Khai thác động cơ ZMZ - 4062 lắp trên xe UAZ - 3160 và tính toán hệ thống làm mát

Ch­¬ng 1 Giíi thiÖu chung vÒ ®éng c¬ B6 vµ kh¶ n¨ng c­êng ho¸ c«ng suÊt 1.1. §Æc ®iÓm kÕt cÊu cña ®éng c¬: §éng c¬ B6 lµ lo¹i ®éng c¬ diezel 4 kú 1 hµng xi lanh, lµm m¸t b»ng n­íc kiÓu tuÇn hoµn c­ìng bøc, kh«ng dïng qu¹t giã lµm m¸t mµ lîi dông dßng khÝ x¶ th«ng qua thïng tiÕt l­u ®Ó lµm m¸t n­íc. §éng c¬ B6 do Liªn X« s¶n xuÊt vµ ®­îc sö dông trªn xe T¨ng PT-76, cã 6 xi lanh bè trÝ th¼ng hµng, kh«ng t¨ng ¸p, cã buång ch¸y thèng nhÊt, b«i tr¬n b»ng ph­¬ng ph¸p tuÇn hoµn c­ìng bøc kÕt hîp vung tÐ. H×nh 1.1. MÆt c¾t ngang ®éng c¬ B6 C¸c th«ng sè kü thuËt chÝnh cña ®éng c¬: Hµnh tr×nh pÝt t«ng S 180 (mm) §­êng kÝnh xi lanh D 150 (mm) Tû sè nÐn e 15 Sè xy lanh i 6 Thø tù lµm viÖc 1-5-3-6-2-4 ThÓ tÝch c«ng t¸c cña xi lanh Vh 3,18 (dm3) C«ng suÊt ®Þnh møc Ndm 176,64(kW) Sè vßng quay ®Þnh møc ndm 1800 (v/ph). Gãc më sím xu p¸p n¹p a1 20(oGQTK) Gãc ®ãng muén xu p¸p n¹p a2 44(oGQTK) Gãc më sím xu p¸p th¶i b1 48(oGQTK) Gãc ®ãng muén xu p¸p th¶i b2 20(oGQTK) Gãc trïng ®iÖp GT§ 40(oGQTK) Gãc phun sím jS 30¸ 32 (oGQTK) 1.1.1. C¬ cÊu khuûu trôc thanh truyÒn. a. Nhãm chi tiÕt cè ®Þnh. Hép trôc khuûu: - C«ng dông: Dïng lµm bÖ l¾p c¸c chi tiÕt, c¸c côm m¸y cña ®éng c¬. - CÊu t¹o : + Gåm 2 nöa riªng biÖt: nöa trªn vµ nöa d­íi. §­êng t©m trôc khuûu n»m trong mÆt ph¼ng ghÐp gi÷a 2 nöa hép. Nöa phÝa trªn ®­îc cè ®Þnh c¸c chi tiÕt nh­: c¬ cÊu phèi khÝ, m¸y ph¸t ®iÖn, bÇu läc dÇu b«i tr¬n, th©n b¬m cao ¸p, bªn trong cã 7 v¸ch ng¨n lµm æ trôc cña khuûu trôc. Nöa d­íi lµ c¸c khoang chøa dÇu, b¬m nhiªn liÖu thÊp ¸p, b¬m n­íc vµ c¶m biÕn ®ång hå tèc ®é. 2 nöa hép trôc khuûu ®­îc cè ®Þnh b»ng c¸c vÝt cÊy c¾m vµo nöa trªn cña hép. -VËt liÖu chÕ t¹o: Hîp kim nh«m. -Ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o: §óc. N¾p xi lanh C«ng dông: + N¾p xy lanh cïng víi xi lanh, nhãm pÝt t«ng ®Ó t¹o thµnh buång ®èt. + Lµ n¬i ®Ó l¾p vßi phun nhiªn liÖu, c¬ cÊu gi¶m ¸p, bè trÝ xu p¸p, trôc cam, ¸o n­íc lµm m¸t.... H×nh 1.2. N¾p m¸y cña ®éng c¬ . -CÊu t¹o: + T©m buång ch¸y cã lç l¾p vßi phun. Vßi phun ®­îc cè ®Þnh b»ng vÝt cÊy vµo mÆt trªn n¾p xy lanh,miÖng vßi phun nh« vµo buång ch¸y tõ 1...1,5mm. +Gi÷a n¾p vµ th©n xy lanh cã ®Öm lµm kÝn, ®Öm cã 6 lç hæng khÝt vµo miÖng trªn xy lanh, 14 lç vÝt cÊy, 24 lç dÉn n­íc lµm m¸t vµ ®Öm cao su lµm kÝn. +Trong mçi buång ch¸y trªn n¾p xy lanh cã 4 lç xu p¸p n¹p vµ th¶i th«ng ra mÆt bªn cña n¾p xy lanh, nèi buång ch¸y víi ®­êng n¹p vµ ®­êng th¶i. Trong lç n¹p vµ th¶i cã l¾p c¸c ®Õ xu p¸p n¹p vµ th¶i, ®èi diÖn víi ®Õ xu p¸p cã khoan mét lç ®Ó Ðp èng dÉn h­íng xu p¸p, ë mçi buång ch¸y vÒ phÝa trong cã khoan lç, cã ren ®Ó vÆn èng lãt ®ång cña van khëi ®éng khÝ nÐn. +MÆt trªn cña n¾p xy lanh cã 7 vÞ trÝ mµi ph¼ng ®Ó l¾p c¸c æ ®ì trôc cam, ë mçi vÞ trÝ nµy cã Ðp vµo 2 chèt ®Þnh vÞ vµ 4 vÝt cÊy ®Ó cè ®Þnh æ ®ì víi n¾p xy lanh, trong æ ®ì sè 1 cã 1 r·nh r¨ng ®Ó dÉn dÇu b«i tr¬n cho trôc cam. MÆt d­íi cña n¾p xy lanh cã l¾p hép ®ì trôc dÉn ®éng cña c¬ cÊu dÉn ®éng trôc cam, hép ®­îc cè ®Þnh vµo n¾p xy lanh b»ng 3 vÝt cÊy. PhÝa trªn n¾p xy lanh cã n¾p b¶o vÖ c¬ cÊu phèi khÝ vµ ®­îc cè ®Þnh víi n¾p xy lanh b»ng c¸c vÝt cÊy, trªn n¾p b¶o vÖ cã 3 cöa th«ng víi vßi phun. - VËt liÖu chÕ t¹o: hîp kim nh«m. - Ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o : ®óc * Th©n xi lanh: - C«ng dông: §Þnh h­íng chuyÓn ®éng cho piston vµ t¹o thÓ tÝch c«ng t¸c ®Ó thùc hiÖn c¸c kú cña ®éng c¬. H×nh 1.3. èng lãt xylanh ®éng c¬ . -CÊu t¹o: +Cã ¸o n­íc trong xy lanh, th©n xy lanh cã 6 lç ®Æt xy lanh, xy lanh ®­îc ®Þnh t©m trong lç b»ng 2 gê. ë miÖng lç cã r·nh lµm chç tùa cho xy lanh, ë phÝa d­íi cã vßng gê ®Ó gi÷ 3 vßng ®Öm cao su lång vµo phÝa d­íi xy lanh ®Ò phßng chÊt láng lµm m¸t lät vµo c¸c te, vßng cuèi cïng lµm kÝn th©n xy lanh vµ c¸c te ®Ò phßng dÇu ch¶y tõ c¸c te ra ngoµi. +MÆt ngoµi cña th©n xy lanh cã lç cè ®Þnh èng dÉn n­íc lµm m¸t tõ b¬m vµo, mÆt trªn cã 24 lç ®Æt èng dÉn n­íc tõ th©n xi lanh lªn n¾p xi lanh, cã vßng cao su lµm kÝn chÞu dÇu vµ nhiÖt. + MÆt d­íi cña th©n xi lanh ®Æt lªn mÆt ph¼ng phÝa trªn cña nöa trªn hép trôc khuûu vµ ®­îc cè ®Þnh b»ng 14 vÝt cÊy vµ nöa trªn c¸c te. Th©n xi lanh ®­îc ®Þnh vÞ víi hép trôc khuûu b»ng 4 vÝt cÊy . + Gi÷a ¸o n­íc vµ xi lanh cã khoang chøa n­íc lµm m¸t, trong th©n xi lanh cã 14 lç ®Ó luån vÝt cÊy qua, c¸c lç nµy kh«ng tiÕp xóc víi n­íc. - VËt liÖu chÕ t¹o: Hîp kim nh«m . - Ph­¬ng ph¸p chÕ t¹o: §óc. b.Nhãm pÝt t«ng: PÝt t«ng: - PÝt t«ng ®­îc ®óc b»ng hîp kim nh«m. - §Ønh pÝt t«ng d¹ng ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho qu¸ tr×nh t¹o hçn hîp khÝ ch¸y vµ ch¸y diÔn ra cã hiÖu qu¶, phÝa d­íi ®Ønh pÝt t«ng cã c¸c g©n t¨ng cøng. PÝt t«ng cã 2 bÖ chèt ®Ó l¾p chèt pÝt t«ng, trong mçi bÖ chèt cã 2 lç ®Ó høng dÇu b«i tr¬n. MÆt ngoµi cña pÝt t«ng cã tiÖn 5 r·nh ®Ó l¾p vßng g¨ng, trong ®ã cã 4 r·nh ë phÝa trªn vµ 1 r·nh ë phÝa d­íi so víi bÖ chèt pÝt t«ng, phÝa d­íi cã phay 4 lç ®Ó gi¶m träng l­îng cña pÝtt«ng. H×nh 1.4. piston. Chèt pÝt t«ng: §­îc chÕ t¹o tõ thÐp d¹ng èng,mÆt ngoµi ®­îc thÊm than. Chèt pÝt t«ng ®­îc l¾p víi pÝt t«ng theo kiÓu b¬i, 2 ®Çu chèt ®­îc ®Þnh vÞ b»ng 2 n¾p lµm b»ng hîp kim nh«m. MÆt lµm viÖc cña chèt ®­îc b«i tr¬n b»ng c¸ch høng dÇu qua lç trªn ®Çu nhá thanh truyÒn. H×nh 1.5. chèt piston XÐc m¨ng: - §ù¬c chÕ t¹o b»ng Gang hîp kim, riªng xÐc m¨ng trªn cïng ®­îc lµm b»ng thÐp cã m¹ cr«m xèp ë mÆt ngoµi, 2 xÐc m¨ng trªn cïng lµ xÐc m¨ng khÝ, cã bÒ mÆt lµm viÖc d¹ng trô, xÐc m¨ng thø 3 vµ 4 cã bÒ mÆt lµm viÖc h×nh c«n cã t¸c dông bÞt kÝn vµ ®ång thêi lµ xÐc m¨ng g¹t dÇu. XÐc m¨ng 5 ë d­íi lç chèt pÝt t«ng cã bÒ mÆt lµm viÖc h×nh c«n vµ lµ xÐc m¨ng dÇu. - Trong r·nh xÐc m¨ng 4 vµ 5 cã khoan 18 lç ®Ó dÉn dÇu do xÐc m¨ng g¹t tõ thµnh trong xy lanh qua thµnh trong pÝt t«ng xuèng trôc khuûu. H×nh 1.6. xÐc m¨ng. c. Nhãm thanh truyÒn. - VËt liÖu chÕ t¹o: thÐp hîp kim cr«m, niken, vonpram chÊt l­îng cao. - Thanh truyÒn cã tiÕt diÖn ngang ch÷ I, trªn bÒ mÆt thanh truyÒn ®­îc xö lý b»ng ph­¬ng ph¸p phun bi ®Ó lµm mÊt nh÷ng vÕt nøt tÕ vi. - §Çu nhá thanh truyÒn l¾p víi chèt pÝt t«ng qua b¹c lãt, ®Çu to thanh truyÒn gåm 2 nöa t¸ch rêi vµ cã 4 g©n t¨ng cøng, 2 nöa cña ®Çu to ®­îc cè ®Þnh víi nhau b»ng khíp b¶n lÒ vµ chèt h×nh c«n. - B¹c ®Çu to ®­îc chÕ t¹o thµnh 2 nöa vµ ®­îc ®Þnh vÞ b»ng chèt h×nh trô. - Trªn ®Çu nhá thanh truyÒn cã khoang 6 lç xuyªn qua èng lãt ®Ó dÇu b«i tr¬n tíi ®­îc bÒ mÆt lµm viÖc cña èng lãt ®Ó b«i tr¬n cho chèt pÝt t«ng. H×nh 1.7. thanh truyÒn d. Nhãm trôc khuûu: - Nhãm trôc khuûu ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp hîp kim cr«m, niken, vonpram chÊt l­îng cao, cã 6 cæ khuûu vµ 8 cæ trôc, cæ khuûu ®­îc bè trÝ trªn 3 mÆt ph¼ng lÖch nhau 1200, cæ khuûu vµ cæ trôc chÕ t¹o rçng, mÆt ngoµi mµi nh½n. Hai ®Çu cæ khuûu vµ cæ trôc cã n¾p h×nh c«n vµ ®­îc gi÷ chÆt b»ng 1 bul«ng t¹o nªn phÝa trong 1 khoang rçng, c¸c khoang nèi th«ng víi nhau b»ng c¸c lç khoang trong m¸ khuûu, vµ cã c¸c lç dÉn dÇu b«i tr¬n c¸c bÒ mÆt lµm viÖc. Gi÷a 2 cæ trôc 7 vµ 8 cã vßng ®ì, trªn vßng ®ì cã tiÖn r·nh ®Ó l¾p c¸c vßng g¨ng håi dÇu nh»m ng¨n cho dÇu b«i tr¬n kh«ng ch¶y ra ngoµi. H×nh 1.8. trôc khuûu - M¸ khuûu: gåm 12 m¸, phÝa ngoµi m¸ khuûu cã Ðp thªm 12 ®èi träng ®Ó gi¶m nhÑ phô t¶i cho c¸c cæ trôc. §Çu trôc khuûu cã l¾p b¸nh r¨ng h×nh c«n b»ng then hoa ®Ó truyÒn chuyÓn ®éng quay trôc khuûu tíi c¬ cÊu dÉn, phÇn rçng ë ®Çu trôc l¾p khÝt víi 1 èng dÉn dÇu trung gian. Cæ trôc khuûu ®Æt lªn æ tr­ît cã b¹c lãt ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp, phÝa trong cã tr¸ng mét líp kim lo¹i ®ång thanh ch×. 1.1.2. C¬ cÊu phèi khÝ. C«ng dông:dïng ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh trao ®æi khÝ,n¹p ®Çy khÝ n¹p vµ th¶i s¹ch khÝ th¶i ra khai xi lanh. C¬ cÊu phèi khÝ bao gåm c¸c trôc cam, xu p¸p vµ lß xo xu p¸p. *KÕt cÊu: Trªn n¾p xi lanh cã l¾p 7 æ ®ì ®Ó l¾p 2 trôc cam n¹p vµ th¶i, trôc lµm b»ng thÐp rçng, mçi trôc cã 12 cam n¹p vµ th¶i gièng nhau. Khoang trong cña trôc cam dïng ®Ó dÉn dÇu b«i tr¬n ®Õn c¸c xu p¸p, v× vËy trong c¸c æ tr­ît vµ c¸c bÒ mÆt kh«ng lµm viÖc cña mçi cam cã khoan c¸c lç th«ng víi ®­êng dÇu ë lßng trôc. H×nh 1.9. Trôc cam cña ®éng c¬ B6 - Cã 2 trôc cam lµm b»ng thÐp rçng bªn trong ®Ó dÉn dÇu b«i tr¬n, mçi trôc cã 12 cam. Trôc cam ®­îc dÉn ®éng quay tõ b¸nh r¨ng c«n cña trôc nghiªng tr¸i cña c¬ cÊu dÉn ®éng, b¸nh r¨ng nµy ¨n khíp víi b¸nh r¨ng cam trªn trôc cam n¹p. B¸nh r¨ng trô lµm liÒn víi b¸nh r¨ng cam trªn trôc cam n¹p ¨n khíp víi b¸nh r¨ng trô trªn trôc cam th¶i. Mçi b¸nh r¨ng ®­îc ®Þnh t©m trôc cam b»ng vßng ®Þnh t©m vµ nèi víi trôc b»ng 1 èng lãt ®iÒu chØnh cã then hoa trong vµ ngoµi: trong cã 10 then hoa vµ ngoµi cã 41 then hoa d¹ng tam gi¸c. Then hoa trong dïng ®Ó ¨n khíp víi ®Çu trôc cam vµ then hoa ngoµi dïng ¨n khíp víi then hoa bªn trong cña b¸nh r¨ng. èng lãt ®­îc ®iÒu chØnh b»ng ®ai èc, ®ai èc trôc cam n¹p cã ren tr¸i vµ ®ai èc cña trôc cam th¶i cã ren ph¶i. - Xu p¸p: cã 12 xu p¸p n¹p vµ 12 xu p¸p th¶i, xu p¸p n¹p cã ®¸y ph¼ng vµ xu p¸p th¶i cã ®¸y låi, ®­êng kÝnh t¸n nÊm xu p¸p n¹p lín h¬n ®­êng kÝnh t¸n nÊm xu p¸p th¶i. PhÇn trªn cña th©n xu p¸p cã v¸t 3 c¹nh ®Ó l¾p kho¸ ®Üa xu p¸p, xung quanh khãa ®Üa xu p¸p cã 8 lç dïng ®Ó t¸ch kho¸ ra khái ®Üa xu p¸p khi ®iÒu chØnh khe hë gi÷a l­ng cam vµ mÆt ®Üa xup¸p. Mçi xu p¸p cã 2 lß xo lång vµo nhau vµ cã chiÒu xo¾n ng­îc nhau, ®Çu d­íi cña lß xo tú vµo mÆt trªn n¾p xy lanh cßn ®Çu kia tú vµo kho¸ xu p¸p. H×nh 1.10. KÕt cÊu xu p¸p * C¬ cÊu dÉn ®éng: - Dïng ®Ó truyÒn chuyÓn ®éng quay tõ trôc khuûu tíi trôc cam cña c¬ cÊu phèi khÝ, b¬m nhiªn liÖu thÊp ¸p, b¬m dÇu nhên, b¬m n­íc, c¬ cÊu ph©n phèi khÝ nÐn, b¬m nhiªn liÖu cao ¸p, m¸y ph¸t ®iÖn vµ c¶m øng ®ång hå vßng quay. - Trôc nghiªng tr¸i: truyÒn chuyÓn ®éng tõ trôc khuûu tíi b¬m nhiªn liÖu cao ¸p, c¬ cÊu phèi khÝ vµ c¬ cÊu ph©n phèi khÝ nÐn, trôc nghiªng ®­îc l¾p vµo èng lãt b»ng hîp kim nh«m ®Æt trong lç khoÐt ë phÇn ®Çu nöa trªn hép trôc khuûu, èng lãt lµ æ tr­ît. - PhÇn trªn cña trôc cã then hoa ®Ó l¾p b¸nh r¨ng c«n, b¸nh r¨ng nµy ¨n khíp víi b¸nh r¨ng dÉn ®éng cho b¬m cao ¸p vµ c¬ cÊu ph©n phèi khÝ nÐn. §Çu d­íi l¾p b¸nh r¨ng c«n ¨n khíp víi b¸nh r¨ng c«n trªn ®Çu trôc khuûu, phÇn gi÷a chÕ t¹o b¸nh r¨ng c«n liÒn trôc ¨n khíp víi b¸nh r¨ng cña trôc ®øng trªn. - Trôc ®øng trªn: phÇn trªn l¾p vµo hép vµ phÇn d­íi l¾p vµo èng bäc b»ng hîp kim nh«m, èng bäc nµy ®­îc l¾p vµo lç ë nöa trªn cña hép trôc khuûu, trong èng cã khoan lç ®Ó dÉn dÇu b«i tr¬n, èng bäc lµ æ ®ì cña trôc. B¸nh r¨ng c«n phÝa trªn lµm liÒn trôc vµ b¸nh r¨ng c«n phÝa d­íi l¾p víi ®Çu trôc b»ng then hoa, b¸nh r¨ng c«n phÝa trªn ¨n khíp víi b¸nh r¨ng c«n ®Çu trôc cam n¹p. - Trôc nghiªng ph¶i: dÉn ®éng cho m¸y ph¸t ®iÖn, ®­îc l¾p trong èng bäc b»ng hîp kim nh«m, èng bäc cïng víi trôc ®­îc l¾p vµo lç bªn ph¶i nöa trªn hép trôc khuûu, hai ®Çu trôc cã then hoa ®Ó l¾p c¸c b¸nh r¨ng c«n, b¸nh r¨ng c«n phÝa d­íi ¨n khíp víi b¸nh r¨ng c«n ®Çu trôc khuûu, b¸nh r¨ng c«n phÝa trªn ¨n khíp víi b¸nh r¨ng c«n trôc dÉn ®éng m¸y ph¸t ®iÖn. - Trôc ®øng d­íi truyÒn ®éng tíi b¬m n­íc, b¬m thÊp ¸p, b¬m dÇu, c¶m biÕn tèc ®é vßng quay ®éng c¬ b»ng 2 b¸nh r¨ng c«n. Trôc ®øng d­íi ®­îc bè trÝ ë nöa d­íi hép trôc khuûu, b¸nh r¨ng c«n phÝa trªn ¨n khíp víi b¸nh r¨ng c«n ®Çu trôc khuûu, b¸nh r¨ng c«n phÝa d­íi ¨n khíp víi b¸nh r¨ng c«n dÉn ®éng cho b¬m thÊp ¸p vµ c¶m biÕn vßng quay vµ ¨n khíp víi b¸nh r¨ng c«n dÉn ®éng cña b¬m n­íc. B¸nh r¨ng c«n phÝa trªn lµm liÒn trôc vµ dÉn ®éng cho b¸nh r¨ng chñ ®éng b¬m dÇu, b¸nh r¨ng c«n phÝa d­íi rçng, cã then hoa trong ®Ó ghÐp then víi trôc ®øng d­íi, c¶ côm b¸nh r¨ng ®­îc lång trong èng bäc b»ng hîp kim nh«m . - TruyÒn ®éng cho b¬m n­íc qua b¸nh r¨ng c«n phÝa d­íi trªn trôc ®øng d­íi qua trôc vµ èng nèi trôc c¸nh qu¹t cña b¬m n­íc, trôc dÉn ®­îc ®Æt trong èng lãt b»ng hîp kim nh«m, èng lãt b¾t víi hép trôc khuûu b»ng vÝt cÊy. - TruyÒn ®éng tíi b¬m cao ¸p qua trôc dÉn ®éng, trªn trôc cã l¾p b¸nh r¨ng c«n ¨n khíp víi b¸nh r¨ng c«n d­íi cña trôc ®øng d­íi. Trªn côm b¸nh r¨ng dÉn ®éng cho b¬m thÊp ¸p cã b¸nh r¨ng trô dÉn ®éng cho trôc c¶m biÕn vßng quay. 1.1.3. HÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu vµ kh«ng khÝ. a. HÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu: Gåm cã: thïng nhiªn liÖu, thïng chøa nhiªn liÖu thõa, b¬m cao ¸p, b¬m thÊp ¸p, b¬m nhiªn liÖu b»ng tay, bÇu läc th«, bÇu läc tinh, c¸c ®­êng èng dÉn, c¸c vßi phun, kho¸ ph©n phèi nhiªn liÖu vµ kho¸ x¶ khÝ. H×nh 1.11. S¬ ®å hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu ®éng c¬ . *Thïng nhiªn liÖu: gåm cã 2 thïng bè trÝ bªn tr¸i ®éng c¬, hai thïng ®­îc cè ®Þnh b»ng c¸c bu l«ng g¸ vµo thµnh xe vµ gi¸ vµo sµn xe. PhÝa trªn thïng cã lç n¹p nhiªn liÖu vµ ®Ëy kÝn b»ng n¾p cã ren, cã vßng ®Öm cao su lµm kÝn. Ngoµi ra cã èng th«ng khÝ vµ l­íi läc ng¨n bôi vµo thïng dÇu, c¸c thïng dÇu ®­îc nèi víi nhau b»ng kho¸ ph©n phèi, mÆt d­íi cña thïng lín cã cèc l¾ng vµ van x¶, ®¸y thïng nhá cã èng x¶ nèi víi kho¸ x¶ ë ®¸y xe. *Thïng nhiªn liÖu thõa: Chøa nhiªn liÖu thõa ch¶y tõ b¬m cao ¸p tíi vµ ®ùoc cè ®Þnh ë v¸ch ng¨n buång ®éng lùc phÝa tr­íc thïng dÇu nhên, thïng ®­îc lµm kÝn, phÝa trªn cã nót th«ng h¬i. *B¬m cao ¸p: Dïng ®Ó cung cÊp nhiªn liÖu vµo c¸c xi lanh ®éng c¬ theo c¸c chÕ ®é phô t¶i cña ®éng c¬ vµ theo thø tù cña c¸c xy lanh. B¬m nhiªn liÖu cao ¸p gåm cã 6 ph©n b¬m kiÓu pÝt t«ng xi lanh, ®­îc gia c«ng víi ®é chÝnh x¸c cao kh«ng l¾p lÉn. Mçi ph©n b¬m bao gåm xy lanh, piston, èng lãt, trôc cam, trªn cã vÊu cam, con ®éi, van t¨ng ¸p. Trôc cam BCA ®­îc dÉn ®éng tõ trôc nghiªng tr¸i vµ quay víi tèc ®é b»ng 1/2 tèc ®é trôc khuûu, sö dông bé ®iÒu tèc ®a chÕ ®é l¾p trªn th©n ®Ó duy tr× chÕ ®é lµm viÖc ®· ®Þnh cña ®éng c¬ khi xe chuyÓn ®éng trªn c¸c ®Þa h×nh kh¸c nhau, duy tr× vßng quay nhá nhÊt, h¹n chÕ vßng quay lín nhÊt. Trªn trôc cam cã 6 vÊu cam ®Ó dÉn ®éng cho 6 tæ b¬m. Sù thay ®æi l­îng nhiªn liÖu cÊp vµo xi lanh ®éng c¬ ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch dÞch chuyÓn thanh r¨ng ®Ó lµm xoay pÝt t«ng mµ lµm thay ®æi l­îng cÊp nhiªn liÖu. *B¬m thÊp ¸p: Dïng ®Ó ®­a nhiªn liÖu tõ thïng chøa tíi b¬m nhiªn liÖu cao ¸p trong thêi gian ®éng c¬ lµm viÖc, b¬m b¾t chÆt vµo nöa d­íi hép trôc khuûu vÒ bªn tr¸i. B¬m nhiªn liÖu thÊp ¸p kiÓu phiÕn g¹t gåm : th©n, n¾p c¬ cÊu quay, van ®iÒu chØnh ¸p suÊt, van ®æi ®­êng trong th©n cã lç ®Ó Ðp èng bäc b»ng ®ång cã cöa nhiªn liÖu vµo vµ ra 2 æ ®ì, trªn æ ®ì l¾p r«to cã 4 phiÕn g¹t van ®iÒu chØnh ®Ó gi÷ cho ¸p suÊt kh«ng ®æi, phÝa d­íi van ®iÒu chØnh cã l¾p van ®æi ®­êng nhiªn liÖu b»ng tay tr­íc lóc khëi ®éng ®éng c¬. * B¬m nhiªn liÖu b»ng tay: Dïng ®Ó b¬m ®Çy nhiªn liÖu cho hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu vµ ®Èy khÝ ra khai hÖ thèng tr­íc khi khëi ®éng ®éng c¬. B¬m tay l¾p ë trªn gi¸ ë sµn xe trong buång l¸i phÝa tr­íc l¸i xe. Lç d­íi cña b¬m nèi víi ®­êng èng tõ kho¸ ph©n phèi, lç trªn l¾p víi ®­êng dÉn tíi bÇu läc th«. *BÇu läc th«: Dïng ®Ó läc c¸c t¹p chÊt c¬ häc lÉn trong nhiªn liÖu tr­íc khi ®­a vµo b¬m thÊp ¸p. BÇu ®­îc ®Æt chÆt víi gi¸ ë sau xe c¹nh thïng nhiªn liÖu lín. b. HÖ thèng cung cÊp kh«ng khÝ. BÇu läc kh«ng khÝ: Lµ lo¹i bÇu läc kiÓu qu¸n tÝnh, ly t©m vµ läc thÊm cã bé phËn hót bôi ra ngoµi, ®­îc ®Æt bªn ph¶i ®éng c¬ d­íi m¸ng phun. Nã bao gåm c¸c bé phËn chÝnh: Th©n, n¾p, c¸c èng xo¸y lèc, 3 tÇng läc, hép chøa bôi vµ èng hót bôi. C¸c èng gãp n¹p: èng gãp n¹p lµm b»ng thÐp tÊm dËp, dïng ®Ó dÉn khÝ ®· läc s¹ch ®­a vµo xy lanh ®éng c¬. 1.1.4. HÖ thèng b«i tr¬n ®éng c¬: Dïng ®Ó chøa dÇu nhên, lµm s¹ch, lµm m¸t dÇu nhên vµ cung cÊp dÇu nhên cho c¸c bÒ mÆt lµm viÖc cña chi tiÕt trong ®éng c¬. H×nh 1.12. S¬ ®å hÖ thèng b«i tr¬n * Thïng dÇu nhên. * BÇu läc dÇu Dïng ®Ó läc s¹ch dÇu tr­íc khi ®­a ®Õn nh÷ng bÒ mÆt lµm viÖc cña ®éng c¬. Lµ lo¹i läc liªn hîp läc b»ng c¸c t«ng vµ l­íi thÐp. *Van an toµn. Van ®­îc l¾p trong èng dÉn dÇu nèi gi÷a dÇu vµo vµ dÇu ra cña kÐt m¸t. Nã ng¨n ngõa kh¶ n¨ng lµm vì ®­êng èng khi lùc c¶n trong kÐt m¸t t¨ng. Van cã cÊu t¹o kiÓu bi vµ lß xo, ®Ó lµm kÝn cã ®Öm cao su. Van më khi ¸p suÊt d­ lµ 2,5 - 3,5 kg/cm2. * B¬m dÇu nhên b»ng ®iÖn: Dïng ®Ó ®­a dÇu nhên tíi c¸c bÒ mÆt chi tiÕt lµm viÖc cña ®éng c¬ khi ®éng c¬ ch­a lµm viÖc. * KÐt lµm m¸t dÇu: Dïng ®Ó lµm m¸t dÇu nhên khi dÇu ®· ®i b«i tr¬n c¸c chi tiÕt ®éng c¬. 1.1.5. HÖ thèng lµm m¸t cña ®éng c¬: HÖ thèng lµm m¸t lµ hÖ thèng lµm m¸t kÝn tuÇn hoµn c­ìng bøc. Nã bao gåm: B¬m n­íc, kÐt m¸t, b×nh ng­ng, m¸ng phun, c¸c ®­êng èng, ®ång hå nhiÖt ®é vµ van h»ng nhiÖt. a. KÐt m¸t n­íc: KÐt m¸t n­íc kiÓu èng - l¸ t¶n nhiÖt t­¬ng tù kÐt m¸t dÇu, chØ kh¸c lµ c¸c v¸ch ng¨n trong m¸ng gãp chia kÐt m¸t thµnh 8 ng¨n. Mét ®Çu cña m¸ng gãp nèi víi ®­êng èng dÉn tíi xi lanh ®éng c¬, cßn ®Çu kia ®­îc nèi tíi b¬m n­íc. N­íc tõ ®éng c¬ ®Õn ®­îc lµm m¸t nhê dßng khÝ ®èi l­u qua c¸c èng ®ång vµ c¸nh t¶n nhiÖt. b. M¸ng phun: Cã t¸c dông t¹o thµnh luång kh«ng khÝ lµm m¸t thæi qua kÐt m¸t n­íc vµ kÐt m¸t dÇu nhê n¨ng l­îng dßng khÝ x¶. M¸ng ®­îc ®Æt ë buång ®éng lùc bªn tr¸i xe. M¸ng gåm cã 6 ng¨n lµm viÖc ®éc lËp bè trÝ trong th©n. Mçi ng¨n gåm: C¸c èng th¶i ®­îc chia thµnh 2 nh¸nh th¶i, buång hçn hîp th«ng víi buång khuÕch t¸n vµ c¸c b­ím tiÕt l­u. C¸c èng th¶i ®­îc nèi víi hép van cña c¬ cÊu ng¨n n­íc vµ ®éng c¬. §Çu c¸c nh¸nh èng th¶i ®­îc lµm th¾t l¹i ®Ó lµm t¨ng tèc dßng khÝ th¶i. C¸c èng phô lµ c¸c èng thÐp dËp hµn bªn ngoµi c¸c nh¸nh x¶ víi thµnh d­íi cña m¸ng phun. c. B×nh ng­ng: Dïng ®Ó ng¨n ngõa sù mÊt m¸t n­íc cña hÖ thèng lµm m¸t khi nã bÞ gi·n në v× nhiÖt, ®Ó thu håi ng­ng tô h¬i n­íc tõ ®éng c¬ vµ kÐt m¸t. B×nh ng­ng ®­îc cè ®Þnh chÆt b»ng bu l«ng vµo nãc xe trong buång ®éng lùc. d. Van x¶: Dïng ®Ó x¶ n­íc vµ nhiªn liÖu ë ®¸y xe. Nã ®Æt ë ®¸y khoang ®éng lùc. Van nµy bao gåm cã n¾p trôc, lß xo, chèt vµ c¸c èng dÉn. Khi cÊn më van ph¶i Ên n¾p vµ xoay ®i ®Ó chèt gi÷ n¾p van më. e. B¬m n­íc: Dïng ®Ó b¬m c­ìng bøc n­íc lµm m¸t hoµn toµn trong hÖ. Nã ®­îc b¾t chÆt vµo nöa th©n d­íi phÝa tr­íc hép trôc khuûu. B¬m kiÓu li t©m, th©n b»ng hîp kim nh«m cã Ðp èng lãt b»ng gang ®Æc biÖt ®Ó chèng mßn. N¾p b¬m b»ng hîp kim nh«m cè ®Þnh víi th©n b»ng vÝt cÊy. Trôc b¬m l¾p víi khíp nèi dÉn ®éng tõ trôc ngang trôc ®øng d­íi. Trªn trôc b¬m cã mÆt bÝch ®Ó nèi víi c¸nh qu¹t b»ng ®inh t¸n. C¸nh qu¹t b¨ng hîp kim nh«m. 1.1.6. HÖ thèng khëi ®éng b»ng khÝ nÐn: Dïng ®Ó khëi ®éng ®éng c¬ khi hÖ khëi ®éng b»ng ®iÖn bÞ háng. HÖ thèng khëi ®éng b»ng khÝ nÐn bao gåm: 1 b×nh khÝ nÐn. Kho¸ b×nh l¾p ë cæ b×nh cã tay vÆn, ®ång hå ¸p suÊt khÝ, c¬ cÊu ph©n phèi khÝ nÐn khëi ®éng, c¸c èng dÉn vµ 6 van khëi ®éng. B×nh khÝ cã dung tÝch 10 lÝt, ¸p suÊt tèi ®a 150 kg/cm2. Trªn b×nh cã van kho¸ vµ èng dÉn tíi kho¸ ®iÒu ¸p l¾p ë bªn ph¶i xe dïng ®Ó ®iÒu chØnh ¸p suÊt khÝ nÐn vµo xi lanh ®éng c¬. Trªn th©n kho¸ cã l¾p ®ång hå ®o ¸p suÊt trong b×nh khÝ nÐn. Van khëi ®éng mét chiÒu l¾p ë lç khoan th«ng vµo buång ®èt trªn n¾p xi lanh. §Üa chia khÝ nÐn l¾p ë ®Çu dÉn ®éng trôc b¬m cao ¸p. 1.1.7. C¬ cÊu ng¨n n­íc vµo ®éng c¬ Dïng ®Ó ng¨n n­íc lät vµo xi lanh ®éng c¬ khi xe b¬i n­íc, khi röa xe vµ ®Ó xe ngoµi trêi m­a mµ ®éng c¬ kh«ng lµm viÖc. C¬ cÊu gåm 6 hép van, khãa ng¾t bÇu läc kh«ng khÝ, van x¶ n­íc, c¬ cÊu ®iÒu khiÓn thiÕt bÞ vµ èng dÉn. 1.2. c¸c h­íng c­êng ho¸ c«ng suÊt ®éng c¬: 1.2.1. Giíi thiÖu chung. §Ó n©ng cao kh¶ n¨ng c¬ ®éng cña xe cÇn thiÕt ph¶i c­êng ho¸ c«ng suÊt ®éng c¬. XuÊt ph¸t tõ c¸c ph­¬ng tr×nh x¸c ®Þnh c«ng suÊt cã Ých: Ne= (1) Ne=4*Vh*i**hv*he*hm (2) Trong ®ã: Vh= ; M1=a*M0 Muèn c­êng ho¸ c«ng suÊt ®éng c¬ ph¶i thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p sau: *Thay ®æi c¸c th«ng sè kÕt cÊu: t,D,S,i . *T¨ng sè vßng quay cña ®éng c¬: n. *T¨ng ¸p suÊt cã Ých trung b×nh: pe ,biÕt r»ng: pe=f(QH,α,ηv,ηe,ηm,p0,T0) 1.2.2. C¸c h­íng c­êng ho¸ cc«ng suÊt ®éng c¬: 1.2.2.1.Thay ®æi c¸c th«ng sè kÕt cÊu:τ,D,S,i a.Gi¶m sè kú τ cña ®éng c¬(dïng ®éng c¬ 2 kú thay cho ®éng c¬ 4 kú) Theo lý thuyÕt th× khi gi¶m sè kú ®éng c¬ xuèng 2 lÇn vµ gi÷ nguyªn c¸c chØ tiªu th«ng sè kh¸c th× c«ng suÊt cã Ých Ne sÏ t¨ng lªn ®­îc 2 lÇn. ChÝnh v× vËy mµ hÇu hÕt c¸c ®éng c¬ ®iezel kÝch th­íc lín vµ tèc ®é thÊp ®Òu lµ c¸c ®éng c¬ 2 kú. C¸c ®éng c¬ nhá vµ cã sè vßng quay cao th× sö dông ®éng c¬ 2 kú kh«ng phï hîp v× qu¸ tr×nh quÐt th¶i kÐm, ®ång thêi ®iÒu kiÖn lµm viÖc nÆng nÒ do øng suÊt nhiÖt cao. §èi víi ®éng c¬ x¨ng sö dông ph­¬ng ¸n 2 kú sÏ kh«ng kinh tÕ. b.T¨ng kÝch th­íc xy lanh D,S: KÝch th­íc xy lanh D, S cña ®éng c¬ nãi chung hiÖn nay ®¹t gi¸ trÞ kh¸ lín trong c¸c ®éng c¬ ®iezel kÝch th­íc lín, tèc ®é thÊp D=740¸1100mm, S=1500¸2000mm. KÝch th­íc xy lanh cµng lín th× kÝch th­íc bao cña ®éng c¬ cµng lín, v× vËy nÕu t¨ng D, S sÏ g©y nhiÒu khã kh¨n cña c«ng nghÖ lÉn vËt liÖu chÕ t¹o c¸c chi tiÕt. Víi c¸c ph­¬ng tiÖn qu©n sù (t¨ng thiÕt gi¸p vµ tµu chiÕn) vµ giao th«ng ®­êng bé th× viÖc sö dông ®éng c¬ cã kÝch th­íc lín kh«ng phï hîp. c.T¨ng sè xy lanh i ®éng c¬: HiÖn nay ®éng c¬ mét hµng xy lanh th× i=12, ®éng c¬ cao tèc kiÓu ch÷ V th× i=16 vµ ®éng c¬ h×nh sao i=32¸56 xy lanh. NÕu t¨ng sè nhiÒu h¬n n÷a th× lµm sè chi tiÕt cña ®éng c¬ t¨ng lªn rÊt nhiÒu, lµm gi¶m ®é cøng v÷ng cña hÖ trôc.Do ®ã, mét mÆt lµm gi¶m ®é tin cËy vµ an toµn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc cña ®éng c¬, mÆt kh¸c viÖc b¶o d­ìng, sö dông phøc t¹p. §èi víi c¸ ph­¬ng tiÖn qu©n sù còng ®· ¸p dông ph­¬ng ¸n t¨ng sè xy lanh i b»ng c¸ch sö dông ®éng c¬ kiÓu ch÷ V, ®éng c¬ h×nh sao nh­ng chØ trong giíi h¹n nhÊt ®Þnh v× nã ®ßi hái khoang ®éng lùc ph¶i lín. 1.2.2.2.T¨ng sè vßng quay cña ®éng c¬ n: Khi t¨ng sè vßng quay trôc khuûu n th× tèc ®é trung b×nh cña piston Cm sÏ t¨ng. HiÖn nay ®éng c¬ ®iezel cã tèc ®é trung b×nh Cm ®¹t tíi 12¸18 m/s vµ n ®¹t tíi 3000 vg/ph, cßn ®éng c¬ x¨ng th× n ®¹t tíi 4500¸8000 vg/ph. §©y lµ biÖn ph¸p ®ang ®­îc sö dông ®Ó n©ng cao c«ng suÊt cã Ých cña ®éng c¬ cã kÝch th­íc nhá. Song nÕu sè vßng quay cña trôc khuûu v­ît qu¸ ph¹m vi trªn th× tèc ®é mµ mßn, phô t¶i nhiÖt vµ phô t¶i c¬ khÝ sÏ t¨ng, tuæi thä cña ®éng c¬ sÏ rót ng¾n. MÆt kh¸c víi ®éng c¬ ®iezel, khi t¨ng n sÏ ¶nh h­ëng tíi chÊt l­îng qu¸ tr×nh t¹o hçn hîp vµ qu¸ tr×nh ch¸y, cã khãi ®en. Ngoµi ra khi t¨ng sè vßng quay th× ®éng c¬ lµm viÖc rÊt ån, kh«ng kinh tÕ vµ chÊt l­îng qu¸ tr×nh ch¸y gi¶m. 1.2.2.3.T¨ng ¸p suÊt cã Ých trung b×nh pe: Nh×n chung, t¨ng ¸p suÊt trung b×nh pe lµ biÖn ph¸p hiÖu qu¶ v× võa t¨ng ®­îc c«ng suÊt vµ tÝnh kinh tÕ cña ®éng c¬, Ýt thay ®æi vÒ kÕt cÊu, ®éng c¬ vÉn ®¶m b¶o gän, khèi l­îng nhá. Nh­ng do ¸p suÊt cã Ých trung b×nh pe=f(QH,α,ηv,ηe,ηm,p0,T0), nªn møc ®é cña c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn pe còng kh¸c nhau. a.T¨ng nhiÖt trÞ thÊp cña nhiªn liÖu QH: NhiÖt trÞ QH cña nhiªn liÖu hÇu nh­ lµ mét h»ng sè æn ®Þnh, phô thuéc vµo nguån gèc vµ ph­¬ng ph¸p ch­ng cÊt cña nhiªn liÖu. Nªn trong thùc tÕ viÖc t¨ng QH lµ kh«ng thùc hiÖn ®­îc, do ®ã kh«ng cã ý nghÜa. b.Gi¶m hÖ sè d­ l­îng kh«ng khÝ α: BiÖn ph¸p nµy còng ®· ®­îc ¸p dông, gäi lµ biÖn ph¸p c­êng ho¸ ®éng c¬ theo l­îng cung cÊp nhiªn liÖu v×: α= Nh­ng cã nh­îc ®iÓm lµ tÝnh kinh tÕ cña ®éng c¬ gi¶m, vµ c«ng suÊt cña ®éng c¬ kh«ng t¨ng ®­îc nhiÒu. c.Dïng c¸c biÖn ph¸p c¶i tiÕn thiÕt kÕ,hoµn thiÖn c«ng nghÖ,®iÒu chØnh chÝnh x¸c c¸c th«ng sè ®iÒu chØnh ®Ó t¨ng hiÖu suÊt c¬ giíi ηm, hÖ sè n¹p ηv vµ hiÖu suÊt cã Ých ηe còng chØ cã thÓ lµm t¨ng c«ng suÊt Ne cña ®éng c¬ lªn chót Ýt v× trong qu¸ tr×nh thiÕt kÕ, chÕ t¹o, ®iÒu chØnh ng­êi ta còng ®· cè g¾ng ®Ó ®¹t tíi gi¸ trÞ tèt nhÊt. Tuy nhiªn nh÷ng h­íng nghiªn cøu nµy vÉn tiÕp tôc ®­îc thùc hiÖn víi môc ®Ých hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng chu tr×nh c«ng t¸c, nhÊt lµ nh÷ng ®éng c¬ ®ßi hái kÝch th­íc, khèi l­îng nhá, nh÷ng ®éng c¬ ®· lùa chän ph­¬ng ¸n t¨ng c«ng suÊt b»ng viÖc t¨ng sè vßng quay n. d.T¨ng ¸p kh«ng khÝ n¹p p0 vµ gi¶m nhiÖt ®é cña nã T0: §©y lµ biÖn ph¸p t¨ng ¸p suÊt khÝ n¹p lín h¬n ¸p suÊt m«i tr­êng p0 vµ khèi l­îng riªng cña nã nh»m lµm t¨ng khèi l­îng kh«ng khÝ n¹p vµo ®éng c¬ trong mét chu tr×nh c«ng t¸c. BiÖn ph¸p nµy gäi chung lµ t¨ng ¸p vµ gåm t¨ng ¸p qu¸n tÝnh, t¨ng ¸p céng h­ëng, t¨ng ¸p b»ng m¸y nÐn dÉn ®éng c¬ giíi vµ t¨ng ¸p b»ng tuabin- m¸y nÐn. §©y lµ biÖn ph¸p tèt v× kh«ng ph¶i t¨ng kÝch thø¬c xy lanh D, S ,kh«ng ®ßi hái t¨ng sè vßng quay n cña ®éng c¬. Khi t¨ng ¸p suÊt kh«ng khÝ n¹p b»ng t¨ng ¸p ng­êi ta kÕt hîp ®iÒu chØnh hoÆc thay b¬m cao ¸p ®Ó cung cÊp ®­îc mét l­îng nhiªn liÖu nhiÒu h¬n cho mét chu tr×nh vµ do ®ã t¨ng ®ù¬c c«ng suÊt Ne nh­ng kh«ng lµm gi¶m kinh tÕ cña ®éng c¬. §èi víi nh÷ng ®éng c¬ c«ng suÊt lín ng­êi ta cßn kÕt hîp lµm m¸t kh«ng khÝ ®Ó gi¶m nhiÖt ®é kh«ng khÝ n¹p vµ do ®ã gi¶m øng suÊt nhiÖt cña ®éng c¬. Tuy nhiªn ®èi víi ®éng c¬ c«ng suÊt nhá khã thùc hiÖn v× cÇn ph¶i cã 1 tua bin quay nhê n¨ng l­îng khÝ th¶i, song ®©y lµ biÖn ph¸p triÓn väng vµ ®­îc ¸p dông ë tÊt c¶ c¸c ®éng c¬ kÝch th­íc trung b×nh vµ lín v× ®éng c¬ gän, c«ng suÊt t¨ng lªn râ rÖt. 1.2.3. Mét sè vÊn ®Ò cÇn gi¶i quyÕt khi c­êng ho¸ ®éng c¬ b»ng t¨ng ¸p. Khi c­êng ho¸ c«ng suÊt cña ®éng c¬ theo biÖn ph¸p t¨ng ¸p, phô t¶i c¬ häc vµ phô t¶i nhiÖt cña ®éng c¬ còng t¨ng theo, v× vËy cÇn sö dông c¸c biÖn ph¸p lùa chän c¸c th«ng sè cho phï hîp víi yªu cÇu míi cña ®éng c¬ sau khi c­êng ho¸ ®¶m b¶o ®éng c¬ ho¹t ®éng l©u bÒn vµ cã ®é tin cËy cao. Tû sè nÐn e: Trong ®éng c¬ t¨ng ¸p, møc t¨ng ¸p cµng lín th× ¸p suÊt ch¸y cao nhÊt pz t¨ng lªn cµng nhiÒu. §Ó h¹n chÕ ¸p suÊt pz th× hÇu hÕt c¸c ®éng c¬ t¨ng ¸p ®Òu gi¶m tØ sè nÐn e, tuy nhiªn gi¶m e lµm ®éng c¬ khã khëi ®éng l¹nh h¬n, ®ång thêi l¹i h¹ thÊp tÝnh kinh tÕ cña ®éng c¬. Nªn th«ng th­êng chän tû sè nÐn e thÊp nhÊt b¶o ®¶m cho ®éng c¬ khëi ®éng l¹nh vµ ch¹y ë t¶i nhá mét c¸ch b×nh th­êng, kho¶ng gi¸ trÞ ®­îc sö dông lµ e= 12 ¸ 14. Pha phèi khÝ: Trong kho¶ng thêi gian trïng ®iÖp, ¸p suÊt khÝ n¹p t¨ng ¸p pk th­êng lín h¬n ¸p suÊt trªn ®­êng th¶i, nhê chªnh lÖch ®ã mµ m«i chÊt míi víi ¸p suÊt pk ®i vµo xylanh quÐt s¹ch s¶n phÈm ch¸y ra ®­êng th¶i, mÆt kh¸c c¸c chi tiÕt xung quanh buång ch¸y (n¾p xy lanh, xup¸p, piston…) ®­îc m«i chÊt míi lµm m¸t, c¶i thiÖn râ rÖt ®iÒu kiÖn lµm viÖc. V× vËy cÇn thiÕt ®iÒu chØnh pha phèi khÝ cña ®éng c¬ khi t¨ng ¸p, cô thÓ lµ më réng gãc trïng ®iÖp pha phèi khÝ, tõ ®ã ph¶i thiÕt kÕ l¹i biªn d¹ng cam vµ ®iÒu chØnh trôc cam hîp lý víi pha phèi khÝ ®· ®­îc thay ®æi. HÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu. Sau khi t¨ng ¸p, l­îng m«i chÊt n¹p vµo xy lanh trong mçi chu tr×nh sÏ t¨ng. §Ó ®¹t môc ®Ých t¨ng c«ng suÊt ®éng c¬ cÇn t¨ng l­îng nhiªn liÖu cÊp cho chu tr×nh. NÕu vÉn gi÷ hÖ thèng cung cÊp nhiªn liÖu cña ®éng c¬ th× sÏ ph¶i t¨ng thªm thêi gian cÊp nhiªn liÖu cho chu tr×nh, nh­ thÕ sÏ lµm t¨ng phÇn nhiªn liÖu ch¸y rít vµ lµm gi¶m hiÖu suÊt chØ thÞ hi. Nãi chung sau khi t¨ng ¸p cÇn ®iÒu chØnh l¹i hÖ thèng nhiªn liÖu nh­ chän l¹i biªn d¹ng cam dÉn ®éng b¬m cao ¸p, ®­êng kÝnh piston b¬m cao ¸p, vßi phun, dung tÝch nhiªn liÖu dù tr÷ trong kh«ng gian van mét chiÒu, gãc phun sím, ®­êng kÝnh vµ nhiªn liÖu cao ¸p…, khi ®ã hi sÏ kh«ng gi¶m. Lµm m¸t trung gian cho kh«ng khÝ t¨ng ¸p. Khi ®i qua m¸y nÐn, ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é kh«ng khÝ n¹p ®Òu t¨ng cao, nhiÖt ®é kh«ng khÝ nÐn lóc ®ã phô thuéc vµo møc ®é t¨ng ¸p, hiÖu suÊt m¸y nÐn vµ tæn thÊt t¶n nhiÖt cña m¸y nÐn. NhiÖt ®é trung b×nh cña chu tr×nh ®éng c¬ ®iezel phô thuéc nhiÒu vµo nhiÖt ®é m«i chÊt ®Çu qu¸ tr×nh nÐn, v× vËy phô t¶i nhiÖt cña ®éng c¬ phô thuéc nhiÒu vµo nhiÖt ®é khÝ kh«ng khÝ nÐn. NÕu kh«ng lµm m¸t trung gian cho kh«ng khÝ t¨ng ¸p th× møc ®é t¨ng ¸p sÏ thÊp, ¸p suÊt cã Ých th­êng kh«ng qu¸ 1MPa.Trªn ®­êng n¹p nÕu l¾p thªm bé lµm m¸t th× nhiÖt ®é m«i chÊt ®i vµo ®éng c¬ sÏ gi¶m nhê ®ã c«ng suÊt ®éng c¬ sÏ t¨ng, ®©y lµ biÖn ph¸p n©ng cao c«ng suÊt cña ®éng c¬ cã hiÖu qu¶ vµ ®¬n gi¶n nhÊt, mÆt kh¸c ®ã còng lµ mét biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó gi¶m suÊt tiªu hao nhiªn liÖu, c¶i thiÖn hiÖu suÊt c¬ giíi cña ®éng c¬. e. Lµm m¸t piston Phô t¶i nhiÖt cña ®éng c¬ t¨ng ¸p lín h¬n ®éng c¬ kh«ng t¨ng ¸p, nhÊt lµ n¾p xy lanh vµ piston. V× vËy th­êng dïng dµu trong hÖ thèng b«i tr¬n ®Ó lµm m¸t piston. Phô thuéc vµo møc t¨ng ¸p mµ lµm m¸t piston vµ n¾p xy lanh theo ph­¬ng ph¸p c­ìng bøc hay phun dÇu. Nh­ vËy sÏ lµm t¨ng phÇn nhiÖt tæn thÊt ®em theo dÇu nhên, do ®ã ph¶i t¨ng kÝch th­íc kÐt lµm m¸t dÇu. Ngoµi ra cÇn ph¶i kiÓm nghiÖm phô t¶i c¬ häc, tÝnh bÒn nhiÖt c¸c chi tiÕt trong ®éng c¬ sau t¨ng ¸p, tõ ®ã tÝnh to¸n l¹i c¸c hÖ thèng b«i tr¬n, hÖ thèng lµm m¸t phï hîp.