Khảo sát sự nảy mầm của hột và sự phát sinh hình thái của cây mã đề
MỤC LỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT DANH MỤC BẢNG DANH MỤC HÌNH DANH MỤC ẢNH ĐẶT VẤN ĐỀ TỔNG QUAN TÀI LIỆU 1.Sơ lược về cây Mã đề 1.1 Đặc điểm hình thái cây Mã đề 1.2 Phân loại thực vật 1.3 Phân bố 2. Hột và sự phát triển của phôi 2.1. Đặc điểm của hột 2.2. Các giai đoạn phát triển của phôi 2.3. Sự sinh phôi hợp tử 2.4. Giai đoạn trưởng thành của phôi 3. Sự nảy mầm của hột 3.1. Định nghĩa 3.2.Những biểu hiện hình thái và các biến đổi sinh lý trong quá trình nảy mầm. 4. Các ngoại yếu tố ảnh hưởng đến sự nảy mầm 4.1. Nước 4.2. Nhiệt độ 4.3. Oxygen 4.4. Aùnh sáng 4.5. Các hoá chất 5. Sự hưu miên của hột và các yếu tố nội sinh 5.1. Sự hưu miên của hột 5.2. Các yếu tố nội sinh 5.2.1. Sự trưởng thành của hột 5.2.2. Trọng lượng và kích thước của hột 5.2.3. Vỏ hột 5.2.4. Trạng thái sinh lý của hột 5.2.5. Các chất điều hoà sinh trưởng liên quan đến sự nảy mầm của hột 6. Phát sinh hình thái của thực vật 6.1. Sự tạo mô sẹo 6.1.1. Các quá trình tạo sẹo trong nuôi cấy in vitro 6.1.1.1. Sự tạo mô sẹo do sự phản phân hoá tế bào nhu mô 6.1.1.2. Sự tạo mô sẹo do sự phân chia tế bào tượng tầng 6.1.1.3. Sự tạo mô sẹo do các do các xáo trộn của các mô phân sinh sơ khởi 6.1.2. Các yếu tố ảnh hưởng trên sự tạo sẹo 6.1.2.1. Nguồn gốc của vật liệu nuôi cấy và môi trường 6.1.2.2. Các chất điều hoà sinh trưởng thực vật 6.2. Sự phát sinh cơ quan VẬT LIỆU & PHƯƠNG PHÁP VẬT LIỆU 1. Hột Mã đề 2. Vật liệu sinh trắc nghiệm PHƯƠNG PHÁP 1. Khảo sát khả năng nảy mầm của hột 1.1. Xác định thời gian bão hoà nước của hột 1.2. Hình thái giải phẩu và khăng nảy mầm của hột 1.2.1. Quan sát hình thái và cấu trúc của hột 1.2.2. Trắc nghiệm năng nảy mầm của hột 1.3. Cường độ hô hấp của hột theo thời gian 2. Sự phát sinh hình thái 2.1. Khảo sát quá trình tạo sẹo 2.2. Sự phát sinh cơ quan từ mô sẹo 2.3. Đo cường độ hô hấp của tử diệp, mô sẹo và cơ quan phát sinh từ sẹo 2.4. Đo hoạt tính chất điều hoà sinh trưởng thực vật: Auxin, acid abscisic, cytokinin và giberelin. 2.4.1. Ly trích chất điều hoà sinh trưởng thực vật 2.4.2. Sắc ký 2.4.3. Đo hoạt tính các chất trích bằng sinh trắc nghiệm KẾT QUẢ 1. Khảo sátsự nảy mầm của hột. 1.1. Thời gian bão hoà nước của hột 1.2. Hình thái và kh3 năng nảy mầm của hột. 1.2.1. Hình thái và cấu trúc của hột. 1.2.2. Khả năng nảy mầm của hột. 1.3. Cường độ hô hấp của hột theo thời gian. 2. Sự phát sinh hình thái . 2.1. Khảo sát quá trình tạo sẹo . 2.1.1. Khả năng tạo sẹo của tử diệp Mã đề 2.1.2. Các biến đổi hình thái giải phẫu trong sự hình thành sẹo 2.1.3. Trạng thái mô sẹo sau 3 tuần nuôi cấy. 2.2. Sự phát sinh cơ quan từ sẹo . 2.3. Cường độ hô hấp trong quá trình tạo sẹo 2.4. Kết quả đo hoạt tính của chất điều hoà sinh trưởng thực vật: Auxin, Cytokinin, Acid abscisic, Giberelin. THẢO LUẬN 1. Khảo sát sự nảy mầm của hột 1.1. Thời gian bão hoà nước của hột. 1.2. Khả năng nảy mầm của hột. 1.3. Cường độ hô hấp của hột trong giai đoạn nảy mầm . 2. Sự phát sinh cơ quan. 2.1. Khả năng tạo mô sẹo 2.2. Nguồn gốc phát sinh cơ quan từ sẹo. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHI TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC
Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khảo sát sự nảy mầm của hột và sự phát sinh hình thái của cây mã đề, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
söï hoaït hoaù caùc heä enzim, ñoàng thôøi giberelin cuõng caàn cho söï sinh tröôûng caùc teá baøo trong phoâi. Tuy nhieân, aûnh höôûng cuûa giberelin ñeán söï hình thaønh caùc enzim coù theå bò loaïi bôûi caùc chaát öùc cheá hoät naûy maàm.
Ngoaøi ra, giberelin coøn coù taùc ñoäng phaù vôõ traïng thaùi nguû cuûa hoät, kích thích söï naûy maàm, thay theá cho nhieät ñoä laïnh (Salisbury vaø Ross, 1992).
6.Phaùt sinh hình thaùi cuûa thöïc vaät
Khi moâ thöïc vaät ñöôïc ñaët vaøo moâi tröôøng coù chöùa chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaät ôû noàng ñoä cao (auxin vaø cytokinin), nhöõng teá baøo seõ thöïc hieän söï phaûn phaân hoaù vaø taïo thaønh moâ seïo, khi chuyeån sang moâi tröôøng vôùi söï giaûm noàng ñoä caùc chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaä, hoaëc thay ñoåi thaønh phaàn, hoaëc cuõng coù theå loaïi boû hoaøn toaøn, seõ taïo ra moät soá löôïng lôùn nhöõng caáu truùc taùi phaân hoaù. Nhöõng caáu truùc naøy coù theå laø phoâi (theo con ñöôøng taïo phoâi), choài (theo con ñöôøng taïo choài) hay reã (theo con ñöôøng taïo reã) (Collin, 1983). Noùi caùch khaùc, söï taùi sinh ôû thöïc vaät coù theå xaûy ra theo 2 caùch: söï sinh cô quan (orgaogenensis) hay söï sinh phoâi theå heä ( somatic embryogenesis) (Guidedoni, 1983) (Huyønh Leâ Döõng, 1999)..
6.1. Söï taïo moâ seïo
Moâ seïo laø moät khoái moâ khoâng coù hình daïng nhaát ñònh goàm nhöõng teá baøo nhu moâ coù vaùch moûng gaén loûng leûo vôùi nhau phaùt sinh töø nhöõng teá baøo phaân sinh cuûa moâ caây meï.
Thoâng thöôøng, khi caây bò thöông, moâ seïo ñöôïc hình thaønh ñeå baûo veä caùc veát thöông. Moâ seïo khoâng coù caáu truùc nhaát ñònh naøo, maëc duø luoân coù söï hieän dieän cuûa caùc vuøng caét rieâng bieät coù hoïat ñoäng phaân sinh vaø thöôøng töôïng taàng sô khôûi xuaát hieän cuøng vôùi söï phaân hoùa maïch (Buøi Trang Vieät, 2000).
Trong töï nhieân söï hình thaønh moâ seïo treân thöïc vaät gaây ra bôûi moät soá vi khuaån hoaëc do coân truøng caén (Braun,1954;Pelet vaø cs,1960; trong Laâm Thuøy Mî,2003). Sau ñoù, nhöõng quan saùt veà hình thaønh moâ seïo in vitro do aûnh höôûng cuûa auxin vaø cytokinin töø nhöõng veát thöông ñöôïc ghi nhaän. treân thöïc teá, haàu heát caùc cô quan thöïc vaät ñeàu coù khaû naêng khöû bieät hoùa thaønh moâ seïo.
Moâ seïo xuaát hieän töø nhöõng moâ caáy coù dieäp luïc. söï quang hôïp cuûa moâ caáy coù dieäp toá naøy phuï thuoäc vaøo löôïng ñöôøng trong moâi tröôøng (Hildebrandt vaø cs, 1963, trong Traàn Thanh Höông, 1996). Caùc thí nghieäm treân teá baøo thuoác laù vaø Cytisus scoparius Link cho thaáy caùc teá baøo moâ seïo xanh coá ñònh CO2 baèng chu trình Calvin, maëc duø caùc acid höõu cô C 4 cuõng ñöôïc taïo ra vôùi moät löôïng ñaùng keå (Yamada vaø cs, 1982).
Moâ seïo coù tính bieán dò cao khi nuoâi caáy caùc kieåu hình beân trong quaàn theå teá baøo moâ seïo goàm hai loaïi: bieán dò bieåu sinh vaø bieán dò di truyeàn. trong ñoù bieán dò bieåu sinh thöôøng lieân quan ñeán söï bieåu hieän taïm thôøi cuûa moät gen naøo ñoù, thöôøng ñöôïc di truyeàn
ôû möùc teá baøo vaø coù khaû naêng khaéc phuïc. coøn bieán dò di truyeàn lieân quan ñeán söï bieán ñoåi cuûa nhieãm saéc theå vaø khoâng theå khaéc phuïc .
Moâ seïo ñöôïc caáy chuyeàn thöôøng xuyeân ñeå traùnh bò caùc saûn phaåm thöù caáp sinh ra trong quaù trình phaùt trieån gaây baát lôïi cuõng nhö cung caáp laïi löôïng döôõng chaát vaø nöôùc ñaõ bò tieâu thuï. Khoái moâ seïo caáy chuyeàn cuõng phaûi ñöôïc ñaûm baûo veà kích thöôùc. döôùi moät kích thöôùc naøo ñoù, cuïm teá baøo moâ seïo naøy seõ khoâng hoaëc taêng tröôûng raát chaäm. kích thöôùc ñöôïc Street (1969) ñeà nghò laø 5-10mm hoaëc naëng 20-100mg,.
Moâ seïo laø moät loïai moâ sinh ra töø sinh saûn khoâng coù toå chöùc cuûa teá baøo, töø caùc teá baøo cuûa cô quan thöïc vaät (Buøi trang Vieät, 2000), Caùc teá baøo thuoäc caùc moâ hoaëc caùc cô quan naøy, tröø caùc teá baøo cuûa moâ phaân sinh, phaûi chòu söï khöû phaân hoùa tröôùc laàn phaân chia ñaàu tieân (Halperin,1969; Pierik,1987). Söï phaûn phaân hoùa coù vai troø raát quan troïng , cho pheùp moät teá baøo tröôûng thaønh trôû laïi traïng thaùi sinh moâ. Söï treû hoùa giuùp teá baøo taùi laäp khaû naêng phaân chia vaø taïo phoâi theå heä trong ñieàu kieän thích hôïp (Pierik, 1987).
Theo Buøi Trang Vieät, khi nuoâi caáy in vitro caây non hay nhöõng maûnh thaân non cuûa nhöõng caây tröôûng thaønh deã cho moâ seïo döôùi taùc ñoäng cuûa moät auxin maïnh (nhö 2,4-D) ñöôïc aùp duïng rieâng leû hay phoái hôïp vôùi Cytokinin. Söï taïo moâ seïo invitro, nhôø auxin, thuoäc veà moät trong ba quaù trình:
Söï phaûn phaân hoùa teá baøo nhu moâ.
Söï phaân chia cuûa teá baøo töôïng taàng.
Söï xaùo troän cuûa caùc moâ phaân sinh sô khôûi.
6.1.1.Caùc quaù trình taïo moâ seïo trong nuoâi caáy in vitro
6.1.1.1. Söï taïo moâ seïo do söï phaûn phaân hoùa teá baøo nhu moâ
Thaân coù theå taïo seïo do teá baøo nhu moâ voû phaûn phaân hoùa. Ngoaøi ra, caùc teá baøo nhu moâ moäc vaø libe, teá baøo tieát vaø teá baøo nhu moâ moâ tuûy cuõng ñöôïc taïo seïo.
Teá baøo nhu moâ moäc vaø nhu moâ tuûy phaân chia maïnh ñeå cho moâ seïo khi aùp duïng IAA hay NAA. Caùc teá baøo tieát seõ coù phaûn öùng nhanh hôn auxin. Nhöõng teá baøo ñöôïc taïo ra döôùi taùc ñoäng cuûa auxin taùc ñoäng rieâng leû hoaëc keát hôïp vôùi cytokinin seõ hôïp laïi thaønh nhu moâ phaân sinh (White,1946;Onner vaø Galston,1959). ÔÛ giöõa vuøng nhu moâ phaân sinh naøy, teá baøo phaân chia theo moïi höôùng vaø bieåu loä nhöõng ñaëc tính teá baøo hoïc cuûa teá baøo ôû taàng phaùt sinh. Söï thaønh laäpnhöõng ñieåm sinh tröôûng cuûa thaân vaø reã cuõng lieân quan ñeán hieän töôïng taùi phaân hoaù naøy (White,1946; Onner vaø Galstol, 1959, trong Laâm Thuyø Mî, 2003).
6.1.1.2. Söï taïo moâ seïo do söï phaân chia teá baøo töôïng taàng.
Caùc teá baøo töôïng taàng cuûa caây song töû dieäp khoâng caàn phaûi qua giai ñoaïn phaûn phaân hoaù trong quaù trình taïo moâ seïo khi coù söï hieän dieän cuûa auxin trong quaù trình nuoâi caáy. Caùc teá baøo naøy cuûa phaàn nhieàu song töû dieäp coù theå phaân chia trong ñieàu kieän thieáu auxin ngoaïi sinh (Buøi Trang Vieät, 2000).
6.1.1.3. Söï taïo moâ seïo do caùc do caùc xaùo troän cuûa caùc moâ phaân sinh sô khôûi
ÔÛ ñôn töû dieäp hay song töû dieäp, caùc moâ phaân sinh reã cuûa nhöõng cô quan tröôûng thaønh coù taäp tính gioáng nhö caùc moâ phaân sinh reã ôû caây maàm ñeàu coù theå taïo caùc khoái u lôùn ôû möùc coå reã. Caùc khoái u naøy phaùt trieån chuû yeáu töø caùc sô khôûi reã.
Trong nuoâi caáy in vitro, caùc reã môùi ñöôïc thaønh laäp töø chu luaân hay noäi bì thöôøng khoâng bieät hoaù khi ñöôïc nuoâi caáy lieân tuïc vôùi moâi tröôøng coù chöùa auxin vaø coù theå taïo moâ
seïo. Moâ seïo ñöôïc hình thaønh seõ tieáp tuïc phaùt trieån qua caùc laàn caáy chuyeàn treân nhöõng moâi tröôøng thích hôïp (Döông Coâng Kieân, 2002).
6.1.2. Caùc yeáu toá aûnh höôûng treân söï taïo moâ seïo
6.1.2.1. Nguoàn goác cuûa vaät lieâu nuoâi caáy vaø moâi tröôøng
Khaû naêng taïo seïo thöôøng phuï thuoäc vaøo kieåu gen vaø tình traïng sinh lyù cuûa vaät lieäu nuoâi caáy. Tình traïng sinh lyù cuûa moâ caáy coù vai troø raát quan troïng trong söï taïo moâ seïo. Thoâng thöôøng nhöõng teá baøo coù hoaït tính phaân chia cao nhö: phoâi, laù non, caây maàm, phaùt hoa non, caùc moâ phaân sinh choài vaø reã ñöôïc söû duïng laøm vaät lieäu nuoâi caáy ban ñaàu vì chuùng coù theå ñaùp öùng toát vôùi caùc ñieàu kieän taïo moâ seïo. Söï taïo moâ seïo ôû song töû dieäp thöôøng xaûy ra deã daøng hôn ñôn töû dieäp vì ôû ñôn töû dieäp thöôøng chæ coù moät soá vuøng treân cô theå thöïc vaät coù khaû naêng ñaùp öùng vôùi ñieàu kieän nuoâi caáy taïo moâ seïo, trong khi song töû dieäp thì nhieàu hôn (Ammirato, 1983).
Ngoaøi hai ñieàu kieän treân, moâi tröôøng nuoâi caáy cuõng coù aûnh höôûng treân söï taïo moâ seïo. Caùc loaïi moâi tröôøng thöôøng ñöôïc duøng trong vieäc taïo moâ seïo: MS (Murashige vaø Skoog, 1962), N6 (Chu, 1975), SH (Schenk vaø Hildebrandt, 1972), (Evans, 1983). Söï töông taùc
giöõa moâi tröôøng nuoâi caáy vaø traïng thaùi sinh lyù cuûa vaät lieäu nuoâi caáy xaùc ñònh tieàm naêng taïo moâ seïo cuûa moät loaøi thöïc vaät (Evans, 1983).
6.1.2.2. Caùc chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaät
Theo Evans (1983), söï coù maët cuûa auxin rieâng leõ (hay phoái hôïp vôùi cytokinin) trong moâi tröôøng nuoâi caáy caàn thieát cho vieäc caûm öùng taïo moâ seïo. Tuøy vaøo khaû naêng ñaùp öùng khaùc nhau cuûa moâ caáy maø caùc yeâu caàu veà baûn chaát, noàng ñoä vaø tæ leä cuûa caùc chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaät cuõng khaùc nhau. Auxin ñöôïc söû duïng raát khaùc nhau ñoái vôùi caùc loaïi
moâ caáy khaùc nhau trong vieäc taïo moâ seïo. Trong vaøi tröôøng hôïp söï taïo moâ seïo chæ caàn moät loaïi auxin trong moâi tröôøng nuoâi caáy. Tuy nhieân, trong vaøi tröôøng hôïp khaùc, caàn coù söï phoái hôïp giöõa auxin vaø cytokinin. Vieäc söû duïng caùc auxin khaùc nhau ôû caùc noàng ñoä khaùc nhau trong quaù trình caûm öùng taïo moâ seïo coù aûnh höôûng treân söï tieán hoaù phoâi sau naøy cuûa moâ seïo.
6.2. Phaùt sinh cô quan
Maëc duø söï sinh cô quan in vitro ñaõ ñöôïc ghi nhaän töø raát laâu, nhöng cho ñeán nay, cô cheá cuûa noù vaãn chöa ñöôïc hieåu bieát thaáu ñaùo. Reã, choài vaø hoa laø nhöõng cô quan coù theå phaùt sinh töø nuoâi caáy moâ. Phoâi khoâng ñöôïc xem laø cô quan do noù khoâng coù heä thoáng maïch lieàn vôùi caây meï.
Skoog (1944) thaáy raèng, theâm auxin vaøo moâi tröôøng giuùp moâ caáy taïo reã, ñoàng thôøi öùc cheá taïo choài. Aûnh höôûng öùc cheá naøy coù theå bò ñaûo ngöôïc baèng caùch theâm vaøo caû ñöôøng vaø phosphate höõu cô. Nghieân cöùu cuûa Skoog vaø csv daãn ñeán moät giaû thieát raèng söï phaùt sinh cô quan ñöôïc ñieàu khieån bôûi söï caân baèng giöõa cytokinin vaø auxin.
Cô cheá ñieàu hoaø phaùt sinh cô quan coù theå ñöôïc thaáy roõ baèng caùch nuoâi caáy nhöõng lôùp moûng chæ goàm vaøi teá baøo bieåu bì vaø döôùi bieåu bì (Traàn Thanh Vaân,1980). Trong ñoù, choài phaùt hoa, choài dinh döôõng vaø reã hình thaønh töø lôùp caét moûng cuûa moät soá loaøi khaùc nhau baèng caùch ñieàu khieån tyû leä auxin/cytokinin, nguoàn cung caáp carbon vaø ñieàu khieån moâi tröôøng. Reã ñöôïc hình thaønh trong moâi tröôøng coù NAA vaø Zeatin, coøn söï hình thaønh choài caàn Zeatin hoaëc BA maø khoâng coù auxin (Traàn Thanh Vaân vaø Trinh, 1978). Naêm 1966, Torrey ñöa ra moät giaû thuyeát nöõa cho raèng söï phaùt sinh cô quan ôû moâ seïo baét nguoàn töø moät nhoùm teá baøo phaân sinh, coù khaû naêng ñaùp öùng laïi caùc taùc nhaân beân trong heä thoáng ñeå
taïo ra choài maàm. Söï hình thaønh caùc nhoùm teá baøo naøy chöa ñöôïc bieát roõ, nhöng coù giaû thuyeát raèng söï khueách taùn cuûa caùc hôïp chaát töø moâi tröôøng vaøo khoái moâ coù theå coù vai troø trong vieäc xaùc ñònh vò trí cuûa nhoùm teá baøo phaân sinh naøy. Ñoàng thôøi nhoùm teá baøo naøy cuõng laø moät beå (Sink) thu huùt nhöõng chaát bieán döôõng caàn thieát vaøo nhöõng teá baøo xung quanh. Töø ñoù, hình thaønh moät vuøng phaân sinh (Ross vaø csv, 1973; Street, 1977).
Ngoaøi tyû leä auxin: cytokinin, moät soá yeáu toá khaùc cuõng ñöôïc xaùc ñònh laø coù aûnh höôûng ñeán söï phaùt sinh cô quan. Caùc hôïp chaát coù hoaït tính giberelin thöôøng coù khuynh höôùng caûn söï hình thaønh choài vaø reã, coù theå do hoaït tính öùc cheá söï toång hôïp tinh boät ñöôïc giaû thuyeát laø caàn thieát cho quaù trình phaùt sinh choài. Etylen ñöôïc cho laø coù khaû naêng thuùc ñaåy söï phaùt sinh choài. Bieán döôõng carbon cuõng laø moät yeáu toá quan troïng ñoái vôùi söï phaùt sinh phoâi. Ñöôøng theâm vaøo moâi tröôøng laø nguoàn cung caáp naêng löôïng hoâ haáp cho teá baøo
thoâng qua con ñöôøng thaåm thaáu. Aùp löïc thaåm thaáu nheï seõ taïm thôøi taïo ra moät soù bieán ñoåi sinh hoaù, daãn ñeán söï thay ñoåi taêng tröôûng vaø phaùt sinh hình thaùi moâ seïo.
Phaùt sinh phoâi:
Phoâi voâ tính coù theå ñöôïc hình thaønh in vitro töø ba nguoàn teá baøo nhò boäi sau: Teá baøo sinh döôõng cuûa caây tröôûng thaønh, moâ sinh saûn ( khoâng keå hôïp töû), truï döôùi laù maàm vaø laù maàm cuûa phoâi hay cuûa caây con maø khoâng qua giai ñoaïn taïo moâ seïo. Theo Sharp vaø cs ,1980, söï phaùt sinh phoâi coù theå ñöôïc khôûi ñaàu baèng hai caùch. Phoâi hình thaønh tröïc tieáp maø khoâng caàn moâ seïo, hoaëc cuõng coù theå ñöôïc taïo töø nhöõng teá baøo coù khaû naêng sinh phoâi trong khoái moâ seïo. Phoâi ñöôïc khôûi ñaàu töø nhöõng nhoùm teá baøo naèm ngoaøi cuøng khoái moâ seïo., keát hôïp vôùi nhöõng teá baøo coù khoâng baøo to (duø nhöõng teá baøo naøy khoâng tham gia vaøo söï phaùt sinh phoâi). Nhöõng teá baøo sinh phoâi laø nhöõng teá baøo co ùteá baøo chaát
ñaäm ñaëc, haït tinh boät lôùn, nhaân lôùn vaø ñöôïc nhuoäm ñaäm maøu, coù haøm löôïng ARN vaø protein cao( MCWilliam vaø cs, 1974; Street vaø Withers, 1974). Sau ñoù, phoâi laàn löôït traûi qua caùc giai ñoaïn: hình caàu, hình tim, hình caù ñuoái. Trong suoát quaù trình phaùt sinh phoâi, caàn phaûi coù hai loaïi moâi tröôøng sau moâi tröôøng thöù nhaát chöùa auxin, coù taùc duïng khôûi phaùt caùc quaù trình sinh phoâi, sau ñoù caàn moâi tröôøng khoâng coù hoaëc coù auxin vôùi noàng ñoä giaûm ñi, hoaëc coù moät auxin khaùc ôû haøm löôïng thaáp giuùp cho caùc teá baøo sinh phoâi phaùt trieån.
Yeáu toá quan troïng nhaát aûnh höôûng ñeán söï sinh phoâi laø auxin vaø giaûm nitrogen. Vai troø cuûa cytokinin chöa ñöôïc hieåu bieát roõ raøng , trong moät soá tröôøng hôïp, noù coù hieäu
öùng thuùc ñaåy, hoaëc coù taùc duïng ngöôïc laïi trong moät soá tröôøng hôïp khaùc. Than hoaït tính ñöôïc söû duïng khi vieäc loaïi boû auxin khoûi moâi tröôøng nuoâi caáy khoâng mang laïi keát quaû.
Gaàn ñaây, acid abscisic (ABA) ñöôïc söû duïng raát nhieàu trong quaù trình phaùt sinh phoâi, ñaëc bieät laø treân caây thaân goã. ABA thöôøng ñöôïc theâm vaøo moâi tröôøng sau khi maãu caáy ñaõ ñöôïc caûm öùng taïo teá baøo sinh phoâi ñeå coù ñöôïc soá löôïng phoâi taùi sinh cao hôn (O’Brien vaø cs, 1996; Waklu vaø cs,1998). Trong tröôøng hôïp nuoâi caáy moâ seïo caây ñaøo, ABA giuùp naâng cao löôïng phoâi sinh ra, nhöng khoâng laøm taêng soá choài taùi sinh. Hay ôû caây meø, phoâi tröôûng thaønh treân moâi tröôøng coù boå sung 1mg/l ABA (O’Brien vaø cs,1996). Ngoaøi ra, polyamins noäi baøo cuõng laø moät yeáu toá quyeát ñònh ñeán söï sinh phoâi. Thoâng thöôøng, khaû naêng phaùt sinh phoâi bò giaûm theo ñoä daøi thôøi gian cuûa quaù trình nuoâi caáy.
VAÄT LIEÄU
1. Hoät Maõ ñeà
Söû duïng loaïi hoät Maõ Ñeà troàng ( Plantago major. L) do coâng ty gioáng Trang Noâng cung caáp.
Vaät lieäu sinh traéc nghieäm
- Khuùc caét dieäp tieâu luùa ( Oryza sativa L.) ñöôïc duøng ñeå ño hoaït tính auxin vaø aciad abcisic.
- Töû dieäp döa chuoät ( Cucumis sativa L. ) ñöôïc duøng d8eå ño hoaït tính cytokinin.
- Truï haï dieäp caây maàm xa( laùch ( Lactuca sativa L. ) ñöôïc duøng ñeå ño hoaït tính giberelin.
PHÖÔNG PHAÙP
1. Khaûo saùt khaû naêng naûy maàm cuûa hoät
1.1. Xaùc ñònh thôøi gian baõo hoaø nöôùc cuûa hoät
Caùch thöïc hieän thí nghieäm: laáy 0,30 g hoät ngaâm trong nöùoc vaø sau 2 giôø thaám khoâ nöôùc roài ñem caân cho ñeán khi trong löôïng khoâng ñoåi. Töø ñoù seõ xaùc ñònh ñöôïc thôøi gian baûo hoaø nöôùc cuûa hoät.
1.2. Hình thaùi giaûi phaãu vaø khaû naêng naûy maàm cuûa hoät
1.2.1. Quan saùt hình thaùi cuûa hoät
Hình thaùi cuûa hoät ñöôïc caét , quan saùt vaø chuïp hình döôùi kính hieån vi sau khi thöïc hieän laùt caét doïc qua hoät vaø nhuoäm baèng I2KI.
1.2.2.Traéc nghieäm khaû naêng naûy maàm cuûa hoät
Hoät Maõ ñeà cho naûy maàm treân moâi tröôøng MS cô baûn trong ñieàu kieän:
Ñieàu kieän saùng ( 1526 200 lux) ôû 23oC vaø 27oC.
Ñieàu kieän toái ôû 23oC vaø 27oC.
Phöông phaùp voâ truøng haït ñeå ñöa vaøo moâi tröôøng MS ( xem phuï luïc) ñöôïc thöïc hieän tuaàn töï theo caùc böôùc sau:
Röûa haït vôùi nöôùc caát 4- 5 laàn.
Laéc maãu trong Alcol 70%( 2 phuùt).
Röûa laïi baèng nöôùc caát 4- 5 laàn.
Laéc maãu trong Hypochloride calcium coù noàng ñoä 2% trong thôøi gian 40 phuùt.
Röûa laïi baèng nöôùc caát voâ truøng trong tuû caáy.
Phaàn traêm haït naûy maàm xaùc ñònh sau 2 ngaøy nuoâi caáy.
1.3. Cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa hoät theo thôøi gian
Cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa hoät sau moãi 2, 8, 10, 60, 72 giôø nuoâi caáy ñöôïc ño baèng maùy Warburg döïa treân nguyeân taéc söï haáp thu oxygen trong khoâng gian kín, coù aùp suaát thay ñoåi vaø nhieät ñoä khoâng ñoåi, nhieät ñoä 251oC. Keát quaû laø trò soá trung bình cuûa 3 laàn ño vaø ñöôïc tính baèng ñôn vò lO2 /g TLT/ giôø.
2. Söï phaùt sinh hình thaùi
2.1. Khaûo saùt quaù trình taïo seïo.
Khaûo saùt aûnh höôûng cuûa auxin, cytokinin vaø toå hôïp giöõa auxin vaø cytokinin leân söï taïo seïo töø töû dieäp cuûa caây Maõ ñeà.
Ñeå khaûo saùt sô boä hoaït tính cuûa caùc chaát vaø toå hôïp caùc chaát ÑHSTTV khaùc nhau leân söï leân söï taïo moâ seïo cuûa caây Plantago major, vaät lieäu ñöôïc söû duïng laø: töû dieäp cuûa caây sau 2 tuaàn tuoåi ñöôïc gieo trong oáng nghieäm, raïch caùc ñöôøng caét ngang qua gaân laù khoaûng 3 – 5 ñöôøng ñeå taïo veát thöông.
Aûnh 2: Caây Maõ ñeà 2 tuaàn tuoåi naûy maàm töø hoät trong erlen. Thanh ngang 12 mm.
Moâi tröôøng ñöôïc söû duïng ñeå khaûo saùt söï taïo seïo laø moâi tröôøng Murashige vaø Skoog (1962) boå sung vitamin Morel, Sucrose 30 mg/l, agar 6 g/l, pH : 5,7. Caùc toå hôïp chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng vôùi caùc noàng ñoä khaùc nhau theo baûng sau:
Baûng 1: Thaønh phaàn caùc chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng boå sung vaøo moâi tröôøng taïo seïo
Teân nghieäm thöùcNAA( mg/l)BA(mg/l)2,4-D(mg/l)MS000MNA 1100MNA 2200MNA 3300MNB 1110MNB 2120MNB 3130MN B4150MD 2002
Moâi tröôøng nuoâi caáy ñöôïc chöùa trong bình thuyû tinh coù dung tích 500ml vaø bình tam giaùc 250ml, vôùi 50 ml moâi tröôøng .
Caùc maãu caáy ñöôïc ñaët ôû trong toái vôùi ôû nhieät ñoä 282oC, aåm ñoä 555%.Theo doõi caùc chæ tieâu sau:
- Nguoàn goác phaùt sinh moâ seïo sau 3, 7 ngaøy
- Quan saùt traïng thaùi moâ seïo sau 1, 2, 3, 4 tuaàn, theo doõi nhöõng thay ñoåi veà maøu saéc vaø keát caáu cuûa khoái moâ seïo.
2.2. Söï phaùt sinh cô quan töø moâ seïo
Moâ seïo töø töû dieäp caây Maõ ñeà treân caùc moâi tröôøng MNA 3, MNB4, MD2 ñöôïc caáy chuyeån sang moâi tröôøng MS cô baûn. Caùc maãu caáy ñöôïc ñaët nuoâi ôû nhieät ñoä 282oC, cöôøng ñoä chieáu saùng 2500 150 lux, thôøi gian chieáu saùng 12 giôø/ ngaøy, aåm ñoä 55 5%.
Sau 2 tuaàn caùc moâ seïo ñöôïc caáy chuyeån moät laàn vaø theo doõi söï phaân hoaù moâ seïo baèng caùch caét qua khoái moâ seïo vaø quan saùt döôùi kính hieån vi.
2.3. Ño cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa töû dieäp, moâ seïo vaø cô quan taùi sinh töø moâ seïo
Cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa töû dieäp 2 tuaàn tuoåi, moâ seïo sau 2 tuaàn vaø 4 tuaàn tuoåi , caây taùi sinh ñöôïc ño baèng maùy Warburg döïa treân nguyeân taéc söï haáp thu oxygen trong khoâng gian kín, coù aùp suaát thay ñoåi vaø nhieät ñoä khoâng ñoåi, nhieät ñoä 251oC. Keát quaû laø trò soá trung bình cuûa 3 laàn ño vaø ñöôïc tính baèng ñôn vò lO2 /g TLT/ giôø.
2.4. Ño hoaït tính chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaät: Auxin, aciad abscisic, cytokinin vaø giberelin.
2.4.1. Ly trích caùc chaát ñieàu hoaø taêng tröôûng thöïc vaät
Caùc chaát ñieàu hoaø taêng tröôûng thöïc vaät daïng töï do beân trong caùc maãu thí nghieäm ñöôïc ly trích nhôø söï ñieàu chænh pH vaø söï thay ñoåi caùc dung moâi thích hôïp, theo sô ñoà sau:
Nghieàn naùt 1 (g) maãu vôùi (10ml) metanol 80%, ngaâm trong 24 giôø, sau ñoù, maãu ñöôïc loïc qua giaáy thaám vaø coâ caïn, theâm nöôùc caát vaøo ñuû 10mm. chænh dòch nöôùc veà pH 2,5. cho dòch nöôùc vaøo bình loùng, theâm 10ml eter, laéc 100 laàn. Ñeå yeân, hoãn hôïp phaân laøm 2 lôùp. Ruùt lôùp döôùi (dòch nöôùc) vaøo moät becher, lôùp treân vaøo moät erlen khaùc coù nuùt
ñaäy. Cho dòch nöôùc trôû laïi vaøo bình loùng, trích laïi 2 laàn vôùi eter nhö treân. Giöõ laïi dòch nöôùc (dòch B). Hoaø chung 3 dòch trích eter (dòch E) vaø cho vaøo bình loùng, theâm vaøo 3ml NaHCO3 8%, laéc 100 laàn. Ñeå yeân, dòch phaân laøm 2 lôùp, loaïi boû lôùp beân döôùi. Röûa tieáp dòch eter vôùi dung dòch NaHCO3 8% 2 laàn nöõa. Dòch eter ñöôïc cho vaøo moät petri vaø ñöôïc quaït caïn coøn 1ml. söû duïng dòch naøy ñeå sinh traéc nghieäm auxin, gibrelin, acid abscisic.
Chænh dòch nöôùc (dòch B) veà pH 7. cho dòch nöôùc vaøo bình loùng, theâm 10ml n- butanol baõo hoaø nöôùc, laéc 100 laàn. Ñeå yeân, hoãn hôïp phaân laøm 2 lôùp. Ruùt lôùp döôùi (dòch nöôùc) vaøo moät becher, lôùp treân ( dòch n- butanol) vaøo moät erlen khaùc coù nuùt ñaäy. Cho dòch nöôùc trôû laïi vaøo bình loùng, trích laïi 2 laàn vôùi n- butanol nhö treân. Hoaø chung 3 dòch trích n- butanol vaøo moät becher vaø quaït caïn. Dòch naøy duøng cho sinh traéc nghieäm vôùi cytokinin.
1 gam vaät lieäu töôi
Loïc vôùi 20 ml methanol 80% ( 3 laàn), coâ caïn
Nghieàn trong Methanol 80% (ngaâm trong 24 giôø)
Dòch coâ caïn + 10ml nöôùc
Chænh pH = 2,5
Loùng Eter (10 ml) (3 laàn)
Dòch nöôùc
Chænh pH = 7
Loùng vôùi 10ml n- Butanol baõo hoaø
Dòch eter Dòch nöôùc
Dòch Eter
Röûa NaHCO3 8% (2 laàn)
Dòch nöôùc (boû) Dòch n - Butanol
Sinh traéc nghieäm auxin vaø acid abcisic baèng
dieäp tieâu Oryza sativa L. Sinh traéc nghieäm cytokinin baèng töû
Saéc kyù
dieäp döa leo( Cucumis sativa L.)
Sinh traéc nghieäm giberelin baèng
truï haï dieäp Lactuca sativa L.
Hình 1: Sô ñoà toùm taét phöông phaùp ly trích vaø ño hoaït tính caùc chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaät noäi sinh trong maãu caáy.
2.4.2. Saéc kyù
Vò trí caùc nhoùm chaát thuoäc auxin, giberelin, acid abscisic ñöôïc thöïc hieän baèng pheùp saéc kyù treân giaáy Whtmann soá 1 (kích thöôùc 12 x 22 cm), vôùi dung moâi di chuyeån laø isopropanol: amoniac: nöôùc theo tæ leä 10: 1: 1 (theo theå tích).
2.4.3. Ño hoaït tính cuûa caùc chaát trích baèng sinh traéc nghieäm
- Sinh traéc nghieäm khuùc caét dieäp tieâu luùa(Oryza sativa L.)
Caùc hoät luùa ñöôïc boùc voû, ngaâm trong nöôùc 1 giôø. Sau ñoù, gieo treân boâng thaám nöôùc, ñaët trong toái, ôû 30oC trong 2 – 3 ngaøy. Dieäp tieâu ñöôïc caét thaønh nhöõng khuùc 2mm vaø ngaâm trong caùc dòch sinh traéc nghieäm. Sinh traéc nghieäm ñöôïc thöïc hieän trong toái. Hoaït tính auxin tæ leä thuaän vôùi sai bieát vôùi chieàu daøi khuùc caét dieäp tieâu so vôùi chuaån nöôùc caátsau 24 giôø vaø ñöôïc tính baèng caùch so saùnh vôùi dung dòch chuaån AIA tinh khieát 1mg/l vaø ABA tinh khieát 1mg/l.
- Sinh traéc nghieäm caây maàm saø laùch ( Lactuca sativa L.)
Caùc hoät saø laùch ñöôïc ngaâm trong nöôùc 1 giôø vaø gieo treân boâng thaám aåm, trong caùc ñóa petri, trong toái ôû 30oC. Sau moät ngaøy , hoät naûy maàm ñöôïc ñaët treân lôùp giaáy thaám ñaõ ñöôïc laøm aåm tröôùc vôùi 10ml dòch trích trong caùc becher ñöôïc thöïc hieän döôùi aùnh saùng 3000 lux, ôû 292oC. Hoaït tính dòch trích tæ leä thuaän sai bieät chieàu daøi cuûa truï haï dieäp caây maàm so vôùi chuaån, sau 5 ngaøy xöû lyù vaø ñöôïc tính baèng caùch so saùnh vôùi dung dòch GA3 tinh khieát 10mg/l.
- Sinh traéc nghieäm töû dieäp döa choät (Cucumis sativus L.)
Caùc hoät döa chuoät ñöôïc röûa saïch, ngaâm trong nöôùc 3 giôø. Hoät ñöôïc gieo treân boâng thaám aåm, trong caùc ñóa petri, trong toái hoaøn toaøn. Khi reã maàm vöøa chui ra khoûi voû
khoaûng 3mm, loät boùc voû cöùng vaø phaàn bao hai töû dieäp. Caét rôøi hai töû dieäp vôùi reã maàm, cho phaàn töû dieäp vaøo nöôùc caát.
Caùc töû dieäp ñöôïc ñaët uùp leân treân lôùp giaáy thaám ñaõ ñöôïc laøm aåm tröôùc vôùi dòch traéc nghieäm, trong caùc petri. Sinh traéc nghieäm ñöôïc thöïc hieân döôùi aùnh saùng 3000 lux, ôû 292oC. Hoaït tính cuûa cytokinin tæ leä thuaän vôùi sai bieät trong löôïng töôi cuûa laù maàm döa chuoät so vôùi chuaån sau 48 giôø. Hoaït tính cytokinin ñöôïc tính baèng caùch so saùnh vôùi dung dòch BA tinh khieát 1mg/l.
Thí nghieäm ñöôïc thöïc hieän taïi Phoøng thí nghieäm Boä moân Sinh Lyù Thöïc vaät. Khoa Sinh hoïc, Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Töï nhieân Thaønh phoá Hoà Chí Minh.
KEÁT QUAÛ
Khaûo saùt söï naûy maàm cuûa hoät
1.1.Thôøi gian baõo hoaø cuûa hoät
Sau thôøi gian xöû lí ngaâm hoät trong nöôùc, hoät coù söï thay ñoåi troïng löôïng khaùc nhau theo thôøi gian. Vaø thôøi gian ñeå hoät baõo hoaø nöôùc laø 8 giôø ( Baûng 1, hình 2).
Baûng 2: Thôøi gian vaø söï thay ñoåi trong löôïng cuûa hoät sau khi ngaâm baõo hoaø
Thôøi gian ( giôø)Troïng löôïng xöû lí (g)00,30 0,0021,25 0,0041,28 0,0161,42 0,0281,44 0,01101,44 0,02
Hình 2: Thôøi gian vaø troïng löôïng cuûa hoät sau khi ngaâm baõo hoaø.
1.2. Hình thaùi vaø khaû naêng naûy maàm cuûa hoät
1.2.1. Hình thaùi vaø caáu truùc cuûa hoät
Hoät coù kích thöôùc raát nhoû (1- 1,5 mm) khi caét hoät quan saùt thaáy: voû hoät, phoâi tröôûng thaønh vôùi 2 töû dieäp to chöùa chaát döï tröõ (Aûnh 3).
Aûnh 3: Laùt caét doïc hoät Maõ ñeà ( x 300 laàn). 1 (voû hoät), 2 (phoâi nhuõ), 3 (laù maàm), 4 (choài maàm), 5 (thaân maàm), 6 ( reã maàm).
Hình thaùi hoät ñöôïc quan saùt vaø chuïp hình döôùi kính hieån vi sau khi thöïc hieän laùt caét doïc qua hoät vaø nhuoäm iod.
1.2.2.Khaû naêng naûy maàm cuûa hoät
ÔÛ nhieät ñoä 22oC, hoät naûy maàm trong ñieàu kieän toái vaø ngoaøi saùng sau 2 ngaøy gieo treân moâi tröôøng MS laø nhö nhau, söï cheânh leäch veà phaàn traêm hoät naûy maàm ôû ngoaøi saùng cuõng khoâng nhieàu so vôùi ôû trong toái sau 5 ngaøy gieo caáy, vôùi caùc giaù trò 96,70% ôû ngoaøi saùng vaø 93,55% ôû trong toái ( Baûng 2).
Phaàn traêm hoät naûy maàm trong toái luoân thaáp hôn phaàn traêm naûy maàm ngoaøi saùng. Thí duï , ôû cuøng nhieät ñoä laø 27oC sau hai ngaøy gieo phaàn traêm hoät naûy maàm trong toái laø 3,3% so vôùi ngoaøi saùng laø 23,33%, vaø sau 5 ngaøy ôû phaàn traêm naûy maàm trong toái la ø96.99% so vôùi ngoaøi saùng laù 99,99% (Baûng 2)
Nhö vaäy ñoái vôùi hoät Maõ ñeà söï naûy maàm ôû ngoaøi saùng vôùi nhieät ñoä 27oC toát hôn laø naûy maàm ôû ngoaøi saùng hay trong toái vôùi nhieät ñoä laø 22oC.
Aûnh 4: Hoät Maõ ñeà naûy maàm sau 0, 2, 3, 4, 5 ngaøy ( töø traùi sang phaûi) treân moâi tröôøng MS cô baûn .
Baûng 3: Khaû naêng naûy maàm cuûa hoät treân moâi tröôøng MS ôû caùc ñieàu kieän nuoâi caáy khaùc nhau.
Tæ leä naûy maàm( %)Nhieät ñoä22oC27oCAùnh saùngSaùngToáiSaùngToáiCöôøng ñoä aùnh saùng1590 200 lux1590 200 lux2 ngaøy0023,33 0,003,3 0,13 ngaøy10,00 0,006,45 0,0093,33 0,0140,00 0,004 ngaøy93,33 0,0190,32 0,0196,70 1,0093,33 0,015 ngaøy96,70 1,0093,55 0,0199,99 0,0196, 99 0,01
Hình 3: Khaû naêng naûy maàm cuûa hoät treân moâi tröôøng MS ôû caùc ñieàu kieän nuoâi caáy khaùc nhau.
1.3. Cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa hoät theo thôøi gian
Cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa hoät thaáp nhaát ôû giôø thöù 2 sau khi ngaâm hoät vôùi giaù trò laø 9,02 sau ñoù taêng leân nhanh cho tôùi ñænh cao nhaát ôû giai đoạn 48 giôø với giaù trò laø 29,07 vaø sau ñoù laïi ñoät ngoät giaûm ôû giai ñoaïn 60 giờ coù giaù trò laø 23,07. Keát quaû ñöôïc trình baøy ôû baûng 4, hình 4.
Baûng 4: Söï thay ñoåi cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa hoät theo thôøi gian
Thôøi gian ( giôø)Cöôøng ñoä hoâ haáp(lO2 / gTLT/ giôø)29,020,01818,30,031022,030,034829,070,016023,070,1
Hình 4: Söï thay ñoåi cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa hoät theo thôøi gian.
Söï phaùt sinh hình thaùi
2.1.Khaûo saùt quaù trình taïo seïo
2.1.1. Khaû naêng taïo seïo cuûa töû dieäp Maõ ñeà
Taát caû caùc maãu caáy ( töû dieäp) khoâng taïo ñöôïc seïo treân moâi tröôøng MS. Khoâng coù hieän töôïng taïo seïo treân 2 moâi tröôøng : MNA1, MNA2, MNA 3 ( MS boå sung NAA ôû caùc noàng ñoä 1, 2, 3 mg/l), tuy nhieân coù hieän töôïng caûm öùng taïo seïo treân moâi tröôøng MS + NAA 3 mg/l nhöng maãu caáy xuaát hieän raát nhieàu reã sau 2 tuaàn nuoâi caáy treân taát caû 3 moâi tröôøng.
Trong khi ñoù, moâ seïo xuaát hieän sau 3 ngaøy nuoâi caáy treân caùc moâi trường : MNB1, MNB2, MNB3, MNB4, MD2 nhöng nhieàu nhaát laø 2 moâi tröôøng MNB 4 ( MS coù boå sung NAA 1 mg/l, BA 5 mg/l) , MD 2 ( MS boå sung 2,4 – D 2mg/l).
2.1.2. Caùc bieán ñoåi hình thaùi giaûi phaãu trong söï hình thaønh moâ seïo
Treân moâi tröôøng MS cô baûn caùc teá baøo vaãn coøn nguyeân veïn ( Aûnh 5). Treân caùc moâi tröôøng MS coù boå sung NAA 1 mg/l keát hôïp vôùi BA ôû caùc noàng ñoä 1, 2, 3, 5 mg/l vaø MS boå sung 2,4- D 2mg/l coù söï hình thaønh moâ seïo do caùc teá baøo dieäp moâ ôû döôùi bieåu bì phaân caét sau 3 ngaøy nuoâi caáy.
Sau 2 tuaàn nuoâi caáy treân moâi tröôøng MS coù boå sung BA 1, 2, 3, 5 mg/l keát hôïp vôùi NAA 1mg/l , teá baøo moâ seïo coù vaùch moûng, ñaúng kính, teá baøo chaát ñaäm ñaëc, ñaëc bieät laø moâi tröôøng MS + NAA 1 mg/l + BA 5 mg/l (Aûnh). Trong khi ñoù treân moâi tröôøng MS coù boå sung 2,4 – D 2 mg/l, caùc teá baøo moâ seïo coù kích thöôùc ñoàng ñeàu, vaùch moûng ôû daïng moät khoái lôùn dính chaët nhau (Aûnh)
Baûng 5: Khaû naêng taïo seïo vaø cô quan cuûa töû dieäp Maõ ñeà treân caùc moâi tröôøng khaùc nhau, quan saùt sau 3 ngaøy vaø 3 tuaàn nuoâi caáy:
Moâi tröôøngTæ leä taïo seïo(%)Ngaøy xuaát hieän moâ seïoTæ leä taïo reã (%) sau 3 tuaàn nuoâi caáy.
MS0-0MNA 10-100MNA 20-100MNA 330-100MNB 187350MNB 287350MNB 387350MNB4100340MD 29030
Aûnh 5 Aûnh 6
Aûnh 5: Töû dieäp caét ngang sau 3 ngaøy nuoâi caáy treân moâi tröôøng MS cô baûn. Ñoä phoáng ñaïi 450 laàn
Aûnh 6: Töû ieäp 3 ngaøy tuoåi treân moâi tröôøng MS + NAA 1 mg/l+ BA 5 mg/l. Thanh ngang 5 mm
C D
Aûnh 7: Laùt caét ngang qua vuøng taïo moâ seïo sau 3 ngaøy nuoâi caáy treân moâi tröôøng MS+ NAA 1 mg/l+ BA 5 mg/l.
A. ôû ñoä phoùng ñaïi 450 laàn. Thanh ngang 50 m.
B, ôû ñoä phoùng ñaïi 600 laàn. Thanh ngang 25 m.
Nhö vaäy , keát quaû töø caùc thí nghieäm cho thaáy moâ seïo ñöôïc taïo ra toát ôû moâi tröôøng MS + NAA 1mg/l+ BA 5mg/l, tieáp ñoù laø moâi tröôøng MS + 2,4- D 2mg/l.
Moâi tröôøng coù tæ leä taïo reã cao laø caùc moâi tröôøng MS coù boå sung NAA ôû noàng ñoä 1, 2, 3 mg/l.
2.1.3. Traïng thaùi moâ seïo sau 3 tuaàn nuoâi caáy
Moâ seïo treân moâi tröôøng MS coù boå sung keát hôïp NAA vaø BA coù maøu vaøng keát caáu raát chaët vaø treân maãu caáy coù xuaát hieän reã nhöng khoâng nhieàu so vôùi moâi tröôøng MNA 1, MNA 2, MNA 3 trong khi ñoù moâi tröôøng MS coù boå sung 2,4 – D khoái moâ seïo coù maøu vaøng saùng , keát caáu chaët cheõ, cöùng xuaát hieän raát nhieàu noát troøn treân khaép beà maët moâ seïo, khoâng thaáy xuaát hieän reã treân moâ caáy.
Aûnh 8: Moâ seïo 3 tuaàn tuoåi treân moâi tröôøng MS + NAA 1mg/l + BA 5mg/l. Thanh ngang 13mm.
A B
Aûnh 9: Moâ seïo 3 tuaàn tuoåi treân moâi tröôøng MS + NAA 1 mg/l+ BA 5 mg/l.
A. Ñoä phoùng ñaïi 150 laàn. Thanh ngang 30 m.
B. Ñoä phoùng ñaïi 450 laàn. Thanh ngang 15 m.
A B
Aûnh 10: Moâ seïo 3 tuaàn tuoåi treân moâi tröôøng MS + 2,4–D 2 mg/l. Thanh ngang A ( 12mm), B ( 10 mm)
A B
Aûnh 11 : Laùt caét ngang khoái moâ seïo treân moâi tröôøng MS + 2,4 –D 2mg/l
A. Ñoä phoùng ñaïi 180 laàn. Thanh ngang 35 m.
B. Ñoä phoùng ñaïi 450 laàn. Thanh ngang 15m.
2.2. Söï phaùt sinh cô quan töø moâ seïo
Caùc moâ seïo 3 tuaàn tuoåi töø caùc moâi tröôøng MS + NAA 1 mg/l; MS + NAA 1mg/l+ BA 5mg/l; MS + 2,4 - D 2mg/l ñöôïc chuyeån sang moâi tröôøng MS nguyeân , sau 2 tuaàn coù caùc ñaëc ñieåm cuûa moâ seïo ñöôïc ghi nhaän ôû baûng 6.
Baûng 6: Caùc ñaëc ñieåm cuûa moâ seïo treân moâi tröôøng MS cô baûn sau 2 tuaàn nuoâi caáy
Moâi tröôøng taïo seïo
Ñaëc ñieåm moâ seïo
Söï taêng sinh
Söï thay ñoåi caáu truùcCô quan taùi sinhChoàiReãMNA 3+0++MNB4+Coù++MD 2++Coù0++
Ghi chuù:
0 : khoâng coù
+ : trung bình
++ : nhieàu
A B
C D
Aûnh 14: Caây con töø moâi tröôøng MNB 4 sau 1(A); 2(B), 5(C); 7(D) tuaàn treân moâi tröôøng taùi sinh .
A,B. Thanh ngang 4 mm.
C. Thanh ngang 12mm.
D. Thanh ngang 10 mm
A B
C D
Aûnh 15: Laùt caét doïc qua choài sau 1(A), 2(B), 3(C), 4(D) tuaàn nuoâi caáy treân moâi tröôøng taùi sinh ( MS cô baûn). Thanh ngang 100m.
A B
C x 400 D
Aûnh 16: Reã sau 1(A), 2(B), 4(D) tuaàn taùi sinh treân moâi tröôøng MS cô baûn. Thanh ngang 100m.
Aûnh 15: Cuïm moâ seïo töø töû dieäp nuoâi caáy treân moâi tröôøng MD2 chuyeån sang moâi tröôøng MS nguyeân sau 3 treân moâi tröôøng taùi sinh.
A C
B D x 400
Aûnh 17: Reã sau 2 tuaàn treân moâi tröôøng taùi sinh MS cô baûn. Thanh ngang 100m
2.3. Cöôøng ñoä hoâ haáp trong quaù trình taïo seïo vaø taùi sinh cô quan.
Moâ seïo 3 taàn tuoåi coù cöôøng ñoä hoâ haáp cao hôn so vôùi maãu töû dieäp ñöôïc nuoâi caáy trong oáng nghieâm tröôùc khi tao seïo. Sau ñoù taêng daàn trong suoát thôøi gian taùi sinh caây.( Baûng 5, hình 5)
Baûng 7: Söï thay ñoåi cöôøng ñoä hoâ haáp trong quaù trình taïo seïo treân caùc moâi tröôøng vaø taùi sinh cô quan.
Teân nghieäm thöùcCöôøng ñoä hoâ haáp(lo2 / TLT/ giôø)Maãu töû dieäpKhoái moâ seïo 3 tuaànTaùi sinh 2 tuaànMNA 311,30,0114 0,116,21,2MNB 411,30,0119,20,0124,050,01 MD 211,30,0115,20,0323,80,04
Hình 5: Söï thay ñoåi cöôøng ñoä hoâ haáp trong quaù trình taïo seïo treân caùc moâi tröôøng vaø taùi sinh caây.
2.4. Keát quaû ño hoaït tính cuûa chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaät: Auxin, Cytokinin, Acid abcisic, Giberelin.
Hoaït tính toång coäng
Hoaït tính chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaät thay ñoåi theo thôøi gian vaø moâi tröôøng nuoâi caáy.
Sau 3 tuaàn nuoâi caáy treân caùc moâi tröôøng MNA 3, MNB 4, MD2, hoaït tính cuûa auxin taêng leân ôû moâi tröôøng MNA 3 vôùi giaù trò laø 1,3 mg/l, moâi tröôøng MNB 4 laø 1,3 mg/l, vaø moâi tröôøng MD2 laø 1,5 mg/l ( so vôùi maãu caáy ban ñaàu laø 1,0 mg/l. Sau ñoù, hoaït tính cuûa auxin giaûm khi caùc khoái moâ seïo ñöôïc nuoâi treân moâi tröôøng taùi sinh. Trong khi ñoù trong moâi tröôøng taùi sinh thì hoaït tính cuûa cytokinin laïi taêng. Ñoàng thôøi hoaït tính cuûa giberelin cuõng taêng daàn trong quaù trình taùi sinh.( Baûng 6, hình 6)
Baûng 8: Hoaït tính chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng cuûa moâ seïo sau 3 tuaàn nuoâi caáy.
Teân nghieäm thöùc
CÑHSTTV(mg/g)
AUXIN
ABA
BA
GA
CYT/AUTD1,00,010,980,060,210,011,50,10-MNA 31,30,000,50,000,40,011,250,010,31MNB41,30,100,30,001,20,011,880,011,44MD21,50,000,820,010,40,011,640,010,27
Hình 6: Hoaït tính chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng cuûa moâ seïo sau 3 tuaàn nuoâi caáy.
Baûng 9: Hoaït chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaät sau 2 tuaàn treân moâi tröôøng taùi sinh.
CÑHSTTV(mg/g)
Maãu thí nghieäm
AUXIN
ABA
BA
GA
CYT/AUMNA 31,10,000,20,000,80,001,180,010,8MNB40,70,000,00,0019,20,012,660,012,7MD 21,100,050,40,010,720,001,250,010,65
Hình 7: Hoaït chaát ñieàu hoaø sinh tröôûng thöïc vaät sau 2 tuaàn treân moâi tröôøng taùi sinh
THAÛO LUAÄN
Khaûo saùt söï naûy maàm cuûa hoät
Thôøi gian baõo hoaø nöôùc cuûa hoät
Döïa vaøo söï haáp thu nöôùc cuûa hoät, coù theå chia söï naûy maàm ( theo nghóa heïp coù 3 giai ñoaïn chính: haáp thu nöôùc, naûy maàm vaø taêng tröôûng caây maàm.
Khi ñaët hoät trong nöôùc, trong löôïng töôùi cuûa hoät gia taêng do hoät haáp thu nöôùc. Löôïng nöôùc maø hoät haáp thu seõ giuùp moâ taùi laäp hoaït tính bieán döôõng , hoät phoàng to leân, hoät baõo hoaø nöôùc sau 8 giôø. Sau giai ñoaïn baõo hoaø nöôùc caùc phaûn öùng bieán döôõng baét ñaàu hoaït ñoäng maïnh ñeå giuùp caây maàm chui ra khôi voû hoät.
Söï haáp thu nöôùc laø ñieàu kieän ñaàu tieân cho söï taùi laäp caùc hoaït ñoäng soáng cuûa hoät( Ngoâ Khaû Keá, 1976)
1.2. Khaû naêng naûy maàm cuûa hoät
Söï naûy maàm cuûa hoät khoâng phuï thuoäc nhieàu vaøo nhieät ñoä . Thaät vaäy: ôû ñieàu kieän nhieät ñoä 23oC vaø 27oC trong toái vaø ngoaøi saùng söï cheânh leäch phaàn traêm naûy maàm cuûa hoät treân moâi tröôøng MS sau 5 ngaøy laø khoâng ñaùng keå ôû 23oC (ngoaøi saùng: 96,70%; trong toái: 93,55%), vaø ôû 27oC ( ngoaøi saùng: 99,99%; trong toái :96,99%), tuy nhieân trong tröôøng hôïp ôû 27oC laøm taêng nheï khaû naêng naûy maàm cuûa hoät ôû ngaøy thöù 2(Baûng 2). Ñieàu naøy cho thaáy raèng caây Maõ ñeà duø laø moät caây xuaát xöù töø vuøng oân ñôùi nhöng noù cuõng raát thích hôïp phaùt trieån ôû vuøng nhieät ñôùi.
Aùnh saùng cuõng kích thích söï naûy maàm cuûa hoät Maõ ñeà. Noù coù vai troø nhaát ñònh trong söï naûy maàm cuûa hoät. Tæ leä naûy maàm ngoaøi saùng ôû hai ñieàu kieän nhieät ñoä khaùc nhau ñeàu cao hôn trong toái (Baûng 2).
Ñieàu naøy cuõng coù theå ñöôïc hieåu thoâng qua heä thoáng Phytochrom. Heä thoáng naøy ñaõ ñöôïc chöùng minh laø coù tham gia ñieàu khieån hieän töôïng naûy maàm. Daïng Pr thu aùnh saùng ñoû (660nm) ñeå nhanh choùng ñoåi thaønh daïngPfr. Pfr laø daïng hoaït ñoäng caûm öùng söï naûy maàm( Mai Traàn Ngoïc Tieáng,2001).
Phaûn öùng sinh lyù: naûy maàm
Pfr
660nm
Tia ñoû
Pf
1.3. Cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa hoät trong giai ñoaïn naûy maàm.
Söï leân maàm laø moät hieân töôïng caàn naêng löôïng töø hoâ haáp ( Mai Traàn Ngoïc Tieáng, 2001). Teá baøo thöïc vaät luoân caàn naêng löôïng cung caáp cho caùc hoaït ñoäng soáng cuõng nhö quaù trình phaân chia keùo daøi teá baøo. Ôû thöïc vatä naêng löôïng ñöôïc tích tröõ döôùi daïng ATP ñöôïc taïo ra trong quaù trình bieán thoaùi caùc hôïp chaát döï tröõ chuû yeáu töø quaù trình hoâ haáp ( Hopkin, 1995). Thaät vaäy , cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa hoät taêng trong suoát quaù trình naûy maàm vaø ñaït tôùi ñænh sau 2 ngaøy nuoâi caáy luùc baét ñaàu xuaát hieän reã maàm vaø giaûm daàn ôû ngaøy thöù 3.
Söï phaùt sinh cô quan
2.1. Khaû naêng taïo moâ seïo
Söï taïo moâ seïo phuï thuoäc vaøo nguoàn goác moâ caáyvaø coù söï duøng auxin, bao goàm caùc yeâu caàu veà baûn chaát vaø noàng ñoä auxin, söï keát hôïp hay khoâng keát hôïp vôùi Cytokinin( Amnirato, 1993: Buøi Trang Vieät, 2000).
Thaät vaäy, caùc maãu caáy töø töû dieäp khoâng taïo seïo treân moâi tröôøng MS.
Treân moâi tröôøng MS coù boå sung NAA ôû caùc noàng ñoä 1, 2, 3 mg/l khaû naêng taïo seïo raát thaáp ñoàng thôøi treân moâ caáy xuaát hieän raát nhieàu reã. (Baûng 5) ñieàu naøy phuø hôïp vôùi quan ñieåm cuûa Hopkins (1995), Salisbury (1992) veà vai troø kích thích phaân chia vaø keùo daøi teá baøo , phaân hoaù moâ maïch, taïo reã… cuûa auxin. Trong söï phaùt trieån reã, möùc ñoä taùc ñoäng cuûa auxin tuøy thuoäc vaøo noàng ñoä, ôû noàng ñoä thaáp auxin giuùp söï keùo daøi reã. Ôû noàng ñoä cao auxin coøn giuùp söï taïo sô khôûi reã, ñaëc bieät laø caùc reã ngang coù nguoàn goác töø chu luaân.(Buøi Trang Vieät, 2000)
Moâ seïo treân moâi tröôøng MS + NAA 1mg/l + BA 5mg/l vaø moâi tröôøng MS + 2,4 -D coù phaàn traêm taïo seïo cao ( 100%) cho moâ seïo coù khaû naêng taùi sinh cao. Qua ñoù cho thaáy auxin coù vai troø quyeát ñònh söï taïo seïo , nhöng söï boå sung cytokinin laø caàn thieát, cytokinin thöôøng ñöôïc söû duïng trong moâi tröôøng taïo seïo ôû moät soá caây löông thöïc ( Amnirato, 1983). Cytokinin kích thích söï phaân chia teá baøo khi coù söï hieän dieän cuûa auxin trong söï caûm öùng taïo moâ seïo ( Buøi Trang Vieät, 2000).
2.2. Nguoàn goác phaùt sinh moâ seïo
Söï taïo moâ seïo phuï thuoäc vaøo nguoàn goác cuûa moâ caáy, thöôøng ñöôïc taïo ra do xaùo troän trong quaù trình taïo cô quan. Do ñoù, caây non hay nhöõng maûnh thaân non cuûa caây
tröôûng thaønh ( ñang trong quaù trình taïo caùc loaïi moâ vaø cô quan) deã daøng cho moâ seïo ñöôïc söï taùc ñoäng cuûa moät auxin maïnh ( Buøi Trang Vieät, 2000).
Maãu caáy töø laù maàm taïo seïo raát toát treân moâi tröôøng MS ñaëc vôùi saccarose 30mg/l, pH 5,7 coù boå sung NAA 1mg/l, BA 5mg/l vaø MS+ 2,4-D 2mg/l. Tuy nhieân moâ seïo ñöôïc taïo ra töø hai moâi tröôøng coù söï khaùc bieät raát lôùn veà hình daïng, maøu saéc, kích thöôùc. Treân moâi tröôøng 2,4 – D, sau 2 tuaàn xuaát hieän nhöõng noát troøn nhoû, maøu traéng
vaøng , caùc noát troøn naøy phuû khaép beà maët cuûa töû dieäp sau 3 tuaàn ( Aûnh 10). Ngöôïc laïi, moâ seïo taïo ra treân moâi tröôøng MS+ NAA 1mg/l + BA 5mg/l coù daïng noát nhoû, maøu vaøng xanh, coù trieån voïng trong vieäc taùi sinh caây. ( AÛnh 8)
Caét ngang qua khoái moâ seïo töø töû dieäp caây Maõ ñeà sau 3 ngaûy nuoâi caáy treân moâi tröôøng MS + NAA 1mg/l + BA 5 mg/l; MS + 2,4-D 2 mg/lñeàu cho thaáy moâ seïo ñöôïc tao ra do söï phaûn phaân hoaù cuûa caùc teá baøo dieäp moâ döôùi bieåu bì.
Nguoàn goác moâ seïo taïo ra treân moâi tröôøng boå sung auxin thuoäc 1 trong 3 quaù trình chính: Söï phaûn phaân hoaù teá baøo nhu moâ( nhu moâ moä vaø libe, nhu moâ voû hay loõi). Söï phaân chia teá baøo töôïng taàng vaø söï xaùo troän moâ phaân sinh sô khôûi ( choài hay reã)( Buøi Trang Vieät, 2000). Hieän töôïng phaân chia cuûa caùc cuïm teá baøo coù lieân quan ñeán hoaït ñoäng hoâ haáp cuûa moâ seïo.
Söï gia taêng hoâ haáp cuûa moâ seïo sau 3 tuaàn nuoâi caáy coù leõ laø moät böôùc chuaån bò cho söï phaân chia cuûa caùc teá baøo moâ seïo. Söï taïo moâ seïo ôû moâ thöïc vaät tröôùc heát caàn phaûi coù moät nguoàn naêng löôïng do hoâ haáp cung caáp( Leâ Thò Thuyû Tieân, 1997).
2.3. Khaû naêng phaùt sinh cô quan töø seïo
Söï taùi sinh thöïc vaät coù theå xaûy ra theo hai caùch: söï sinh phoâi theå heä ( embryogenesis) hay söï sinh cô quan( organogenesis). (Evan, 1983). Söï sinh cô quan bao goàm söï hình thaønh reã ( theo con ñöôøng taïo reã) vaø choài (theo con ñöôøng taïo choài) ( Collin, 1998).
Trong thí nghieäm taïo choài vaø reã ôû caây Maõ ñeà , moâ seïo ñöôïc taïo ra treân moâi tröôøng MNB4 sau 3 tuaàn, keát quaû thu ñöôïc coù söï taùi sinh caây töø moâ seïo sau 2 tuaàn. (Baûng 6)
Ôû giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình taïo moâ seïo treân moâi tröôøng MNB4, moâ caáy ñaùp öùng toát vôùi auxin( NAA) coù trong moâi tröôøng ñeå taïo seïo, ñoàng thôøi reã cuõng phaùt trieån. Khi chuyeån moâ seïo sang moâi tröôøng MS cô baûn khaû naêng ñaùp öùng cuûa moâ caáy vôùi auxin sau ñoù coù leõ bò giaûm xuoáng. Ñieàu naøy ñöôïc chöùng minh bôûi keát quaû thí nghieäm: khoái moâ seïo treân moâi tröôøng taùi sinh khoâng coøn khaû naêng taêng tröôûng sau 2 tuaàn.(Baûng 6). Vieäc giaûm khaû naêng ñaùp öùng cuûa moâ caáy vôùi auxin coù leõ laø nguyeân nhaân laøm gia taêng aûnh höôûng cuûa cytokinin treân moâ caáy, vaø coù theå chính söï gia taêng aûnh höôûng naøy laøm kích thích khaû naêng taïo choài cuûa moâ caáy. Söï xuaát hieän caáu truùc choài sau 2 tuaàn keå töø luùc moâ seoï 3 tuaàn tuoåi ñöôïc chieáu saùng vaø söï giaûm khaû naêng taêng sinh cuûa khoái moâ seïo sau 2 tuaàn treân moâi tröôøng taùi sinh chöùng minh raèng söï taïo choài xaûy ra sau khi moâ caáy giaûm khaû naêng ñaùp öùng vôùi auxin.
Keát quaû cho thaáy raèng treân moâi tröôøng taïo seïo cuõng nhö moâi tröôøng taùi sinh caây tæ leä cyto/auxin trong moâ seïo nuoâi caáy treân moâi tröôøng MNB4 töông ñoái cao, nghieâng veà phaùt trieån choài nhieàu hôn (Baûng 8, 9). Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi quan ñieåm cho raèng cytokinin giuùp cho söï phaân chia, phaân , phaân hoaù teá baøo vaø gia taêng kích thöôùc teá baøo theo ñöôøng
kính ( Hopkins, 1995), ngoaøi ra coøn coù aûnh höôûng trong söï thaønh laäp caùc teá baøo sô khôûi vaø söï hình thaønh cuïm choài( Schumaket vaø Dietrich, 1998). Trong khi ñoù khoái moâ seïo trong moâi tröôøng MD 2 treân moâi tröôøng taùi sinh coù tæ leä cyto/auxin raát thaáp keát quaû xuaát hieän raát nhieàu reã, (Baûng 9). Theo Kuo vaø Tsay (1977): tæ leä cytokinin/auxin > 1 caàn thieát cho söï taêng tröôûng choài vaø ngöôïc laïi (Hu vaø Wang, 1983).
Treân moâi truôøng MNB4 coù s öï gia taêng GA noäi sinh trong moâ caáy vaø tieáp tuïc taêng sau 2 tuaàn chuyeån sang moâi tröôøng taùi sinh. Vieäc gia taêng GA noäi sinh naøy giuùp cho taêng tröôûng choài ñieàu naøy cuõng phuø hôïp quan ñieåm cuûa Wochok vaø Sluis (1980) nhaän thaáy raèng GA khoâng chæ taùc ñoäng leân söï keùo daøi choài maø coøn laøm gia taêng söï nhaân sinh choài,( Hu vaø Wng, 1983).
Treân moâi tröôøng taùi sinh cuøng vôùi söï gia taêng giberelin vaø cytokinin cuûa moâ seïo trong moâi tröôøng MNB4 laø söï giaûm hoaït tính cuûa acid abscisic. Ñieàu naøy phuø hôïp vôùi sinh lyù bình thöôøng cuûa maãu caáy trong quaù trình taêng sinh choài. Acid abscisic laø chaát ñoái nghòch vôùi giberelin do söï caïnh tranh tieàn chaát laø acid mevalonic trong quaù trình sinh toång hôïp cuûa chuùng. Khi söï toång hôïp giberelin taêng thì söï toång hôïp acid abscisic chaäm laïi,(Hopkins, 1995).
Söï phaùt sinh hình thaùi choài vaø reã ñoøi hoûi moät hoaït ñoäng sinh lyù maïnh cuûa maãu caáy. Cöôøng ñoä hoâ haáp laø moät trong nhöõng bieåu hieän sinh lyù cuûa maãu caáy trong quaù trình taùi laäp taêng tröôûng vaø phaùt trieån.
Cuõng nhö trong quaù trình leân maàm cuûa hoät, söï phaùt sinh hình thaùi choài vaø reã coù söï gia taêng cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa maãu caáy. Cöôøng ñoä hoâ haáp cuûa maãu phaùt sinh choài treân moâi tröôøng taùi sinh ñaït tôùi ñænh sau 2 tuaàn nuoâi caáy laø ñeå khôûi phaùt söï taêng tröôûng choài.(Baûng 7, Hình)
Trong söï taêng tröôûng söï phaân chia vaø taêng roäng laø hai hoaït ñoäng maät thieát, töùc laø quaù trình laëp laïi nhieàu laàn. Caùc phaûn öùng naøy ñeàu caàn naêng löôïng, naêng löôïng ATP ñöôïc cung caáp bôûi söï phosphoryl hoaù trong chuoãi hoâ haáp. Söï gia taêng hoaït ñoäng hoâ haáp cuûa maãu caáy trong giai ñoaïn ñaàu ñöa ñeán söï gia taêng toång hôïp caùc chaát kích thích nhö auxin, giberelin, cytokinin trong maãu caáy giuùp cho söï taêng tröôûng.
KEÁT LUAÄN
Töø nhöõng keát quaû thu ñöôïc ta coù theå ñöa ra ñöôïc nhöõng keát luaän sau :
Khaû naêng naûy maàm cuûa hoät
- Thôøi gian baõo hoaø nöôùc cuûa hoät Maõ ñeà laø 8 giôø. Trong söï naûy maàm cuûa hoät Maõ ñeà : hoät Maõ ñeà coù theå naûy maàm toát ôû 2 ñieàu kieän nhieät ñoä laø 23oC vaø 27oC, tuy nhieân ôû nhieät ñoä 27oC thì phaàn traêm hoät naûy maàm cao hôn.
- Söï naûy maàm cuûa hoät khoâng bò taùc ñoäng bôûi ñieàu kieän toái saùng.
Söï phaùt sinh hình thaùi
- Moâi tröôøng thích hôïp cho söï taïo moâ seïo töø töû dieäp laø moâi tröôøng : MS + NAA 1 mg/l + BA 5 mg/l.
- Caây taùi sinh coù theå ñöôïc thu nhaän treân moâi tröôøng MS nguyeân (khoâng coù chaát ÑHSTTV)
II. ÑEÀ NGHÒ
Trong thôøi gian tôùi, neáu coù ñieàu kieän chuùng toâi seõ tieán haønh nhöõng thí nghieäm tieáp theo:
Tieáp tuïc tìm hieåu moâi tröôøng thích hôïp hôn cho söï tao moâ seïo.
2. Tieáp tuïc khaûo saùt khaû naêng phaùt sinh cô quan töø moâ seïo, ñaëc bieät laø söï cho phoâi sinh döôõng (phoâi soma).
TAØI LIEÄU TIEÁNG VIEÄT
Huyønh Thò Bích Chaâu, 2003. Tìm hieåu söï naûy maàm vaø taêng tröôûng caây con ôû ôùt chæ ñòa F1 ( Capsicum annuum L.). Khoaù luaän cöû nhaân khoa hoïc Sinh hoïc. Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Töï nhieân.
Voõ Vaên Chi, 1999. Töø ñieån caây thuoác Vieät Nam. Nhaø xuaát baûn y hoïc.
Voõ Vaên Chi vaø Döông Ñöùc Tieán, 1978. Phaân loaïi thöïc vaät baät cao. Nhaø xuaát baûn trung hoïc chuyeân nghieäp.
Voõ Vaên Chi, Traàn Hôïp,1999. Caây coû coù ích ôû vieät Nam. Nhaø xuaát baûn giaùo duïc.
Grodzinxki A.M. vaø Grodinxki D.M.,1981. Saùch tra cöùu toùm taét veà sinh lyù thöïc vaät. Nguyeãn Ngoïc Taâm vaø Nguyeãn Ñình Huyeân dòch. Nhaø xuaát baûn Haø Noäi.
Traàn Thanh Höông, 1997. Tìm hieåu söï naûy maàm cuûa hoä vaø naûy choài ôû Vaïn thoï ( Tagetes erecta L.). Khoaù luaän cöû nhaân khoa hoïc Sinh hoïc. Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Töï nhieân. TPHCM
Phaïm Hoaøng Hoä, 2000. Caây coû Vieät Nam. Quyeån 2. Nhaø xuaát baûn treû. TP HCM.
Nguyeãn Nhö Khanh, 1996. Sinh lí hoïc sinh tröôûng vaø phaùt trieån thöïc vaät. Nhaø xuaát baûn giaùo duïc, 316 trang,
Döông Coâng Kieân , 2002. Nuoâi caáy moâ thöïc vaät. Nhaø xuaát baûn Ñaïi Hoïc Quoác gia.
Ñoã Taát Lôïi, 2003. Nhöõng caây thuoác vaø vò thuoác Vieät Nam. Nhaø xuaát baûn Y hoïc, 1274 trang.
Laâm Thuyø Mî, 2003. Nuoâi caáy teá baøo caây Moùng tay ñeå thu nhaän chaát khaùng naám. Khoaù luaän cöû nhaân khoa hoïc Sinh học. Tröôøng Ñaïi hoïc Khoa hoïc Töï nhieân.
Ovtsarov K.E., 1981. Cô sôû sinh lí hoïc hình thaønh vaø naûy maàm cuûa hoät gioáng. Baûn tieáng vieät cuûa Nguyeãn Tieán Ñaït. Nhaø xuaát baûn Khoa hoïc vaø Kyõ thuaät, 239 trang.
Traàn Thò Bích Trinh, 2000. Söï taïo moâ seïo vaø dòch treo teá baøo ôû doøng luùa Baèng Ngoïc Oryzasativa L.. Khoaù luaän cöû nhaân Khoa hoïc. Höôùng sinh hoïc thöïc vaät, 60 trang.
Mai Traàn Ngoïc Tieáng, 1981. Giaùo trình sinh lyù thöïc vaät. Tuû saùch Ñaïi hoïc Toång hôïp.
Mai Traàn Ngoïc Tieáng, 2001. Thöïc vaät caáp cao. Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Quoác gia thaønh phoá Hoà Chí Minh, 211 trang.
Nguyeãn Vaên Uyeån, 1996. Nhöõng phöông phaùp Coâng ngheä Sinh hoïc thöïc vaät. Taäp II. Nhaø xuaát baûn Noâng nghieäp thaønh phoá Hoà Chí Minh, 111 trang.
Buøøi Trang Vieät, 2000. Sinh lyù thöïc vaät ñaïi cöông, phaàn I: Dinh döôõng. Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Quoác gia thaønh phoá Hoà Chí Minh, 370 trang.
Buøi Trang Vieät, 2000. Sinh lyù thöïc vaät ñaïi cöông, phaàn II: Phaùt trieån. Nhaø xuaát baûn Ñaïi hoïc Quoác gia thaønh phoá Hoà Chí Minh, 333 trang.
Giaùo trình Thöïc taäp höôùng Sinh hoïc Thöïc vaät , 1997. Boä moân Sinh lí Thöïc Vaät – Di truyeàn. Tuû saùch Ñaïi hoïc Khoa hoïc Töï nhieân thaønh phoá Hoà Chí Minh, 159 trang.
TAØI LIEÄU TIEÁNG NÖÔÙC NGOAØI
Ammirato P.V. , 1983. Embryogenensis in hand book of Plant cell cutrure, vol I : Technique for Propagation and Greeding. Phillips G. C. and Gamborg O. L., 1995. Plant cell, tissue andorgan culture. Fundamental Methods.
Collin H. A. and Edwards., 1998. Plant cell and Tissue Culture. Bios Scientific Publishers.
Croker W. and Barton l. V., 1953. Physiology of seed. Chronioa Botanica Co, Waltham. Mass USA.
Evans D. A., Ammirato P. V., Sharp W. R. and Yamada Y., 1983. Hand book of Plant Cell Culture. Vol I: Technique for Propagation and Greeding. Collier Macmillann Publish (London).
Hartmann and Kester., 1959. Plant propagation (principle and practice). Prentice – Hall. Inc 80 – 132.
Hopkins W. J, 1995. Introduction to Plant Physiology. Jonh widley and Son. Inc. 464p
Hu C. Y. and Wang P. J., 1983. Meristem, shoot tip and bud culture. In; Hand book of Plant Cell Culture. Vol I: Technique for Propagation and Greeding. Collier Macmillann Publish (London).
Salisbury F. B. and Ross C. W. 1992. Plant Physiology. Wadsworth. Inc.(Califonia)
Schumake K. S. and Dietrich M. A., 1998. In:Annu. Rev. Plant Physiol. Plant Mol. Biol.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
tong quan tai lieu.2.doc- BIA- CAM ON- DVD.doc
