Kỹ thuật chụp cắt lớp vi tính 64 dãy động mạch não sử dụng phương pháp test bolus

8/17/2018 1 KỸ THUẬT CHỤP CẮT LỚP VI TÍNH 64 DÃY ĐỘNG MẠCH NÃO SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP TEST BOLUS Bùi Thanh Cao, Nguyễn Hữu Tuấn, Bùi Quang Huynh* (*)Khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Việt Đức.  Chụp cắt lớp vi tính (CLVT) động mạch não: • Là một phương pháp chẩn đoán không â lấ Đặt vấn đề x m n. • Được chấp nhận như chỉ định đầu tiên để chẩn đoán, lập kế hoạch điều trị và theo dõi sau điều trị các bệnh mạch máu não. Giá trị chẩn đoán của CLVT phụ thuộc: • Độ cản quang động mạch: > 350 HU. • Hiện rõ động mạch, hạn chế tĩnh mạch não ễ Đặt vấn đề (tính thời gian tr chính xác).  2 phương pháp tính thời gian trễ • Test bolus • Care bolus Ưu nhược điểm của 2 phương pháp Test bolus Care bolus Ưu điểm • Tính được thời gian trễ chính • Sử dụng ít thuốc cản xác. quang. Nhược điểm • Sử dụng nhiều thuốc cản quang hơn. • Thời gian trễ không chính xác, thuốc sang tĩnh mạch Trình bày quy trình kỹ thuật chụp CLVT động mạch não đang được áp dụng tại bệnh viện Việt Đức Mục đích của bài báo cáo , sử dụng phương pháp Test bolus để tính thời gian trễ. Quy trình kỹ thuật Chỉ định: • Chẩn đoán phình, dị dạng mạch máu não. • Chấn thương sọ não, tai biến mạch máu não nghi ngờ tổn thương mạch. • Lập kế hoạch điều trị, kiểm tra sau điều trị mạch máu não. hinhanhykhoa.com 8/17/2018 2 Quy trình kỹ thuật Chống chỉ định: • Phụ nữ có thai. • Người bệnh có tiền sử dị ứng thuốc cản quang, hen phế quản. • Người bệnh nhiễm độc do tuyến giáp trạng, suy gan, suy thận.  Chuẩn bị người bệnh: • Nhịn ăn trước khi chụp 4-6 giờ (trừ cấp cứu). • Thu thập kết quả xét nghiệm, hồ sơ bệnh án. • Tháo bỏ vật dụng gây nhiễu ảnh vùng đầu cổ Quy trình kỹ thuật , . • Hướng dẫn người bệnh nằm yên trong khi chụp, giải thích nguy cơ có thể xảy ra khi tiêm thuốc kể cả cảm giác nóng, buồn nôn hoặc shock thuốc. • Yêu cầu người bệnh kí cam kết sử dụng thuốc cản quang. Trang thiết bị: • MSCT 64 dãy . • Máy bơm thuốc cản quang tự động có 2 xilanh. Quy trình kỹ thuật • Thuốc cản quang nồng độ 350, 370 mgI/ml. • Bông cồn, băng dính, hộp thuốc chống sốc, kim luồn 18G, dây nối chạc 3 chịu áp lực. Đặt đường truyền tĩnh mạch M bên tay phải. Tư thế người bệnh: • Nằm ngửa, đầu hướng vào trong máy. Cố đị h đầ ời bệ h Quy trình kỹ thuật • n u ngư n . • Tia trung tâm vào điểm giữa gian mày, đường ngang với lỗ tai. Các bước tiến hành kỹ thuật 1. Chụp ảnh khảo sát: • Sagital, coronal. 2. Chụp các lát cắt thì trước tiêm: • Mốc cắt Từ C1 lên đến hết vòm sọ. • Mặt phẳng cắt axial theo đường OM hoặc theo mặt phẳng Virchow. • Mục đích: Đánh giá nhu mô não trước khi tiêm thuốc cản quang. Kỹ thuật test bolus 3. Test bolus • Vị trí ngang đốt sống cổ C4, C5 (trước phình cảnh). • Cắt 1 ảnh để xác định vị trí động mạch cảnh ( hằng số 80Kv – 40 mas). • Đặt ROI vào lòng động mạch cảnh. 8/17/2018 3 3. Test bolus • Tiêm 10ml thuốc theo sau là 20ml NaCl ố Kỹ thuật test bolus 0.9%, t c độ 5 ml/s. • Sau khi tiêm thuốc 6s, chụp liên tục 1-2s/lần tại C4, C5. • Máy sẽ tính được thời gian để đạt nồng độ thuốc trong lòng động mạch cảnh cao nhất sau khi tiêm thuốc là Kỹ thuật test bolus bao nhiêu. • Ta gọi thời gian thuốc đạt nồng độ cao nhất này là T (vd T=15s). 4. Chụp các lát cắt động mạch có tiêm thuốc: • Chụp xoắn ốc (Helical). • Hướng cắt Axial từ dưới lên Các bước tiến hành kỹ thuật trên (C4-C5 đến hết vòm sọ). • Độ dày 5mm tái tạo 0.625 mm. • Speed: 65,25mm/s. Pitch 0.516. • Rotation times : 0.5s. • Tổng thời gian chụp : 4s 4. Chụp các lát cắt động mạch có tiêm thuốc: • Đặt thời gian trễ (Delay scan times) = T (vd T = 15s). Các bước tiến hành kỹ thuật • Thuốc cản quang: 1ml/Kg; tốc độ 5ml/s , + 20ml NaCl 0.9%. • Sau khoảng thời gian trễ T máy sẽ tự động chụp thì ĐM não. Một số kết quả thu được Một số kết quả thu được hinhanhykhoa.com 8/17/2018 4 Một số kết quả thu được Một số kết quả thu được Một số kết quả thu được Một số kết quả thu được Kết luận 1. Ưu điểm của test bolus: • Thao tác đơn giản dễ thực hiện. • Chụp được chính xác thì động mạch. Ch hì h ả h õ à h hế đ hiệ• o n n r r ng, ạn c ược sự n hình của tĩnh mạch. • Giúp chẩn đoán chính xác. • Áp dụng cho những mạch cần thời gian chụp nhanh như : động mạch cảnh, động mạch phổi. 2. Nhược điểm của test bolus : • Mất thêm 1 thao tác thực hiện Test thuốc. • Mỗi bệnh nhân mất thêm 10ml thuốc cản à 20 l ớ ối Kết luận quang v m nư c mu . • Khó xác định vị trí ĐM cảnh để đặt ROI trong trường hợp bệnh nhân: hẹp, tắc, thiểu sản ĐM cảnh. 8/17/2018 5 Tài liệu tham khảo  Cerebral CT angiography using a small volume of concentrated contrast material with a test injection method: optimal scan delay for quantitative and qualitative performance. N Takeyama, MD,1 K Kuroki, MD,1 T Hayashi, MD,1 S Sai,1 N Okabe, MD,1 Y Kinebuchi, MD,1 T Hashimoto, MD,1 andT Gokan, MD2 TRÂN TRỌNG CẢM ƠN hinhanhykhoa.com