngét ng¹t cña c¬ chÕ cò ®· khiÕn cho lµn giã KTTT ïa vµo ®· lµm thay ®æi côc diÖn nÒn kinh tÕ. Môc tiªu ho¹t ®éng kinh tÕ lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. §©y lµ môc tiªu cuèi cïng mµ mäi doanh nghiÖp ®Òu h­íng tíi. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu ®ã doanh nghiÖp cÇn ph¶i lµm nhiÒu môc tiªu trung gian kh¸c nhau ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu cuèi cïng ®ã. C¸c môc tiªu trung gian chång chÐo lªn nhau, ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu trung gian nµy l¹i cÇn hoµn thµnh môc tiªu trung gian kh¸c. MÆc dï cã nhiÒu quan niÖm kh¸c nhau song cã thÓ kh¼ng ®Þnh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng mäi doanh nghiÖp ®Òu ph¶i nh»m vµo môc bao trïm, l©u dµi lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. ChØ trªn c¬ së nµy doanh nghiÖp míi ®øng v÷ng trªn trong c¹nh tranh, cã ®iÒu kiÖn thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng, c¶i thiÖn viÖc lµm , n©ng cao ®êi Ých ng­êi lao ®éng vµ thùc hiÖn nghÜa vô x· héi. Mét doanh nghiÖp lu«n ph¶i theo ®uæi nhiÒu môc tiªu kh¸c nhau, h×nh thµnh hÖ thèng môc tiªu, trong ®ã môc tiªu n©u dµi lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn, trong doanh nghiÖp, nhiÒu bé phËn kh¸c nhau cïng tham gia hoÆc cã ¶nh h­ëng tíi qu¸ trÝnh x¸c ®Þnh môc tiªu: chñ së h÷u, c¸c nhµ qu¶n lý, tËp thÓ ng­êi lao ®éng (nguån lùc ). ChÝnh v× vËy trong suèt thêi kú tån t¹i còng nh­ thêi kú ph¸t triÓn cô thÓ hÖ thèng môc tiªu cña doanh nghiÖp th­êng mang tÝnh tho¶ hiÖp. §iÒu nµy d½n ®Õn trong tõng thêi kú ®Òu ph¶i x¸c ®Þnh thø tù ­u tiªn cña hÖ thèng. MÆt kh¸c, kh«ng nhÊt thiÕt hÖ thèng môc tiªu cña mäi thêi kú ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i lÊy môc tiªu tèi ®a ho¸ l¬Þ nhuËn ë vÞ trÝ ­u tiªn thø nhÊt. Nh­ trªn em ®· nãi ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu cuèi cïng lµ tèi ®a ho¸ lîi nhuËn doanh nghiÖp cÇn ®¹t nhiÒu môc tiªu trung gian kh¸c nhau. Trong ®ã cã hai môc tiªu trung gian quan träng cÇn thùc hiÖn ®ã lµ tæ chøc qu¶n lý tèt vµ cã kÕ ho¹ch kinh doanh phï hîp trong tõng gian ®o¹n kinh doanh kh¸c nhau. 1.3.C¸c giai ®o¹n kÕ ho¹ch kinh doanh Trong giai ®o¹n h×nh thµnh: th­êng lËp kÕ ho¹ch ®Þnh h­íng, thêi kú nµy rÊt cÇn sù mÒm dÎo vµ linh ho¹t v× môc tiªu cã tÝnh th¨m dß, nguån ch­a ®­îc x¸c ®Þnh râ, thÞ tr­êng ch­a cã g× ch¾c ch¾n. Giai ®o¹n ph¸t triÓn: C¸c kÕ ho¹ch cã xu h­íng ng¾n h¹n vµ thiªn vÒ c¸c môc tiªu ®­îc x¸c ®Þnh râ h¬n, c¸c nguån ®­a vµo thÞ tr­êng cho ®Çu ra ®ang ph¸t triÓn. Giai ®o¹n chÝn muåi cã tÝnh æn ®Þnh vµ tÝnh dù ®o¸n cña doanh ghiÖp lín nªn kÕ hoÆch dµi h¹n vµ cô thÓ trong tõng giai ®o¹n nµy lµ thÝch hîp. Giai ®o¹n suy tho¸i cã kÕ ho¹ch chuyÓn tõ dµi h¹n sang ng¾n h¹n, tõ cô thÓ sang ®Þnh h­íng. Gièng giai ®o¹n ®Çu, thêi kú suy tho¸i cÇn mÒm dÎo.V× c¸c môc tiªu ph¶i ®­îc xem xÐt vµ ®¸nh gi¸ l¹i, nguån cung ®­îc ph©n phèi l¹i vµ ®iÒu chØnh kh¸c. 1.4 Qu¶n lý s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp ChÊt l­îng TÝnh linh ho¹t Tèc ®é HiÖu qu¶ M«i tr­êng kinh doanh Dï bÊt kú mét tæ chøc nµo còng cÇn ph¶i cã qu¶n lý. NhÊt lµ trong mét doanh nghiÖp th× nã kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. ChØ khi cã qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp míi h­íng c¸c thµnh viªn cïng theo ®uæi mét môc tiªu chung, vµ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. NÕu kh«ng cã qu¶n lý th× doanh nghiÖp kh«ng cßn lµ mét tæ chøc n÷a, ngµy nay cïng víi sù v­ît bËc s¶n xuÊt th× n¨ng lùc cña ng­êi qu¶n lý kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao. Nh×n vµo s¬ ®å ta thÊy bèn ®Ønh cña tø gi¸c lµ chÊt l­îng, tèc ®é, hiÖu qu¶, tÝnh linh ho¹t. Bèn ®Ønh ®ã chÞu ¶nh h­ëng cña m«i tr­êng kinh doanh. Nh­ chóng ta ®· biÕt m«i tr­êng kinh doanh kh«ng ph¶i lóc nµo còng æn ®Þnh. Sù ®áng ®¶nh cña nã khiÕn cho chóng ta ph¶i qu¶n lý tèt. §óng vËy kÕ ho¹ch vµ qu¶n lý lµ hai vÊn ®Ò lín t¹o ra sù thµnh c«ng cña doanh nghiÖp. VËy kÕ ho¹ch kinh doanh lµ g×? 2. Kh¸i qu¸t kÕ ho¹ch kinh doanh trong doanh nghiÖp. 2.1. Kh¸i niÖm kÕ ho¹ch kinh doanh trong doanh nghiÖp. §øng trªn gãc ®é ng­êi qu¶n lý lËp kÕ ho¹ch lµ viÖc x¸c ®Þnh cÇn lµm g× vµ lµm nh­ thÕ nµo v× vËy nã trë thµnh viÖc lùa chän nh÷ng c¬ héi vÒ l©u dµi cÇn ph¶i biÕt ph©n tÝch c¬ héi vµ lùa chän ra c¬ héi tèt nhÊt. VÝ dô, cÇn ph¶i quyÕt ®Þnh chµo b¸n nh÷ng chñng lo¹i s¶n phÈm nµo, gi¸ b¸n, ph­¬ng ph¸p s¶n xuÊt sÏ sö dông, møc l­¬ng sÏ tr¶ vµ nhiÒu vÊn ®Ò kh¸c....vvv Mét ®Þnh nghÜa kÕ ho¹ch kinh doanh ®­îc ®­a ra lµ: §ã lµ viÖc ®­a ra môc tiªu mµ doanh nghiÖp cÇn ®¹t tíi vµ nh÷ng ph­¬ng thøc thùc hiÖn ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã. Dï trong bÊt kú thêi kú nµo th× kÕ ho¹ch kinh doanh còng ®­îc hiÓu theo nghi· nh­ trªn nh­ng kh¸c nhau ë môc tiªu vµ ph­¬ng thøc thùc hiÖn. NÕu nh­ trong thêi kú kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung quan liªu bao cÊp môc tiªu cña doanh nghiÖp lµ s¶n xuÊt ®óng vµ ®ñ theo yªu cÇu cña cÊp trªn giao, cßn trong thêi kú kinh tÕ thÞ tr­êng môc tiªu cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt sao cho t¹o ra lîi nhuËn tèi ®a. ChÝnh sù ®èi lËp trong môc tiªu dÉn ®Õn nghÞch lý trong ph­¬ng thøc thùc hiÖn. Sù Êu trÜ cña c¬ chÕ cò ®­îc thÓ hiÖn trong ®iÒu nµy, hä s¶n xuÊt hµng ho¸ mµ kh«ng quan t©m tíi së thÝch cña kh¸ch hµng chÝnh v× vËy vÊn ®Ò cöa quyÒn mÖnh lÖnh ®· lµm cho x· héi ®i xuèng. V× vËy chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lµ ®iÒu tÊt yÕu. Trong thêi kú nµy ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã nhiÒu thuËn lîi vµ còng rÊt nhiÒu khã kh¨n. 2.2. Nh÷ng thö th¸ch vµ thuËn lîi cña doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ®i tíi môc tiªu cuèi cïng lµ lîi nhuËn tèi ®a, kh«ng ph¶i ®i trªn “th¶m ®á”. Sù thÊt b¹i vµ thµnh c«ng d­êng nh­ lµ h×nh vµ bãng, mét ng­êi qu¶n lý giái ph¶i biÕt t¹o ra nhiÒu thµnh c«ng, ph¶i ®øng v÷ng trªn th­¬ng tr­êng. Lý do cu¶ sù khã kh¨n nµy lµ m«i tr­êng kinh doanh. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay c¬ chÕ ngµy cµng th«ng tho¸ng lµ ®iÒu kiÖn tèt ®Ó doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt kinh doanh, giao l­u bu«n b¸n víi n­íc ngoµi. Nguån FDI lµ v« cïng quan träng trong t×nh h×nh n­íc ta ®ang thiÕu vèn, víi nguån vèn nµy nã t¹o ra sù thay ®æi toµn bé bé mÆt kinh tÕ tõ khoa häc kü thuËt tíi c¬ së h¹ tÇng.Trªn thùc tÕ doanh nghiÖp s¶n xuÊt cña ta ®ang tËn dông c¬ héi do c¬ chÕ míi mang l¹i nh­ng gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n. Tuy cã sù ¶nh h­ëng cña khoa häc c«ng nghÖ nh­ng viÖc n¾m b¾t chóng cßn chËm, c¬ së h¹ tÇng ph¸t triÓn nh­ng vÉn cßn nhiÒu bÊt cËp. ChÝnh v× vËy lªn ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt cña ta cßn khã kh¨n, chi phÝ cao lµm cho gi¸ thµnh cao ®©y lµ mét trong nh÷ng lý do khiÕn cho n¨ng lùc c¹nh tranh yªó. C¸c lo¹i s¶n phÈm viÖt nam cã gi¸ thµnh cao h¬n tõ 20%- 40% gi¸ thµnh c¸c n­íc trong khu vùc nh­ lµ : ®­êng, giÊy, xi m¨ng, v¶i, ph©n bãn, ho¸ chÊt c¬ b¶n, thÐp... mµ nguyªn nh©n chÝnh ë ®©y lµ chi phÝ trong gian cao, møc chi phÝ nµy trong c«ng nghiÖp chiÕm tíi 60% trong ®ã cã 80% lµ chi phÝ vËt chÊt nh÷ng con sè t­¬ng øng trong n«ng nghiÖp lµ 40 % vµ 70%. Chi phÝ ®Çu vµo cña mçi sanr phÈm nhÊt lµ n«ng phÈm cã chiÒu h­íng gia t¨ng. Chi phÝ ®Çu vµo cña c¶ nÒn kinh tÕ cao lµ do lÖ thuéc nhiÒu vµo nhËp khÈu, phÈn nguyªn liÖu s¶n xuÊt trong ®ã chÊt l­îng kh«ng cao, kh«ng æn ®Þnh. Ngoµi ra chi phÝ dÞch vô sau s¶n xuÊt kinh doanh ë møc cao( nh­ lµ chi phÝ kho b·i, th«ng tin, lÖ phÝ , h¶i quan...) tr×nh ®é trang thiÕt bÞ l¹c hËu tõ hai ®Õn ba thÕ hÖ so víi c¸c n­íc trong khu vùc. C«ng nh©n kü thuËt thiÕu, tay nghÒ thÊp. TÊt c¶ ®iÒu ®ã ®· lµm cho n¨ng xuÊt lao déng thÊp, 80% t¨ng tr­ëng dùa vµo vèn. PhÇn ®ãng gãp t¨ng tr­ëng tõ n¨ng xuÊt lao ®éng chØ chiÕm kho¶ng 20%( con sè nµy ë c¸c n­íc trong khu vùc tõ 35% - 45%) vµ vÉn cßn xu h­íng gi¶m. §øng tr­íc t×nh h×nh héi nhËp ta ph¶i ®èi phã víi hµng lo¹t vÊn ®Ò nh­ trªn, kh«ng lo¹i trõ vÊn ®Ò b¶o hé thuÕ quan. Trong khi chÝnh phñ khuyÕn khÝch tù lùc th× c¸c doanh nghiÖp cßn tr«ng chê vµo hç trî cña nhµ n­íc d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. Tuy vËy ®iÒu nhøc nhèi nhÊt cña ta lµ vÊn ®Ò qu¶n lý, qu¶n lý kh«ng tèt lµ mét vÊn ®Ò quan träng kÐo theo nhiÒu vÊn ®Ò nhÊt lµ vÊn ®Ò sö dông vèn ®Çu t­. Tõ thuËn lîi vµ khã kh¨n trªn th× s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n víi biÕn ®éng kh«ng ngõng tõ cuéc chiÕn tranh vïng vÞnh mµ môc ®Ých lµ së h÷u dÇu má, rråi ®Õn chiÕn tranh mét sè n­íc trªn thÕ giíi ®· lµm cung cÇu s¶n phÈm hµng ho¸ biÕn ®éng m¹nh. VÊn ®Ò dù b¸o s¶n xuÊt ®· khã kh¨n l¹i cµng trë lªn khã kh¨n h¬n ®èi víi doanh nghiÖp viÖt nam. Bëi chóng ta bÞ h¹n hÑp trong thu thËp th«ng tin, nh­ng kh«ng ph¶i v× vËy mµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cø s¶n xuÊt dµn tr¶i mµ kh«ng dùa vµo ®©u ®Ó s¶n xuÊt. Hä ph¶i cã kÕ ho¹ch kinh doanh phï hîp. 3. HÖ thèng kÕ ho¹ch kinh doanh trong doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, tµi chÝnh... ®­îc m« t¶ trong s¬ ®å sau: KH s¶n xuÊt KH KH - CN KHMKT Doanh nghiÖp KH nh©n sù KH tµi chÝnh §óng lµ s¶n xuÊt rÊt quan träng nh­ng ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt mµ cÇn ph¶i cã kÕ ho¹ch kh¸c n÷a. Cã sù kÕt hîp ¨n ý gi÷a c¸c kÕ ho¹ch míi t¹o ra sù thµnh c«ng. Trong ®iÒu kiÖn ngµy nay kÕ ho¹ch marketing ®­îc coi lµ hoa tiªu, dï ®· cã sù thay ®æi vÞ trÝ song c¸c kÕ ho¹ch kh«ng thÓ t¸ch rêi nhau ®­îc, chóng ho¹t ®éng víi chøc n¨ng riªng cña m×nh nh­ng d­íi sù chØ huy chung cña doanh nghiÖp. C¸c môc ®Ých cña nã còng h­íng tíi môc ®Ých cuèi cïng cña doanh nghiÖp lµ lîi nhuËn kh«ng ngõng t¨ng lªn. Cã thÓ thÊy râ hai kiÓu lËp kÕ ho¹ch. KÕ ho¹ch dµi h¹n, ng¾n h¹n. KÕ ho¹ch dµi h¹n hiÓn nhiªn b¾t nguån tõ môc tiªu l©u dµi cña doanh nghiÖp vµ cã liªn quan tíi nh÷ng b­íc thùc hiÖn ®Ó tiÕn ®Õn môc tiªu ®ã. VÝ dô, môc tiªu chen ch©n vµo mét thÞ tr­êng nhÊt ®Þnh nµo ®ã, cµn ph¶i s¶n xuÊt s¶n phÈm nµy trong n¨m nay, n¨m sau th× s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo, n¨m sau n÷a cã lªn x©y dùng nhµ m¸y míi n÷a kh«ng. Tuy nhiªn trong kÕ hoach ng¾n h¹n, ng­êi qu¶n lý v¹ch ra mét c¸ch chÝnh x¸c, nh÷ng b­íc triÓn khai vµ dùa vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm míi. Trong tõng ®ît ng¾n ph¶i x¸c ®Þnh thêi h¹n hoµn thµnh, thø tù yªu tiªn, lªn ®¬n hµng vËt t­, vµ thuª tuyÓn huÊn luyÖn c«ng nh©n, kú h¹n cµng ng¾n th× kÕ ho¹ch cµng ph¶i râ rµng. RÊt nhiÒu viÖc lËp kÕ ho¹ch cã thÓ giao cho nhãm nh©n viªn thùc hiÖn. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y rÊt nhiÒu kü thuËt, nh­ quy ho¹ch tuyÕn tÝnh, PERT, c¸c c¬ së d÷ liÖu tÝnh to¸n, ph­¬ng ph¸p t¸i t¹o ®­îc nh©n viªn sö dông ®Ó gióp hä ph©n tÝch vµ ®­a ra quyÕt ®Þnh tuy vËy ta kh«ng ®­îc quªn r»ng kü thuËt ®ã kh«ng ®­a ra quyÕt ®Þnh mµ ng­êi ra quyÕt ®Þnh lµ ng­êi qu¶n lý. Mét vÝ dô vÒ viÖc lËp dù ¸n Satur cña Generalmotors, trong ®ã c«ng ty dù kiÕn x©y dùng mét nhµ s¶n xuÊt «t« míi ®Ó chÕ t¹o vµ b¸n lo¹i xe nhá “dïng cho gia ®×nh” viÖc lËp kÕ ho¹ch ®­îc xóc tiÕn khÈn tr­¬ng ®Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n thµnh c«ng trong mét tæng thÓ c«ng tr×nh trªn mÆt b»ng réng 4 triÖu phÝt vu«ng vµ ¸p dông nh÷ng kh¸i niÖm tiªn tiÕn nh­ t«t l¾p r¸p, chø kh«ng ph¶i hÖ thèng d©y chuyÒn l¾p rap, nh÷ng nguån cung cÊp duy nhÊt vµ khèi l­îng dù tr÷ vËt t­ chØ dïng cho 3 giê. Nh­ vËy viÖc lËp kÕ ho¹ch kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n, nã ®ßi hái ph¶i cã sù c«ng phu tõ kh©u x©y dùng ®Õn kh©u thùc hiªn. Dï cho nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã kÕ ho¹ch Marketing lµ hoa tiªu nh­ng chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß cña kÕ ho¹ch s¶n xuÊt. Mét doanh nghiÖp chØ tån t¹i khi hä s¶n xuÊt bëi nã lµ ho¹t ®éng t¹o ®Çu vµo thµnh ®Çu ra. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt l¹i cµng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. II. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch d÷ tr÷ trong doanh nghiÖp. 1.Vai trß cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt: Con ng­êi muèn tån t¹i th× ph¶i s¶n xuÊt, tõ thêi nguyªn thuû chÝnh loµi ng­êi biÕt tËp hîp thµnh nhãm ®Ó cïng taä ra s¶n phÈm, duy tr× sù sèng. Cïng víi tiÕn hãa cña loµi ng­êi th× s¶n xuÊt còng tiÕn triÓn theo, nã kh«ng cßn lµ ho¹t ®éng h¸i l­îm s¨n b¾n mµ nã lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, môc ®Ých kh«ng chØ dõng ë lo ®ñ mµ mong muèn giÇu cã. Vµo 1778 cã cuéc c¸ch m¹ng KHCN t¹i ®©y ®¸nh dÊu mét b­íc v­ît tréi trong s¶n xuÊt. Nã kh¼ng ®Þnh sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña loµi ng­êi. S¶n xuÊt d­íi t¸c ®éng cña khoa häc c«ng nghÖ ®· lµm cho n¨ng xuÊt lao ®«ng kh«ng ngõng t¨ng lªn cho ®Õn khi s¶n xuÊt qu¸ nhiÒu so víi nhu cÇu, ®ã lµ lý do t¹o ra cuéc khñng ho¶ng thõa trong s¶n xuÊt vµo nh÷ng n¨m 1929 – 1933. VÊn ®Ò ®Æt ra cho s¶n xuÊt ngµy cµng kh¾t khe h¬n v× vËy nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i mang nh÷ng ®Æc ®iÓm sau. 2.§Æc ®iÓm cña nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i. Cã lÏ ®Æc diÓm quan trong nhÊt cña nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i lµ triÕt lý c¬ b¶n cho r»ng, s¶n xuÊt lµ quan träng ®¸ng ®Ó cho c¸c «ng chñ quan t©m xem xÐt hµng ®Çu. S¶n xuÊt ®· ®Õn thêi kú ®ßi hái cã kÕ ho¹ch ®óng ®¾n, c¸c kü s­ giái, ®éi ngò c«ng nh©n ®­îc ®µo t¹o tèt vµ trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. ChØ cã nh÷ng c«ng ty h¹ng nhÊt míi cã hy väng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. §Æc ®iÓm thø hai cña s¶n xu©t hiÖn ®¹i lµ ngµy cµng chó träng ®Õn chÊt l­îng. Trªn thÞ tr­êng quèc tÕ ngµy nay, chÊt l­îng lµ con ®­êng duy nhÊt dµnh th¾ng lîi. §· bao nhiªu lÇn chóng ta ®­îc nghe thÊy c©u “ chiÕc Toyota cña t«t thËt tuyÖt vêi, nã tèt h¬n h¼n xe cña Mü s¶n xuÊt” vµ còng kh«ng lÊy lµm ng¹c nhiªn r»ng Ford qu¶ng c¸o “ chÊt l­îng lµ c«ng viÖc sè mét”. §Æc ®iÓm thø ba cña s¶n xuÊt hiÖn ®¹i lµ ngµy cµng nhËn thøc râ h¬n con ng­êi lµ tµi s¶n lín nhÊt cña c«ng ty. Ngµy cµng c«ng ty xo¸ bá c¸c chuyªn viªn ë bé tæng tham m­u ®Ó cho nh÷ng ng­êi thùc sÑ tham gia s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm cã thÓ th«ng qua quyÕt ®Þnh ngay trªn “tuyÓn löa”. Ngµy cµng thÊy râ h¬n cÇn cã mét c¬ cÊu tæ chøc ngang cÊp, kh«ng cã nh÷ng hµng rµo chøc n¨ng. §Æc ®iÓm thø t­ cña s¶n xuÊt lµ lçi bËn t©m vÒ kiÓm so¸t chi phÝ. Nh÷ng nhµ qu¶n lý cÊp cao lu«n rµ so¸t tõng chøc n¨ng, xo¸ bá mét sè viÖc, gÐp mét sè viÖc l¹i, ®Ò cao tr¸ch nhiÖm cña cÊp d­íi, lËp kÕ ho¹ch m¹nh nhÊt lµ ®èi víi chøc n¨ng tham m­u, lËp kÕ ho¹ch ®µo t¹o, c«ng viÖc v¨n phßng lµ viÖc ®­îc xem nh­ lµ tèn kÐm. §Æc ®iÓm thø n¨m : TËp trung vµ chuyªn m«n ho¸. NhiÒu c«ng ty thÊy r»ng hä kh«ng thÓ giái mäi thø vµ cÇn ph¶i tËp trung vµo c¸i hä lµm tèt nhÊt. Hä ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc së tr­êng cña m×nh, mét sè nhµ s¶n xuÊt tËp trung vµo s¶n xuÊt mét mÆt hµng mét sè kh¸c th× giíi h¹n s¶n xuÊt mét chñng lo¹i s¶n phÈm cã liªn quan. KÕt cña cña viÖc chuyªn mét ho¸ nh­ vËy th­êng lµ h¹ thÊp ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt vµ n©ng cao chÊt l­îng. ViÖc chuyªn m«n ho¸ còng cã lµ ph©n c«ng viÖc vµ tr¸ch nhiÖm, ®iÒu nµy t¸c ®éng c¶ c«ng nh©n vµ ng­êi qu¶n lý. §Æc ®iÓm thø s¸u: Thõa nhËn r»ng nh÷ng nhµ m¸y s¶n xuÊt hµng lo¹t, lín, cò cña chóng ta cã thÓ gÆp trë ng¹i lín do sù tiÕn bé. Ngµy cµng nhiÒu c¸c ®¬n vÞ ®éc lËp, nhá cã tÝnh mÒm dÎo. §Æc ®iÓm thø bÈy: C¬ khÝ ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. C¸ch m¹ng c«ng nghiÖp lµ øng dông ý t­ëng c¬ khÝ ho¸. §Õn nay viÖc c¬ giíi ho¸ ®· ®i qu¸ xa ®Õn nçi chóng ta kh«ng cßn xem nã lµ mét ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt n÷a. ViÖc sö dông m¸y mãc ®· trë thµnh mét bé phËn cña ®êi sèng, dï ta ®ang c¾t cá hay ®ang ®iÒu hµnh mét x­ëng m¸y. Tuy nhiªn còng cÇn nh¾c mét ®iÒu viÖc robot ho¸ vµ tù ®éng ho¸ cã thÓ dÉn ®Õn ®Ønh cao nh­ng qóa tèn kÐm. §iÒu ®¸ng quan t©m lµ viÖc c¶i tiÕn th­êng xuyªn, cã kÕ ho¹ch nh»m n©ng cÊp hiÖn ®¹i ho¸ nh÷ng m¸y mãc hiÖn ®¹i ®Ó kÕt hîp tËn dông mäi thiÕt bÞ m¸y mãc. MÆc dï bao nhiªu n¨m nay con ng­êi ®· chuyÒn ®­îc nh÷ng kü n¨ng thñ c«ng cho m¸y mãc, nh­ng chØ míi ®©y chóng ta míi cã kh¶ n¨ng chuyÒn ®­îc mét sè nhÊt ®Þnh nh÷ng kh¶ n¨ng cña trÝ ãc cho m¸y mãc. Nãi c¸ch kh¸c, ngµy nay mét sè m¸y mãc cã thÓ hoµn thµnh c«ng viÖc cña m×nh kh«ng cÇn ph¶i hç trî cña t­ duy con ng­êi trong suèt c¶ qu¸ tr×nh. §iÒu ®ã ®· dÉn ®Õn sö dông réng r·i ®iÒu khiÓn b»ng sè, tù ®éng ho¸ c¸c kiÓu vµ nh÷ng hÖ thèng s¶n xuÊt mÒm dÎo, vµ dÉn ®Õn ­íc m¬ vÒ mét x­ëng may hoµn toµn tù ®éng. §Æc ®iÓm thø t¸m : Ngµy cµng sö dông nhiÒu m¸y ®iÖn tö h¬n nã cho phÐp l­u tr÷ rÊt nhiÒu sè liÖu thiÕt lËp c¸c c¬ së d÷ liÖu, gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ kü thuËt vµ kinh doanh phøc t¹p víi mét tèc ®é nhanh kh«ng thÓ t­ëng t­îng næi. Ph¹m vi øng dông réng r·i vµ c¸c thiÕt bÞ sö lý sè liÖu ®­îc më réng nhanh chãng nh÷ng kü thuËt míi ®­îc mang ra øng dông. ViÖc tiÕp tôc ph¸t triÓn nh÷ng bé vi sö lý vµ kh¶ n¨ng cña m¸y tÝnh høa hÑn mét sù hç trî ®¾c lùc h¬n n÷a trong c«ng t¸c qu¶n lý, s¨n xuÊt cho phep nhanh chãng ®­a ra nh÷ng c©u tr¶ lêi cho nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan ®Õn mÉu m·, xo¸ bá nhiÒu c«ng viÖc v¨n phßng kh«ng cÇn thiÕt, ®iÒu khiÓn nhiÒu lo¹i qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cung cÊp th«ng tin nhan chãng. §Æc ®iÓm thø chÝn : ViÖc sö dông c¸c m« h×nh m« pháng to¸n häc ®Ó hç trî cho viÖc ®­a ra quyÕt ®Þnh. Sù ph¸t triÓn ngµy cµng nhiÒu phÇn mÒm m¸y vi tÝnh cho phÐp thö nghiÖm c¸c cÊu h×nh s¶n xuÊt kh¸c nhau khi l¨p ®Æt vµ lùa chän ph­¬ng ph¸p ®¸p øng tèt nhÊt nh÷ng tiªu chuÈn ®Æt ra. §iÒu ®ã cung cÊp cho c«ng t¸c qu¶n lý mét c«ng cô lËp kÕ ho¹ch rÊt ®¾c lùc, gióp ng¨n ngõa viÖc quyÕt ®Þnh nh÷ng b­íc ®i sai lÇm vµ tèn kÐm. Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn chØ nãi lªn ®­îc mét phÇn trong ®¨c ®iÓm s¶n xuÊt. Bëi t×nh h×nh s¶n xuÊt lu«n biÕn ®éng. Ngµy nµy víi sù ph¸t triÓn v­ît bËc cña s¶n xuÊt th× dÞch vô ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, dï bÊt kÓ sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ tíi ®©u th× ng­êi ta vÉn kh«ng thÓ phñ nhËn ®­îc vai trß to lín cña s¶n xuÊt. Hä øng dông c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt vµo s¶n xuÊt kinh doanh sao cho phï hîp. 3. C¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt. 3.1 S¶n xuÊt liªn tôc Lµ s¶n xuÊt hµng trªn c¬ së d©y chuyÒn víi mét tèc ®é ®Þnh tr­íc. Ph­¬ng ph¸p d©y chuyÒn ®ßi hái s¶n phÈm chuyÓn ®éng kh«ng ngõng tõ c«ng ®o¹n nµy sang c«ng ®o¹n kh¸c, kh«ng dõng l¹i ®Ó kiÓm tra t¹i mét ®iÓm nµo trong s¶n xuÊt. S¶n xuÊt liªn tôc th­êng ®­îc ¸p dông trong c¸c nhµ m¸y ®Ó chÕ biÕn thùc phÈm lín vµ trong c«ng nghiÖp ho¸ chÊt. C«ng ®o¹n l¨p r¸p trong s¶n xuÊt th­êng lµ c«ng ®o¹n liªn tôc. VÝ dô, kü thuËt b¨ng chuyÒn l¨p r¸p ®­îc sö dông ë nhµ m¸y chÕ t¹o «t«, radio, tñ l¹nh vµ c¸c s¶ phÈm t­¬ng tù. S¶n xuÊt liªn tuc còng cã thÓ ®­îc sö dông trong s¶n xuÊt m¸y th©n hép sè. Trong tr­êng hîp nµy mét d©y chuyÒn c¸c m¸y c«ng cô trong c«ng ®o¹n ®­îc bè trÝ t­¬ng xøng. VÝ dô, ng­êi ®iÒu khiÓn m¸y thø nhÊt sÏ lÊp ph«i ®óc ë kho ra vµ thùc hiÖn c«ng ®o¹n thø nhÊt. Sau ®ã chi tiÕt ®· ®­îc gia c«ng mét phÇn th­êng ®­îc ®­a lªn b¨ng t¶i chuyÓn tiÕp cho ng­êi tiÕp theo ®Ó thùc hiÖn c«ng ®o¹n sau. Cø nh­ vËy, hÕt c«ng ®o¹n nµy ®Õn c«ng ®o¹n kh¸c ph«i ®óc ®­îc gia c«ng cho ®Õn khi mét chi tiÕt may ®­îc hoµn thµnh. 3.2 S¶n xuÊt gi¸n ®o¹n. Khi kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc s¶n xuÊt liªn tôc th× ng­êi ta ¸p dông lo¹i h×nh s¶n xuÊt nµy.Tuú thuéc sè l­îng s¶n xuÊt lín hay nhá, th× ng­êi ta sö dông kiÓu s¶n xuÊt gi¸n ®o¹n víi kiÓu s¶n xuÊt lµ s¶n phÈm gia c«ng theo l« chø kh«ng ph¶i trªn c¬ së s¶n phÈm liªn tôc. Chøc n¨ng cña ng­êi kü s­ thiÕt kÕ quy tr×nh kinh tÕ x¸c ®Þnh m« h×nh cña l« s¶n xuÊt sao cho kinh tÕ ®èi víi ngµnh, tiÕt kiÖm côm vµ khèi, s¶n xuÊt gi¸n ®o¹n ®Æc biÖt thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp chÕ t¹o nhiÒu lo¹i s¶n phÈm , ch¼ng h¹n nh­ mét vµi thiÕt kÕ mét vµi m¸y b¬m n­íc theo cïng mét thiÕt kÕ. Trong nh÷ng tr­êng hîp nh­ vËy ng­êi ta th­êng tiªu chuÈn ho¸ c¸c chi tiÕt cÊu thµnh ®Ó cã thÓ sö dông nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c nhau hay nhiÒu s¶n phÈm kÝch cì kh¸c nhau. Cµng cã nhiÒu yªu cÇu s¶n phÈm th× cµng ®¶m b¶o ®­îc nh÷ng quy m« l« s¶n xuÊt tèi ­u vÒ kinh tÕ. S¶n xuÊt ®¬n chiÕc lo¹i nhá, s¶n xuÊt gi¸n ®o¹n th­êng cßn cã nghÜa lµ s¶n xuÊt ®¬n chiÕc lo¹i nhá, tøc lµ s¶n xuÊt theo ®¬n hµng cña kh¸ch hµng hay theo yªu cÇu ®Æc biÖt. S¶n xuÊt ®¬n chiÕc nhá lµ nÐt ®Æc tr­ng cña doanh nghiÖp chÕ t¹o nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ lín ®¾t tiÒn. Kh¸ch hµng cã thÓ ®Æt mét hai hay nhiÒu ®¬n vÞ s¶n phÈm: LÖnh s¶n xuÊt chØ bao gåm mét l« vµ vËt t­ còng ®­îc mua s¾m theo l« do nh÷ng ®¬n vÞ s¶n phÈm lµm xong,sÏ ®­îc giao lu«n. S¶n phÈm nµy cã thÓ ®­îc xem lµ th«ng th­êng khi nhµ chÕ t¹o vÉn ®ang s¶n xuÊt nã, nh­ng c¸c ®¬n vÞ s¶n phÈm ®­îc xem lµ s¶n xuÊt xong khi chóng ®­îc b¸n hÕt. MÆc dï trong mét sè tr­êng hîp cã thÓ cã nh÷ng ®¬n hµng lÆp l¹i,kh¶ n¨ng nµy kh«ng ®­îc tÝnh ®Õn trong khi thiÕt kÕ c¸c quy tr×nh s¶n xuÊt vµ trong khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . MÆt kh¸c c¸c c«ng cô,khu«n mÉu chuyªn dïng vÉn ®­îc l­u gi÷ l¹i ®Ò phßng nh÷ng tr­êng hîp ®ét xuÊt nh­ vËy. §iÒu nµy ®Æt ra vÊn ®Ò khã kh¨n cho ng­êi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc lo¹i nhá ph¶i b¶o qu¶n nh÷ng thø ®ã. C¸c kiÓu s¶n xuÊt hçn hîp,trong s¶n xuÊt hµng ho¸ hÇu hÕt c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ®Òu sö dông hai lo¹i s¶n xuÊt liªn tôc vµ gi¸n ®o¹n. Trong khi c¸c c«ng ®o¹n l¾p r¸p liªn tôc ®· trë lªn phæ biÕn, th× viÖc s¶n xuÊt liªn tôc tÊt c¶ c¸c chi tiÕt cÊu thµnh s¶n phÈm lµ ®­¬ng nhiªn. Môc tiªu phÊn ®Êu cña nhµ m¸y tù ®éng vÉn ch­a ®­îc phæ biÕn ë møc ®é mong muèn, lý do lµ khã cã thÓ c©n b»ng thêi gian chÕ t¹o mét ®¬n vÞ s¶n phÈm cho tÊt c¶ yªu cÇu vÒ cÊu thµnh chi tiÕt. Mét th¸ch thøc thùc tÕ ph¶i t¨ng tÝnh chÊt mÒm dÎo cña c¸c thiÕt bÞ c¬ khÝ ho¸ vµ tù ®éng ho¸ lµm sao cã thÓ sö dông chóng ®Ó chÕ t¹o c¸c chi tiÕt nhiÒu kÝch cì kh¸c nhau hay nhiÒu chi tiÕt kh¸c nhau cã thÓ gia c«ng trong cïng mét d©y truyÒn c¬ khÝ ho¸ .ViÖc gi¶i quyÕt thµnh c«ng vÊn ®Ò nµy cho phÐp kÕt hîp s¶n xuÊt liªn tôc víi thùc tÕ s¶n xuÊt gi¸n ®o¹n th«ng th­êng ë møc ®é lín h¬n. 4.KÕ ho¹ch s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp: S¶n xuÊt v« cïng quan träng ,c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt cho ta thÊy kh«ng ph¶i bÊt kú ®Çu vµo nµo còng t¹o ra ®Çu ra h÷u hiÖu. Muèn cã kÕt qu¶ tèt th× ph¶i cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt sao cho phï hîp.Víi môc ®Ých cña nã lµ: Tõ phÝa kh¸ch hµng: Ta kh«ng thÓ nãi r»ng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt chØ nh»m vÒ phÝa doanh nghiÖp, môc ®Ých cña nã cßn vÒ phÝa kh¸ch hµng, ®ã lµ th­îng ®Õ mµ doanh nghiÖp ph¶i phôc vô. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt sÏ gióp cho hµng ho¸ s¶n xuÊt ra ®óng lóc kÞp thêi, hµng ho¸ ®­îc trao b¸n kh«ng chËm trÔ. Lý do nµy gióp cho doanh nghiÖp gi÷ ®­îc uy tÝn víi kh¸ch hµng,®©y lµ tµi s¶n v« cïng quý gi¸ ®èi víi doanh nghiÖp, kh«ng nh÷ng thÕ cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt doanh nghiÖp gi÷ v÷ng tiÕn ®é s¶n xuÊt cña m×nh, doanh nghiÖp sÏ x¸c ®Þnh ®­îc s¶n xuÊt bao nhiªu, dù tr÷ bao nhiªu, mua b¸n bao nhiªu... TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu nµy khiÕn cho lîi nhuËn doanh nghiÖp ®¹t tèi ®a cã thÓ cã. Trong kÕ ho¹ch s¶n xuÊt doanh nghiÖp ph¶i tr¶ lêi c¸c c©u hái: + S¶n xuÊt bao nhiªu? + S¶n xuÊt ë ®©u? + Sö dông ®Çu vµo nh­ thÕ nµo ? + S¶n phÈm phô cña nã lµ g×? + VÊn ®Ò dù tr÷ ra sao ViÖc tr¶ lêi c©u hái ®Æt doanh nghiÖp ë ®©u? Kh«ng ph¶i dÔ dµng x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm cho mét nhµ m¸y míi, hay mét chi nh¸nh ë mét n¬i thÝch hîp l¹i cã ý nghÜa to lín, bëi v× c¸c tæ chøc nµy hoµn toµn kh«ng c¬ ®éng, mét khi ®· x©y dùng ë mét n¬i nµo th× sÏ ë ®ã m·i m·i. H¬n n÷a, ®Þa ®iÓm nhµ m¸y cã thÓ ¶nh h­ëng rÊt lín chi phÝ khai th¸c lîi nhuËn.V× vËy, cÇn ph¶i ph©n tÝch kü l­ìng ®Þa ®iÓm cña nhµ m¸y. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi c©u tr¶ lêi s¶n xuÊt ë ®©u.VÊn ®Ò nµy phô thuéc vµo giao th«ng vËn t¶i, nguån nh©n lùc gÇn thÞ tr­êng, gÇn nguån nguyªn liÖu, gÇn nhµ m¸y hiÖn cã, chi phÝ ®Êt ®ai, tµi nguyªn thiªn nhiªn. S¶n xuÊt bao nhiªu? Tr¶ lêi c©u hái nµy doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo thÞ tr­êng.Trong viÖc nµy, th× dù b¸o thÞ tr­êng lµ viÖc lµm cÇn thiÕt vµ cÇn ph¶i chÝnh x¸c. Sö dông ®Çu vµo vµ c¸c s¶n phÈm phô ®Çu ra nh­ thÕ nµo ®Ó tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ sao cho lîi nhuËn ®­îc cao. NhÊt lµ vÊn ®Ò dù tr÷ cÇn ph¶i ®­îc ®¶m b¶o sao cho hîp lý. §©y lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m bëi nã lµ mét chuçi c¸c m©u thuÉn ®ßi hái doanh nghiÖp cÇn ph¶i gi¶i quyÕt. III. KÕ ho¹ch dù tr÷ trong doanh nghiÖp . 1. Lý do dù tr÷ Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ doanh nghiÖp muèn dù tr÷, cã rÊt nhiÒu lý do, d­íi ®©y lµ mét trong nh÷ng lý do mµ em ®Ò cËp tíi. ViÖc dù tr÷ gióp doanh nghiÖp ng¨n ngõa nh÷ng trôc trÆc vÒ vËt chÊt kinh tÕ ®èi víi c¸c hoÆt ®éng cung øng vËt t­ hµng ho¸, ®Ó ®¶m b¶o ®óng n¬i nã cÇn ®Õn. Thø hai, chèng l¹i sù gi¸n ®o¹n cña qu¸ tr×nh cung cÊp do c¸c nguyªn nh©n kh«ng mong ®îi nh­ thêi tiÕt, tai n¹n, ®×nh c«ng... Thø ba nã ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cung øng dÞch vô liªn tôc, nh»m tho¶ m·n tèt nhÊt nhu cÇu kh¸ch hµng, kh¾c phôc ®­îc c¸c sai sãt trong dù ®o¸n cÇu vÒ hµng ho¸ cña doanh nghiÖp . Thø t­ lµ cã thÓ gi¶m thiÓu ho¸ ®­îc mét sè chi phÝ trong ®Æt vµ mua hµng. Nh­ vËy dù tr÷ ®­îc xÐt trªn c¸c ph­¬ng diÖn sau : + §Ó gi¶m thêi gian cÇn thiÕt ®¸p øng nhu cÇu. + Lµm b»ng ph¼ng møc s¶n xuÊt trong khi nhu cÇu thay ®æi. + B¶o vÖ c«ng ty tr­íc c¸c rñi ro do nh÷ng dù ®o¸n thÊp vÒ nhu cÇu. MÆt kh¸c dù tr÷ bao giê còng ®­îc coi lµ nguån nhµn rçi. Do ®ã khi dù tr÷ cµng cao th× cµng g©y ra l·ng phÝ, vËy dù tr÷ bao nhiªu ®­îc coi lµ hîp lý? C¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh th× muèn gi÷ møc dù tr÷ thÊp vµ s¶n xuÊt mÒm dÎo ®Ó c«ng ty cã thÓ ®¸p øng nhu c©u nh­ng sÏ h¹ thÊp møc ®Çu vµo tån kho. Thùc tÕ dù tr÷ nh­ lµ mét líp ®Öm lãt gi÷a nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. Khi nhu cÇu biÕn ®æi mµ hÖ thèng s¶n xuÊt cã thÓ ®iÒu chØnh kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña m×nh, hÖ thèng s¶n xuÊt kh«ng cÇn ®Õn líp ®Öm lãt tån kho. Víi c¸ch nh×n nhËn nh­ vËy c¸c lç lùc ®Çu t­ sÏ h­íng vµo mét hÖ thèng s¶n xuÊt linh ho¹t, ®iÒu chØnh s¶n xuÊt nhanh, thiÕt lËp quan hÖ tèt víi c¸c nhµ cung cÊp ®Ó cã thÓ ®Æt hµng thËt nhanh víi quy m« nhá. Cßn c¸c nhµ s¶n xuÊt th× muèn cã thêi gian vËn hµnh s¶n xuÊt dµi ®Ó sö dông hiÖu qu¶ m¸y mãc thiÕt bÞ, lao ®éng. Hä tin r»ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt ®Æt hµng víi quy m« lín cã thÓ bï ®¾p nh÷ng l·ng phÝ mµ dù tr÷ cao g©y ra, ®iÒu nay dÉn ®Õn mong muèn dù tr÷ cao. MÆc dï dïng môc tiªu gi¶m thÊp c¸c phÝ tæn liªn quan ®Õn dù tr÷ song c¸ch nh×n nhËn vÊn ®Ò theo nh÷ng chiÒu h­íng kh¸c nhau. Râ rµng trong nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh l­îng dù tr÷ hîp lý cÇn ph¶i x¸c ®Þnh mét c¸ch toµn diÖn. NÕu dù tr÷ qu¸ cao sÏ lµm t¨ng ®Çu t­ vµo tån kho. Dù tr÷ thÊp sÏ , tèn kÕm trong viÖc mua hµng,thiÕt bÞ s¶n xuÊt ,bá lì c¬ héi kinh doanh. Khi xem xÐt vÊn ®Ò chi phÝ dù tr÷ cã hai khuynh h­íng tr¸i ng­îc nhau. Cã chi phÝ t¨ng lªn khi dù tr÷ t¨ng, cã chi phÝ gi¶m khi dù tr÷ t¨ng.V× vËy cÇn ph¶i ph©n tÝch kü l­ìng c¸c chi phÝ dù tr÷ tr­íc khi ®i ®Õn mét ph­¬ng thøc hîp lý sao cho lµm cùc tiÓu chi phÝ cã thÓ cã. 2.Chi phÝ cña dù tr÷: 2.1 Chi phÝ t¨ng lªn khi t¨ng dù tr÷: - Chi phÝ vèn : §Çu vµo dù tr÷ ph¶i ®­îc xem xÐt nh­ tÊt c¶ c¸c c¬ héi ®Çu t­ ng¾n h¹n kh¸c. Trong ®iÒu kiÖn nguån vèn giíi h¹n, ®Çu t­ vµo dù tr÷ ph¶i chÊp nhËn phÝ tæn vÒ c¬ héi cña vèn ®Çu t­ vµo dù tr÷ vµ tû suÊt sinh lêi cña dù ¸n cã lîi ®· bÞ bá qua. Sù gia t¨ng dù tr÷ lµm t¨ng vèn cho dù tr÷ vµ chÊp nhËn phÝ tæn c¬ héi vèn cao. - Chi phÝ kho: Bao gåm chi phÝ l­u gi÷ nh­ chi phÝ kho b·i, tiÒn l­¬ng nh©n viªn, qu¶n lý kho b·i, c¸c ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n dù tr÷ (gi÷ nãng, chèng Èm, lµm l¹nh) - ThuÕ vµ b¶o hiÓm: Chèng l¹i rñi ro g¾n víi qu¶n lý dù tr÷, c«ng ty cã thÓ ph¶i tæn chi phÝ b¶o hiÓm, chi phÝ nµy sÏ t¨ng khi tån kho t¨ng. Dù tr÷ lµ mét tµi s¶n, nã cã thÓ bÞ ®¸nh thuÕ do ®ã dù tr÷ t¨ng chi phÝ thuÕ t¨ng. - Rñi ro kinh doanh: Trong thêi gian dù tr÷ s¶n phÈm ®Ó l©u cã thÓ bÞ l¹c hËu vµ gi¶m gi¸. 2.2 C¸c chi phÝ gi¶m khi tån kho t¨ng: - Chi phÝ ®Æt hµng: Lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh theo mçi lÇn ®Æt hµng vµ nhËn hµng nh­ chi phÝ ­íc l­îng, th­¬ng l­îng do chuÈn bÞ ®¬n hµng, tiÕp nhËn... Quy m« l« hµng lín sÏ cã Ýt lÇn ®Æt hµng h¬n th× chi phÝ ®Æt hµng trong n¨m Ýt h¬n v× sè lÇn ®Æt hµng Ýt. Song ®Æt hµng quy m« lín dù tr÷ b×nh qu©n t¨ng lªn vµ hiÓn nhiªn chÊp nhËn chi phÝ dù tr÷ cao. - Gi¶m gi¸ do chiÕt khÊu khèi l­îng lín: §Æt hµng quy m« lín cã thÓ ®­îc h­ëng sù gi¶m gi¸ chiÕt khÊu. - Chi phÝ chuÈn bÞ s¶n xuÊt: C¸c hÖ thèng s¶n xuÊt chÕ t¹o cÇn chi phÝ cho mçi lÇn chuÈn bÞ s¶n xuÊt gåm, chi phÝ chuÈn bÞ tµi liÖu, m¸y mãc nhµn rçi, chi phÝ nh©n c«ng chuÈn bÞ ,phÕ phÈm do s¶n xuÊt thö... Khi dù tr÷ t¨ng th× nã sÏ lµm gi¶m mét sè chi phÝ vµ lµm t¨ng c¸c chi phÝ kh¸c. Møc dù tr÷ hîp lý lµ cùc tiÓu ho¸ tæng chi phÝ cã liªn quan, muèn lµm tèt viÖc nµy ®ßi hái ph¶i cã mét kÕ ho¹ch dù tr÷ hîp lý. IV.tiÕp cËn vÊn ®Ò lý thuyÕt kÕ ho¹ch s¶n xuÊt va dù tr÷ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng: 1.Vai trß kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ dù tr÷ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng: 1.1Sù cÇn thiÕt tån t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng: DiÖn tÝch mÝa ®­êng ®Õn n¨m 2003®¹t 317.4 ngh×n ha, cã 44 nhµ m¸y ®­êng lín tËp trung lín ë §BSCL. C©y mÝa giê ®©y kh«ng chØ ®­îc xem lµ trång ®Ó lÊy ®­êng mµ cßn cho ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm kh¸c. Cung cÊp mËt, chÕ biÕn nhiÕu trong nhiÒu nghµnh c«ng nghiÖp, tËn thu b· mÝa ®Ó lµm v¸n Ðp,lµm ph©n bãn, lµm thùc phÈm ®Ó nu«i bß, trång nÊm, lµm nguyªn liÖu cho nhiÒu nghµnh n¨ng l­îng nh­ s¶n xuÊt ®iÖn, ®èt lß...C¸c nhµ m¸y nµy tån t¹i kh¸ n©u ®êi tèn rÊt nhiÒu tiÒn cña cña nhµ n­íc, ë nhiÒu n¬i nghÒ trång mÝa cung cÊp nguyªn liÖu cho nhµ m¸y ®­êng lµ mét nghÒ truyÒn thèng.Víi vai trß nh­ vËy th× sù tån t¹i cña c¸c nhµ m¸y nµy lµ cÇn thiÕt. Nh­ng hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng th­êng xuyªn bÞ thua lç ,®iÒu nµy khiÕn cho c¸c nhµ qu¶n lý ®ang b¨n kho¨n gi÷a sù tån t¹i cña chóng. §¬n cö ra vÝ dô vÒ c©y mÝa ë DBSCL hiÖn lµ ®ßn c©n kinh tÕ, mét bªn treo h¬n 400 tû ®ång lç lµ luü kÕ 3 n¨m (1999-2002) cña 7 nhµ m¸y ®­êng, bªn kia lµ mãn nî khã ®ßi cña n«ng d©n trång mi¸.§iÒu ®¸ng ng¹i lµ c¶ hai bªn ®èi kh¸ng cµng lóc cµng nÆng thªm ,chiÕc ®ßn c©n vèn mang h­¬ng vÞ ngät ngµo nh­ng võa nhá võa gißn nµy ch¾c ch¾n cã lóc gËp gÉy. Khi Êy kh«ng nh÷ng kh«ng thÓ cøu næi n«ng d©n mµ t×m ®©u ra nguån tµi chÝnh ®Ó tr¶ nî ®· vay ®Çu t­ ban ®Çu vµ bï lç cho c¸c nhµ m¸y. HiÒn giê chóng ta ®ang ®èi mÆt víi t×nh tr¹ng gi¸ mÝa h¹, gi¸ ®­êng t¨ng nh­ng kh«ng ph¶i v× vËy mµ n«ng d©n kh«ng trång mÝa c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng kh«ng tån t¹i. Bëi chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn ®­îc vai trß cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Hä chÝnh lµ ng­êi tiªu thô s¶n phÈm cña n«ng d©n.VÝ nh­ trång mÝa ë Trµ Vinh ®· cã tõ n©u ®êi, nã trë thµnh nghÒ lµ nguån thu nhËp chÝnh cña ng­êi d©n, nhÊt lµ n«ng d©n vïng ven s«ng HËu. Trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, c©y mÝa ®­îc hai huyÖn Trµ Có vµ TiÓu CÇn xem lµ c©y chñ lùc. Tõ khi cã nhµ m¸y ®­êng c«ng suÊt 15000tÊn mÝa c©y /ngµy cña tæng c«ng ty mÝa ®­êng I chuyÓn vÒ ®Þa ph­¬ng t¹i x· L­u NghiÖp Anh, huyÖn Trµ Có, c©y mÝa b¾t ®Çu ph¸t triÓn m¹nh ë vïng l©n cËn nhµ m¸y. §ã lµ vÝ dô ®iÓn h×nh vÒ vai trß to lín cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng. Chóng ta kh«ng thÓ phñ nhËn ®iÒu ®ã, nh­ng chóng ta kh«ng thÓ lµm ng¬ tr­íc nh÷ng khã kh¨n mµ doanh nghiÖp m¾c ph¶i do nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc thï cña s¶n phÈm g©y ra. 1.2. C¸c ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm ®­êng. Sãc tr¨ng lµ vïng trång mÝa cã n¨ng xuÊt cao nhÊt ë §BSCL, mïa thu ho¹ch mÝa n¨m 2002 c¸c hé b¸n ®­îc gi¸ mÝa rÊt cao, b×nh th­êng lµ 200-390 ®ång/kg. Cuèi vô cã hé b¸n ®­îc víi gi¸ 500®/kg.Cßn n¨m 2003 c©y mÝa trång ngoµi ®ång kh«ng ai mua. Nguyªn nh©n do n¨ng xuÊt mÝa lªn cao, nguån dù tr÷ ®­êng cña c¸c nhµ m¸y tõ n¨m tr­íc ®Ó l¹i nhiÒu, nÕu thêi kú thuËn lîi th× lµm s¶n l­îng t¨ng lªn n÷a. Vô mÝa n¨m 2001 –2002 cµng vÒ cuèi gi¸ mÝa lªn cµng cao ( 350000 – 370000®/tÊn) ®· kÝch thÝch n«ng d©n gia t¨ng trång mÝa cho vô 2002 –2003, ®iÒu nµy ¶nh h­ëng tíi møc dù tr÷ s¶n phÈm ®­êng, ®Æc biÖt vÊn ®Ò dù b¸o rÊt khã kh¨n bëi kh«ng ph¶i c¸i g× còng cã thÓ dù ®o¸n chÝnh x¸c ®Æc biÖt lµ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn thêi vô. Mét ®Æc tr­ng n÷a cña s¶n phÈm ®­êng lµ rÊt khã b¶o qu¶n bëi nã liªn quan ®Õn thêi tiÕt, nhiÖt ®é.. chi phÝ dù tr÷ vµ b¶o qu¶n t¨ng lªn. V× vËy ®èi víi dù tr÷ vµ b¶o qu¶n s¶n phÈm ®­êng sao cho hîp lý. Ngoµi ra nã cßn rÊt nh¹y c¶m víi thÞ tr­êng thÕ giíi vµ nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo. NÕu s¶n l­îng mÝa qu¸ nhiÒu céng víi l­îng d­ thõa cña kú tr­íc, nhu cÇu t¨ng kh«ng t­¬ng xøng g©y ¶nh h­ëng tiªu cùc ®Õn s¶n phÈm ®­êng. Dù ®o¸n s¶n phÈm ®­êng cña liªn linh ch©u ¢u trong liªn vô 01-02 t¨ng tõ 16 –17,4 triÖu tÊn ®Èy gi¸ ®­êng gi¶m xuèng ®Õn møc kû lôc. L­îng ®­êng t¹i liªn minh ch©u ©u, thæ nhÜ kú, Nam phi, óc, Mü vµ Braxin t¨ng m¹nh sÏ g©y ¸p lùc ®èi víi c¸c n­íc s¶n xuÊt ®­êng kh¸c. Trung quèc hÇu nh­ kh«ng tham gia thÞ tr­êng nhËp khÈu vµ s¶n l­îng ®­êng Mü t¨ng. Chç dùa chung cña thÞ tr­êng nhËp khÈu sÏ ®æ dån vµo Nga. N¬i dù ®o¸n kh«ng cã sù t¨ng lªn cña s¶n phÈm néi ®Þa. MÆc dï vËy thÞ tr­êng thÕ giíi kh«ng tr¸nh khái suy tho¸i. C¸c nhµ s¶n xuÊt ®­êng trªn thÕ giíi ph¶i ®øng tr­íc t×nh tr¹ng gi¸ ®­êng thÊp cho ®Õn khi møc c©n b»ng cung -cÇu ®­îc thiÕt lËp. §Ó s¶n xuÊt ®­êng th× nguyªn liÖu kh«ng thÓ thiÕu ®ã lµ mÝa, gi¸ nguyªn liÖu nµy t¨ng th× gi¸ ®­êng t¨ng, ®©y lµ ®iÒu hiÓn nhiªn mµ c¸c doanh nghiÖp ®Òu nh×n thÊy. Vô mÝa n¨m 2001-2002 gi¸ mÝa lªn qu¸ cao ®· kÝch thÝch n«ng d©n trång mÝa cho liªn vô 2002 – 2003. Gi¸ ®­êng còng h¹, liªn vô 01 –02 sù gÆt h¸i thµnh c«ng cña ng­êi d©n trång mÝa do gÝa mÝa qu¸ cao nh­ng gi¸ ®­êng l¹i t¨ng ®· kh«ng lµm cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng s¸ng sña h¬n, ®Ó nã cßn phô thuéc vµo gi¸ ®­êng trªn thÕ giíi. Gi¸ ®­êng trong n­íc cao lµ mét ®iÒu thuËn lîi cho hµng n­íc ngoµi trµn vµo. NhÊt lµ ®­êng lËu, theo sè liªu n¨m 2001 l­îng ®­êng nhËp lËu tõ Th¸i Lan qua biªn giíi T©y Nam tËp trung t¹i c¸c c­¶ khÈu thuéc An Giang, §ång Th¸p, Long An, T©y Linh, råi to¶ ®i tiªu thô ë nhiÒu n¬i. ­íc tÝnh t¹i An Giang thêi ®iÓm nµy cã kho¶ng 300 tÊn ®­êng nhËp lËu, nÕu cø gi÷ tèc ®é nh­ vËy chØ trong vßng 2 th¸ng , nhËp ®­êng nhËp lËu ë An Giang cã thÓ gÇn b»ng s¶n l­îng 1 n¨m cña nhµ m¸y s¶n xuÊt cì lín ë miÒn §«ng Nam Bé. L­îng ®­êng nhËp lËu 2001 lµ 163 tÊn b¾t ®­îc kh«ng b»ng mét nöa l­îng nhËp lËu qua cöa khÈu An Giang trong vßng mét ngµy. Thùc tÕ ngµnh ®­êng ®­îc nhµ m¸y b¶o hé kh¸ toµn diÖn lµ mét trong 4 mÆt hµng khi nhËp khÈu ph¶i cã h¹n ng¹ch do nhµ n­íc cÊp, ®­êng nhËp vµo ViÖt Nam ph¶i chôi thuÕ nhËp khÈu lªn tíi 50%( c¶ VAT). Tuy vËy ®­êng nhËp lËu kh«ng dÔ g× ng¨n c¶n, nã lµm lòng ®o¹n thÞ tr­êng trong n­íc. Víi s¶n phÈm ®­êng nguån nguyªn liÖu mÝa lµ v« cïng quan träng. Nã phô thuéc rÊt lín vµo thêi vô, v× vËy s¶n xuÊt ®­êng ph¶i t¨ng tÝnh mÒm dÎo, h×nh thøc s¶n xuÊt liªn tôc. Víi t×nh h×nh thÞ tr­êng mÝa lu«n thÊt th­êng th× vÊn ®Ò dù b¸o khã kh¨n nh­ng cÊn thiÕt cho viÖc ®­a ra kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ dù tr÷. Tuy dù tr÷ ®­êng rÊt m¹o hiÓm nh­ng nã chèng l¹i sù d¸n ®o¹n cña qu¸ tr×nh cung øng do nguyªn nh©n kh«ng mong ®îi nh­ thêi tiÕt, ®¶m b¶o qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cung øng dÞch vô liªn tôc nh»m tho¶ m·n tèi ­u ®ßi hái cña kh¸ch hµng kh¾c phôc sù sai xãt trong dù ®o¸n cÇu, gi¶m mét sè chi phÝ trong ®Æt vµ mua hµng.... 2. HiÖn tr¹ng cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n phÈm ®­êng. Theo bé N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n vô mÝa ®­¬ng 01 – 02 diÖn tÝch mÝa ­íc tÝnh ®¹t 310000 ha, t¨ng 2,3 % so víi vô tr­íc. Trong ®ã diÖn tÝch trång mÝa thuéc phÇn quy ho¹ch cña c¸c nhµ m¸y ®­êng lµ 233100 ha chiÕm 75,2 % tæng diÖn tÝch trång mÝa c¶ n­íc. N¨ng xuÊt mÝa b×nh vô 01- 02 ­íc ®¹t 50 tÊn/ha t¨ng 3 tÊn/ha so víi vô tr­íc, s¶n l­îng mÝa ­íc ®¹t 15,5 triÖu tÊn t¨ng gÇn 1 triÖu tÊn. Tuy nhiªn so víi tæng c«ng xuÊt c¸n Ðp cña c¸c nhµ m¸y chÕ biÕn ®­êng c«ng nghiÖp vô 01- 02 kho¶ng 82800 tÊn mÝa c©y/ngµy th× s¶n l­îng mÝa vÉn cßn thiÕu hôt lín. ®©y lµ nguyªn nh©n lµm gi¸ mÝa c©y vô 01- 02 liªn tôc t¨ng. Trong vô 02-03 mét sè nhµ m¸y ®­êng ®· vËn hµnh víi c«ng xuÊt gÊp ®«i, ba c«ng xuÊt thiÕt kÕ. ThÕ nh­ng t¹i nhiÒu vïng mÝa nguyªn liÖu, mÝa qu¸ tuæi thu ho¹ch ®· chÕt kh« trªn ®ång mµ kh«ng cã ng­êi ®Õn mua. Ng­êi trång mÝa qu¸ bèi råi ph¶i ch¹y ng­îc ch¹y xu«i t×m ®­êng ®­a c©y mÝa tíi trùc tiÕp nhµ m¸y, mét viÖc lµm kh«ng dÔ chót nµo! Do ¶nh h­ëng cña vô tr­íc ®· lµm cho s¶n l­îng trång mÝa më réng thªm, theo sè liÖu 2002- 2003 diÖn tÝch mÝa lµ 317,4 ng×n ha s¶n l­îng ®¹t 16823,5 ngh×n tÊn t¨ng 14,8% so víi vô tr­íc. Tuy vËy chÊt l­îng gièng mÝa ch­a tèt, ®Ó t×m gi¶i ph¸p æn ®inh cho c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ®­êng, bé NN & PTNT míi ®©y ®­a ra dù th¶o ®Ò ¸n “ ph¸t tiÓn gièng mÝa cho vïng nguyªn liªu cho c¸c nhµ m¸y ®­¬ng giai ®o¹n 03-08” nhiÒu nhµ qu¶n lý cho r»ng n¨ng xuÊt mÝa trªn mét sè diÖn tÝch dï cã t¨ng cao nh­ng sù gia t¨ng Êy cßn chËm vµ kh«ng ®Òu. Nguyªn nh©n v× vÉn cßn t×nh tr¹ng thiÕu gièng mÝa tèt gi¸ hîp lý ®¸p øng ®óng yªu cÇu tr«ng míi t¹i chç. Ngµnh mÝ ®­êng nh÷ng n¨m qua ®· nhËp néi vµ chän läc tõ c¸c nø¬c ®­îc h¬n 10 gièng mÝa th©m canh cã n¨ng xuÊt cao. C¸c lo¹i gièng nµy ®­îc kh¶o nghiÖm, khu vùc ho¸ ë 28 ®iÓm ®¹i diÖn cho c¸c vïng nguyªn liÖu mÝa c¶ n­íc, b­íc ®Çu lai t¹o chän ®­îc 26 lo¹i gièng tèt ®Ó x©y dùng c¬ cÊu bé gièng cho tõng vïng theo quy tr×nh th©m canh. V× vËy cÇn x©y dùng hÖ thèng s¶n xuÊt gièng g¾n víi vïng nguyªn liÖu mµ lßng cèt lµ c¸c tr¹i gièng cña chÝnh nhµ m¸y ®­êng, nhµ m¸y g¾n víi vïng nguyªn liÖu chÝnh lµ c¬ së ®Ó thùc hiÖn quyÕt ®Þnh 80 ngµy 20 – 06 n¨m 2002 cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch tiªu thô n«ng phÈm th«ng qua hîp ®ång. ViÖc quy ho¹ch vïng mÝa nguyªn liÖu, ph¶i ®­îc thùc hiÖn tèt, nh­ng vÊn ®Ò nµy gÆp nhiÒu trë ng¹i vÒ hÖ thèng giao th«ng khã kh¨n dÉn ®Õn viÖc ®Çu t­ quy ho¹ch chØ ®¹o vïng nguyªn liÖu cña nhµ m¸y ch­a ®­îc quan t©m ®óng møc. Nhµ m¸y phã mÆc s¶n xuÊt ho ng­êi d©n.khã kh¨n trong ký kÕt hîp ®ång mua mÝa cña n«ng d©n, vÝ nh­ trong liªn vô 2002 –2003 khëi vô s¶n xuÊt, nhiÒu n«ng d©n lo sî mÝa thu ho¹ch ®«ng ken gi¸ c«ng, vËn chuyÓn ®Õn nhµ m¸y ®Òu t¨ng sÏ ®Èy gi¸ thµnh cao h¬n gi¸ bao tiªu lªn kh«ng d¸m ký hîp ®ång s¶n xuÊt víi c«ng ty mÝa ®­êng h¬n n÷a viÖc s¶n xuÊt theo hîp ®ång dÔ ph¸t sinh c¸c vÊn ®Ò r¾c r«Ý khi giao s¶n phÈm mµ n«ng d©n lo ng¹i phÇn thiÖt sÏ thuéc vÒ m×nh. ChÝnh v× thÕ mµ c«ng ty chØ ký hîp ®ång víi 6% diÖn tÝch mÝa cña toµn tØnh Sãc Tr¨ng. «ng nguyÔn Minh Ch©u gi¸m ®èc c«ng ty mÝa ®­êng Sãc Tr¨ng cho biÕt “ ®Çu vô c«ng ty ®· ký hîp ®ång hoa tiªu gÇn 800ha cho n«ng d©n víi gi¸ 200 –220 ®/kg, tuy nhiªn khi n«ng d©n giao mÝa cho nhµ m¸y ®iÒu hä lo ng¹i ®· x¶y ra. NhiÒu tr­êng hîp chÊp nhËn gi¸ 140®/kg. Tr­íc t×nh c¶nh nµy võa mÊt cña, võa mang nî cña n«ng d©n c«ng ty sÏ ­u tiªn thu mua hÕt sè mÝa trong hîp ®ång, trî c­íc vËn chuyÓn 20®/kg. Kh«ng cßn ®­êng nµo kh¸c n«ng d©n giao mÝa theo hîp ®ång gièng nh­ viÖc “ hèi l¹i cña ®æ”, lç Ýt cßn h¬n tr¾ng tay! VÒ phÝ nguyªn liÖu khã kh¨n lµ vËy nh­ng doanh nghiÖp kh«ng cã g× tèt ®Ñp h¬n, ®iÒu hµnh s¶n xuÊt cßn yÕu n¨ng lùc ho¹t ®éng kÐm m¸y mãc thiÕt bÞ l¹c hËu s¶n phÈm chÊt l­îng kÐm chi phÝ cao dÉn ®Õn gi¸ cao, ®èi mÆt víi vÊn ®Ò nµy chóng ta ph¶i biÕt ®­îc nhu cÇu s¶n xuÊt ®­îc hîp lý ®Ó tho¶ lßng ng­êi d©n vµ sù mong ®îi cña doanh nghiÖp. 3. Nhu cÇu s¶n xuÊt ®­îc. S¶n l­îng ®­êng t¨ng, nhËp lËu t¨ng ®· lµm tån kho ®­êng t¨ng m¹nh lµ nguyªn nh©n lµm gÝa ®­êng trong n­íc nh÷ng n¨nm qua cã xu h­íng gi¶m m¹nh nh­ng gi¸ ®­êng trong n­íc cßn cao h¬n so víi c¸c n­íc trong khu vùc N¨m 2000 2001 2002 2003 Gi¸ ®­êng 5250 6640 5800 S¶n l­îng 1208,7 1059,5 1077,8 1100 VËy nhu cÇu s¶n xuÊt ®­êng ngµy cµng t¨ng, nh­ng ®Ó chiÕm ®­îc thÞ tr­êng trong n­íc lµ ®iÒu khã kh¨n. NghÜ ®Õn xuÊt khÈu liÖu cã ph¶i lµ qu¸ xa vêi. HiÖp héi mÝa ®­êng cho biÕt, s¶n l­îng ®­êng c«ng nghiÖp 2003 theo ®¨ng ký 44 nhµ m¸y c¶ n¨m sÏ ®¹t 962000 tÊn ®­êng tån kho tõ vô tr­íc. Tæng nguån cung sÏ t¨ng lªn 1,2 triÖu tÊn. So víi nhu cÇu trong n­íc ngµnh mÝa ®­êng néi ®Þa sÏ d­ thõa tõ 200 ngh×n ®Õn 300 ngh×n tÊn ®­¬ng.§Ó gi¶i quyÕt nã chóng ta ®· tÝnh ®Õn xuÊt khÈu ®­ëng. Nh­ng vÊn ®Ò nµy trë lªn kh«ng t­ëng khi mµ gi¸ ®­êng tiÕp tôc h¹ thÊp, s¶n l­îng ®­êng l­u th«ng h¹n chÕ ®©y lµ nguy c¬ lµm cho nganh mÝa ®­êng trong n­íc tr­ît dµi trªn con ®­êng thua lç. Theo sè liªu b¸o c¸o tõ bé NN&PTNT cho biÕt cã ®Õn 38/44 nhµ m¸y chÕ biªn ®­êng trªn c¶ n­íc thua lç trong thêi gian nµy gÇn 300 tû ®ång, trong ®ã cã 5 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi. nguyªn nh©n cña sù thua lç lµ thiÕu quy ho¹ch ®Çu t­ vïng nguyªn liÖu, kh«ng ký hîp ®ång mua mÝa cña n«ng d©n, n¨ng xuÊt mÝa trung b×nh ®¹t tõ 50 tÊn/ha chØ gÇn b»ng 75% n¨ng xuÊt trung b×nh trªn thÕ giíi. Tr÷ l­îng s¶n phÈm ®­êng rÊt bÊp bªnh, qua mçi n¨m mçi kh¸c cã thÓ liªn vô n¨m nay tiªu thô nhiÒu mÝa s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm ®­êng nh­ng liªn vô n¨m tíi mÝa trång ra ®Ó “ lµm cñi”. V× vËy dù b¸o nhu cÇu lµm mét viÖc lµm cÇn thiÕt, quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu hiÖn t¹i rÊt khã kh¨n ®ßi hái c¸c cÊp ngµnh ph¶i thùc hiÖn nhanh chãng. 4.Nh÷ng vÊn ®Ò cèt yÕu cña s¶n xuÊt vµ dù tr÷ ®­êng. §iÒu khã nhÊt trong c«ng t¸c lËp kÕ ho¹ch kinh doanh ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ thiÕu th«ng tin sè liÖu thèng kª. ViÖc lËp kÕ ho¹ch dùa vµo ba c¨n cø chÝnh lµ: Nguån nguyªn liÖu ®Çu vµo, thø hai lµ c¨n cø trªn n¨ng lùc nhµ m¸y thø ba lµ thÞ tr­êng. VÊn ®Ò ®Çu tiªn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt sè ®­êng dù tr÷ cÇn lµm lµ thu thËp sè liÖu thèng kª qua c¸c n¨m vÒ s¶n xuÊt vµ dù tr÷ s¶n phÈm ®­êng. Thùc tÕ cho thÊy n¨ng lùc s¶n xuÊt cña nhµ m¸y ®­êng rÊt kÐm. Theo sè liÖu 2002 bé NN& PTNT cho r»ng diÖn tÝch mÝa ë vïng nguyªn liÖu tËp trung cho 44 nhµ m¸y ®­êng hiÖn cã trong c¶ n­íc chØ ®¹t b»ng 200 ngh×n ha (hiÖn t¹i lµ 241227 ha) n¨ng xuÊt b×nh qu©n ®¹t 70 tÊn/ha th× ®· ®ñ mÝa nguyªn liÖu cho c¸c nhµ m¸y. Víi n¨ng lùc h¹n chÕ cña m×nh nÕu kh«ng cã sù quy ho¹ch vïng nguyªn liÖu th× ®iÒu nµy sÏ g©y bÊt an cho ng­êi d©n trång mÝa. Trong tr­êng hîp nhµ m¸y ®­êng Sãc Tr¨ng trong liªn vô 02 - 03 doanh nghiÖp chØ thua mua ®­îc gÇn 6% s¶n l­îng mÝa cña n«ng d©n, vËy s¶n l­îng mÝa cßn l¹i sÏ ®i vÒ ®©u? VÒ phÝa thÞ tr­êng th­êng xuyªn bÞ lòng ®o¹n bëi l­îng ®­êng nhËp lËu. Gi¸ ®­êng trªn thÕ giíi thÊp h¬n gi¸ ®­êng trong n­íc ®· lµm cho thÞ tr­êng trong n­íc ngµy cµng bÞ thu hÑp v­¬n ra thÞ tr­êng n­íc ngoµi lµ v« cïng khã kh¨n. ®øng tr­íc t×nh h×nh ®ã vai trß kÕ ho¹ch ®­îc n©ng cao h¬n lóc nµo hÕt, gi¶i ph¸p cho ngµnh mÝa ®­êng kh«ng ph¶i lµ ®¬n gi¶n. 5. Gi¶i ph¸p cho nhµ m¸y ®­êng Tr­íc hÕt cÇn x©y dùng hÖ thèng gièng mÝa g¾n víi vung nguyªn liÖu mµ lßng cèt lµ c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt ®­êng. Trong t­¬ng lai, nhµ m¸y nµo cã vïng nguyªn liÖu æn ®Þnh cã n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh th× lªn gi÷ l¹i, nhµ m¸y nµo kh«ng cã ®iÒu kiÖn trªn th× cho ph¸ s¶n. BiÖn ph¸p n©ng cao gièng mÝa lµ biÖn ph¸p æn ®Þnh cho nganh mÝa ®­êng mµ chóng ta hµon toµn thùc hiÖn ®­îc trong tÇm tay. Ng­êi trång mÝa ph¶i ®­îc h­íng dÉn ®Ó thùc sù quan t©m ®Õn chÊt l­îng mÝa ngay tõ kh©u chän gièng, ch¨m sãc, bãn ph©n... hÖ thèng giao th«ng ph¶i cã thay thay ®æi sao cho thuËn lîi cho viÖc ®Çu t­ vµ quy ho¹ch ®­îc dÔ dµng, quan t©m ®óng møc h¬n. Trong s¶n xuÊt cã sù kÕt hîp ¨n ý gi÷a nhµ m¸y vµ ng­êi d©n sao cho ®«i bªn cïng cã lîi. VÊn ®Ò t¨ng n¨ng lùc ho¹t ®éng lµ viÖc lµm cÇn thiÕt ®Ó doanh nghiÖp thu mua s¶n l­îng mÝa cña ng­êi d©n nhiÒu h¬n, tr¸nh ®­îc thua lç cho d©n. Nh­ng ®Ó doanh nghiÖp cã l·i th× chÊt l­îng mÝa ph¶i tèt, n¨ng xuÊt cao, chi phÝ thÊp...®Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒu nµy th× ph¶i ®æi míi ph­¬ng thøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý. VÊn ®Ò dù tr÷ cÇn ph¶i xem xÐt dùa vµo ®Æc tr­ng cña s¶n phÈm. KÕt luËn Trong thêi ®¹i ngµy nay ho¹t ®éng s¶n xuÊt phong phó vµ ®a d¹ng. NÒn kinh tÕ thÞ tr­êng biÕn ®éng kh«ng ngõng, nã gièng nh­ mét c« g¸i ®Ñp hÊp dÉn nh­ng ®áng ®¸nh khã n¨m b¾t. NÕu kh«ng cã kÕ ho¹ch s¶n xuÊt th× doanh nghiÖp sÏ mß mÉm kh«ng biÕt s¶n xuÊt sÏ ®i ®Õn ®©u. Nh­ng rÊt tiÕc c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam l¹i xem nhÑ vÊn ®Ò nµy, nhiÒu doanh nghiÖp lËp kÕ ho¹ch xong råi ®Ó ®Êy hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng kÕ ho¹ch. Trong c¸c tr­êng ®¹i häc kh«ng cã h¼n chuyªn ngµnh vÒ vÊn ®Ò nµy. Tõ nhiÒu thiÕu xãt trong hiÖn thùc, víi sù tr× trÖ cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× vÊn ®Ò kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ph¶i n©ng ë tÇm cao míi. Mét vÝ dô ®iÓn h×nh lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng, mét doanh nghiÖp cã truyÒn thèng tån t¹i l©u n¨m vËy mµ giê ®©y ®ang chªnh vªnh trªn bê vùc mét bªn lµ lç hµng tû ®ång céng víi nî ng­êi d©n, mét bªn lµ kho¶n vèn ®Çu t­ khæng lå cña nhµ n­íc vµ l­îng mÝa ng­êi d©n trång. VÊn ®Ò kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ dù tr÷ ®­îc c¸c doanh nghiÖp nµy n©ng cao h¬n khi nµo hÕt. Môc lôc PhÇn më ®Çu PhÇn néi dung I. Tæng quan vÒ kÕ ho¹ch trong doanh nghiÖp 1. Tæng quan vÒ doanh nghiÖp 1.1. Kh¸i niÖm vÒ doanh nghiÖp 1.2. Môc itiªu ho¹t ®éng c¶u doanh nghiÖp 1.3. C¸c giai ®o¹n kÕ ho¹ch kinh doanh 1.4. Qu¶n lý s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp 2. Kh¸i qu¸t kÕ ho¹ch kinh doanh trong doanh nghiÖp 2.1. Kh¸i niÖm kÕ ho¹ch kinh doanh trong doanh nghiÖp 2.2. Nh÷ng thö th¸ch vµ thuËt lîi c¶u doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng 3. HÖ thèng kÕ ho¹ch kinh doanh trong doanh nghiÖp II. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ kÕ ho¹ch dù tr÷ trong doanh nghiÖp 1. Vai trß ho¹t ®éng s¶n xuÊt 2. §Æc ®iÓm cña nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i 3. C¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt 3.1. S¶n xuÊt liªn tôc 3.2. S¼n xuÊt gi¸n ®o¹n 4. KÕ ho¹ch s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp III. KÕ ho¹ch d÷ tr÷ trong doanh nghiÖp 1. Lý do dù tr÷ 2. Chi phÝ cña dù tr÷ 2.1. C¸c chi phÝ lµm t¨ng khi tån kho t¨ng 2.2. C¸c chi phÝ gi¶m khi tån kho t¨ng IV. TiÕp cËn vÊn ®Ò lý thuyÕt kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ dù tr÷ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng 1. Vai trß kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ dù tr÷ trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng 1.1. Sù cÇn thiÕt tån t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­êng 1.2. C¸c ®Æc ®iÓm c¶u s¶n phÈm ®­êng 2. HiÖn tr¹ng cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n phÈm ®­êng 3. Nhu cÇu s¶n xuÊt ®­îc 4. Nh÷ng vÊn ®Ò cèt yÕu c¶u s¶n xuÊt vµ dù tr÷ ®­êng 5. Gi¶i ph¸p cho nhµ m¸y ®­êng KÕt luËn