Luận án Nghiên cứu một số cytokin huyết thanh và hiệu quả điều trị bệnh trứng cá thông thường mức độ vừa và nặng bằng isotretinoin kết hợp azithromycin

các tài liệu mà chúng tôi tham khảo được về thử nghiệm lâm sàng, đánh giá hiệu quả của isotretinoin kết hợp azithromycin với isotretinoin đơn độc, các tác giả không khảo sát mức độ hài lòng của bệnh nhân sau điều trị. Do đó, chúng tôi không có dữ liệu đễ so sánh, đối chứng. 4.2.4.4. So sánh theo dõi tái phát ở 2 nhóm Sau 1 tháng, 2 tháng và 3 tháng kết thúc điều trị, tỉ lệ tái phát của bệnh nhân ở 2 nhóm là tương đương nhau (Bảng 3.49). Jindal-2018 theo dõi 40 bệnh nhân ở nhóm nghiên cứu (isotretinoin + azithromycin) và 42 bệnh nhân ở nhóm đối chứng (isotretinoin) sau khi kết thúc 24 tuần điều trị. Tuy nhiên, tác giả không đưa ra được dữ liệu tái phát sau điều trị vì phần lớn bệnh nhân bị mất dấu, không thể theo dõi, đánh giá [12]. Các tài liệu khác mà chúng tôi tham khảo được, đều không theo dõi, so sánh tỉ lệ tái phát của bệnh nhân ở hai nhóm. 117 KẾT LUẬN 1. Kết quả định lượng nồng độ IL-6, IL-8, IL-10, IL-12, IL-17 huyết thanh của bệnh nhân trứng cá thông thường 1.1. Trước điều trị - Nồng độ IL-6, IL-8, IL-10, IL-12, IL-17 huyết thanh của nhóm người bệnh (bệnh nhân TCTT mức độ vừa và nặng) đều cao hơn nhóm người khỏe. - Không có mối liên quan giữa nồng độ IL-6, IL-8, IL-10, IL-12, IL-17 huyết thanh của nhóm người bệnh với nhóm tuổi, giới tính, chỉ số khối cơ thể, tuổi khởi phát, thời gian bệnh, tiền sử gia đình và mức độ bệnh. 1.2. Sau điều trị - Nồng độ IL-6, IL-10, IL-17 giảm rõ rệt so với trước điều trị còn nồng độ IL-8, IL-12 sự thay đổi không khác biệt so với trước điều trị. - Tất cả IL-6, IL-8, IL-10, IL-12, IL-17 huyết thanh sau điều trị của nhóm người bệnh vẫn còn tăng so với nhóm người khỏe. - Nồng độ IL-6, IL-8, IL-10, IL-12, IL-17 huyết thanh sau điều trị của nhóm nghiên cứu và nhóm đối chứng tương đương nhau. 2. Kết quả điều trị bệnh TCTT mức độ vừa và nặng bằng isotretinoin kết hợp azithromycin - Kết quả lâm sàng: Kết quả điều trị theo GAGS của nhóm nghiêncứu (24,9±5,8/6,5±2,8) tương đương với kết quả của nhóm đối chứng (24,3±5,3/6,9±2,5). Trong đó, kết quả sau 4 tuần đầu của nhóm nghiên cứu tốt hơn nhóm đối chứng. - Tác dụng không mong muốn: Bùng phát mụn của nhóm nghiên cứu (1 bệnh nhân/2,5%) thấp hơn so với nhóm đối chứng (6 bệnh nhân/15%). Kết quả AST, ALT, triglyceride, cholesterol trước và sau điều trị của hai nhóm đều trong giới hạn bình thường. 118 - Sự hài lòng của người bệnh: Sự hài lòng của người bệnh ở nhóm nghiên cứu (70%) tương đương với nhóm đối chứng (75%). - Theo dõi tái phát: Tái phát sau 3 tháng của nhóm nghiên cứu (7,5%) tương đương với nhóm đối chứng (10%). 119 KIẾN NGHỊ 1. Nên kết hợp azithromycin với isotretinoin trong 4 tuần đầu trong điều trị bệnh trứng cá thông thường mức độ vừa và nặng. 2. Cần có nghiên cứu về cytokin trên bệnh nhân trứng cá thông thường mức độ vừa và nặng được điều trị với isotretinoin liều tới hạn. DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU ĐÃ CÔNG BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1. Mai Phi Long, Châu Văn Trở, Đặng Văn Em (2023). Nghiên cứu sự thay đổi nồng độ một số cytokin trước và sau điều trị ở bệnh trứng cá thông thường mức độ vừa và nặng. Tạp chí Y dược lâm sàng 108, 18(8), 54-58. 2. Mai Phi Long, Châu Văn Trở, Đặng Văn Em (2023). Nghiên cứu hiệu quả điều trị bệnh trứng cá thông thường mức độ vừa và nặng bằng isotretinoin kết hợp azithromycin. Tạp chí Y dược lâm sàng 108, 18(8), 44-48. TÀI LIỆU THAM KHẢO 1. Tan J. K., Bhate K. (2015). "A global perspective on the epidemiology of acne". Br J Dermatol, 172(1), 3-12. 2. Cengiz G. F., Gürel G. (2020). "Difficulties in emotion regulation and quality of life in patients with acne". Qual Life Res, 29(2), 431-438. 3. Abd H. S., Shoukry N. S., El R. A., et al (2007). "Immunohistochemical expression of interleukin 8 in skin biopsies from patients with inflammatory acne vulgaris". Diagn Pathol, 2(1), 4. 4. Abd-Elmaged W. M., Nada E. A., Hassan M. H., et al (2019). "Lesional and circulating levels of interleukin-17 and 25-hydroxycholecalciferol in active acne vulgaris: Correlation to disease severity". J Cosmet Dermatol, 18(2), 671-676. 5. Kelhälä H. L., Palatsi R., Fyhrquist N., et al (2014). "IL-17/Th17 Pathway Is Activated in Acne Lesions". PLoS ONE, 9(8), e105238. 6. Ramadan S., Abdel D., El-Naggar R., et al (2020). "Evaluation of the role of interleukin-31 in inflammatory acne vulgaris: a case-control study". Journal of the Egyptian Women’s Dermatologic Society, 17(3), 146-151. 7. Di C. R., Balato A., Caiazzo G., et al (2017). "IL-36 cytokines are increased in acne and hidradenitis suppurativa". Arch Dermatol Res, 309(8), 673-678. 8. Yang Y. S., Lim H. K., Hong K. K., et al (2014 ). "Cigarette smoke- induced interleukin-1 alpha may be involved in the pathogenesis of adult acne". Ann Dermatol, 26(1), 11-16. 9. Vallerand I. A., Lewinson R. T., Farris M. S., et al (2018). "Efficacy and adverse events of oral isotretinoin for acne: a systematic review". Br J Dermatol, 178(1), 76-85. 10. Amichai B., Shemer A., Grunwald M. H. (2006). "Low-dose isotretinoin in the treatment of acne vulgaris". Journal of the American Academy of Dermatology, 54(4), 644-646. 11. Adler B. L., Kornmehl H , Armstrong A. W. (2017). "Antibiotic Resistance in Acne Treatment". JAMA Dermatology, 153(8), 810-811. 12. Jindal R., Roy S., Jain A. (2018). "Randomized comparative study of combination of low dose oral isotretinoin with pulsed azithromycin and low dose oral isotretinoin alone in the management of moderate to severe acne". Int J Res Dermatol, 4(1), 58-61. 13. Lynn D. D., Umari T., Dunnick C. A., et al (2016). "The epidemiology of acne vulgaris in late adolescence". Adolesc Health Med Ther, 7(1), 13-25. 14. Dreno B., Jean-Decoster C., Georgescu V. (2016). "Profile of patients with mild-to-moderate acne in Europe: a survey". Eur J Dermatol, 26(2), 177- 184. 15. Perkins A. C., Cheng C. E., Hillebrand G. G., et al (2011). "Comparison of the epidemiology of acne vulgaris among Caucasian, Asian, Continental Indian and African American women". J Eur Acad Dermatol Venereol, 25(9), 1054-1060. 16. Gollnick H. P. (2015). "From new findings in acne pathogenesis to new approaches in treatment". J Eur Acad Dermatol Venereol, 29 (1), 1-7. 17. Clayton R. W., Gobel K., Niessen C. M., et al (2019). "Homeostasis of the sebaceous gland and mechanisms of acne pathogenesis". Br J Dermatol, 181(4), 677-690. 18. Feily A., Taheri T., Meier-Schiesser B., et al (2020). "The effect of low- dose isotretinoin therapy on serum androgen levels in women with acne vulgaris". Int J Womens Dermatol, 6(2), 102-104. 19. Shu Y. Y., Maibach H. I. (2011). "Estrogen and skin: therapeutic options". Am J Clin Dermatol, 12(5), 297-311. 20. Yin J., Hwang I. H., Lee M. W. (2019). "Anti-acne vulgaris effect including skin barrier improvement and 5alpha-reductase inhibition by tellimagrandin I from Carpinus tschonoskii". BMC Complement Altern Med, 19(1), 323. 21. Lee H. R., Kim S. W., Kim M. S., et al (2014). "The efficacy and safety of gamma-linolenic acid for the treatment of acne vulgaris". Int J Dermatol, 53(3), e199-200. 22. Chen W., Obermayer-Pietsch B., Hong J. B., et al (2011). "Acne- associated syndromes: models for better understanding of acne pathogenesis". J Eur Acad Dermatol Venereol, 25(6), 637-646. 23. Xu H., Li H. (2019). "Acne, the Skin Microbiome, and Antibiotic Treatment". Am J Clin Dermatol, 20(3), 335-344. 24. Scholz C. F. P., Kilian M. (2016). "The natural history of cutaneous propionibacteria, and reclassification of selected species within the genus Propionibacterium to the proposed novel genera Acidipropionibacterium gen. nov., Cutibacterium gen. nov. and Pseudopropionibacterium gen. nov". Int J Syst Evol Microbiol, 66(11), 4422-4432. 25. Iinuma K., Sato T., Akimoto N., et al (2009). "Involvement of Propionibacterium acnes in the augmentation of lipogenesis in hamster sebaceous glands in vivo and in vitro". J Invest Dermatol, 129(9), 2113- 2119. 26. Isard O., Knol A. C., Aries M. F., et al (2011). "Propionibacterium acnes activates the IGF-1/IGF-1R system in the epidermis and induces keratinocyte proliferation". J Invest Dermatol, 131(1), 59-66. 27. Kurokawa I., Danby F. W., Ju Q., et al (2009). "New developments in our understanding of acne pathogenesis and treatment". Experimental Dermatology, 18(10), 821-832. 28. Li Z. J., Choi D. K., Sohn K. C., et al (2014). "Propionibacterium acnes activates the NLRP3 inflammasome in human sebocytes". J Invest Dermatol, 134(11), 2747-2756. 29. Jeremy A. H., Holland D. B., Roberts S. G., et al (2003). "Inflammatory events are involved in acne lesion initiation". J Invest Dermatol, 121(1), 20-27. 30. Saint-Jean M., Khammari A., Jasson F., et al (2016). "Different cutaneous innate immunity profiles in acne patients with and without atrophic scars". Eur J Dermatol, 26(1), 68-74. 31. Trivedi N. R., Gilliland K. L., Zhao W., et al (2006). "Gene array expression profiling in acne lesions reveals marked upregulation of genes involved in inflammation and matrix remodeling". J Invest Dermatol, 126(5), 1071-1079. 32. Kistowska M., Gehrke S., Jankovic D., et al (2014). "IL-1beta drives inflammatory responses to propionibacterium acnes in vitro and in vivo". J Invest Dermatol, 134(3), 677-685. 33. Zouboulis C. C., Seltmann H., Alestas T. (2010). "Zileuton prevents the activation of the leukotriene pathway and reduces sebaceous lipogenesis". Exp Dermatol, 19(2), 148-150. 34. Kistowska M., Meier B., Proust T., et al (2015). "Propionibacterium acnes promotes Th17 and Th17/Th1 responses in acne patients". J Invest Dermatol, 135(1), 110-118. 35. Kang S., Amagai M., Anna L. B. (2019). Acne vulgaris. Fitzpatrick's Dermatology. 9th edition, Elsevier, 1, 1391-1418. 36. Nast A., Dreno B., Bettoli V., et al (2012). "European evidence-based (S3) guidelines for the treatment of acne". J Eur Acad Dermatol Venereol, 26 (Suppl 1), 1-29. 37. Cook C. H., Centner R. L., Michaels S. E. (1979). "An Acne Grading Method Using Photographic Standards". Archives of Dermatology, 115(5), 571-575. 38. Burke B. M., Cunliffe W. J. (1984). "The assessment of acne vulgaris— the Leeds technique". British Journal of Dermatology, 111(1), 83-92. 39. Doshi A., Zaheer A., Stiller M. J. (1997). "A comparison of current acne grading systems and proposal of a novel system". International Journal of Dermatology, 36(6), 416-418. 40. Lehmann H. P., Robinson K. A., Andrews J. S., et al (2002). "Acne therapy: a methodologic review". J Am Acad Dermatol, 47(2), 231-240. 41. Alsulaimani H., Kokandi A., Khawandanh S., Hamad R. (2020). "Severity of Acne Vulgaris: Comparison of Two Assessment Methods". Clinical, cosmetic and investigational dermatology, 13, 711-716. 42. Hayashi N., Akamatsu H., Kawashima M. (2008). "Establishment of grading criteria for acne severity". J Dermatol, 35(5), 255-260. 43. Reynolds R. V., Yeung H., Cheng C. E., et al (2024). "Guidelines of care for the management of acne vulgaris". Journal of the American Academy of Dermatology, 90(5), 1006.e1001-1006.e1030. 44. Eichenfield D. Z., Sprague J., Eichenfield L. F. (2021). "Management of Acne Vulgaris: A Review". JAMA, 326(20), 2055-2067. 45. Oliveira L. M., Teixeira F. M. E., Sato M. N. (2018). "Impact of Retinoic Acid on Immune Cells and Inflammatory Diseases". Mediators Inflamm, 2018(1), 30-36. 46. Gold M. H., Baldwin H., Lin T. (2018). "Management of comedonal acne vulgaris with fixed-combination topical therapy". J Cosmet Dermatol, 17(2), 227-231. 47. Yang Z., Zhang Y., Lazic Mosler E., et al (2020). "Topical benzoyl peroxide for acne". Cochrane Database Syst Rev, 3(1), CD011154. 48. Karadag A. S., Aslan K. M., Wu C. Y., et al (2020). "Antibiotic resistance in acne: changes, consequences and concerns". J Eur Acad Dermatol Venereol, 35(1), 73-78. 49. Dutil M. (2010). "Benzoyl peroxide: enhancing antibiotic efficacy in acne management". Skin Therapy Lett, 15(10), 5-7. 50. Al-Salama Z. T., Deeks E. D. (2017). "Dapsone 7.5% Gel: A Review in Acne Vulgaris". Am J Clin Dermatol, 18(1), 139-145. 51. Paik J. (2020). "Topical Minocycline Foam 4%: A Review in Acne Vulgaris". Am J Clin Dermatol, 21(3), 449-456. 52. Searle T., Ali F. R., Al-Niaimi F. (2020). "The versatility of azelaic acid in dermatology". J Dermatolog Treat, 1-11. 53. Garner S. E., Eady A., Bennett C., et al (2012). "Minocycline for acne vulgaris: efficacy and safety". Cochrane Database Syst Rev, 2012(8), CD002086. 54. Kardeh S., Saki N., Jowkar F., et al (2019). "Efficacy of Azithromycin in Treatment of Acne Vulgaris: A Mini Review". World J Plast Surg, 8(2), 127-134. 55. Louw-du T. R., Perkins M. S., Hapgood J. P., et al (2017). "Comparing the androgenic and estrogenic properties of progestins used in contraception and hormone therapy". Biochem Biophys Res Commun, 491(1), 140-146. 56. Powell A. (2017). "Choosing the Right Oral Contraceptive Pill for Teens". Pediatr Clin North Am, 64(2), 343-358. 57. Barros B., Thiboutot D. (2017). "Hormonal therapies for acne". Clin Dermatol, 35(2), 168-172. 58. Mahesh V. B. (2012). "Hirsutism, virilism, polycystic ovarian disease, and the steroid-gonadotropin-feedback system: a career retrospective". Am J Physiol Endocrinol Metab, 302(1), E4-E18. 59. Roberts E. E., Nowsheen S., Davis M. D. P., et al (2020). "Treatment of acne with spironolactone: a retrospective review of 395 adult patients at Mayo Clinic, 2007-2017". J Eur Acad Dermatol Venereol, 34(9), 2106- 2110. 60. Krunic A., Ciurea A., Scheman A. (2008). "Efficacy and tolerance of acne treatment using both spironolactone and a combined contraceptive containing drospirenone". J Am Acad Dermatol, 58(1), 60-62. 61. Plovanich M., Weng Q. Y., Mostaghimi A. (2015). "Low Usefulness of Potassium Monitoring Among Healthy Young Women Taking Spironolactone for Acne". JAMA Dermatol, 151(9), 941-944. 62. Mackenzie I. S., Morant S. V., Wei L., et al (2017). "Spironolactone use and risk of incident cancers: a retrospective, matched cohort study". Br J Clin Pharmacol, 83(3), 653-663. 63. Bitzer J., Römer T., Lopes A. (2017). "The use of cyproterone acetate/ethinyl estradiol in hyperandrogenic skin symptoms – a review". The European Journal of Contraception & Reproductive Health Care, 22(3), 172-182. 64. Paradisi R., Fabbri R., Porcu E., et al (2011). "Retrospective, observational study on the effects and tolerability of flutamide in a large population of patients with acne and seborrhea over a 15-year period". Gynecol Endocrinol, 27(10), 823-829. 65. Fallah H., Rademaker M. (2021). "Isotretinoin in the management of acne vulgaris: practical prescribing". International Journal of Dermatology, 60(4), 451-460. 66. Takenaka Y., Hayashi N., Takeda M., et al (2012). "Glycolic acid chemical peeling improves inflammatory acne eruptions through its inhibitory and bactericidal effects on Propionibacterium acnes". J Dermatol, 39(4), 350- 354. 67. Valle-Gonzalez E. R., Jackman J. A., Yoon B. K., et al (2020). "pH- Dependent Antibacterial Activity of Glycolic Acid: Implications for Anti- Acne Formulations". Sci Rep, 10(1), 7491. 68. Dayal S., Amrani A., Sahu P., et al (2017). "Jessner's solution vs. 30% salicylic acid peels: a comparative study of the efficacy and safety in mild- to-moderate acne vulgaris". J Cosmet Dermatol, 16(1), 43-51. 69. Dayal S., Kalra K. D., Sahu P. (2020). "Comparative study of efficacy and safety of 45% mandelic acid versus 30% salicylic acid peels in mild-to- moderate acne vulgaris". J Cosmet Dermatol, 19(2), 393-399. 70. Fontao F., von Engelbrechten M., Seilaz C., et al (2020). "Microcomedones in non-lesional acne prone skin. New orientations on comedogenesis and its prevention". Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 34(2), 357-364. 71. Dréno B., Dagnelie.M..A., Khammari A., et al (2020). "The Skin Microbiome: A New Actor in Inflammatory Acne". American Journal of Clinical Dermatology, 21(1), 18-24. 72. Huang L., Yang S., Yu X., et al (2024). "Association of different cell types and inflammation in early acne vulgaris". Frontiers in Immunology, 15(1), 73-79. 73. Elattar Y., Mourad B., Alngomy H.A., et al (2022). "Study of interleukin- 1 beta expression in acne vulgaris and acne scars". Journal of Cosmetic Dermatology, 21(10), 4864-4870. 74. Fang F., Xie Z., Quan J., et al (2020). "Baicalin suppresses Propionibacterium acnes-induced skin inflammation by downregulating the NF-κB/MAPK signaling pathway and inhibiting activation of NLRP3 inflammasome". Brazilian journal of medical and biological research, 53(12), e9949. 75. Ottaviani M., Flori E., Mastrofrancesco A., et al (2020). "Sebocyte differentiation as a new target for acne therapy: an in vivo experience". Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 34(8), 1803-1814. 76. Qin M., Pirouz A., Kim M. H., et al (2014). "Propionibacterium acnes Induces IL-1beta secretion via the NLRP3 inflammasome in human monocytes". J Invest Dermatol, 134(2), 381-388. 77. Firlej E., Kowalska W., Szymaszek K., et al. The Role of Skin Immune System in Acne. Journal of Clinical Medicine, 2022,1579. 78. Eliasse Y., Leveque E., Garidou L., et al (2021). "IL-17+ Mast Cell/T Helper Cell Axis in the Early Stages of Acne". Frontiers in Immunology, 12(1), 106-112. 79. Lin Q., Cai B., Ke R., et al (2024). "Integrative bioinformatics and experimental validation of hub genetic markers in acne vulgaris: Toward personalized diagnostic and therapeutic strategies". Journal of Cosmetic Dermatology, 23(5), 1777-1799. 80. Abd-Elmaged W. M., Nada E. A., Hassan M. H., et al (2019). "Lesional and circulating levels of interleukin-17 and 25-hydroxycholecalciferol in active acne vulgaris: Correlation to disease severity". Journal of Cosmetic Dermatology, 18(2), 671-676.. 81. Mias C, Mengeaud V, Bessou-Touya S, et al (2023). "Recent advances in understanding inflammatory acne: Deciphering the relationship between Cutibacterium acnes and Th17 inflammatory pathway". Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 37(S2), 3-11. 82. Agak G. W., Kao S., Ouyang K., Qin M., Moon D., Butt A., Kim J. (2018). Phenotype and Antimicrobial Activity of Th17 Cells Induced by Propionibacterium acnes Strains Associated with Healthy and Acne Skin. The Journal of investigative dermatology, 138(2), 316–324. 83. Xin Y., Zhang S., Deng Z., et al (2020). "Identification and verification immune-related regulatory network in acne". International Immunopharmacology, 89(3), 107083. 84. Sardana K., Verma G. (2017). "Propionibacterium acnes and the Th1/Th17 Axis, Implications in Acne Pathogenesis and Treatment". Indian J Dermatol, 62(4), 392-394. 85. Layton A. (2009). "The use of isotretinoin in acne". Dermato- endocrinology, 1(3), 162-169. 86. Ryan-Kewley A. E., Williams D. R., Hepburn N., et al (2017). "Non- antibiotic Isotretinoin Treatment Differentially Controls Propionibacterium acnes on Skin of Acne Patients". Front Microbiol, 8(1), 1381. 87. Zaenglein A. L., Pathy A. L., Schlosser B. J., et al (2016). "Guidelines of care for the management of acne vulgaris". Journal of the American Academy of Dermatology, 74(5), 945-973.e933. 88. Brzezinski P., Borowska K., Chiriac A., et al (2017). "Adverse effects of isotretinoin: A large, retrospective review". Dermatol Ther, 30(4), e12483. 89. Barbieri J. S., Shin D. B., Wang S., et al (2020). "The clinical utility of laboratory monitoring during isotretinoin therapy for acne and changes to monitoring practices over time". J Am Acad Dermatol, 82(1), 72-79. 90. Lee Y. H., Scharnitz T. P., Muscat J., et al (2016). "Laboratory Monitoring During Isotretinoin Therapy for Acne: A Systematic Review and Meta- analysis". JAMA Dermatol, 152(1), 35-44. 91. Melnik B. C. (2017). "Apoptosis May Explain the Pharmacological Mode of Action and Adverse Effects of Isotretinoin, Including Teratogenicity". Acta Derm Venereol, 97(2), 173-181. 92. Rademaker M. (2013). "Isotretinoin: dose, duration and relapse. What does 30 years of usage tell us?". Australas J Dermatol, 54(3), 157-162. 93. Tan T. H., Hallett R., Yesudian P. D. (2016). "Efficacy and relapse rates of different Isotretinoin dosages in treating acne vulgaris: systemic review". Clin Med (Lond), 16 (Suppl 3), s34. 94. Poli F., Auffret N., Leccia M. T., et al (2020). "Truncal acne, what do we know?". Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 34(10), 2241-2246. 95. Yap F.(2017). "Safety and efficacy of fixed-dose 10 mg daily isotretinoin treatment for acne vulgaris in Malaysia". J Cosmet Dermatol, 16(3), 348- 352. 96. Agarwal U. S., Besarwal R. K., Bhola K. (2011). "Oral isotretinoin in different dose regimens for acne vulgaris: a randomized comparative trial". Indian J Dermatol Venereol Leprol, 77(6), 688-694. 97. Rao P. K., Bhat R. M., Nandakishore B., et al (2014). "Safety and efficacy of low-dose isotretinoin in the treatment of moderate to severe acne vulgaris". Indian J Dermatol, 59(3), 316. 98. Lee J. W., Yoo K. H., Park K. Y., et al (2011). "Effectiveness of conventional, low-dose and intermittent oral isotretinoin in the treatment of acne: a randomized, controlled comparative study". British Journal of Dermatology, 164(6), 1369-1375. 99. Bakheit A. H., Al-Hadiya B. M., Abd-Elgalil A. A. (2014). "Azithromycin". Profiles Drug Subst Excip Relat Methodol, 39(1), 1-40. 100. Kim J. E., Park A. Y., Lee S. Y., et al (2018). "Comparison of the Efficacy of Azithromycin Versus Doxycycline in Acne Vulgaris: A Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials". Ann Dermatol, 30(4), 417-426. 101. Parnham M. J., Erakovic H. V., Giamarellos-Bourboulis E. J., et al (2014). "Azithromycin: mechanisms of action and their relevance for clinical applications". Pharmacol Ther, 143(2), 225-245. 102. Abdel F. N. S., Darwish Y. W. (2013). "In vitro antibiotic susceptibility patterns of Propionibacterium acnes isolated from acne patients: an Egyptian university hospital-based study". J Eur Acad Dermatol Venereol, 27(12), 1546-1551. 103. Nakase K., Hayashi N., Akiyama Y., et al (2017). "Antimicrobial susceptibility and phylogenetic analysis of Propionibacterium acnes isolated from acne patients in Japan between 2013 and 2015". The Journal of Dermatology, 44(11), 1248-1254. 104. Parsad D., Pandhi R., Nagpal R., et al (2001). "Azithromycin monthly pulse vs daily doxycycline in the treatment of acne vulgaris". J Dermatol, 28(1), 1-4. 105. Babaeinejad S., Khodaeiani E., Fouladi R. F. (2011). "Comparison of therapeutic effects of oral doxycycline and azithromycin in patients with moderate acne vulgaris: What is the role of age?". J Dermatolog Treat, 22(4), 206-210. 106. Kus S., Yucelten D., Aytug A. (2005). "Comparison of efficacy of azithromycin vs. doxycycline in the treatment of acne vulgaris". Clin Exp Dermatol, 30(3), 215-220. 107. Moravvej H., Halim A. M., Yousefi M., et al (2012). "Efficacy of doxycycline versus azithromycin in the treatment of moderate facial acne vulgaris". Iranian Journal of Dermatology, 15(1), 7-10. 108. Maleszka R., Turek-Urasinska K., Oremus M., et al (2011). "Pulsed azithromycin treatment is as effective and safe as 2-week-longer daily doxycycline treatment of acne vulgaris: A randomized, double-blind, noninferiority study". Skinmed, 9(2), 86-94. 109. Singhi M. K., Ghiya B. C., Dhabhai R. K. (2003). "Comparison of oral azithromycin pulse with daily doxycycline in the treatment of acne vulgaris". Indian J Dermatol Venereol Leprol, 69(4), 274-276. 110. Ullah G., Noor S. M., Bhatti Z., et al (2014). "Comparison of oral azithromycin with oral doxycycline in the treatment of acne vulgaris". J Ayub Med Coll Abbottabad, 26(1), 64-67. 111. Gruber F., Grubišić-Greblo H., Kaštelan M., et al (1998). "Azithromycin Compared with Minocycline in the Treatment of Acne Comedonica and Papulo-Pustulosa". Journal of Chemotherapy, 10(6), 469-473. 112. Ebrahim A. A., Mustafa A. I., El-Abd A. M. (2019). "Serum interleukin- 17 as a novel biomarker in patients with acne vulgaris". Journal of Cosmetic Dermatology, 18(6), 1975-1979. 113. Rahmayani T., Putra I. B., Jusuf N. K. (2019). "Association of serum interleukin-10 (IL-10) with the severity of acne vulgaris". Bali Med J, 8(3), 753. 114. Mochtar M., Murasmita A., Irawanto M. E., et al (2018). "The Difference in Interleukin-19 Serum on Degrees of Acne Vulgaris Severity". Int J Inflam, 2018(1), 17-21. 115. Li J. Y. (2009). "Serum levels of interleukin-4, interleukin-12 and interferon-γ in patients with acne vulgaris and their correlation to disease severity". Journal of Clinical Dermatology, 38(7), 427-429. 116. Karadag A. S., Ertugrul D. T., Bilgili S. G., et al (2012). "Immunoregulatory effects of isotretinoin in patients with acne". British Journal of Dermatology, 167(2), 433-435. 117. Shubber Z., Mukhtar J., Al-Shibly I. (2020). "Clinical and Immunological Response to Doxycycline Versus Doxycycline Plus Vitamin C in Patients with Acne Vulgaris". International Journal of Pharmaceutical Quality Assurance, 11(1), 09-11. 118. Rahmayani T., Putra I. B., Jusuf N. K. (2019). "The Effect of Oral Probiotic on the Interleukin-10 Serum Levels of Acne Vulgaris". Open Access Maced J Med Sci, 7(19), 3249-3252. 119. De D., Kanwar A. J. (2011). "Combination of low-dose isotretinoin and pulsed oral azithromycin in the management of moderate to severe acne: a preliminary open-label, prospective, non-comparative, single-centre study". Clin Drug Investig, 31(8), 599-604. 120. Hasibur M. R., Meraj Z. (2013). "Combination of low-dose isotretinoin and pulsed oral azithromycin for maximizing efficacy of acne treatment.". Mymensingh Med J, 22(1), 42-48. 121. Dhaher S., Luaibi M.(2016). "Efficacy and Safety of Combined Isotretinoin and Azithromycin for Treatment of Severe Nodulocystic Acne". The Medical Journal of Basrah University, 34(2), 68-76. 122. Châu Văn Trở, Nguyễn Việt Thanh Phúc (2019). "Nồng độ interleukin-8 trên bệnh nhân bệnh trứng cá thông thường tại Bệnh viện Da liễu TP. Hồ Chí Minh". Tạp chí Y Dược Lâm sàng 108. 14(7), 92-94. 123. Nguyễn Thế Thương (2023). Kết quả điều trị bệnh trứng cá thông thường mức độ vừa và nặng bằng uống isotretinoin kết hợp với azithromycin liều xung, Luận văn chuyên khoa Cấp 2, Đại học Y Hà Nội. 124. Tổ chức Y tế Thế giới-Khu vực Tây Thái Bình Dương-Viện Vê sinh dịch tễ Trung ương (1992). Phương pháp nghiên cứu y tế - sách hướng dẫn huấn luyện các phương pháp nghiên cứu, Nhà xuất bản TCYTTG, Cuốn số 5, 94-96. 125. Phạm Thị Bích Na, Phạm Thị Lan, Đặng Văn Em (2022). "Nghiên cứu nồng độ vitamin D và IL-17 huyết thanh trước và sau điều trị và mối liên quan của chúng với biểu hiện lâm sàng ở bệnh nhân trứng cá thông thường mức độ trung bình và nặng". Tạp chí Y Dược lâm sàng 108. 17(3), 144- 149. 126. Vũ Thanh Tùng, Phạm Thị Lan, Đinh Hữu Nghị, Lê Thị Mai (2022). "So sánh kết quả điều trị trứng cá thông thường mức độ nặng bằng phối hợp uống isotretinoin và azithromycin với uống isotretinoin và clarithromycin". Tạp chí Da liễu học Việt Nam, 38(12), 49-60. 127. Lu L., Lai H., Pan Z., et al (2017). "Obese/overweight and the risk of acne vulgaris in Chinese adolescents and young adults". Hong Kong J Dermatol Venereol, 25(1), 5-12. 128. Choi C. W., Lee D. H., Kim H. S., et al (2011). "The clinical features of late onset acne compared with early onset acne in women". Journal of the European Academy of Dermatology and Venereology, 25(4), 454-461. 129. Singh S., Khurana A., Chitkara A. (2023). "Evaluation of Serum Levels of Interleukins 6, 8, 17 and 22 in Acne Vulgaris: A Cross-Sectional Study". Indian journal of dermatology, 68(2), 233. 130. Stańkowska A., Bergler-Czop B., Brzezińska-Wcisło L. (2020). "Interleukins-6, -8 and -12p40 and C-reactive protein levels in patients with acne vulgaris with various severityof skin changes". Dermatology Review/Przegląd Dermatologiczny, 107(4), 308-322. 131. Mohamed M. A. O., Shehata H. A. A., Fahmy N.F., et al "Evaluation of serum levels of interleukins 1-beta, 10 and 12 in patients with acne vulgaris". J Cosmet Dermatol, 21(12), 7100-7106. 132. Dеmina O., Kartelishev A., Karpova E., et al (2017). "Role of Cytokines in the Pathogenesis of Acne". International Journal of Biomedicine, 7(1), 37-40. 133. AbdElneam A. I., Al-Dhubaibi M. S., Bahaj S. S., et al (2023). "Effect of interleukin-12 gene expression on insulin resistance in patients with acne vulgaris". Skin Research and Technology, 29(11), e13503. 134. Bergler-Czop B., Brzezińska-Wcisło L. (2014). "Pro-inflammatory cytokines in patients with various kinds of acne treated with isotretinoin". Postepy Dermatol Alergol, 31(1), 21-28. 135. Jasim Z. M., Dhaher S. A. (2018). "The Adjunctive Effect of Desloratadine on the Combined Azithromycin and Isotretinoin in the Treatment of Severe Acne: Randomized Clinical Trial". Journal of Dermatology and Dermatologic Surgery, 22(1), 21-25. 136. Li Y., Zeng Y., Chen Z., et al (2023). "The efficiency and safety of low- dosage isotretinoin therapy for Chinese acne vulgaris patients". Journal of Cosmetic Dermatology, 20(1), 1-5. 137. Kishor S., Amarjeet S. (2014). "Efficacy of isotretinoin alone and its combination with azithromycin in moderate to severe acne vulgaris: a comparative study". MedPulse – International Medical Journal, 1(7), 310-315.