Khóa luận Xây dựng website eMobile online

çi, t¨ng thªm tÝnh th©n thiÖn víi ng­êi dïng. 1.3. T×m hiÓu vÒ th­¬ng m¹i ®iÖn tö 1.3.1. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ g×? Th­¬ng m¹i ®iÖn tö (E-commerce) lµ h×nh th¸i ho¹t ®éng kinh doanh b»ng c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÖn tö; lµ viÖc trao ®æi “th«ng tin” th«ng qua c¸c ph­¬ng diÖn c«ng nghÖ ®iÖn tö. Ho¹t ®éng kinh doanh bao gåm: qu¶ng c¸o, giao dÞch, mua b¸n, thanh to¸n, ®Æt hµng vµ giao hµng. C¸c øng dông kinh doanh trªn Internet ®­îc chia lµm 4 møc ®é kh¸c nhau: -Brochuware: Qu¶ng c¸o trªn Internet. §­a th«ng tin lªn m¹ng d­íi mét Website giíi thiÖu c«ng ty, s¶n phÈm. HÇu hÕt c¸c øng dông Internet ë ViÖt Nam ®Òu ë d¹ng nµy. -Ecommerce: Th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Lµ c¸c øng dông cho phÐp trao ®æi gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n, hç trî kh¸ch hµng vµ qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu kh¸ch hµng hoµn toµn trªn m¹ng. §©y chÝnh lµ h×nh thøc giao dÞch gi÷a ng­êi b¸n vµ ng­êi mua (Business To Customer-B2C). M« h×nh nµy sö dông h×nh thøc kinh doanh kh«ng cã chøng tõ. Ng­êi tiªu dïng vµo Website, chän c¸c s¶n phÈm cÇn mua, cung cÊp th«ng tin c¸ nh©n cÇn thiÕt b»ng c¸ch ®iÒn vµo c¸c form ®Þnh s½n trªn Website, chän h×nh thøc thanh to¸n ®iÖn tö, c¸ch vËn chuyÓn hµng ho¸,… Khi ®ã kh¸ch hµng coi nh­ ®· ®Æt hµng xong, chØ chê c«ng ty giao hµng. T¹i phÇn qu¶n lý cña c«ng ty sÏ cã mét ch­¬ng tr×nh xö lý th«ng tin mua b¸n tù ®éng, kiÓm tra th«ng tin kh¸ch hµng vÒ vÊn ®Ò thanh to¸n, c¸c h×nh thøc vËn chuyÓn hµng ho¸… -eBusiness: Kinh doanh ®iÖn tö. Lµ øng dông cho phÐp giao dÞch gi÷a doanh nghiÖp nµy víi doanh nghiÖp kh¸c vµ kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp ®ã (Business To Business-B2B). B2B bao gåm c¸c øng dông nh­ thÞ tr­êng ¶o, qu¶n lý quan hÖ kh¸ch hµng... -eEnterprise: Doanh nghiÖp ®iÖn tö. Mét sè doanh nghiÖp øng dông c¶ B2C vµ B2B. C¸c doanh nghiÖp nµy ®­îc gäi lµ eEnterprise. §· cã mét sè doanh nghiÖp ë n­íc ta tham gia vµo ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ®iÖn tö. Song ®Ó khai th¸c hÕt c¬ héi mµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®em l¹i th× cßn rÊt Ýt doanh nghiÖp ë ViÖt Nam lµm ®­îc. §iÒu nµy còng kh«ng cã g× khã hiÓu v× chóng ta míi chØ b­íc vµo C«ng nghÖ Th«ng tin ®­îc h¬n mét thËp kû, tham gia m¹ng Internet ®­îc mét thêi gian ch­a dµi nªn nhËn thøc cña chóng ta cßn nhiÒu h¹n chÕ, h¬n n÷a c¬ së h¹ tÇng c«ng nghÖ, nhËn thøc cña nh©n d©n, ®iÒu kiÖn x· héi trë thµnh nh÷ng rµo c¶n rÊt lín. Do ®ã môc tiªu ®Ò tµi nµy ®Æt ra nh»m khai th¸c c¸c c¬ héi míi mµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö mang l¹i. M« h×nh øng dông mµ ®Ò tµi nµy sö dông chÝnh lµ m« h×nh B2C- th­¬ng m¹i ®iÖn tö. §Ó b¾t ®Çu b»ng th­¬ng m¹i ®iÖn tö, nhµ kinh doanh cÇn ph¶i thiÕt lËp quan hÖ cña m×nh víi kh¸ch hµng trªn Internet, b¸n hµng qua Internet, hç trî kh¸ch hµng qua Internet vµ qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu kh¸ch hµng qua Internet. Nh­ng tr­íc tiªn chóng ta h·y t×m hiÓu xem th­¬ng m¹i ®iÖn tö sÏ mang l¹i nh÷ng lîi Ých c¬ b¶n g×? 1.3.2. Lîi Ých cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong ®êi sèng x· héi v× ®ã lµ nh÷ng ph­¬ng thøc giao dÞch nhanh nhÊt, hiÖu qu¶ nhÊt vµ tËn dông ®­îc tèi ®a mäi nguån lùc. Cã thÓ nãi, Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ sù kÕt hîp cña nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt vµo viÖc kinh doanh. V× th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®­îc tiÕn hµnh trªn m¹ng nªn kh«ng bÞ ¶nh h­ëng bëi kho¶ng c¸ch ®Þa lý, do ®ã dï b¹n cã lµ nhµ cung cÊp nhá hay lín th× ®iÒu ®ã còng kh«ng ¶nh h­ëng g×, b¹n vÉn ®­îc biÕt ®Õn nhê tÝnh toµn cÇu cña m¹ng. Kh¸ch hµng còng cã nhiÒu sù lùa chän h¬n nhê m¹ng m¸y tÝnh cung cÊp cho hä. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®em l¹i sù hiÖn diÖn trªn toµn cÇu cho nhµ cung cÊp vµ lùa chän toµn cÇu cho kh¸ch hµng. Nhê th­¬ng m¹i ®iÖn tö mµ c¸c nhµ cung cÊp ®· tiÕp cËn gÇn h¬n víi kh¸ch hµng, ®iÒu ®ã còng ®ång nghÜa víi viÖc t¨ng chÊt l­îng dÞch vô cho ng­êi tiªu dïng. Trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö, ng­êi b¸n vµ ng­êi mua kh«ng gÆp nhau trùc tiÕp mµ th«ng qua m¹ng, do ®ã vÊn ®Ò cËp nhËt th«ng tin cho c¸c bªn sÏ nhanh h¬n. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ hÖ thèng kh«ng chØ giao dÞch trùc tiÕp sinh lîi xung quanh ho¹t ®éng mua b¸n hµng vµ dÞch vô mµ c¶ c¸c giao dÞch gi¸n tiÕp hç trî sinh lîi nh­ kÝch thÝch mét nhu cÇu vÒ hµng ho¸ vµ dÞch vô, cung cÊp c¸c dÞch vô kh¸ch hµng vµ hç trî b¸n hµng, t¹o m«i tr­êng truyÒn th«ng thuËn lîi gi÷a c¸c bªn kinh doanh. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö thay ®æi theo chiÒu h­íng tÝch cùc m«i tr­êng néi bé mét doanh nghiÖp, c¶i thiÖn c¸c mèi quan hÖ kh¸ch hµng vµ lo¹i bá c¸c trë ng¹i vÒ mÆt kh«ng gian vµ thêi gian. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö tËn dông c¸c ­u ®iÓm vµ cÊu tróc cña th­¬ng m¹i truyÒn thèng ®ång thêi bæ sung tÝnh mÒm dÎo ®­îc ®­a ra bëi c¸c m¹ng ®iÖn tö. Nh­ vËy vÊn ®Ò ®Æt ra lµ chóng ta ph¶i tËn dông tÊt c¶ nh÷ng ­u thÕ ®ã cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö nh­ thÕ nµo ®Ó cã thÓ ®­a l¹i lîi nhuËn vµ sù thuËn tiÖn nhÊt trong kinh doanh trùc tuyÕn. Mét ®Æc tr­ng quan träng cña th­¬ng m¹i ®iÖn tö ®ã lµ thanh to¸n ®iÖn tö. 1.3.3. Thanh to¸n ®iÖn tö Internet ®em l¹i c¬ héi kinh doanh rÊt lín cho c¸c doanh nghiÖp. Nh­ng khi kinh doanh trªn m¹ng doanh nghiÖp cã thÓ sÏ ph¶i gÆp nhiÒu khã kh¨n. §Æc biÖt lµ trong viÖc thiÕt lËp hÖ thèng thanh to¸n còng nh­ hÖ thèng qu¶n lý c¸c giao dÞch mét c¸ch hiÖu qu¶, tin cËy vµ an toµn nhÊt. Thanh to¸n ®iÖn tö sÏ gióp chóng ta th¸o gì ®­îc nh÷ng khã kh¨n vµ ®­a tíi thµnh c«ng.  Khi nãi tíi thanh to¸n ®iÖn tö lµ toµn bé qu¸ tr×nh tiÕn hµnh kinh doanh vµ qu¶n lý mäi giao dÞch th«ng qua mét hÖ thèng thanh to¸n mµ b¹n chØ cÇn mét chiÕc m¸y vi tÝnh víi mét tr×nh duyÖt vµ kÕt nèi m¹ng. Toµn bé qu¸ tr×nh tõ lóc kh¸ch hµng ®Æt hµng, thanh to¸n cho ®Õn khi b¹n göi hµng, nhËn tiÒn vµ c¶m ¬n kh¸ch hµng ®Òu ®­îc tù ®éng ho¸. Thanh to¸n ®iÖn tö kh«ng chØ thuËn tiÖn cho ng­êi mua mµ cßn thuËn tiÖn cho chÝnh b¶n th©n ng­êi b¸n: Ng­êi b¸n hµng kh«ng ph¶i th­êng xuyªn ®i ®Õn ng©n hµng (v× mäi thø ®Òu ®­îc göi tù ®éng), kh«ng ph¶i lo l¾ng qu¸ nhiÒu vÒ vÊn ®Ò Marketting, vµ mÆt kh¸c dÔ theo dâi viÖc b¸n hµng h¬n, ®iÒu quan träng ë ®©y lµ viÖc dïng thÎ tÝn dông th× sÏ kh«ng cã sÐc khèng v× nã gÇn nh­ nhËn tiÒn mÆt vËy. HiÖn nay trªn thÕ giíi cã rÊt nhiÒu c«ng ty cung cÊp dÞch vô nµy, vÝ dô nh­ Planet Payment, Total Merchant Services, Merchant Exchange Service… §Ó sö dông dÞch vô thanh to¸n ®iÖn tö b¹n cÇn cã mét Merchant Account vµ mét Payment Gateway. - Merchant Account: lµ mét tµi kho¶n ng©n hµng ®¨c biÖt, cho phÐp b¹n khi kinh doanh cã thÓ chÊp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông. ViÖc thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông chØ cã thÓ tiÕn hµnh th«ng qua tµi kho¶n nµy. - Payment Gateway: lµ mét ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm. PhÇn mÒm nµy chuyÓn d÷ liÖu cña c¸c giao dÞch tõ Website cña ng­êi b¸n sang trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông ®Ó hîp thøc ho¸ qu¸ tr×nh thanh to¸n thÎ tÝn dông. Kh¸c víi qu¸ tr×nh mua b¸n truyÒn thèng, trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö, viÖc ®Æt hµng cña kh¸ch hµng ®­îc thùc hiÖn tù ®éng, ngay sau khi kh¸ch hµng ®Æt hµng: ThÎ tÝn dông sÏ ®­îc chÊp nhËn khi kh¸ch hµng ®îi vµi gi©y tr­íc mµn h×nh. TiÒn ®­îc göi vµo tµi kho¶n ng©n hµng cña c«ng ty. §¬n ®Æt hµng sÏ ®­îc Email cho c«ng ty vËn chuyÓn vµ hä sÏ chuyÓn hµng ho¸ tíi cho kh¸ch hµng. Mét b¶n x¸c nhËn ®¬n ®Æt hµng sÏ ®­îc göi tíi kh¸ch hµng b»ng ®­êng Email. Lêi c¶m ¬n kh¸ch hµng ®­îc tù ®éng göi ®i. §Ó minh ho¹ cho qu¸ tr×nh thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông, chóng ta sÏ xÐt quy tr×nh thanh to¸n thÎ tÝn dông qua Planet Payment - dÞch vô thanh to¸n thÎ tÝn dông tèt nhÊt vµ cã uy tÝn nhÊt hiÖn nay. Qu¸ tr×nh giao dÞch Giao dÞch t¹i trang Web CSDL ®¬n vÞ ph¸t hµnh thÎ tÝn dông (1) (5) (2) M¸y chñ Planet Payment Trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ (6) (4) (3) H×nh 1.1. S¬ ®å qu¸ tr×nh giao dÞch Giao dÞch ®­îc chuyÓn tõ website cña ng­êi b¸n tíi m¸y chñ cña Planet Payment. Planet Payment chuyÓn giao dÞch sang trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ. Trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ sÏ hái ý kiÕn c¬ së d÷ liÖu ph¸t hành thÎ tÝn dông. §¬n vÞ ph¸t hành thÎ sÏ kh­íc tõ hoÆc chÊp nhËn giao dÞch và chuyÓn kÕt qu¶ / m· sè hîp ph¸p ng­îc trë l¹i cho trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông. Trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ sÏ chuyÓn kÕt qu¶ giao dÞch sang cho Planet Payment. M¸y chñ Planet Payment l­u tr÷ kÕt qu¶ và chuyÓn tr¶ l¹i cho kh¸ch hàng/ ng­êi b¸n. b- Qu¸ tr×nh thanh to¸n thÎ tÝn dông 1) M¸y chñ Planet Payment tù ®éng chuyÓn c¸c ®ît giao dÞch sang trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ. 2) Trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ göi tíi c¬ së d÷ liÖu ®¬n vÞ ph¸t hành thÎ tÝn dông. 3) §¬n vÞ ph¸t hành thÎ tÝn dông x¸c minh giao dÞch, chuyÓn kÕt qña, tiÒn sang trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ. 4) Trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ sÏ chuyÓn kÕt qu¶ qu¸ tr×nh giao dÞch và tiÒn sang Planet Payment. 5) Planet Payment chuyÓn kÕt qu¶ giao dÞch tíi ng­êi b¸n và chuyÓn tiÒn tíi tài kho¶n ng©n hàng cña ng­êi b¸n. Ng©n hµng (5) M¸y chñ Planet Payment CSDL ®¬n vÞ ph¸t hµnh thÎ tÝn dông (3) (1) (2) (4) Trung t©m thanh to¸n thÎ tÝn dông quèc tÕ H×nh 1.2. S¬ ®å qu¸ tr×nh thanh to¸n 1.3.4. B¶o mËt Khi mét doanh nghiÖp b­íc vµo kinh doanh b»ng con ®­êng th­¬ng m¹i ®iÖn tö th× vÊn ®Ò quan träng nhÊt cÇn quan t©m ®ã chÝnh lµ ®¶m b¶o tÝnh an toµn th«ng tin. Ng­êi ta th­êng nãi kh¸ch hµng lµ ng­êi gÆp nhiÒu rñi ro khi giao dÞch trùc tuyÕn nh­ng trªn thùc tÕ kh«ng chØ cã kh¸ch hµng mµ chÝnh nhµ kinh doanh l¹i lµ n¹n nh©n cña c¸c qu¸ tr×nh thanh to¸n thÎ tÝn dông trªn Internet. Bëi v× khi b¸n hµng qua m¹ng hä kh«ng cã thêi gian ®Ó kiÓm tra nh÷ng th«ng tin cña kh¸ch hµng, ®Þa chØ email vµ ®Þa chØ liªn l¹c cã thÓ x¶y ra nh÷ng sai sãt nh­ thÎ tÝn dông. Cã mét ®iÒu c¬ b¶n ë ®©y lµ, ng­êi b¸n kiÓm tra thÎ b»ng c¸ch cho thÎ vµo m¸y ®äc thÎ vµ sè thÎ ®­îc nhËp. Qu¸ tr×nh nµy nh»m kiÓm tra xem sè tiÒn cña kh¸ch hµng cã ®ñ tiÒn ®Ó mua hµng hay kh«ng chø kh«ng tuyÖt ®èi ®¶m b¶o kh«ng cã gian lËn trong thÎ. Ngoµi ra sè thÎ tÝn dông dÔ bÞ mÊt vµ thËm chÝ cã thÓ ph¸t sinh ra nhiÒu sè thÎ míi. Qu¸ tr×nh giao dÞch trªn Internet kh«ng ph¶i lµ qu¸ tr×nh giao dÞch trùc tiÕp mÆt ®èi mÆt nªn ®©y còng lµ nguyªn nh©n t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kÎ trém dÔ dµng ho¹t ®éng. §Ó ®¶m b¶o tÝnh an toµn th«ng tin cho kh¸ch hµng còng nh­ c¸c nhµ kinh doanh trùc tuyÕn, tõ qu¸ tr×nh x©y dùng øng dông ph¶i thiÕt lËp c¸c chÕ ®é an toµn, còng nh­ trong qu¸ tr×nh qu¶n lý ph¶i lu«n kiÓm tra, ®èi chøng c¸c th«ng tin vÒ ng­êi sö dông (®Þa chØ kh¸ch hµng, email, ®¬n ®Æt hµng, tµi kho¶n, ...). Cã rÊt nhiÒu ý t­ëng vµ phÇn mÒm ®­îc ®­a ra nh»m gi¶i quyÕt vÊn ®Ò an toµn th«ng tin trong kinh doanh trùc tuyÕn. C¬ chÕ b¶o mËt PGP (Pretty Good Privacy): hÖ thèng m· ho¸ th­ viÖn ®iÖn tö vµ c¸c tÖp mµ b¹n muèn truyÒn ®i. C¬ chÕ b¶o mËt SSL (Secure Sockets Layer): §Ó ®¶m b¶o r»ng kh¸ch hµng cña b¹n ®­îc b¶o vÖ khi hä nhËp th«ng tin thÎ tÝn dông vµo trang b¸n hµng cña b¹n, payment gateway sÏ sö dông SSL ®Ó b¶o vÖ c¸c th«ng tin c¸ nh©n bao gåm c¶ sè thÎ tÝn dông khi chuyÓn sang payment gateway. Giao dÞch ®iÖn tö an toµn SET (Secure Electronic Transaction): §©y lµ tiªu chuÈn b¶o mËt míi nhÊt trong th­¬ng m¹i ®iÖn tö, ®­îc ph¸t triÓn bëi mét tËp ®oµn c¸c c«ng ty thÎ tÝn dông lín nh­ Visa, MasterCard vµ American Express còng nh­ c¸c ng©n hµng, c¸c c«ng ty bu«n b¸n trªn m¹ng vµ c¸c h·ng th­¬ng m¹i kh¸c nh»m lµm t¨ng kh¶ n¨ng an toµn cho c¸c giao dÞch trªn Internet. SET ®Æt c¸c mËt m· riªng cña c¶ ng­êi mua lÉn ng­êi b¸n trong cïng mét giao dÞch. §iÒu nµy cã nghÜa lµ mét ng­êi dïng b×nh th­êng cÇn c¸c mËt m· riªng cña hä vµ cÇn ph¶i d¨ng kÝ c¸c mËt m· nµy, hÖt nh­ c¸c m¸y chñ ph¶i lµm. Khi mét giao dÞch SET ®­îc x¸c nhËn uû quyÒn, mËt m· riªng cña ng­êi dïng sÏ cã chøc n¨ng nh­ mét ch÷ kÝ sè. Thùc tÕ nã gièng nh­ viÖc kÝ vµo phiÕu thanh to¸n trong nhµ hµng. Ch÷ kÝ sè chøng tá b¹n ®· ¨n theo thùc ®¬n vµ chÊp nhËn ho¸ ®¬n. HiÖn t¹i cã rÊt nhiÒu nhµ xö lý thanh to¸n, c¸c ng©n hµng, c¸c nhµ ph¸t hµnh thÎ, còng nh­ c¸c nhµ bu«n chÊp nhËn thanh to¸n b»ng thÎ tÝn dông. V× vËy, SET cã nghÜa lµ mçi ng­êi trong guång m¸y ®ã ®Òu cÇn mét chøng chØ. C¸c m¹ng xö lý thÎ tÝn dông ngµy nay hç trî sè hiÖu bèn ch÷ sè cho c¸c ng©n hµng, bèn ch÷ sè cho c¸c th­¬ng nh©n vµ m­êi hai ch÷ sè cho thÎ tÝn dông. §Ó xö lý SET, mçi sè hiÖu nµy ®Òu ph¶i kÌm theo mét c÷ sè ®­îc cÊp riªng ®Ó chøng tá t­ c¸ch cña nã, cßn c¸c m¹ng xö lý thÎ tÝn dông ph¶i xö lý tÊt c¶ c¸c ch÷ sè nµy. Ngoµi ra cßn cã c¸c phÇn mÒm kh¸c nh­ phÇn mÒm Antifraud vµ hÖ thèng IVS cña Cyber source gióp ng­êi sö dông cã thÓ kiÓm tra hµng lo¹t dÞch vô xö lý thÎ tÝn dông th«ng qua c¸c ®iÒu kho¶n chèng gian lËn cho tõng qu¸ tr×nh giao dÞch thÎ tÝn dông trªn Internet. Ch­¬ng 2 Ph©n tÝch vµ thiÕt kÕ hÖ thèng 2.1. Ph©n tÝch 2.1.1. Yªu cÇu hÖ thèng Website b¸n ®iÖn tho¹i di ®éng qua m¹ng chñ yÕu xö lý qu¸ tr×nh giao dÞch mua b¸n gi÷a cöa hµng vµ kh¸ch hµng lµ nh÷ng ng­êi sö dông Internet. Kh¸ch hµng kh«ng trùc tiÕp xem hµng vµ trao ®æi gi¸ c¶ víi ng­êi b¸n hµng mµ mäi ho¹t ®éng chØ thùc hiÖn gi¸n tiÕp th«ng qua m¹ng Internet. Do ®ã, ®Ó ®¶m b¶o ®­îc mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng th× website ph¶i ®¶m b¶o ®­îc c¸c yªu cÇu sau: Cho phÐp ng­êi dïng ®¨ng ký hÖ thèng víi vai trß kh¸ch hµng, nhµ cung cÊp. Cung cÊp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ c¸c lo¹i m¸y kh¸ch hµng muèn tham quan, c¸c lo¹i m¸y s¾p ra m¾t, cËp nhËt th«ng tin vÒ gi¸ c¶, chÕ ®é khuyÕn m·i,… cña cöa hµng ®Ó kh¸ch hµng tham kh¶o, cã th«ng b¸o râ hiÖn tr¹ng( cã hay ch­a cã), ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ c¸c lo¹i m¸y cò, gi¸ c¶ hîp lý, chÕ ®é b¶o hµnh… ®Ó kh¸ch hµng lùa chän. L­u tr÷ th«ng tin ®¨ng ký cña kh¸ch hµng (®¨ng ký thµnh viªn). Cho phÐp kh¸ch hµng ®Æt hµng qua Website, t×m kiÕm th«ng tin s¶n phÈm theo nh÷ng tiªu chÝ kh¸c nhau. Cho phÐp c¸c lo¹i ng­êi dïng kh¸c nhau hiÖu chØnh th«ng tin (trong ®iÒu kiÖn cho phÐp) khi cÇn thiÕt. H­íng dÉn ®Çy ®ñ vÒ c¸ch sö dông, kiÓm tra vµ b¶o qu¶n m¸y mét c¸ch tèt nhÊt cho kh¸ch hµng. Cung cÊp miÔn phÝ hoµn toµn mét sè theme, screen save, games… ®éc ®¸o cho kh¸ch hµng. Hç trî ng­êi qu¶n trÞ trong viÖc qu¶n lý hÖ thèng bao gåm: qu¶n lý th«ng tin cña tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng( kh¸ch hµng, ng­êi dïng quyÒn qu¶n trÞ), ®­îc quyÒn thªm, söa vµ xo¸ c¸c ®èi t­îng nµy, qu¶n lý c¸c th«ng tin ®Æt hµng vµ c¸c th«ng tin liªn quan. Hç trî trao ®æi th«ng tin lÉn nhau cña c¸c ®èi t­îng (kh¸ch hµng cã thÓ liªn hÖ, gãp ý víi c«ng ty…). §¶m b¶o tÝnh tiÖn dông vµ hiÖu qu¶: Trang Website ph¶i cã giao diÖn dÔ nh×n, dÔ sö dông, lu«n lu«n ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ c¸c lo¹i m¸y kh¸ch hµng muèn tham kh¶o (Ýt nhÊt lµ c¸c lo¹i §TD§ phæ biÕn trªn thÞ tr­êng). Quy tr×nh thanh to¸n ®¬n gi¶n, h×nh thøc thanh to¸n tiÖn lîi, chÝnh x¸c, an toµn, lu«n x¸c ®Þnh l¹i th«ng tin kh¸ch hµng tr­íc khi giao dÞch. B¶o mËt tèt: Vai trß cña tõng ®èi t­îng ph¶i ®­îc thÓ hiÖn râ rµng; chØ cã ng­êi qu¶n trÞ míi cã quyÒn quyÕt ®Þnh thªm hay xo¸ c¸c ®èi t­îng kh¸c; c¸c th«ng tin chung cña mçi ®èi t­îng do ®èi t­îng ®ã qu¶n lý. 2.1.2. Ho¹t ®éng cña cöa hµng ¶o Ho¹t ®éng cña cöa hµng ¶o bao gåm 3 ho¹t ®éng chÝnh: Ho¹t ®éng cña nhµ cung cÊp, ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng vµ ho¹t ®éng cña nhµ qu¶n lý, trong ®ã ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng vµ nhµ qu¶n lý lµ hai ho¹t ®éng chÝnh. a. Ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng Kh¸ch hµng lµ ®èi t­îng phôc vô chñ yÕu cña hÖ thèng, hä lµ nh÷ng ng­êi cã nhu cÇu sö dông c¸c dÞch vô cña hÖ thèng nh­ ®Æt hµng hay ®¨ng ký sö dông c¸c dÞch vô gia t¨ng. Mçi kh¸ch hµng sau khi ®¨ng ký sÏ cã mét Account, vµ mçi khi cÇn ®¨ng ký sö dông mét dÞch vô nµo ®ã hä chØ cÇn ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng vµ chän dÞch vô cÇn ®¨ng ký. HÖ thèng ph¶i ®¶m b¶o sao cho mçi khi kh¸ch hµng ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng hä cã thÓ hµi lßng vÒ nh÷ng th«ng tin mµ Website cung cÊp, víi c¸c thao t¸c ®­îc h­íng dÉn mét c¸ch chi tiÕt vµ dÔ hiÓu, ®ång thêi mäi th«ng tin mµ kh¸ch hµng cung cÊp ®¶m b¶o tÝnh an toµn. b. Ho¹t ®éng cña nhµ qu¶n trÞ Nhµ qu¶n trÞ chÞu tr¸ch nhiÖm qu¶n lý tÊt c¶ c¸c th«ng tin ng­êi dïng thuéc c¸c ®èi t­îng kh¸c nhau nh­ : chÊp nhËn ®¨ng ký cña mét c«ng ty lµm nhµ cung cÊp hµng ho¸, liªn hÖ víi nhµ cung cÊp khi cã ®¬n ®Æt hµng... Ngoµi ra, nhiÖm vô quan träng cña phÝa qu¶n trÞ trang Web lµ sau khi nhËn ®­îc ®¬n ®Æt hµng, nhµ qu¶n trÞ cã nhiÖm vô göi x¸c nhËn tíi ng­êi ®Æt hµng th«ng qua th«ng tin ®¨ng ký trong account vµ thùc hiÖn giao dÞch víi kh¸ch hµng. Th«ng qua website, nhµ qu¶n lý nhËn c¸c th«ng tin tõ phÝa kh¸ch hµng vµ ®ång thêi ph¶i ®­a th«ng tin vÒ s¶n phÈm, vÒ c¸c dÞch vô gia t¨ng lªn Internet b»ng mét giao diÖn th©n thiÖn, víi mét c¬ së d÷ liÖu phï hîp. Nh÷ng ho¹t ®éng ®ã cã thÓ ®­îc ph©n r· ra nh­ sau: Qu¶ng b¸ s¶n phÈm: C¸c mÆt hµng ®­îc l­u tr÷ trong mét c¬ së d÷ liÖu trùc tuyÕn, bao gåm c¸c th«ng tin vÒ mÉu m·, gi¸ c¶, c¸c tÝnh n¨ng, h·ng s¶n xuÊt,... ViÖc t¹o mét giao diÖn th©n thiÖn sÏ thu hót ®­îc sù chó ý cña ng­êi viÕng th¨m trang web vµ kho¶ng c¸ch gi÷a hÖ thèng víi kh¸ch hµng ®­îc xÝch l¹i gÇn h¬n. Giá hµng: Còng gièng nh­ h×nh thøc ®i mua hµng ë siªu thÞ, khi kh¸ch hµng ®· xem c¸c th«ng tin chi tiÕt vÒ s¶n phÈm vµ chän ®­îc mÆt hµng mµ m×nh võa ý, tªn, m· mÆt hµng, gi¸ c¶, sè l­îng cña s¶n phÈm sÏ ®­îc l­u vµo mét giá mua hµng, cho ®Õn khi kÕt thóc viÖc mua hµng kh¸ch hµng cã thÓ thªm hay lo¹i s¶n phÈm ra khái giá hµng còng nh­ Ên ®Þnh sè l­îng mçi s¶n phÈm, vµ c«ng viÖc cuèi cïng cÇn lµm lµ ®Æt hµng, bao gåm chän h×nh thøc thanh to¸n, h×nh thøc giao hµng. Qu¶n lý kh¸ch hµng: Qu¶n lý qu¸ tr×nh tõ khi ®Æt hµng cho ®Õn khi kÕt thóc hîp ®ång. Mçi kh¸ch hµng khi muèn ®Æt mua s¶n phÈm sÏ ®¨ng nhËp b»ng Account cña m×nh nÕu ng­êi ®ã lµ kh¸ch hµng th­êng xuyªn. Cßn trong tr­êng hîp kh¸ch hµng lÇn ®Çu tiªn ®¨ng kÝ mua hµng th× ph¶i ®¨ng nhËp hÖ thèng b»ng mét account míi. Nh÷ng lÇn sau muèn ®¨ng nhËp hÖ thèng th× kh¸ch hµng chØ viÖc ®¨ng nhËp b»ng tµi kho¶n cò cña m×nh. §èi víi nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn mua hµng cho c«ng ty sÏ ®­îc h­ëng ­u tiªn ®Æc biÖt. Tõ c¸c th«ng tin mµ kh¸ch hµng cung cÊp nhµ kinh doanh cã thÓ kiÓm tra c¸c th«ng sè (tµi kho¶n, ®Þa chØ, c¸c yªu cÇu...) ®· hîp lÖ ch­a ®Ó dùa vµo ®ã thùc hiÖn hîp ®ång mua b¸n vµ giao hµng ®óng hÑn. Ng­êi qu¶n trÞ còng ph¶i theo dâi nh÷ng ®¬n ®Æt hµng mµ kh¸ch hµng ®Æt mua ®· cã ch­a, hay ®· hÕt hay sè l­îng kh«ng ®ñ. Ng­êi qu¶n lý cã nhiÖm vô b¸o l¹i víi bé phËn kinh doanh ®Ó ®¸p ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña kh¸ch hµng hay kh«ng. Qu¶n lý s¶n phÈm: Khi cËp nhËt hµng, nhµ qu¶n trÞ nhËn mét danh môc hµng ho¸ tõ nhµ cung cÊp sau ®ã lËp thµnh ho¸ ®¬n nhËp vµ ghi xuèng file ho¸ ®¬n nhËp. S¶n phÈm lu«n ®­îc cËp nhËt (söa, thªm míi, xo¸…) vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm th­êng xuyªn. T­¬ng tù c¸c ho¸ ®¬n xuÊt mçi khi hµng b¸n ra còng ®­îc cËp nhËt th­êng xuyªn. Qu¶n lý giao dÞch vµ xö lý tranh chÊp : Qu¶n lý giao dÞch: HÇu hÕt c¸c t¸c vô thao t¸c trªn c¬ së d÷ liÖu ®Òu ®ßi hái giao dÞch. Bëi v× mçi t¸c vô th­êng ®­îc thøc hiÖn trªn nhiÒu b¶ng cña CSDL, trong khi ®ã viÖc thay ®æi trªn nhiÒu b¶ng trong cïng mét t¸c vô th­êng ®ßi hái viÖc thay ®æi hoÆc thµnh c«ng trªn tÊt c¶ c¸c b¶ng hoÆc kh«ng b¶ng nµo ®­îc phÐp thay ®æi, do ®ã ph¶i qu¶n lý giao dÞch. Xö lý tranh chÊp: Khi hai hay nhiÒu kh¸ch hµng ®¨ng ký mua cïng mét mÆt hµng nµo ®ã vµ yªu cÇu ®­îc giao hµng vµo cïng mét thêi ®iÓm th× sÏ dÉn ®Õn tranh chÊp. C¸ch gi¶i quyÕt ë ®©y lµ ®­a ra mét danh s¸ch ®é ­u tiªn. Cã thÓ lµ ­u tiªn cho nh÷ng ng­¬i mua hµng nhiÒu h¬n (tæng gi¸ trÞ cña toµn mÆt hµng trong ®¬n ®Æt hµng), hay ­u tiªn cho nh÷ng ng­êi ë gÇn kho hµng h¬n... ViÖc ®­a vµo ®é ­u tiªn dùa vµo lîi Ých mµ kh¸ch hµng ®ãng gãp cho c«ng ty.ViÖc chän nh÷ng ®¬n ®Æt hµng cã gi¸ trÞ cao nhÊt lµ cã thÓ trong ®¬n ®Æt hµng nµy cã nhiÒu hµng ho¸ h¬n mµ viÖc giao hµng h¬n cïng mét lóc cã thÓ gi¶m ®­îc phÝ vËn chuyÓn. Qu¶n lý hîp ®ång: Khi mét kh¸ch hµng mua vµ ký hîp ®ång víi c«ng ty th× hîp ®ång cã ®­îc ®­a vµo c¬ së d÷ liÖu theo lo¹i kh¸ch hµng. Qu¶n lý hîp ®ång cña kh¸ch hµng chÝnh lµ qu¶n lý c¸c th«ng tin kh¸ch hµng: Sè l­îng ho¸ ®¬n, ngµy lËp ho¸ ®¬n, gi¸ c¶ s¶n phÈm, tæng sè s¶n phÈm, sè hµng ®· giao vµ ch­a giao cho kh¸ch hµng... Hîp ®ång ®­îc chia lµm 2 lo¹i t­¬ng øng víi 2 lo¹i kh¸ch hµng: Kh¸ch hµng th­êng xuyªn vµ kh¸ch hµng kh«ng th­êng xuyªn. Nhµ qu¶n lý cã thÓ xo¸ c¸c hîp ®ång cña kh¸ch hµng khi th«ng tin cña kh¸ch hµng kh«ng cã thËt. Vµ nhµ qu¶n lý cã thÓ c¨n cø vµo hîp ®ång tõ ®ã lªn kÕ ho¹ch cho bé phËn giao hµng lµm viÖc theo ®óng hîp ®ång. Thèng kª: NÕu trong qu¸ tr×nh kinh doanh mµ kh«ng cã chøc n¨ng thèng kª th× hÖ thèng khã mµ ho¹t ®éng æn ®Þnh ®­îc. NhiÖm vô cña nhµ qu¶n trÞ lµ ph¶i th­êng xuyªn thèng kª c¸c d÷ liÖu cña qu¸ tr×nh mua b¸n, mµ ng­êi ta th­êng gäi lµ nhËt kÝ b¸n hµng vµ nhËt kÝ mua hµng. Qu¸ tr×nh nµy ph¶i thùc hiÖn th­êng xuyªn, bao gåm thèng kª l¹i c¸c mÆt hµng ®· nhËp vµo, c¸c mÆt hµng ®· b¸n ®i, sè hµng tån ®äng, thèng kª c¸c hîp ®ång mua b¸n… Ho¹t ®éng cña hÖ thèng tõ khi kh¸ch hµng lùa chän ®Õn khi giao hµng ®­îc thÓ hiÖn b»ng l­u ®å sau: Giao hµng Kh¸ch hµng Chän hµng Giá hµng §¨ng kÝ mua hµng KiÓm tra no Th«ng b¸o yes H×nh 2.1. S¬ ®å giao dÞch kh¸ch hµng 2.1.3. C¸c biÓu ®å m« t¶ logic 2.1.3.1. BiÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng B¸n §TD§ trùc tuyÕn NhËp th«ng tin Xem (söa, xo¸) th«ng tin T×m kiÕm, thèng kª NhËp TT kh¸ch hµng NhËp TT ®iÖn tho¹i Thªm hîp ®ång Xem, söa, xo¸ TT kh¸ch hµng/ user Xem, söa, xo¸ TT lo¹i hµng xem , söa, xo¸ tin tøc, xem ý kiÕn T×m kiÕm ®iÖn tho¹i Thèng kª danh s¸ch kh¸ch hµng Thèng kª hîp ®ång NhËp tin tøc NhËp lo¹i hµng Xem , söa, xo¸ TT ®iÖn tho¹i H×nh 2.2.BiÓu ®å ph©n cÊp chøc n¨ng 2.1.3.2. BiÓu ®å luång d÷ liÖu Kh¸ch hµng §¬n ®Æt hµng TT ®¨ng nhËp hÖ thèng HÖ thèng b¸n §TD§ online Th«ng tin ®¨ng ký kh¸ch hµng Th«ng tin vÒ cöa hµng Th«ng tin ®iÖn tho¹i Hîp ®ång Yªu cÇu cËp nhËt th«ng tin §¸p øng yªu cÇu Yªu cÇu thèng kª Th«ng tin ®· thèng kª Yªu cÇu sö a th«ng tin ý kiÕn ®ãng gãp §¸p øng yªu cÇu Nhµ qu¶n trÞ H×nh 2.3. BiÓu ®å luång d÷ liÖu møc ng÷ c¶nh Ng­êi qu¶n trÞ Kh¸ch hµng NhËp th«ng tin Söa th«ng tin Xö lý th«ng tin T×m kiÕm thèng kª Kh¸ch hµng Ng­êi qu¶n trÞ TT cÇn söa Hîp ®ång TT t×m kiÕm Yªu cÇu cËp nhËt TT TT kh¸ch hµng TT ®· söa §¸p øng yªu cÇu Xö lý TT kh¸ch hµng D÷ liÖu §¬n ®Æt hµng §¸p øng yªu cÇu Yªu cÇu xö lý TT §¸p øng yªu cÇu Kho d÷ liÖu Yªu cÇu söa TT §¸p øng yªu cÇu Yªu cÇu thèngkª H×nh 2.4. BiÓu ®å d÷ liÖu møc ®Ønh C¸c biÓu ®å d÷ liÖu møc d­íi ®Ønh NhËp TT kh¸ch hµng NhËp TT ®iÖn tho¹i Kh¸ch hµng §¸p øng y/c TT ®iÖn tho¹i Y/c cËp nhËt TT kh¸ch hµng §¸p øng Y/c TT kh¸ch hµng NhËp TT hîp ®ång TT vÒ hîp ®ång Th«ng b¸o TT kh¸ch hµng Ho¸ ®¬n §iÖn tho¹i H×nh2.5. Ph©n r· chøc n¨ng nhËp th«ng tin th«ngth«ng tin Danh môc KH Yªu cÇu nhËp TT Ng­êi qu¶n trÞ Söa TT kh¸ch hµng Kh¸ch hµng Ng­êi qu¶n trÞ Y/c söa TT kh¸ch hµng §¸p øng Y/c Y/c söa TT ®iÖn tho¹i §¸p øngY/c TT kh¸ch hµng Danh môc kh¸ch hµng Söa TT ®iÖn tho¹i §iÖn tho¹i H×nh 2.6. Ph©n r· chøc n¨ng söa th«ng tin TT kh¸ch hµng T×m kiÕm ®iÖn tho¹i Ng­êi qu¶n trÞ Kh¸ch hµng §¸p øng Y/c Y/c T/ª ®iÖn tho¹i Y/c T/kª hîp ®ång §¸p øng Y/c TT cÇn t×m kiÕm D÷ liÖu ra TT cÇn t×m kiÕm Y/c t×m kiÕm ®iÖn tho¹i §¸pøng Y/c Danh môc kh¸ch hµng D÷ liÖu ra Thèng kª hîp ®ång Thèng kª ®iÖn tho¹i §iÖn tho¹i H×nh 2.7. Ph©n r· chøc n¨ng t×m kiÕm thèng kª T×m kiÕm TT kh¸ch hµng 3.1.4. C¸c m« h×nh quan hÖ d÷ liÖu KHACHHANG ( MaKH, Username, Pass, HoTen, Email, DienThoai, DiaChi, CongTy, GhiChu). SANPHAM ( MaSP, MaLoai, Ten, Anh, BaoHanh, KichThuoc, TrongLuong, TinhNang, DangCo, Ngay, GhiChu). TINTUC( MaTinTuc, TieuDe, TacGia, Ngay, NoiDung, Anh). HOADON( MaHD, LaNhap, MaKH, Ngay, Done, GhiChu). CHITIET( MaChiTiet, MaHD, MaSP, Gia, SoLuong, GhiChu). USER( MaUser, Username, Pass, HoTen, Email, Quyen). YKIEN( MaYKien, MaKH, TieuDe, NoiDung, Ngay, Done, GhiChu). LOAISP( MaLoai, TenLoai, LaDT, GhiChu). 3.2. ThiÕt kÕ c¸c b¶ng d÷ liÖu B¶ng Kh¸ch hµng Tªn tr­êng KiÓu d÷ liÖu Gi¶i thÝch MaKH Int identity(1,1) M· kh¸ch hàng Username Nvarchar(30) Tªn account cña kh¸ch Pass Nvarchar(30) MËt khÈu HoTen Nvarchar(60) Hä và tªn kh¸ch hàng Email Nvarchar(100) §Þa chØ email kh¸ch hàng DienThoai Bigint Sè §iÖn tho¹i cña kh¸ch hàng DiaChi Nvarchar(255) §Þa chØ kh¸ch hàng CongTy Nvarchar(255) C«ng ty kh¸ch hàng làm viÖc GhiChu Ntext Mét sè phô chó B¶ng S¶n phÈm Tªn tr­êng KiÓu d÷ liÖu Gi¶i thÝch MaSP Int identity(1,1) M· s¶n phÈm MaLoai Int M· lo¹i s¶n phÈm Ten Nvarchar(255) Tªn Anh Nvarchar(255) §­êng dÉn ¶nh BaoHanh Int B¶o hành KichThuoc Nvarchar(255) KÝch th­íc TrongLuong Int Träng l­îng TinhNang Ntext TÝnh n¨ng Gia Int Gi¸ DangCo Int Sè hàng trong kho Ngay Datetime Ngày GhiChu Ntext Ghi chó B¶ng Tin tøc Tªn tr­êng KiÓu d÷ liÖu Gi¶i thÝch MaTinTuc Int identity(1,1) M· tin tøc TieuDe Nvarchar(255) Tiªu ®Ò tin TacGia Nvarchar(255) T¸c gi¶ bài viÕt Ngay Datetime Ngày ®¨ng NoiDung Ntext Néi dung tin Anh Nvarchar(255) §­êng dÉn ¶nh B¶ng Ho¸ ®¬n Tªn tr­êng KiÓu d÷ liÖu Gi¶i thÝch MaHD Int identity(1,1) M· ho¸ ®¬n LaNhap Bit NhËp hay xuÊt MaKH Int M· kh¸ch hàng Ngay Datetime Ngày lËp Done Bit Tr¹ng th¸i ho¸ ®¬n (§· thanh to¸n ch­a) GhiChu Ntext Ghi chó B¶ng Chi tiÕt Tªn tr­êng KiÓu d÷ liÖu Gi¶i thÝch MaChiTiet Int identity(1,1) M· chi tiÕt MaHD Int M· ho¸ ®¬n MaSP Int M· s¶n phÈm SoLuong Int Sè l­îng Gia Int Gi¸ GhiChu Ntext Ghi chó B¶ng User Tªn tr­êng KiÓu d÷ liÖu Gi¶i thÝch MaUser Int identity(1,1) M· user Username Nvarchar(255) Tªn tài kho¶n Pass Nvarchar(255) MËt khÈu HoTen Nvarchar(255) Hä tªn email Nvarchar(255) §ia chØ email Quyen Nvarchar(255) QuyÒn ng­êi dïng B¶ng ý kiÕn Tªn tr­êng KiÓu d÷ liÖu Gi¶i thÝch MaYKien Int identity(1,1) M· ý kiÕn MaKH Int M· kh¸ch hàng TieuDe Nvarchar(255) Tiªu ®Ò NoiDung Ntext Néi dung Ngay Datetime Ngày göi Done Bit §· thùc hiÖn ch­a GhiChu Ntext Ghi chó B¶ng Lo¹i s¶n phÈm Tªn tr­êng KiÓu d÷ liÖu Gi¶i thÝch MaLoai Int identity(1,1) M· lo¹i LaDT Bit §iÖn tho¹i hay phô kiÖn TenLoai Nvarchar(255) Tªn lo¹i GhiChu Ntext Ghi chó L­îc ®å quan hÖ gi÷a c¸c b¶ng (ERD – Entity Relationship Data) H×nh 2.8. L­îc ®å quan hÖ d÷ liÖu Ch­¬ng 3 Giíi thiÖu m«i tr­êng cµi ®Æt 3.1. Ng«n ng÷ ASP 3.1.1. Kh¸i niÖm ASP (Active Server Page) lµ m«i tr­êng kÞch b¶n trªn m¸y chñ (Server-side Scripting Environment). M«i tr­êng nµy dïng ®Ó t¹o vµ ch¹y c¸c øng dông Web ®éng, t­¬ng t¸c, cã hiÖu qu¶ cao, lµm néi dung trang Web linh ho¹t h¬n. Víi ng­êi dïng kh¸c nhau khi truy cËp nh÷ng trang Web nµy cã thÓ sÏ nhËn ®­îc kÕt qu¶ kh¸c nhau. Trang Web ASP lµ trang Web trong ®ã cã sù kÕt hîp c¸c thµnh phÇn HTML, ActiveX Component vµ Script ASP. Nhê nh÷ng ®èi t­îng cã s½n( Built-in Object) vµ kh¶ n¨ng hç trî c¸c ng«n ng÷ kÞch b¶n nh­ VBScript vµ Javascipt, cïng mét sè thµnh phÇn ActiveX kh¸c kÌm theo, ASP cung cÊp giao diÖn lËp tr×nh m¹nh mÏ vµ dÏ dµng trong viÖc triÓn khai øng dông Web. CÊu tróc cña mét trang ASP chØ ®¬n gi¶n lµ mét trang v¨n b¶n víi phÇn më réng .asp, gåm cã 3 phÇn: V¨n b¶n Text. ThÎ HTML. C¸c ®o¹n kÞch b¶n ASP. 3.1.2. Ho¹t ®éng cña trang ASP Khi mét trang ASP ®­îc tr×nh duyÖt Web yªu cÇu, ®Çu tiªn Web Server sÏ duyÖt tuÇn tù trang ASP nµy vµ chØ thùc hiÖn dÞch nh÷ng c©u lÖnh kÞch b¶n ASP, kÕt qu¶ lµ mét trang “thuÇn HTML” sÏ ®­îc ®­a ra Browser. Tuú theo ng­êi x©y dùng trang Web nµy quy ®Þnh mµ kÕt qu¶ do Web server dÞch sÏ tr¶ vÒ lÇn l­ît cho tr×nh duyÖt cña ng­êi dïng hoÆc chØ tr¶ vÒ sau khi ®· dÞch xong tÊt c¶ c¸c kÞch b¶n. Ng­êi duyÖt sÏ kh«ng thÊy nh÷ng dßng lÖnh kÞch b¶n ASP, bëi v× nã ®· ®­îc thay thÕ b»ng c¸c gi¸ trÞ kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh thùc thi trªn Server. Nãi c¸ch kh¸c m· kÞch b¶n ASP sÏ ®­îc xö lý trªn c¸c Web server vµ chØ chuyÓn th«ng tin v¨n b¶n vµ HTML thuÇn tuý cho c¸c Browser. M« h×nh øng dông Web thÓ hiÖn qua c«ng nghÖ ASP ®­îc biÓu diÔn nh­ sau: Tr×nh duyÖt Web Client ASP A D O O L E D B O D B C DBMS SQL Server DB server HTTP Web server H×nh 3.1. M« h×nh øng dông web thÓ hiªn qua c«ng nghÖ ASP Trong ®ã: Web server lµ n¬i tiÕp nhËn vµ tr¶ lêi c¸c yªu cÇu cña ng­êi dïng Web( Client), ®ång thêi còng thùc hiÖn viÖc kÕt nèi ®Õn hÖ DBMS (hÖ qu¶n trÞ c¬ së d÷ liÖu) trªn Database server theo yªu cÇu truy cËp d÷ liÖu cña trang ASP. ADO cung cÊp giao diÖn lËp tr×nh cho ng­êi ph¸t triÓn x©y dùng c¸c lÖnh truy cËp c¬ së d÷ liÖu. C¸c lÖnh nµy ®­îc chuyÓn ®Õn cho hÖ DBMS ®Ó thi hµnh th«ng qua c¸c thµnh phÇn OLE DB ( vµ ODBC). KÕt qu¶ truy vÊn c¬ së d÷ liÖu sÏ ®­îc Web server ®­a ra hiÓn thÞ trªn tr×nh duyÖt. Database server lµ n¬i diÔn ra viÖc thùc thi c¸c thao t¸c c¬ së d÷ liÖu nh­ truy vÊn, cËp nhËt, còng nh­ ®¶m b¶o tÝnh toµn vÑn cña hÖ DBMS. Browser - giao diÖn víi ng­êi dïng, lµ n¬i tiÕp nhËn yªu cÇu cña ng­êi dïng, còng nh­ hiÓn thÞ kÕt qu¶ yªu cÇu. Ngoµi ra, tr×nh duyÖt cßn lµ n¬i ®Ó kiÓm tra s¬ bé tÝnh hîp lÖ cña d÷ liÖu tr­íc khi chuyÓn ®Õn cho Web server. 3.1.3. §Æc ®iÓm cña ASP C¸c kÞch b¶n ASP th«ng th­êng chØ ch¹y trªn c¸c server cµi IIS (Microsoft Internet Information Server). Do m«i tr­êng ho¹t ®éng lµ Internet nªn mét kÞch b¶n ASP ®­îc viÕt cã thÓ sö dông ë mäi n¬i, kh«ng cÇn tr×nh biªn dÞch hay kÕt nèi. V× vËy ASP cho phÐp t¹o ra c¸c øng dông Web th­¬ng m¹i cã kh¶ n¨ng t­¬ng t¸c, chø kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ phæ biÕn néi dung tÜnh nh­ nh÷ng trang Web HTML thuÇn tuý. Chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc nh­ng ­u thÕ næi bËt cña ASP nh­: So víi mét ng«n ng÷ lËp tr×nh m¸y chñ kh¸c nh­ CGI, Perl,… th× ASP dÔ häc h¬n. DÔ dµng t­¬ng thÝch víi c¸c c«ng nghÖ Microsoft, ASP sö dông ActiveX Data Object (ADO) ®Ó thao t¸c víi c¬ së d÷ liÖu hÕt søc tiÖn lîi ASP cã tÝnh n¨ng truy cËp c¬ së d÷ liÖu rÊt tèt, nhÊt lµ víi SQL Server. ASP cã tÝnh n¨ng më, cho phÐp c¸c nhµ lËp tr×nh x©y dùng c¸c thµnh phÇn vµ ®¨ng ký sö dông dÔ dµng Ngoµi nh÷ng ­u ®iÓm ®ã ASP vÉn tån t¹i mét sè h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc nh­: ASP chØ ch¹y vµ t­¬ng thÝch trªn m«i tr­êng Windows. ChÕ ®é b¶o mËt ch­a cao, v× ASP ch¹y trªn c¸c server víi hÖ ®iÒu hµnh m¹ng cña Microsoft, cã tÝnh b¶o mËt hÖ thèng kÐm so víi UNIX. C¸c m· ASP ®Òu cã thÓ ®äc ®­îc nÕu ng­êi dïng cã quyÒn truy cËp vµo Web server…. 3.1.4. C¸c ®èi t­îng cña ASP §èi t­îng lµ nh÷ng ®o¹n ch­¬ng tr×nh cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn mét sè c«ng viÖc c¬ b¶n nµo ®ã. Mçi ®èi t­îng lµ mét kÕt hîp gi÷a lËp tr×nh vµ d÷ liÖu, vèn cã thÓ xö lý nh­ mét ®¬n vÞ thèng nhÊt. C¸c ®èi t­îng ASP cho phÐp chóng ta giao tiÕp, t­¬ng t¸c víi c¶ m¸y chñ (Web server) lÉn tr×nh duyÖt (Browser). ASP cã 6 ®èi t­îng c¬ b¶n, mèi quan hÖ gi÷a chóng thÓ hiÖn bëi s¬ ®å sau: øng dông ASP §èi t­îng Application §äc th«ng tin tõ Application §èi t­îng Session (1 uer) §èi t­îng Session (1 uer) CËp nhËt th«ng tin cho Application Liªn l¹c qua IIS, chia sÎ th«ng tin gi÷a c¸c ng­êi sö dông Qu¶n lý qu¸ tr×nh vµ tµi nguyªn cña øng dông Internet Information Server I/O: §èi t­îng Request vµ Response Liªn l¹c víi Browser qua Internet Browser H×nh 3.2. S¬ ®å mèi quan hÖ gi÷a c¸c ®èi t­îng ASP trong øng dông ASP Trong ®ã: Request: §èi t­îng Request nhËn tÊt c¶ c¸c gi¸ trÞ mµ tr×nh duyÖt cña Client göi ®Õn Server th«ng qua mét mét yªu cÇu HTTP (HTTP Request). Nh÷ng th«ng tin nµy gåm cã c¸c sè cña mÉu biÓu (Form) khi ®­îc ®Ö tr×nh (Submit) b»ng ph­¬ng thøc POST hay GET. Response: §èi t­îng Response lµ ch×a kho¸ ®Ó göi th«ng tin võa xö lý cho c¸c Client yªu cÇu, lµ ®¹i diÖn cho phÇn th«ng tin do server tra vÒ cho tr×nh duyÖt Web.Chóng ta cã thÓ viÕt lªn mµn h×nh, chuyÓn tr×nh duyÖt ®Õ mét URL kh¸c, t¹o hoÆc thiÕt lËp mét Cookie trªn m¸y kh¸ch. Application: Dïng ®Ó chia sÎ th«ng tin gi÷a c¸c ng­êi dïng trong cïng mét øng dông, ch¼ng h¹n ®Õm sè lÇn truy cËp ®Õn øng dông cña c¸c ng­êi dïng. Server: Cung cÊp nhiÒu ph­¬ng thøc vµ thuéc tÝnh dïng cho truy cËp server, lµ ®èi t­îng dïng ®Ó qu¶n lý nh÷ng ®Æc tr­ng cña Internet Information Server Web Server vµ c¸c hµnh ®éng liªn quan tíi dÞch vô HTTP. Session: Dïng ®Ó l­u tr÷ th«ng tin cÇn thiÕt trong phiªn lµm viÖc cña ng­êi dïng ®· truy cËp vµo Website. Session lµ ®èi t­îng ®­îc Web server tù ®éng t¹o khi ng­êi dïng gäi trang Web ®Çu tiªn trong øng dông. Nã sÏ tån t¹i cho ®Õn khi phiªn lµm viÖc (session) bÞ huû hoÆc hÕt hiÖu lùc (time out). Th«ng tin l­u tr÷ trong phiªn lµm viÖc víi ng­êi dïng x¸c ®Þnh lµ duy nhÊt vµ kh«ng thÓ chia sÎ hay truy xuÊt víi nh÷ng ng­êi dïng kh¸c nhau. Khi muèn l­u mét kho¶n môc th«ng tin (item) trong ®èi t­îng session th× ph¶i yªu cÇu ng­êi dïng cho phÐp l­u tr÷ cookie trong tr×nh duyÖt Web, ®èi t­îng cho phÐp t¹o ra nh÷ng biÕn øng víi tõng ng­êi dïng. Session trong ASP ®­îc nhËn biÕt bëi mét Session ID g¸n cho mçi tr×nh duyÖt. Khi tr×nh duyÖt më ra øng dông víi trang Web bÊt k× cña Website, Session ID cã gi¸ trÞ lµ mét d·y sè ngÉu nhiªn ®­îc l­u tr÷ trªn client. ObjectContext: Sö dông ObjectContext ®Ó chÊp nhËn hay hñy bá mét giao dÞch (transaction) do mét kÞch b¶n ASP khëi t¹o. 3.2. JavaScript JavaScript lµ mét ng«n ng÷ kÞch b¶n ®­îc Nescape x©y dùng, gióp t¹o c¸c øng dông trªn Internet vµ nã cã thÓ thi hµnh tèt víi hÇu hÕt c¸c tr×nh duyÖt. Môc ®Ých cña viÖc sö dông JavaScript nhóng trong HTML nh»m kÕt hîp víi ASP lµm t¨ng thªm tÝnh th©n thiÖn víi ng­êi dïng vµ ®¶m b¶o thuËn tiÖn h¬n trong viÖc kiÓm tra d÷ liÖu nhËp vµo cña ng­êi sö dông. Có ph¸p c¸c c©u lÖnh cña Java gièng ng«n ng÷ lËp tr×nh C nªn ®èi víi nh÷ng ng­êi ®· häc qua ng«n ng÷ C th× viÖc lµm quen víi JavaScript kh«ng ph¶i lµ khã. Có ph¸p: hoặ <!-- -- > 3.2.1. Khai b¸o vµ sö dông biÕn §Ó khai b¸o biÕn trong JavaScipt cÇn sö dông tõ kho¸ Var ®i tr­íc tªn biÕn, biÕn cã thÓ khëi t¹o gi¸ trÞ trong khi khai b¸o hay cã thÓ g¸n khi dïng. VD: var i=0; var x,y; Sö dông biÕn: T­¬ng tù nh­ trong C VD: i++ // i=i+1; i+=2 // i=i+2;…. 3.2.2. C¸c phÐp to¸n C¸c phÐp to¸n ®­îc sö dông nh­ trong C VD == So sánh bằng. != So sánh khác nhau. || So sánh or && So sánh and ! So sánh not … 3.2.3. C¸c ph¸t biÓu cã ®iÒu khiÓn - Ph¸t biÓu IF - Ph¸t biÓu IF…ELSE - Ph¸t biÓu WHILE - Ph¸t biÓu FOR - Ph¸t biÓu SWITCH…CASE - Ph¸t biÓu BREAK, CONTINUE và RETURN BREAK : Tho¸t khái vßng lÆp CONTINUE : Trë l¹i ®Çu vßng lÆp ®Ó thùc hiÖn lÇn lÆp kÕ tiÕp RETURN : X¸c ®Þnh gi¸ trÞ tr¶ l¹i cña mét hµm 3.2.4. C¸c ®èi t­îng JavaScript String: Chøa chuçi ký tù. Math: Cung cÊp h»ng sè vµ hµm to¸n häc. Navigator: Chøa th«ng tin vÒ phiªn b¶n Navigator hiÖn hµnh ®ang ®­îc sö dông trªn m¸y Client. Window: §èi t­îng cã møc cao nhÊt, hay cßn gäi lµ ®èi t­îng ®Ønh trong chÕ ®é ph©n cÊp ®èi t­îng cña JavaScript. Nã liªn quan tíi cöa sæ Navigator ®ang më hiÖn hµnh. Do vËy, chóng ta kh«ng cÇn gäi tªn ®èi t­îng window khi tham chiÕu c¸c ®èi t­îng, ph­¬ng thøc vµ thuéc tÝnh cña nã. Document: §èi t­îng c¬ së, ®­îc t¹o khi n¹p trang víi thÎ vµ ®­îc sö dông ®Ó viÕt c¸c th«ng tin kh¸c tíi trang. History: B¾t nguån tõ menu GO, chøa th«ng tin liªn kÕt URL cña c¸c lÇn th¨m trang tr­íc ®ã. Form: §èi t­îng ®Ó truy xuÊt d÷ liÖu, ®­îc t¹o bëi thÎ html . Link: §èi t­îng ®Þnh vÞ, cung cÊp th«ng tin vÒ liªn kÕt ®ang tån t¹i, ®Þnh nghÜa liªn kÕt míi. Location: Chøa th«ng tin URL ®Çy ®ñ cña tµi liÖu hiÖn hµnh.Mçi thuéc tÝnh cña Location chøa mét phÇn chia kh¸c nhau cña URL. 3.2.5. VÝ dô * KiÓm tra th«ng tin ®¨ng ký kh¸ch hµng: function ktra_reg() { user=a.user.value; pass1=a.pass.value; pass2=a.pass2.value; ten=a.ten.value; email=a.email.value; diachi=a.diachi.value; phone=a.phone.value; loi=0; tb="Mời bạn vui lòng nhập "; if(user=="") {tb+="tên đăng nhập, "; loi++;} if(pass1=="") {tb+="mật khẩu, "; loi++;} if(ten=="") {tb+="họ tên, "; loi++;} if(email=="") {tb+="email, "; loi++;} if(phone=="") {tb+="số điện thoại, "; loi++;} if(diachi=="") {tb+="địa chỉ, "; loi++;} if(loi>0) {alert(tb); return false;} else if (pass1!=pass2){ loi++; tb="Mật khẩu xác nhận không khớp"; alert(tb); a.pass.focus(); return false; } } if (loi==0) {document.forms.a.submit();} else {return false;} } 3.3. VBScript VBScript lµ ng«n ng÷ kÞch b¶n ®­îc Microsoft x©y dùng, nã cã có ph¸p gièng Visual Basic Có ph¸p: hoặc <!-- -- > 3.3.1. KiÓu d÷ liÖu KiÓu d÷ liÖu DiÔn gi¶i Empty D÷ liÖu trèng Null D÷ liÖu kh«ng hîp lÖ Boolean Gi¸ trÞ logic True hoÆc False Byte KiÓu sè nguyªn ( 0 -> 255 ) Integer KiÓu sè nguyªn ( -32768 -> 32768 ) Long KiÓu sè nguyªn dµi (-2147483648 -> 2147483648 ) Single KiÓu sè chÝnh x¸c ®¬n Double KiÓu sè chÝnh x¸c kÐp Date KiÓu ngµy String KiÓu chuçi Object KiÓu ®èi t­îng Error Chøa mét sè lçi 3.3.2. C©u lÖnh Tªn DiÔn gi¶i Call Gäi mét hµm hoÆc thñ tôc con Const Khai b¸o mét gi¸ trÞ h»ng Dim Khai b¸o biÕn Erase Gi¶i phãng mét m¶ng ®éng Exit Tho¸t khái mét thñ tôc hoÆc c©u lÖnh ®iÒu kiÖn Function Khai b¸o mét hµm On Error bÉy lçi Option Explicit B¾t buéc khai b¸o biÕn tr­íc khi sö dông Private Khai b¸o c¸c biÕn riªng Puplic Khai b¸o c¸c biÕn dïng chung Randomize Khëi ®éng bé ph¸t sinh sè ngÉu nhiªn Redim §Þnh nghÜa l¹i c¸c biÕn m¶ng ®éng Rem C©u lÖnh chó thÝch ch­¬ng tr×nh Set G¸n mét ®èi t­îng tham chiÕu tíi mét biÕn hoÆc mét thuéc tÝnh Sub Khai b¸o thñ tôc 3.3.3. CÊu tróc ®iÒu khiÓn ch­¬ng tr×nh - C©u lÖnh IF…END IF - C©u lÖnh IF…ELSE…END IF - CÊu tróc chän lùa SELECT CASE - CÊu tróc lÆp FOR…NEXT - CÊu tróc lÆp FOR EACH… NEXT - CÊu tróc lÆp DO…LOOP 3.3.4. §èi t­îng VBScript Dictionary: §èi t­îng l­u khãa vµ néi dung d÷ liÖu. Err: Chøa c¸c th«ng b¸o lçi khi ch¹y kÞch b¶n. FileSystemObject: Cung cÊp c¸c truy xuÊt tíi mét hÖ thèng tËp tin m¸y tÝnh. TextStream: Cung cÊp truy xuÊt tËp tin tuÇn tù. 3.4. C¬ së d÷ liÖu SQL Server SQL Server lµ mét hÖ thèng qu¶n lý c¬ së d÷ liÖu quan hÖ (Relation Database Management System-RDBMS) sö dông Transact-SQL ®Ó trao ®æi d÷ liÖu gi÷a Client Computer vµ SQL Server Computer. Mét RDBMS bao gåm databases, database engine vµ c¸c øng dông dïng ®Ó qu¶n lý d÷ liÖu vµ c¸c bé phËn kh¸c nhau trong RDBMS . Trong hÇu hÕt c¸c c¬ së d÷ liÖu hiÖn nay, RDBMS kh«ng nh÷ng l­u tr÷ d÷ liÖu mµ cßn qu¶n trÞ hÖ c¬ së d÷ liÖu b»ng c¸ch kiÓm so¸t nh÷ng d÷ liÖu nµo ®­îc nhËp vµo vµ nh÷ng d÷ kiÖu nµo ®ã ®Ó truy xuÊt ra khái hÖ thèng. RDBMS cho phÐp l­u tr÷ d÷ liÖu cïng víi nh÷ng nguyªn t¾c rµng buéc d÷ liÖu do ng­êi dïng hay hÖ thèng ®Þnh nghÜa. 3.4.1. C¸c thµnh phÇn cña SQL Server Database: c¬ së d÷ liÖu cña SQL Server TËp tin log: tËp tin l­u tr÷ chuyÓn t¸c cña SQL Tables: b¶ng d÷ liÖu Filesgroups: tËp tin nhãm Diagrams: s¬ ®å quan hÖ Views: Khung nh×n (hay b¶ng ¶o) sè liÖu dùa trªn b¶ng Stored Procedure: thñ tôc vµ hµm néi User defined Function: hµm do ng­êi dïng ®Þnh nghÜa Users: ng­êi sö dông c¬ së d÷ liÖu Roles: c¸c quy ®Þnh vai trß vµ chøc n¨ng trong hÖ thèng SQL Server Rules: nh÷ng quy t¾c Defaults: c¸c gi¸ trÞ mÆc nhiªn User-defined data types: kiÓu d÷ liÖu do ng­êi dïng tù ®Þnh nghÜa Full-text catalogs: tËp ph©n lo¹i d÷ liÖu text 3.4.2. C¸c ®èi t­îng cña c¬ së d÷ liÖu B¶ng – Table ChØ môc – Index BÉy lçi – Triggers Rµng buéc – Constraints Diagram – L­îc ®å quan hÖ Thñ tôc néi – Stored Procedure Sö dông kiÓu d÷ liÖu Cursor (Cursor type) 3.4.3. C¸c ph¸t biÓu c¬ b¶n cña T-SQL T-SQL (Transact – SQL) bao gåm c¸c ph¸t biÓu nh­ SELECT (chän läc mÈu tin), INSERT ( thªm mÈu tin), DELETE (xo¸ mÈu tin), UPDATE (cËp nhËt). Trong ®ã, ph¸t biÓu SELECT hay ®­îc sö dông nhÊt, ®©y lµ ph¸t biÓu c¬ b¶n dïng ®Ó truy vÊn d÷ liÖu tõ mét hay nhiÒu b¶ng kh¸c nhau, kÕt qu¶ tr¶ vÒ mét tËp tin tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn cho tr­íc nÕu cã, có ph¸p cña ph¸t biÓu SQL d¹ng SELECT nh­ sau: Select [From ] [Where ] [Group by ] [Having ] [Order by ] *Ph¸t biÓu SQL d¹ng Select víi mÖnh ®Ò From Ph¸t biÓu Sql d¹ng Select lµ mét trong nh÷ng ph¸t biÓu yªu cÇu SQL Server lµm g× ®ã trªn c¬ së d÷ liÖu. Select dïng ®Ó ®äc th«ng tin tõ c¬ së d÷ liÖu theo nh÷ng tr­êng quy ®Þnh, hay nh÷ng biÓu thøc cho tr­êng ®ã. MÖnh ®Ò From chØ ra tªn mét b¶ng hay nh÷ng b¶ng cã quan hÖ cÇn truy vÊn th«ng tin. VD Select * from tablename *Ph¸t biÓu SQL d¹ng Select víi mÖnh ®Ò Where Khi dïng mÖnh ®Ò Where ®Ó t¹o nªn ®iÒu kiÖn cÇn läc mÉu tin theo tiªu chuÈn nµo ®ã, th«ng th­êng Where dïng cét (tr­êng) ®Ó so s¸nh víi gi¸ trÞ, cét kh¸c, hay biÓu thøc chøa cét (tr­êng) bÊt kú cã trong b¶ng. Có ph¸p: Select * From tablename Where conditions Select field1, field2, field3 From tablename Where conditions 3.4.4. C¸c hµm th«ng dông trong SQL Server * C¸c hµm ph¸t biÓu Group by - Hµm Avg: Hµm tr¶ vÒ gi¸ trÞ b×nh qu©n cña cét hay tr­êng trong c©u truy vÊn - Hµm Min: Hµm tr¶ vÒ gi¸ trÞ nhá nhÊt cña cét hay tr­êng trong c©u truy vÊn - Hµm Max: Hµm tr¶ vÒ gi¸ trÞ lín nhÊt cña cét hay tr­êng trong c©u truy vÊn - Hµm Count: Hµm tr¶ vÒ sè l­îng mÉu tin trong c©u truy vÊn trªn b¶ng - Hµm Sum: Hµm tr¶ vÒ tæng gi¸ trÞ cña tr­êng, cét trong c©u truy vÊn * C¸c hµm xö lý chuçi - Hµm ASCII: Hµm tr¶ vÒ gi¸ trÞ m· ASCII cña ký tù bªn tr¸i cña chuçi - Hµm Char: Hµm chuyÓn ®æi kiÓu m· ASCII tõ sè nguyªn sang d¹ng chuçi - Hµm Upper: Hµm chuyÓn chuçi sang kiÓu ch÷ hoa - Hµm Lower: Hµm chuyÓn chuçi sang kiÓu ch÷ th­êng - Hµm Len: Hµm tr¶ vÒ chiÒu dµi cña chuçi - Thñ tôc LTRIM: Thñ tôc lo¹i bá kho¶ng tr¾ng bªn tr¸i cña chuçi - Thñ tôc RTRIM: Thñ tôc lo¹i bá kho¶ng tr¾ng bªn ph¶i cña chuçi * C¸c hµm vÒ xö lý thêi gian - Hµm getDate: Hµm tr¶ vÒ ngµy th¸ng n¨m cña hÖ thèng - Hµm DatePart: Hµm tr¶ vÒ mét phÇn gi¸ trÞ cña mét chuçi d¹ng ngµy th¸ng ®Çy ®ñ - Hµm DateDiff: Hµm tr¶ vÒ sè ngµy trong kho¶ng thêi gian gi÷a ngµy - Hµm day: Hµm tr¶ vÒ ngµy thø mÊy trong th¸ng - Hµm month: Hµm tr¶ vÒ th¸ng thø mÊy trong n¨m - Hµm year: Hµm tr¶ vÒ n¨m Ch­¬ng 4 Mét sè giao diÖn cña Website Website ®­îc x©y dùng bao gåm c¸c trang chÝnh sau: PhÇn dµnh cho kh¸ch hµng Trang index.asp (intro.asp): Trang chñ cña Website Trang login.asp: §¨ng nhËp hÖ thèng Trang logout.asp: §¨ng xuÊt Trang news.asp: Trang tin tøc Trang prices.asp: B¶ng gi¸ cña tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm Trang search.asp: T×m kiÕm Trang contact.asp: Liªn hÖ Trang cart.asp: Giá hµng Trang product.asp: Th«ng tin tæng thÓ c¸c s¶n phÈm cïng lo¹i Trang productview.asp: Th«ng tin vÒ mét s¶n phÈm Trang checkout.asp: §Æt hµng PhÇn dµnh cho nhµ qu¶n trÞ (admin) Trang login.asp: §¨ng nhËp hÖ thèng Trang admin.asp: Trang qu¶n trÞ Trang news.asp: Qu¶n trÞ tin tøc Trang product.asp: Qu¶n trÞ s¶n phÈm Trang bill.asp: Qu¶n trÞ ho¸ ®¬n Trang customer.asp: Qu¶n trÞ ng­êi dïng Trang logout.asp: Tho¸t Giao diÖn cña c¸c trang nh­ sau: 4.1. Dµnh cho kh¸ch hµng Trang INTRODUCE: Giíi thiÖu H×nh 4.1. Trang Introduce §©y còng chÝnh lµ trang chñ cña ch­¬ng tr×nh. Khi gâ ®Þa chØ vµo thanh address th× sÏ hiÖn ra cöa sæ trªn.Bao gåm: PhÝa d­íi banner lµ c¸c page con, khi nhÊp chuét vµo sÏ link tíi c¸c trang ®ã. Bªn tr¸i màn h×nh là list c¸c lo¹i s¶n phÈm, kh¸ch hàng link vào sÏ list c¸c s¶n phÈm thuéc lo¹i ®ã.§©y lµ danh s¸ch ®éng nªn nã sÏ ®­îc thay ®æi khi nhµ qu¶n trÞ thªm hoÆc bít mÆt hµng. Vµ mçi khi kh¸ch hµng muèn xem c¸c lo¹i s¶n phÈm theo h·ng nh­ Nokia, samsung… th× còng cã thÓ xem trùc tiÕp b»ng c¸ch nh¸y vµo tªn h·ng ë list trªn. Trang PRODUCT view: Th«ng tin chi tiÕt vÒ s¶n phÈm. H×nh 4.2. Trang ProductView NÕu b¹n muèn mua s¶n phÈm, h·y cho s¶n phÈm vµo giá hµng ®Ó th«ng tin vÒ s¶n phÈm muèn mua ®­îc x¸c nhËn. Khi ®· lùa chän s¶n phÈm vµo giá hµng, tõ trang PRODUCTVIEW sÏ link tíi trang CART (trang giá hµng): Trang CART ( Giá hµng) H×nh 4.1. Trang Cart NÕu b¹n muèn tiÕp tôc mua hµng, h·y nhÊn vµo TiÕp tôc mua hµng, thao t¸c mua hµng còng t­¬ng tù nh­ tr­¬c. Sau khi ®· lùa chän c¸c s¶n phÈm vµo giá hµng, nÕu kh«ng thÝch mua s¶n phÈm ®ã n÷a b¹n cã thÓ xo¸ s¶n phÈm ®ã ra khái giá hµng, hoÆc cã thÓ xo¸ c¶ giá hµng. Khi ®· chän mua hµng, nÕu b¹n ®· cã Account th× chØ cÇn ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng, nÕu kh«ng b¹n ph¶i ®¨ng ký Account míi: Trang LOGIN (®¨ng ký) H×nh 4.4. Trang Login B¹n h·y ®¨ng ký c¸c th«ng tin mµ hÖ thèng yªu cÇu, sau khi ®¨ng ký thµnh c«ng b¹n ®· co mét account míi. SEARCH (T×m kiÕm) H×nh 4.1. Trang Search Trang t×m kiÕm gióp kh¸ch hµng t×m kiÕm nhanh s¶n phÈm. Cã thÓ t×m kiÕm theo tªn s¶n phÈm, theo gi¸ tiÒn, theo träng l­îng…NÕu t×m thÊy s¶n phÈm tho¶ m·n yªu cÇu t×m kiÕm th× sÏ link tíi trang PRODUCT hoÆc trang PRODUCTVIEW, ng­îc l¹i sÏ cã th«ng b¸o kh«ng t×m thÊy s¶n phÈm. 4.2. Dµnh cho nhµ qu¶n trÞ Nhµ qu¶n trÞ lµ ng­êi cã quyÒn thao t¸c trªn mäi d÷ liÖu cña hÖ thèng. Khi vµo hÖ thèng, ng­êi qu¶n trÞ ph¶i cã mét Account gåm cã tªn ®¨ng nhËp vµ mËt khÈu th× míi cã thÓ ®¨ng nhËp vµo hÖ thèng ®­îc. Giao diÖn trang ®¨ng nhËp nh­ sau Trang LOGIN H×nh 4.5. Trang Login (admin) Khi ®¨ng nhËp ®­îc vµo hÖ thèng, trang chÝnh cña admin nh­ sau H×nh 4.6. Trang Qu¶n trÞ s¶n phÈm Nhµ qu¶n trÞ cã thÓ lµ Admin hoÆc Mod. Admin lµ ng­êi cã toµn quyÒn sö dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c trang cña nhµ qu¶n trÞ, tøc lµ cã quyÒn thªm, xo¸, söa c¸c tin tøc, s¶n phÈm, ho¸ ®¬n, user… Cßn Mod lµ ng­êi cã thÓ hiÖu chØnh c¸c th«ng tin vÒ tin tøc, s¶n phÈm, ho¸ ®¬n nh­ng kh«ng ®­îc hiÖu chØnh c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng, ng­êi dïng. Trang NEWS (Qu¶n trÞ tin tøc/ ý kiÕn) H×nh 4.7. Trang Qu¶n trÞ tin tøc, ý kiÕn Nhµ qu¶n trÞ cã thÓ qu¶n lý tin tøc th«ng qua c¸c chøc n¨ng: Göi tin míi, xem/söa/xo¸ tin hoÆc xem ý kiÕn kh¸ch hµng. Göi tin míi H×nh 4.8. Trang Göi tin míi Tiªu ®Ò: NhËp tiªu ®Ò cña tin tøc Néi dung: Néi dung cña tin tøc T¸c gi¶: tªn cña t¸c gi¶ bµi tin Ngµy göi: Tù ®éng chon ngµy hiÖn t¹i ¶nh minh ho¹: §­êng dÉn ¶nh (nÕu cã) Click vµo Upload ®Ó lÊy ®­êng dÉn( Hç trî c¸c h×nh ¶nh cã ®u«i .jpg, .gif, .bmp) Söa tin tøc Click vµo söa ë phÇn liÖt kª tin tøc. Néi dung cña tin sÏ ®­îc ®­a ra ®Ó admin dÔ dµng chØnh söa H×nh 4.9. Trang söa tin Trang PRODUCT (Qu¶n trÞ s¶n phÈm) H×nh 4.10. Qu¶n trÞ s¶n phÈm Nhµ qu¶n trÞ cã thÓ qu¶n lý th«ng tin c¸c s¶n phÈm th«ng qua c¸c chøc n¨ng: Thªm lo¹i hµng, xem/xo¸/söa lo¹i hµng, thªm s¶n phÈm, xem/xo¸/söa s¶m phÈm.Thao t¸c t­¬ng tù ë phÇn tin tøc. Trang BILL (Qu¶n trÞ ho¸ ®¬n) H×nh 4.11. Trang Bill Nhµ qu¶n trÞ cã thÓ qu¶n lý hãa ®¬n th«ng qua c¸c chøc n¨ng: qu¶n lý cac ho¸ ®¬n míi, xem l¹i c¸c ho¸ ®¬n ®· l­u, thªm ho¸ ®¬n. Qu¶n lý ho¸ ®¬n míi Lµ b¶ng c¸c ho¸ ®¬n cña kh¸ch hµng míi chØ ®Æt hµng mµ ch­a thanh to¸n H×nh 4.12. Trang Qu¶n lý ho¸ ®¬n míi Xem l¹i ho¸ ®¬n l­u Lµ b¶ng c¸c ho¸ ®¬n mµ kh¸ch hµng ®· ®¨ng ký vµ thanh to¸n (chuyÓn tiÒn-giao hµng) H×nh 4.13. Trang Ho¸ ®¬n l­u Thªm ho¸ ®¬n H×nh 4.14. Trang Thªm ho¸ ®¬n Kh¸ch hµng: Chän tªn kh¸ch hµng tõ list KiÓu ho¸ ®¬n: cã 2 lo¹i lµ nhËp vµ xuÊt, chän tõ checkbox S¶n phÈm: Chän tªn s¶n phÈm tõ list (cã gi¸ ®i kÌm) Sè l­îng: NhËp sè l­îng s¶n phÈm giao dÞch Gi¸: §¬n gi¸ cña s¶n phÈm. Trang CUSTOMER (Qu¶n trÞ kh¸ch hµng/ng­êi dïng) H×nh 4.15. Trang Qu¶n lý kh¸ch hµng, ng­êi dïng Nhµ qu¶n trÞ qu¶n lý c¸c th«ng tin vÒ ng­êi dïng th«ng qua c¸c chøc n¨ng: Thªm user, xem/söa/xo¸ user, xem/söa/xo¸ kh¸ch hµng. Vµ c¸c quyÒn nµy chØ thuéc vµo Admin. KÕt luËn X©y dùng mét øng dông th­¬ng m¹i sö dông mét øng dông mét c«ng nghÖ lËp tr×nh míi cã nh÷ng thó vÞ song còng kh«ng Ýt th¸ch thøc.Víi sù ph¸t triÓn cña m¹ng ®iÖn tho¹i di ®éng nh­ hiÖn nay th× ®©y lµ mét ®Ò tµi cã thÓ ¸p dông trong thùc tÕ, víi chi phÝ kh«ng qu¸ cao, cã thÓ qu¶ng c¸o s¶n phÈm vµ giao dÞch hµng ho¸ tiÖn lîi.C¸c thÕ m¹nh do Internet mang l¹i lµ hai chiÒu, võa ®¶m b¶o tÝnh thÞ hiÕu, tÝnh nhanh chãng vµ tiÖn lîi cho kh¸ch hµng, l¹i võa gióp cho ng­êi qu¶n trÞ qu¶n lý ®­îc mäi ho¹t ®éng cña c«ng ty ë mäi lóc mäi n¬i. Th«ng qua viÖc kh¶o s¸t vµ t×m hiÓu thùc tÕ vÒ sù ph¸t triÓn m¹ng ®iÖn tho¹i di ®éng hiÖn nay, em ®· ¸p dông ng«n ng÷ ASP vµ c¬ së d÷ liÖu SQL Server ®Ó gi¶i quyÕt bµi to¸n nµy. Do qu¸ tr×nh thùc hiÖn gÆp nhiÒu khã kh¨n, lÇn ®Çu tiÕp xóc víi mét ng«n ng÷ míi vµ h¹n chÕ cña b¶n th©n nªn mét sè chøc n¨ng cña øng dông ch­a thùc hiÖn ®­îc vµ cßn nhiÒu thiÕu sãt. Cô thÓ: KÕt qu¶ ®Ò tµi thùc hiÖn ®­îc Giao diÖn x©y dùng kh¸ hoµn thiÖn, t­¬ng øng víi tõng ®èi t­îng ng­êi dïng cã thanh menu riªng, chøa c¸c kh¶ n¨ng cã thÓ thùc hiÖn. Hç trî ng­êi qu¶n trÞ §¨ng nhËp vµo hÖ thèng Xem, xo¸, söa s¶n phÈm: nhµ qu¶n trÞ lµ ng­êi cã quyÒn thay ®æi c¬ së d÷ liÖu, cËp nhËt míi c¸c s¶n phÈm, sö ®æi th«ng tin vÒ s¶n phÈm. Göi tin tøc míi, xem söa, xo¸ tin… Qu¶n lý ho¸ ®¬n míi, xem l¹i c¸c ho¸ ®¬n, l­u hãa ®¬n khi ®­îc thanh to¸n. Qu¶n trÞ ng­êi dïng: Xem th«ng tin kh¸ch hµng, User; thªm, xo¸, söa th«ng tin kh¸ch hµng, user… Hç trî kh¸ch hµng §¨ng ký Account ®Ó trë thµnh kh¸ch hµng cña c«ng ty. Tham quan Website, t×m hiÓu c¸c th«ng tin vÒ s¶n phÈm ®iÖn tho¹i di ®éng ®­îc cËp nhËt tr­êng xuyªn theo thÞ tr­êng víi sè l­îng s¶n phÈm phong phó, gi¸ c¶ c¹nh tranh. Cã thÓ t×m khiÕm c¸c s¶n phÈm theo tªn, theo gi¸ thµnh… Cho phÐp kh¸ch hµng ®Æt hµng víi sè l­îng lín. Kh¸ch hµng cã thÓ th­êng xuyªn gãp ý ®èi víi c«ng ty, liªn hÖ víi c«ng ty mçi khi cã th¾c m¾c g× ®èi víi c«ng ty. Cho phÐp kh¸ch hµng t×m hiÓu thªm vÒ c¸c th«ng tin liªn quan ®Õn lÜnh vùc viÔn th«ng, ®iÖn tho¹i di ®éng… H­íng ph¸t triÓn ThiÕt lËp mét giao diÖn th©n thiÖn h¬n ®Ó thu hót kh¸ch hµng. §a d¹ng h¬n c¸c h×nh thøc thanh to¸n, ®Æc biÖt lµ h×nh thøc thanh to¸n ®iÖn tö. Cã chÕ ®é ch¨m sãc kh¸ch hµng tèt h¬n víi c¸c dÞch vô khuyÕn m·i, ­u ®·i ®a d¹ng ®Ó thu hót kh¸ch hµng. X©y dùng hÖ thèng qu¶n trÞ tèt h¬n, ®¶m b¶o tÝnh an toµn th«ng tin cao h¬n… MÆc dï ®· rÊt cè g¾ng, nh­ng sÏ kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, em rÊt mong ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn ®Ó em häc tËp vµ rót kinh nghiÖm. Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o khoa c«ng nghÖ th«ng tin, tËp thÓ líp 43A, ®Æc biÖt lµ thÇy gi¸o- th¹c sü Lª Anh Ngäc vµ c« gi¸o- th¹c sü NguyÔn ThÞ Minh T©m ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp nµy. Tµi liÖu tham kh¶o Ph¹m H÷u Khang, LËp tr×nh øng dông chuyªn nghiÖp SQL Server, NXBGD. NguyÔn Tr­êng Sinh, Macromedia DremweaverMX, NXB Lao ®éng, x· héi, 2003. Nh÷ng bµi thùc hµnh ASP, NXB Thèng kª. C¸c trang Web: Môc lôc Lêi nãi ®Çu…………………………………………………………………...1 Ch­¬ng I. Tæng quan vÒ hÖ thèng……………………………………………4 3.2. JavaScript………………………………………………………………36 3.3. VBScript………………………………………………………………..39 3.4. C¬ së d÷ liÖu SQL Server………………………………………………41 Ch­¬ng IV. Mét sè giao diÖn cña Website…………………………………45 4.1. Dµnh cho kh¸ch hµng………………………………………………….45 4.2. Dµnh cho nhµ qu¶n trÞ………………………………………………….51 KÕt luËn……………………………………………………………………..62 Tµi liÖu tham kh¶o…………………………………………………………..67