Liên quan giữa tăng nồng độ aminotransferase với đo độ cứng mô gan bằng siêu âm đàn hồi thoáng qua

BS CK2 NGUYỄN THỊ TUYÊN TRÂN KTV LÊ THỊ ÁI KHEN LIÊN QUAN GIỮA TĂNG NỒNG ĐỘ AMINOTRANSFERASE VỚI ĐO ĐỘ CỨNG MÔ GAN BẰNG SIÊU ÂM ĐÀN HỒI THOÁNG QUA 1 hinhanhykhoa.com  Siêu âm đàn hồi thoáng qua (TE) được đề xuất như là phương pháp không xâm lấn để đánh giá tiến triễn của bệnh gan mạn tính.  Fibroscan (FS) làmáy quét đo xơ hóa dựạ trên kỹ thuật TE và từ năm 2013 cục thực phẩm vàdược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho phép lưu hành FS trong đánh giá xơ hóa và tổn thương môgan. FS làphương pháp cógiá trị trong đánh giámức độ xơ gan mà không cần sinh thiết gan (Đào Nguyên Khải et al. 2013; NgôThị Thanh Quýt et al. 2010; Agouza et al .2017).  Tuy nhiên, đo độ cứng của gan (LS) bằng FS có thể cógiá trị cao ở BN tắc nghẽn đường mật, sung huyết gan, viêm gan cấp (Vito Di Marco et al.2011; Dietrich CF et al .2017). Đặt vấn đề 2 3Đánh giáđộ cứng môgan đo bằng siêu âm đàn hồi thoáng qua cóbị ảnh hưởng bởi bệnh nhân có tăng nồng độ Aminotransferase. Mục tiêu nghiên cứu hinhanhykhoa.com 4 Đối tượng nghiên cứu: Tất cả bệnh nhân đến khám tại phòng khám đa khoa 548 từ tháng 01 năm 2017 đến tháng 04 năm 2018 thực hiện đồng thời trong cùng một ngày xét nghiệm máu Aminotransferase (ALT, AST) và được đo độ cứng môgan (LS) bằng FS. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu hồi cứu. Tiêu chuẩn loại trừ: BN không cóđủ dữ liệu thu thập. BN xơ gan.  Phân tích dữ liệu: Phần mềm STATA 13. Đối tượng vàphương pháp nghiên cứu 5Nồng độ Aminotransferase (AST, ALT) được chia làm 2 nhóm: (1) ít hơn 2 lần ngưỡng giới hạn bình thường; (2) vượt gấp 2 lần ngưỡng giới hạn bình thường.  Đo LS (LSM) được thực hiện bằng máy Fibroscan Echosens 502 touch (đầu dòM, 50 MHz). Số lần đo được thành công ghi nhận ít nhất 10 giá trị với tỉ lệ thành công là >60% tổng số các giá trị hợp lệ vàIQR/med <30%. Kết quả đo được là trung vị của các lần đo tính bằng đơn vị kPa. Đối tượng vàphương pháp nghiên cứu hinhanhykhoa.com 6Kỹ thuật đo độ cứng môgan (Don C. Rockey, 2008 ) 7Kỹ thuật đo độ cứng môgan (https://www.echosens.com) 8Kết quả độ cứng gan (LSM) của 10 lần đo cógiátrị: Median (trung vị):7.4 kPa, IQR/med: 24%. Nguồn: Đỗ Quốc T. MSBN: 231-08122017 9Kết quả nghiên cứu n=90 Trung bình (Mean)±Độ lệch chuẩn Trung vị (Median) P (Mann-Whitney test) Tuổi: 22-87 Giới : Nam: 68 (75.56%) Nữ: 22 (24.44%) Trung bình: 42.8±13.6 LS Trung bình: 8.75±6.21 kPa Trung vị: 6.5 kPa AST Trung vị LS (kPa): <2 lần giátrị bình thường: 6.1 ≥2 lần giátrị bình thường: 9 0.0127< 0.05 ALT Trung vị LS (kPa): <2 lần giátrị bình thường: 5.35 ≥2 lần giátrị bình thường: 8.2 0.0000< 0.001 Phân tích hồi quy tuyến tính đa biến giữa nồng độ Aminotransferase (AST, ALT) với LSM chúng tôi nhận thấy có sự thay đổi đáng kể giữa tăng Aminotransferase vàLSM (F (2, 87) = 11.29, p=0.0000< 0.001, R2 = 0.2060) với hệ số VIF(variance inflation factors) =2.24 >2. 10  TE làkỹ thuật thực hiện nhanh chóng, không gây đau, không xâm lấn và có nhiều nghiên cứu chứng minh TE là phương pháp tương đối hữu ích trong đánh giámức độ xơ hóa gan (NgôThị Thanh Quýt. 2010; Maria-Vasiliki Papageorgiou et al. 2011; Đào Nguyên Khải et al. 2013;Agouza et al. 2017).  Tuy nhiên, một số yếu tố như là tình trạng tăng nồng độ Aminotransferase (AST, ALT) có thể ảnh hưởng đến LSM. THẢO LUẬN hinhanhykhoa.com 11  Umberto Arena vàcộng sự chỉ ra rằng sự thay đổi mô gan không phải xơ hóa có thể ảnh hưởng đến đo độ cứng của gan (LSM) và có sự liên quan giữa men gan vàLSM (Umberto Arena et al. 2008). Trong nghiên cứu của chúng tôi, khi so sánh giữa các nhóm không và có gia tăng nồng độ Aminotransferase (AST, ALT), chúng tôi ghi nhận có sự khác biệt có ý nghĩa thống kêgiữa trung vị LSM ở các nhóm AST, ALT với p < 0.05 vàp < 0.001 (Mann-Whitney test). Chúng tôi cũng ghi nhận có sự tương quan tuyến tính giữa nồng độ AST, ALT với LSM ở mức có ýnghĩa (p < 0.001) với hệ số VIF(variance inflation factors) =2.24 >2. THẢO LUẬN 12 Tăng nồng độ Aminotransferase cóảnh hưởng đến đo độ cứng môgan bằng siêu âm đàn hồi thoáng qua.  Thận trọng trong đánh giá giai đoạn xơ hóa dựa trên đo LSM bằng TE ở BN có tăng nồng độ Aminotransferase. KẾT LUẬN 13 Agouza et al (2017), ‘’Comparison between Fibroscan and Serum Taurine for Early Diagnosis of Liver Fibrosis in Egyptian Patients Infected with HCV’’, Clin Med Biochem, 3(1). Dietrich CF et al (2017), “EFSUMB Guidelines and Recommendations on the Clinical Use of Liver Ultrasound Elastography’’, Ultraschall in Med, 38: e16–e47. Don C. Rockey (2008), ‘’Noninvasive Assessment of Liver Fibrosis and Portal Hypertension With Transient Elastography’’, Gastroenterology, 134 (1): 8–14 Đào Nguyên Khải, Trần Ngọc Ánh (2013), ‘’GiáTrị Của Fibroscan VàMột Số Chỉ Số Huyết Thanh Trong Tiên Lượng Xơ Gan’’, Tạp chínghiên cứu y học, 83(3). Maria-Vasiliki Papageorgiou et al (2011), ‘’Elastography for Hepatic Fibrosis Severity in Chronic Hepatitis B or C’’, Case Rep Gastroenterol, 5:63–72. Ngô Thị Thanh Quýt, Nguyễn Phương, Lê Thành Lý, Bùi Hữu Hoàng (2010), ‘’Chẩn Đoán Mức Độ Xơ Hóa Gan Bằng Phương Pháp Đo Độ Đàn Hồi Gan Trên Bệnh Nhân Bệnh Gan Mạn’’, Y Học TP. Hồ Chí Minh, 4 (1). Umberto Arena et al (2008), ‘’Acute Viral Hepatitis Increases Liver Stiffness Values Measured by Transient Elastography’’, Hepatology, 47(2). Vito Di Marco et al (2011), ‘’Liver Stiffness Measurement By Transient Elastography Predicts Early Recovery From Acute Hepatitis’', Gut, 60. TÀI LIỆU THAM KHẢO 14