Khoa học và công nghệ là lực lượng sản xuất hàng đầu trong quá trình công nghiệp hoá - Hiên đại hoá ở nước ta

Lời mở đầu Tính cấp thiết của đề tài: Bước vào thiên niên kỷ thứ ba, khoa học và công nghệ đã trở thành yếu tố cốt tử của sự phát triển, là lực lượng sản xuất trực tiếp của nền kinh tế toàn cầu. Điều này được phản ánh rõ trong việc hoạch định các chính sách và chiến lược phát triển khoa học, công nghệ và kinh tế của nhiều nước trên thế giới. Tuy nhiên tuỳ thuộc vào trình độ sự phát triển cụ thể của từng nước mà xây dựng chiến lược, chính sách phát triển khoa học công nghệ mang tính đa dạng và đặc thù đối với từng giai đoạn phát triển cụ thể phù hợp với hoàn cảnh, điều kiện cơ sở vật chất của mỗi quốc gia. Và điều nỗi bật rút ra ở các chiến lược, chính sách đó ở tất cả các nước trên thế giới từ những nước có nền kinh tế hiện đại đứng hàng đầu thế giới như Mỹ, Nhật, Pháp, .cho đến những nước có nền kinh tế chậm phát triển và lạc hậu như Việt Nam , Lào , Campuchia, một số nước Trung Đông .đó chính là quan điểm:"Sự phát triển khoa học và công nghệ là một phương hướng quan trọng mới , có tính quyết định trong việc phát triển kinh tế quốc gia "Bởi vậy việc nghiên cứu kinh nghiệm xây dựng các chính sách và chiến lược phát triển khoa học và công nghệ của các nước trên thế giới và trong khu vực để áp dụng và phát huy một cách sáng tạo vào hoàn cảnh của đất nước mình có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với các nước trên con đường công nghiệp hoá- hiên đại hoá nói chung và đối với Việt Nam nói riêng hiện nay. Trong thời đại ngày nay, khi nền văn minh nông nghiệp dần dần nhường chỗ cho nền văn minh công nghiệp thì tương ứng với nó thuật ngữ ''công nghiệp hoá - hiện đại hoá" cũng ít được sử dụng mà thay thế vào đó là các thuật ngữ khoa học mang tính chất hiện đại ,phù hợp với xu thế của một thời đại mới "thời đại tri thức" như "tăng trưởng", "phát triển"," cất cánh theo lối hoá rồng" Mặc dù vậy,chúng ta không thể phủ nhận công nghiệp hoá- hiện đại hoá luôn luôn là vấn đề hàng đầu trong các lí luận về sự phát triển kinh tế của các quốc gia trên thế giới .Thật vậy ,lịch sử phát triển của nhân loại trong vài trăm năm trước đó đã cho thấy con đường mà các nước chậm tiến cần phải đi theo,không thể là cái gì khác ngoài việc biến đổi nền kinh tế theo cơ cấu hợp lý ,phát triển năng động dựa trên cơ sở khoa học công nghệ hiện đại .Để đạt được mục đích đó,điều tất yếu là phải đưa đất nước đi lên con đường công nghiệp hoá- hiên đại hoá bởi đó là phương thức duy nhất để phát triển kinh tế thế giới, và bất kì một quốc gia nào bỏ qua quá trình này đều sẽ trở nên quá chậm , quá lạc hậu so với bước đi của thế giới.Có thể coi đó là quy luật Việt Nam không thể đứng ngoài. Chúng ta đều biết ,công nghiệp hoá được coi là sản phẩm trực tiếp của cuộc cách mạng công nghiệp cuối thế kỷ XVII, còn hiện đại hoá là sản phẩm tất yếu của cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật giữa thế kỷ XX. Ngày nay, trong bối cảnh của cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại, công nghiệp hoá gắn liền với hiện đại hoá được xem là nấc thang đánh dấu trình độ phát triển mới của nền văn minh nhân loại. Chúng ta không thể phủ nhận những thành tựu về khoa học cũng như nhiều lĩnh vực khác trong đời sống kinh tế xã hội .Chẳng hạn, việc sử dụng năng lượng nguyên tử, năng lượng mặt trời đã làm giảm sự phụ thuộc của con người vào nguồn năng lượng khoáng sản, việc chế tạo ra các tên lửa với công suất cực lớn dùng nhiên liệu hoá học, hỗn hợp ở dạng lỏng hoặc rắn. Với hệ thống động lực mới này, con người đã tạo ra được tốc độ vũ trụ cấp một (7,9km/s),phóngvệ tinh nhân tạo đầu tiên của trái đất (năm 1957), tốc độ vũ trụ cấp hai (11,2 km/s) phóng các tàu vũ trụ thám hiểm các hành tinh thuộc hệ mặt trời như mặt trăng, Sao hoả, Sao kim (năm 1959) và đặc biệt là đưa con người đặt chân lên mặt trăng (năm 1981) mở ra kỷ nguyên chiến lược chinh phục vũ trụ. Sự ra đời của các vật liệu tổng hợp không những giúp con người giảm sự phụ thuộc vào tài nguyên thiên nhiên không tái sinh được mà cung cấp cho con người nguồn vật liệu mới có tính năng ưu việt hơn và tái sinh được Do đó vấn đề đặt ra cho mỗi quốc gia trên con đường thực hiện công nghiệp hoá- hiên đại hoá là ở chỗ cần nắm bắt xu thế phát triển tất yếu, khách quan của thời đại, khai thác tối đa những thời cơ, thuận lợi và hạn chế đến mức thấp nhất mọi nguy cơ, bất lợi để thực hiện thành công nghiệp sự nghiệp đó. Đối vớiViệt Nam hiện nay, công nghiệp hoá- hiên đại hoá không chỉ là quá trình mang tính tất yếu mà đó còn là một đòi hỏi bức thiết. Đứng trước thực trạng đất nước từ một nền kimh tế tiểu nông đang phấn đấu vươn lên đạt đến mục tiêu:" Dân giàu ,nước mạnh,xã hội công bằng dân chủ văn minh" lại vốn là một nước nghèo bị chiến tranh tàn phá nhiều năm, tình trạnh khủng khoảng kinh tế xã hội vẫn chưa chấm dứt, lạm phát còn ở mức cao, sản xuất chưa ổn định, bội chi ngân sách lớn, lao động thất nghiệp hoặc không đủ việc làm ngày càng tăng (riêng ở thành thị chiếm tới 7%), tổng sản phẩm quốc dân (GNP) tính theo đầu người thấp nhất thế giới: 220$ (tháng9/1993) thấp hơn cả Lào, Băngladesh, chỉ bằng 1/9 Thái Lan, bằng 1/4 của Malaixia, bằng 1/45 của Đài Loan Gắn liền với nền kinh tế đó lại là lối làm ăn tản mạn, tuỳ tiện của sản xuất nhỏ; những thói quen cũ của thời kì bao cấp trong sản xuất, kinh doanh vẫn còn tồn tại cho tới ngày nay, ảnh hưởng không nhỏ tới sự tăng trưởng của nền kinh tế đất nước trong quá trình toà cầu hoá. Vì vậy công nghiệp hoá- hiên đại hoá còn là quy luật tất yếu của quá trình phát triển kinh tế-xã hội nhằm đáp ứng nhu cầu, lợi ích của các tầng lớp nhân dân và cả dân tộc. Nhận thức rõ vai trò đó, Đảng và nhà nước, ta đã có nhiều nghị quyết quan trọng về khoa học - công nghệ và khẳng định: "Cùng với giáo dục, đào tạo khoa học và công nghệ là quốc sách hàng đầu, là động lực phát triển kinh tế -xã hội, là điều kiện cần thiết để giữ vững độc lập dân tộc và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội. Công nghiệp hoá- hiên đại hoá đất nước bằng cách dựa vào khoa học, công nghệ" Như vậy, vai trò động lực, là lực lượng sản xuất hàng đầu của khoa học và công nghệ đã được Đảng ta nhất quán khẳng định và là điều tất yếu không thể thay đổi được. Song vấn đề đặt ra là làm sao để khoa học và công nghệ đảm nhận được vai trò đó? Hay nói cách khác, trong điều kiện đất nước ta hiện nay để phát triển khoa học và công nghệ phù hợp với vài trò "Là lực lượng sản xuất hàng đầu trong quá trình công nghiệp hoá- hiên đại hoá " thì chúng ta phải làm gì? Đó là một vấn đề rất bức bách hiện nay trước thực trang khoa học - công nghệ của đất nước còn phát triển chậm và chưa đi vào cuộc sống mặc dù tiềm năng là không nhỏ. Nghiên cứu về vấn đề khoa học và công nghệ trong sự nghiệp công nghiệp hoá- hiện đại hoá không chỉ là công trình khoa học của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, mà còn là của toàn thể xã hội. Và cho tới nay, chúng ta cũng đã thu được nhiều kết quả không nhỏ trong việc nghiên cứu, góp phần giúp cho đất nước hoàn thành mục tiêu là một nước công nghiệp vào những năm 2020. Là một sinh viên, em cũng muốn góp một phần nhỏ công sức của mình vào sự nghiệp nghiên cứu khoa học của đất nước. Nghiên cứu về đề tài "Khoa học và công nghệ là lực lượng sản xuất hàng đầu trong quá trình công nghiệp hoá- hiên đại hoá ở nước ta" là một vấn đề lớn cần có thời gian và sự hiểu biết cũng như sự đầu tư nhiều.

40 trang | Chia sẻ: lvcdongnoi | Lượt xem: 2290 | Lượt tải: 2

Bạn đang xem trước 20 trang tài liệu Khoa học và công nghệ là lực lượng sản xuất hàng đầu trong quá trình công nghiệp hoá - Hiên đại hoá ở nước ta, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên

sèng nh©n d©n Ba lµ: C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ, kü thuËt võa qu¸ tr×nh kinh tÕ-x· héi.Trong qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸,qu¸ tr×nh kinh tÕ-x· héi cã quan hÖ biÖn chøng víi nhau ë c¶ tÇm vÜ m« lÉn vi m«, vµ víi c¶ qua tr×nh kinh tÕ -kü thuËt. Víi ý nghÜa ®ã khi xem xÐt sù t¸c ®éng vµ hiÖu qu¶ cña c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i cã quan ®iÓm toµn diÖn kh«ng dõng l¹Ø ë khÝa c¹nh kinh tÕ-kü thuËt mµ ph¶i xem xÐt khÝa c¹nh kinh tÕ-x· héi cña nã. Do ®ã xÐt cho ®Õn cïng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn v¨n ho¸, trong ®ã nguån lùc con ngêi, gia t¨ng gi¸ trÞ vµ vai trß con ngêi lµ néi dung cèt lâi . Bèn lµ: C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ còng ®ång thêi lµ qu¸ tr×nh më réng kinh tÕ quèc tÕ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay nÒn kinh tÕ níc ta kh«ng thÓ t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn m¹nh nÕu kh«ng thiÕt lËp mèi quan hÖ kinh tÕ víi níc ngoµi. Bëi vËy C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ theo híng héi nhËp quèc tÕ nh»m thu hót vèn ®Çu t, c«ng nghÖ thÞ trêng, kinh nghiÖm cña c¸c níc ®i tríc ®Èy m¹nh chiÕn lîc xuÊt khÈu, n¨ng lùc c¹nh tranh ®· trë thµnh mét xu thÕ chung cña thêi ®¹i. Mçi níc trë thµnh mét bé phËn cña hÖ thèng kinh tÕ thÕ giíi cã t¸c ®éng t¬ng hç lÉn nhau vµ chÞu sù biÕn ®éng kinh tÕ-x· héi chung cña thÕ giíi. V× thÕ, cÇn ph¶i tÝnh ®Õn viÖc g¾n C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ víi viÖc x©y dùng hÖ thèng kinh tÕ më, t¨ng cêng quan hÖ th¬ng m¹i, tÝch cùc liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ . N¨m lµ: C«ng nghiÖp ho¸-HiÖn ®¹i ho¸ kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých tù th©n mµ lµ mét ph¬ng thøc cã tÝnh phæ biÕn ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ph¸t triÓn cña mçi níc. B¶n th©n c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ lµ mét hiÖn tîng cã tÝnh phæ biÕn, nghÜa lµ tõ kÐm ph¸t triÓn trë thµnh ph¸t triÓn, tõ l¹c hËu trë thµnh tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, c¸c níc ®Òu ph¶i tiÕn hµnh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ víi nh÷ng nÐt chung lµ qu¸ tr×nh trang bÞ kü thuËt hiÖn ®¹i cho c¸c ngµnh kinh tÕ, x©y dùng c¬ së vËt chÊt-kü thuËt hiÖn ®¹i, khai th¸c cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc cña ®Êt níc t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi cao, b¶o ®¶m nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nhanh vµ bÒn v÷ng. Cã thÓ nãi r»ng, C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta hiÖn nay lµ mét cuéc c¸ch m¹ng toµn diÖn vµ s©u s¾c trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña ®êi sèng cña x· héi, mµ nhiªm vô lín lao cña cuéc c¸ch m¹ng ®ã lµ" t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thiÕt yÕu vÒ vËt chÊt-kü thuËt, vÒ con ngêi vµ khoa häc-c«ng nghÖ. Thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, nh»m huy ®éng vµ sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc, kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi, lµm t¨ng hiÖu qu¶ thùc hiÖn c«ng b»ng vµ tiÕn bé x· héi, b¶o vÖ vµ c¶i thiÖn m«i trêng sinh th¸i. 2: TÝnh ®Æc thï cña C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta. Trong nh÷ng n¨m qua sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ vÒ c¬ b¶n ®· lµm thay ®æi bé mÆt ®Êt níc vµ cuéc sèng nh©n d©n, còng cè v÷ng ch¾c ®éc lËp d©n téc vµ chÕ ®é XHCN, n©ng cao vÞ thÕ vµ uy tÝn cña níc ta trªn thÞ trêng quèc tÕ. Nhng bªn c¹nh ®ã ,nÒn kinh tÕ níc ta vÉn cha cã sù ph¸t triÓn v÷ng ch¾c,hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh thÊp, c¸c vÊn ®Ò vÒ v¨n ho¸-x· héi ngµy cµng trë nªn bøc xóc, gay g¾t, c¬ chÕ chÝnh s¸ch kh«ng ®ång bé vµ cha t¹o ®îc ®éng lùc m¹nh mÏ ®Ó ph¸t triÓn…Trong hoµn c¶nh ®ã, §¶ng ta vÉn kiªn ®Þnh thùc hiÖn ®êng cèi ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ®Ó nhanh chãng ®a níc ta c¬ b¶n trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp theo híng hiÖn ®¹i . NhËn ®Þnh vÒ t×nh h×nh ph¸t triÓn cña thÕ giíi trong thÕ kØ XXI. NghÞ quyÕt ®¹i héi cña §¶ng ®· nªu râ: "ThÕ kØ XXI sÏ tiÕp tôc cã nhiÒu biÕn ®æi ,khoa häc vµ c«ng nghÖ sÏ cã bíc nh¶y vät. Kinh tÕ tri thøc cã vai trß ngµy cµng nçi bËt trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. Toµn cÇu ho¸ kinh tÕ lµ mét xu thÕ kh¸ch quan". Nh÷ng nÐt míi Êy trong t×nh h×nh thÕ giíi vµ khu vùc t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn t×nh h×nh níc ta. Tríc m¾t nh©n d©n ta cã c¶ c¬ héi lÉn th¸ch thøc lín. MÆc dï chóng ta cßn nhiÒu thiÕu sãt trong thùc tiÔn tiÕn hµnh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ mµ chóng ta cÇn kh¾c phôc vµ s÷a ch÷a nhng nh×n chung, c¶ thÕ vµ lùc cña níc ta ®Òu cã sù biÕn ®æi râ rÖt vÒ chÊt. Chóng ta ®· tho¸t khái c¸c cuéc khñng kho¶ng nghiªm träng kÐo dµi, t¹o ra ®îc tiÒn ®Ò cÇn thiÕt ®Ó chuyÓn sang giai ®o¹n míi, ®Èy m¹nh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Kh«ng nh÷ng vËy ®Êt níc cßn cã nhiÒu tiÒm n¨ng lín vÒ tµi nguyªn còng nh nguån lùc con ngêi, t×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi c¬ b¶n æn ®Þnh, nh©n d©n ®Æt niÒm tin vµo sù l·nh ®¹o cña §¶ng, m«i trêng hoµ b×nh sù hîp t¸c quèc tÕ vµ nh÷ng xu thÕ tÝch cùc trªn thÕ giíi t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó chóng ta tiÕp tôc ph¸t huy néi lùc vµ lîi thÕ so s¸nh, tranh thñ ngo¹i lùc, nguån vèn, c«ng nghÖ míi, kinh nghiÖm qu¶n lý, më réng thÞ trêng. Bªn c¹nh ®ã lµ nh÷ng th¸ch thøc mµ c¸c níc ®ang tiÕn hµnh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ nh níc ta ph¶i tÝnh ®Õn lµ u thÕ vÒ nguån lao ®éng vµ nguyªn liÖu ngµy cµng gi¶m so víi sù ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ tù ®éng ho¸, chÊt lîng lao ®éng æn ®Þnh ®ang lµm gi¶m u thÕ vÒ viÖc xuÊt khÈu lao ®éng sang c¸c níc ph¸t triÓn .MÆt kh¸c, c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®· n©ng tû träng chÊt x¸m trong gi¸ thµnh s¶n phÈm khiÕn cho gi¸ thµnh cña c¸c nguån nguyªn liÖu th« vµ nguyªn liÖu s¬ chÕ cã kÌm theo lîng chÊt x¸m thÊp gi¶m ®i nhanh chãng. §iÒu nµy ®· vµ ®ang ®e do¹ nghiªm träng tíi xu híng xuÊt khÈu nguyªn liÖu ë c¸c níc, trong ®ã cã ViÖt Nam .V× vËy viÖc lùa chän ®i theo con ®êng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ tÊt yÕu ph¶i gi¶i quyÕt nh÷ng th¸ch thøc ®ã. Tríc hÕt, khã kh¨n trong viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng th¸ch thøc nµy lµ do ®éi ngò c¸n bé chuyªn m«n nghiÖp vô cña chóng ta cßn thiÕu vµ yÕu, bÊt cËp víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc -c«ng nghÖ. Ngoµi ra §¶ng ta cßn ph¶i x©y dùng c¬ vËt chÊt kü thuËt v÷ng m¹nh, kÕt cÊu h¹ tÇng t¬ng xøng ®Ó tiÕn hµnh c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu thùc nghiÖm, sö dông c«ng nghÖ vµ mét hÖ thèng th«ng tin cho viÖc ®Þnh híng, lùa chän c«ng nghÖ. ViÖc nµy cÇn rÊt nhiÒu vèn trong khi ®ã t×nh h×nh ng©n s¸ch níc ta hÕt søc h¹n hÑp, t×nh tr¹ng thiÕu vèn lµ phæ biÕn. V× vËy trong ®iÒu kiÖn: "ThuËn lîi vµ khã kh¨n, thêi c¬ vµ nguy c¬ ®an xen nhau. Chóng ta ph¶i chñ ®éng n¾m thêi c¬, v¬n lªn ph¸t triÓn m¹nh vµ v÷ng m¹nh, t¹o ra c¸c thÕ lùc míi, ®ång thêi lu«n lu«n tØnh t¸o, kiªn quyÕt ®Èy lïi vµ kh¾c phôc c¸c nguy c¬, kÓ c¶ nh÷nh nguy c¬ míi n¶y sinh, ®¶m b¶o ph¸t triÓn ®óng híng.ViÖc n¾m b¾t c¬ héi, vît qua th¸ch thøc, ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong thêi kú míi,®ã lµ vÊn cã ý nghÜa sèng cßn ®èi víi §¶ng vµ nh©n d©n ta".(V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VII, NXB chÝnh trÞ quèc giaHµ Néi n¨m 1996 , trang 79-80 vµ v¨n kiÖn ®ai héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn IX,. NXB chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi n¨m 2001 trang 67-68) Nh vËy, ®èi víi ®Êt níc ta hiÖn nay, vÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn tiÕn hµnh C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ nh thÕ nµo cho thÝch hîp? Trong bèi c¶nh mµ cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ang ph¸t triÓn m¹nh mÏ trªn ph¹m vi toµn cÇu vµ xu thÕ quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ngµy cµng s©u réng, m« h×nh c«ng nghiÖp ho¸ hçn hîp (kÕt hîp gi÷a thay thÕ nhËp khÈu víi ®Èy m¹nh xuÊt khÈu) theo híng héi nhËp quèc tÕ lµ xu híng cã triÓn väng rÊt lín ë níc ta, vÒ c¬ b¶n C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc còng vËn ®éng theo híng ®ã. Nhng xÐt theo cô thÓ, víi ph¬ng ch©m "rót ng¾n kho¶ng c¸ch, võa cã nh÷ng bíc tuÇn tù võa cã nh÷ng bíc nh¶y vät" c«ng cuéc C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta kh«ng nh÷ng kh¸c c¸c níc kh¸c vÒ néi dung, h×nh thøc, quy m«, c¸ch thøc tiÕn hµnh mµ kh¸c c¶ vÒ môc tiªu chiÕn lîc. ChÝnh sù kh¸c biÖt nµy ®· lµm nªn tÝnh ®Æc thï cña sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë níc ta : Thø nhÊt: C«ng nghiÖp ho¸ g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸. KÕt hîp c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tranh thñ ®i s©u vµo hiÖn ®¹i ho¸ ë nh÷ng kh©u quyÕt ®Þnh.Trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng khoa häc-c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ang cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn nhanh chãng víi xu thÕ quèc tÕ ho¸ nÒn kinh tÕ hiÖn nay, c«ng nghiÖp ho¸ ph¶i g¾n liÒn víi hiÖn ®¹i ho¸. Thùc chÊt cña qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ lµ kh«ng ngõng n©ng cao tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt theo tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña khoa häc vµ c«ng nghÖ trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn, nÕu ta kh«ng kÞp thêi sö dông c¸c kü thuËt vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ th× nguy c¬ tôt hËu sÏ rÊt cao. Nhng nÕu dån mäi sù ®Çu t cho viÖc trang bÞ kü thuËt vµ c«ng nghÖ th× l¹i cã nguy c¬ l·ng phÝ vÒ tiÒn n¨ng vµ n¶y sinh nhiÒu vÊn ®Ò x· héi kh¸c. §Ó kh¾c phôc nghÞch lý nµy, chóng ta cÇn ¸p dông ®ång thêi nhiÒu tr×nh ®é khoa häc vµ c«ng nghÖ mµ c¸c níc ®i tríc ®· thùc hiÖn ë nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau. Cã nh vËy chóng ta míi cã thÓ tõng bíc hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ võa khai th¸c ®îc c¸c nguån lùc vµ lîi thÕ cña ®Êt níc. Cô thÓ h¬n, chóng ta cÇn biÕt kÕt hîp gi÷a nh¶y vät thñ c«ng lªn hiªn ®¹i, víi bíc ®i tuÇn tù tõ thñ c«ng: Nöa c¬ khÝ, c¬ khÝ, tù ®éng ho¸…®ång thêi ph¸t huy tÝnh u viÖt, hiÖn ®¹i ho¸ nÒn c«ng nghÖ truyÒn thèng, gi÷ g×n b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc. ë níc ta viÖc tiÕp nhËn chuyÓn giao vµ ph¸t triÓn c«ng nghÖ cho qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ lµ hÕt søc cÇn thiÕt song quan träng h¬n lµ ph¶i cã c¬ chÕ chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ ®¹t ®îc môc tiªu khai th¸c vµ sö dông cã hiÖu qu¶ kinh tÕ, võa b¶o vÖ m«i trêng sinh th¸i. Cã nh vËy, chóng ta míi cã ®îc c«ng nghÖ míi, hiÖn ®¹i cã hµm lîng chÊt x¸m cao, c«ng nghÖ s¹ch kÕt hîp ®îc c¸c môc tiªu kinh tÕ vµ sinh th¸i. Thø hai: C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®îc thùc hiÖn trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ-x· héi lµm tiªu chuÈn c¬ b¶n. Tríc ®©y, c«ng nghiÖp ho¸ ®îc tiÕn hµnh theo c¬ chÕ tËp trung, quan liªu bao cÊp kÕ ho¹ch ho¸ cao ®é th× giê ®©y, c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®îc thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. C¬ chÕ thÞ trêng t¹o ra c¬ héi vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho con ngêi tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ-x· héi ®a d¹ng, cho sù dÞch chuyÓn c¬ cÊu lao ®éng, t¹o cho con ngêi cã thÓ chñ ®éng lùa chän lao ®éng vµ viÖc lµm… Nãi mét c¸ch kh¸i qu¸t, c¬ chÕ thÞ trêng cã t¸c dông lµm chñ thÓ cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ n¨ng ®éng, biÕt tÝnh to¸n vµ lu«n ®Ò cao tÝnh hiÖu qu¶. Tuy nhiªn, c¬ chÕ thÞ trêng còng cã nhiÒu h¹n chÕ cña nã mµ nÕu kh«ng ®îc chñ ®éng kh¾c phôc, ®iÒu tiÕt th× qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ sÏ kh«ng ®¹t ®îc môc tiªu æn ®Þnh x· héi vµ bÒn v÷ng cña m«i trêng. Thùc tÕ, kh¸ch quan nµy ®ßi hái ph¶i cã sù qu¶n lý cña nhµ níc th«ng qua hÖ thèng ph¸p luËt vµ c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ-x· héi . C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ theo ®Þnh híng XHCN ph¶i híng vµo viÖc u tiªn ph¸t triÓn sù t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh, c¸c lÜnh vùc, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ... cã kh¶ n¨ng ®em l¹i tÝch luü nhanh, lín vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cao ®Ó ®¹t ®îc môc tiªu d©n giµu níc m¹nh. MÆt kh¸c, c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ cßn ph¶i ®¶m b¶o môc tiªu x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh, ®¶m b¶o an ninh quèc gia vµ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Khi hiÖu qu¶ ®¹t ®îc sÏ kÐo theo hiÖu qu¶ x· héi vµ ngîc l¹i ®¹t ®îc hiÖu qu¶ x· héi sÏ t¹o nªn ®éng lùc thóc ®Èy hiÖu qu¶ kinh tÕ. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i mäi lóc mäi n¬i hiÖu qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ x· héi ®Òu tû lÖ vµ song hµnh víi nhau mµ ta ph¶i lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi lµm thíc ®o chñ yÕu quyÕt ®Þnh chÝnh s¸ch, ph¬ng híng ph¸t triÓn, ph¬ng híng ®Çu t vµ trang bÞ c«ng nghÖ cho tõng ngµnh tõng thµnh phÇn kinh tÕ, tõng doanh nghiÖp . Thø ba: C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai trß chñ ®¹o. Quan ®iÓm nµy thÓ hiÖn ë chç, tríc hÕt c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ph¶i xuÊt ph¸t tõ lîi Ých, nguyÖn väng cña nh©n d©n, ®ã lµ thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh. Bªn c¹nh ®ã sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ do nh©n d©n thùc hiÖn b»ng søc lao ®éng, tµi n¨ng, sù s¸ng t¹o, b»ng c¶ tµi s¶n toµn d©n, ph¸t huy søc m¹nh vµ lîi thÕ so s¸nh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi vai trß chñ ®¹o cña kinh tÕ nhµ níc. Vµ, c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ chØ thùc sù lµ sù nghiÖp cña nh©n d©n vµ do nh©n d©n khi x©y dùng ®îc vµ thùc hiÖn tèt c¬ chÕ ph¸t huy quyÒn lµm chñ cña nh©n d©n, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó nh©n d©n tham gia x©y dùng ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ kiÓm tra qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®êng lèi ®ã. Cã thÓ nãi r»ng viÖc huy ®éng mäi nguån lùc trong nh©n d©n vµo qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi lµ biÖn ph¸p quan träng b¶o ®¶m sù thµnh c«ng cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc . Thø t: C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ g¾n liÒn víi viÖc " x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ ®i ®«i víi chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ". Më cöa nÒn kinh tÕ lµ sù ®æi míi mang tÝnh bíc ngoÆt trong t duy vµ quan ®iÓm cña §¶ng vµ nhµ níc. Më cöa c¶ bªn trong lÉn bªn ngoµi lµ ®iÒu kiÖn ®Ó kÕt hîp sø mÖnh cña d©n téc víi sø mÖnh cña thêi ®¹i, khai th¸c tæng hîp nguån lùc bªn trong vµ nguån lùc bªn ngoµi cho c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. T¹i ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø VIII §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh: “ gi÷ v÷ng ®éc lËp tù chñ ®i ®«i víi më réng hîp t¸c quèc tÕ, ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ quan hÖ ®èi ngo¹i. Dùa vµo nguån lùc trong níc lµ chÝnh ®i ®«i víi tranh thñ tèi ®a nguån lùc bªn ngoµi. X©y dùng mét nÒn kinh tÕ më réng, héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi". X©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc lËp tù chñ tøc lµ x©y dùng nÒn kinh tÕ më dùa trªn c¬ së ph¸t triÓn hîp t¸c ®a ph¬ng híng m¹nh vµo xuÊt khÈu vµ thay thÕ nhËp khÈu nh»m t¹o ra nguån vèn cho c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ . Thø n¨m: khoa häc vµ c«ng nghÖ ®îc x¸c ®Þnh lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. VÒ thùc chÊt, c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh c¶i biÕn lao ®éng thñ c«ng, l¹c hËu thµnh lao ®éng sö dông kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh»m t¹o ra n¨ng suÊt lao ®éng x· héi ngµy cµng cao. Do ®ã, nãi ®Õn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ nãi ®Õn viÖc ¸p dông nh÷ng tiÕn bé khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi. Trong thêi ®¹i ngµy nay, khoa häc vµ c«ng nghÖ thùc sù lµ nÒn t¶ng vµ lµ ®éng lùc cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. Ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ, g¾n khoa häc vµ c«ng nghÖ víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng chÝnh lµ mÉu chèt ®¶m b¶o sù thµnh c«ng cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸. NhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã, §¶ng ta ®· cã nhiÒu nghÞ quyÕt quan träng vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ nh: T¹i héi nghÞ lÇn thø VII, ban chÊp hµnh TW kho¸ VII ®· kh¼ng ®Þnh : “Khoa häc c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng cña c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ”: Héi nghÞ lÇn thø II ban chÊp hµnh TW kho¸ VIII mét lÇn n÷a nhÊn m¹nh: “Cïng víi gi¸o dôc-®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, lµ ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi, lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó gi÷ v÷ng ®éc lËp d©n téc vµ x©y dùng thµnh c«ng XHCN. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ph¶i b»ng vµ dùa vµo khoa häc-c«ng nghÖ”; Vµ t¹i ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX quan ®iÓm: Coi ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ quèc s¸ch hµng ®Çu lµ nÒn t¶ng, lµ ®éng lùc ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. Muèn vËy chóng ta ph¶i g¾n ho¹t ®éng nghiªp cøu khoa häc vµ c«ng nghÖ víi thùc tiÔn, víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, ph¶i t¨ng cêng vèn ®Çu t vµ t×m ra ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn cña b¶n th©n nã. §éng lùc ®ã chÝnh lµ lîi Ých cña nh÷ng nhµ nghiªn cøu, ph¸t minh, øng dông cã hiÖu qu¶ cña khoa häc vµ c«ng nghÖ . Thø s¸u: C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ph¶i lÊy viÖc ph¸t huy nguån lùc con ngêi lµm yÕu tè c¬ b¶n cho sù ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng. Sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ngµy nay ®ang lµm thay ®æi c¨n b¶n nÒn s¶n xuÊt x· héi. NÕu tríc ®©y qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ tËp trung khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn th× b©y giê c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ l¹i híng vµo viÖc khai th¸c con ngêi, ®Æc biÖt lµ tiÒm n¨ng trÝ tuÖ cña con ngêi lµm yÕu tè c¬ b¶n. MÆt kh¸c, c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ ®¹t ®îc môc tiªu t¨ng trëng ph¸t triÓn nhanh bÒn v÷ng vÒ lîng mµ cßn lµ vÒ chÊt, tríc hÕt lµ phóc lîi nh©n d©n. Do ®ã, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ngµy nay ®ßi hái ph¶i biÕt nu«i dìng, ph¸t triÓn vµ khai th¸c cã hiÖu qu¶ nguån lùc con ngêi. Nh vËy ®èi víi níc ta, thùc hiÖn ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®ßi hái ph¶i nç lùc ph¸t huy mäi lîi thÕ so s¸nh vèn cã cña ®Êt níc, tËn dông mäi c¬ héi ®Ó cã thÓ nhanh chãng ®¹t ®îc tr×nh ®é c«ng nghÖ tiªn tiÕn, tranh thñ øng dông ë møc cao h¬n, phæ biÕn h¬n c¸c thµnh tùu míi vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ; tõng bíc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tri thøc, lÊy ph¸t triÓn gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, khoa häc vµ c«ng nghÖ lµm nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ . 3.Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu. 3.1> Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. Trong thêi ®¹i ngµy nay, c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc vµ ®êi sèng x· héi kh«ng thÓ kh«ng dùa trªn nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Khi chóng ta nãi ®Õn vai trß nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña khoa häc vµ c«ng nghÖ trong tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ còng lµ nãi ®Õn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ dùa trªn c¬ së khoa häc vµ c«ng nghÖ. Quan ®iÓm nµy h¬n mét tr¨m n¨m tríc CacM¸c ®· tõng dù b¸o: “ Theo ®µ ph¸t triÓn cña ®¹i c«ng nghiÖp, viÖc t¹o ra cña c¶i thùc tÕ trë nªn Ýt phô thuéc vµo thêi gian lao ®éng vµ sè lîng lao ®éng ®· chi phÝ h¬n lµ vµo søc m¹nh cña nh÷ng t¸c nh©n ®îc khëi ®éng trong thêi gian lao ®éng, vµ b¶n th©n nh÷ng t¸c nh©n, ®Õn lît chóng (hiÖu qu¶ to lín cña chóng) tuyÖt ®èi kh«ng t¬ng øng víi thêi gian lao ®éng trùc tiÕp cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra chóng, mµ ®óng ra, chóng phô thuéc vµo tr×nh ®é chung cña khoa häc vµ vµo sù tiÕn bé cña kü thuËt, hay lµ phô thuéc vµo sù øng dông khoa häc Êy vµo s¶n xuÊt”,vµ ngµy nay còng ®îc §¶ng vµ nhµ níc ta kh¼ng ®Þnh râ trong c¸c v¨n kiÖn cña §¶ng, ®Æc biÖt lµ trong nghÞ quyÕt c¸c héi nghÞ TW VII ( kho¸ VII), héi nghÞ TW II (kho¸ VIII) vµ kÕt luËn Héi nghÞ TW VI (kho¸ IX) vÒ ph¸t triÓn khoa häc c«ng nghÖ. NhËn ®Þnh ®ã cña CacM¸c ngµy cµng ®îc thùc tiÔn ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ x¸c nhËn. Khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i kh«ng chØ lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi cña mét quèc gia mµ cßn lµ yÕu tè then chèt trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc, lµ yÕu tè “quyÕt ®Þnh lîi thÕ c¹nh tranh vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia”. §èi víi níc ta hiÖn nay, vai trß cña khoa häc vµ c«ng nghÖ l¹i cµng trë lªn ®Æc biÖt quan träng khi mµ chóng ta ®ang trªn con ®êng rót ng¾n giai ®o¹n ph¸t triÓn ®Ó sím trë thµnh mét x· héi hiÖn ®¹i. Ngay tõ khi míi b¾t ®Çu tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc , §¶ng ta ®· x¸c ®Þnh: khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp quan träng hµng ®Çu cho x· héi. C«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc v× môc tiªu d©n giµu níc m¹nh,x· héi c«ng b»ng,d©n chñ,v¨n minh ph¶i dùa trªn nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña khoa häc – c«ng nghÖ. Vai trß nÒn t¶ng chØ ®îc ph¸t huy khi ®Êt níc cã mét nÒn khoa häc c«ng nghÖ ph¸t triÓn, ®ñ kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt ®îc nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ do yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi cña quèc gia ®Æt ra.Vai trß ®éng lùc cña khoa häc vµ c«ng nghÖ ®îc thÓ hiÖn th«ng qua sù ®æi míi kh«ng ngõng cña c«ng nghÖ vµ s¶n phÈm,t¹o ra n¨ng suÊt, chÊt lîng,vµ søc c¹nh tranh cao cña nÒn kinh tÕ trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ vµ toµn cÇu ho¸ ®ang lµ xu híng cña toµn nh©n lo¹i. ChØ khi nµo khoa häc vµ c«ng nghÖ thùc sù trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu th× vai trß nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña nã míi trë nªn v÷ng ch¾c vµ m¹nh mÏ. §èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nãi chung vµ ViÖt Nam nãi riªng, muèn ®Èy nhanh tiÕn tr×nh ®æi míi ®Êt níc th× ®iÒu tÊt yÕu lµ ph¶i tiÕn hµnh song song c¶ hai qóa tr×nh: võa thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ võa x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn khoa häc c«ng nghÖ trong hoµn c¶nh tiÒm lùc kinh tÕ ®Êt nîc cßn rÊt h¹n hÑp vµ nhá bÐ. §iÒu nµy chØ cã thÓ thùc hiÖn ®îc mét khi ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ g¾n liÒn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô vµ qu¶n lý kinh tÕ x· héi. Trong thÕ kû XX , chøng kiÕn nh÷ng thµnh tùu to lín cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®· vµ ®ang ®Èy nhanh sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, lµm chuyÓn biÕn m¹nh mÏ c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c quèc gia, vµ lµm thay ®æi s©u s¾c mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi loµi ngêi . MÆt kh¸c, trªn b¶n ®å kinh tÕ thÕ giíi, xuÊt hiÖn nhãm c¸c níc míi c«ng nghiÖp ho¸ (NIC) sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai còng kh«ng n»m ngoµi sù ¶nh hëng vµ lan to¶ cña c¸c thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ th«ng qua qu¸ tr×nh chuyÓn giao vµ tiÕp thu tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn. B»ng viÖc thùc hiÖn ®êng lèi c«ng nghiÖp ho¸ dùa vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ, biÕt tËn dông c¸c c¬ héi ®Ó tiÕp nhËn vµ lµm chñ nhanh chãng c¸c c«ng nghÖ míi, thay ®æi ph¬ng thøc s¶n xuÊt dùa trªn lao ®éng thñ c«ng vµ khai th¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn sang øng dông c¸c kü thuËt c¬ khÝ ho¸, tù ®éng ho¸ theo híng t¹o ra gi¸ trÞ gia t¨ng cao,®Èy nhanh tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ mµ c¸c níc nµy nhanh chãng rót ng¾n thêi gian tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ ®Êt níc,t¨ng nhanh thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi, ®ång thêi kh¼ng ®Þnh tiÒm n¨ng, vÞ thÕ cña m×nh trªn trêng quèc tÕ. Bíc vµo thÕ kû XXI, c¶ thÕ giíi ®ang cuèn theo xu thÕ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ tri thøc. C¸c níc ph¸t triÓn ®ang chuyÓn dÇn sang nÒn kinh tÕ tri thøc víi ®Æc ®iÓm lµ nÒn kinh tÕ biÕt khai th¸c, biÕt ph¸t huy triÖt ®Ó tiÒm n¨ng cña chÊt x¸m, cña nh÷ng ý tëng s¸ng t¹o vµ ®Æc biÖt lµ tri thøc vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ phôc vô cho c¸c môc tiªu chiÕn lîc cña x· héi. Xu thÕ nµy më ra nhiÒu c¬ héi míi cho c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn víi ®iÓm xuÊt ph¸t thÊp nh»m ®Þnh híng chiÕn lîc ph¸t triÓn phï hîp víi xu thÕ chung lµ thu hót vµ sö dông tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Ó tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc quèc gia nµo x©y dùng ®îc khoa häc vµ c«ng nghÖ ®ñ kh¶ n¨ng tiÕp thu, lµm chñ, thÝch nghi, s¸ng t¹o vµ sö dông nhiÒu tri thøc, nhÊt lµ tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ, t¹o ra m«i trêng thÓ chÕ n¨ng ®éng th× míi cã thÓ thu hót ®îc nhiÒu vèn ®Çu t, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ lao ®éng cã tr×nh ®é cao tõ c¸c quèc gia kh¸c v× môc tiªu ph¸t triÓn toµn diÖn. Thùc tÕ cña nhiÒu níc trªn thÕ giíi cho thÊy r»ng nÕu kh«ng cã sù ®Çu t thÝch ®¸ng vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ th× kh«ng thÓ thùc hiÖn thµnh c«ng sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. Khoa häc vµ c«ng nghÖ chÝnh lµ chiÕc ch×a kho¸ thÇn k× ®Ó ®Êt níc tho¸t khái c¶nh nghÌo nµn, l¹c hËu, trong ®ã ®iÓn h×nh lµ c¸c níc c«ng nghiÖp ho¸ míi. Qua ®ã, ta cµng thÊy râ vai trß quyÕt ®Þnh cña tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ, tri thøc cña toµn x· héi . Cã tri thøc míi cã s¸ng t¹o vµ s¸ng t¹o trong lÜnh vùc khoa häc, c«ng nghÖ lµ ho¹t ®éng ë tr×nh ®é cao. Bëi vËy cÇn ph¶i cã sù ®Çu t c«ng phu vµ tèn kÐm vµo viÖc x· héi ho¸ tri thøc khoa häc vµ c«ng nghÖ nh»m trang bÞ nh÷ng tri thøc nghÒ nghiÖp kÕt hîp víi tay nghÒ cao cña nh÷ng ngêi trùc tiÕp s¶n xuÊt, trang bÞ nh÷ng tri thøc tæng hîp kÕt hîp víi nghÖ thËt ®iÒu hµnh cña nh÷ng ngêi l·nh ®¹o vµ qu¶n lý c¸c cÊp trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. 3.2> Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong nh÷ng n¨m ®æi míi. Sinh thêi, Ph.¡nghen ®· tõng nhÊn m¹nh r»ng : “Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh khoa häc ®· do s¶n xuÊt qui ®Þnh” vµ nÕu nh c¸c nghµnh khoa häc cã sù ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng, mét c¸ch kú diÖu th× sù k× diÖu Êy còng nhê s¶n xuÊt mµ cã. §iÒu ®ã kh¼ng ®Þnh r»ng : Khoa häc sÏ kh«ng thÓ ph¸t triÓn nhanh ®îc mét khi nã kh«ng cã m«i trêng thuËn lîi, khi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng x· héi cha cã ®ßi hái bøc b¸ch ®èi víi khoa häc. Tríc ®©y, khi nÒn kinh tÕ ®i theo c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung, quan liªu, gi¸o ®iÒu bao cÊp, nÒn kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn, kh«ng cã sù c¹nh tranh trong néi bé nghµnh còng nh gi÷a c¸c nghµnh nªn s¶n xuÊt kh«ng cÇn ®Õn nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häc. V× vËy, ®éng lùc ®éng lùc quan träng vµ bøc thiÕt nhÊt ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña khoa häc vµ c«ng nghÖ gÇn nh kh«ng cã. ThËm chÝ nhiÒu thµnh tùu cña c¸c viÖn vµ c¸c phßng nghiªn cøu kh«ng thÓ ®i vµo ®êi sèng, kh«ng ®a ra ¸p dông ®îc vµo thùc tÕ s¶n xuÊt. HËu qu¶ lµ khoa häc vµ c«ng nghÖ vµ s¶n xuÊt kh«ng t×m ®îc sù phèi hîp hµi hoµ víi nhau, hç trî lÉn nhau ph¸t triÓn. PhÝa s¶n xuÊt th× b»ng lßng víi c¸i cò, c¸ch lµm cò, trong khi ®ã khoa häc vµ c«ng nghÖ l¹i thiÕu mét m«i trêng ®Çu t ®óng møc, hîp lý vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao. Sau mêi l¨m n¨m tiÕn hµnh c«ng cuéc ®æi míi cïng víi viÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng th× khoa häc vµ c«ng nghÖ níc ta bíc ®Çu cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc. Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· thùc sù ph¸t huy ®îc vai trß cña m×nh trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ nh §¶ng vµ nhµ níc ta ®· kh¼ng ®Þnh : “C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ph¶i b»ng vµ dùa vµo khoa häc vµ c«ng nghÖ “. Cho tíi nay, níc ta ®· cã mét tiÒm lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ ®¸ng kÓ, lùc lîng c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ t¬ng ®èi ®«ng ®¶o víi trªn 1,1 triÖu c¸n bé cã tr×nh ®é ®¹i häc vµ cao ®¼ng ; 30 000 c¸n bé cã tr×nh ®é trªn ®¹i häc ,trong ®ã cã trªn 10 000 th¹c sÜ, kho¶ng 12 000 tiÕn sÜ vµ trªn 600 tiÕn sÜ khoa häc, h¬n 45 000 c¸n bé khoa häc lµm viÖc trong khu vùc nghiªn cøu khoa häc, 20 000 c¸n bé gi¶ng d¹y ë c¸c trêng ®¹i häc vµ cao ®¼ng, 19 000 c¸n bé khoa häc lµm viÖc trong khu vùc s¶n xuÊt vµ kho¶ng 2 triÖu c«ng nh©n kü thuËt. B×nh qu©n, cã 190 c¸n bé khoa häc trªn 10 000 d©n. VÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, c¬ cÊu tû lÖ c¸n bé cã tr×nh ®é nh sau: 28,6 % cao ®¼ng, 68,92 % ®¹i häc, 1,49 % th¹c sÜ, 0,93% tiÕn sÜ tøc lµ cã 1 tiÕn sÜ th× cã 1,61 th¹c sÜ, 74,4 ®¹i häc vµ 30,9 cao ®¼ng. Thùc tÕ cho thÊy r»ng, víi ®éi ngò c¸n bé nµy, kh¶ n¨ng tiÕp thu lµ t¬ng ®èi nhanh vµ lµm chñ dîc tri thøc, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trªn mét sè nghµnh vµ lÜnh vùc. Cïng víi ®éi ngò c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ ®«ng ®¶o, chóng ta ®· x©y dùng ®îc mét m¹ng líi víi kho¶ng 1050 tæ chøc khoa häcvµ c«ng nghÖ thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã cã h¬n 450 tæ chøc ngoµi nhµ níc. KÕt cÊu h¹ tÇng kü thuËt cña c¸c viÖn, trung t©m nghiªn cøu, c¸c phßng thÝ nghiÖm, c¸c trung t©m th«ng tin khoa häc vµ c«ng nghÖ, th viÖn còng ®îc t¨ng cêng vµ n©ng cÊp. Cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi c¬ chÕ kinh tÕ, c¬ chÕ qu¶n lý khoa häc vµ c«ng nghÖ tõng bíc ®îc ®æi míi theo híng më réng liªn kÕt gi÷a nghiªn cøu víi s¶n xuÊt, kinh doanh; nhê ®ã ®· n©ng cao ®îc hiªô qu¶ ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ, gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, cho tíi nay, nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ níc ta vÉn ®ang trong t×nh tr¹ng l¹c hËu, chËm ph¸t triÓn, cha ®¸p øng ®îc ®óng vµ ®ñ nhu cÇu cña ®Êt níc. Tuy sè lîng c¸n bé khoa häc, kû thuËt lín nhng tû lÖ c¸n bé nghiªn cøu øng dông chØ ®¹t tû lÖ 4 ngêi trªn 1000 d©n, xÕp vµo lo¹i thÊp nhÊt thÕ giíi. VÒ c¬ cÊu lùc lîng lao ®éng kü thuËt, do gi¸o dôc nghÒ nghiÖp kÓ c¶ trung häc chuyªn nghiÖp vµ d¹y nghÒ cha ®îc tËp trung ®Èy m¹nh nªn mèi quan hÖ cña c¸c lùc lîng nµy vÉn cßn cha hîp lý, khoa häc, do ®ã t¹o nªn xu thÕ bÊt lîi “nhiÒu thÇy, Ýt thî’’. Tû lÖ gi÷a c¸n bé khoa häc c«ng nghÖ/ nh©n viªn kü thuËt/ c«ng nh©n kü thuËt vµ nh©n viªn nghiÖp vô cã b»ng hoÆc chøng chØ còng chØ lµ 1/ 1,04 / 8,86. VÒ c¬ cÊu løa tuæi, tuæi b×nh qu©n cña c¸c c¸n bé khoa häc, c«ng nghÖ níc ta hiÖn nay lµ 40,2 ( trong ®ã nam 42,7 tuæi vµ n÷ lµ 37,0 tuæi ). Tr×nh ®é cµng cao, tuæi cµng lín ®ã lµ ®iÒu mang tÝnh quy luËt, tuy nhiªn trong c¬ cÊu løa tuæi cña c¸c lo¹i h×nh tr×nh ®é, cã thÓ quan s¸t thÊy ®îc mét sù c¸ch biÖt ®¸ng chó ý , ®ã lµ : Tuæi b×nh qu©n cña c¸c c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ cã tr×nh ®é cao ®¼ng lµ 38,2 tuæi ; §¹i häc lµ 40,9 tuæi ; Th¹c sü lµ 42,6 tuæi vµ tiÕn sü lµ 52,6 tuæi; Sè c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ ë ®é díi tuæi 25 chØ chiÕm 9,06 % ; Trong khi sè c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ ë ®é tuæi trªn 55 lªn tíi 13,55 %. MÆt kh¸c, nhiÒu chÝnh s¸ch nh chÝnh s¸ch thuÕ, chÝnh s¸ch tÝn dông, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu vµ chÝnh s¸ch kinh tÕ nãi chung cha khuyÕn khÝch c¶ khoa häc vµ c«ng nghÖ lÉn s¶n xuÊt trong níc. Sù øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ trong níc kh«ng mang l¹i lîi Ých cao h¬n ngo¹i nhËp. Thªm ®ã, nguån vèn chi cho ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ cña níc ta lµ qu¸ thÊp, chØ ®¹t kho¶ng 1 % ng©n s¸ch nhµ níc. Chi phÝ cho nghiªn cøu triÓn khai b×nh qu©n hµng n¨m cho mçi c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ cña ta còng rÊt thÊp, kho¶ng díi 1000 USD. Cã thÓ nãi vÒ tr×nh ®é kü thuËt – c«ng nghÖ, so víi c¸c níc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi , chóng ta l¹c hËu tõ 50 ®Õn 100 n¨m, so víi c¸c níc tiªn tiÕn ë møc trung b×nh ta l¹c hËu tõ 1 ®Õn 2 thÕ hÖ. Víi thùc tr¹ng ®ã, ®Ó khoa häc vµ c«ng nghÖ níc ta thùc sù trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu trong nÒn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc trong nh÷ng n¨m ®æi míi th× viÖc ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ kh«ng chØ ®îc coi lµ tÊt yÕu kh¸ch quan mµ cßn lµ mét ®ßi hái bøc thiÕt ®Ó ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. VÒ khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n: trong thêi kú ®æi míi ®· cã nh÷ng ®ãng gãp tÝch cùc vµo viÖc ph¸t triÓn lý luËn vµ tæng kÕt thùc tiÔn x©y dùng XHCN ë níc ta. Cïng víi c¸c nghiªn cøu lý luËn c¬ b¶n nh»m x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, ®ãng gãp cho viÖc chuÈn bÞ c¸c v¨n kiÖn §¶ng, x©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi qua c¸c thêi kú... th× khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n cßn híng vµo viÖc gi¶i quyÕt nhiÒu vÊn ®Ò cô thÓ, bøc xóc trong thùc tiÔn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nh : vÊn ®Ò toµn cÇu ho¸, héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, t¸c ®éng c¶u cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc ®èi víi t¨ng trëng cña ViÖt Nam, c¸c vÊn ®Ò vÒ t«n gi¸o, ph¸t huy b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc trong x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc. Khoa häc tù nhiªn ph¸t huy ®îc thÕ m¹nh, ®i s©u vµo nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò lý thuyÕt mang tÝnh øng dông cao, tiÕp cËn cã hiÖu qu¶ mét sè bé m«n lý thuyÕt nh to¸n, vËt lý øng dông ... ngang tÇm víi tr×nh ®é cña thÕ giíi. Còng ®· cã nhiÒu c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ khoa häc tù nhiªn ®em l¹i chÊt lîng cao khi mang vµo øng dông nh nghiªn cøu thu vµ xö lý ¶nh vÖ tinh cã ®é ph©n gi¶i cao ®Ó theo dâi t×nh tr¹ng ch¸y rõng, c«ng nghÖ viÔn th¸m, ®Þa chÊt vËt lý, th¨m dß dÇu khÝ ... Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®· cã kh¶ n¨ng thÝch nghi vµ lµm chñ nhiÒu c«ng nghÖ tiªn tiÕn ngo¹i nhËp trong nhiÒu lÜnh vùc ®Æc biÖt lµ viÔn th«ng, n¨ng lîng, dÇu khÝ, c¬ khÝ l¾p r¸p xe m¸y, «t« vµ c¸c lo¹i hµng ®iÖn tö d©n dông, s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng ... NhiÒu vÊn ®Ò cÊp b¸ch, cã ý nghÜa quan träng víi quèc kÕ d©n sinh do thùc tiÔn ®Æt ra ®· ®îc lùc lîng khoa häc vµ c«ng nghÖ níc ta nghiªn cøu vµ ®a ra gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nh : c¬ së khoa häc cho c¸c ph¬ng ¸n phßng chèng thiªn tai ®Æc biÖt lµ ph¬ng ¸n kiÓm so¸t lò ë c¸c vïng ®ång b»ng s«ng Hång, s«ng Cöu Long... C¸c gi¶i ph¸p chèng sa m¹c ho¸ ë vïng ven biÓn miÒn Trung, s¶n xuÊt v¾c xin phßng chèng viªm gan B. §Æc biÖt, trong c¸c ngµnh n«ng nghiÖp vµ thuû s¶n, khoa häc vµ c«ng nghÖ gãp phÇn lai t¹o nhiÒu gièng c©y con cã n¨ng suÊt, chÊt lîng cao. C¸c gièng lóa lai, ng« lai cña ViÖt Nam chiÕm lÜnh 65 % thÞ phÇn trong níc. Chóng ta cßn nghiªn cøu thµnh c«ng kü thuËt nu«i t«m só níc mÆn, níc lî vµ níc ngät, n¨ng suÊt tõ vµi t¹ trªn mét ha ®· t¨ng lªn 2 ®Õn 3 tÊn mét ha. Nhê cã khoa häc vµ c«ng nghÖ mµ ngµnh n«ng nghiÖp ®· t¹o ra møc t¨ng s¶n lîng l¬ng thùc tõ 30,6 triÖu tÊn ( 1997 ) lªn 34,7 triÖu tÊn ( n¨m 2000)... Nh÷ng thµnh qu¶ trªn bíc ®Çu ®· cho thÊy tiÒm n¨ng to lín cña khoa häc vµ c«ng nghÖ níc ta cã thÓ t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy nhanh chãng qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc . 3.3> §Ó khoa häc vµ c«ng nghÖ thùc sù trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ®Õn nh÷ng n¨m 2020 lµ vÒ c¬ b¶n, níc ta trë thµnh mét níc c«ng nghiÖp. Kh¸c víi c¸c níc ®i ®Çu, c«ng nghiÖp ho¸ ®ßi hái ph¶i kÐo dµi hµng thÕ kû th× c«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn rót ng¾n, “ ®i t¾t , ®ãn ®Çu ’’. Cã nh vËy chóng ta míi cã thÓ rót ng¾n ®îc kho¶ng c¸ch vµ tiÕn tíi ®uæi kÞp c¸c níc ph¸t triÓn. C«ng nghiÖp ho¸ kh«ng chØ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tr¹ng th¸i kinh tÕ - x· héi cña ®Êt níc tõ tr¹ng th¸i n¨ng suÊt, chÊt lîng, hiÖu qu¶ thÊp, dùa vµo s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, sö dông lao ®éng thñ c«ng lµ chÝnh sang tr¹ng th¸i n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ cao dùa trªn ph¬ng ph¸p s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, vËn dông nh÷ng thµnh tùu míi cña khoa häc vµ nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn mµ ta cßn cã thÓ xem c«ng nghiÖp ho¸ lµ mét qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng t¨ng nhanh c¸c nghµnh cã hµm lîng khoa häc vµ c«ng nghÖ cao, gi¸ trÞ t¨ng cao. V× thÕ nÕu kh«ng ®Èy m¹nh ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ th× còng kh«ng thÓ nãi ®Õn ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸. Cïng víi ®ã, yªu cÇu ®Èy m¹nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng còng ®ßi hái chóng ta ph¶i ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. §©y võa lµ c¬ héi, ®Ó tËn dông lîi thÕ cña c¸c níc ph¸t triÓn sau, võa lµ th¸ch thøc ®ßi hái ph¶i vît qua. §Èy m¹nh ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ®èi víi níc ta kh«ng chØ b¾t nguån tõ ®ßi hái bøc xóc cña qu¸ tr×nh ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng mµ cßn b¾t nguån tõ yªu cÇu ph¸t triÓn ®Êt níc theo ®Þnh híng XHCN mµ vÒ b¶n chÊt lµ mét kiÓu ®Þnh híng tæ chøc nÒn kinh tÕ x· héi võa dùa trªn nguyªn t¾c vµ quy luËt cña kinh tÕ thÞ trêng, võa dùa trªn nguyªn t¾c vµ môc tiªu cña CNXH. Muèn ®¹t ®îc ®iÒu ®ã, chóng ta cÇn cã sù nç lùc vµ s¸ng t¹o rÊt cao, mµ nÕu kh«ng ®ñ tr×nh ®é trÝ tuÖ, kh«ng ®ñ n¨ng lùc néi sinh th× khã cã thÓ thµnh c«ng. Do vËy, ®Èy m¹nh ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ trë nªn rÊt quan träng vµ bøc thiÕt. Muèn vËy, chóng ta ph¶i thùc hiÖn mét sè ph¬ng ph¸p sau : Mét lµ, t¹o ra ®îc ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. §éng lùc ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ lu«n lu«n vËn ®éng tõ hai phÝa : khoa häc vµ s¶n xuÊt. Do vËy, chóng ta cÇn ph¶i khuyÕn khÝch ngêi s¶n xuÊt tù t×m ®Õn khoa häc, coi khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ yÕu tè sèng cßn vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. ChØ cã nh vËy míi cã thÓ thóc ®Èy nhu cÇu vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ, c¸c nhµ khoa häc míi cã c¬ héi ®Ó ph¸t huy triÖt ®Ó n¨ng lùc cña m×nh . §Ó t¹o ®îc n¨ng lùc nµy, chóng ta cÇn ph¶i : H×nh thµnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp lµm viÖc cã hiÖu qu¶ b»ng c¸ch øng dông khoa häc, triÓn khai c«ng nghÖ. Cho phÐp c¸c doanh nghiÖp dïng vèn cña m×nh ®Ó sö dông vµ ph¸t triÓn khoa häc. Sím söa ®æi vµ hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch miÔn vµ gi¶m thuÕ cho c¸c doanh nghiÖp sö dông c«ng nghÖ tiªn tiÕn, ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi s¶n phÈm. §¸nh thuÕ cao ®èi víi c¸c doanh nghiÖp sö dông c«ng nghÖ l¹c hËu, tiªu tèn nguyªn liÖu vµ nhiªn liÖu, g©y « nhiÔm m«i trêng ... §èi víi nh÷ng ngêi lµm khoa häc, chóng ta cÇn ph¶i ®¶m b¶o cho cã ®ù¬c møc thu nhËp t¬ng øng víi gi¸ trÞ lao ®éng mµ hä ®· bá ra, trang bÞ c¬ së vËt chÊt cÇn thiÕt ®Ó lµm viÖc, khuyÕn khÝch t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ ngêi ViÖt Nam sèng ë níc ngoµi chuyÓn giao tri thøc , c«ng nghÖ vÒ níc . Hai lµ, t¹o vèn cho ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ .Vèn lµ nguån lùc ®Ó ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. NÕu kh«ng cã hoÆc thiÕu vèn th× ®Òu kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó thùc hiÖn c¸c môc tiªu khoa häc vµ c«ng nghÖ. Kinh nghiÖm ë c¸c níc cho thÊy vÊn ®Ò ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ thêng ®îc huy ®éng tõ hai phÝa nhµ níc vµ khu vùc doanh nghiÖp, trong ®ã phÇn nhiÒu lµ tõ c¸c nhµ doanh nghiÖp. T¹i héi nghÞ ban chÊp hµnh TW kho¸ VIII lÇn hai, §¶ng ta ®a ra chÝnh s¸ch ®Çu t khuyÕn khÝch hç trî ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ, theo ®ã mét phÇn vèn ë c¸c doanh nghiÖp ®îc dµnh cho nghiªn cøu, ®æi míi c«ng nghÖ vµ ®µo t¹o nguån nh©n lùc. Mét phÇn vèn tõ c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ - x· héi vµ dù ¸n ®îc dµnh ®Ó ®Çu t cho khoa häc vµ c«ng nghÖ nh»m ®Èy m¹nh viÖc nghiªn cøu, triÓn khai vµ ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cña dù ¸n. T¨ng dÇn tû lÖ chi ng©n s¸ch nhµ níc hµng n¨m cho khoa häc vµ c«ng nghÖ ®¹t kh«ng díi 2 % tæng chi ng©n s¸ch nhµ níc . Ba lµ, më réng quan hÖ quèc tÕ vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ. Cã thÓ nãi, ®©y lµ ®iÒu kiÖn rÊt quan träng ®Ó ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. NÕu kh«ng thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ quan hÖ hîp t¸c vµ trao ®æi quèc tÕ vÒ nghiªn cøu - triÓn khai ... th× kh«ng thÓ tiÕp nhËn ®îc khoa häc vµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn cña nh©n lo¹i, kh«ng thÓ tranh thñ nh©n tè ngo¹i sinh hÕt søc cÇn thiÕt ®Ó lµm biÕn ®æi c¸c nh©n tè néi sinh, thóc ®Èy n¨ng lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia. Chóng ta cÇn coi träng hîp t¸c nh»m ph¸t triÓn c¸c nghµnh c«ng nghÖ cao, u tiªn hîp t¸c ®Çu t níc ngoµi vµo ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ, chØ nhËp khÈu vµ tiÕp nhËn chuyÓn giao nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn phï hîp víi kh¶ n¨ng cña chóng ta . Bèn lµ, t¨ng nguån nh©n lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ. Nguån nh©n lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ lùc lîng chñ yÕu cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ triÓn khai khoa häc vµ c«ng nghÖ. ThiÕu nguån lùc nµy th× kh«ng thÓ nãi tíi sù ph¸t triÓn. V× vËy, chóng ta cÇn ®Èy nhanh viÖc ®µo t¹o c¸c c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, nhÊt lµ cho c¸c nghµnh kinh tÕ träng yÕu vµ c¸c nghµnh c«ng nghÖ cao; trÎ ho¸ ®éi ngò c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ trong c¸c c¬ së nghiªn cøu, c¸c trêng häc vµ c¸c c¬ së kinh doanh, ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn thÞ trêng nh©n lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ. N¨m lµ, tiÕp tôc ®æi míi hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng khoa häc - c«ng nghÖ. HÖ thèng nµy ®ãng vai trß ph©n phèi, tËp trung vµ qu¶n lý lùc lîng c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ cña c¸c môc tiªu ph¸t triÓn. Mét trong nh÷ng nguyªn nh©n khiÕn cho khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia hiÖn nay cßn thua kÐm c¸c níc trªn thÕ giíi lµ do tæ chøc qu¶n lý khoa häc vµ c«ng nghÖ cßn kÐm hiÖu qu¶. V× vËy, viÖc tiÕp tôc ®æi míi hÖ thèng nµy theo híng nhµ níc thèng nhÊt qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ cã ý nghÜa chiÕn lîc nh»m ph¸t triÓn tiÒm lùc, ®ãn ®Çu vµ ph¸t triÓn nh÷ng c«ng nghÖ míi cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ. Nh÷ng gi¶i ph¸p nµy lu«n cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau. Do vËy, viÖc thùc hiÖn ®ång bé chóng sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ cao trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. 4> ChiÕn lîc ph¸t triÓn khoa häc - c«ng nghÖ. ViÖt Nam coi khoa häc - c«ng nghÖ lµ quèc s¸ch hµng ®Çu, gi÷ vai trß then chèt trong sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc, lµ “ lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu’’ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn nhanh, bÒn v÷ng ®Êt níc. NghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø hai, ban chÊp hµnh TW kho¸ VIII cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ngµy 24 -12 - 1996 ®· v¹ch ra ®Þnh híng chung cña chiÕn lîc ph¸t triÓn khoa häc - c«ng nghÖ ®Õn n¨m 2020 lµ : VËn dông s¸ng t¹o vµ ph¸t triÓn Chñ nghÜa M¸c- LªNin vµ t tëng Hå ChÝ Minh, kÕ thõa nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng cña d©n téc, tiÕp thu tinh hoa trÝ tuÖ cña nh©n lo¹i, ®i s©u ®iÒu tra, nghiªn cøu thùc tÕ, tæng kÕt s©u s¾c qu¸ tr×nh ®æi míi ®Êt níc. X©y dùng, kh«ng ngõng ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn hÖ thèng lý luËn vÒ con ®êng ®i lªn CNXH cña ViÖt Nam, cung cÊp luËn cø khoa häc cho viÖc tiÕp tôc bæ sung, hoµn thiÖn ®êng lèi chñ tr¬ng, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ níc nh»m x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa x· héi vµ b¶o vÖ v÷ng ch¾c tæ quèc XHCN. §Èy m¹nh nghiªn cøu, øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc vµ c«ng nghÖ trong tÊt c¶ c¸c ngµnh s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô, qu¶n lý vµ quèc phßng an ninh, nhanh chãng n©ng cao tr×nh ®é c«ng nghÖ cña ®Êt níc. Coi träng nghiªn cøu c¬ b¶n, lµm chñ vµ c¶i tiÕn c¸c c«ng nghÖ nhËp tõ bªn ngoµi tiÕn tíi s¸ng t¹o ngµy cµng nhiÒu c«ng nghÖ míi ë nh÷ng kh©u quyÕt ®Þnh ®èi víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc trong thÕ kû XXI. N©ng cao n¨ng lùc néi sinh, x©y dùng, ph¸t triÓn tiÒm lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ cña nhµ níc: §µo t¹o, båi dìng, sö dông ®éi ngò c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ cã ®ñ ®øc, ®ñ tµi, kiÖn toµn hÖ thèng tæ chøc, t¨ng cêng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, më réng c¸c nguån cung cÊp th«ng tin, tõng bíc h×nh thµnh mét nÒn khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña ViÖt Nam cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt phÇn lín nh÷ng vÊn ®Ò then chèt ®îc ®Æt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ . §Ó thùc hiÖn ®îc môc tiªu chiÕn lîc ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ , ®a khoa häc vµ c«ng nghÖ níc ta thùc sù trë thµnh nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, trong giai ®o¹n tíi chóng ta cÇn tËp trung thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p c¬ b¶n sau: TiÕp tôc ®æi míi thÓ chÕ kinh tÕ vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®Ó khoa häc vµ c«ng nghÖ trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. T¹o m«i trêng c¹nh tranh b×nh ®¼ng cã c¬ chÕ khuyÕn khÝch doanh nghiÖp ®Çu t cho ®æi míi c«ng nghÖ, øng dông khoa häc vµ c«ng nghÖ vµo s¶n xuÊt, quan t©m tíi hiÖu qu¶ khi lùa chän c«ng nghÖ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mäi nç lùc cña c¸c doanh nghiÖp, trêng ®¹i häc, viÖn nghiªn cøu vµ c¸c c¸ nh©n tiÕp cËn, vËn dông, nghiªn cøu vµ ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ theo môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc . §æi míi qu¶n lý khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ u tiªn ph¸t triÓn c«ng nghÖ cao. §©y lµ mét gi¶i ph¸p cã ý nghÜa ®ét ph¸. Trong giai ®o¹n tíi, chóng ta cÇn chuyÓn ®æi c¨n b¶n c¬ chÕ qu¶n lý khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn nay cßn nÆng vÒ hµnh chÝnh, bao cÊp sang c¬ chÕ míi dùa trªn nguyªn t¾c híng dÉn, ph©n cÊp, híng tíi thÞ trêng vµ phï hîp víi ®Æc thï cña ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ ; n©ng cao tÝnh tù chñ, tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ. §Æc biÖt chó träng chÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé khoa häc vµ c«ng nghÖ trong ®µo t¹o, tuyÓn dông, ®·i ngé nh»m t¹o ®éng lùc thu hót vµ khuyÕn khÝch nh©n tµi cèng hiÕn cho sù nghiÖp khoa häc vµ c«ng nghÖ. §ång thêi cÇn s¾p xÕp l¹i c¸c tæ chøc khoa häc vµ c«ng nghÖ phï hîp víi tõng lo¹i h×nh ho¹t ®éng vµ ®Þnh híng u tiªnvÒ ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ. X©y dùng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng khoa häc vµ c«ng nghÖ. Tríc hÕt cÇn x©y dùng n¨ng lùc ®æi míi c«ng nghÖ vµ t¹o nhu cÇu m¹nh mÏ tõ phÝa doanh nghiÖp th«ng qua viÖc t¨ng cêng hç trî cña nhµ níc nh»m n©ng cao n¨ng lùc ®æi míi c«ng nghÖ cña doanh nghiÖp. N©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm khoa häc vµ c«ng nghÖ ®¸p øng nhu cÇu cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng nh : dµnh tû lÖ thÝch ®¸ng kinh phÝ khoa häc vµ c«ng nghÖ cña nhµ níc cho viÖc hç trî, hoµn thiÖn s¶n phÈm nghiªn cøu cã kh¶ n¨ng th¬ng m¹i ho¸, hoµn thiÖn quy tr×nh, quy ph¹m gi¸m ®Þnh vÒ ®é tin cËy, chÊt lîng, an toµn vµ gi¸ c¶ cña c«ng nghÖ tríc chuyÓn giao. Ph¸t triÓn c¸c dÞch vô m«i giíi vÒ thÞ trêng khoa häc vµ c«ng nghÖ, kÓ c¶ níc ngoµi. Ph¸t triÓn c¸c tæ chøc t vÊn khoa häc vµ c«ng nghÖ, dÞch vô m«i giíi vÒ c«ng nghÖ, cung cÊp th«ng tin thÞ trêng khoa häc vµ c«ng nghÖ. X©y dùng c¸c chî c«ng nghÖ ( techmart ) lµm cÇu nèi gi÷a cung vµ cÇu cña c«ng nghÖ. Hoµn thiÖn m«i trêng ph¸p lý cho ph¸t triÓn thÞ trêng khoa häc vµ c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ b¶o vÖ së h÷u trÝ tuÖ. Ph¸t triÓn tiÒm lùc khoa häc vµ c«ng nghÖ, tËp trung ®Çu t x©y dùngc¸c lÜnh vùc khoa häc vµ c«ng nghÖ träng ®iÓm quèc gia. Cã nh vËy míi nhanh chãng rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi khu vùc vµ quèc tÕ, phôc vô cã hiÖu qu¶ cho môc tiªu kinh tÕ x· héi trong giai ®o¹n tíi. Thùc hiÖn x· héi ho¸ ®Çu t cho khoa häc vµ c«ng nghÖ. Mét mÆt t¨ng cêng ®Çu t ng©n s¸ch nhµ níc ®Ó x©y dùng h¹ tÇng c¬ së vËt chÊt kû thuËt vµ c¸c nguån lùc cho c¸c híng khoa häc vµ c«ng nghÖ u tiªn träng ®iÓm quèc gia. MÆt kh¸c xo¸ bá bao cÊp trµn lan, t¹o m«i trêng thuËn lîi ®Ó huy ®éng nguån lùc x· héi nh»m g¾n kÕt khoa häc vµ c«ng nghÖ víi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Më réng vµ t¨ng cêng hîp t¸c quèc tÕ vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ. Trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp quèc tÕ, hîp t¸c quèc tÕ vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ cã vai trß hÕt søc quan träng, ®Æc biÖt víi níc ta hiÖn nay. §Þnh híng gi¶i ph¸p vÒ hîp t¸c khoa häc vµ c«ng nghÖ trong nh÷ng n¨m tíi lµ t¹o ra c¬ chÕ, chÝnh s¸ch thuËn lîi ®Ó c¸c tæ chøc, c¸ nh©n ho¹t ®éng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®îc häc tËp, ®µo t¹o, giao lu, hîp t¸c nghiªn cøu víi thÕ giíi vµ khu vùc. §ång thêi khuyÕn khÝch, thu hót c¸n bé khoa häc ViÖt Nam ë níc ngoµi ®Çu t, liªn kÕt, hîp t¸c ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ t¹i ViÖt Nam . Chóng ta ®ang ®øng tríc nh÷ng th¸ch thøc to lín trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸ vµ héi nhËp, xu thÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña khoa häc vµ c«ng nghÖ còng nh nÒn kinh tÕ dùa trªn tri thøc. Nhng ®iÒu nµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß ®Æc biÖt quan träng cña khoa häc vµ c«ng nghÖ trong tiÕn tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ vµ ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi ®Êt níc. §Ó cho khoa häc vµ c«ng nghÖ thùc sù trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu cho sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, chóng ta cÇn ph¶i qu¸n triÖt quan ®iÓm ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ trong toµn §¶ng, toµn d©n. KÕt luËn. C«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc theo ®Þnh híng XHCN ë níc ta hiÖn nay ®ang bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn míi - ®Èy m¹nh c«ng nghiªp hãa, hiÖn ®¹i ho¸. V× vËy, ®ßi hái chóng ta ph¶i nhËn thøc mét c¸ch s©u s¾c, ®Çy ®ñ nh÷ng gi¸ trÞ lín lao cña häc thuyÕt M¸c - Lªnin vÒ h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi. §©y lµ c¬ së lý luËn cho ®êng lèi c¸ch m¹ng cña §¶ng céng s¶n, so s¸nh con ®êng c¸ch m¹ng cña giai cÊp v« s¶n vµ quÇn chóng nh©n d©n trong sù nghiÖp c¶i t¹o x· héi cò, x©y dùng x· héi míi XHCN. Khi tiÕn hµnh ph©n tÝch h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi TBCN, C¸cM¸c ®· kh¼ng ®Þnh: Sù ph¸t triÓn cña nh÷ng h×nh th¸i kinh tÕ - x· héi lµ mét qu¸ tr×nh lÞch sö tù nhiªn, song kh«ng ph¶i quèc gia, d©n téc nµo còng nhÊt thiÕt ph¶i tr¶i qua tÊt c¶ c¸c h×nh th¸i ®· cã trong lÞch sö. Do nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan nhÊt ®Þnh, mét quèc gia, mét d©n téc cã thÓ bá qua mét h×nh th¸i kinh tÕ -x· héi nhÊt ®Þnh nµo ®ã. Víi ViÖt Nam, con ®êng ph¸t triÓn qu¸ ®é lªn CNXH bá qua chÕ ®é TBCN lµ con ®êng ph¸t triÓn tÊt yÕu, kh¸ch quan hîp quy luËt vµ vÒ thùc chÊt ®ã chÝnh lµ qu¸ tr×nh thùc hiÖn C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc theo ph¬ng thøc "rót ng¾n thêi gian , võa cã nh÷ng bíc tuÇn tù, võa cã nh÷ng bíc nh¶y vät" Nh»m t¹o ra sù biÕn ®æi vÒ chÊt cña x· héi trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc nh»m ph¸t triÓn nhanh lùc lîng s¶n xuÊt vµ x©y dùng nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i. Mäi sù ph¸t triÓn rót ng¾n ®Òu ph¶i nh»m môc ®Ých cuèi cïng lµ t¹o ra sù ph¸t triÓn vît bËc thËm chÝ nh¶y vät cña lùc lîng s¶n xuÊt .Tuy nhiªn dï ph¸t triÓn tuÇn tù hay ph¸t triÓn rót ng¾n th× còng ®Òu lµ sù ph¸t triÓn liªn tôc cña lùc lîng s¶n xuÊt. T¹i ®¹i héi IX- ®¹i héi ®Çu tiªn trong thÕ kû XXI, dùa trªn lý luËn vµ thùc tiÓn sau mêi l¨m n¨m ®æi míi ®Êt níc theo ®Þnh híng XHCN trªn nÒn t¶ng chñ nghÜa M¸c-Lªnin §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh :"con ®êng ®i lªn cña níc ta lµ sù ph¸t triÓn qu¸ ®é lªn CNXH bá qua chÕ ®é TBCN tøc lµ bá qua viÖc x¸c lËp vÞ trÝ thèng trÞ cña quan hÖ s¶n xuÊt vµ kiÕn tróc thîng tÇng TBCN, nhng tiÕp thu , thõa kÕ nh÷ng thµnh tùu mµ nh©n lo¹i ®· ®¹t ®îc díi chÕ ®é TBCN,®Æc biÖt vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ , ®Ó ph¸t triÓn nhanh lùc lîng s¶n xuÊt , x©y dùng nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i."(V¨n kiÖn ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX, NXB chÝnh trÞ quèc gia HN 2001, Trang 84) . Nh vËy trong sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc kh«ng thÓ kh«ng dùa trªn nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña khoa häc- c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. H¬n n÷a cÇn biÕt ph¸t huy nh÷ng lîi thÕ cña ®Êt níc vµ tËn dông ®îc nh÷ng kh¶ n¨ng vèn cã , ®ång thêi tranh thñ øng dông ngµy cµng nhiÒu h¬n, ë møc cao h¬n vµ phæ biÕn h¬n nh÷ng thµnh tùu míi vÒ khoa häc vµ c«ng nghÖ. Cã nh vËy chóng ta míi cã thÓ ph¸t huy ®îc nguån lùc trÝ tuÖ vµ søc m¹nh tinh thÇn vèn cã cña ViÖt Nam ®Ó biÕn khoa häc thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp nh CacM¸c ®· tõng dù b¸o vµ lµm cho khoa häc, c«ng nghÖ trë thµnh nÒn t¶ng, ®éng lùc cña sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc . danh môc c¸c tµi liÖu tham kh¶o 1. Gi¸o tr×nh triÕt häc M¸c-Lªnin. NXB chÝnh trÞ quèc gia- 2002 2. Ph©n viÖn b¸o chÝ vµ tuyªn truyÒn-Bé m«n khoa häc luËn. Danh tõ, thuËt ng÷ khoa häc, c«ng nghÖ vµ khoa häc vÒ khoa häc. NXB khoa häc kü thuËt. Trung t©m v¨n ho¸ ng«n ng÷ §«ng T©y-2002 3. Khoa häc vµ c«ng nghÖ thÕ giíi. Kinh nghiÖm vµ ®Þnh híng chiÕn lîc. NXB bé khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i trêng-2002. Trung t©m th«ng tin t liÖu khoa häc vµ c«ng nghÖ quèc gia . 4. Khoa häc vµ c«ng nghÖ ViÖt Nam 1996-2000. NXB Bé khoa häc, c«ng nghÖ vµ m«i trêng -2001. 5. GS,TS: NguyÓn Träng ChuÈn; PGS,TS: NguyÔn ThÕ NghÜa; PGS,TS: §Æng H÷u Toµn (®ång chñ biªn). C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam. lý luËn vµ thùc tiÔn. NXB chÝnh trÞ quèc gia Hµ Néi- 2002 6. PGS,TS: §Æng H÷u Toµn. Chñ nghÜa M¸c-Lªnin vµ c«ng cuéc ®æi míi ë ViÖt Nam 7. §ç §øc ThÞnh. C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸: Ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh. Kinh nghiÖm cña c¸c nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn ë ch©u ¸. NXB chÝnh trÞ quèc gia-1999 8. T¹p chÝ céng s¶n th¸ng 10-2003 môc lôc PhÇn më ®Çu ………………………………………………………….. 1 Ch¬ng I : Nguån gèc vµ c¬ së lý luËn ………………………………. 4 1 . Lùc lîng s¶n xuÊt trong lý luËn h×nh th¸i kinh tÕ x· héi cña M¸c ……………………………………………….. 4 2 . Vai trß tÊt yÕu cña khoa häc vµ c«ng nghÖ trong nÒn kinh tÕ toµn cÇu ……………………………………………7 Ch¬ng II : C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam ……………..11 1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam. 1.1 C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ g× ?……………………………11 1.2 C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ lµ qu¸ tr×nh tÊt yÕu cña ®Êt níc ………………………………………………………13 2. TÝnh ®Æc thï cña c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ ë ViÖt Nam …………18 3. Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ lùc lîng s¶n xuÊt quan träng hµng ®Çu …………………………………………………….23 3.1 Khoa häc vµ c«ng nghÖ lµ nÒn t¶ng vµ ®éng lùc cña sù nghiÖp C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸…………………………23 3.2 Khoa häc vµ c«ng nghÖ ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi trong nh÷ng n¨m ®æi míi………………………………………….26 3.3 §Ó khoa häc vµ c«ng nghÖ thùc sù trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt hµng ®Çu trong qu¸ tr×nh C«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc ………………………………………………29 4. ChiÕn lîc ph¸t triÓn khoa häc vµ c«ng nghÖ ………………………….32 KÕt luËn …………………………………………………………………36

Các file đính kèm theo tài liệu này:

Khoa học và công nghệ là lực lượng sản xuất hàng đầu trong quá trình công nghiệp hoá- hiên đại hoá ở nước ta.Doc