Luận án Hoàn thiện hệ thống kế toán tài chính phục vụ quy trình quản lý thuế trong các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay

chính seõ cung caáp cho caùn boä thueá, cuõng nhö baûn thaân doanh nghieäp coù nhöõng caên cöù ñeå xaùc ñònh caùc yeáu toá caàn thieát naèm trong caên cöù tính thueá cuûa moät soá loaïi thueá quan troïng nhö thueá thu nhaäp doanh nghieäp; thueá GTGT, thueá TTÑB; thueá xuaát khaåu, nhaäp khaåu; thueá thu nhaäp ñoái vôùi ngöôøi coù thu nhaäp cao … f Phöông phaùp tính giaù: phöông phaùp tính giaù aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán caùc yeáu toá ñaàu vaøo cuûa quaù trình saûn xuaát kinh doanh vaø do vaäy aûnh höôûng ñeán chi phí 8 saûn xuaát kinh doanh caàn ñöôïc xaùc ñònh ñeå tính thu nhaäp chòu thueá moät caùch phuø hôïp. gBaùo caùo taøi chính vaø baùo caùo thueá a. Baùo caùo taøi chính: thoâng qua baùo caùo taøi chính giuùp cho cô quan thueá caên cöù ñeå xem xeùt, ñaùnh giaù, xaùc ñònh ñöôïc caùc thay ñoåi cô baûn trong vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu taøi chính trong kyø hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø qua ñoù tìm hieåu, xaùc ñònh caùc lyù do lieân quan ñeán caùc thay ñoåi ñoù. b. Baùo caùo thueá: thoâng qua heä thoáng thoâng tin keá toaùn taøi chính, keá toaùn doanh nghieäp laäp baùo caùo taøi chính ñoàng thôøi keâ khai thueá, laäp baùo caùo thueá vaø noäp tôø khai theo luaät ñònh. 1.3.2. Söï khaùc bieät giöõa doanh thu, chi phí vaø lôïi nhuaän keá toaùn vôùi thueá Söï khaùc bieät giöõa doanh thu, chi phí vaø lôïi nhuaän cuûa keá toaùn vaø cuûa thueá laø vaán ñeà hieån nhieân do xuaát phaùt töø nhöõng lôïi ích khaùc bieät. Tuy nhieân vaán ñeà ñaët ra laø nhöõng quy ñònh cuûa luaät thueá caàn phaûi hôïp lyù, minh baïch, roõ raøng ñeå doanh nghieäp deã daøng thöïc hieän vaø chaáp nhaän trong khuoân khoå phaùp lyù vaø moâi tröôøng kinh doanh. Chính söï minh baïch vaø roõ raøng cuûa luaät thueá seõ giuùp cho cô quan thueá deã daøng kieåm soaùt vaø haønh thu thueá, haïn cheá tieâu cöïc, ngaên ngöøa vaø phaùt hieän deã daøng nhöõng sai phaïm, gian doái veà thueá cuûa doanh nghieäp. Söï khaùc bieät khoâng phaûi chæ coù ôû Vieät Nam maø haàu nhö ñeàu coù ôû caùc quoác gia, keå caû nhöõng nöôùc coù neàn kinh teá phaùt trieån cao nhö Myõ, Phaùp, Canaña, … KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 1 Ñeå ñaûm baûo ñöôïc vai troø cuûa heä thoáng keá toaùn taøi chính laø coâng cuï quan troïng ñieàu tieát hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp, ñoàng thôøi thöïc hieän toát muïc tieâu cuûa thueá thì cheá ñoä keá toaùn hieän haønh caàn thieát phaûi phaân ñònh vôùi caùc luaät thueá ñöôïc ban haønh vaø aùp duïng cho caùc doanh nghieäp phaûi ñöôïc thöïc thi döïa treân nhöõng caên cöù phaùp lyù vaø thöïc teá ñöôïc cung caáp töø thoâng tin cuûa keá toaùn. Tuy nhieân, moät soá tröôøng hôïp coù nhöõng thoâng tin töø keá toaùn khoâng ñaùp öùng cho caùc muïc tieâu cuûa luaät thueá hieän haønh, ñoøi hoûi doanh nghieäp vöøa thöïc hieän theo luaät keá toaùn Vieät Nam, vöøa thöïc hieän theo caùc quy ñònh cuûa caùc luaät thueá vaø coù ñieàu chænh theo luaät thueá. Do vaäy, heä thoáng keá toaùn taøi chính Vieät Nam vaø heä thoáng thueá caàn thieát hoaøn thieän theo höôùng taùch bieät giöõa hai muïc tieâu: muïc tieâu cuûa taøi chính vaø muïc tieâu luaät thueá ñeà ra. CHÖÔNG 2: THÖÏC TRAÏNG COÂNG TAÙC KEÁ TOAÙN TAØI CHÍNH TRONG VIEÄC PHUÏC VUÏ QUY TRÌNH QUAÛN LYÙ THUEÁ CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM HIEÄN NAY 9 2.1. ÑAÙNH GIAÙ CHUNG TÌNH HÌNH COÂNG TAÙC KEÁ TOAÙN TAØI CHÍNH PHUÏC VUÏ CHO QUY TRÌNH QUAÛN LYÙ THUEÁ TRONG THÔØI GIAN QUA - Thôøi kyø töø naêm 1995 trôû veà tröôùc - Thôøi kyø töø naêm 1996 ñeán nay 2.2. THÖÏC TRAÏNG HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN TAØI CHÍNH HIEÄN HAØNH TRONG VIEÄC PHUÏC VUÏ QUY TRÌNH QUAÛN LYÙ THUEÁ 2.2.1. Thöïc traïng toå chöùc thöïc hieän chöùng töø keá toaùn trong vieäc phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá doanh nghieäp a. Öu ñieåm: c Thuaän lôïi cho doanh nghieäp trong vieäc laäp baùo caùo thueá d Treân cô sôû chöùng töø hoùa ñôn, soå saùch keá toaùn, baùo caùo veà hoaït ñoäng kinh teá taøi chính coù moät caùch quaûn lyù chung theo tình hình kinh teá taøi chính cuûa töøng doanh nghieäp vaø phaân loaïi doanh nghieäp theo yeâu caàu quaûn lyù cuûa ngaønh thueá. b. Nhöôïc ñieåm: c Chöùng töø ban ñaàu laø cô sôû phaùp lyù raát quan troïng, tuy nhieân hieän nay coù moät soá ngaønh saûn xuaát kinh doanh vaø dòch vuï, vieäc ghi nhaän doanh thu phaùt sinh khoâng theo theo thôøi gian hoaøn thaønh vaø chi phí phaùt sinh khoâng phuø hôïp vôùi doanh thu thöïc hieän; treân cô sôû ñoù chöa xaùc ñònh ñöôïc thôøi ñieåm ghi cheùp doanh thu vaøo soå keá toaùn baûo ñaûm chính xaùc, coù theå quy ñònh boå sung chöùng töø hoùa ñôn ôû hai ngaønh saûn xuaát kinh doanh vaø dòch vuï quan troïng naøy nhö: Ngaønh giao thoâng vaän taûi vaø ngaønh xaây döïng, laép ñaët. d Moät nhöôïc ñieåm khaùc caàn nhaán maïnh ôû ñaây laø vieäc quy ñònh quaù cöùng nhaéc ñoái vôùi moät soá loaïi chöùng töø, phaûn aùnh moái quan heä kinh teá trong noäi boä doanh nghieäp. Chính vieäc quy ñònh quaù cöùng nhaéc ñaõ gaây khoù khaên cho doanh nghieäp khi phaûn aùnh tình hình thöïc teá vaø cuõng laø caùi côù ñeå doanh nghieäp töï yù thay ñoåi maãu chöùng töø cho phuø hôïp. 2.2.2. Thöïc traïng toå chöùc heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn trong vieäc phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá doanh nghieäp a. Öu ñieåm: Nhìn moät caùch toång theå thì heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn hieän haønh ñaõ ñöôïc xaây döïng khaù chaët cheõ vaø khoa hoïc, töông ñoái phuø hôïp vôùi hoaït ñoäng cuûa caùc loaïi hình doanh nghieäp trong neàn kinh teá, coù söï töông thích vôùi chuaån möïc quoác teá veà keá 10 toaùn. Nhöõng öu ñieåm treân ñaõ giuùp cho thoâng tin ñöôïc xöû lyù treân taøi khoaûn, phaùt huy ñöôïc taùc duïng cho vieäc kieåm soaùt vaø hoã trôï cho vieäc haønh thu thueá cuûa cô quan thueá. b. Nhöôïc ñieåm: c Heä thoáng taøi khoaûn hieän haønh laø moät heä thoáng hoån hôïp giöõa keá toaùn taøi chính vaø keá toaùn quaûn trò neân trong quaù trình thöïc hieän chöa coù söï phaân bieät roõ ñaâu laø keá toaùn taøi chính ñaâu laø keá toaùn quaûn trò. Chính ñieàu naøy ñaõ gaây ra caûn trôû cho vieäc thöïc hieän toát keá toaùn taøi chính laïi vöøa khoù coù ñieàu kieän öùng duïng vaø phaùt trieån keá toaùn quaûn trò trong caùc doanh nghieäp Vieät Nam. d Vieäc thöïc hieän keá toaùn chi phí theo quy ñònh trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn hieän haønh laø khoâng phuø hôïp vôùi muïc tieâu cuûa keá toaùn taøi chính cuõng nhö muïc tieâu tính thueá. e Vieäc söû duïng moät soá ñeå phaûn aùnh ñoái töôïng keá toaùn nhö hieän nay laø khoâng phuø hôïp. f Beân caïnh ñoù vieäc ghi nhaän treân taøi khoaûn coøn moät soá ñieåm chöa phuø hôïp vôùi moät soá hoaït ñoäng ñaëc thuø vaø quaù trình quyeát toaùn cuûa cô quan thueá. 2.2.3. Thöïc traïng toå chöùc heä thoáng soå keá toaùn trong vieäc phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá doanh nghieäp Vieäc aùp duïng hình thöùc keá toaùn ôû caùc doanh nghieäp noùi chung ñang boäc loä ra moät soá khieám khuyeát gaây khoâng ít khoù khaên trong quaù trình kieåm soaùt vieäc ghi nhaän thoâng tin ñaõ laøm aûnh höôûng khoâng ít ñeán vieäc kieåm tra vaø haønh thu thueá cuûa cô quan thueá. c Trong cuøng moät moâi tröôøng hoaït ñoäng vaø cung caáp thoâng tin nhöng coù quaù nhieàu hình thöùc ñöôïc aùp duïng, trong khi ñoù chöa coù ñònh höôùng roõ raøng neân chuù troïng hình thöùc keá toaùn naøo. d Do khoâng coù hình thöùc keá toaùn naøo ñöôïc xaùc ñònh laø toái öu neân caùc doanh nghieäp thöôøng hay keát hôïp nhieàu loaïi soå cuûa nhieàu hình thöùc keá toaùn ñeå thöïc hieän vieäc ghi cheùp. Ñieàu naøy vöøa traùi vôùi quy ñònh vöøa gaây khoù khaên cho vieäc kieåm soaùt. e Hình thöùc keá toaùn khoâng thoáng nhaát neân caùc phaàn meàm öùng duïng ñöôïc xaây döïng khaù ña daïng, tuøy theo ñaëc ñieåm vaø yeâu caàu söû duïng cuûa doanh nghieäp. Chính ñieàu naøy gaây ra nhöõng toán keùm cho doanh nghieäp, cho xaõ hoäi laïi vöøa gaây khoù khaên, thaäm chí caûn trôû vieäc kieåm soaùt quy trình vaø noäi dung ghi cheùp cuûa cô quan thueá. 11 2.2.4. Thöïc traïng toå chöùc heä thoáng baùo caùo taøi chính trong vieäc phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá doanh nghieäp a. Öu ñieåm cuûa toå chöùc baùo caùo taøi chính: - Heä thoáng baùo caùo taøi chính ñaùp öùng yeâu caàu thuaän lôïi, deã daøng, deã hieåu, deã kieåm tra phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng vaø töøng böôùc phuø hôïp vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. - Thoâng qua caùc thoâng tin treân baùo caùo taøi chính giuùp cho cô quan thueá phaân tích thöïc traïng veà taøi chính cuûa doanh nghieäp vaø tình traïng thueá cuûa doanh nghieäp, treân cô sôû taïo ñieàu kieän xaùc laäp ñöôïc cô sôû kinh doanh naøo thuoäc loaïi caàn phaûi thanh tra kieåm tra thöôøng xuyeân vaø cô sôû kinh doanh caàn phaûi thanh tra theo ñònh kyø daøi haïn. b. Nhöôïc ñieåm cuûa toå chöùc baùo caùo taøi chính: - Vieäc ño löôøng lôïi nhuaän kinh doanh cuûa doanh nghieäp chöa ñöôïc phaân tích roõ giöõa lôïi nhuaän theo muïc tieâu taøi chính vaø lôïi nhuaän theo muïc tieâu tính thueá. Chöa trình baøy ñöôïc söï khaùc bieät giöõa caùc loaïi doanh thu, chi phí theo muïc tieâu taøi chính vaø muïc tieâu cuûa thueá. - Chöa coù caùc thoâng tin veà caùc khoaûn doanh thu, chi phí bò loaïi tröø theo quyeát toaùn thueá thu nhaäp doanh nghieäp, vaø caùc khoaûn naøy seõ ñöôïc xöû lyù nhö theá naøo. 2.2.5. Khaûo saùt tình hình thöïc teá moät soá doanh nghieäp ôû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh - Ñoái vôùi chöùng töø keá toaùn: haàu heát caùc doanh nghieäp chöa thöïc hieän ñaày ñuû, ñuùng theo quy ñònh cuûa nhaø nöôùc trong vieäc söû duïng maãu chöùng töø, laäp chöùng töø ñeå laøm caên cöù phaùp lyù cho vieäc ghi cheùp. Hieän töôïng naøy cho thaáy vieäc quaûn lyù söû duïng chöùng töø coøn loûng leûo, maãu chöùng töø quy ñònh coøn quaù cöùng nhaéc chöa ñaùp öùng ñöôïc vieäc ghi nhaän thoâng tin ban ñaàu theo ñaëc ñieåm cuûa doanh nghieäp - Ñoái vôùi taøi khoaûn keá toaùn: nhìn chung caùc doanh nghieäp ñeàu raát luùng tuùng trong vieäc xöû lyù caùc nghieäp vuï lieân quan ñeán vieäc hoaøn thueá, quyeát toaùn thueá theo quy ñònh cuûa luaät thueá vaø ñaëc bieät laø chöa theå xöû lyù caùc khoaûn chi vöôït ñònh möùc hoaëc vöôït quaù chi phí hôïp lyù theo quy ñònh cuûa luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp. - Ñoái vôùi soå keá toaùn: taïi caùc doanh nghieäp ñöôïc khaûo saùt coù hieän töôïng phoå bieán söû duïng cuøng luùc nhieàu loaïi soå thuoäc caùc hình thöùc keá toaùn khaùc nhau. Ñaây laø moät vaán ñeà traùi vôùi quy ñònh nhöng laïi ñaùp öùng yeâu caàu ghi nhaän vaø xöû lyù thoâng tin cuûa doanh nghieäp. - Ñoái vôùi baùo caùo taøi chính: Baùo caùo taøi chính ñöôïc laäp ôû caùc doanh nghieäp theo ñieàu tra thì chuû yeáu laø ñeå phuïc vuï cho muïc tieâu taøi chính chöù hoaøn toaøn chöa 12 coù ñöôïc moái quan heä vôùi baùo caùo thueá veà keát caáu, noäi dung, trình töï vaø phöông phaùp laäp. Do vaäy, caùc doanh nghieäp nhìn nhaän vieäc laäp baùo caùo taøi chính theo quy ñònh hieän nay coù moät khoaûng caùch khaù lôùn vôùi baùo caùo thueá do quy ñònh cuûa luaät thueá coù nhöõng khaùc bieät ñoái vôùi quy ñònh trong keá toaùn. 2.3. THÖÏC TRAÏNG QUAÙ TRÌNH QUAÛN LYÙ THUEÁ VAØ MOÄT SOÁ KHOÙ KHAÊN KHI THÖÏC HIEÄN CAÙC LUAÄT THUEÁ HIEÄN HAØNH 2.3.1. Quaù trình quaûn lyù thueá qua caùc thôøi kyø c Quaù trình phaùt trieån heä thoáng thueá Vieät Nam giai ñoaïn naêm 1998 trôû veà tröôùc d Quaù trình quaûn lyù thueá töø naêm 1999 ñeán nay 2.3.2. Thöïc traïng coâng taùc quaûn lyù thueá hieän nay c Nhöõng keát quaû ñaït ñöôïc: Trong boái caûnh kinh teá – xaõ hoäi trong nöôùc, quoác teá coù nhieàu yeáu toá vöøa thuaän lôïi vöøa coù khoù khaên, nhöng coâng cuoäc caûi caùch heä thoáng thueá noùi chung vaø coâng taùc quaûn lyù thueá noùi rieâng ñaõ goùp phaàn oån ñònh vaø phaùt trieån kinh teá – xaõ hoäi, thu ngaân saùch ngaøy caøng taêng leân; phuø hôïp vôùi chuyeån ñoåi neàn kinh teá theo cô cheá thò tröôøng vaø thöïc hieän toát loä trình hoäi nhaäp quoác teá. d Nhöõng toàn taïi trong coâng taùc quaûn lyù thueá: a. Tình traïng troán thueá, laäu thueá, nôï ñoïng thueá coøn khaù phoå bieán ôû nhieàu khoaûn thu vaø dieãn ra nhieàu ñòa phöông trong caû nöôùc. b. Naêng löïc, trình ñoä, traùch nhieäm quaûn lyù cuûa cô quan thueá chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu quaûn lyù trong giai ñoaïn hieän nay. c. Coâng taùc tuyeân truyeàn giaùo duïc, höôùng daãn chính saùch thueá chöa ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu naâng cao söï hieåu bieát, tính töï giaùc trong vieäc chaáp haønh chính saùch thueá cuûa nhaø nöôùc. d. Moät soá theå cheá kinh teá vaø xaõ hoäi, moâi tröôøng phaùp lyù lieân quan ñeán quaûn lyù chöa ñöôïc caûi caùch ñoàng boä e. Cô quan thueá khoâng coù chöùc naêng cöôûng cheá thueá; ñieàu tra khôûi toá caùc vi phaïm veà thueá cuûa cô quan chöùc naêng coøn chaäm, chaát löôïng xeùt xöû coøn nhieàu haïn cheá. 2.3.3. Moät soá khoù khaên khi thöïc hieän luaät thueá Vieäc vaän duïng coâng taùc keá toaùn taøi chính doanh nghieäp phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá nöôùc ta coøn nhieàu haïn cheá bôûi moät soá luaät thueá coøn nhöõng khieám 13 khuyeát chöa khaéc phuïc kòp thôøi laøm aûnh höôûng ñeán coâng taùc quaûn lyù, haønh thu thueá vaø thanh tra kieåm tra thueá: - Chính saùch thueá chaäm söûa ñoåi cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu tình hình; - Thuû tuïc röôøm raø; - Xöû phaït khoâng nghieâm. 2.4. MINH HOÏA VEÀ NHÖÕNG HAÏN CHEÁ CUÛA HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN TAØI CHÍNH TRONG MOÄT SOÁ NGAØNH LIEÂN QUAN ÑEÁN QUY TRÌNH QUAÛN LYÙ THUEÁ ÑOÁI VÔÙI DOANH NGHIEÄP 2.4.1. Moät soá toàn taïi cuûa heä thoáng chöùng töø hoùa ñôn vôùi quy trình quaûn lyù thueá - Ñoái vôùi ngaønh giao thoâng vaän taûi vaø ngaønh xaây laáp: Hoaù ñôn GTGT nhö hieän nay chöa noùi leân ñöôïc thôøi ñieåm xaùc ñònh doanh thu, thöïc hieän doanh thu theo nguyeân taéc cô sôû doàn tích vaø xaùc ñònh chi phí theo nguyeân taéc phuø hôïp. - Xaùc ñònh chi phí hôïp lyù tieàn löông, tieàn coâng ñoái vôùi ngaønh xaây laáp, dòch vuï söõa chöõa nhaø, söûa chöõa taøu bieån, söûa chöõa saø lan … : Baûng chaám coâng, baûng thanh toaùn tieàn löông chöa ñuû yeáu toá ñeå quaûn lyù tieàn löông, tieàn coâng doanh nghieäp, chöa baûo ñaûm thöïc hieän xaùc ñònh chi phí theo nguyeân taéc phuø hôïp. 2.4.2. Moät soá toàn taïi cuûa vieäc aùp duïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn trong coâng taùc quaûn lyù thueá - Do tính chaát khieám khuyeát treân chöùng töø hoùa ñôn nhö hieän nay, do ñoù daãn ñeán vieäc haïch toaùn nghi nhaän doanh thu vaøo soå keá toaùn cuõng khoâng baûo ñaûm chính xaùc vaø khoâng kòp thôøi vôùi töøng kyø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, dòch vuï hoaøn thaønh. - Vieäc ghi nhaän caùc buùt toaùn ñieàu chænh sau khi quyeát toaùn thueá, hieän nay cô quan chöùc naêng chöa quy ñònh, höôùng daãn thoáng nhaát neân daãn ñeán moãi doanh nghieäp coù caùch ghi cheùp, chænh söûa khaùc nhau. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 2 Heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp Vieät Nam coøn nhieàu vaán ñeà caàn ñöôïc nghieân cöùu ñeå trong töông lai vaãn phaùt huy toát ñöôïc taùc duïng cuûa mình ñoái vôùi coâng taùc quaûn lyù thueá, ñaëc bieät laø trong coâng taùc thanh tra kieåm tra doanh nghieäp. Tröôùc maét sôùm khaéc phuïc nhöõng khieám khuyeát vaø yeáu keùm trong hoaït ñoäng keá toaùn ôû Vieät Nam treân caùc maët: - Hoaøn thieän heä thoáng chöùng töø keá toaùn - Hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn - Thoáng nhaát vaø hoaøn thieän heä thoáng soå keá toaùn 14 - Hoaøn thieän baùo caùo taøi chính theo höôùng: xaùc laäp moái quan heä giöõa baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính vôùi baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu tính thueá. Ngoaøi ra, ñeå heä thoáng keá toaùn taøi chính doanh nghieäp coù theå phuïc vuï hieäu quaû cho coâng taùc quaûn lyù haønh thu thueá vaø thanh tra kieåm tra thueá cuõng caàn phaûi hoaøn thieän caùc luaät thueá, tröôùc heát laø luaät thueá GTGT vaø luaät thueá TNDN, ñoàng thôøi caàn coù söï phaân caáp chaët cheõ, roõ raøng giöõa caùc cô quan quaûn lyù vaø cô quan chöùc naêng cuûa nhaø nöôùc trong vieäc nghieân cöùu, ban haønh, thöïc thi caùc luaät keá toaùn vaø thueá. CHÖÔNG 3: HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN TAØI CHÍNH PHUÏC VUÏ QUY TRÌNH QUAÛN LYÙ THUEÁ TRONG CAÙC DOANH NGHIEÄP VIEÄT NAM HIEÄN NAY 3.1. QUAN ÑIEÅM VAØ NGUYEÂN TAÉC HOAØN THIEÄN 3.1.1. Quan ñieåm hoaøn thieän: c Quan ñieåm thöïc tieãn d Quan ñieåm thoáng nhaát e Quan ñieåm hoäi nhaäp, phaùt trieån 3.1.2. Nguyeân taéc hoaøn thieän: c Nguyeân taéc ñoàng boä d Nguyeân taéc nhaát quaùn e Nguyeân taéc linh hoaït 3.2. GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN HEÄ THOÁNG KEÁ TOAÙN TAØI CHÍNH AÙP DUÏNG CHO CAÙC DOANH NGHIEÄP c Phaân ñònh heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp thaønh keá toaùn taøi chính vaø keá toaùn quaûn trò d Hoaøn thieän heä thoáng chöùng töø keá toaùn phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá doanh nghieäp Thöù nhaát, caùc loaïi chöùng töø phaùp lyù lieân quan ñeán quaù trình mua baùn, aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán caùc loaïi thueá quan troïng caàn ñöôïc cô quan thueá quaûn lyù chaët cheõ vieäc in aán, phaùt haønh, söû duïng vaø löu tröõ hoùa ñôn ñeå haïn cheá cuõng nhö phaùt hieän ngaên chaën kòp thôøi troán laäu thueá, gian laän chieám ñoaït tieàn thueá cuûa nhaø nöôùc. Thöù hai, taêng cöôøng quyeàn chuû ñoäng cuûa doanh nghieäp trong vieäc vaän duïng vaø xaây döïng heä thoáng chöùng töø keá toaùn söû duïng trong coâng taùc keá toaùn ôû doanh nghieäp. 15 Thöù ba, Cheá ñoä keá toaùn veà heä thoáng chöùng töø caàn coù nhöõng quy ñònh thoáng nhaát veà caùc chöùng töø keøm theo chöùng töø keá toaùn, vôùi muïc ñích laø baûo ñaûm khi ñaõ coù chöùng töø keá toaùn thì chaéc chaén laø nghieäp vuï kinh teá ñoù ñaõ thöïc söï phaùt sinh vaø ñaõ hoaøn thaønh, neáu laøm ñöôïc nhö vaäy seõ haïn cheá gian laän veà thueá, phuïc vuï cho vieäc tính thueá vaø thanh tra kieåm tra cuûa ngaønh thueá. Thöù tö, nhaèm haïn cheá tình traïng gian laän veà thueá, troán thueá cuûa caùc doanh nghieäp, nhaø nöôùc taêng cöôøng khuyeán khích, môû roäng cho caùc cô sôû saûn xuaát kinh doanh söû duïng hoùa ñôn ñaëc thuø. Thöù naêm, nhaèm hoaøn thieän vieäc ghi cheùp chöùng töø cho phuø hôïp vôùi haïch toaùn keá toaùn doanh nghieäp, quy ñònh cuûa luaät thueá vaø cheá ñoä keá toaùn hieän haønh phaûi tuaân thuû theo nguyeân taéc sau: Doanh thu thöïc hieän theo nguyeân taéc cô sôû doàn tích vaø chi phí phaùt sinh theo nguyeân taéc phuø hôïp, töø ñoù taïo ñieàu kieän cho doanh nghieäp ghi cheùp ñuùng thôøi gian quy ñònh, ñoàng thôøi giuùp cho cô quan thueá xaùc ñònh doanh thu vaø chi phí trong kyø kinh doanh chính xaùc vaø ñaày ñuû. Do neàn kinh teá thò tröôøng ôû nöôùc ta phaùt trieån ngaøy caøng lôùn maïnh, ña daïng veà ngaønh ngheà, tính chaát hoaït ñoäng cuûa töøng ngaønh ngheà ngaøy caøng môû roäng phong phuù hôn, ñeå ñaùp öùng cho nhu caàu haïch toaùn vaø quaûn lyù cho caùc loaïi hình doanh nghieäp trong neàn kinh teá, cuõng nhö phuïc vuï cho quy trình quaûn lyù thueá ñoái vôùi nhaø nöôùc, chuùng toâi ñöa ra moät soá kieán nghò cuï theå nhö sau: a. Ngoaïi tröø caùc loaïi hoùa ñôn ñaõ ñöôïc nhaø nöôùc quy ñònh thoáng nhaát veà maãu bieåu vaø quaûn lyù thoáng nhaát vieäc in, phaùt haønh, söû duïng thì caùc loaïi chöùng töø khaùc coøn laïi caàn ñöôïc ñöa vaøo danh muïc chöùng töø höôùng daãn. b. Khuyeán khích söû duïng hoùa ñôn ñaëc thuø c. Hoaøn thieän chöùng töø hoaù ñôn (GTGT) ngaønh giao thoâng vaän taûi vaø ngaønh xaây döïng, laép ñaëït d. Hoaøn thieän chöùng töø lao ñoäng tieàn löông e Hoaøn thieän heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá doanh nghieäp Thöù nhaát, neân chia heä thoáng taøi khoaûn thaønh 2 boä phaän: moät boä phaän thuoäc veà phaàn baét buoäc vaø moät boä phaän thuoäc veà phaàn linh hoaït ñeå phuø hôïp vôùi yeâu caàu vaø muïc tieâu xöû lyù thoâng tin cuûa doanh nghieäp. Thöù hai, hieän taïi trong heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn vaãn coøn moät soá taøi khoaûn coù teân goïi hoaëc keát hôïp phaûn aùnh nhieàu ñoái töôïng chöa phuø hôïp, caàn phaûi thay ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi baûn chaát cuûa ñoái töôïng keá toaùn vaø noäi dung kinh teá ñöôïc phaûn aùnh 16 cuõng nhö caàn nghieân cöùu boå sung moät soá taøi khoaûn ñeå phuø hôïp vôùi quy ñònh cuûa chuaån möïc keá toaùn ñaõ ñöôïc ban haønh. Thöù ba, ñeå cung caáp, phaân ñònh caùc thoâng tin höõu ích cho quaù trình ghi cheùp vaø haïch toaùn theo hai muïc tieâu: muïc tieâu cuûa taøi chính vaø muïc tieâu tính thueá, taøi khoaûn keá toaùn taøi chính caàn thieát boå sung theâm caùc taøi khoaûn ghi nhaän caùc khoaûn chi phí maø doanh nghieäp chi vöôït quaù möùc khoáng cheá cuûa luaät thueá quy ñònh nhö “chi phí laõi vay; chi phí quaûng caùo, tieáp thò, khuyeán maõi, tieáp taân, khaùnh tieát, chi phí giao dòch ñoái ngoaïi, chi phí hoäi nghò, …”. Treân cô sôû höôùng hoaøn thieän nhö ñaõ neâu treân, chuùng toâi kieán nghò moät soá thay ñoåi veà phöông phaùp haïch toaùn moät soá noäi dung cuï theå coù lieân quan ñeán heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn nhö sau: a. Hieän taïi caùc doanh nghieäp ñeàu haïch toaùn chi phí saûn xuaát thoâng qua (03) ba taøi khoaûn: TK621, TK622 vaø TK627 ñeå theo doõi caùc khoaûn muïc chi phí saûn xuaát, phuïc vuï vieäc tính toaùn vaø phaân tích giaù thaønh saûn phaåm. Phöông phaùp haïch toaùn naøy phuïc vuï cho yeâu caàu quaûn lyù chi phí thuoäc veà keá toaùn quaûn trò, coøn trong keá toaùn taøi chính cuõng nhö thoâng tin keá toaùn phuïc vuï cho quy trình quaûn lyù thueá thì vieäc theo doõi theo khoaûn muïc laø vaán ñeà khoâng quan troïng, maø vaán ñeà quan troïng caàn ñöôïc kieåm soaùt chaët cheõ laø noäi dung kinh teá vaø möùc tieâu hao cuûa caùc khoaûn chi phí coù baûo ñaûm tính phaùp lyù, hôïp lyù khoâng? Coù theå chaáp nhaän trong ñieàu kieän cuï theå khoâng? b. Boå sung caùc taøi khoaûn chi phí bò khoáng cheá vaøo quy trình haïch toaùn chi phí + TK635-chi tieát “Chi phí laõi vay bò khoáng cheá” + TK641-chi tieát “Chi phí baùn haøng bò khoáng cheá” + TK642-chi tieát “Chi phí quaûn lyù bò khoáng cheá” c. Hoaøn thieän nghieäp vuï keá toaùn qua xaùc ñònh doanh thu ñoái vôùi ngaønh giao thoâng vaän taûi - Buùt toaùn ghi nhaän khoaûn thu khi xuaát hoùa ñôn (tröôùc khi vaän chuyeån haøng ñi, doanh thu chöa thöïc söï phaùt sinh) - Buùt toaùn khi vaän chuyeån haøng hoùa ñaõ hoaøn thaønh (keá toaùn löu giöõ chöùng töø hoùa ñôn). d. Hoaøn thieän nghieäp vuï keá toaùn ñieàu chænh sau quyeát toaùn thueá vaø hoaøn thueá ¾ Hoaøn thieän nghieäp vuï keá toaùn ñieàu chænh sau quyeát toaùn thueá - Caùc buùt toaùn ñieàu chænh tröôùc vaø sau quyeát toaùn thueá GTGT. - Caùc buùt toaùn ñieàu chænh tröôùc vaø sau quyeát toaùn thueá TNDN 17 ¾ Hoaøn thieän nghieäp vuï keá toaùn ñieàu chænh sau hoaøn thueá - Ñieàu chænh ôû phaàn soá dö cuoái kyø. - Ñieàu chænh ôû phaàn soá phaùt sinh. f Hoaøn thieän heä thoáng soå keá toaùn phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá doanh nghieäp Theo chuùng toâi thì nhaø nöôùc neân ñònh höôùng vaø tieán ñeán quy ñònh thoáng nhaát vieäc aùp duïng hình thöùc keá toaùn Nhaät Kyù Chung trong neàn kinh teá. Nhaät Kyù Chung laø hình thöùc keá toaùn ñôn giaûn, thích hôïp vôùi moïi ñôn vò keá toaùn, ñaëc bieät coù nhieàu thuaän lôïi khi öùng duïng maùy tính trong xöû lyù thoâng tin keá toaùn treân soå. Theo chuùng toâi ngay töø baây giôø nhaø nöôùc caàn coù ñònh höôùng vaø trong vaøi naêm ñeán neân quy ñònh thoáng nhaát taát caû caùc loaïi hình doanh nghieäp khaùc nhau trong neàn kinh teá chæ söû duïng hình thöùc keá toaùn nhaät kyù chung. Tuy nhieân caàn phaûi chænh söûa soå Nhaät Kyù Baùn Haøng vaø soå Chi Tieát Baùn Haøng cho phuø hôïp vôùi yeâu caàu quaûn lyù doanh nghieäp. g Hoaøn thieän heä thoáng baùo caùo taøi chính phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá doanh nghieäp Thöù nhaát, ñoái vôùi baûng caân ñoái keá toaùn: a Neân cho pheùp caùc doanh nghieäp thieát keá maãu baûng caân ñoái keá toaùn theo kieåu hai beân ñeå giuùp cho ngöôøi nhaän thoâng tin deã xem xeùt, nghieân cöùu moái quan heä giöõa taøi saûn vaø nguoàn voán ñöôïc trình baøy trong baûng caân ñoái keá toaùn cuûa doanh nghieäp. b. Neân thieát keá trong baûng caân ñoái keá toaùn coät cheânh leäch giöõa soá ñaàu naêm vaø soá cuoái kyø ñeå phuïc vuï toát hôn cho caùc ñoái töôïng söû duïng khi caàn phaân tích ñaùnh giaù thöïc traïng taøi chính cuûa doanh nghieäp. c. Ñöa chæ tieâu “söï nghieäp” vaøo beân nguoàn voán, phía döôùi chæ tieâu “nguoàn kinh phí” vaø ghi ñoû ñeå theå hieän ñuùng ñaén tình traïng taøi saûn cuûa doanh nghieäp. Thöù hai, ñoái vôùi baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh. Ñeå giuùp cho ngöôøi nhaän thoâng tin coù cô sôû ñeå xem xeùt, ñaùnh giaù keát quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp moät caùch roõ raøng, ñaày ñuû thì baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh caàn ñöôïc thieát keá theo höôùng soá lieäu ñöôïc chia thaønh 02 phaàn: phaàn soá lieäu thuoäc muïc tieâu taøi chính vaø phaàn soá lieäu thuoäc muïc tieâu quyeát toaùn thueá. Bieåu maãu 3 - 7: Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh 18 Boä, Toång coâng ty: … Maãu soá: B02-DN BAÙO CAÙO KEÁT QUAÛ HOAÏT ÑOÄNG KINH DOANH Quyù … naêm 200… Ñôn vò: … CHÆ TIEÂU Maõ soá Thuyeát minh Naêm nay Naêm tröôùc Quyeát toaùn thueá 1 2 3 4 5 6 1. Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 01 24 2. Caùc khoaûn giaûm tröø 03 24 3. Doanh thu thuaàn veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï (10 = 01 - 03) 10 24 4. Giaù voán haøng baùn 11 25 5. Lôïi nhuaän goäp veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï (20 = 10 -11) 20 4. Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính 21 24 5. Chi phí taøi chính 22 26 - Trong ñoù: chi phí laõi vay 23 8. Chi phí baùn haøng 24 9. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 25 10. Lôïi nhuaän thuaàn töø hñ.k d. 30 = 20 + (21 - 22) - (24 + 25) 30 11. Thu nhaäp khaùc 31 12. Chi phí khaùc 32 13. Lôïi nhuaän khaùc (40 = 31 - 32) 40 14. Toång lôïi nhaän keá toaùn tröôùc thueá (50 = 30 + 40) 50 15. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 51 28 16. Lôïi nhuaän sau thueá TNDN (60 = 50 - 51) 60 28 Caên cöù maãu bieåu baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ñaõ ñöôïc trình baøy (theo bieåu maãu soá 3-7) seõ taïo ra söï khaùc bieät giöõa lôïi nhuaän kinh doanh theo muïc tieâu taøi chính vôùi lôïi nhuaän chòu thueá caàn ñöôïc nhìn nhaän moät caùch chính thöùc vaø theå hieän treân soå saùch keá toaùn cuõng nhö caùc baùo caùo taøi chính. Doanh nghieäp neân 19 laäp (bieåu maãu taïm goïi laø) “baûng keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ñieàu chænh - maãu B02A-DN”. Baûng keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh ñieàu chænh Quyù … Naêm 200 … Ñôn vò tính:… STT CHÆ TIEÂU Maõ soá Thöïc hieän naêm 20… Döï kòeán naêm 20… 01 Lôïi nhuaän (loã) töø hoaït ñoäng kinh doanh 30 Ñieàu chænh taêng 02 Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø cho muïc tieâu tính thueá 30.1 03 Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu thueá 30.2 Ñieàu chænh giaûm 04 Caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhö laø chi phí hôïp lyù khaáu tröø thueá 30.3 05 Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu baùo caùo taøi chính nhöng khoâng laø thu nhaäp chòu thueá 30.4 06 Lôïi nhuaän chòu thueá (loã) töø hoaït ñoäng kinh doanh 30.0 07 Lôïi nhuaän (loã) khaùc 40 Ñieàu chænh taêng 08 Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø cho muïc tieâu tính thueá 40.1 09 Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu thueá 40.2 Ñieàu chænh giaûm 10 Caùc khoaûn chi phí khoâng thöïc hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhö laø chi phí hôïp lyù khaáu tröø thueá 40.3 11 Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo caùo taøi chính nhöng khoâng laø thu nhaäp 40.4 20 chòu thueá 12 Lôïi nhuaän (loã) chòu thueá 40.0 13 Toång lôïi nhuaän (loã) tröôùc thueá 50 Ñieàu chænh taêng 14 Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø cho muïc tieâu tính thueá 50.1 15 Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu thueá 50.2 Ñieàu chænh giaûm 16 Caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhö laø chi phí hôïp lyù khaáu tröø thueá 50.3 17 Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhöng khoâng laø thu nhaäp chòu thueá 50.4 18 Toång lôïi nhuaän chòu thueá (loã) 50 19 Loã naêm tröôùc chuyeån sang 60 20 Toång thu nhaäp chòu thueá sau khi chuyeån loã 70 21 Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 80 22 Thueá ñöôïc mieãn giaûm (neáu coù) 80.1 23 Toång soá thueá taïm noäp trong naêm 80.2 24 Soá thueá coøn laïi phaûi noäp 80.3 25 Lôïi nhuaän (loã) sau thueá 90 Ñeå baûo ñaûm cho heä thoáng baùo caùo taøi chính laø coâng cuï ñaéc löïc phuïc vuï cho coâng taùc quaûn lyù haønh thu thueá; trong giai ñoaïn hieän nay heä thoáng baùo caùo taøi chính caàn thieát hoaøn thieän theo höôùng taïo ra söï phuø hôïp veà vieäc laäp baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu cuûa thueá, treân cô sôû ñoù laäp baùo caùo thueá thuaän lôïi, deã daøng hôn. 3.3. GIAÛI PHAÙP HOAØN THIEÄN CAÙC LUAÄT THUEÁ AÙP DUÏNG CHO CAÙC DOANH NGHIEÄP 3.3.1. Hoaøn thieän noäi dung luaät thueá ñeå coù ñöôïc söï phuø hôïp nhaát ñònh vôùi luaät keá toaùn vaø chuaån möïc keá toaùn Luaät thueá ñaûm baûo toân troïng caùc nguyeân taéc vaø chuaån möùc keá toaùn, chöùa ñöïng trong noù nhöõng yeáu toá sau: 21 # Qui ñònh ñaày ñuû, deã hieåu, deã laøm, oån ñònh, ít thay ñoåi. # Töøng böôùc phaûi laøm cho vieäc xaùc ñònh, quaûn lyù thueá chæ caên cöù vaøo keá toaùn vaø thoâng tin keá toaùn (töø hoaïch ñònh chính saùch ñeán haønh thu) xoùa boû phöông phaùp tính khoaùn thueá. # Coâng khai minh baïch tính thueá vaø thu thueá, chuyeån daàn sang phöông thöùc ngöôøi töï noäp thueá töï keâ khai thueá; coâng taùc troïng taâm cuûa cô quan thueá laø thanh tra, kieåm tra vaø höôùng daãn - tuyeân tuyeàn. # Taêng cöôøng moái lieân keát höõu cô veà phaùp lyù giöõa muïc tieâu taøi chính vaø muïc tieâu tính thueá. # Coù cô cheá phaït naëng ñoái vôùi nhöõng ñoái töôïng coù haønh vi gian laän chaäm treã trong keâ khai vaø noäp thueá. 3.3.2. Hoaøn thieän noäi dung chính saùch thueá A. Chöông trình caûi caùch heä thoáng thueá Vieät Nam trong thôøi gian tôùi: Phaûi phuø hôïp vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi, kieän toaøn caùc loaïi thueá tröïc thu vaø giaùn thu ñaõ coù, hieän ñang aùp duïng, maø töøng saéc thueá hoaøn thieän theo höôùng: • Ña daïng hoùa nguoàn thu • Naâng cao naêng löïc quaûn lyù • Caûi thieän söï tuaân thuû vaø dòch vuï cho ngöôøi noäp thueá • Coâng baèng hôn: theo chieàu ngang vaø chieàu doïc • Cô sôû thueá roäng hôn • Thueá suaát thaáp hôn • Ñôn giaûn hoùa B. Hoaøn thieän luaät thueá giaù trò gia taêng C. Hoaøn thieän luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp 3.3.3. Hoaøn thieän quy trình kieåm soaùt thueá vaø haønh thu cuûa cô quan thueá c Hoaøn thieän xaùc minh hoùa ñôn Boä Taøi Chính A. Quan ñieåm hoaøn thieän xaùc minh hoaù ñôn Boä Taøi Chính. B. Hoaøn thieän xaùc minh hoùa ñôn Boä Taøi Chính. Song song vôùi vieäc kieåm tra quyeát toaùn thueá, caùn boä thueá sau khi ñoái chieáu soá lieäu khôùp ñuùng, kieåm soaùt vieân thueá laäp phieáu yeâu caàu xaùc minh hoùa ñôn vaø gôûi xaùc minh hoùa ñôn ñeán caùc Tænh (Thaønh) vaø caùc Quaän (Huyeän) coù lieân quan ñeán quaù trình mua baùn haøng hoùa, dòch vuï vôùi ñoái töôïng ñöôïc quyeát toaùn thueá hoaëc hoaøn thueá. 22 Muoán thöïc hieän vieäc thanh tra, kieåm tra quyeát toaùn hoaëc hoaøn thueá ñuùng theo thôøi gian quy ñònh, caàn coù bieän phaùp hoaøn thieän quy trình kieåm soaùt xaùc minh hoùa ñôn goàm coù 03 sô ñoà: a. Sô ñoà quy trình xaùc minh hoùa ñôn. b. Sô ñoà heä thoáng kieåm soaùt xaùc minh hoaù ñôn ngaønh thueá. c. Sô ñoà kieåm soaùt vaø ñoái chieáu xaùc minh hoùa ñôn ngaønh thueá . d. Taùc duïng xaùc minh qua maïng noäi boä trong vieäc thöïc hieän thanh tra, kieåm tra ñoái vôùi coâng taùc quyeát toaùn vaø hoaøn thueá. Vieäc xaùc minh hoùa ñôn qua maïng vi tính cuïc boä hay maïng vi tính noäi boä caáp Toång Cuïc Thueá seõ ñem laïi nhieàu taùc duïng trong quaù trình thanh tra, kieåm tra, quaûn lyù thueá cuûa ngaønh thueá: # Xöû lyù vi phaïm haønh chính vaø vi phaïm veà thueá trong ngaønh thueá nhanh choùng kòp thôøi vaø chính xaùc. # Thôøi gian hoaøn traû xaùc minh nhanh taïo ñieàu kieän cho vieäc kieåm tra quyeát toaùn vaø hoaøn thueá kòp thôøi. # Haïn cheá caùc keõ hôû trong quaù trình thöïc hieän luaät thueá, haïn cheá gian laän veà thueá, haïn cheá thaát thoaùt tieàn thueá cuûa nhaø nöôùc. # Taïo ñieàu kieän cho coâng taùc thanh tra, kieåm tra thueá ñoái vôùi coâng taùc quyeát toaùn vaø hoaøn thueá phaùt huy ñöôïc vai troø vaø taùc duïng. d Hoaøn thieän coâng taùc thanh tra, kieåm tra thueá A. Quan ñieåm coâng taùc thanh tra, kieåm tra thueá B. Hoaøn thieän coâng taùc thanh tra, kieåm tra thueá Trong coâng taùc thanh tra, kieåm tra caàn thieát phaûi phaân loaïi ñoái töôïng ñeå thanh tra nhaèm traùnh gaây phieàn haø, gaây thieät haïi cho ngöôøi noäp thueá, ñoàng thôøi thoâng qua coâng taùc thanh tra, kieåm tra ngaên chaën ñöôïc caùc hieän töôïng tieâu cöïc veà thueá, laøm thaát thoaùt tieàn thueá cuûa nhaø nöôùc. Caàn môû roäng dieän thanh tra, kieåm tra daøi haïn ñoái vôùi doanh nghieäp khoâng coù vi phaïm veà luaät thueá. Tuy nhieân, khi xaûy ra vi phaïm vieäc tieán haønh xöû phaït ñoái vôùi tröôøng hôïp naøy phaûi khaùc vôùi tröôøng hôïp thanh tra, kieåm tra thöôøng xuyeân. Ñoái vôùi doanh nghieäp qua 5 naêm tieán haønh thanh kieåm tra moät laàn, coâng ty coù hieän töôïng gian laän veà thueá, caùn boä thueá aùp duïng nghieäp vuï veà thanh tra ñeå xaùc ñònh soá thueá phaûi truy thu cuûa naêm thöù 05 vaø aùp duïng caùc bieän phaùp phaït veà thueá nhö: - Truy thu tieàn thueá cuûa naêm thöù 05 vaø caùc naêm tröôùc. Soá thueá truy thu cuûa naêm thöù 05 aùp duïng tính truy thu ngöôïc laïi cho 04 naêm tröôùc. - Phaït noäp chaäm tieàn thueá (quy ñònh luaät thueá hieän nay laø 0,1%/ngaøy). 23 - Xöû phaït vi phaïm haønh chính veà thueá. - Xöû phaït haønh vi gian laän veà thueá, theo chuùng toâi coù theå phaân loaïi caùc doanh nghieäp ñeå tieán haønh thanh tra, kieåm tra quyeát toaùn thueá ngaéùn haïn vaø daøi haïn, goàm coù 03 loaïi: # Doanh nghieäp loaïi A: laø nhöõng doanh nghieäp chaáp haønh nghieâm chænh chính saùch thueá. Ñoái vôùi doanh nghieäp naøy thì toái thieåu trong 5 naêm tieán haønh thanh tra, kieåm tra 1 laàn. # Doanh nghieäp loaïi B: laø nhöõng doanh nghieäp ñaõ coù vi phaïm nhöng khoâng thöôøng xuyeân vaø möùc ñoä khoâng nghieâm troïng ñoàng thôøi keát hôïp vôùi caùc tieâu thöùc ñeå phaân loaïi. Trong tröôøng hôïp naøy toái thieåu trong 2 naêm phaûi kieåm thanh tra, kieåm tra 1 laàn. # Doanh nghieäp loaïi C: laø nhöõng doanh nghieäp thöôøng xuyeân vi phaïm chính saùch thueá hoaëc söû duïng nhieàu chöùng töø hoùa ñôn. Ñoái vôùi loaïi doanh nghieäp naøy caàn thieát phaûi kieåm tra thöôøng xuyeân moãi naêm 1 laàn. Loaïi doanh nghieäp naøy aùp duïng bieän phaùp kieåm tra quyeát toaùn thueá haøng naêm, trong tröôøng hôïp coù daáu hieäu gian laän veà thueá nghieâm troïng phaûi keát vôùi coâng taùc thanh tra thueá, ñeå tieán haønh thanh tra toaøn dieän caùc hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Döïa treân danh saùch phaân loaïi ñoái töôïng noáp thueá (loaïi A, loaïi B, loaïi C), sau ñoù tieán haønh xaây döïng keá hoaïch thanh tra, kieåm tra vaø coâng khai roäng raõi ñeán töøng ñoái töôïng noäp thueá treân ñòa baøn, treân caùc phöông tieän thoâng tin. Ñeå luaät thueá ñi vaøo cuoäc soáng ngöôøi daân, baûo ñaûm nguoàn thu ngaân saùch nhaø nöôùc; cô quan thueá caàn thieát phaûi taêng cöôøng coâng taùc thanh tra kieåm tra thueá ñoái vôùi doanh nghieäp khoâng tuaân thuû luaät thueá (coù haønh vi sai phaïm veà thueá), ñoàng thôøi giaûm bôùt caùc cuoäc thanh tra kieåm tra ñoái vôùi doanh nghieäp chaáp haønh toát luaät thueá nhaèm taïo ñieàu kieän cho doanh nghieäp laøm aên chaân chính phaùt trieån ñöôïc thuaän lôïi. Treân cô sôû ñoù luaät thueá caàn thieát ñöa ra caùc bieän phaùp cheá taøi sao cho phuø hôïp vôùi töøng loaïi hình doanh nghieäp thuoäc 03 dieän thanh tra, kieåm tra neâu treân. KEÁT LUAÄN CHÖÔNG 3 Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn taøi chính doanh nghieäp phaûi ñöôïc giaûi quyeát ñoàng boä treân caùc maët: cheá ñoä chöùng töø keá toaùn, heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn, cheá ñoä soå saùch keá toaùn vaø heä thoáng baùo caùo taøi chính keát hôïp vôùi vieäc ban haønh luaät keá toaùn, chuaån möïc keá toaùn Vieät Nam. Giaûi quyeát moät caùch ñoàng boä nhö vaäy vöøa taïo ra ñöôïc moät haønh lang phaùp lyù trong toå chöùc thöïc hieän coâng taùc keá toaùn, vöøa xaùc laäp caùc nguyeân taéc vaø phöông phaùp xöû lyù vaø cung caáp thoâng tin höõu ích qua ñoù bieán keá toaùn thöïc söï laø coâng cuï phuïc vuï lôïi ích cho nhieàu ñoái töôïng, taïo neân söï raøng 24 buoäc veà traùch nhieäm vaø nghóa vuï cuûa cô sôû kinh doanh khi cung caáp thoâng tin veà hoaït ñoäng kinh teá – taøi chính cho caùc cô quan chöùc naêng cuûa Nhaø nöôùc, trong ñoù coù cô quan thueá. Beân caïnh vieäc hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn taøi chính doanh nghieäp nhaèm phuïc vuï quy trình quaûn lyù thueá, caàn thieát ñoøi hoûi hoaøn thieän caùc luaät thueá ñeå ñaûm baûo caùc yeâu caàu: roõ raøng, minh baïch, coâng baèng, oån ñònh vaø ít thay ñoåi coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh, vôùi vieäc thu huùt ñaàu tö nöôùc ngoaøi vaø ñaëc bieät laø taïo ra ñöôïc söï oån ñònh trong hoaït ñoäng keá toaùn KEÁT LUAÄN Trong giai ñoaïn hieän nay ñaát nöôùc ta treân ñaø phaùt trieån vaø hoäi nhaäp vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi, quy trình quaûn lyù thueá vöøa phaûi phuø hôïp vôùi tình hình phaùt trieån hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh moïi lónh vöïc moïi thaønh phaàn kinh teá nhaèm khai thaùc, môû roäng nguoàn thu, taêng soá thu cho ngaân saùch; vöøa phuø hôïp chính saùch thueá trong khu vöïc vaø treân theá giôùi. Do ñoù, ñoøi hoûi caàn thieát phaûi hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp ñeå thöïc hieän cung caáp thoâng tin quan troïng veà thöïc traïng thueá cuûa doanh nghieäp ñoái vôùi cô quan thueá. Thoâng qua vieäc hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn taøi chính doanh nghieäp nhaèm phuïc vuï ñaéc löïc vaø coù hieäu quaû cho coâng taùc thanh tra, kieåm tra vaø quaûn lyù haønh thu thueá hieän nay, ñoàng thôøi cuõng phaûi kieän toaøn, hoaøn thieän heä thoáng, chính saùch thueá Vieät Nam treân caùc maët: - Baûo ñaûm ñöôïc tính coâng baèng, minh baïch, coù tính thuyeát phuïc ñoái vôùi ngöôøi noäp thueá laø moät trong nhöõng bieän phaùp quan troïng ñeå nuoâi döôõng vaø phaùt trieån nguoàn thu. - Thu huùt ñöôïc voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, taêng cöôøng khaû naêng caïnh tranh vaø hoäi nhaäp, ñaëc bieät laø Vieät Nam gia nhaäp WTO. Vieäc thöïc hieän caùc giaûi phaùp naøy vöøa laø traùch nhieäm cuûa caùc cô quan chöùc naêng cuûa nhaø nöôùc, vöøa laø traùch nhieäm cuûa doanh nghieäp, chæ treân cô sôû phoái hôïp chaët cheõ, ñoàng boä giöõa caùc ban ngaønh coù lieân quan vaø söï tuaân thuû cuûa caùc doanh nghieäp trong quaù trình thöïc hieän, môùi baûo ñaûm ñöôïc tính hieäu quaû cuûa heä thoáng keá toaùn taøi chính trong vieäc phuïc vuï coâng taùc thanh tra, kieåm tra vaø quaûn lyù haønh thu thueá./. 25 12 Lôïi nhuaän (loã) chòu thueá 40.0 13 Toång lôïi nhuaän (loã) tröôùc thueá 50 Ñieàu chænh taêng 14 Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø cho muïc tieâu tính thueá 50.1 15 Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu thueá 50.2 Ñieàu chænh giaûm 16 Caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân 50.3 26 baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhö laø chi phí hôïp lyù khaáu tröø thueá 17 Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhöng khoâng laø thu nhaäp chòu thueá 50.4 18 Toång lôïi nhuaän chòu thueá (loã) 50 19 Loã naêm tröôùc chuyeån sang 60 20 Toång thu nhaäp chòu thueá sau khi chuyeån loã 70 21 Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 80 22 Thueá ñöôïc mieãn giaûm (neáu coù) 80.1 23 Toång soá thueá taïm noäp trong naêm 80.2 24 Soá thueá coøn laïi phaûi noäp 80.3 25 Lôïi nhuaän (loã) sau thueá 90 STT CHÆ TIEÂU Maõ soá Thöïc hieän naêm 20… Döï kòeán naêm 20… 01 Lôïi nhuaän (loã) töø hoaït ñoäng kinh doanh 30 Ñieàu chænh taêng 02 Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø cho muïc tieâu tính thueá 30.1 03 Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu thueá 30.2 Ñieàu chænh giaûm 04 Caùc khoaûn chi phí khoâng theå hieän treân 30.3 27 baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhö laø chi phí hôïp lyù khaáu tröø thueá 05 Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu baùo caùo taøi chính nhöng khoâng laø thu nhaäp chòu thueá 30.4 06 Lôïi nhuaän chòu thueá (loã) töø hoaït ñoäng kinh doanh 30.0 07 Lôïi nhuaän (loã) khaùc 40 Ñieàu chænh taêng 08 Caùc khoaûn chi phí khoâng ñöôïc khaáu tröø cho muïc tieâu tính thueá 40.1 09 Caùc khoaûn thu nhaäp khoâng theå hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhöng laø thu nhaäp chòu thueá 40.2 Ñieàu chænh giaûm 10 Caùc khoaûn chi phí khoâng thöïc hieän treân baùo caùo taøi chính theo muïc tieâu taøi chính nhö laø chi phí hôïp lyù khaáu tröø thueá 40.3 11 Caùc khoaûn thu nhaäp theå hieän treân baùo caùo taøi chính nhöng khoâng laø thu nhaäp chòu thueá 40.4 CHÆ TIEÂU Maõ soá Thuyeát minh Naêm nay Naêm tröôùc Quyeát toaùn thueá 1 2 3 4 5 6 1. Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï 01 24 2. Caùc khoaûn giaûm tröø 03 24 3. Doanh thu thuaàn veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï (10 = 01 - 03) 10 24 4. Giaù voán haøng baùn 11 25 28 5. Lôïi nhuaän goäp veà baùn haøng vaø cung caáp dòch vuï (20 = 10 -11) 20 4. Doanh thu hoaït ñoäng taøi chính 21 24 5. Chi phí taøi chính 22 26 - Trong ñoù: chi phí laõi vay 23 8. Chi phí baùn haøng 24 9. Chi phí quaûn lyù doanh nghieäp 25 10. Lôïi nhuaän thuaàn töø hñ.k d. 30 = 20 + (21 - 22) - (24 + 25) 30 11. Thu nhaäp khaùc 31 12. Chi phí khaùc 32 13. Lôïi nhuaän khaùc (40 = 31 - 32) 40 14. Toång LNKT tröôùc thueá (50 = 30 + 40) 50 15. Thueá thu nhaäp doanh nghieäp 51 28 16. Lôïi nhuaän sau thueá TNDN (60 = 50 - 51) 60 28 : trong giai ñoaïn naøy vai troø vaø taùc duïng cuûa keá toaùn ñöôïc nhaán maïnh vaø ñeà cao trong saùch vôû, trong nhaän thöùc hôn laø trong thöïc tieån quaûn lyù cuûa nhaø nöôùc vaø cuûa doanh nghieäp. Chính trong cô cheá quaûn lyù taäp trung, quan lieâu bao caáp ñaõ laøm cho keá toaùn trôû thaønh moät coâng cuï hoå trôï cho vieäc taïo laäp thoâng tin thieáu tính trung thöïc vì muïc ñích chaïy theo chæ tieâu keá hoaïch, chaïy theo thaønh tích cuûa nhaø quaûn lyù. Keá toaùn ñaõ bò bieán thaønh coâng cuï cuûa nhaø quaûn lyù chöù khoâng coøn laø coâng cuï quaûn lyù ñuùng theo baûn chaát cuûa noù. : coâng taùc keá toaùn taøi chính ôû caùc doanh nghieäp ñaõ baét ñaàu ñi vaøo neà neáp, ñaõ ñöôïc doanh nghieäp tuaân thuû thöïc hieän nhöng ñöùng tröôùc yeâu caàu phaùt trieån nhanh choùng cuûa neàn kinh teá vaø nhöõng thay ñoåi ñeå phuø hôïp vôùi yeâu caàu hoäi nhaäp thì heä thoáng keá toaùn cuõng ñang ñaët ra yeâu caàu caûi tieán, hoaøn thieän ñeå coù theå trôû thaønh moät coâng cuï hoå trôï ñaéc löïc vaø coù hieäu quaû cho nhaø nöôùc trong quaûn lyù, ñieàu haønh neàn kinh teá noùi chung vaø phuïc vuï toát cho quy trình quaûn lyù thueá ñoái vôùi caùc doanh nghieäp cuûa cô quan thueá noùi rieâng. Sau khi giaûi phoùng Mieàn nam, thoáng nhaát ñaát nöôùc, caû nöôùc tieán haønh xaây döïng neàn kinh teá Xaõ hoäi chuû nghóa,laáy kinh teá quoác doanh laøm chuû ñaïo, vieäc thu noäp ngaân saùch theo keá hoaïch nhaø nöôùc ñeà ra, cheá ñoä thu quoác doanh vaø trích noäp lôïi nhuaän ôû caùc ñôn vò quoác doanh khoâng ñem laïi hieäu quaû. 29 Sau ñoù, neàn kinh teá thò tröôøng theo ñònh höôùng xaõ hoäi chuû nghóa vôùi nhieàu thaønh phaàn kinh teá ñöôïc khaúng ñònh, nhieàu loaïi hình doanh nghieäp ra ñôøi. Ñeå ñaùp öùng vôùi thôùi kyø naøy, coù 02 saéc thueá ñöôïc chuyeån ñôûi cô baûn ñoù laø: luaät thueá doanh thu vaø luaät thueá lôïi töùc. Tuy nhieân, 2 saéc thueá naøy vaãn coøn nhieàu thueá suaát vaø nhieàu nhöôïc ñieåm khaùc nhö thueá ñaùnh choàng leân thueá (thueá keùp) …, khoâng phuø hôïp cho coâng taùc quaûn lyù vaø haønh thu thueá. Ñeå phuø hôïp vôùi neàn kinh teá thò tröôøng ñang thaùt trieån vaø hoäi nhaäp vôùi caùc nöôùc trong khu vöïc vaø treân theá giôùi, heä thoáng thueá hoaùn thieän nhaát töø tröôùc ñeán nay ñöôïc aùp duïng goàm 09 saéc thueá (06 boä luaät vaø 03 phaùp leänh), trong ñoù coù 02 luaät thueá tieân tieán nhaát ñöôïc thay theá cho luaát thueá doanh thu vaø luaät thueá lôïi töùc ñoù laø luaät thueá giaù trò gia taêng vaø luaät thueá thu nhaäp doanh nghieäp, laøm cho heä thoáng thueá Vieät Nam phaùt huy theâm hieäu löïc, taêng cöôøng coâng taùc quaûn lyù thueá ñaûm baûo nguoàu thu cho ngaân saùch nhaø nöôùc. . Ñaây laø vaán ñeà caàn xem xeùt, nghieân cöùu ñeå coù nhöõng söûa ñoåi cho phuø hôïp vaø ñaëc bieät laø phaûi coù nhöõng höôùng daãn cuï theå cuõng nhö nhöõng raøng buoäc cuûa cô quan chöùc naêng ñeå doanh nghieäp thöïc hieän ñaày ñuû chöùng töø ban ñaàu nhaèm thöïc hieän toát cho vieäc ghi cheùp vaø kieåm soaùt. Ñaây cuõng laø vaán ñeà caàn ñöôïc nghieân cöùu ñeå coù nhöõng höôùng daãn cuï theå nhaèm haïn cheá hieän töôïng maø doanh nghieäp töï haïch toaùn theo moät kieåu khaùc nhau gaây khoù khaên cho vieäc kieåm soaùt thueá vaø vieäc chænh söûa cuûa doanh nghieäp khi coù yeâu caàu cuûa cô quan chöùc naêng. Vaán ñeà naøy cuõng phaûi ñöôïc xem xeùt nghieân cöùu ñeå xaây döïng moät hình thöùc keá toaùn thích öùng vôùi hoaït ñoäng cuûa moïi loaïi hình doanh nghieäp. : Caùc giaûi phaùp ñeà xuaát ñeå hoaøn thieän phaûi döïa vaøo tình hình thöïc teá cuûa neàn kinh teá Vieät Nam, caùc luaät thueá vaø heä thoáng keá toaùn ñang ñöôïc quy ñònh cho caùc doanh nghieäp vaø hoaït ñoäng thöïc teá cuûa caùc doanh nghieäp ôû Vieät Nam. : Hoaøn thieän heä thoáng keá toaùn taøi chính doanh nghieäp trong moái quan heä vôùi quy trình quaûn lyù thueá theo quy ñònh cuûa caùc luaät thueá phaûi ñaët trong ñieàu kieän laø vieäc thöïc hieän caùc quy ñònh veà keá toaùn vaø caùc quy ñònh veà thueá coù söï thoáng nhaát veà caên baûn vaø neáu coù söï khaùc bieät thì ñoù chæ laø bieåu hieän cuûa vieäc giaûi quyeát nhöõng quyeàn lôïi khaùc nhau vaø ñaët trong quaù trình caûi bieán ñeå coù söï xích laïi gaàn nhau vaø haøi hoøa giöõa caùc quyeàn lôïi naøy. : Quan ñieåm hoäi nhaäp vaø phaùt trieån ñònh höôùng cho caùc giaûi phaùp hoaøn thieän keá toaùn taøi chính ñeå taïo ra tieáng noùi chung trong phaïm vi khu vöïc vaø treân toaøn caàu, 30 ñoàng thôøi cuõng ñònh höôùng cho nhöõng giaûi phaùp hoaøn thieän caùc luaät thueá phuø hôïp vôùi caùc loä trình tham gia caùc toå chöùc AFTA, WTO Nguyeân taéc ñoàng boä ñaët ra yeâu caàu laø vieäc hoaøn thieän phaûi ñöôïc tieán haønh ñoàng thôøi giöõa luaät thueá vôùi luaät keá toaùn, chuaån möïc keá toaùn vaø cheá ñoä keá toaùn coù lieân quan, phaûi tieán haønh ñoàng thôøi giöõa caùc boä phaän caáu thaønh heä thoáng keá toaùn doanh nghieäp vaø phaûi coù söï ñoàng boä khi thöïc hieän caùc quy ñònh veà thueá vaø keá toaùn cuûa cô quan thueá vaø cuûa caùc doanh nghieäp chòu söï quaûn lyù vaø kieåm soaùt cuûa cô quan thueá. : Nguyeân taéc nhaát quaùn yeâu caàu vieäc hoaøn thieän phaûi mang tính xuyeân suoát töø caùc giaûi phaùp vó moâ ñeán caùc giaûi phaùp vi moâ, töø caùc vaán ñeà lyù luaän ñeán caùc vaán ñeà thöïc tieãn lieân quan ñeán luaät thueá vaø heä thoáng keá toaùn taøi chính doanh nghieäp. Nguyeân taéc linh hoaït ñaët ra yeâu caàu laø caùc giaûi phaùp hoaøn thieän khoâng quaù cöùng nhaéc maø phaûi coù ñoä meàm deûo, linh hoaït gaén lieàn vôùi moâi tröôøng phaùp lyù, moâi tröôøng kinh doanh cuõng nhö yeâu caàu quaûn lyù trong töøng giai ñoaïn nhaát ñònh. Hoaøn thieän luaät thueá giaù trò gia taêng theo höôùng: a. Boå sung ñoái töôïng chòu thueá b. Thueá suaát: AÙp duïng thoáng nhaát moät möùc thueá suaát: 10% c. Phöông phaùp tính thueá vaø söû duïng hoùa ñôn: AÙp duïng thoáng nhaát moät caùch tính thueá laø phöông phaùp khaáu tröø thueá, aùp duïng cheá ñoä phaùt haønh hoùa ñôn theo maãu thoáng nhaát vaø hoùa ñôn ñaëc thuø. Ñoái töôïng caùc hoä kinh doanh nhoû ñöa ra khoûi ñoái töôïng noäp thueá giaù trò gia taêng chuyeån sang aùp duïng thu thueá thu nhaäp caù nhaân. Trong thôøi gian tôùi luaät thueá TNDN caàn hoaøn thieän theo höôùng: a. Chuyeån caùc hoä saûn xuaát, kinh doanh caù theå, nhöõng hoä coù ngaønh ngheà ñoäc laäp, nhöõng caù nhaân coù taøi saûn cho thueâ sang aùp duïng thueá thu nhaäp caù nhaân. b. Neân giaûm möùc thueá suaát thueá TNDN phoå thoâng töø 28% xuoáng coøn 25% vaø sau naêm 2010 coù theå aùp duïng möùc thueá suaát 20%. c. Giaûm dieän mieãn, giaûm thueá; thoáng nhaát möùc thueá suaát; öu ñaõi thueá giöõa caùc thaønh phaàn kinh teá ñeå khuyeán khích ñaáu tö vaø baûo ñaûm bình ñaúng trong caïnh tranh. d. Phaân loaïi caùc doanh nghieäp kinh doanh coù hieäu quaû, khoâng coù haønh vi gian laän veà thueá ñeå thöïc hieän caùc cuoäc thanh tra kieåm tra ñònh kyø 5 naêm/ laàn.