Khóa luận Thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở đồng bằng Sông Hồng

z TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI KHOA THƯ VIỆN – THÔNG TIN THƯ VIỆN TƯ NHÂN CÓ PHỤC VỤ CỘNG ĐỒNG Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN : TH.S VŨ DƯƠNG THÚY NGÀ SINH VIÊN THỰC HIỆN : ĐÀO VÂN HỒNG LỚP : THƯ VIỆN 38A HÀ NỘI – 2010 1 MỤC LỤC MỤC LỤC ..............................................................................................................1 LỜI MỞ ĐẦU.........................................................................................................3 1. Tính cấp thiết của đề tài ..................................................................................3 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ..................................................................4 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ...................................................................4 4. Phương pháp nghiên cứu.................................................................................5 5. Bố cục đề tài ...................................................................................................5 Chương 1: THƯ VIỆN TƯ NHÂN Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG VỚI SỰ PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI..................................................................................7 1.1 Khái niệm ......................................................................................................7 1.1.1 Thư viện tư nhân......................................................................................7 1.1.2 Thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ..................................................8 1.2 Vai trò của thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng........................................9 1.3 Sự hình thành và phát triển của thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở Việt Nam nói chung và ở Đồng bằng sông Hồng nói riêng ................................12 Chương 2: THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CỦA THƯ VIỆN TƯ NHÂN CÓ PHỤC VỤ CỘNG ĐỒNG TIÊU BIỂU Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG .............20 2.1 Thư viện Tâm Thành....................................................................................20 2.2 Thư viện Tư gia Hưng Phúc .........................................................................23 2.3 Thư viện của ông Bùi Đình Thăng ...............................................................27 2.4 Thư viện của Giáo sư Phạm Đức Dương......................................................31 2.5 Thư viện Hải Đà...........................................................................................35 2.6 Một số thư viện tư nhân khác .......................................................................38 2 2.7 Nhận xét về thực trạng hoạt động của thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở Đồng bằng sông Hồng............................................................................42 2.7.1 Thuận lợi ...............................................................................................42 2.7.2 Khó khăn, hạn chế và nguyên nhân........................................................47 Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP VÀ KIẾN NGHI ĐỐI VỚI VIỆC XÂY DỰNG VÀ PHÁT TRIỂN THƯ VIỆN TƯ NHÂN CÓ PHỤC VỤ CỘNG ĐỒNG Ở ĐỒNG BẰNG SÔNG HỒNG TRONG NHỮNG NĂM TỚI ................49 3.1 Các giải pháp xây dựng và phát triển mô hình thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ..........................................................................................................49 3.2 Kiến nghị để xây dựng và phát triển thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng trong những năm tới ..................................................................................51 3.2.1 Đối với cơ quan quản lý Nhà Nước........................................................51 3.2.2 Đối với thư viện tỉnh, thành phố ............................................................52 3.2.3 Đối với thư viện tư nhân ........................................................................52 KẾT LUẬN...........................................................................................................54 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................56 3 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong những năm gần đây, chủ trương xã hội hóa hoạt động văn hóa của Đảng và Nhà nước đã và đang có những tác động tích cực mang lại hiệu quả trên nhiều mặt của đời sống xã hội. Một trong những nội dung của xã hội hóa hoạt động thư viện được biểu hiện là việc thành lập các thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng. Việc quần chúng tham gia phát triển sự nghiệp thư viện biểu hiện tính dân chủ triệt để của thư viện Việt Nam. Nhờ đó nhân dân có điều kiện phát huy những sáng kiến, chủ động trong việc xây dựng và phát triển thư viện. Để định hướng cho việc thành lập và duy trì hoạt động của thư viện tư nhân, ngày 06/01/2009 chính phủ đã ban hành nghị định số 02/2009/NĐ-CP quy định về tổ chức, hoạt động, quyền và nghĩa vụ của thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng và của người đứng tên thành lập thư viện tư nhân; chính sách của nhà nước và quản lý nhà nước đối với thư viện tư nhân. Chính sách này đã tác động tích cực vào đời sống của cộng đồng, của các tổ chức trong xã hội làm cho công tác văn hóa trở nên thiết thực hơn bao giờ hết. Xuất phát từ nhu cầu thực tế của nhân dân, của cộng đồng, trong những năm gần đây việc thành lập thư viện phục vụ sách báo cho quần chúng nhân dân không còn là trách nhiệm của Nhà nước mà đã có sự tham gia tích cực của quần chúng nhân dân, của các tổ chức xã hội, các cơ sở tôn giáoDo đó, việc đề cập nghiên cứu thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng là một vấn đề mới mang tính khoa học và hết sức cần thiết. 4 Trước thực tế đó, dưới sự hướng dẫn của cô giáo Th.s Vũ Dương Thúy Ngà em đã mạnh dạn lựa chọn đề tài “Thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở Đồng bằng sông Hồng”. Hy vọng những kết quả của bài khóa luận sẽ góp phần khẳng định vị trí, vai trò của hệ thống thư viện tư nhân. Đồng thời đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả của thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở Đồng bằng sông Hồng trong giai đoạn hiện nay. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu • Mục đích nghiên cứu: Thực hiện đề tài này, em mong muốn góp phần tìm ra các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động và phát triển thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở Đồng bằng sông Hồng để các thư viện này cùng với các thư viện công cộng sẽ tích cực thực hiện việc nâng cao dân trí, đáp ứng nhu cầu nghiên cứu, học tập và giải trí của mọi tầng lớp nhân dân ở các địa phương. • Nhiệm vụ nghiên cứu: - Nghiên cứu, đánh giá thực trạng hoạt động của thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở Đồng bằng Sông Hồng - Đề xuất các giải pháp, kiến nghị cụ thể giúp cho thư viện tư nhân có thể phục vụ tốt hơn cho bạn đọc, phát huy vai trò đối với cộng đồng. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu • Đối tượng nghiên cứu: Thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở Đồng bằng sông Hồng 5 • Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu, khảo sát, phỏng vấn thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở Đồng bằng sông Hồng Các thư viện em đã khảo sát bao gồm: - Thư viện của Giáo sư Phạm Đức Dương (Hà Nội) - Thư viện tư gia Hưng Phúc (Hà Nội) - Thư viện của ông Bùi Đình Thăng (Hưng Yên) - Thư viện Tâm Thành của ông Đoàn Duy Thành (Hải Dương) - Thư viện tư nhân Hải Đà (Hải Phòng) 4. Phương pháp nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, em sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu khoa học: - Phân tích, tổng hợp tài liệu - Thống kê, so sánh những kết quả nghiên cứu - Khảo sát các thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng ở Đồng bằng sông Hồng - Phỏng vấn cán bộ tại các thư viện tư nhân trên địa bàn các tỉnh Đồng bằng sông Hồng 5. Bố cục đề tài Khóa luận tốt nghiệp ngoài phần lời nói đầu, mục lục, tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính bao gồm 3 chương: 55 với mỗi ngày có hàng trăm, hàng nghìn cuốn sách được xuất bản. Do vậy, thư viện tư nhân ra đời như để củng cố và phát triển nền văn hóa đọc, đưa sách báo đến tận tay người sử dụng, giúp cộng đồng nhận thấy được tầm quan trọng của sách báo đối với tài liệu dạng nghe nhìn. Trong bối cảnh nước ta còn gặp nhiều khó khăn, sự đầu tư của Nhà nước cho thư viện công chưa thật sự đáp ứng với yêu cầu thực tế của Việt Nam cũng như nhu cầu của nhân dân, thì sự ra đời của thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng và hình thành thói quen đọc cải thiện và nâng cao đời sống văn hóa, tinh thần trong nhân dân (nhất là ở vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa ) góp phần tích cực vào công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Mặc dù thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng có những thuận lợi trên những mặt nhất định, song bên cạnh đó còn gặp rất nhiều khó khăn. Để giải quyết được những mặt còn tồn tại và khó khăn đó đòi hỏi phải có sự quan tâm sâu sắc của các cấp chính quyền, sự định hướng của Đảng và Nhà nước và ý thức vì cộng đồng của người dân. Một cuốn sách, một tờ báo được quay vòng nhiều người đọc mà không gây phiền hà, tốn kém tiền của, những bài học không cao xa mà rất sát tầm cơ sở, chủ yếu là có giá trị thực tiễn. Thư viện chính là nơi tập trung kiến thức, tổng hợp văn hóa, khoa học, xã hội, y học của loài người xưa và nay. Trong xã hội văn minh phát triển và hội nhập, mọi người, mọi nhà đều ra sức thực hiện xây dựng gia đình ấm no, hạnh phúc. Muốn vậy chỉ có con đường ra sức học tập như lời Lênin đã dạy: “Học, học nữa. Học mãi.” 56 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Bùi Loan Thùy (2004), Các biện pháp phát triển sự nghiệp thư viện thông tin trong thời kỳ công nghiệp hóa - hiện đại hóa: Tập san thư viện, (số 1), Hà Nội. 2. Các thư viện Việt Nam (1998), Vụ thư viện, Hà Nội. 3. Chính phủ (2009), Nghị định quy định về tổ chức và hoạt động của thư viện tư nhân có phục vụ cộng đồng: Nghị định, Hà Nội. 4. Đỗ Gia Nam, Vũ Dương Thúy Ngà, Nguyễn Yến Vân (2007), Thư viện học, Thanh niên, Hà Nội. 5. Đoàn Phan Tân (2001), Thông tin học, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. 6. Đỗ Hữu Dư (1995), Sách, người đọc và nghề thư viện, Văn hóa thông tin, Hà Nội. 7. Lê Văn Viết (2000), C*m nang nghề thư viện, Văn hóa Thông tin, Hà Nội. 8. Nguyễn Hữu Giới (2007), Những người giữ lửa tình yêu với sách, Văn hóa Dân tộc, Hà Nội. 9. Nguyễn Tiến Hiển (2002), Quản lý thư viện và trung tâm thông tin, Đại học Văn hóa, Hà Nội. 10. Nguyễn Văn Sơn (1998), Một số quan điểm về chính sách phát triển nguồn tài liệu: Tạp chí thông tin tư liệu, Hà Nội. 11. Pháp lệnh thư viện Việt Nam (2001), Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.