Khóa luận Tình hình sử dụng ngôn ngữ ở vùng đồng bào Khơ mú huyện Kỳ sơn – Nghệ An

Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 1 TRƯỜNG ĐẠI HỌC VĂN HÓA HÀ NỘI KHOA VĂN HÓA DÂN TỘC THIỂU SỐ TÌNH HÌNH SỬ DỤNG NGÔN NGỮ Ở VÙNG ĐỒNG BÀO KHƠ MÚ HUYỆN KỲ SƠN – NGHỆ AN Khóa luận tốt nghiệp cử nhân văn hóa Ngành: Văn hóa dân tộc thiểu số Sinh viên thực hiện: ĐẶNG LỆ THUỶ Giảng viêng hướng dẫn: TS. HOÀNG VĂN HÙNG HÀ NỘI - 2010 Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 2 Lêi c¶m ¬n §Ó hoµn thµnh ®Ò tµi “T×nh h×nh sö dông ng«n ng÷ ë vïng ®ång bµo Kh¬ mó huyÖn Kú S¬n - NghÖ An” ®óng tiÕn ®é vµ ®¶m b¶o yªu cÇu vÒ mÆt néi dung vµ chÊt l−îng cña mét khãa luËn tèt nghiÖp cö nh©n chuyªn ngµnh v¨n hãa d©n téc thiÓu sè, tr−êng §¹i häc V¨n hãa Hµ Néi. Ngoµi sù nç lùc cña b¶n th©n , ng−êi viÕt cßn nhËn ®−îc rÊt nhiÒu sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n. Xin ®−îc c¶m ¬n UBND huyÖn Kú S¬n, Phßng VHTT - TT HuyÖn Kú S¬n, UBND x· Tµ C¹, Tr−êng TiÓu häc Tµ C¹, Trung t©m gi¸o dôc th−êng xuyªn huyÖn Kú S¬n, Phßng gi¸o dôc ®µo t¹o huyÖn Kú S¬n ®· cung cÊp nhiÒu tµi liÖu cÇn thiÕt gióp cho viÖc hoµn thµnh khãa luËn. Xin ®−îc c¶m ¬n c¸c giµ lµng, tr−ëng b¶n, c¸c thÇy Mo, c¸c nghÖ nh©n ®· dµnh thêi gian gióp ng−êi viÕt kh¸i qu¸t l¹i bøc tranh v¨n hãa téc ng−êi. C¶m ¬n ®ång bµo ë ba b¶n Nh·n Cï, Nh·n Lú vµ Xa Vang ®· nhiÖt t×nh tr¶ lêi nh÷ng c©u hái trong phiÕu ®iÒu tra do ng−êi viÕt ph©n ph¸t. §Æc biÖt, göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh nhÊt tíi Th.S Hoµng V¨n Hïng - gi¶ng viªn khoa VHDTTS, ng−êi ®· trùc tiÕp h−íng dÉn tËn t×nh ®Ó ng−êi viÕt hoµn thµnh tèt ®Ò tµi khãa luËn nµy. Ngoµi ra còng xin c¶m ¬n PGS.TS T¹ V¨n Th«ng - ViÖn ng«n ng÷, ®· cung cÊp nhiÒu t− liÖu quý ®Ó t¸c gi¶ phôc vô bµi viÕt tèt h¬n. Bµi khãa luËn lµ kÕt qu¶ ®¸nh gi¸ cña c¸c sinh viªn tr−íc khi rêi gi¶ng ®−êng ®¹i häc, lµ minh chøng cho sù vËn dông kiÕn thøc trong suèt 4 n¨m, lµ niÒm ®am mª nghiªn cøu vµ t×m tßi, häc hái. Dï ®· cè g¾ng nh−ng kh«ng thÓ nµo tr¸nh ®−îc nh÷ng khiÕm khuyÕt. KÝnh mong thÇy, c« gi¸o ®ãng gãp vµ bæ sung ®Ó bµi viÕt ®−îc hoµn chØnh h¬n n÷a c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh thøc. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n ! Hµ Néi, th¸ng 5 n¨m 2010 Sinh viªn §Æng LÖ Thñy Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 3 MỤC LỤC Më ®Çu .......................................................................................................... 5 Ch−¬ng 1 ........................................................................................................ 11 Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ huyÖn kú s¬n - tØnh nghÖ an vμ vÒ ng−êi kh¬ mó ë kú s¬n ..................................................................... 11 1.1 Mét sè ®Æc ®iÓm chung vÒ huyÖn kú s¬n - tØnh nghÖ an .................. 11 1.1.1 Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ tù nhiªn ........................................................ 11 1.1.2. Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ x· héi .......................................................... 15 1.2. Ng−êi kh¬ mó ë huyÖn Kú s¬n .......................................................... 23 Ch−¬ng 2 .................................................................................................... 30 Sö dông ng«n ng÷ ................................................................................ 30 trong céng ®ång kh¬ mó ë kú s¬n ......................................... 30 2.1. Mét sè c¬ së lÝ luËn vÒ tr¹ng th¸i ®a (song) ng÷ vµ gi¸o dôc song ng÷ .............................................................................................................. 30 2.2. thùc tÕ sö dông ng«n ng÷ ë céng ®ång kh¬ mó t¹i kú s¬n ............. 37 2.2.1. Hoµn c¶nh vµ ph¹m vi sö dông ng«n ng÷ ë céng ®ång Kh¬ mó t¹i ba b¶n Nh·n Cï, Nh·n Lú vµ Xa Vang - x· Tµ C¹, huyÖn Kú S¬n ................................................................................................................. 37 2.2.2. Kh¶ n¨ng sö dông ng«n ng÷ ë céng ®ång Kh¬ mó ë ba b¶n Nh·n Cï, Nh·n Lú vµ Xa Vang - x· Tµ C¹ huyÖn Kú S¬n ............... 45 2.2.3. Kh¶ n¨ng häc tËp b»ng tiÕng ViÖt cña häc sinh Kh¬ mó t¹i Trung t©m gi¸o dôc th−êng xuyªn huyÖn Kú S¬n ............................. 53 Ch−¬ng 3 ........................................................................................................ 63 nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao ............................................... 63 kh¶ n¨ng sö dông ng«n ng÷ ......................................................... 63 trong céng ®ång kh¬ mó ë kú s¬n ......................................... 63 Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 4 3.1. Mét sè vÊn ®Ò ®ang ®Æt ra tõ thùc tÕ ng«n ng÷ c¸c d©n téc thiÓu sè ë ViÖt Nam .................................................................................................. 63 3.2. §¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh sö dông ng«n ng÷ trong céng ®ång Kh¬ mó ë kú s¬n ....................................................................................................... 65 3.2.1. §èi víi tiÕng ViÖt ......................................................................... 65 3.2.2. §èi víi tiÕng mÑ ®Î cña ng−êi Kh¬ mó ..................................... 66 3.2.3. §èi víi tiÕng Th¸i ........................................................................ 67 3.3. C¸c nguyªn nh©n cña t×nh h×nh sö dông ng«n ng÷ hiÖn nay trong céng ®ång Kh¬ mó ë Kú S¬n .................................................................... 68 3.4. c¸c biÖn ph¸p n©ng cao kh¶ n¨ng sö dông ng«n ng÷ trong céng ®ång kh¬ mó .............................................................................................. 75 3.4.1. Ph−¬ng h−íng chung .................................................................. 75 3.4.2. C¸c biÖn ph¸p cô thÓ ................................................................... 78 KÕt luËn .................................................................................................... 85 Th− môc tham kh¶o ........................................................................... 87 Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 5 Më ®Çu 1. LÝ do chän ®Ò tµi  Ng«n ng÷ lµ tµi s¶n quý b¸u cña mçi ng−êi vµ cña c¶ céng ®ång mét d©n téc còng nh− cña c¶ quèc gia. Vai trß ®¸ng kÓ nhÊt cña nã lµ lµm ph−¬ng tiÖn giao tiÕp x· héi. Nhê ng«n ng÷ mµ cã x· héi, vµ còng v× cã chøc n¨ng ®ã mµ ng«n ng÷ ®−îc tån t¹i. ViÖt Nam lµ mét quèc gia ®a d©n téc, nãi chung mçi d©n téc ®Òu cã ng«n ng÷ cña riªng m×nh. Cã d©n téc ®ång thêi cã c¶ ch÷ viÕt vµ tiÕng nãi nh− d©n téc Th¸i, d©n téc Hm«ng... cßn l¹i phÇn ®a c¸c d©n téc chØ cã tiÕng nãi mµ kh«ng cã ch÷ viÕt, vÝ dô nh−: d©n téc Kh¬ mó, d©n téc ¥ ®u... Dï nh− thÕ nµo, th× ®èi víi 54 d©n téc ®ang sinh sèng trªn ®Êt n−íc ta, bªn c¹nh lßng tù hµo vµ yªu quý ®èi víi tiÕng mÑ ®Î, mét thµnh tè lµm nªn b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc cña m×nh, cßn cã sù quý mÕn vµ tr©n träng ®èi víi tiÕng ViÖt - ng«n ng÷ giao tiÕp chung cña tÊt c¶ c¸c d©n téc. ý thøc ®−îc tÇm quan träng cã tÝnh chÊt chiÕn l−îc cña vÊn ®Ò d©n téc nãi chung trong ®ã cã vÊn ®Ò ng«n ng÷ nãi riªng, §¶ng céng s¶n vµ Nhµ n−íc ViÖt Nam ngay tõ khi míi ra ®êi ®· x¸c ®Þnh c¸c chñ tr−¬ng vµ ho¹ch ®Þnh nh÷ng chÝnh s¸ch ®óng ®¾n vÒ c¸c vÊn ®Ò d©n téc, trong ®ã cã chÝnh s¸ch ng«n ng÷. Cã thÓ nãi ®ã lµ nh÷ng quèc s¸ch thuéc ph¹m trï c¸c chÝnh s¸ch x· héi, ®· ®−îc chó ý hµng ®Çu ë ViÖt Nam hiÖn nay. C¸c chñ tr−¬ng vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ta vÒ ng«n ng÷ ë c¸c d©n téc thiÓu sè, ®· dùa trªn nh÷ng luËn ®iÓm c¬ b¶n: Mét lµ, t«n träng vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c d©n téc thiÓu sè b¶o tån vµ ph¸t huy tiÕng nãi, ch÷ viÕt riªng cña d©n téc m×nh; Hai lµ, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c d©n téc thiÓu sè cã c¬ héi n¾m b¾t vµ sö dông tèt tiÕng ViÖt trong ®êi sèng x· héi, trong gi¸o dôc vµ trong lÜnh vùc truyÒn thèng v¨n ho¸. Môc tiªu cña c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch nµy lµ h−íng tíi tr¹ng th¸i song ng÷ ë c¸c vïng d©n téc thiÓu sè, trong ®ã cã Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 6 ng−êi Kh¬ mó, gióp cho ®ång bµo võa n¾m ®−îc vµ sö dông tèt tiÕng mÑ ®Î, võa n¾m v÷ng vµ sö dông thuÇn thôc tiÕng ViÖt.  Trong thùc tÕ ë ViÖt Nam hiÖn nay, tiÕng ViÖt lµ ng«n ng÷ phæ th«ng, lµ tµi s¶n chung cña céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam, ®−îc sö dông réng r·i trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña x· héi. C¸c c«ng d©n ViÖt Nam cã quyÒn lîi vµ nghÜa vô häc tËp vµ sö dông tèt tiÕng ViÖt, v× chØ cã häc tèt vµ sö dông thµnh th¹o tiÕng ViÖt míi cã c¬ héi tiÕp thu ®−îc nh÷ng kiÕn thøc tiªn tiÕn cña nh©n lo¹i. ThÕ nh−ng, kÕt qu¶ cho thÊy l¹i kh«ng lµ ®iÒu ta mong ®îi: ë nh÷ng vïng xa x«i hÎo l¸nh, tiÕng ViÖt vÉn ch−a ®−îc ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè n¾m v÷ng vµ ch−a ®¶m ®−¬ng ®−îc vai trß thùc tÕ nh− nã ph¶i cã. ë nhiÒu vïng d©n téc thiÓu sè hiÖn nay, trong ®ã cã vïng d©n téc Kh¬ mó ë huyÖn Kú S¬n - NghÖ An, tØ lÖ ng−êi d©n giao tiÕp thµnh th¹o ®−îc b»ng tiÕng ViÖt vÉn kh«ng cao, thËm chÝ rÊt thÊp. §iÒu nµy ®· ¶nh h−ëng kh«ng Ýt ®Õn sù ph¸t triÓn v¨n ho¸, gi¸o dôc t¹i ®Þa ph−¬ng. VËy thùc tÕ nµy lµ nh− thÕ nµo vµ cã nguyªn do tõ ®©u? Kú S¬n lµ mét huyÖn miÒn nói vïng biªn giíi xa nhÊt cña tØnh NghÖ An, cã hoµn c¶nh t−¬ng tù nh− tÊt c¶ c¸c huyÖn miÒn nói khã kh¨n cña c¶ n−íc. T¹i c¸c b¶n lµng xa x«i, hÎo l¸nh còng gÆp t×nh tr¹ng chung th−êng xuÊt hiÖn lµ ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè sö dông ng«n ng÷ cßn chªnh lÖch, ®Æc biÖt lµ tr×nh ®é tiÕng ViÖt rÊt thÊp. ë ®©y, tiÕng ViÖt vÉn cßn lµ mét trë ng¹i, lµ “hµng rµo ng«n ng÷” ®èi víi ®ång bµo, ®Æc biÖt lµ ®èi víi häc sinh. Thùc tÕ Êy còng ®· vµ ®ang diÔn ra ë vïng ng−êi Kh¬ mó trong ®Þa bµn huyÖn. HiÖn nay, viÖc ®Èy m¹nh chÊt l−îng gi¸o dôc vµ tr×nh ®é v¨n ho¸ ®èi víi häc sinh c¸c d©n téc thiÓu sè, trong ®ã cã ng−êi Kh¬ mó, vÉn ®ang lµ mét tr¨n trë vµ lµ nçi lo l¾ng cña ngµnh gi¸o dôc vµ c¸c cÊp chÝnh quyÒn ë huyÖn Kú S¬n nãi riªng vµ cña tØnh NghÖ An nãi chung. VËy cÇn ¸p dông biÖn ph¸p nµo ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nãi trªn? Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 7  Lµ con em ng−êi Th¸i - mét d©n téc thiÓu sè ch−a ph¸t triÓn, sinh ra vµ lín lªn ë mét vïng cao cña huyÖn Kú S¬n, t¸c gi¶ cña ®Ò tµi nµy ®· tõ l©u c¶m thÊy day døt tr−íc c©u hái lµ lµm sao gióp ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè ë quª h−¬ng m×nh cã mét sù ph¸t triÓn c©n b»ng vµ ®ång ®Òu vÒ mäi mÆt, so víi vïng xu«i vµ so víi c¸c d©n téc kh¸c. ThiÕt nghÜ muèn thùc hiÖn ®−îc môc tiªu ®ã th× mét trong nh÷ng vÊn ®Ò träng t©m ®Æt ra lµ: ph¶i ph¸t triÓn dång ®Òu kh¶ n¨ng sö dông c¸c ng«n ng÷, ®Æc biÖt chó träng n©ng cao kh¶ n¨ng sö dông tiÕng ViÖt vµ t×m c¸ch b¶o tån, ph¸t triÓn tiÕng mÑ ®Î cña c¸c d©n téc thiÓu sè, trong ®ã cã ng−êi Kh¬ mó ë Kú S¬n. Tõ thùc tÕ nh− trªn, ®Ò tµi nghiªn cøu “ T×nh h×nh sö dông ng«n ng÷ ë vïng ®ång bµo Kh¬ mó huyÖn Kú S¬n - NghÖ An” ®· ®−îc chän lµm h−íng nghiªn cøu trong kho¸ luËn nµy. 2. lÞch sö nghiªn cøu Trong danh môc c¸c c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ d©n téc häc, cã thÓ gÆp nhiÒu tµi liÖu vÒ c¸c khÝa c¹nh v¨n ho¸ kh¸c nhau cña c¸c téc ng−êi trªn ®Êt n−íc ta. Trong ®ã, ta gÆp sù quan t©m ®Æc biÖt ®−îc dµnh cho ng−êi Kh¬ mó - mét d©n téc cã sè d©n t−¬ng ®èi Ýt, tr×nh ®é v¨n ho¸, x· héi cßn ë møc thÊp, ®êi sèng kinh tÕ cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n ë ViÖt Nam. Cã thÓ kÓ tíi mét sè c«ng tr×nh tiªu biÓu nh−: TrÇn B×nh“NghÒ ®an cña ng−êi Kh¬ mó ë T©y B¾c”, T¹p chÝ D©n téc häc, sè 1/ 1995. TrÇn TÊt Chñng “V¨n ho¸ vËt chÊt cña ng−êi Kh¬ mó ViÖt Nam”, Nxb V¨n ho¸ d©n téc, 2005, H. V−¬ng Hoµng Tuyªn “C¸c d©n téc nguån gèc Nam ¸ ë miÒn b¾c ViÖt Nam”, Nxb Gi¸o dôc, 1963, H. §Æng Nghiªm V¹n“Nh÷ng nhãm d©n téc thuéc ng÷ hÖ Nam ¸ ë T©y B¾c ViÖt Nam”, Nxb Khoa häc x· héi,1972, H. Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 8 ViÖn D©n téc häc“C¸c d©n téc Ýt ng−êi ë ViÖt Nam” (c¸c tØnh phÝa b¾c), Nxb Khoa häc x· héi, 1978, H. ... §ã thËt sù lµ nh÷ng nghiªn cøu rÊt c«ng phu tõ ph−¬ng diÖn d©n téc häc, lµ nh÷ng tµi liÖu hÕt søc quý b¸u ®Ó tham kh¶o trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn khãa luËn. LÇn theo dÊu ch©n cña c¸c nhµ nghiªn cøu vÒ víi huyÖn Kú S¬n, ta còng gÆp ®−îc mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi t¹i ®Þa ph−¬ng nµy cã liªn quan tíi ng−êi Kh¬ mó nh−: NhiÒu t¸c gi¶, “§Æc tr−ng v¨n hãa vµ truyÒn thèng c¸ch m¹ng c¸c d©n téc ë Kú S¬n, NghÖ An”, Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, 1995, H. La C«ng ý, Vâ Mai Ph−¬ng “NghÒ ®an l¸t cña ng−êi Kh¬ mó ë §Ønh S¬n I trong c¬ chÕ thÞ tr−êng”, T¹p chÝ D©n téc häc sè 2/ 2004. ... Cho ®Õn nay, thùc tÕ ch−a nhiÒu ng−êi quan t©m tíi t×nh h×nh sö dông ng«n ng÷ cña c¸c d©n téc thiÓu sè ë huyÖn Kú S¬n. Ta chØ gÆp mét sè ý kiÕn trong mét vµi b¸o c¸o cña Uû ban nh©n d©n tØnh NghÖ An, víi nh÷ng ®¸nh gi¸, nhËn xÐt hÕt søc kh¸i qu¸t, chung chung, vÝ dô nh−: “B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c b¶o tån vµ ph¸t huy tiÕng nãi, ch÷ viÕt c¸c d©n téc thiÓu sè”, Hµ Néi, 11/ 2006. Trong b¸o c¸o nµy, chØ cã vµi dßng nãi vÒ tiÕng nãi, ch÷ viÕt cña ng−êi Kh¬ mó trong tØnh (cßn l¹i chñ yÕu nãi ®Õn c¸c d©n téc kh¸c). Trong hoµn c¶nh chung nh− vËy, cã thÓ xem vÊn ®Ò sö dông tiÕng ViÖt ë vïng ®ång bµo Kh¬ mó t¹i huyÖn Kú S¬n ®ang lµ mét bµi to¸n ch−a cã lêi gi¶i, mét nót th¾t ch−a ®−îc th¸o gì cña c¸c cÊp chÝnh quyÒn ë huyÖn Kú S¬n vµ cña c¶ tØnh NghÖ An nãi chung. Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 9 3. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô nghiªn cøu 3.1. môc ®Ých §Ò tµi nh»m miªu t¶ thùc tr¹ng sö dông ng«n ng÷ cña céng ®ång Kh¬ mó ë huyÖn Kú S¬n. Tõ thùc tÕ nµy, h−íng tíi viÖc ®Ò xuÊt ph−¬ng h−íng vµ nh÷ng biÖn ph¸p nh»m gióp ®ång bµo Kh¬ mó ë ®©y, cã kh¶ n¨ng b¶o tån vµ ph¸t huy tiÕng mÑ ®Î, còng nh− n¾m b¾t vµ sö dông tiÕng ViÖt cã hiÖu qu¶ h¬n. 3.2. NhiÖm vô XuÊt ph¸t tõ môc ®Ých nghiªn cøu trªn, ®Ò tµi cã nh÷ng nhiÖm vô cô thÓ nh− sau: Thø nhÊt lµ t×m hiÓu vµ tr×nh bµy thùc tÕ t×nh h×nh sö dông ng«n ng÷ (tiÕng mÑ ®Î Kh¬ mó, tiÕng Th¸i, tiÕng ViÖt) trong céng ®ång Kh¬ mó t¹i huyÖn Kú S¬n. Thø hai lµ t×m hiÓu c¸c chñ tr−¬ng vµ chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n−íc ®èi víi c¸c d©n téc ë ViÖt Nam, trong ®ã cã ng−êi Kh¬ mó, ®Æc biÖt lµ vÒ v¨n ho¸ , gi¸o dôc, mµ ®iÓm cÇn chó ý lµ chÝnh s¸ch ng«n ng÷ trong v¨n ho¸ vµ trong gi¸o dôc ®èi víi c¸c d©n téc thiÓu sè. Thø ba lµ trªn c¬ së t×nh h×nh thùc tÕ vµ c¸c chñ tr−¬ng, chÝnh s¸ch chung, thö ®Ò xuÊt ph−¬ng h−íng vµ c¸c biÖn ph¸p cô thÓ ®èi víi viÖc häc tËp vµ sö dông ng«n ng÷ trong céng ®ång Kh¬ mó t¹i huyÖn Kú S¬n. 4. ®èi t−îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu 4.1. §èi t−îng C¨n cø vµo môc ®Ých vµ nhiÖm vô nãi trªn, ®Ò tµi sÏ t×m hiÓu vÒ ng−êi Kh¬ mó ë huyÖn Kú S¬n (tØnh NghÖ An) vµ thùc tÕ sö dông ng«n ng÷ cña hä, víi hai ®èi t−îng sö dông ng«n ng÷ lµ ng−êi lín vµ trÎ em. 4.2. Ph¹m vi §Ò tµi tiÕn hµnh c¸c néi dung nghiªn cøu t¹i huyÖn Kú S¬n, tØnh NghÖ An, nh−ng tËp trung vµo ba b¶n tiªu biÓu ®−îc chän kh¶o s¸t chÝnh lµ b¶n Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 10 Nh·n Cï, b¶n Nh·n Lú vµ b¶n Xa Vang - x· Tµ C¹, lµ nh÷ng b¶n vïng biªn chØ cã riªng ng−êi Kh¬ mó sinh sèng, ®ång thêi lµ nh÷ng b¶n nghÌo nhÊt cña x·. Tµ C¹ lµ mét trong nh÷ng x· tËp trung ®«ng ng−êi Kh¬ mó nhÊt ë Kú S¬n. Nghiªn cøu vÒ t×nh h×nh sö dông ng«n ng÷ cã thÓ cã nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau, nh−ng ë ®©y ®Ò tµi chØ chØ giíi h¹n nghiªn cøu t×nh h×nh sö dông ng«n ng÷ trong ®êi sèng h»ng ngµy vµ trong gi¸o dôc víi ®èi t−îng chÝnh lµ céng ®ång ng−êi Kh¬ mó trong ®Þa bµn ba b¶n kÓ trªn. 5. Ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ò tµi ¸p dông c¸c ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu sau: Ph−¬ng ph¸p ng«n ng÷ häc ®iÒn d·: kÕt hîp quan s¸t thùc tÕ víi pháng vÊn vµ ®iÒu tra b»ng b¶ng hái ®Ó thu thËp c¸c t− liÖu thùc tÕ sinh ®éng phôc vô cho ®Ò tµi. Ph−¬ng ph¸p miªu t¶: tr×nh bµy thùc tr¹ng vµ rót ra nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vÒ bøc tranh sö dông ng«n ng÷ ë céng ®ång Kh¬ mó trong ®êi sèng x· héi, kinh tÕ, v¨n ho¸ ®Þa ph−¬ng. Ph−¬ng ph¸p thèng kª: sö dông c¸c c¸ch tÝnh ®Õm c¸c sè liÖu cã ®−îc qua kh¶o s¸t, lÊy ®ã lµm c¬ së kh¸ch quan ®Ó ®¸nh gi¸ vµ nhËn xÐt. 6. Bè côc cña ®Ò tµi Ngoµi phÇn Më ®Çu, KÕt luËn vµ Phô lôc, ®Ò tµi bao gåm ba ch−¬ng: Ch−¬ng 1: Mét sè ®Æc ®iÓm vÒ huyÖn Kú S¬n - tØnh NghÖ An vµ vÒ ng−êi Kh¬ mó ë Kú S¬n Ch−¬ng 2: Sö dông ng«n ng÷ trong céng ®ång Kh¬ mó ë Kú S¬n Ch−¬ng 3: Nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng sö dông ng«n ng÷ trong céng ®ång Kh¬ mó ë Kú S¬n ë phÇn Phô lôc, ngoµi mét sè h×nh ¶nh vÒ c¶nh quan vïng ng−êi Kh¬ mó, cßn cã mét sè bµi chÝnh t¶ cña c¸c em häc sinh, c¸c mÉu phiÕu ®iÒu tra, c¸c c©u hái phôc vô kh¶o s¸t thùc tÕ. Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 87 Th− môc tham kh¶o 1. TrÇn B×nh (2007), V¨n ho¸ c¸c d©n téc thiÓu sè vïng T©y B¾c, Tr−êng §¹i häc V¨n ho¸ Hµ Néi, H. 2. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o (2002), H−íng dÉn d¹y tËp nãi tiÕng ViÖt cho häc sinh d©n téc. Nxb Gi¸o dôc, H. 3. Bé gi¸o dôc vµ ®µo t¹o: Héi th¶o quèc gia cñng cè vµ ph¸t triÓn gi¸o dôc cho con em ®ång bµo c¸c d©n téc vïng cao phÝa b¾c, Lµo cai 7 - 8/ 1994. 4. Bé GD §T - UNICEF - UBDT: Kû yÕu héi nghÞ quèc gia, chÝnh s¸ch, chiÕn l−îc sö dông vµ d¹y - häc tiÕng d©n téc, tiÕng ViÖt cho c¸c d©n téc thiÓu sè, HN 11/ 2004. 5. B¸o c¸o tæng kÕt c«ng t¸c b¶o tån vµ ph¸t huy tiÕng nãi, ch÷ viÕt c¸c d©n téc thiÓu sè tØnh NghÖ An, trong Héi nghÞ tæng kÕt c«ng t¸c b¶o tån vµ ph¸t huy tiÕng nãi ch÷ viÕt c¸c d©n téc thiÓu sè ë Hµ Néi, 11/ 2006. 6. TrÇn TÊt Chñng (2005), V¨n ho¸ vËt chÊt ng−êi Kh¬ mó ë ViÖt Nam, Nxb V¨n ho¸ d©n téc, H. 7. NguyÔn V¨n Lîi (2000), Mét sè vÊn ®Ò chÝnh s¸ch ng«n ng÷ ë c¸c quèc gia ®a d©n téc, T/ c Ng«n ng÷ sè 1. 8. Hoµng V¨n Ma (2002), VÒ ng«n ng÷ c¸c d©n téc thiÓu sè ë ViÖt Nam (c¸c ng«n ng÷ phÝa b¾c), Nxb Khoa häc x· héi, H. 9. NhiÒu t¸c gi¶ (1995), §Æc tr−ng v¨n ho¸ truyÒn thèng c¸ch m¹ng c¸c d©n téc ë Kú S¬n, NghÖ An, Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, H. 10. Lª B¸ Th¶o (1977), Thiªn nhiªn ViÖt Nam, Nxb Khoa häc kü thuËt, H. 11. T¹ V¨n Th«ng (1993), Mèi quan hÖ gi÷a ch÷ viÕt vµ tiÕng nãi c¸c d©n téc thiÓu sè víi ch÷ vµ tiÕng ViÖt, Trong: ViÖn ng«n ng÷ häc, nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch ng«n ng÷ ë ViÖt Nam, Nxb Khoa häc x· héi, H. Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 88 12. T¹ V¨n Th«ng, NguyÔn V¨n Lîi (2003), H−íng dÉn d¹y kÕt hîp tiÕng ViÖt vµ tiÕng d©n téc thiÓu sè, Nxb ThuËn Ho¸, HuÕ. 13. T¹ V¨n Th«ng (2008), Bèn m−¬i n¨m nghiªn cøu ng«n ng÷ c¸c d©n téc thiÓu sè ë ViÖt Nam ë ViÖn ng«n ng÷ häc, T/c Ng«n ng÷ sè 12 (235)/ 2008. 14. Hoµng TuÖ (2001): - VÒ chÝnh s¸ch ng«n ng÷ nªn cã ë ViÖt Nam ®èi víi c¸c d©n téc thiÓu sè - Ng«n ng÷ d©n téc, ng«n ng÷ quèc gia, ng«n ng÷ thÕ giíi - VÒ vÊn ®Ò song ng÷ - Tõ song ng÷ bÊt b×nh ®¼ng tíi song ng÷ c©n b»ng Trong: Hoµng TuÖ, TuyÓn tËp Ng«n ng÷ häc, Nxb §¹i häc Quèc gia TP. HCM. 15. Trung t©m Khoa häc x· héi vµ Nh©n v¨n Quèc gia (2002), C¶nh huèng vµ chÝnh s¸ch ng«n ng÷ ë ViÖt Nam, Nxb Khoa häc x· héi, H. 16. Uû ban Khoa häc x· héi ViÖt Nam (1984), Ng«n ng÷ c¸c d©n téc thiÓu sè ë ViÖt Nam vµ chÝnh s¸ch ng«n ng÷, Nxb Khoa häc x· héi, H. 17. UNESCO (2005) TiÕng mÑ ®Î tr−íc tiªn: Ch−¬ng tr×nh xo¸ mï ch÷ dùa vµo céng ®ång cho c¸c c¶nh huèng ng«n ng÷ thiÓu sè ë Ch©u ¸, H. 18. Uû ban d©n téc (2006), Tµi liÖu héi nghÞ tæng kÕt c«ng t¸c b¶o tån vµ ph¸t huy tiÕng nãi , ch÷ viÕt c¸c d©n téc thiÓu sè, H. 19. §Æng Nghiªm V¹n (1972), Nh÷ng nhãm d©n téc thuéc ng÷ hÖ Nam ¸ ë T©y B¾c ViÖt Nam, Nxb Khoa häc x· héi, H. 20. ViÖn Khoa häc gi¸o dôc (2001), Néi dung ph−¬ng ph¸p vµ h×nh thøc tæ chøc d¹y häc ë vïng c¸c d©n téc, Nxb §¹i häc Quèc gia, H. 21. ViÖn Ng«n ng÷ häc (1993), Nh÷ng vÊn ®Ò chÝnh s¸ch ng«n ng÷ ë ViÖt Nam, Nxb Khoa häc x· héi, H. Khãa luËn tèt nghiÖp khãa häc 2006 - 2010 Sinh viªn: §Æng LÖ Thñy Líp VHDT 12C 89 22. ViÖn Ng«n ng÷ häc (1997), C¶nh huèng vµ chÝnh s¸ch ng«n ng÷ ë c¸c quèc gia ®a d©n téc, Nxb Khoa häc x· héi, H. 23. ViÖn Ng«n ng÷ häc (2002), C¶nh huèng vµ chÝnh s¸ch ng«n ng÷ ë ViÖt Nam, Nxb Khoa häc x· héi, H.