Khảo sát các yếu tố thủy lý hóa trong ao nuôi tôm và các nguồn nước cấp tại Bạc Liêu vào cuối mùa khô đầu mùa mưa 2005

UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Keânh UÙt Heán 49,2 81,4 46,4 Ao 49,4 78,2 43,6 Taïi laàn thu maãu thöù hai, ñoä kieàm trong keânh gia taêng cao 81,4 mg/LCaCO3. Coøn ôû laàn thu maãu thöù nhaát vaø thöù ba, ñoä kieàm raát thaáp so vôùi yeâu caàu nuoâi toâm, ñieàu naøy gaây ra nhieàu khoù khaên cho ngöôøi daân trong vuøng khi laáy nöôùc vaøo ao nuoâi. Ñoä kieàm trong keânh thaáp seõ laøm cho bieân ñoä dao ñoäng pH trong ngaøy lôùn laøm aûnh höôûng tôùi chaát löôïng nöôùc trong khu vöïc. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 63 - 0 20 40 60 80 100 1 2 3 Lần thu mẫu Đ ộ k i ề m ( m g/ L ) KEÂNH AO Ñoà thò 4.30 Söï bieán ñoäng ñoä kieàm taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi Khaûo saùt taïi ao, chuùng toâi cuõng ghi nhaän ñöôïc söï thay ñoåi ñoä kieàm cuûa ao töông ñoàng vôùi söï thay ñoåi ñoä kieàm cuûa keânh. Trong ao, ñoä kieàm thöôøng xuyeân ôû möùc thaáp seõ gaây khoù khaên cho vieäc toâm loät xaùc, bieân ñoä dao ñoäng pH trong ngaøy lôùn, laøm aûnh höôûng tôùi khaû naêng trao ñoåi chaát cuûa toâm trong ao nuoâi. 4.2.1.4 pH pH laø moät yeáu toá raát quan troïng, coù aûnh höôûng tröïc tieáp vaø giaùn tieáp leân toâm. Söï bieán ñoäng lôùn cuûa pH trong ngaøy vaø trong tuaàn laø nguyeân nhaân daãn ñeán tình traïng gaây soác toâm laøm toâm boû aên vaø yeáu ñi. Trong ao nuoâi pH quaù cao hay quaù thaáp coù nhieàu nguyeân nhaân. Treân thöïc teá pH ñöôïc ñieàu chænh baèng caùch thay nöôùc vaø boùn voâi. Baûng 4.38 Ñoä pH taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Keânh UÙt Heán 7,86 7,99 7,4 Ao 8,69 7,91 7,93 Qua Ñoà thò 4.31, ta thaáy pH keânh, thaáp nhaát ñaït 7,4 nhöng vaãn ôû trong khoaõng thích hôïp cho caùc thuûy sinh vaät sinh soáng vaø khoâng coù söï bieán ñoäng naøo lôùn trong suoát quaù trình khaûo saùt. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 64 - Trong ao, pH cuûa ao raát cao vaøo laàn thu maãu ñaàu tieân ñaït 8,69 do thu maãu vaøo buoåi tröa neân quaù trình quang toång hôïp cuûa taûo dieãn ra maïnh laøm cho pH taêng cao, ñoàng thôøi ñoä kieàm taïi thôøi ñieåm naøy raát thaáp chæ ñaït 49,4 mg CaCO3/L neân khoâng theå laøm giaûm bieân ñoä dao ñoäng pH trong ngaøy, ñieàu naøy laøm aûnh höôûng tôùi söùc khoûe toâm vaø khaû naêng trao ñoåi chaát cuûa toâm vôùi moâi tröôøng beân ngoaøi. 6.5 7 7.5 8 8.5 9 1 2 3 Lần thu mẫu p H KEÂNH AO Ñoà thò 4.31 Söï bieán ñoäng pH taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi Nhöõng laàn thu maãu sau, pH ao ñaõ giaûm xuoáng trong khoaûng thích hôïp cho toâm phaùt trieån, do ñaõ vaøo muøa möa neân nöôùc möa ñaõ laøm pH ao giaûm xuoáng. 4.2.1.5 Ammonia Trong ao hoà, ammonia xuaát hieän nhö moät saûn phaåm do söï bieán döôõng cuûa ñoäng vaät trong nöôùc cuõng nhö töø söï phaân huûy caùc chaát höõu cô vôùi taùc duïng cuûa vi khuaån. Trong nöôùc ammonia ñöôïc phaân chia laøm hai nhoùm: Nhoùm NH3 töï do vaø nhoùm NH4 +. Chæ coù daïng NH3 cuûa ammonia laø gaây ñoäc cho ao hoà. Söï phaân chia naøy chòu aûnh höôûng cuûa pH, nhieät ñoä vaø ñoä maën nhöng pH aûnh höôûng quan troïng hôn caû. Baûng 4.39 Haøm löôïng ammonia taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Keânh UÙt Heán 0,175 0,015 0,014 Ao 0,025 0,021 0,016 Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 65 - Sau khi thu maãu ôû laàn thöù nhaát keát quaû phaân tích ghi nhaän haøm löôïng ammonia keânh caáp khaù cao 0,175 mg/L, nhöng vaãn an toaøn cho ñoäng vaät thuûy saûn, ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích laø do aûnh höôûng cuûa caùc ao khaùc xaû nöôùc trong ao ra keânh caáp. Nhöõng laàn thu maãu sau ammonia ñaõ giaûm xuoáng phuø hôïp cho thuûy saûn sinh tröôûng vaø phaùt trieån. 0 0.05 0.1 0.15 0.2 1 2 3 Lần thu mẫu A m m o ni a ( m g /L ) KEÂNH AO Ñoà thò 4.32 Söï bieán ñoäng haøm löôïng ammonia taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi Haøm löôïng ammonia trong ao luoân thaáp vaø phuø hôïp cho söùc khoûe toâm, nguyeân nhaân laø do toâm coøn nhoû neân söï baøi tieát cuûa toâm chöa nhieàu laøm cho haøm löôïng ammonia thaáp. Nhöng taïi laàn thu maãu thöù nhaát, pH nöôùc ao khaù cao (8,69) laøm gia taêng tính maån caûm cuûa toâm vôùi NH3. 4.2.1.6 Nitrite Baûng 4.40 Haøm löôïng nitrite taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Keânh UÙt Heán 0,071 0,007 0,009 Ao 0,004 0,009 0,01 Haøm löôïng nitrite ôû trong keânh cao vaøo laàn ñaàu thu maãu (0,071 mg/L nhöng vaãn coøn phuø hôïp ñeå nuoâi troàng thuûy saûn (< 0,1 mg/L), nitrite cao laø do caùc ao nuoâi trong khu Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 66 - vöïc ñaõ xaû moät löôïng nöôùc khaù lôùn ra keânh laøm gia taêng ñaùng keå haøm löôïng ammonia, ammonia laø nguyeân lieäu cho vi khuaån oxy hoùa ammonia thaønh nitrite. ÔÛ nhöõng laàn thu maãu tieáp theo haøm löôïng nitrite oån ñònh trôû laïi vaø ôû möùc raát thaáp. 0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 0.06 0.07 0.08 1 2 3 Lần thu mẫu N it ri te ( m g /L ) KEÂNH AO Ñoà thò 4.33 Söï bieán ñoäng haøm löôïng nitrite taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi Trong ao nuoâi haøm löôïng nitrite raát thaáp, khoâng aûnh höôûng ñeán söùc khoûe toâm trong ao nuoâi. Nhìn chung haøm löôïng nitrite cuûa keânh ít aûnh höôûng ñeán ao, do ñang trong thôøi gian coù beänh dòch neân ao ít ñöôïc thay nöôùc. 4.2.1.7 Nhu caàu oxy hoùa hoïc (COD) Haøm löôïng COD ngoaøi keânh khaù cao, do moät soá hoä nuoâi toâm bò beänh ñaõ xaû nöôùc ra keânh laøm cho COD ôû keânh taêng 14,5, töø leân 19,84 mg/L, ñieàu naøy laøm aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc vaø gaây nguy cô laây lan dòch beänh cho caùc ao nuoâi trong khu vöïc. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 67 - Baûng 4.41 Haøm löôïng COD taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Keânh UÙt Heán 14,5 19,84 8,64 Ao 20,76 17,28 3,84 Trong ao nuoâi haøm löôïng COD cao (20,76 mg/L), do ao nhaän ñöôïc moät löôïng phaân boùn laøm taûo phaùt trieån nhieàu neân daãn ñeán löôïng COD trong ao cao, vaøo laàn thu maãu cuoái ao ñaõ ñöôïc thaùo bôùt nöôùc neân haøm löôïng COD giaûm. 0 5 10 15 20 25 1 2 3 Lần thu mẫu C O D ( m g /L ) KEÂNH AO Ñoà thò 4.34 Söï bieán ñoäng haøm löôïng COD taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi Löôïng COD cao coøn laø nguyeân nhaân laøm aûnh höôûng xaáu ñeán moâi tröôøng vaø söùc khoûe toâm trong ao nuoâi. 4.2.1.8 Phosphate Löôïng phosphate ôû keânh cao vaøo laàn thu maãu thöù nhaát 0,025 mg/L nhöng vaãn chöa ñaùng keå do haøm löôïng phosphate ñöôïc tích luõy trong caùc ao nuoâi bò dòch beänh ñaõ thaûi ra ngoaøi laøm aûnh höôûng ñeán moâi tröôøng nöôùc keânh. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 68 - Baûng 4.42 Haøm löôïng phosphate taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Keânh UÙt Heán 0,025 0,002 0,018 Ao 0,008 0,003 0,009 Vaøo nhöõng laàn thu maãu tieáp theo haøm löôïng phosphate ñaõ coù söï oån ñònh trôû laïi, do khaû naêng töï laøm saïch cuûa vöïc nöôùc, neân khoâng gaây haïi ñeán moâi tröôøng. 0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 0.03 1 2 3 Lần thu mẫu P ho sp ha te ( m g /L ) KEÂNH AO Ñoà thò 4.35 Söï bieán ñoäng phosphate taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi Haøm löôïng phosphate trong ao nuoâi raát thaáp laø do phieâu sinh thöïc vaät söû duïng ñeå sinh saûn vaø phaùt trieån. Tuy nhieân caàn löu yù ñeán haøm löôïng phosphate ñeå traùnh söï tích tuï nhieàu ôû ñaùy ao gaây neân hieän töôïng khoaùng hoùa laøm giaûm haøm löôïng oxy hoøa tan trong nöôùc. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 69 - 4.2.1.9 Toång chaát raén lô löûng (TSS) Baûng 4.43 Haøm löôïng TSS taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Keânh UÙt Heán 0,14 0,08 0,10 Ao 0,05 0,08 0,07 Löôïng TSS trong keânh vaøo laàn thu maãu thöù nhaát cao hôn so vôùi nhöõng laàn coøn laïi. Ñieàu naøy ñöôïc lyù giaûi laø do caùc vaät chaát lô löûng ñöôïc nöôùc töø ao nuoâi xung quanh cuoán xuoáng keânh khi xaû nöôùc ra. Nhöõng laàn sau ñoù haøm löôïng TSS coù söï giaûm nheï. 0 0.05 0.1 0.15 1 2 3 Lần thu mẫu T S S ( m g /L ) KEÂNH AO Ñoà thò 4.36 Söï bieán ñoäng phosphate taïi keânh UÙt Heán vaø trong ao nuoâi thuoäc huyeän Vónh Lôïi Haøm löôïng TSS trong ao khoâng coù söï bieán ñoäng lôùn vaø ôû möùc raát thaáp, cao nhaát 0,080575 mg/L, neân ít laøm aûnh höôûng ñeán caùc yeáu toá moâi tröôøng khaùc trong ao nuoâi. Nhìn chung, ñaây laø vuøng coù chaát löôïng nöôùc töông ñoái toát ñeå nuoâi toâm, nhöng caàn phaûi qui hoaïch vaø quaûn lyù khi dòch beänh xaûy ra, ngöôøi daân khoâng töï yù thaûi nöôùc ra keânh caáp chính maø phaûi coù bieän phaùp xöû lyù tröôùc khi thaûi nöôùc ra keânh traùnh laøm aûnh höôûng ñeán chaát löôïng nöôùc keânh. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 70 - Caùc coáng thuûy lôïi phaûi ñöôïc môû thöôøng xuyeân taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho vieäc thay nöôùc caùc ao nuoâi toâm khi coù nhu caàu, qua ñoù mang laïi lôïi ích kinh teá cho caùc hoä nuoâi toâm trong vuøng. Tuy nhieân, ñoä kieàm cuûa keânh coøn thaáp neân khi laáy nöôùc vaøo ao nuoâi caàn phaûi coù bieän phaùp laøm gia taêng ñoä kieàm nhaèm oån ñònh pH vaø caùc yeáu toá chaát löôïng nöôùc khaùc trong ao. Do vaøo laàn thu maãu thöù ba naøy ao ñöôïc khaûo saùt ñaõ bò dòch beänh vaø thu hoaïch khaån caáp neân chuùng toâi khoâng theå thu maãu tieáp. 4.2.2 Khu vöïc keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân 4.2.2.1 Haøm löôïng oxy hoøa tan (DO) Caù toâm soáng trong nöôùc caàn oxy ñaày ñuû ñeå thöïc hieän quaù trình trao ñoåi chaát. Tuy nhieân moãi loaøi caù toâm, moãi giai ñoaïn phaùt trieån vaø ñieàu kieän moâi tröôøng khaùc nhau, yeâu caàu haøm löôïng oxy khaùc nhau. Luùc löôïng oxy hoøa tan trong nöôùc thaáp quaù giôùi haïn seõ laøm cho caù toâm cheát ngaït. Hieän töôïng caù toâm cheát ngaït do thieáu oxy xaûy ra ôû nhöõng ao hoà nöôùc tónh, nhaát laø nhöõng thuûy vöïc nhieàu muøn baõ höõu cô hoaëc boùn quaù nhieàu phaân höõu cô. Söï bieán ñoäng oxy hoøa tan ôû keânh luoân naèm trong giôùi haïn coù theå nuoâi toâm toát, taïi laàn thu maãu thöù hai oxy xuoáng thaáp laø do coù möa. Baûng 4.44 Haøm löôïng oxy hoøa tan taïi keânh UÙt Huaân vaø ao taïi huyeän Hoàng Daân (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh UÙt Huaân 9 4,22 7,4 7,9 Ao 1 11,5 5,7 9,62 8,88 Ao 2 10,8 6,01 10,58 8,43 Taïi laàn thu maãu ñaàu tieân ôû ao 1 haøm löôïng oxy hoøa tan raát cao (11,5 mg/L) do hoaït ñoäng quang hôïp cuûa taûo vaø lam pH taêng cao ñaït 8,21, tuy nhieân ñoä kieàm cuõng ñaït 84,2 mg/LCaCO3 neân coù theå ñieàu tieát ñöôïc bieân ñoä dao ñoäng pH trong ngaøy. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 71 - Trong ao 2 vaøo laàn thu maãu ñaàu tieân haøm löôïng oxy hoøa tan ñaït 10,58 mg/L do taûo phaùt trieån nhieàu, hieän töôïng quang hôïp dieãn ra maïnh laøm gia taêng haøm löôïng oxy hoaø tan ñoàng thôøi cuõng laøm pH taêng cao ñaït 8,78, nhöng ñoä kieàm chæ coù 24.4 mg/LCaCO3, laøm cho bieân ñoä dao ñoäng pH trong ngaøy lôùn, aûnh höôûng ñeán söùc khoûe toâm trong ao nuoâi. 0 2 4 6 8 10 12 14 1 2 3 4 Laàn thu maãu D O ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.37 Söï bieán ñoäng haøm löôïng oxy hoøa tan taïi keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân Qua Ñoà thò 4.37 chuùng toâi thaáy raèng haøm löôïng oxy trong ao nuoâi ñeàu ñaït möùc toái öu ñeå nuoâi toâm. Nhìn chung haøm löôïng oxy ôû khu vöïc naøy khaù cao, ñaây laø ñieàu kieän lyù töôûng ñeå caùc gioáng loaøi thuûy saûn trong ao nuoâi vaø ngoaøi töï nhieân phaùt trieån toát. 4.2.2.2 Ñoä maën Moãi loaøi ñoäng vaät thuûy saûn ñeàu coù khoaûng ñoä maën thích hôïp ñeå sinh tröôûng vaø sinh saûn. Ñoä maën coøn laø nguyeân nhaân di cö cuûa moät soá loaøi ñoäng vaät thuûy saûn ñeå sinh saûn. Söï thay ñoåi ñoä maën baát ngôø coù khaû naêng gaây soác cho caùc loaøi thuûy saûn. Khi ñoä maën thay ñoåi hôn 10‰ trong thôøi gian vaøi phuùt hay vaøi giôø, caù vaø giaùp xaùc khoâng coù khaû naêng chòu ñöïng ñöôïc. Caàn phaûi thuaàn hoùa caùc loaøi thuûy saûn, chuyeån töø ñoä maën naøy leân ñoä maën khaùc moät caùch töø töø ñeå traùnh gaây cheát cho ñoäng vaät thuûy saûn. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 72 - Baûng 4.45 Ñoä maën taïi keânh UÙt Huaân vaø ao taïi huyeän Hoàng Daân (‰) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh UÙt Huaân 9,3 10,1 11,9 13 Ao 1 10,3 9,8 6,4 9,7 Ao 2 10,2 9,7 6,5 13,2 Qua khaûo saùt chuùng toâi thaáy raèng maëc duø ñaõ coù möa nhöng ñoä maën ôû ngoaøi keânh vaãn coù chieàu höôùng gia taêng, ñieàu naøy laø do aûnh höôûng cuûa heä thoáng keânh, möông phuïc vuï cho nuoâi troàng thuûy saûn trong khu vöïc. 0 2 4 6 8 10 12 14 1 2 3 4 Laàn thu maãu Ñ o ä m a ën ( ‰ ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.38 Söï bieán ñoäng ñoä maën taïi keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân Coøn ôû hai ao nuoâi do aûnh höôûng cuûa möa neân ñoä maën giaûm daàn töø laàn thu maãu thöù nhaát ñeán laàn thu maãu thöù ba (Baûng4.45). Laàn thu maãu thöù tö ñoä maën ôû caû hai ao ñeàu taêng laø do ao ñöôïc caáp moät löôïng nöôùc töø keânh. Nhìn chung, ñoä maën cuûa keânh coù aûnh höôûng tröïc tieáp leân söï thay ñoåi ñoä maën ôû ao nuoâi. Ñoä maën taïi khu vöïc hôi thaáp so vôùi ñoä maën thích hôïp cho vieäc nuoâi toâm (15 – 25‰). Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 73 - 4.2.2.3 Ñoä kieàm Baûng 4.46 Ñoä kieàm taïi keânh UÙt Huaân vaø ao taïi huyeän Hoàng Daân (mg CaCO3/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh UÙt Huaân 59,6 28,8 35,4 67,4 Ao 1 84,2 78,2 56 32 Ao 2 17,8 24,4 21,2 39,6 Qua caùc ñôït khaûo saùt chuùng toâi nhaän thaáy ñoä kieàm trong keânh giaûm daàn ñieàu naøy ñöôïc giaûi thích nhö sau, ñaây laø vuøng coù heä thoáng keânh thuûy lôïi noäi ñoàng neân ñoä kieàm giaûm laø do aûnh höôûng cuûa neàn ñaát töï nhieân. Tuy nhieân vaøo laàn thu maãu cuoái ñoä kieàm coù söï gia taêng (maëc duø ñaõ vaøo muøa möa) laø do aûnh höôûng cuûa caùc keânh khaùc trong heä thoáng keânh. 0 20 40 60 80 100 1 2 3 4 Laàn thu maãu Ñ o ä k ie àm ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.39 Söï bieán ñoäng ñoä kieàm taïi keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân Trong ao 1 ñoä kieàm cuõng coù xu höôùng giaûm do vaøo muøa möa vaø do phieâu sinh thöïc vaät ñaõ söû duïng CO2 töø söï chuyeån ñoåi carbonate vaø bicarbonate cho quaù trình quang toång hôïp nhöng vaãn cao hôn so vôùi ôû ao 2. Theo chuùng toâi ñöôïc bieát laø caû hai ao thöôøng ñöôïc thay nöôùc nhöng ao 2, coù leõ do nhieàu oác nhoû sinh soáng neân ñoä kieàm ao 2 thaáp hôn ao 1. Vaøo laàn thu maãu thöù tö thì ao 2 vöøa ñöôïc thay nöôùc töø keânh neân ñoä kieàm trong ao 2 cao hôn ao 1, luùc naøy cuûa nöôùc keânh leân ñeán 67,4mg CaCO3/L Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 74 - Ñoä kieàm trong ao vaø keânh quaù thaáp laøm aûnh höôûng ñeán quaù trình loät xaùc cuûa toâm 4.2.2.4 pH pH coù aûnh höôûng raát lôùn ñeán ñôøi soáng thuûy sinh vaät. Taùc ñoäng chuû yeáu cuûa pH khi quaù cao, hay quaù thaáp laø laøm thay ñoåi ñoä thaåm thaáu cuûa maøng teá baøo, laøm roái loaïn quaù trình trao ñoåi muoái – nöôùc giöõa cô theå sinh vaät vôùi moâi tröôøng ngoaøi. Thuûy sinh vaät chæ coù theå toàn taïi trong nöôùc trong khoaûng pH xaùc ñònh. Baûng 4.47 Ñoä pH taïi keânh UÙt Huaân vaø ao taïi huyeän Hoàng Daân Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh UÙt Huaân 7,06 6,64 6,77 6,98 Ao 1 8,21 7,73 8,28 7,47 Ao 2 7,1 7,76 8,78 7,41 Qua Ñoà thò 4.40, chuùng toâi nhaän thaáy pH taïi keânh caáp coù söï giaûm xuoáng qua caùc laàn thu maãu. ÔÛ laàn thu maãu thöù nhaát ñaït 7,06 xuoáng coøn 6,64 vaøo laàn thu maãu thöù hai vaø laàn thu maãu thöù ba laø 6,77 vaøo caùc laàn thu maãu tieáp theo, ñieàu naøy laø do möa nhieàu vaø aûnh höôûng cuûa ñaát pheøn, gaây nguy hieåm cho caùc loaøi thuûy saûn soáng trong khu vöïc. Theo nhaän ñònh cuûa chuùng toâi thì pH taïi khu vöïc ñaõ thaáp döôùi möùc cho pheùp cuûa hoaït ñoäng nuoâi toâm 0 2 4 6 8 10 1 2 3 4 Laàn thu maãu p H KEÂNH A0 1 AO 2 Ñoà thò 4.40 Söï bieán ñoäng pH taïi keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân Coøn pH taïi hai ao thuoäc keânh caáp treân luoân ôû möùc thích hôïp cho nuoâi toâm vaø cao hôn so vôùi keânh caáp beân ngoaøi (Baûng 4.47). Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 75 - Nguyeân nhaân pH trong ao cao hôn keânh laø do ngöôøi daân ñaõ söû duïng voâi ñeå boùn vaøo ao nuoâi cuûa mình. Toùm laïi, qua caùc ñôït khaûo saùt chuùng toâi nhaän thaáy pH keânh khoâng aûnh höôûng nhieàu ñeán pH ao nuoâi. 4.2.2.5 Ammonia Trong nöôùc ammonia hieän dieän döôùi hai daïng: ion NH4 + vaø daïng töï do NH3. Taùc ñoäng chính cuûa ammonia laø laøm roái loaïn chöùc naêng ñieàu hoøa aùp suaát thaåm thaáu, phaù huûy lôùp mang vaø laøm giaûm khaû naêng vaän chuyeån oxy cuûa hemoglobin. Khi haøm löôïng ammonia cao nhöng chöa tôùi ngöôõng gaây cheát cho ñoäng vaät thuûy sinh, chuùng seõ gaây ra nhöõng aûnh höôûng sau: - Gia taêng maãn caûm cuûa ñoäng vaät thuûy sinh ñoái vôùi caùc ñieàu kieän khoâng thuaän lôïi cuûa moâi tröôøng. - ÖÙc cheá söï sinh tröôûng bình thöôøng. - Giaûm khaû naêng sinh saûn. Baûng 4.8 Haøm löôïng ammonia taïi keânh UÙt Huaân vaø ao taïi huyeän Hoàng Daân (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh UÙt Huaân 0,015 0,026 0,217 0,193 Ao 1 0,028 0,016 0,042 0,018 Ao 2 0,074 0,016 0,021 0,013 Haøm löôïng ammonia trong keânh ôû laàn thu maãu thöù ba 0,217 mg/L vaø thöù tö 0,193 mg/L taêng cao hôn caùc laàn khaùc, laø do aûnh höôûng töø löôïng nöôùc cuûa caùc keânh caáp khaùc trong khu vöïc (laàn thöù ba 0,217 mg/L; laàn thöù tö 0,193 mg/L). Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 76 - 0 0.05 0.1 0.15 0.2 0.25 1 2 3 4 Laàn thu maãu A m m o ni a ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.41 Söï bieán ñoäng ammonia taïi keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân ÔÛ trong hai ao haøm löôïng ammonia luoân coù bieán ñoäng nhöng vaãn chöa cao ñeå coù theå gaây haïi ñeán söùc khoûe toâm trong ao nuoâi. 4.2.2.6 Nitrite Haøm löôïng nitrite ôû keânh trong suoát quaù trình khaûo saùt luoân dao ñoäng ôû möùc thaáp, vôùi haøm löôïng nitrite naøy khoâng theå gaây beänh cho ñoäng vaät thuûy saûn soáng trong keânh. Baûng 4.49 Haøm löôïng nitrite taïi keânh UÙt Huaân vaø ao taïi huyeän Hoàng Daân (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh UÙt Huaân 0,024 0,03 0,021 0,021 Ao 1 0,005 0,001 0,009 0,003 Ao 2 0,006 0,002 0,004 0,015 Trong ao 1 haøm löôïng nitrite luoân dao ñoäng ôû möùc raát thaáp, ñieàu naøy raát coù lôïi cho sinh tröôûng vaø phaùt trieån cuûa toâm trong ao nuoâi. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 77 - 0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 0.03 1 2 3 4 Laàn thu maãu N it ri te ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.42 Söï bieán ñoäng nitrite taïi keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân Trong ao 2 vaøo laàn thu maãu cuoái nitrite coù söï gia taêng nhöng vaãn ôû möùc thaáp. Söï gia taêng naøy laø do aûnh höôûng cuûa löôïng nitrite trong keânh khi caáp nöôùc vaøo ao. 4.2.2.7 Nhu caàu oxy hoùa hoïc (COD) COD laø löôïng oxy caàn thieát ñeå oxy hoùa vaät chaát höõu cô vaø voâ cô hieän dieän trong nöôùc baèng caùc chaát coù khaû naêng oxy hoùa maïnh nhö dichromate. COD ñöôïc söû duïng roäng raõi ñeå xaùc ñònh khaû naêng oxy hoùa vaät chaát voâ cô vaø höõu cô hieän dieän trong thuûy vöïc vaø trong nöôùc thaûi sinh hoaït, nöôùc thaûi coâng nghieäp (Chapman vaø Kimstach, 1996; trích bôûi Ngoâ Vaên Ngoïc, 2000). Baûng 4.50 Haøm löôïng COD taïi keânh UÙt Huaân vaø ao taïi huyeän Hoàng Daân (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh UÙt Huaân 4,08 7,64 27,92 17,6 Ao 1 4,76 18,72 25,96 11,96 Ao 2 2,88 13,08 11,6 13,04 Qua Ñoà thò 4.43 chuùng toâi nhaän thaáy vaøo ñôït thu maãu thöù ba COD ôû keânh coù söï gia taêng lôùn 27,92 mg/L, nguyeân nhaân laø do aûnh höôûng cuûa heä thoáng keânh gaàn ñoù. Sau ñoù ñaõ giaûm xuoáng tuy vaãn coøn ôû möùc khaù cao nhöng vaãn coøn trong giôùi haïn cho pheùp ñeå coù theå nuoâi troàng thuûy saûn. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 78 - 0 5 10 15 20 25 30 1 2 3 4 Laàn thu maãu C O D ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.43 Söï bieán ñoäng COD taïi keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân ÔÛ ao 1, maëc duø ao ñöôïc thay nöôùc thöôøng xuyeân nhöng löôïng vaät chaát höõu cô vaø voâ cô vaãn coù nhieàu trong ao laøm gia taêng COD cuûa ao leân raát cao 25,96 mg/L, tuy nhieân nhôø coù haøm löôïng oxy hoøa tan cao neân khoâng gaây ra hieän töôïng thieáu oxy vaøo ban ngaøy nhöng vaøo ban ñeâm toâm seõ bò thieáu oxy do taûo hoâ haáp vaø vi sinh vaät cuõng söû duïng oxy ñeå phaân giaûi caùc chaát höõu cô, gaây nguy haïi cho toâm trong ao vaø haøm luôïng COD ñaõ giaûm xuoáng vaøo nhöõng laàn thu maãu sau ñoù. ÔÛ ao 2, löôïng COD coù bieán ñoäng nhöng cuõng khoâng ñaùng lo ngaïi cho toâm trong ao nuoâi. 4.2.2.8 Phosphate Baûng 4.51 Haøm löôïng phosphate taïi keânh UÙt Huaân vaø ao taïi huyeän Hoàng Daân (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh UÙt Huaân 0,006 0,013 0,006 0,023 Ao 1 0,015 0,017 0,022 0,014 Ao 2 0,01 0,007 0,012 0,009 Vaøo ñôït thu maãu thöù tö haøm löôïng phosphate taêng cao hôn bình thuôøng laø do aûnh höôûng töø nöôùc cuûa caùc keânh caáp khaùc ñoå veà, tuy nhieân löôïng phosphate vaãn naèm trong khoaûng khoâng gaây nguy haïi cho ñoäng vaät thuûy saûn. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 79 - 0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 1 2 3 4 Laàn thu maãu P ho sp ha te ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.44 Söï bieán ñoäng phosphate taïi keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân ÔÛ ao 1, haøm löôïng phosphate coù söï taêng daàn töø laàn thu maãu thöù nhaát (0,015 mg/L) tôùi laàn thu maãu thöù ba (0,022 mg/L) nhöng vaãn ôû möùc thaáp. Trong ao 2, phosphate luoân bieán ñoäng ôû möùc raát thaáp neân khoâng laøm aûnh höôûng ñeán söùc khoûe toâm trong ao. 4.2.2.9 Toång chaát raén lô löûng (TSS) Baûng 4.52 Haøm löôïng TSS taïi keânh UÙt Huaân vaø ao taïi huyeän Hoàng Daân (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh UÙt Huaân 0,06 0,03 0,09 0,08 Ao 1 0,07 0,06 0,05 0,03 Ao 2 0,03 0,03 0,04 0,05 TSS ôû keânh qua thöôøng cao hôn so vôùi ao, nhöng vaøo laàn thu maãu thöù hai löôïng TSS keânh laïi giaûm thaáp. TSS keânh cao laø do söï xaùo troän nguoàn nöôùc taïi ñaây vôùi nöôùc töø caùc keânh khaùc ñoå veà. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 80 - 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 1 2 3 4 Laàn thu maãu T S S m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.45 Söï bieán ñoäng TSS taïi keânh UÙt Huaân vaø ao thuoäc huyeän Hoàng Daân Löôïng TSS ôû ao 1 nhìn chung thöôøng cao hôn ao 2, nhöng löôïng TSS vaãn coøn ôû möùc raát thaáp khoâng ñaùng keå, khoâng gaây aûnh höôûng ñeán söï thay ñoåi caùc yeáu toá chaát löôïng nöôùc khaùc. Qua khaûo saùt chuùng toâi nhaän thaáy ñaây khoâng phaûi laø vuøng ñaát lyù töôûng ñeå phaùt trieån nuoâi toâm quanh naêm, do ñaát pheøn vaø heä thoáng keânh thuûy lôïi chaèn chòt chòu aûnh höôûng cuûa thuûy trieàu vaø caû nöôùc ngoït töø thöôïng nguoàn ñoå veà neân laøm thay ñoåi caùc chæ tieâu moâi tröôøng: ñoä maën, ñoä kieàm, ... gaây nhieàu khoù khaên cho ngöôøi nuoâi. Coù nhöõng thôøi ñieåm coù bieåu hieän oâ nhieãm nguoàn nöôùc neân caàn phaûi coù söï quan taâm ñaëc bieät ñeán moâi tröôøng taïi ñaây. 4.2.3 Khu vöïc keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi 4.2.3.1 Haøm löôïng oxy hoøa tan (DO) Ñoäng vaät thuûy saûn soáng trong nöôùc neân haøm löôïng oxy hoøa tan trong nöôùc raát caàn thieát cho ñôøi soáng cuûa ñoäng vaät thuûy saûn. Nhu caàu oxy phuï thuoäc vaøo töøng loaøi, töøng giai ñoaïn phaùt trieån, traïng thaùi sinh lyù, nhieät ñoä. Khi nhieät ñoä taêng löôïng tieâu hao oxy cuûa ñoäng vaät thuûy saûn cuõng taêng leân. Nhu caàu oxy hoøa tan trong nöôùc toái thieåu cuûa caù laø 3 mg/L, vôùi toâm laø 5 mg/L. Tröôøng hôïp oxy hoøa tan trong nöôùc thaáp hôn möùc gaây cheát keùo daøi laøm cho ñoäng vaät thuûy saûn bò soác aûnh höôûng ñeán tyû leä soáng, taêng tröôûng vaø phaùt duïc cuûa chuùng. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 81 - Baûng 4.53 Haøm löôïng oxy hoøa tan taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh Xaùng 4,88 4,1 2,08 4,36 Ao 1 10,23 7,11 12,14 11,3 Ao 2 14,48 8,47 10,8 11,99 Qua Ñoà thò 4.46 chuùng toâi nhaän thaáy DO trong ao luoân cao hôn ngoaøi keânh, ñieàu naøy raát toát cho caùc hoaït ñoäng nuoâi thuûy saûn trong ao. Vaøo laàn thu maãu thöù ba taïi keânh DO giaûm maïnh coøn 2,08 mg/L vì ñaây laø vaøo muøa möa ñieàu naøy gaây nguy hieåm cho caùc loaøi ñoäng vaät thuûy saûn soáng trong keânh nhöng DO trong hai ao taïi laàn thu maãu naøy cao hôn raát nhieàu so vôùi keânh (12,14 vaø 10,8mg/L). Ñieàu naøy laø phuø hôïp vì trong ao chuùng toâi nhaän thaáy taûo phaùt trieån nhieàu. 0 5 10 15 20 1 2 3 4 Lần thu mẫu D O ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.46 Söï bieán ñoäng haøm löôïng oxy hoøa tan taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi Tuy nhieân, vôùi söï phaùt trieån cuûa taûo seõ gaây tình traïng thieáu oxy vaøo ban ñeâm vaø luùc saùng sôùm do taûo caàn oxy ñeå hoâ haáp, vaø bieân ñoä dao ñoäng cuûa pH trong ngaøy lôùn laøm aûnh höôûng tôùi söùc khoûe toâm trong ao nuoâi. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 82 - 4.2.3.2 Ñoä maën Moät trong nhöõng tieâu chuaån quan troïng veà chaát löôïng nöôùc nuoâi caùc ñoái töôïng thuûy saûn vaø trong vaán ñeà nuoâi toâm laø phaûi duy trì oån ñònh thöôøng xuyeân ñoä maën caàn thieát. Ñoä maën aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán vieäc ñieàu hoøa aùp suaát thaåm thaáu cuûa thuûy sinh vaät. Caùc thay ñoåi ñoä maën vöôït ra ngoaøi giôùi haïn thích öùng cuûa caù, toâm nuoâi ñeàu gaây ra caùc phaûn öùng soác cuûa cô theå laøm giaûm khaû naêng ñeà khaùng beänh cuûa caù, toâm nuoâi. Taïi khu vöïc thu maãu, ñoä maën taïi keânh caáp coù chieàu höôùng giaûm khi vaøo muøa möa. Ñieàu naøy laøm aûnh höôûng ñeán ñoä maën caùc ao nuoâi trong khu vöïc. Baûng 4.54 Ñoä maën taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi (‰) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh Xaùng 32 33,7 28,5 18,1 Ao 1 32,5 32,8 25 17,3 Ao 2 31,5 30,3 27,1 16,3 Ñoä maën taïi hai ao nuoâi cuõng giaûm daàn theo keânh caáp. Ñieàu naøy chöùng toû ñoä maën taïi keânh caáp coù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán töøng ao nuoâi, ñoàng thôøi cuõng chòu aûnh höôûng tröïc tieáp cuûa nöôùc möa. 0 10 20 30 40 1 2 3 4 Lần thu mẫu Đ ộ m ặn ( ‰ ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.47 Söï bieán ñoäng ñoä maën taïi Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 83 - Ñoä maën giaûm daàn neân khoâng aûnh höôûng ñeán hoaït ñoäng cuûa toâm nuoâi trong ao, khi vaøo thôøi ñieåm thu maãu thöù tö ñoä maën vaãn coøn trong khoaûng thích hôïp cho söï phaùt trieån vaø sinh tröôûng cuûa toâm nuoâi. 4.2.3.3 Ñoä kieàm Ñoä kieàm laø toång soá nhöõng keát tinh cuûa titratable bases maø chuû yeáu laø bicarbonate vaø carbonate ñöôïc tính baèng mg/L calcium carbonate töông ñöông. Bicarbonate thöôøng ñöôïc hình thaønh do taùc duïng cuûa CO2 vôùi caùc chaát bases trong ñaù vaø ñaát. Ao hoà coù ñoä kieàm cao coù theå cheá ngöï ñöôïc söï thay ñoåi pH. Ao hoà coù ñoä kieàm trong khoaûng 20 – 150mg CaCO3/L3 thì thích hôïp cho phieâu sinh vaät (plankton) cuõng nhö toâm caù. Chaát kieàm quan troïng trong ao hoà vì vai troø chaát ñeäm vaø nguoàn cung caáp CO2 cho hieän töôïng quang toång hôïp. Baûng 4.55 Ñoä kieàm taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi (mg CaCO3/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh Xaùng 87,8 70,4 67,6 83 Ao 1 71,1 76,4 55 45,2 Ao 2 73 75,4 82 59,6 Ñoä kieàm taïi khu vöïc khaûo saùt giaûm daàn vaøo muøa möa. Taïi keânh caáp ñoä kieàm giaûm daàn qua caùc laàn thu maãu. Rieâng laàn thu maãu thöù tö thì ñoä kieàm taêng trôû laïi 83 mgCaCO3/L Coøn ñoä kieàm trong ao 1 qua thôøi gian theo doõi chuùng toâi ghi nhaän ñöôïc laø töông ñoái thaáp. Taïi ao naøy ñoä kieàm töø laàn thu maãu thöù nhaát 71,1 mgCaCO3/L ñeán laàn thöù tö coøn 45,2 mgCaCO3/L. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 84 - 0 20 40 60 80 100 1 2 3 4 Lần thu mẫu Đ ộ ki ềm ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.48 Söï bieán ñoäng ñoä kieàm taïi Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi Ñoä kieàm trong ao 2 maø chuùng toâi khaûo saùt laïi coù söï khaùc bieät so vôùi ao 1 ñoä kieàm taêng daàn töø laàn thu maãu thöù nhaát ñeán laàn thu maãu thöù ba, tuy nhieân vaøo laàn thu maãu thöù tö laïi giaûm xuoáng thaáp coøn 59,6 mgCaCO3/L. Toùm laïi ñoä kieàm taïi keânh caáp vaø ao nuoâi chuùng toâi khaûo saùt laø töông ñoái thaáp so vôùi möùc cho pheùp cuûa hoaït ñoäng nuoâi toâm. Ñaây laø vaán ñeà caàn löu yù, caàn coù nhöõng bieän phaùp gia taêng ñoä kieàm ñaûm baûo cho toâm sinh tröôûng vaø phaùt trieån bình thöôøng khi caáp nöôùc vaøo ao nuoâi. 4.2.3.4 pH Ñoä pH trong moät thuûy vöïc coù theå bieán ñoåi theo ngaøy ñeâm do bieán ñoåi cuûa haøm löôïng CO2 trong nöôùc trong quaù trình quang hôïp. ÔÛ ruoäng luùa pH ban ngaøy laø 7,1, ban ñeâm laø 5,6 (Phaïm Vaên Mieân, 1963) ñoä pH cuõng thay ñoåi theo muøa do bieán ñoåi cuûa caùc quaù trình phaân huûy chaát höõu cô lieân quan tôùi haøm löôïng CO2 trong nöôùc. Ngoaøi ra, pH nöôùc cuûa ao nuoâi thöôøng bieán ñoäng theo ñoä trong cuûa nöôùc, vaøo nhöõng ngaøy nöôùc coù ñoä trong thaáp söï cheânh leäch pH saùng chieàu thöôøng khaù lôùn. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 85 - Baûng 4.56 Ñoä pH taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh Xaùng 7,72 7,48 7,24 7,48 Ao 1 8,46 8,15 8,5 8,75 Ao 2 8,57 8,2 8,46 8,75 Quaù trình thu maãu taïi hai ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi thöôøng vaøo luùc tröa neân hieän töôïng quang hôïp cuûa thuûy sinh thöïc vaät xaûy ra lôùn do ñoù ñoä pH cuûa ao cuõng taêng cao vaø suoát quaù trình khaûo saùt chuùng toâi nhaän thaáy ñoä pH coù söï bieán ñoäng khoâng lôùn giöõa caùc laàn thu maãu. 0 2 4 6 8 10 1 2 3 4 Lần thu mẫu p H KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.49 Söï bieán ñoäng pH taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi Vaøo laàn thu maãu thöù ba vaø thöù tö tuy ñaõ vaøo muøa möa nhöng khoâng coù bieán ñoäng ñaùng keå, do ñaây laø khu vöïc gaàn cöûa bieån Gaønh Haøo, vì vaäy maø ñoä pH luoân oån ñònh. Toùm laïi, ñaây laø khu vöïc coù ñoä pH oån ñònh giuùp cho ngöôøi daân coù theå an taâm phaùt trieån nuoâi troàng thuûy saûn. 4.2.3.5 Ammonia Ammonia laø saûn phaåm chính cuûa söï bieán hoaïi chaát ñaïm do taùc duïng cuûa vi khuaån. Vôùi loaøi toâm ammonia coù theå chieám tôùi 40 – 90% caùc chaát baøi tieát nitrogen. Trong moâi tröôøng nöôùc maø löôïng oxy thaáp ammonia raát deã xuaát hieän töø caùc hôïp chaát nitrogen do söï bieán hoùa cuûa vi khuaån. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 86 - Ñoä ñoäc cuûa ammonia thöôøng khoâng nguy haïi cho ao nuoâi toâm trong thôøi gian ngaén, vì phieâu sinh thöïc vaät seõ giöõ cho ñoä ñoäc naøy khoâng nguy hieåm, nhöng hieän dieän laâu daøi seõ laøm cho toâm maéc beänh. Baûng 4.57 Haøm löôïng ammonia taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh Xaùng 0,022 0,016 0,045 0,011 Ao 1 0,017 0,012 0,02 0,022 Ao 2 0,025 0,012 0,021 0,01 Haøm löôïng ammonia taïi keânh vaø ao nuoâi thöôøng thaáp vaø khoâng coù söï bieán ñoäng lôùn, ñieàu naøy ñöôïc lyù giaûi laø do nöôùc trong ao nuoâi ñöôïc thay moät phaàn, toâm trong caùc ao thaû vôùi maät ñoä thaáp neân löôïng chaát thaûi ñöôïc phieâu sinh thöïc vaät haáp thu. 0 0.01 0.02 0.03 0.04 0.05 1 2 3 4 Lần thu mẫu A m m o ni a ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.50 Söï bieán ñoäng ammonia taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi Nhìn chung, haøm löôïng ammonia taïi keânh chuùng toâi khaûo saùt thaáp, cao nhaát 0,045 mg/L ñieàu naøy raát thuaän lôïi cho moâi tröôøng ao nuoâi khi caáp nöôùc, vôùi löôïng thaáp naøy khoâng aûnh höôûng ñeán söï taêng tröôûng vaø phaùt trieån cuûa thuûy sinh vaät. 4.2.3.6 Nitrite Trong ao hoà ammonia toàn taïi döôùi hai daïng NH4 + vaø NH3. ÔÛ daïng ion NH4 + khoâng gaây haïi cho thuûy sinh vaät tuy nhieân döôùi taùc duïng cuûa vi khuaån seõ bieán ñoåi thaønh Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 87 - nitrite. NO2 - keát hôïp vôùi hemmoglobin taïo thaønh metheglobin, metheglobin khoâng coù khaû naêng keát hôïp vôùi oxy do ñoù laøm giaûm söï vaän chuyeån oxy tôùi teá baøo. Giaùp xaùc chöùa hemocyanin vôùi phöùc hôïp cuûa ñoàng trong hoàng caàu. Phaûn öùng cuûa NO2 - vôùi hemocyanin coøn ñöôïc hieåu bieát ít, nhöng duø sao NO2 - cuõng laø ñoäc toá vôùi giaùp xaùc. Baûng 4.58 Haøm löôïng nitrite taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh Xaùng 0,014 0,012 0,094 0,057 Ao 1 0,001 0,003 0,007 0,01 Ao 2 0,002 0,004 0,009 0,013 Löôïng nitrite taïi keânh maø chuùng ta khaûo saùt luoân coù söï bieán ñoäng qua caùc laàn thu maãu. Taïi laàn thu maãu thöù ba laø 0,094 mg/L gaây nguy hieåm cho ñoäng vaät thuûy saûn soáng trong keânh, ñeán laàn thu maãu thöù tö laø 0,057 mg/L, söï gia taêng naøy laø do söï gia taêng ammonia, ammonia laø nguyeân lieäu chính cho vi khuaån bieán ñoåi thaønh. 0 0.02 0.04 0.06 0.08 0.1 1 2 3 4 Lần thu mẫu N it ri te ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.51 Söï bieán ñoäng nitrite taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi Taïi ao 1 vaø ao 2 coù söï gia taêng haøm löôïng nitrite töø laàn khaûo saùt ñaàu tieân ñeán laàn khaûo saùt cuoái cuøng. Söï gia taêng naøy laø do quaù trình tích luõy nitrite trong ao. Tuy ao coù thay nöôùc nhöng haøm löôïng nitrite beân ngoaøi cao neân daãn ñeán löôïng nitrite trong ao cuõng gia taêng. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 88 - Qua ñôït khaûo saùt chuùng toâi nhaän thaáy löôïng nitrite trong ao vaø ngoaøi keânh khaù cao coù theå gaây nguy hieåm cho ñoäng vaät thuûy saûn. 4.2.3.7 Nhu caàu oxy hoùa hoïc (COD) COD laø moät trong caùc chæ tieâu duøng ñeå ñaùnh giaù möùc ñoä oâ nhieãm höõu cô trong khu vöïc. Theo thoâng tö soá 1/2000/TT_ BTS ngaøy 28/04/2000 söûa ñoåi boå sung thoâng tö soá 04TS/TT ngaøy 30/08/1990 cho raèng COD lôùn hôn 20mg/L ñöôïc xem laø coù bieåu hieän oâ nhieãm höõu cô (Traàn Quoác Baûo, 2003). Baûng 4.59 Haøm löôïng COD taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi (mg/L) Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh Xaùng 18,56 4,76 3,4 23,6 Ao 1 15,6 10,64 14,84 11,64 Ao 2 3,84 7,36 11,76 11,04 Qua caùc ñôït khaûo saùt taïi keânh, COD ôû laàn thu maãu thöù nhaát vaø thöù tö cao hôn hai laàn coøn laïi. Laàn moät haøm löôïng COD laø 18,56 mg/L taïi laàn thu maãu naøy moät soá ao cuûa vuøng xaû nöôùc ra ngoaøi keânh laøm gia taêng löôïng vaät chaát höõu cô trong keânh. Ñoàng thôøi ao 1 cuõng ñöôïc caáp nöôùc neân COD cuõng gia taêng (15,6 mg/L). 0 5 10 15 20 25 1 2 3 4 Lần thu mẫu C O D ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.52 Söï bieán ñoäng COD taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 89 - Taïi laàn thu maãu thöù tö thì haøm löôïng COD taïi keânh ñaït 23,6 mg/L ñaây laø ñieàu ñaùng lo ngaïi cho moâi tröôøng. Haøm löôïng COD taïi ao vaøo laàn thu maãu thöù ba gia taêng laø do luùc naøy ao nhaän ñöôïc moät löôïng phaân boùn laøm gia taêng caùc chaát höõu cô trong ao, daãn ñeán COD taêng, tuy ao ñaõ ñöôïc thay nöôùc nhöng löôïng COD vaãn coøn khaù cao. Trong ao 2 do ít thay nöôùc neân löôïng vaät chaát höõu cô tích tuï laøm gia taêng COD qua caùc laàn thu maãu vaø khaûo saùt. Toùm laïi, haøm löôïng COD trong ao nuoâi khaù cao nhöng chöa ñaùng lo ngaïi trong hoaït ñoäng nuoâi troàng thuûy saûn. 4.2.3.8 Phosphate Phosphate laø moät trong nhöõng nguyeân toá quan troïng caàn thieát cho söï soáng. Ion PO4 3- deã ñöôïc thöïc vaät baäc cao vaø taûo ñoàng hoùa trong quaù trình quang hôïp. Trong caùc nguoàn nöôùc, haøm löôïng ion PO4 3-, HPO4 2-, H2PO4 - thöôøng raát thaáp, ít khi naøo haøm löôïng PO4 3- vöôït quaù 1mg/L ngay caû trong thuûy vöïc giaøu dinh döôõng. Baûng 4.60 Haøm löôïng phosphate taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi (mg/L) Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 90 - Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh Xaùng 0,013 0,021 0,008 0,011 Ao 1 0,005 0,003 0,004 0,007 Ao 2 0,003 0,003 0,021 0,015 Quaù trình khaûo saùt vaø phaân tích ghi nhaän ñuôïc haøm löôïng phosphate trong keânh coù söï thay ñoåi dao ñoäng töø 0,008 – 0,021 mg/L. söï dao ñoäng naøy laø do hoaït ñoäng cuûa caùc thuûy sinh vaät trong quaù trình phaân giaûi chaát höõu cô taïo neân. Trong hai ao haøm löôïng phosphate cuõng khoâng coù söï bieán ñoäng lôùn, tuy nhieân taïi ao 2 vaøo laàn thu maãu thöù ba ao ñöôïc boùn phaân laøm löôïng phosphate gia taêng töø 0,003 – 0,024 mg/L nhöng khoâng ñaùng keå. 0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 1 2 3 4 Lần thu mẫu P h os p ha te ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò4.53 Söï bieán ñoäng phosphate taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi Söï bieán ñoäng phosphate trong ao maø chuùng toâi khaûo saùt chòu aûnh höôûng töø phosphate cuûa keânh caáp. 4.2.3.9 Toång chaát raén lô löûng (TSS) Taïi laàn thu maãu thöù nhaát haøm löôïng TSS khaù cao so vôùi nhöõng laàn thu maãu sau ñoù. Nguyeân nhaân laø do chòu söï taùc ñoäng tröïc tieáp töø nöôùc cuûa thuûy trieàu. ÔÛ nhöõng laàn thu maãu sau, löôïng chaát raén lô löõng oån ñònh ôû möùc raát thaáp. Baûng 4.61 Haøm löôïng TSS taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi (mg/L) Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 91 - Laàn thu maãu Khu vöïc thu maãu Thaùng 3 Thaùng 4 Thaùng 5 Thaùng 6 Keânh Xaùng 0,60 0,31 0,29 0,21 Ao 1 0,07 0,10 0,08 0,09 Ao 2 0,07 0,08 0,09 0,1 Qua keát quaû thu ñöôïc löôïng chaát raén lô löûng trong ao raát thaáp, ñieàu naøy coù lôïi cho ñôøi soáng cuûa thuûy sinh vaät. 0 0.1 0.2 0.3 0.4 0.5 0.6 0.7 1 2 3 4 Lần thu mẫu T S S ( m g /L ) KEÂNH AO 1 AO 2 Ñoà thò 4.54 Söï bieán ñoäng TSS taïi khu vöïc Keânh Xaùng vaø ao thuoäc huyeän Ñoâng Haûi Qua Ñoà thò 4.54, haøm löôïng chaát raén lô löûng cuûa keânh luoân cao hôn hai ao, nguyeân nhaân laø do ôû keânh nöôùc chaûy laøm cho chaát raén lô löûng khoâng coù thôøi gian laéng tuï. Löôïng chaát raén ôû keânh vaø ao raát thaáp so vôùi möùc cho pheùp ñeå nuoâi troàng thuûy saûn. Toùm laïi, ñaây laø vuøng coù nhöõng yeáu toá thích hôïp cho vieäc phaùt trieån nuoâi troàng thuûy saûn nhöng beân caïnh ñoù khi vaøo muøa möa neân chuù yù ñeán ñoä maën, ñaây laø chæ tieâu quan troïng cho nuoâi troàng thuûy saûn vaø coù bieän phaùp naâng cao ñoä kieàm nhaèm oån ñònh pH trong ngaøy. Caàn coù keá hoaïch cho ngöôøi daân xaõ nöôùc hôïp lyù ñeå ñaûm baûo söùc khoûe toâm vaø taêng hieäu quaû kinh teá cuûa ngöôøi daân ñòa phöông. V. KEÁT LUAÄN VAØ ÑEÀ NGHÒ Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 92 - 5.1 Keát Luaän Traõi qua quaù trình thöïc hieän ñeà taøi, chuùng toâi ruùt ra nhöõng keát luaän sau: - Taïi khu vöïc cöûa soâng: + Ñoä pH ôû möùc thích hôïp cho hoaït ñoäng nuoâi troàng thuûy saûn, ñaëc bieät laø nuoâi toâm suù. pH dao ñoäng töø 7,31 – 8,22. + Ñoä maën töông ñoái cao (> 25‰), söï cheânh leäch veà ñoä maën giöõa nöôùc lôùn vaø nöôùc roøng khoâng lôùn. Vaøo ñaàu muøa möa ñoä maën coù giaûm nhöng khoâng ñaùng keå. + Ñoä kieàm taïi khu vöïc nôi ñaây coù söï bieán ñoäng giöõa thôøi ñieåm nöôùc lôùn vaø nöôùc roøng trong ngaøy, nhöng nhìn chung vaãn coøn thích hôïp cho ngheà nuoâi toâm. + Keát quaû phaân tích veà haøm löôïng ammonia, nitrite, phosphate vaø COD cho thaáy nguoàn nöôùc chæ coù daáu hieäu oâ nhieãm cuïc boä trong caùc thaùng vaøo muøa möa. Nhìn chung vaãn coøn naèm trong möùc cho pheùp veà chæ tieâu chaát löôïng nöôùc. Rieâng TSS do aûnh höôûng cuûa phuø sa vuøng cöûa bieån neân haøm löôïng khaù cao so vôùi caùc vuøng khaùc (1,190 mg/L). - Taïi khu vöïc trung chuyeån + pH taïi nôi ñaây khoâng coù söï bieán ñoäng lôùn trong suoát quaù trình khaûo saùt, cuõng nhö giöõa luùc nöôùc lôùn vaø nöôùc roøng trong ngaøy (7 < pH < 8). + Ñoä maën duy trì oån ñònh trong caùc thaùng muøa khoâ vaø khi vaøo ñaàu muøa möa ñoä maën giaûm daàn ( 35,6‰ – 16,7‰). + Ñoä kieàm coù söï bieán ñoäng lôùn vì chòu söï aûnh höôûng cuûa hai löu löôïng nöôùc khaùc nhau. Söï dao ñoäng: 52 – 123,8 mgCaCO3/L. + Hieän töôïng oâ nhieãm höõu cô taïi nôi ñaây cao do söï öù ñoäng caùc chaát höõu cô trong thuûy vöïc, nhaát laø khi coáng ñoùng thöôøng xuyeân. Haøm löôïng COD: 21,36 mg/L, coøn haøm löôïng nitrite coù giaù trò cao: 0,259 mg/L. - Khu vöïc noäi ñoàng: Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 93 - + Ñoä maën khu vöïc noäi ñoàng coù söï taêng cao vaøo caùc thaùng muøa khoâ, taïi Chuû Chí ñoä maën taêng cao: 40,4‰, tuy nhieân böôùc vaøo giai ñoaïn muøa möa ñoä maën giaûm xuoáng, ñaëc bieät taïi Ninh Quôùi ñoä maën coù luùc giaûm xuoáng 0,9‰. + Ñoä pH taïi nguoàn nöôùc nôi ñaây do tính chaát nhieãm pheøn cuûa vuøng noäi ñoàng neân pH thaáp (5,08). + Ñoä kieàm bieán ñoäng lôùn do chòu söï aûnh höôûng cuûa pH vaø ñoä maën cuûa vuøng. Ñoä kieàm dao ñoäng lôùn: 3,6 – 114,6 mgCaCO3/L. + Phaùt hieän daáu hieäu oâ nhieãm höõu cô, ñaëc bieät haøm löôïng ammonia vaø nitrite ñeàu töông ñoái cao cho caùc heä thoáng nuoâi troàng thuûy saûn. - Taïi caùc keânh caáp vaø ao nuoâi + Ngöôøi daân xaû nöôùc ao nuoâi ra moâi tröôøng ngoaøi raát tuøy tieän, laøm aûnh höôûng ñeán caùc ao nuoâi khaùc trong vuøng. + Kyõ thuaät cuûa ngöôøi daân coøn haïn cheá neân gaëp nhieàu khoù khaên trong vieäc quaûn lí chaát löôïng nöôùc trong ao nuoâi, ñaëc bieät laø pH (coù nôi xuoáng thaáp 7,1) + Ñoä maën (8,8‰) vaø ñoä kieàm (28,8 mg CaCO3/L) thaáp taïi moät soá khu vöïc gaây khoù khaên trong vieäc caáp nöôùc vaøo ao nuoâi. + Caùc yeáu toá chaát löôïng nöôùc trong ao: ammonia, nitrite, phosphate, COD chòu aûnh höôûng chính töø keânh caáp beân ngoaøi. 5.2 Ñeà Nghò Ñaåy maïnh coâng taùc khuyeán ngö giuùp ngöôøi daân coù theå quaûn lí chaát löôïng nöôùc ao nuoâi toát hôn, ñoàng thôøi giuùp cho ngöôøi daân hieåu ñöôïc taàm quan troïng cuûa vieäc baûo veä nguoàn nöôùc keânh, soâng khoûi oâ nhieãm. Thoâng baùo chính xaùc cho ngöôøi daân ñöôïc bieát veà tình hình ñoùng vaø môû caùc coáng thuûy lôïi ñeå hoï coù theå chuû ñoäng trong vieäc laáy nöôùc vaøo caùc ao nuoâi. Caàn coù lòch thôøi vuï cho nhöõng vuøng khoâng theå nuoâi toâm quanh naêm, nhaèm giuùp ngöôøi daân giaûm ruûi ro vaø oån ñònh kinh teá. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 94 - Cô quan, phoøng, ban, … caàn leân keá hoaïch caáp, xaû nöôùc vaø caûi taïo ao thích hôïp cho töøng khu vöïc. Tieáp tuïc khaûo saùt nhaèm xaùc ñònh ñöôïc dieãn bieán moâi tröôøng töøng khu vöïc, töø ñoù ñöa ra keá hoaïch saûn xuaát hôïp lí cho töøng khu vöïc trong toaøn tænh. Caàn khaûo saùt vaø nghieân cöùu vôùi taàn soá vaø vò trí thu maãu daøy hôn ñeå coù theå döï baùo vaø caûnh baùo chính xaùc hôn söï bieán ñoäng cuûa caùc yeáu toá moâi tröôøng trong caùc nguoàn nöôùc caáp. Quaù trình khaûo saùt caàn tieán haønh trong thôøi gian daøi hôn ñeå coù theå ñaùnh giaù, so saùnh söï bieán ñoäng moâi tröôøng nöôùc qua caùc muøa ñeå töø ñoù döï baùo moät caùch coù hieäu quaû. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 95 - TAØI LIEÄU THAM KHAÛO Taøi lieäu tieáng vieät TRAÀN QUOÁC BAÛO, 2003. Ña ùnh gia ù hieän t ra ïng oâ nh i eãm mo âi t röô øng nöô ùc nuo âi toâ m kh u vö ïc Ta éc Thuû – pha ân tích caùc kh aâu lieân quan t rong kyõ t huaät nuo âi toâ m caøn g xan h va ø toâ m theû cha ân t raéng co ù theå ga ây oâ nhieãm mo âi t röô øng. Baùo Caùo Khoa Hoïc, Vieän Nghieân Cöùu Nuoâi Troàng Thuûy Saûn II. LEÂ MINH CHAÙNH, 2001. Ña ëc ñieåm ch aát l öôïng nöô ùc va ø buøn ña ùy ca ùc keân h chính ôû ño àng ba èng so âng Cö ûu Long. Kyû yeáu Hoäi Nghò Khoa Hoïc Coâng Ngheä vaø Moâi tröôøng khu vöïc ñoàng baèng soâng Cöûu Long laàn thöù 17 taïi Ñoàng Thaùp. Naêm 2001. Sôû Khoa Hoïc vaø Coâng Ngheä Moâi Tröôøng tænh Ñoàng Thaùp. TAÊNG THÒ HOÀNG ÑAØO vaø NGUYEÃN CHÍ THAØNH, 2005. Ta ùc ño äng cuûa ngh eà nuo âi toâm qua ûng canh ñ eán cha át löôïng moâi t röô øng n öôùc soâng taïi Baï c Lieâu va øo cuo ái mu øa möa na êm 2 004. Luaän vaên toát nghieäp Khoa Thuûy Saûn, Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp.HCM. NGUYEÃN VAÊN HAÛO, 2001. Mo ät so á va án ñ eà veà kyõ t hua ät nuo âi toâ m suù coân g ng hieäp. NXB Noâng Nghieäp TP.HCM. NGUYEÃN PHUÙ HOØA, 2000. Cha át löô ïng nöô ùc t rong nuo âi thu ûy sa ûn. Baøi giaûng Khoa Thuûy Saûn, Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp.HCM. SÔÛ THUÛY SAÛN TÆNH BAÏC LIEÂU. Baùo caùo toång keát n aêm 2004 va ø keá hoaïch naêm 2005 . TRAÀN THÒ VIEÄT NGAÂN, 2002. Ho ûi va ø ñaùp veà kyõ thua ät nuo âi toâ m suù. NXB Noâng Nghieäp TP. HCM. NGOÂ VAÊN NGOÏC, 2000. Ña ùnh gia ù ch aát löô ïng nöô ùc. Baøi giaûng Khoa Thuûy Saûn, Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp.HCM. BOÄ THUÛY SAÛN, 1996. Nguoàn l ôïi t huûy sa ûn vieät na m. NXB Noâng Nghieäp, Haø Noäi. BOÄ THUÛY SAÛN, 2004. Tu yeån taäp ngh eà ca ù so âng Cö ûu L ong. NXB Noâng Nghieäp. ÑAÏI HOÏC CAÀN THÔ, 2002. Qua ûn l yù sö ùc khoûe to âm t rong ao nuo âi. NXB Noâng Nghieäp TP. HCM. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 96 - NGUYEÃN CAÛNH TIEÁN, LEÂ HOÀNG CAÀN, 1993. Keát qua û nghieân cö ùu ca ùc yeáu t oá moâi t rö ôøng vaø h i eän t ra ïng o â nhieãm n öôùc cu ûa so âng va ø ven bieån nieàm Ta ây Nam Bo ä. BCKH Vieän Nghieân Cöùu Haûi Saûn Haûi Phoøng. Thaùng 4/1993. ÑOAØN VAÊN TIEÁN, 2001. Quan t ra éc mo ät so á yeáu toá moâi t röôøn g nöô ùc ô û ño àng baèng so âng Cöû u Long . Luaän vaên thaïc só Khoa Hoïc Noâng Nghieäp, Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng Laâm Tp.HCM. LEÂ TRÌNH, 1997. Quan t ra éc va ø ki eåm soa ùt o â nh i eãm mo âi t röô øng nöô ùc. NXB Khoa Hoïc Kyõ Thuaät. NGUYEÃN VAÊN TROÏNG, 2004. Quan t raéc, ca ûnh ba ùo mo âi t röô øng va ø pho øng ngö øa dòch b eänh thuûy saûn khu vö ïc Na m Bo ä na êm 2004. Baùo caùo khoa hoïc, Vieän Nghieân Cöùu Nuoâi Troàng Thuûy Saûn II. VUÕ THEÁ TRUÏ, 2000. Caûi t i eán kyõ thua ät nuo âi to âm ta ïi Vi eät Na m. NXB Noâng Nghieäp Taøi lieäu tieáng nöôùc ngoaøi ALABASTER. J. S and LLOY. R, 1980. Water Qual ity Criteria for Fresh water Fi sh. FAO. BOYD. C. E, 1989. Wa t er Quality Ma na g emet in Fi sh Pond s for Aqua cu ltu re. Auburn University, Alabama. Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 97 - PHUÏ LUÏC Phuï luïc: Moät soá hình aûnh khu vöïc thu maãu vaø phaân tích maãu AÛnh 1 Khu vöïc cöûa soâng Nhaø Maùt AÛnh 2 Khu vöïc cöûa soâng Gaønh Haøo Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 98 - AÛnh 3 Khu vöïc coáng Sö Son AÛn h 4 Keânh Xaùng Ñònh Thaønh Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 99 - AÛnh 5 Ao nuoâi toâm nhaø anh Nguyeãn Hoaøng Beán AÛnh 6 Phaân tích ammonia Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only. - 100 - AÛnh 7 Phaân tích nitrite AÛnh 8 Phaân tích COD Generated by Foxit PDF Creator © Foxit Software For evaluation only.